Organisatie van plusgroepbijeenkomsten in het PO Judith te Boekhorst-Reuver Nora...

Organisatie van plusgroepbijeenkomsten in het PO

Judith te Boekhorst-ReuverNora Steenbergen-PentermanDesirée Houkema © SLO 2009

l l l l l l l l l l l l





Startopdracht

© SLO 2009

• Versnellen

• Compacten

• Verrijken

Overleg met ouders over de

consequenties van een apart traject

Begeleidingsmaatregelen voor (hoog)begaafde leerlingen

© SLO 2009

Het aanbieden van leerstof die een beroep doet op de specifieke

leereigenschappen van een (hoog)begaafde leerling

• Binnen de eigen groep

• Buiten de eigen groep

– In een binnenschoolse verrijkingsgroep

– In een buitenschoolse verrijkingsgroep

Verrijken

© SLO 2009

Korte filmopname van het VWL Vooruitwerklab

(een buitenschoolse verrijkingsgroep) van het CBO:

http://www.ru.nl/socialewetenschappen/ambulatorium/cbo/algemeen/verrijkingsklas

Vraag:

Wat zijn volgens u de voor- en nadelen van een verrijkingsgroep?

Verrijken: voordelen en nadelen

© SLO 2009




Voordelen:

• Vertrouwde omgeving (eigen groep) met leeftijdsgenoten

• Diversiteit aan niveaus maakt diversiteit aan leerlingrollen binnen het leerproces mogelijk

• Zelfstandig werken maakt een ontwikkeling door (mits daartoe begeleiding wordt geboden)

• Leerling blijft in beeld van de groep en groepsleerkracht

Nadelen*:

• Leerling wil niet altijd iets anders doen dan klasgenoten

• Waarschijnlijk minder omgang met ontwikkelingsgelijken

• Minder kans op uitdaging

• Extra inspanning en gewenste competenties groepsleerkracht

* m.n. als verrijking alleen in de eigen groep wordt aangeboden

Voordelen en nadelen van verrijken binnen de eigen groep

© SLO 2009

Voordelen:• Omgang en samenwerking met 'ontwikkelingsgelijken'• Wisseling in groepssamenstelling vergroot de diversiteit aan mogelijke

leerlingrollen binnen het leerproces• Selecte groep (qua aantal en niveau) biedt betere mogelijkheid tot aansluiting

bij behoeften en interesses individuele leerling• Meer mogelijkheden tot variatie in werkvormen• Gespecialiseerde leerkracht• Leerlingen ervaren (weer) meer leerplezier (ook in eigen groep)

Nadelen:• Niet alle leerlingen willen uit de eigen groep gehaald worden• Niet in alle gevallen voldoende samenhang tussen begeleiding en aanbod

verrijkingsgroep en eigen groep• Groepsleerkracht denkt soms dat de noodzaak tot een aangepast

onderwijsaanbod in de eigen groep verdwijnt• Extra organisatie en extra vragen van ouders

Voordelen en nadelen van verrijken binnen een verrijkingsgroep

© SLO 2009

Hoe vergroot je

de voordelen

en verklein je

de nadelen?

Ga uit van

de aandachtspunten voor

een effectieve verrijkingsgroep

in de checklist

‘Hoogbegaafdenwijzer Basisonderwijs!

Verrijken buiten de eigen groep

© SLO 2009

Ontwikkeld door SLO samen met leerkrachten van (hoog)begaafde leerlingen, intern begeleiders en onderwijsadviseurs (2007).

Doelen

• aandachtspunten bieden bij het opstellen, implementeren

en vastleggen van beleid voor (hoog)begaafde leerlingen in

het basisonderwijs

• inzicht bieden in de huidige stand van zaken

Digitaal in te vullen via

http://www.infohoogbegaafd.nl/hbpo/school/00007/00006

Checklist ‘Hoogbegaafdenwijzer Basisonderwijs’

© SLO 2009

http://www.infohoogbegaafd.nl/hbpo/school/00007/00006/

Kan worden ingevuld door

• leerkracht / bouwcoördinator

• intern begeleider / coördinator (hoog)begaafdheid

• directie

• werkgroep (hoog)begaafdheid

Advies: invullen door meerdere personen geeft zicht op verschillende zienswijzen, aanleiding tot discussie en daardoor beter de werkelijke stand van zaken weer.

