Opwekkingen in de kerkgeschiedenis en mannen die God daarbij gebruikt heeft.

Opwekkingen in de Opwekkingen in de kerkgeschiedeniskerkgeschiedenis

en mannen die God daarbij en mannen die God daarbij gebruikt heeftgebruikt heeft

1e sessie:1e sessie:

““Vernieuwingsbewegingen na de Vernieuwingsbewegingen na de Reformatie”Reformatie”


““De grote opwekking in de jaren van 1740”De grote opwekking in de jaren van 1740”


““De opwekking in Herrnhut en Zinzendorf”De opwekking in Herrnhut en Zinzendorf”


““De heiligingsbeweging en Dr. Andrew De heiligingsbeweging en Dr. Andrew Murray”Murray”

Programma 6 feb 2010Programma 6 feb 2010

1e sessie1e sessie

Vernieuwingsbewegingen na de Vernieuwingsbewegingen na de

ReformatieReformatie

Hoe en tegen welke achtergrond zij zijn Hoe en tegen welke achtergrond zij zijn

ontstaanontstaan

DoelDoel

Vernieuwings- en Vernieuwings- en opwekkingsbewegingen opwekkingsbewegingen

in kader plaatsen in kader plaatsen

van geschiedenis van van geschiedenis van protestantismeprotestantisme

Hoe bestuderen wij de Hoe bestuderen wij de kerkgeschiedenis?kerkgeschiedenis?

Geschiedenis van analyses, feiten, Geschiedenis van analyses, feiten, theologische ontwikkelingen?theologische ontwikkelingen?

óf óf Geschiedenis in verbinding met Geschiedenis in verbinding met

theologie van de christelijke theologie van de christelijke ervaring?ervaring?

Uitspraak van LovelaceUitspraak van Lovelace

‘‘‘‘Het concentreren op Het concentreren op reformatie reformatie zonder opwekking zonder opwekking leidt tot leidt tot lederzakken zonder wijn. lederzakken zonder wijn.

Het concentreren op Het concentreren op opwekking opwekking zonder reformatie zonder reformatie laat de wijn laat de wijn wegstromen vanwege gebrek aan wegstromen vanwege gebrek aan lederzakken.”lederzakken.”

Reformatie was Reformatie was vernieuwingsbewegingvernieuwingsbeweging

met 3 Sola’smet 3 Sola’s

-- Sola Sola Scriptura Scriptura = de Schrift = de Schrift alleenalleen- - Sola Sola Gratia Gratia = Genade = Genade alleenalleen-- Sola Sola Fide Fide = door Geloof = door Geloof alleenalleen

Vernieuwing was nodig tegenover de Vernieuwing was nodig tegenover de traditietraditie.. Ref. m.n. kerkelijke beweging met politieke Ref. m.n. kerkelijke beweging met politieke

raakvlakken.raakvlakken. Daardoor weinig vernieuwing van ‘smalle Daardoor weinig vernieuwing van ‘smalle

gemeente’ (gemeente’ (kerk van ware gelovigenkerk van ware gelovigen))

Motto ReformatieMotto Reformatie

‘‘Ecclesia Reformata Semper Ecclesia Reformata Semper

Reformanda’Reformanda’

= Een gereformeerde kerk moet steeds = Een gereformeerde kerk moet steeds

gereformeerd worden.gereformeerd worden.

Beter gesteld: ‘…Beter gesteld: ‘…vernieuwd vernieuwd worden’worden’

BlokkadesBlokkades

Proces van vernieuwing is na Proces van vernieuwing is na Reformatie geblokkeerd door aantal Reformatie geblokkeerd door aantal bewegingen:bewegingen:

OrthodoxieOrthodoxie: de rechte leer: de rechte leer RationalismeRationalisme: verstand heerst in : verstand heerst in

theologietheologie Liberale theologieLiberale theologie: vrijzinnig denken: vrijzinnig denken

VernieuwingsbewegingenVernieuwingsbewegingen

Vernieuwingsbewegingen na de Reformatie:Vernieuwingsbewegingen na de Reformatie:

Piëtistische Piëtistische en en evangelische evangelische stromingen stromingen met veel nadruk op werk van met veel nadruk op werk van GeestGeest

Hoofdstroming: Hoofdstroming: Gereformeerd en Luthers PiëtismeGereformeerd en Luthers Piëtisme

met analoge bewegingen inmet analoge bewegingen in Engeland: Engeland: PuritanismePuritanisme Nederland: Nederland: Nadere ReformatieNadere Reformatie Duitsland: Duitsland: PiëtismePiëtisme

