- 1 -

Oud-Katholieke-Parochie en Evangelisch-Lutherse Gemeente in Arnhem een moment van stilte, bezinning en gebed om alleen of met huisgenoten thuis te vieren

op de vierde zondag van de Veertigdagentijd (kleur: roze) - 22 maart 2020

Laetare – Verblijd je met Jeruzalem (Jesaja 66,10) Jeruzalem wees blij, nu, midden in het lijden,

verheug je want je bent niet vruchteloos, de Koning komt de stad bevrijden

en de woestijn zal bloeien als een roos De liturgische gegevens voor de zondagen in de Veer-tigdagentijd zijn ontleend aan het Oud-Katholiek Kerkboek en het Dienstboek van de Protestantse Kerk in Nederland. Deze zijn gelijkluidend. Ieder kan naar eigen inzicht gebruik maken van de in deze orde aangeboden teksten en gebeden. Zo mogelijk wordt een vaste plek gevonden voor dit gebedsmoment. Bijvoorbeeld de tafel als verbinding met de altaartafel in de kerk: Christus is de gastheer van dit huis. Met op tafel een kaars en de bijbel en eventueel een liedboek (OKG = Oud-Katholieke Gezangboek, Lied-boek = Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk) Aansteken van een kaars met daarbij de LOFPRIJZING

Gezegend zijt Gij, God, Schepper van hemel en aarde, die de morgen ontbood en het licht hebt geroepen zegen mij/ons ook met uw licht.

STILTE In de + Naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest.

PSALMGEBED

Psalm 122 (lezen of zingen) Met als afsluiting ter overweging het refrein dat deze zondag zijn naam geeft (naar Jesaja 66,10.13)

Jeruzalem wees blij, nu, midden in het lijden, verheug je want je bent niet vruchteloos, de Koning komt de stad bevrijden en de woestijn zal bloeien als een roos.

Dit lied kan ook in zijn geheel worden gelezen of ge-zongen: OKG 616 / Liedboek 546 zie bijlage 1-A.

SCHRIFT EN OVERWEGING In de kerkboeken worden de volgende lezingen en liederen aangegeven. Daarvan kan nu alleen het evangelie worden gelezen) Profeten 1 Samuël 16,1-13 Graduale Psalm 23 Brieven Efeziërs 5,8-14 Tractus Psalm 125 Evangelie Johannes 9,1-13 (14-25) 26-29 Overweging zie bijlage 2. STILTE EN/OF LIED: OKG 542 C / Liedboek 653 vers 1,4,7 zie bijlage 1-B. GEBEDEN zie bijlage 3. Dankzegging en voorbede Onze Vader Gebed van de zondag Zegenbede

Over onze harten, over onze huizen, de zegen van God. In ons komen in ons gaan, de vrede van God. In ons leven, in ons geloven, de liefde van God. Aan ons eind en nieuw beginnen, de barmhartigheid van God om ons te ontvangen en thuis te brengen. Amen.

Deze dienst is voorbereid door Ds Hans Uytenbogaardt

INZAMELING VAN DE GAVEN zie bijlage 4.

2

BIJLAGE 1-A.

Liedboek 546

tekst: Willem Barnard; melodie: Willem Vogel

2 Jeruzalem, verheug u in de vrijheid,

stad van de Heer, die zeer te loven is!

Wij heffen ’t hoofd omhoog, o Sion, gij zijt

ons aller moeder, stad die boven is.

3 Jeruzalem, de stad van de belofte,

verwacht een nieuw bestaan van hogerhand.

De Zoon daalt van de Vader uit de hoogte

en maakt de aarde tot zijn vaderland.

BIJLAGE 1-B.

Liedboek 653

tekst: Ad den Besten; melodie: Georg Neumark

4 Gij zijt het licht van God gegeven,

een zon die nog haar stralen spreidt,

wanneer het nacht wordt in ons leven,

wanneer het nacht wordt in de tijd.

O licht der wereld, zie er is

voor wie U kent geen duisternis.

