Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
52
Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen Februari 2013 De internationale concurrentieposit ie van de topsectoren in de regio Trier
description
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio. Trier. Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen. Februari 2013. Centrale vraag in deze presentatie . - PowerPoint PPT Presentation
Transcript of Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
Otto Raspe, Anet Weterings, Mark Thissen & Frank van Dongen
Februari 2013
De internationale concurrentiepositie van de topsectoren in de regio
Trier
Centrale vraag in deze presentatie
2
Welke investeringsagenda hoort bij het verbeteren van de concurrentiepositie van
de topsectoren in de regioTrier?
Hoe meten we internationale concurrentie?
3
In de studie nemen we twee typen concurrentie mee:1. De concurrentie die bedrijven ervaren bij het internationaal exporteren
van hun producten en diensten;2. De concurrentie die regio’s ervaren bij het aantrekken van buitenlandse
bedrijven / investeringen; De belangrijkste concurrenten voor een regio zijn dus:
1. De regio’s met bedrijven die in dezelfde markten proberen hun producten of diensten te verkopen;
2. De regio’s die in dezelfde vijver vissen van internationale investeringen; Met andere woorden: marktoverlap staat centraal. De
belangrijkste concurrenten verschillen daarom per regio en per sector.
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 49 e.v. en 181 e.a. voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van het meten van internationale concurrentie
Belangrijkste concurrenten o.b.v. marktoverlap (voorbeeld van export)
4
Grootste overlap in de export markten van Amsterdam en Parijs
Meeste concurrentie tussen Amsterdam en Parijs
Amsterdam exportParijs exportWenen export
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 49 e.v. en 181 e.a. voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van het meten van internationale concurrentie
Hoe zijn de concurrentiebenchmarks opgebouwd?
5
De benchmarks in deze studie vergelijken per sector en per type concurrentie (export en aantrekken buitenlandse bedrijven) de vestigingsplaatsfactoren (kenmerken van het vestigingsklimaat) in Trier met die van de belangrijkste concurrerende Europese regio’s;
Vestigingsplaatsfactoren zijn o.a.: bevolkingsomvang en -dichtheid, concentratie van (gerelateerde) sectoren, netwerkoriëntatie van bedrijven, connectiviteit (over de weg, door de lucht en via havens), kennisinfrastructuur (publiek en privaat) en Bruto Regionaal Product per inwoner;
In totaal: 29 vestigingsplaatsfactoren.
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 47 e.v. en 178 voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van als deze vestigingsplaatsfactoren
Welke sectoren nemen we mee in het onderzoek?
6
1. Landbouw2. Voedingsmiddelenindustrie3. Materialenindustrie4. Hightechindustrie5. Chemie6. Energie7. Groothandel8. Logistiek9. Financiële diensten10. Zakelijke diensten
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 172 voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van deze sectoren
Welke regio’s nemen we mee in het onderzoek?
7
Onder regio’s verstaan we 256 Europese NUTS-2 regio’s. In Nederland zijn dit de provincies en in Duitsland zijn dit de zogenaamde Regierungsbezirke. De NUTS-indeling is een standaard van de EU en is door Eurostat opgesteld;
De NUTS2-indeling beslaat meestal een of enkele centrale steden met hun ommeland, zodat deze regio’s vaak overeenkomen met agglomeraties of metropolitane gebieden;
Basis voor deze keuze is de wens om zo veel mogelijk regionale differentiatie mee te kunnen nemen op het niveau van regio’s en aan te sluiten bij de internationale literatuur over regio’s. Voorwaarde was dat er betrouwbare data waren.
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 46 e.v. voor een inhoudelijke en methodische beschrijving van de regio’s die we in het onderzoek meenemen
Wilt u meer weten?
8
Deze presentatie is gebaseerd op drie PBL-studies.