EvangelikalismeEvangelikalisme

Vernieuwingsbeweging naast PiëtismeVernieuwingsbeweging naast Piëtisme

KenmerkenKenmerken Primaire aandacht voor verkondiging van evangeliePrimaire aandacht voor verkondiging van evangelie Ruimhartige en onvoorwaardelijke heilsboodschapRuimhartige en onvoorwaardelijke heilsboodschap Evenwichtige verhouding van wet en evangelieEvenwichtige verhouding van wet en evangelie Christus en Zijn werk als centrale inhoud van de Christus en Zijn werk als centrale inhoud van de

boodschapboodschap Eenvoud v/h geloof als respons op Eenvoud v/h geloof als respons op

evangelieboodschap. evangelieboodschap. ‘‘Evangelische heiliging’Evangelische heiliging’

Schema Lovelace ‘Bijbelse Schema Lovelace ‘Bijbelse vernieuwing’vernieuwing’

I: I: Twee basisvoorwaarden Twee basisvoorwaarden voor voor geestelijke vernieuwinggeestelijke vernieuwing

II: II: Primaire onderdelen Primaire onderdelen van geestelijke van geestelijke vernieuwingvernieuwing

III: III: Secundaire onderdelen Secundaire onderdelen van geest. van geest. vernieuwingvernieuwing

I: Twee I: Twee basisvoorwaardenbasisvoorwaarden

De twee De twee basisvoorwaarden basisvoorwaarden voor geestelijke voor geestelijke vernieuwingvernieuwing

Voorbereiding om het Evangelie te kunnen Voorbereiding om het Evangelie te kunnen ontvangen.ontvangen.

A. A. Besef van de Besef van de heiligheid van Godheiligheid van God: :

Zijn gerechtigheid en zijn liefdeZijn gerechtigheid en zijn liefde B. B. Besef van de Besef van de reikwijdte van de zondereikwijdte van de zonde: :

In persoonlijk leven en in onze In persoonlijk leven en in onze gemeenschapgemeenschap

II: Primaire onderdelenII: Primaire onderdelen

Primaire Primaire onderdelen van geestelijke onderdelen van geestelijke vernieuwing.vernieuwing.

Dieptepresentatie van het EvangelieDieptepresentatie van het Evangelie

A. A. RechtvaardigmakingRechtvaardigmaking: Je bent aanvaard, geaccepteerd: Je bent aanvaard, geaccepteerd in in

Christus.Christus.

B. B. HeiligmakingHeiligmaking: Je bent vrij van de macht van de zonde: Je bent vrij van de macht van de zondein Christus.in Christus.

C. C. De inwoning van de Heilige GeestDe inwoning van de Heilige Geest: Je bent niet alleen: Je bent niet alleen in in

Christus.Christus.

D. D. Autoriteit in geestelijke strijdAutoriteit in geestelijke strijd: Je hebt gezag: Je hebt gezag in Christusin Christus..

III. Secundaire III. Secundaire onderdelenonderdelen

Secundaire Secundaire onderdelen van geestelijke vernieuwing:onderdelen van geestelijke vernieuwing:Uitwerking van persoonlijke vernieuwing Uitwerking van persoonlijke vernieuwing in het leven van de in het leven van de

kerkkerk

A.A. ZendingZending: In de verkondiging en in betoon van sociale : In de verkondiging en in betoon van sociale bewogenheid. bewogenheid.

B.B. GebedGebedC.C. GemeenschapGemeenschap: Eén zijn met zijn Lichaam. : Eén zijn met zijn Lichaam. D.D. DisenculturatieDisenculturatie::

Bevrijd zijn van beknellingen door de eigen Bevrijd zijn van beknellingen door de eigen cultuur. cultuur.

E.E. Theologische integratieTheologische integratie: : Hervormd worden door vernieuwing van je Hervormd worden door vernieuwing van je

denken. denken.

Doel van Doel van opwekkingsbewegingenopwekkingsbewegingen

Opwekkingsbewegingen beogen de Opwekkingsbewegingen beogen de

vernieuwing van de ‘massa’, zowel vernieuwing van de ‘massa’, zowel

binnen als buiten de kerk. Zowel binnen als buiten de kerk. Zowel

Gods kinderen als ongelovigen Gods kinderen als ongelovigen

worden hierbij betrokken. worden hierbij betrokken.

Kenmerken van een Kenmerken van een opwekking (1)opwekking (1)

‘‘Herleving is een openbaring van Herleving is een openbaring van

Gods heiligheid en kracht,Gods heiligheid en kracht,

in zulk een mate dat menselijke in zulk een mate dat menselijke persoonlijkheden worden overschaduwd persoonlijkheden worden overschaduwd

en menselijke programma’s uitgesteld, en menselijke programma’s uitgesteld, of zelfs afgesteld. of zelfs afgesteld.

Herleving wordt dus nooit aan enige Herleving wordt dus nooit aan enige personen gekoppeld.’personen gekoppeld.’

(Arthur Wallis)(Arthur Wallis)


‘‘Een herleving is een beweging van Een herleving is een beweging van de Heilige Geest, de Heilige Geest,

wat een herleving in wat een herleving in Nieuwtestamentische geschiedenis Nieuwtestamentische geschiedenis heeft teweeg gebracht heeft teweeg gebracht

in de kerk van Christus en in de in de kerk van Christus en in de gemeenschappen daarom heen.’ gemeenschappen daarom heen.’