7 O Christus, ons van God gegeven,

Gij tot in alle eeuwigheid

de weg, de waarheid en het leven,

Gij zijt de zin van alle tijd.

Vervul van dit geheimenis

uw kerk die in de wereld is.

3

BIJLAGE 2. Overweging

[1 Samuël 16:1-13 | Psalm 23 | Efeziërs 5:8-14]

Johannes 9:1-13 (14-25) 26-39

Zusters en broeders in de verstrooiing,

aan huis gebonden door kwade krachten waar voor-

alsnog geen kruid tegen gewassen is.

En daarom op afstand toch met elkaar verbonden

door onze gezamenlijke betrokkenheid op het evange-

lie van Jezus, zijn weg van beproeving en zijn omgang

met mensen die geen zicht hebben op hun eigen le-

vensweg.

Duisternis alom.

Klein-Pasen heet deze zondag in de lutherse en ‘half

vasten’ in de oud-katholieke traditie. Een moment van

verlichting onderweg in de Veertigdagentijd naar Jeru-

zalem, de stad die bestemd is om een plaats van de

vreugde in vrede te worden. Een plaats waar voor

dood en verderf geen ruimte meer zal zijn. Maar zal

het ooit nog Pasen worden voor mensen voor wie de

nood van de dag zwaarder lijkt te wegen dan de ver-

wachting van de toekomst. Veertig dagen, veertig

jaren. Het is het getal van een mensengeneratie. Een

heel leven lang ‘woestijn’?

Op die vraag hint het verhaal waarin Jezus de blin-

deman het licht doet zien als evangelie, goede tijding

voor deze zondag. Want in dit gaat het om hoe God

naar mensen kijkt. Hoe hij met hen om wil gaan, als zij

zelf geen ‘zicht’ hebben op hun situatie. Ja, zelfs bui-

ten de lichtkring van God leven, volgens sommigen in

die dagen – en niet alleen toen. En Jezus? Jezus is de-

gene die in het spoor van Gods goede herders die

duisternis, dat isolement wil doorbreken.

(zoals bijvoorbeeld koning David,

zie de eerste lezing en psalm 23 ‘Ik wil van God, als van

mijn herder spreken’)

Hij wil mensen bevrijden van wat hun noodlot lijkt. En

tegelijk doorziet hij bekrompenheid van de sociale

omgeving die zegt dat er kennelijk een verband moet

zijn tussen de situatie waar die man in verkeert en

zonde. Zoals wij zeggen: 'Waaraan heb ik dat nou ver-

diend?' Jezus wijst die vraag af. Hij kijkt niet om, zet

mensen niet klem in hun situatie, maar kijkt vooruit.

Hij zoekt bevrijding uit die duistere ellende. Al doende

met die ene blinde maakt hij duidelijk dat het deel van

leven dat een mens overkomt, ook een sociale dimen-

sie heeft: de reactie van de samenleving op deze ‘blin-

de’ landgenoot in Jeruzalem zegt iets over het gehalte

van de verbondenheid of juist het gebrek daaraan. En

wie hier nu eigenlijk die blinde is. In het verhaal zijn

dat volgens Jezus de rabbijnen, de leiders van de ge-

vestigde kerk, die niet willen zien dat deze man door

Jezus weer ‘in de kring’ wordt getrokken. In onze ei-

gen situatie nu kan dat betekenen dat wij ons nu moe-

ten realiseren dat de eerste optiek niet is: hoe houdt

ik mij corona van het lijf, maar hoe kan ik bijdragen

aan het indammen van de uitbraak daarvan. Zorg er-

voor dat ieder het nodige ook krijgen. Zoals minister

Bruno Bruins zei: ‘zorg een beetje voor elkaar’. Geluk-

kig zijn er ook de talloze signalen van verbondenheid,

dwars door de hele samenleving heen. ‘Een nieuwe

lente, een nieuw geluid?’ Ook in onze kerkelijke sa-

menleving, waar ineens oude grenzen poreus worden

en bijvoorbeeld wij als oud-katholieken en lutheranen

nu – door de nood gedwongen - samen optrekken in

deze digitale vorm van gemeenschapsoefening en

gebed.