Biedt mogelijkheid per onderdeel en aandachtspunt aan te geven

• mate van realisatie

• mate van belang

• toelichting


© SLO 2009

Onderdelen

1. Algemeen

2. Signalering en vaststellen van onderwijsbehoeften

3. Aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding

4. Evaluatie

5. Het opstellen van een beleidsstuk


© SLO 2009

Vorm

Gedrag / organisatie

Visie / beleid

• Basis: visie, draagvlak en deskundigheid

"Onderwijs op maat... ook voor (hoog)begaafde leerlingen !"

1. Algemeen

Vorm

Gedrag / organisatie

Visie / beleid

Model Dolf Janson, Schoool & Begeleiding (2005)

© SLO 2009

• Uitgangspunt:

Het gaat om het vaststellen van een totaalbeeld van de leerling in relatie tot gewenste én beschikbare

aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding.


© SLO 2009

• Maak gebruik van

een combinatie van gegevens (zowel objectief als subjectief)

op verschillende manieren verkregen (bijvoorbeeld via toetsen, observaties, gesprekken en vragenlijsten)

afkomstig van alle betrokkenen (waaronder leerkracht, leerling, ouders en overige betrokkenen)

gebruikmakend van beschikbare deskundigheid (intern en extern)


© SLO 2009

Bestaande signaleringsinstrumenten in het basisonderwijs:

• SiDi R

Website: www.eduforce.nl/

• Begaafdheid in beweging – Vroeg- en volschools: 5-12 jaar

Website: www.surplus-begaafden.nl/

• Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH)

Website: www.vangorcum.nl/

Ontwikkeld als hulpmiddel om leerlingen beter in beeld te brengen en het handelen van de leerkracht daarop af te stemmen.

Niet ontwikkeld om leerlingen te selecteren voor deelname aan een verrijkingsgroep.


© SLO 2009

http://www.eduforce.nl/

http://www.surplus-begaafden.nl/

http://www.vangorcum.nl/

• Voor groep 1 t/m groep 8 (maar niet te gedifferentieerde groepen)

• Selectie van leerlingen *

• Wekelijks op een vaste tijd en locatie (gedurende langere tijd)

• Minimaal 1½ uur beschikbaar (bij voorkeur een dagdeel)

• Vaste begeleider die beschikt over

– Onderwijsbevoegdheid

– Affiniteit met (hoog)begaafde leerlingen

– Opleiding m.b.t. begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen

• Minimaal 2 en maximaal 10 leerlingen (of meerdere begeleiders)

* Bijlagen: Selectie van leerlingen


© SLO 2009

• Biedt verrijkingsstof*– Op diverse gebieden– Specifiek ontwikkeld voor (hoog)begaafden– Niet afkomstig van hogere leerjaren

• Werk aan doelen en vaardigheden (cognitief, sociaal en emotioneel)– Specifiek op (hoog)begaafden gericht– Vanuit de individuele leerlingbehoeften– Die vooraf met de leerling zijn besproken– En stel eisen op basis van die doelen en vaardigheden

* Bijlage: Verrijkingsstof


© SLO 2009

• Biedt begeleiding / feedback (zorg voor ruimte om te observeren)• Beoordeling

– Zowel product als proces– Op basis van de gestelde leerdoelen– Door leerkracht en leerling (reflectie)– Weergeven op schoolrapport

• Overleg verrijkingsgroepbegeleider en groepsleerkracht

(o.a. over samenhang en (ver)delen verantwoordelijkheid)• Samenhang begeleiding en aanbod verrijkingsgroep en eigen groep

(o.a. ten aanzien van het werken aan doelen en vaardigheden, het werken aan eventuele opdrachten binnen de eigen groep en het betrekken van medeleerlingen bij activiteiten van de verrijkingsgroep)


© SLO 2009

• Met alle betrokkenen

– leerling

– ouders

– groepsleerkracht

– leerkracht verrijkingsgroep

– coördinator hb

– intern begeleider

– directie

• A.d.h.v. evaluatieformulier / portfolio / reflectieverslagen

• O.b.v. de in het handelingsplan / groepsplan gestelde doelen

• Regelmatig (min. 2 à 3 keer per jaar)

• En voer eventuele wijzigingen tijdig door

4. Evaluatie

ad.Leerlingniveau

© SLO 2009

• Signalering

• Vaststellen van onderwijsbehoeften

• Begeleiding

• Deskundigheidsbevordering*

• Interne en externe communicatie

• Het gemaakte beleidsplan

(protocol (hoog)begaafdheid / kwaliteitskaart)

* Zorg dat het organiseren en begeleiden van de verrijkingsgroep(en) niet van één persoon afhankelijk is.