(Edwin Orr)(Edwin Orr)


‘‘Herleving is een gemeenschap Herleving is een gemeenschap doordrenkt van God.’ doordrenkt van God.’

(Duncan Campbell)(Duncan Campbell)

‘‘Herleving is de instroom van Herleving is de instroom van Goddelijk leven in een lichaam dat Goddelijk leven in een lichaam dat dreigt dood te gaan.’ dreigt dood te gaan.’

(D.M. Panton)(D.M. Panton)

Bonar: mensen die God gebruikt Bonar: mensen die God gebruikt in oplevingin opleving

Zij vatten het grote Zij vatten het grote werk der bedieningwerk der bediening, dat , dat zij aanvaard hadden zij aanvaard hadden ernstig ernstig op. op.

Zij legden zich toe op een Zij legden zich toe op een gunstige uitslaggunstige uitslag. . Zij waren Zij waren mannen des geloofsmannen des geloofs.. Zij waren Zij waren arbeidersarbeiders.. Zij waren mannen met Zij waren mannen met geduldgeduld. . Zij waren mannen met Zij waren mannen met vrijmoedigheid en vrijmoedigheid en

vastberadenheidvastberadenheid. . Zij waren mannen van Zij waren mannen van gebedgebed.. Zij waren mannen, die zich vastberaden en Zij waren mannen, die zich vastberaden en

zeer beslist hielden aan zeer beslist hielden aan de leer van Wet en de leer van Wet en EvangelieEvangelie. .

Zij waren mannen met een Zij waren mannen met een ernstige ernstige levenswandel levenswandel en en diepe vroomheiddiepe vroomheid..

Verloop van een Verloop van een opwekkingopwekking

Voorbeeld uit boekje van Bonar.Voorbeeld uit boekje van Bonar.

Belangrijkste Belangrijkste opwekkingsbewegingen opwekkingsbewegingen

na de Reformatiena de Reformatie Eerste Grote Opwekking Eerste Grote Opwekking (1735-1760(1735-1760) )

Met name in Engeland (methodistische beweging), Met name in Engeland (methodistische beweging), Wales, Schotland, Amerika, Silezië en Herrnhut. Wales, Schotland, Amerika, Silezië en Herrnhut. Enkele leiders: George Whitefield, John en Charles Enkele leiders: George Whitefield, John en Charles Wesley, Jonathan Edwards, Graaf von Zinzendorf, Wesley, Jonathan Edwards, Graaf von Zinzendorf, Howell Harris. Howell Harris.

Tweede Grote Opwekking Tweede Grote Opwekking (1790-1810)(1790-1810)Vooral in Amerika.Vooral in Amerika.

Derde Grote Opwekking Derde Grote Opwekking (1857-1860)(1857-1860)Vooral in Wales, Engeland, Schotland, Amerika, Vooral in Wales, Engeland, Schotland, Amerika, Noord-Ierland, Zuid-Afrika. Noord-Ierland, Zuid-Afrika.

Einde 1e sessieEinde 1e sessie

Ruimte voor Ruimte voor vragenvragen opmerkingenopmerkingen discussiediscussie

2e sessie2e sessie

De grote opwekking in de jaren De grote opwekking in de jaren

van 1740 van 1740

Hoe deze is ontstaan, het verloop en de Hoe deze is ontstaan, het verloop en de

bijdragen van George Whitefield en John bijdragen van George Whitefield en John

WesleyWesley

Spener over geestelijke Spener over geestelijke toestand eind 17e eeuwtoestand eind 17e eeuw

““Het kostbare geestelijke lichaam van Het kostbare geestelijke lichaam van

Christus is nu met smart en ziekte Christus is nu met smart en ziekte

aangedaan.” aangedaan.”

in: in: Pia DesideriaPia Desideria

Spener (1635-1705) is vader van Spener (1635-1705) is vader van

Duitse Piëtisme.Duitse Piëtisme.

Geestelijke verschraling en Geestelijke verschraling en onzedelijkheidonzedelijkheid

De geestelijke verschraling is algemeen De geestelijke verschraling is algemeen verspreid in Europa, waaronder Engeland.verspreid in Europa, waaronder Engeland.

Bisschop van Lichfield in 1724Bisschop van Lichfield in 1724

““De Dag des Heeren De Dag des Heeren is nu de marktdag van de is nu de marktdag van de duivel. Meer duivel. Meer wellustigheidwellustigheid. Meer . Meer dronkenschapdronkenschap, meer ruzies en moorden, , meer ruzies en moorden, meer zonde wordt meer zonde wordt op deze dag op deze dag bedacht en bedacht en bedreven dan op alle andere dagen door de bedreven dan op alle andere dagen door de week bij elkaar. (…) week bij elkaar. (…)

OnzedelijkheidOnzedelijkheid

(…) (…) De zonde is in het algemeen zo De zonde is in het algemeen zo toegenomen toegenomen en tiert welig, zo zelfs dat en tiert welig, zo zelfs dat onzedelijkheid wordt verdedigd, ja zelfs in onzedelijkheid wordt verdedigd, ja zelfs in beginsel beginsel gerechtvaardigdgerechtvaardigd. .