Over degene die de door de verbondenheid weer in

de kring wordt opgenomen zegt Jezus: 'Door hem

moet Gods werk zichtbaar worden’. En dus is het niet

toevallig sabbat in dit verhaal: de dag waarop God zelf

viert dat zijn schepping voltooid is. Het perspectief van

Gods goede schepping met minder hoeven wij niet toe

op deze eerste dag van de week midden in de woes-

tijn. En zo vermengt zich het spraakwater van Jezus,

de goede Herder, zich met het stof van de aarde waar-

uit ook deze gemankeerde mens is geschapen. Met

het spraakwater van Jezus dat zich op de sabbatsdag

verbindt met de aarde waaruit wij geboren zijn, wordt

het uitzichtloze leven van deze man door Johannes de

evangelist geduid als een door God gewild leven en

daarom vervolgens gereinigd in het badwater van

Siloam. Dat was de vijver in Jeruzalem waarin ook wie

van buiten het Jodendom tot Israël toetraden werden

gedoopt. Grenzen doorbrekende verbondenheid.

Voor ons, onderweg naar de doop en de doopgedach-

tenis in de Paaswake, is het evangelie van vandaag

een doopverhaal: mensen worden bevrijd, gereinigd

van wat ze belemmert een mens naar Gods hart te

4

zijn. Dat te laten gebeuren is waartoe de ‘Zoon van de

mensen’, zoals Jezus in dit evangeliegedeelte nadruk-

kelijk wordt genoemd, zich geroepen weet.

De kerkelijke omgeving van die man reageert afhou-

dend. Hoe kan een dubbeltje nou een kwartje wor-

den. Je bent blind en dat zal je blijven ook. Ook dat is

een facet van onze samenleving: mensen die elkaar

klem zetten en zo iemands geblokkeerde leven tot een

noodlot maken waaruit geen bevrijding mogelijk is.

Maar, zoals al gezegd en zoals op dit moment in onze

tot het isolement gedwongen samenleving blijkt: dat

hoeft het laatste woord niet te zijn. Hartverwarmend

is toch hoe in deze dagen de ogen en harten opengaan

voor de dichtbije en verre naasten. Ieder mens is er

een, niemand wordt over het hoofd gezien.

De man die door Jezus' stem is aangeraakt en lijfelijk

heeft gevoeld hoe hij verbonden wordt met die aarde

waaruit God goede, gave mensen heeft geschapen, die

man noemt Jezus een profeet. De mensen van de sy-

nagoge kunnen zeggen wat ze willen, maar zò ziet hij

het en niet anders. Hij zegt dat hij er ook geen ver-

stand van heeft, maar één ding weet hij zeker: hij kan

weer zien en dat is door die Jezus gekomen. ‘En verder

zoekt u het zelf maar uit. Voor mij kan hij niet meer

stuk!’ In het evangelie staat het nog iets preciezer. Als

de rabbijnen zeggen dat ze niet weten wie deze Jezus

is antwoordt de ziende blinde – en daarmee wordt hij

de stem van velen:

Dat is dan wel vreemd:

u weet niet waar hij vandaan is,

en mijn ogen heeft hij toch maar geopend.

Wij weten dat God naar zondaars niet hoort,

maar is iemand godvrezend en handelt naar

zijn wil,

die verhoort Hij.

Nooit in der eeuwigheid is het vernomen,

dat iemand de ogen geopend heeft van een

blindgeborene.

Als hij niet van God was, had hij dat nooit ge-

kund.

Maar zij antwoordden hem:

Jij bent een stuk zonde vanaf je geboorte

en je wilt ons onderrichten?

En zij joegen hem smadelijk weg.

Als dan die man Jezus opnieuw ontmoet en tegen hem

zegt dat hij hèm vertrouwt en niet die rabbijnen, dan

is Jezus' reactie:

Dat diè scheiding zich zou voltrekken,

daartoe ben ik in deze wereld gekomen:

dat die nièt zagen zouden zien

en de zienden blind zouden blijken.

