Duurzaam inkopen door overheden: Waarom en hoe?

Machiel van Dalen, Joyce de WitBeide Adviseur, SenterNovem

In opdracht van

2

In opdracht van

Waarom duurzaam inkopen?

Overheidsbeleid, maar een geloofwaardige overheid neemt zelf ook actie

Dus: eigen bedrijfsvoering verduurzamen• Voorbeeldfunctie• Stimuleren duurzame innovaties• 40 mld per jaar is enorme marktinvloed

Definieer DuurzaamheidHet voorkómen van negatieve effecten Hier en nu en daar en

later PPP

3

In opdracht van

Doelstellingen in 2010

• Rijk: 100% duurzaam inkopen, • Provincies en waterschappen minstens 50%• Gemeenten: 75 % en in 2015 100%

Monitoring 2006, 2008, 2010

4

In opdracht van

Wie heeft welke rol?

• Duurzaam inkopen: gezamenlijk programma van het Rijk, VNG, IPO en UvW. (Nieuwe doelgroepen 2009: onderwijs en zorg)

• Alle overheden zijn zelf verantwoordelijk voor het halen van hun doelen

• SenterNovem ontwikkelt criteria en ondersteunt overheden bij implementatie

• Stakeholders leveren input voor de criteria• MVO-Nederland stimuleert bedrijfsleven (oa via site

Duurzame Marktplaats)

5

In opdracht van

Wat is een duurzame inkoop?

Een inkoop waarbij de milieu- en sociale criteria zijn meegenomen in het offerteverzoek

•80 productgroepen•Criteria in de vorm van eisen en wensen•Adviezen in de vorm van aandachtspunten

6

In opdracht van

Welke productgroepen zijn intussen gereed?

• Audiovisuele middelen• Blusmiddelen• Catering• Drukwerk• Dienstauto’s • Hardware• Reproductieapparatuur• Elektriciteit / Gas• Schoonmaak• Gereedschappen/klein

materieel• Gladheidbestrijding• Grootkeukenapparatuur• Kantoor – meubilair

• Zware motorvoertuigen • Mobiele werktuigen• Onderhoud transportmiddelen• Aangepast vervoer /

Leerlingenvervoer / Gehandicaptenvervoer / Openbaar vervoer

• Sanering / Bodemreiniging, Bouwrijpmaken terrein, Grondwerken

• Grondverwerving• Huishoudelijk afvalbeheer• kantoorartikelen• Verkeersregelinstallaties• Reiniging openbare ruimte

Totaal 80 productgroepen; Nu meer dan 50 klaar; te downloaden van www.senternovem.nl/duurzaaminkopen.nl

7

In opdracht van

Monitor DI

• Voortgang implementatie Duurzaam Inkopen aan Tweede Kamer

• Digitale vragenlijst naar meer dan 300 publieke instanties:- Toepassen criteria - Nadruk op kwalitatieve insteek (Veel ruimte om ervaringen met

duurzaam inkopen te beschrijven)

• Voor bepaling percentage: - Inkoopvolume in Euro’s - Voor productgroepen waar criteria voor waren op het moment

van inkoop

8

In opdracht van

Criteria (1): vorm

• Eisen: de duurzaamheidslat– Kwalificatie van de leverancier (geschiktheidseis)– Minimumeisen in het Programma van Eisen

• Wensen: extra punten– Aanvullende wensen aan de leverancier

(selectiecriterium)– Aanvullende wensen aan levering:

(gunningscriteria)• Aandachtspunten: ter overweging

– Wel relevant voor duurzaamheid– Niet binnen scope aanbesteding

• Onderbouwing in criteriadocument: voorlichting

9

In opdracht van

Criteria (2): voorwaarden

De criteria:

• Betreffen meest relevante duurzaamheidsaspecten

• Zijn toepasbaar voor alle overheden• Juridisch getoetst: proportioneel, transparant,

non-discriminatoir en verifieerbaar

10

In opdracht van

Criteria (3): sociale criteria

Definitie beleidskader sociale criteria:

• ILO fundamenteel (o.a. kinderarbeid en mensenrechten) generiek toe te passen

• ILO aanvullend en Eerlijke handel indien relevant

• Generieke ontwikkeling voor alle prod. groepen

11

In opdracht van

Criteria (4): proces

• Verkenning• Stakeholdersbijeenkomst• Concept-criteria in openbare consultatie• Beoordeling door programmagroep• Juridische toets• Goedkeuring door stuurgroep• Criteria in criteriadocument op website• Actualisering / herziening na 1-4 jaar

12

In opdracht van

Verwijzen naar keurmerken

• Juridische knelpunten mogelijk: o.a. discriminerend zijn. Bijvoorbeeld nationale keurmerken (zoals Nordic Swan of Blaue Engel of Milieukeur)

• Gekozen voor aanpak waarbij uit één (of verschillende keurmerken) de voor duurzaamheid belangrijkste (gemeenschappelijke) aspecten of elementen zijn benoemd.

• Het feitelijke keurmerk kan als bewijsmiddel dienen om aan te tonen dat hij aan de desbetreffende minimumeisen voldoet.

13

In opdracht van

Productgroep: Groenvoorzieningen

Eisen: de duurzaamheidslat

Wij eisen dat de opdrachtnemer een managementsysteem voor Interne milieuzorg heeft

Wij eisen dat 1 op de 5 medewerkers in een werkploeg vakbekwaam is op het niveau van Hovenier

Wij eisen dat bij ontwerp van groenvoorzieningen rekening gehouden wordt met beheerskosten

In opdracht van

14

In opdracht van

Vervolg Groenvoorzieningen

Wij eisen dat voor  minimaal 75% van de te gebruiken boomkwekerijproducten beperkte hoeveelheden meststoffen en  gewasbeschermingsmiddelen zijn gebruikt in het teeltproces.

Wij eisen dat bij werkzaamheden in openbaar groen geen organische of kunstmeststoffen worden toegepast

Wij eisen dat bij werkzaamheden in openbaar groen geen gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, behalve in een zestal uitzonderlijke gevallen

Wij eisen dat onderhoud gepleegd wordt op basis van de beeldkwaliteit van de groenvoorziening

In opdracht van

15

In opdracht van

Vervolg Groenvoorzieningen

Wensen: extra puntenWij wensen dat zoveel mogelijk van de te gebruiken

boomkwekerijproducten gekweekt zijn met beperkt gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen

Wij wensen zoveel mogelijk bacteriologisch beheer van sportgrasvelden

Wij wensen dat zoveel mogelijk  vrijkomende groenrestproducten ter plekke worden hergebruik

Wij wensen zoveel mogelijk van de te gebruiken houtige groenproducten inheems soorten zijn.

In opdracht van

16

In opdracht van

Reiniging openbare ruimte

Eisen: duurzaamheidslat

Wij eisen dat bij toepassing van bestrijdingsmiddelen op verhardingen gebruik wordt gemaakt van de DOB methodiek. Dit is een beslissingsondersteunend systeem dat het gebruik van chemische middelen als een laatste redmiddel inzet

Wij eisen dat bij verwijdering van graffiti vuil water wordt opgevangen

In opdracht van

17

In opdracht van

Vervolg reiniging openbare ruimte

Wensen: extra punten

Wij wensen dat de opdrachtnemer een managementsysteem voor interne milieuzorg heeft

Wij wensen geïntegreerd plaagdiermanagement op basis van een beschreven methodiek

Wij wensen dat straatreiniging plaatsvindt op basis van de beeldkwaliteit

In opdracht van

18

In opdracht van

Streefdoel duurzame samenleving

Ontwikkeling criteria

In opdracht van

19

In opdracht van

Meer informatie

• www.senternovem.nl/duurzaaminkopen oa:– Criteriadocumenten– Praktijkvoorbeelden– Zelfscan

• Nieuwsbrief Duurzaam inkopen (aanmelden via site)

• Informatiepunt: 030 2393533 / Duurzaaminkopen@senternovem.nl