OrthoGeriatrie Het multidisciplinaire aspect in de ... · Evidence based medicine Meerdere...
Transcript of OrthoGeriatrie Het multidisciplinaire aspect in de ... · Evidence based medicine Meerdere...
Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt AZ Sint-Lucas
OrthoGeriatrieHet multidisciplinaire aspect in de specialistische zorg voor ouderen
Medische aspect: Dr. Staels / Dr. Steen
Verpleegkundig aspect: Sam Wyckhuyse – dienstverantwoordelijke
Kinesitherapeutische aspecten / revalidatie: Arne Martens – zelfstandig kinesitherapeut
Ergotherapeutische aspecten: Jozefien Ryckbosch – ergotherapeute
Ontslagplanning: Tsane De Kesel – sociaal assistente
Programma
ORTHOGERIATRIE straat 37
Dr. Staels Kendrin
Dr. Steen Elke
Overzicht
• Wat
• Waarom
• Zorgmodel - welk/evidentie/doel
• Praktijk
Waarom orthogeriatrisch zorgmodel?
• Valincidentie stijgt met de leeftijd - vergrijzing
• Fysieke/sociale/financiële gevolgen
Heupfracturen
• Hoog mortaliteitsrisico: - 5 tot 8 x hoger in de eerste 3 maanden na een val met heupfractuur (mannen>vrouwen).
- overlijdt 25% tot 33% binnen het jaar na het valincident.
- 20% van de ouderen wordt immobiel, slechts 14% tot 21% herwint volledige ADL-zelfstandigheid
- plaatsing in WZC: 25%
• In België gezondheidskosten tgv een heupfractuur: €11500/persoonin ons land: 15000 heupfracturen/jaar
Geriatrische orthopedische patient
• Comorbiditeiten
• Frailty/sarcopenie
• Cognitief deficit
• Sociale context
• Functionele status
Evidence based medicine
Meerdere internationale studies, allen hetzelfde besluit:
• Daling van de mortaliteit
• Kortere opnameduur
• Functioneel herstel even goed, soms beter
• Kosten effectief
Zorgmodel praktijk
• Snel betrekken van orthopedist bij aanmelding fractuur
• Comprehensive Geriatric Assessment en pre-operatief nazicht
• Minimale delay heelkunde(<48u)
• Multidisciplinaire revalidatie
• Key-interventies
Key-interventies
• Pijnstilling /medicamenteuze oppuntstelling
• Wondzorg
• Anemie
• Delier / fixatie-arm beleid
• Decubitus
• Vroegtijdige mobilisatie
• Urineretentie/obstipatie
• Voeding
• Valuitwerking/preventie
• Osteoporosepreventie
Verloop in AZ Sint-Lucas
• Aanmelding spoed orthogeriatrische patiënt (positieve GRP)
orthopedie en geriater worden verwittigd
orthopedist in consult (wat, hoe, wanneer)
opname straat 37 (of straat 68 naam orthopedist)
geriater preoperatieve/internistische oppuntstelling
minimale delay voor heelkunde (<48u)
postoperatief orthopedist in consult
Bedankt voor uw aandacht
Arne Martens
Revalidatie op orthogeriatrie
bovenste lidmaat
Inhoud BL
• Algemene afspraken
- Administratie
- Transfers
- ADL
• 1. Humerus#
- 1.1 TSP
- 1.2 Reversed TSP
- 1.3 Humerusnagel
• 2. Pols#
Algemene afspraken
Administratie
GA
Anamnese + onderzoek
Verpl. Ontslag-brief
Operatie-verslag
Incl PO instructies
Ortho
= individueel protocol
≠ standaard
1. Humerus#
ReversedTSP
AV voor comfort of verplicht
Mobilisatie elleboog en
pols
Evt reeds schouder /a/ en /p/ binnen
pijngrens
+ reva volgens noodzaak
TSP
AV (6 weken) verplicht
Mobilisatie elleboog en
pols
Geen EXO voorbij 0° of extreme ENDO
Reva eerder traag progressief
+ reva volgens noodzaak
Humerusnagel
AV (x weken) verplicht
Mobilisatie elleboog en
pols
Afhankelijk van de
instructies: /a/, /ap/, /p/ schouderoef
+ revavolgens
noodzaak
Actimove Umerus Comfort Sling
ijsapplicatie
• 3 a 6 maal per dag• 15 minuten
2. Pols#
Gips/immobilisatie
Beweging gewrichten rondom + revalidatie volgens noodzaak
Analoog: elleboog# , onderarm#
Transfers en ADL
In/uit bed
• Langs niet-aangedane zijde
• Positionering: geen manipulatie van de arm
Get up &
gaan zitten
• Niet op arm/elleboog laten opduwen
• Geen manipulatie van de arm, ook niet bij positionering