Dat is het vermaan en bemoediging tegelijk voor van-

morgen, onderweg naar Pasen: als je niet met de ogen

van Jezus - met de ogen van Gods goede schepping

dus - naar jezelf en naar de ander kijkt, dan ben je

blind en blokkeer je de weg naar een weer opnemen

in de kring van wie buitengesloten waren.

Dat mag onze zorg zijn als wij deze zondag Laetare,

verheug je, vieren als kerk van Jezus, lichaam van

Christus, veertig dagen onderweg in de woestijn. In de

verleiding om de solidariteit met elkaar op te zeggen,

maar uitgedaagd door het evangelie om ons te laten

bevrijden van onze blinde vlekken.

Het midden van de barre woestijn wordt een oase,

een paasfeest onderweg, als wij Jezus herkennen als

de ware zoon van God, die ziet waar en wie wij zijn op

dit moment en die ons aanraakt, als wij nog in het

duister rondtasten.

Weest blijde, nu, in 't midden van het lijden,

verheugt u, want gij zijt niet vruchteloos!

De koning komt de vredesstad bevrijden

en de woestijn zal bloeien als een roos.

Willem Barnard

‘Ontwaak uit uw slaap,

sta op uit de dood,

en Christus zal over u stralen.’

Paulus in de brief aan de Efeziërs (5,14)

Weet u gezegend

in de + naam van de Vader

en de Zoon

en de heilige Geest.

Amen.

Ds Hans Uytenbogaardt

zondag Laetare

Utrecht / Arnhem 22 maart 2020

5

BIJLAGE 3. Dankzegging en voorbede v. U komt onze dank toe, HEER onze God,

overal en altijd door Jezus, onze Heer. Want in hem hebt U zich een verlosser van mensen getoond. Hij staat niet toe dat wij aan blinde machten en vanzelfsprekendheden zijn uitgeleverd, hij wil dat wij leven. Zo gaat hij ons voor en ontmoet hij ons als een bron van leven daar waar de aarde wordt bedreigd en het bestaan wordt verduisterd. Laat uw wereld dan niet alleen en geef ons de kracht om samen met Jezus en elkaar onze pelgrimstocht te vervolgen in alle beproevingen van deze dagen. Heer, ontferm U. Wij bidden U voor onze beproefde wereld geteisterd door het coronavirus – dat de kwade krachten zullen worden beteugeld en de verbondenheid het zal winnen van de eenzaamheid die miljoenen bedreigt. Heer, ontferm U.

Wij bidden U voor wie op zoveel fronten hun beste krachten geven aan wie zorg en hulp nodig hebben – om bemoediging en uithoudingsvermogen in deze bijna uitzichtloze tijd. Heer, ontferm U.

Wij bidden U voor wie thuis in isolement verkeren, alleen of samen. en die zoeken naar zin en samenhang in deze ongekende situatie – om signalen van verbondenheid in buurt en sociale verbanden, in clubs en kerken, in de kring van familie, vrienden en werkgenoten. Heer, ontferm U. Wij bidden U voor wie ons regeren in deze bange dagen en voor wie zoeken naar middelen om het coronavirus te overwinnen – om wijsheid, doortastendheid en menslievendheid die vertrouwen wekken en ons rust en uithoudingsvermogen geven. Heer, ontferm U.

Wij bidden U ook voor onszelf en onze eigen levenskring, hen met wie wij vreugde beleven en hen over wie wij zorgen hebben – voor onze doden die wij uit handen hebben moeten geven en die wij voor U en elkaar gedenken – Doe gij ons allen samen, levenden en doden, leven in het licht waar Gij woont. Heer, ontferm U.

Stil gebed, afgesloten met het

Onze Vader Gebed van de zondag en alle dagen van deze week

Herder van mensen, voor allen die in duisternis verkeren, hebt Gij een licht ontstoken in Jezus, de mensenzoon. Geef dat wij ook zelf kinderen van het licht mogen zijn, die vrede stichten, bekommerd om andermans geluk. Door Christus, onze Heer. Amen.