Zodoende vinden vulgaire, Zodoende vinden vulgaire, lichtzinnige lichtzinnige boeken boeken gretig aftrek en deze handel gretig aftrek en deze handel bevordert om nog meer daarvan uit te geven. bevordert om nog meer daarvan uit te geven. Elke vorm van zonde heeft een schrijver Elke vorm van zonde heeft een schrijver gevonden om deze te beschrijven en te gevonden om deze te beschrijven en te verdedigen.”verdedigen.”

The Holy ClubThe Holy Club

Jaren van 1730 in OxfordJaren van 1730 in Oxford Gezelschap van studentenGezelschap van studenten Doel: opscherpen tot persoonlijke Doel: opscherpen tot persoonlijke

vroomheid en liefdadigheidvroomheid en liefdadigheid Bijhouden van dagboekBijhouden van dagboek Leider: John WesleyLeider: John Wesley Whitefield treedt in 1733 toeWhitefield treedt in 1733 toe Wettisch karakter, maar toch gebruikt Wettisch karakter, maar toch gebruikt

voor geestelijke doorbraakvoor geestelijke doorbraak

George WhitefieldGeorge Whitefield: bekering : bekering en roepingen roeping

(1714-1770) (1714-1770) Geboren: 1714, GloucesterGeboren: 1714, Gloucester Student in OxfordStudent in Oxford Lid van Holy Club terwijl hij nog onbekeerd isLid van Holy Club terwijl hij nog onbekeerd is Scougals boek middel tot bekeringScougals boek middel tot bekering

“ “ Hoewel ik had gevast, gewaakt en gebeden Hoewel ik had gevast, gewaakt en gebeden en het sacrament zo lang had ontvangen, en het sacrament zo lang had ontvangen, heb heb ik nooit geweten wat de ware godsdienst ik nooit geweten wat de ware godsdienst isis, totdat God mij deze uitnemende , totdat God mij deze uitnemende verhandeling door de handen van mijn nooit verhandeling door de handen van mijn nooit te vergeten vriend zond. te vergeten vriend zond.

… … God toonde mij spoedig, toen ik enkele regels verder God toonde mij spoedig, toen ik enkele regels verder las, dat de “las, dat de “ware godsdienst bestaat in de ware godsdienst bestaat in de vereniging van de ziel met God als Christus in ons vereniging van de ziel met God als Christus in ons een gestalte ontvangteen gestalte ontvangt. ”. ”

Worsteling met Bijbel op schoot om tot Worsteling met Bijbel op schoot om tot geloof te komengeloof te komen..

““Hij [De Heilige Geest] bekwaamde mij ertoe om door een Hij [De Heilige Geest] bekwaamde mij ertoe om door een levend geloof op Zijn geliefde Zoon te rusten.”levend geloof op Zijn geliefde Zoon te rusten.”

““Met wat voor een Met wat voor een vreugdevreugde, een onuitsprekelijke , een onuitsprekelijke vreugde, zelfs een vreugde die geheel vol was van vreugde, zelfs een vreugde die geheel vol was van heerlijkheidheerlijkheid, werd mijn ziel vervuld, toen het , werd mijn ziel vervuld, toen het gewicht gewicht van de zonde van de zonde van mij van mij afging afging en een blijvend en een blijvend gevoel gevoel van Gods vergevende liefde van Gods vergevende liefde en van een en van een volle volle verzekering des geloofs verzekering des geloofs in mijn ongetrooste ziel in mijn ongetrooste ziel doorbrak!”doorbrak!”

Whitefield: eerste periode Whitefield: eerste periode als predikerals prediker

1736: geordend tot ‘deacon’1736: geordend tot ‘deacon’ Eerste preek: diepe ernst en bewogenheidEerste preek: diepe ernst en bewogenheid Niet door iedereen gewaardeerdNiet door iedereen gewaardeerd Spoedig overal bekend, vanwege preken in Spoedig overal bekend, vanwege preken in

LondenLonden Opvallend charisma, diepe ernst en Opvallend charisma, diepe ernst en

krachtige krachtige voordracht trok veel hoordersvoordracht trok veel hoorders Zowel zegen als tegenwerking en Zowel zegen als tegenwerking en

vijandschapvijandschap

Whitefield: vervolgWhitefield: vervolg Reizen naar AmerikaReizen naar Amerika 1739: priesterwijding Anglicaanse kerk1739: priesterwijding Anglicaanse kerk Rondreizend evangelist, prekend in Rondreizend evangelist, prekend in open luchtopen lucht Samenwerkend met de WesleysSamenwerkend met de Wesleys 1739, bijeenkomst in Fetter Lane Society:1739, bijeenkomst in Fetter Lane Society:

““Ongeveer om drie uur in de morgen, toen wij Ongeveer om drie uur in de morgen, toen wij gedurig in gebedgedurig in gebed waren, kwam de waren, kwam de kracht van kracht van God machtig op onsGod machtig op ons, in zoverre velen het , in zoverre velen het uitriepen vanwege een uitriepen vanwege een buitengewone vreugde buitengewone vreugde en velen daarbij op de grond vielen.” en velen daarbij op de grond vielen.” (John (John Wesley)Wesley)

Whitefield: vervolg (2)Whitefield: vervolg (2)

Beweging verspreidde zich door het landBeweging verspreidde zich door het land Soms geweigerd in kerken Soms geweigerd in kerken spreken in open lucht spreken in open lucht Spreken voor gewone mensen, zoals mijnwerkersSpreken voor gewone mensen, zoals mijnwerkers Duizenden onder het gehoorDuizenden onder het gehoor Velen onder diepe zondeovertuiging en nemen Velen onder diepe zondeovertuiging en nemen

Christus als Zaligmaker aanChristus als Zaligmaker aan Ook geopende deuren in Wales, Schotland en Ook geopende deuren in Wales, Schotland en

AmerikaAmerika In Londen sprak hij vaak voor adellijke personen In Londen sprak hij vaak voor adellijke personen

(Lady Huntingdon)(Lady Huntingdon)

Toespraak te KenningtonToespraak te Kennington

Gehoor van 50.000 mensen, Gehoor van 50.000 mensen, ‘‘bijna tachtig koetsen, benevens een bijna tachtig koetsen, benevens een groot aantal paarden. groot aantal paarden.

Er heerste een Er heerste een ontzettende stilte ontzettende stilte onder hen. God gaf mij onder hen. God gaf mij veel veel verruiming in het hartverruiming in het hart. Ik sprak . Ik sprak anderhalf uur achtereen en toen ik naar anderhalf uur achtereen en toen ik naar huis ging, werd ik huis ging, werd ik vervuld met zo’n vervuld met zo’n liefde, vrede en blijdschapliefde, vrede en blijdschap, die ik niet , die ik niet kan uitspreken.’ kan uitspreken.’

Methodistische Methodistische opwekkingsbewegingopwekkingsbeweging

Geleid Geleid door Whitefield en Wesleydoor Whitefield en Wesley Contacten met Contacten met

Wales (Rowland, Harris)Wales (Rowland, Harris) Amerika (Edwards, de Tennents) Amerika (Edwards, de Tennents) Moravische broeders (Zinzendorf, Böhler)Moravische broeders (Zinzendorf, Böhler)

Later verwijdering van Later verwijdering van MoraviërsMoraviërs Later tevens verwijdering tussen Whitefield en Later tevens verwijdering tussen Whitefield en

Wesley Wesley

(vanwege predestinatiegeschil)(vanwege predestinatiegeschil) Nazorg Nazorg vond plaats binnen vond plaats binnen SocietiesSocieties

(gezelschappen)(gezelschappen) Stichten van Stichten van eigen Methodistendenominatie eigen Methodistendenominatie was was

aanvankelijk niet de bedoelingaanvankelijk niet de bedoeling

WhitefieldWhitefield: karakter van : karakter van persoon en werkpersoon en werk

Gedreven, niet rustend, aandrang, Gedreven, niet rustend, aandrang, confronterendconfronterend

Gericht om de ziel bewegen tot het geloofGericht om de ziel bewegen tot het geloof Appèl op menselijke verantwoordelijkheidAppèl op menselijke verantwoordelijkheid Doordrongen van goddelijke gewilligheidDoordrongen van goddelijke gewilligheid Rotsvast geloof in goddelijke beloftenRotsvast geloof in goddelijke beloften Roofbouw op eigen lichaamRoofbouw op eigen lichaam Ideaal: evangelisering van volk en natieIdeaal: evangelisering van volk en natie

John WesleyJohn Wesley1703-17911703-1791

Whitefield Whitefield zette method. beweging in zette method. beweging in gang, gang,

Wesley Wesley gaf ze structuur en versterkinggaf ze structuur en versterking Geboren 1703Geboren 1703 Student in OxfordStudent in Oxford Geordend tot priester in 1728Geordend tot priester in 1728 Las mystieke en devotionele werkenLas mystieke en devotionele werken Stichter van Holy ClubStichter van Holy Club

John WesleyJohn Wesley: bekering en : bekering en roepingroeping

Gesprekken tijdens reis naar Amerika met Gesprekken tijdens reis naar Amerika met Moravische Moravische broeders over rechtvaardigingbroeders over rechtvaardiging