Gang
• Ondersteuning aan goede zijde
• Individueel aangepast loophulpmiddel
Aan- en uitkleden
• Geopereerde arm laten hangen
• Kledij aan: 1st geopereerde zijde
• Kledij uit: 1st goede zijde
• AV boven kledij en zonder te veel cranialedruk
Slapen
• Bij P++(+) wat in halfzit, kussen onder de elleboog
• Niet op geopereerde zijde = extra pijn
onderste lidmaat
Inhoud OL
• Algemene afspraken- Administratie
- Gang en transfers
- ADL
• 1. Bekken#
• 2. Femur#- 2.1 Totale HP
- 2.2 Biarticulaire HP
- 2.3 Femurnageling
- 2.4 Gecannuleerde schroeven
- 2.5 LISS-plaat
• 3. Onderbeen#
• 4. Enkel#
Algemene afspraken
Administratie
mbt reva
GA
Anamnese + onderzoek
Verpl. Ontslag-brief
Multidisc,
Operatie-verslag
Incl PO instructies
Ortho
= individueel protocol
≠ standaard
Begrippen: steunname
• Full Weight-BearingFWB
• Weight-Bearing As ToleratedWBAT
• Partial Weight-BearingPWB
• Touch-Down Weight-BearingTDWB
• Non Weight-BearingNON-WB
Creëer geen verwarring: “steunname met looprek”, “beperkte steunname”, …
1. Bekken#
1 week bedrust / pubistak#
WBAT met LR / rollator
6 weken P+(+)
Begrippen: bedrust
• In geen geval uit bedAbsolute bedrust
• SV = sanitaire vrijheidBedrust met
SV
• Opkomen/opzitten toegelaten en van belang
• Volgens de pijn / specifieke instructies
Relatieve bedrust
Bij aandachtspunten in Orbis
2. Heup#
• THP of BiHP
FWB
Minstens 1 kruk gedurende 4 weken
Indien posterieure toegangsweg:
cave > 90° heupflexie en rotaties
2. Heup#
• Nagel of schroeven
WB: instructies orthopedist
Hulpmiddel erg afhankelijk van patiënt
Cave: osteoporose, cerclage, …
2. Heup#
• LISS-plaat
NON-WB 6 weken
Kinetec?
Analyse transfers en positionering!
P++(+)
3&4. Onderbeen- of enkel#
NON-WB en gips
6 weken, 3 maanden, … ?
Opzitten
Reva volgens mogelijkheden
Aandacht voor comfortabele positionering
Gang, transfers en ADL
In/uit bed
• Mag langs beide zijden
• Vaak meest comfortabel langs niet-aangedane zijde
• Eventueel beenopheffer
Transfers
zetel - bed
• Volgens mogelijkheden ; indien moeizaam:
• Via 45° draaien: 1 of 2 helpers
• Via standing: 2 of 3 helpers + goede organisatie
Get up &
gaan zitten
• Steunname op bed of stoelleuningen
• Geopereerd been naar voor steken
Gang
• Volgorde: HM > OP-zijde > goede zijde
• Voeten heffen bij verplaatsen en draaien
• Indien 1 kruk = aan goede zijde
Trappen
• Trap op: 1st goede zijde
• Trap af: 1st geopereerde zijde
Overige tips
HM binnen handbereik
Toilet: verhoogstoel?
Stimuleren ADL
Vaak moeizaam voor
kousen/schoenen: gebruik HM
Positionering lig: opduwen via
bijzetten goed been
Kledij aan: 1st geopereerde zijde
Kledij uit: 1st goede zijde
Samely Wyckhuyse
Verpleegkundige aspecten / zorgtraject
Orthogeriatrie
‘ Co- management ‘ tussen orthopedie en geriatrievoor heelkundige behandeling van fracturen bij
geriatrische patiënten
Doelstelling
• Zorg verbeteren vanaf preop
• Realistische doelstellingen:
- Zo vlug mogelijk functioneel herstel
• Preventie complicaties: delier, decubitus, ulcera
• Valbilan
• Uitwerking osteoporose
• Ontslagmanagement
Team
•Arts : geriater: dr. Staels
•Arts: orthopedie: dr. Van Lerbeirghe
•Dienstverantwoordelijke: Samely Wyckhuyse
•Kinesitherapeut: Arne Martens
•Ergotherapeut: Iris Van De Velde
•Verpleegkundigen
•Zorgkundigen
Patiëntenpopulatie
+ 75
Flow patiënten traject
•Opname via spoedopname- + GRP
- Enkel patiënten met een traumata
- Geen elektieve patiënten (str 68)
•Opname
• Spoed – straat 37 – OK – straat 37
Soorten traumata
•Heupfractuur
•Schouderfractuur
•Polsfractuur
•Indeukingsfractuur
•Pubistakfractuur
•Enkelfractuur
•…
Casus 1
Mevr.Versluys 86 jaar verblijft sinds 2 jaar in een RVT. Gekend met de ziekte van Parkinson. Gisterenavond gevallen in het WZC in onduidelijke omstandigheden.
