Dé depressie bij ouderen bestaat niet. Dé behandeling evenmin!Luc Van de VenKlinisch ouderenpsycholoogUPC KULeuvenDienst Ouderenpsychiatrie

I. Diagnostiek1. Het syndroom

a) OntstemmingGebrek aan goesting

b) ZelfbeeldSlaapproblemenEetlustproblemenMoeheidRemmingAngstGedachten aan de dood

I. Diagnostiek2. Bij ouderen

soms:

- Geen depressieve uitspraken- Enkel klachten over slaap- Lichaamsklacht- Pseudo-deficitair- Agitatie

I. Diagnostiek

3. Andere verschijningsvormen- Psychotische depressie- Bipolair/manisch depressief

I. Diagnostiek

4. Suïcidaliteit- Risicogroep- De gemaskeerde suïcide- Niet elke suïcide kadert binnen een

depressie

I. Diagnostiek

5. Nostalgie/depressiviteit/depressie(rouw)

Noem niet alles depressie, maar neem wel elke depressieveklacht ernstig.

I. Diagnostiek

6. Verband depressie – dementie/psycho-organische stoornis

a) Rouwb) Symptoomc) Pseudo-deficitair syndroomd) Vasculaire depressie (apathiesyndroom?)e) Recidiverende depressies…

6. Diagnostische hulpmiddelenBv. GDS

II. Het ontstaan: kwetsbaarheid en uitlokkende factorenA. Kwetsbaarheid

- Genetische factoren- Vroege kinderjaren

B. Uitlokkende factoren1. Biologische factoren

- Lichamelijke aandoeningen- Medicamenten

II. Het ontstaan: kwetsbaarheid en uitlokkende factorenB. Uitlokkende factoren

2. Psychologische factoren- Actueel verlies (betekenis van het verlies)- Familiale interacties- Persoonlijkheid:

- Dwangmatig/angstig- ‘Ordentlichkeit’

N.B.(1) regressie en ‘secundaire’ ziektewinst(2) ziektetheorieën bij de omgeving

3. Sociologische factoren

III. Gevolgen van depressie

1. Voor de oudere patiënt2. Voor de naaste omgeving

- Omgekeerd ouderschap- Angst- Schuldgevoelens- De ‘verborgen’ patiënt

IV. Behandeling

• Professionele hulpverlener• Medicamenteuze therapie en

psychotherapie

IV. Behandeling

• Psychotherapie bij ouderen- Historiek- Verschillende richtingen- Het moet “klikken”- Betrekken van de omgeving

IV. Behandeling

• Opname op een ouderenpsychiatrische afdeling

• Psychotherapeutische dagkliniek• Electroconvulsietherapie• Terugkijken op een depressieve

episode

V. Omgaan met depressieve ouderen• Niet bagatelliseren• Geen appél op wilskracht• Niet aansporen om plezier te hebben• Tijd geven• Niet in de plaats treden van arts of

psychotherapeut• Helpen professionele hulp zoeken• Onbevooroordeeld luisteren

VI. Is preventie mogelijk?

• Echte preventie?• Tijdig herkennen en deskundige hulp inroepen• Preventieprogramma’s Bv.:

- Assertiviteitstraining- Leren ontspannen- Recent verweduwden

• N.B. preventie van zelfdoding