Na veel strijd grote doorbraakNa veel strijd grote doorbraak 24 mei 1738, Aldersgate Street, Londen:24 mei 1738, Aldersgate Street, Londen:

““Ik voelde dat mijn Ik voelde dat mijn hart vreemd verwarmd hart vreemd verwarmd werd. Ik werd. Ik voelde dat ik voelde dat ik in Christus, in Christus alleen tot in Christus, in Christus alleen tot zaligheid, zaligheid, vertrouwde. Er werd mij vertrouwde. Er werd mij een een verzekering gegeven verzekering gegeven dat Hij al mijn zonden, dat Hij al mijn zonden, ja ja zelfs de mijnezelfs de mijne, had weggenomen en mij verloste , had weggenomen en mij verloste van de wet der zonde en des doods. Toen kon ik van de wet der zonde en des doods. Toen kon ik openlijk openlijk aan allen hier aan allen hier getuigen getuigen wat ik nu voor het wat ik nu voor het eerst in mijn hart eerst in mijn hart voeldevoelde.”.”

John WesleyJohn Wesley:: na bekeringna bekering

Vol van Vol van liefde liefde van Christusvan Christus Prediking begon Prediking begon vrucht vrucht te dragente dragen Geloof in Christus Geloof in Christus was onderwerp van was onderwerp van

prekenpreken Bezoeken aan Bezoeken aan Herrnhut Herrnhut verdiepten verdiepten

geloofslevengeloofsleven Werd Werd leider leider van Methodistenvan Methodisten Trok van leer tegen de Trok van leer tegen de uitverkiezingsleeruitverkiezingsleer, ,

tot verdriet tot verdriet van Whitefieldvan Whitefield Publiceerde zijn preek ‘Publiceerde zijn preek ‘Free GraceFree Grace’’

Boodschap van John Boodschap van John WesleyWesley

‘‘Ik beschouw de hele wereld als mijn Ik beschouw de hele wereld als mijn parochie.’parochie.’

Ruime visie op reikwijdte verzoeningRuime visie op reikwijdte verzoening Toch niet oppervlakkig: zonde, Toch niet oppervlakkig: zonde,

wedergeboorte, wedergeboorte, geloof, berouw, geloof, berouw, bekering, heiligingbekering, heiliging

Persoon van Christus en werk Heilige Persoon van Christus en werk Heilige Geest Geest centraalcentraal

Heiliging krijgt stevig accentHeiliging krijgt stevig accent

WerkkrachtWerkkracht

Hield toezicht op zijn helpersHield toezicht op zijn helpers Trok regelmatig door het landTrok regelmatig door het land Grote werkkrachtGrote werkkracht 40.000 preken40.000 preken Uitgeven van boekenUitgeven van boeken Man van organisatievermogen en Man van organisatievermogen en

gezaggezag Geen gelukkig huwelijkGeen gelukkig huwelijk

Heengaan en Heengaan en zelfgetuigeniszelfgetuigenis

Overlijden in 1791 (88 jaar)Overlijden in 1791 (88 jaar) Terugkijkend op zijn leven:Terugkijkend op zijn leven:

““Ik heb tussen de vijftig en zestig jaar Ik heb tussen de vijftig en zestig jaar gezworven en mij ervoor ingezet om op mijn gezworven en mij ervoor ingezet om op mijn zwakke manier zwakke manier een weinig goed een weinig goed te doen te doen aan mijn medeschepselen… aan mijn medeschepselen… Ik kan niets van wat ik gedaan of ondergaan Ik kan niets van wat ik gedaan of ondergaan heb aanmerken dat de aandacht waard is. Ik heb aanmerken dat de aandacht waard is. Ik heb heb geen andere pleitgrond geen andere pleitgrond dan deze: dan deze:

Ik ben de voornaamste van de Ik ben de voornaamste van de zondarenzondaren

Maar Jezus is voor mij gestorven.”Maar Jezus is voor mij gestorven.”

Ryle over WesleyRyle over Wesley

‘…‘…hij was niet tevreden met het oogsten van hij was niet tevreden met het oogsten van de velden die hij rijp vond voor de oogst. Hij de velden die hij rijp vond voor de oogst. Hij nam het koren op, bond het tot schoven en nam het koren op, bond het tot schoven en vergaderde deze in de schuur.’ vergaderde deze in de schuur.’

In Societies: liefdemaaltijden en gebedstijden:In Societies: liefdemaaltijden en gebedstijden:

versterking onderlinge band en last voor versterking onderlinge band en last voor onbekeerdenonbekeerden

Moraviërs leerden hem oog te hebben voor Moraviërs leerden hem oog te hebben voor inbreng van gemeenteleden: persoonlijke inbreng van gemeenteleden: persoonlijke geestelijke ontwikkeling en groei.geestelijke ontwikkeling en groei.

Wat kunnen wij van Wat kunnen wij van W&W W&W leren?leren?