Zegenbede Over onze harten, over onze huizen, de zegen van God. In ons komen in ons gaan, de vrede van God. In ons leven, in ons geloven, de liefde van God. Aan ons eind en nieuw beginnen, de barmhartigheid van God om ons te ontvangen en thuis te brengen. Amen.

6

BIJLAGE 4. Inzameling van de gaven Mocht u zoals gebruikelijk een bijdrage willen geven ten dienste van kerk en samenleving vindt u hieronder de gege-vens. Oud-Katholieke Parochie Arnhem De collecte is voor de missie St Paulus, voor het Bethune- huis in Hong Kong. Het is een opvanghuis voor vrouwen, voornamelijk immigrantenvrouwen die in Hong Kong in de huishouden werken voor rijke gezinnen. Geld kan worden overgemaakt op de rekeningen van de kerk met als toevoe-ging: collecte missie St Paulus, vastenproject Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem De 1e collecte is voor de kerkelijke middelen (IBAN NL72 RABO 0373 7350 06 tnv Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem)

De 2e collecte is voor de Stichting Epafras (IBAN NL79 RABO 0373 7110 18 tnv Diaconie Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem). Zie flyer volgende kolom

Indachtig dat onze gaven in brood en wijn, geld, ja ons hele leven worden aangedragen naar de altaartafel hierbij een Gebed over de gaven

Aanvaard, Heer, in deze gaven al wat wij zijn en schenk ons kracht om te leven in het voetspoor van Hem die het brood des levens is en het licht voor de wereld: Christus, onze Heer. Amen.

EPAFRAS steunt Nederlanders die vast zitten in buitenlandse ge-vangenissen. Vanuit onze overtuiging dat ieder mens waardevol is, laten wij niemand zitten. Het leven in een gevangenis is zwaar. Je zit vaak in overbe-volkte cellen. Krijgt geen gezond eten. Je kunt nauwelijks luchten. Je begrijpt de taal niet. De juridische procedures zijn ingewikkeld. Je familie zie je niet. En juist daar moet je jarenlang wachten op je vrijheid. Wij luisteren naar de verhalen van Nederlandse gedeti-neerden. Hun verdriet, hun hoop. Hun levens. We helpen als zij hun hand uitsteken. Soms is onze hulp praktisch. Het geven van medicijnen, omdat gedetineerden deze zelf niet krijgen. Of een telefoontje naar familieleden, omdat er geen geld is om zelf te bellen. Maar we geven ook geestelijke steun. Daar zijn we tenslot-te professionele geestelijke verzorgers voor. We staan stil bij belangrijke levensvragen. Hoe je je leven weer op de rit kunt krijgen. Hoe je omgaat met schuld en verantwoorde-lijkheid. Met een gemiste kans en een nieuwe. Zo helpen we Nederlanders met de voorbereiding op hun terugkeer. Daarom bezoeken onze professionele geestelijk verzorgers sinds 1984 gevangenen – van Peru tot Japan. Ook begelei-den we steeds meer lokale geestelijk verzorgers in de on-dersteuning van Nederlandse mannen en vrouwen die vaak jarenlang worden opgesloten. En we doen meer. Vier keer per jaar ontvangen gedetineer-den het tijdschrift Comeback (*). Met nieuws, informatie over recht en vol brieven van andere gedetineerden. We onderhouden contacten met familieleden als gedetineer-den dat zelf niet kunnen. Ook beantwoorden we brieven van gedetineerden –of verwijzen hen door naar de juiste instanties. We koppelen vrijwilligers via het Corresponden-tieproject aan gedetineerden. En we zorgen samen met Gevangenenzorg Nederland dat kinderen van gevangenen in het buitenland een verjaardagscadeau krijgen. Zo maken we de zware tijd in detentie iets lichter. (*) dit tijdschrift is online te lezen via www.epafras.nl/comeback-magazine/