In deze studies vindt u een overzicht van de relevante literatuur (waarom regio’s cruciaal zijn in een globaliserende economie) en een motivatie van alle keuzes over indicatoren, data en methodiek.
www.pbl.nl
Vragen? Neem dan contact op met:Otto Raspe ([email protected]) of [email protected]
We beantwoorden vier vragen voor de regio Trier
9
1. Welke Europese regio’s zijn de belangrijkste concurrenten?2. Welke vestigingsplaatsfactoren zijn belangrijk voor een
goede concurrentiepositie?3. Hoe verhouden deze vestigingsplaatsfactoren zich tot haar
belangrijkste concurrenten?4. Op welke factoren bestaat er een 'gat' met de concurrentie
en welke factoren zijn goed op orde?
We beantwoorden deze vragen voor elke combinatie van sector en type concurrentie (export en buitenlandse investeringen).
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 50 voor een toelichting op deze vier vragen
Leeswijzer van de benchmarks
10
1. De benchmarks zijn gebaseerd op de belangrijkste concurrenten op basis van marktoverlap (zie sheet 3 & 4);
2. De benchmarks laten de 10 belangrijkste vestigingsplaatsfactoren zien (van de totaal 29 die we meenemen in het onderzoek), afgeleid van de belangrijkste concurrenten en dus verschillend per sector en type concurrentie. Dit zijn de concurrentiefactoren;
3. De concurrentiefactoren zijn geordend naar mate van belangrijkheid: de bovenste is het belangrijkste, de onderste het minst belangrijk (van de 10 weergegeven factoren);
4. De stippellijn geeft de gewogen score weer van de belangrijkste concurrenten;
5. De eigen score op een concurrentiefactor is relatief ten opzichte van de belangrijkste concurrenten. Hierbij geldt: hoe hoger de score, hoe beter je scoort t.o.v. je belangrijkste concurrenten. Enkel voor congestie en connectiviteit (nabijheid tot) zeehavens geldt het tegenovergestelde: hoe lager de score, hoe beter.
Zie Raspe e.a. (2012) pagina 69 voor een methodische toelichting op de benchmarks
We laten nu voor Trier de benchmarks zien voor de volgende sectoren
11
De benchmark op basis van het aantrekken van buitenlandse bedrijven voeren we voor een sector enkel uit wanneer wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:- Er moeten voldoende buitenlandse bedrijven
(minimaal 10) binnen de regio zich hebben gevestigd voor een zinvolle vergelijking;
- De regio huisvest meer dan 2% van alle buitenlandse bedrijven binnen de sector in heel Duitsland EN/OF de regio heeft een relatieve specialisatie qua buitenlandse bedrijven in de sector (locatiequotiënt > 1).
* Voor de sectoren groothandel en financiële diensten voeren we om data-technische redenen in plaats van de benchmark op basis van export een benchmark uit op basis van het opzetten van een buitenlandse vestiging, mits we ook de benchmark voor het aantrekken van buitenlandse bedrijven hebben uitgevoerd. Zie Raspe e.a. (2012) pagina’s 126, 143 en 174 voor een inhoudelijke toelichting.
Aantrekken buitenlandsebedrijven
Export goederen en /of diensten
1. Landbouw2. Voedingsmiddelenindustrie3. Materialen4. Hightech5. Chemie6. Energie7. Groothandel *8. Logistiek9. Financiële diensten *10. Zakelijke diensten
Wel meegenomenNiet meegenomen
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
12
1. Landbouw
Omvang export: Trier is de 201e regio van de 256 in Europa
13
14
Conclusies Landbouw in Trier
15
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;Het aantal patenten is relatief beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt iets boven het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt sterk boven het gemiddelde;Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde;De concentratie van de zakelijke dienstverlening ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de landbouw sector ligt onder het gemiddelde.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
16
2. Voedingsmiddelenindustrie
Omvang export: Trier is de 226e regio van de 256 in Europa
17
18
Conclusies Voedingsmiddelenindustrie in Trier
19
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag en het aantal patenten is relatief gezien zeer beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt iets onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt; De concentratie van de chemie sector ligt onder het gemiddelde.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
20
3. Materialen
Omvang export: Trier is de 197e regio van de 256 in Europa
21
22
Conclusies Materialen in Trier
23
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag en het aantal patenten is relatief gezien zeer beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt; De mate van clustering van de sector is relatief beperkt.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
24
4. Hightech
Omvang export: Trier is de 178e regio van de 256 in Europa
25
26
Conclusies Hightech in Trier
27
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag en het aantal patenten is relatief beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt;Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De mate van clustering van de sector is relatief beperkt.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
28
5. Chemie
Omvang export: Trier is de 180e regio van de 256 in Europa
29
30
Conclusies Chemie in Trier
31
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag en het aantal patenten is relatief gezien zeer beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt;Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de chemie sector ligt onder het gemiddelde.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
32
6. Energie
Omvang export: Trier is de 234e regio van de 256 in Europa
33
34
Conclusies Energie in Trier
35
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag en het aantal patenten is relatief gezien zeer beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt iets onder het gemiddelde. De connectiviteit over de weg ligt boven het gemiddelde en de mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt; Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde.