1. 1. Opwekking Opwekking en vernieuwing zijn en vernieuwing zijn mogelijk mogelijk in de meest onmogelijke situaties.in de meest onmogelijke situaties.

2. God 2. God gebruikt gebruikt voor opwekkingen voor opwekkingen mannen mannen

die vervuld zijn met de Heilige Geest, die vervuld zijn met de Heilige Geest, die die leven en werken vanuit een krachtig leven en werken vanuit een krachtig vertrouwen in Gods beloften.vertrouwen in Gods beloften.

Het belangrijkste middel tot een opwekking Het belangrijkste middel tot een opwekking is een is een Geestvervulde prediking van Geestvervulde prediking van ChristusChristus..

3. 3. Dode orthodoxie Dode orthodoxie zonder het leven door de zonder het leven door de Geest is een Geest is een geraamte zonder hartgeraamte zonder hart!!

3e sessie3e sessie

De opwekking in De opwekking in

Herrnhut Herrnhut Haar gevolgen en de bijdrage van Graaf Haar gevolgen en de bijdrage van Graaf

ZinzendorfZinzendorf

Duitse PiëtismeDuitse Piëtisme Vroomheidsbeweging in Lutherse kerkVroomheidsbeweging in Lutherse kerk Grondlegger: P. J. SpenerGrondlegger: P. J. Spener Boek: Boek: Pia Desideria,Pia Desideria, 1675 1675

6 voorstellen tot hervorming kerk, waaronder:6 voorstellen tot hervorming kerk, waaronder:

1.1. studie van Bijbel in particuliere studie van Bijbel in particuliere bijeenkomstenbijeenkomsten

2.2. ieder christen heeft een ambtieder christen heeft een ambt

3.3. kennis moet praktisch worden toegepastkennis moet praktisch worden toegepast

Reactie op dode orthodoxe leer en vormenReactie op dode orthodoxe leer en vormen Nadruk op gevoel en gemeenschapNadruk op gevoel en gemeenschap Gevaar: subjectivismeGevaar: subjectivisme

Graaf von Zinzendorf: Graaf von Zinzendorf: jonge jarenjonge jaren

Geboren 1700, DresdenGeboren 1700, Dresden Speners profetische woorden bij doopSpeners profetische woorden bij doop Veel verbeelding, ook bij overdenking Veel verbeelding, ook bij overdenking

van christelijk geloofvan christelijk geloof Brandend hart voor JezusBrandend hart voor Jezus Al jong veel in gebed tot de ZaligmakerAl jong veel in gebed tot de Zaligmaker Vertrouwelijke omgang; weinig Vertrouwelijke omgang; weinig

zondebesefzondebesef Nog veel gericht op eigen verdienstenNog veel gericht op eigen verdiensten

Verdieping: aangegrepen door wat Verdieping: aangegrepen door wat Schepper voor hém had gedaanSchepper voor hém had gedaan

Zinzendorf: Zinzendorf: studietijd en studietijd en daarnadaarna

Naar school in Halle, gesticht door Naar school in Halle, gesticht door

Piëtist A.H. FranckePiëtist A.H. Francke Piëtisten leren noodzaak van Piëtisten leren noodzaak van

verbrijzeling vóór ontvangen van genadeverbrijzeling vóór ontvangen van genade Na Halle studeren in rationeel Na Halle studeren in rationeel

WittenbergWittenberg Maakt na studie reis door EuropaMaakt na studie reis door Europa

Schilderij van Dominico FetiSchilderij van Dominico Feti Hierdoor wil hij hart en leven aan Hierdoor wil hij hart en leven aan

Christus opofferen Christus opofferen

ZinzendorfZinzendorf: Contact met : Contact met MoraviërsMoraviërs

Huwelijk en werkHuwelijk en werk Verlangt een taak in Gods koninkrijkVerlangt een taak in Gods koninkrijk Huis in BethelsdorfHuis in Bethelsdorf Contact met Moravische vluchtelingenContact met Moravische vluchtelingen

Christiaan DavidChristiaan David Zij zoeken een vestigingsplaatsZij zoeken een vestigingsplaats Zij vinden die in Bethelsdorf (op landgoed Zij vinden die in Bethelsdorf (op landgoed

graaf)graaf) Herrnhut: ‘Onder de hoede des Heeren’Herrnhut: ‘Onder de hoede des Heeren’ Gemeenschap van de BroedersGemeenschap van de Broeders

Opwekking in Opwekking in HerrnhutHerrnhut

Graaf brengt Luthersen en Moraviërs bij Graaf brengt Luthersen en Moraviërs bij

elkaarelkaar

Opwekking in 1727 (13 augustus)Opwekking in 1727 (13 augustus)

Bijzondere dienst en viering van Bijzondere dienst en viering van

AvondmaalAvondmaal

““Op weg daarheen Op weg daarheen verbonden verbonden degenen die van degenen die van elkaar vervreemd waren, elkaar vervreemd waren, zich opnieuw aan zich opnieuw aan elkaarelkaar. Tijdens het zingen van het eerste lied . Tijdens het zingen van het eerste lied kon men nauwelijks het kon men nauwelijks het zingen zingen onderscheiden onderscheiden van het van het wenenwenen. .