HA beslist opname via spoed op 21/11:
Omwille van pijn t.h.v. linker heup
casus
Onderzoeken :
Rx heup: subcapitale heupfractuur links
Rx bekken: nl
Labo/Rx thx/ EKG : nl
Sociale anamnese: WZC
Huidige medicatie: amlor 5 1/d, Emconcor minor 2.5mg 1dd, Lipitor10mg 1dd, eliquis 5 2/d, escitalopram 10 1/d, Pantomed 20mg 1dd, Requip modutab 8mg 1dd, Stelavo 100/25/200mg 1dd, Stalevo150/37/200mg 3dd, Paracetamol 1g3dd bij pijn, steovit d3 1/d
casusMedisch order opgesteld door Geriater of ASO G
- Iov met orthopedie OP dr. Liekens 23/11
- Opname orthogeriatrie
- Tractie 2kg + bedrust
- Eliquis op WACHT
- Amlor op WACHT
- TM verder
- Preop cardio 22/11 te voorzien
- Pijnstilling zie zorgplan
2kg AlternatingmatrasZwevende hielen
Verpleegkundige aandachtspunten
•Pijnmeting via NRS
•Delier / fixatie
•Decubituspreventie
•Retentie / bladder/ BS
•Positie been / tractie
Preop 22/11 -1
•Volg instructie zorgplan
•Opladen zorgplannen
•Preop cardio
•Preop scheren
•Preop documenten klaarmaken
23/11 dag van ingreep 0
•NUCHTER
•OP hemdje
•Documenten verzamelen in bruine map
•10u30 vertrek OK
23/11 post –op 0
•16u30 terug van OK
•Aanpassing zorgplanning
•Patiënt installeren
•Bedrust
•Lichte maaltijd
Verpleegkundige aandachtspunten
•EWS controle
•Pijnmeting via NRS
•Delier / fixatie
•Decubituspreventie
•Retentie / bladder/ BS
•Controle verband+ aanleggen coldpacks
24/11 Post- op -1
•Labo controle
•RR liggend en staand ged 3d
•Steunname pte
•Eerste maal uit bed samen met de kinésist
•Alfa-x ell stop
•Aanpassing pijnbeleid naar PO
• Rx bekken en heup
RX controle post –op
Revalidatie
THP BHP TFN
Revisie THP Lissplaat
Schouder
Schouder
Veilig op stap
Jozefien Ryckbosch
Ergotherapie op orthogeriatrie
INTAKE
Individuele aanpak
Doelen (bij)stellen
ADL
ADL: Activities of Daily Living - Zelfzorg (lichamelijke hygiëne, aan- en uitkleden)- Maaltijden- Transfers
TRANSFER TRAINING
TIPS AND TRICKS:- Duidelijkheid tegenover patiënt - Wees niet te behulpzaam- Gebruik het juiste
loophulpmiddel- Raad geven: ALTIJD leuningen
van de stoel vastnemen
GANGREVALIDATIE
- Samen met de kinesitherapeut- Gebruik van juist loophulpmiddel- Aanvraag van persoonlijk loophulpmiddel: door de kinesitherapeut - ≠ situaties
MOTIVEREN !!!
TRAPLOPEN
Aanleren juiste techniek
Vertrouwen in eigen kunnen
VALPREVENTIE
POSITIONERING
IN LIG: - Anti – decubitus kussen- Behoud van neutrale positie - Ijsapplicatie
IN ZIT:- Traagfoam kussen (aandacht kniehoogte)
HULPMIDDELEN
COGNITIEVE TRAINING cognitief deficit:- Desoriëntatie in
tijd- Desoriëntatie in
ruimte- Korte termijn
geheugen- Lange termijn
geheugen- Leren omgaan met
geld- …
Tips naar WZC
- Korte opname duur - Ontslagbrief – volgen instructies - Revalidatie stopt niet na ZH opname
Tsane De Kesel
Ontslagplanning orthogeriatrie