4. Evaluatie

ad.Schoolniveau

© SLO 2009

• Welke onderwijsaanpassingen zijn mogelijk?

• Wie is waarvoor verantwoordelijk?

• Hoe zijn de financiën geregeld?

• Wat is de lange termijn planning?

• Hoe wordt dit uitgewerkt in een plan van aanpak?

Betrek hierbij het hele team!

5. Het opstellen van een beleidsstuk

© SLO 2009






??

© SLO 2009

In de meeste gevallen zijn verschillende onderwijsaanpassingen noodzakelijk om tegemoet te komen aan alle behoeften van een (hoog)begaafde leerling. “Het is daarom van belang dat er binnen een school (of eventueel samenwerkingsverband van scholen) meerdere aanpassingen geboden worden en dat per leerling gekeken wordt welke aanpassingen op welk moment tot de beste resultaten leiden, zowel op cognitief als op sociaal-emotioneel gebied”. (Hoogeveen, L., van Hell, J., Mooij, T., & Verhoeven, L. (2004). Onderwijsaanpassingen voor hoogbegaafde leerlingen. Nijmegen, Centrum voor Begaafdheidsonderzoek.

© SLO 2009

Netwerk plusgroepcoördinatoren

• Opgericht door SLO in 2007• Doel: uitwisselen van ervaringen, info en lesideeën • Middels:

> Nieuwsbrief Netwerk Plusgroepcoördinatoren

> Landelijke Netwerkdag Plusgroepcoördinatoren

> Regionale bijeenkomsten • Momenteel 250 leden• Nieuwe leden zijn van harte welkom• Voor informatie over deelname netwerk en ontvangst

digitale nieuwsbrief stuurt u een e-mail naar het

secretariaat van het Landelijke Informatiepunt

(Hoog)begaafdheid Primair Onderwijs

([email protected]).

© SLO 2009

• Afhankelijk van inhoudelijke criteria– visie school– gedefinieerde doelgroep– doelstelling en aanbod verrijkingsgroep

• Afhankelijk van praktische criteria– tijd– ruimte– (aantal) begeleider(s)– (aantal) leerlingen in de verrijkingsgroep– overige beschikbare onderwijsaanpassingen

Bepaal zelf wat bij uw school past Hanteer een eenduidige werkwijze Overleg met alle betrokkenen Stel een proefperiode in van zes tot acht weken

Ad. Selectie van leerlingen

© SLO 2009

Het draait allemaal om de match tussen

de individuele cognitieve, sociale en emotionele leerlingbehoeften

en de beschikbare onderwijsaanpassingen.

Is dit wat deze leerling op dit moment nodig heeft?

Ad. Selectie van leerlingen

© SLO 2009

≠ extra leerstof in de vorm van 'meer van hetzelfde of hooguit iets moeilijker‘

= leerstof die een beroep doet op de specifieke leereigenschappen van de (hoog)begaafde leerling

= leerstof die voldoet aan de volgende criteria:

• beroep doen op creativiteit

• open opdrachten

• hoog abstractieniveau

• hoge mate van complexiteit

• meerwaarde bieden ten opzichte van reguliere leerstof

• stimuleren van onderzoekende houding

• beroep doen op zelfstandigheid van de leerling

• uitlokken van een reflectieve houding / beroep doen op metacognitieve vaardigheden

• uitlokken van interactie

Ad. Verrijkingsstof

© SLO 2009

Verantwoording

© 2009 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede

Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de uitgever deze uitgave geheel of gedeeltelijk te kopiëren dan wel op andere wijze te verveelvoudigen.

Auteurs: Judith te Boekhorst-Reuver, Nora Steenbergen-Penterman en Desirée Houkema.

Organisatie van plusgroepbijeenkomsten in het PO Judith te Boekhorst-Reuver Nora...

Documents

Transcript of Organisatie van plusgroepbijeenkomsten in het PO Judith te Boekhorst-Reuver Nora...