Aantal buitenlandse bedrijven: Trier is de 157e regio van de 256 in Europa
36
7. Groothandel
Opzetten buitenlandse vestiging: Trier is de 167e regio van de 256 in Europa
37
38
39
40
Conclusies Groothandel in Trier
41
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Zowel het aandeel bedrijven met vestigingen in het buitenland als het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector liggen sterk onder het gemiddelde en verder ligt het aandeel bedrijven in buitenlandse handen onder het gemiddelde;De hoeveelheid publieke R&D is relatief laag en Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag en het aantal patenten is relatief gezien zeer beperkt;De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt;Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt onder het gemiddelde.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
42
8. Logistiek
Omvang export: Trier is de 229e regio van de 256 in Europa
43
44
Conclusies Logistiek in Trier
45
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel bedrijven in buitenlandse handen ligt onder het gemiddelde en het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag;De connectiviteit door de lucht ligt iets onder het gemiddelde. De mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt;Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt onder het
gemiddelde.
Aantal buitenlandse bedrijven: Niet van toepassing
46
10. Zakelijke Diensten
Omvang export: Trier is de 205e regio van de 256 in Europa
47
48
Conclusies Zakelijke Diensten in Trier
49
Ten opzichte van de belangrijkste concurrenten: De bevolkingsdichtheid is relatief gezien zeer laag en de bevolkingsomvang is relatief gezien zeer beperkt;Het aandeel buitenlandse bedrijven in de sector ligt sterk onder het gemiddelde;Trier heeft geen internationale (top)universiteit;De hoeveelheid private R&D is relatief gezien zeer laag;De connectiviteit door de lucht ligt onder het gemiddelde. De mate van congestie is relatief gezien zeer beperkt;Het bruto regionaal product per inwoner ligt onder het gemiddelde;De efficiëntie van het netwerk van de sector is relatief laag; De concentratie van de financiële dienstverlening ligt onder het
gemiddelde.
Het vestigingsklimaat van Trier samengevat 1
50
Alle topsectoren overziend, concluderen we t.a.v. de belangrijkste vestigingsplaatsfactoren dat:
Goed op orde zijn: – Connectiviteit over de weg (bovengemiddeld)
› Bovendien is de mate van congestie sterk ondergemiddeld
Het vestigingsklimaat van Trier samengevat 2
51
Verdere conclusies t.a.v. de vestigingsplaatsfactoren:
Minder goed op orde zijn: – Urbanisatievoordelen
› Bevolkingsdichtheid (sterk ondergemiddeld)› Bevolkingsomvang (sterk ondergemiddeld)
– Aandeel buitenlandse bedrijven (sterk ondergemiddeld)– Publieke kennisinfrastructuur
› Trier heeft geen (top) universiteit› Hoeveelheid publieke R&D (ondergemiddeld)
– Bruto Regionaal Product per inwoner (ondergemiddeld)– De Hightech en Materialen clusters (ondergemiddeld)– Concentratie Zakelijke en Financiële Dienstverlening en Landbouw
(ondergemiddeld)
De investeringsagenda voor Trier bestaat vooral uit het handhaven van de goede factoren en het inlopen of compenseren van het gat wat er is t.o.v. de belangrijkste concurrenten.
52
Resumé
Strategieën om dit te bewerkstelligen: Zie Notitie "Werken aan de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse regio's".