Verscheidene broeders baden en smeekten de Verscheidene broeders baden en smeekten de Heere vooral om Heere vooral om bewaard bewaard te worden voor te worden voor afscheiding afscheiding en scheuring, daar zij verdreven en scheuring, daar zij verdreven waren uit het diensthuis en niet wisten wat te waren uit het diensthuis en niet wisten wat te doen. doen.

Zij smeekten de Heere om hun de Zij smeekten de Heere om hun de ware natuur ware natuur van Zijn Kerk van Zijn Kerk te openbaren, zodat zij te openbaren, zodat zij onberispelijk voor Hem zouden wandelen en niet onberispelijk voor Hem zouden wandelen en niet alleen in Hem zouden blijven, maar ook alleen in Hem zouden blijven, maar ook vruchten vruchten zouden voortbrengen... zouden voortbrengen...

……Wij baden dat wij niets zouden doen dat in Wij baden dat wij niets zouden doen dat in tegenspraak was met de tegenspraak was met de eed van trouw eed van trouw die wij aan die wij aan Hem afgelegd hadden, en vooral niet tegen Zijn Hem afgelegd hadden, en vooral niet tegen Zijn gebod van liefde gebod van liefde zouden zondigen.zouden zondigen.

Wij baden of Hij ons zou bewaren door de reddende Wij baden of Hij ons zou bewaren door de reddende macht van Zijn genade en niet zou toelaten dat ook macht van Zijn genade en niet zou toelaten dat ook maar één ziel van de maar één ziel van de Bloed- en KruistheologieBloed- en Kruistheologie, , waar de redding van afhangt, weggetrokken zou waar de redding van afhangt, weggetrokken zou worden en op zichzelf en zijn eigen verdiensten worden en op zichzelf en zijn eigen verdiensten teruggeworpen zou worden. teruggeworpen zou worden.

Wij Wij vierden het Heilig Avondmaal vierden het Heilig Avondmaal met harten die met harten die tegelijk neergebogen en opgeheven waren. Een ieder tegelijk neergebogen en opgeheven waren. Een ieder van ons ging hoog boven zichzelf uitgetild naar huis van ons ging hoog boven zichzelf uitgetild naar huis en bracht die dag en de volgende dagen in en bracht die dag en de volgende dagen in grote grote rust en vrede rust en vrede door, terwijl wij door, terwijl wij leerden om lief te leerden om lief te hebbenhebben.”.”

Opwekking in Opwekking in HerrnhutHerrnhut Graaf brengt Luthersen en Moraviërs bij elkaarGraaf brengt Luthersen en Moraviërs bij elkaar Opwekking in 1727 (13 augustus)Opwekking in 1727 (13 augustus) Bijzondere dienst en viering van AvondmaalBijzondere dienst en viering van Avondmaal

Ook opwekking onder kinderenOok opwekking onder kinderen Gelovigen ontvangen doop met H. Gelovigen ontvangen doop met H.

GeestGeest ‘‘Sinds die tijd is Herrnhut een levende Sinds die tijd is Herrnhut een levende

kerk van Jezus Christus geworden.’kerk van Jezus Christus geworden.’ Krachtige geloofszekerheid en Krachtige geloofszekerheid en

verzegelingverzegeling Susanna KühnelSusanna Kühnel

Voortdurende voorbedeVoortdurende voorbede

Tijdens dag van opwekking Tijdens dag van opwekking ontstaat idee van ontstaat idee van voortdurende voortdurende voorbede (zoals altaar OT)voorbede (zoals altaar OT)

NachtwakeNachtwake 24-uurs gebed24-uurs gebed Belofte om beurtelings een uur te Belofte om beurtelings een uur te

biddenbidden Voorbede voor Herrnhut en voor de Voorbede voor Herrnhut en voor de

wereldwereld

Karakter Karakter BroedergemeenschapBroedergemeenschap

Kritiek en laster van Lutherse Kritiek en laster van Lutherse theologen en theologen en Piëtisten uit HallePiëtisten uit Halle

Karakteristiek: de christologieKarakteristiek: de christologie Verzoening en overwinning van ChristusVerzoening en overwinning van Christus Leven in de blijdschapLeven in de blijdschap

Zinzendorf gekant tegen calvin. leer Zinzendorf gekant tegen calvin. leer van van verzoening en uitverkiezing.verzoening en uitverkiezing.

Reikwijdte verzoening voor hem Reikwijdte verzoening voor hem onbeperkt.onbeperkt.

OntsporingenOntsporingen: : Visuele gerichtheid op wonden van Visuele gerichtheid op wonden van

Christus; Christus; Subjectiviteit en emotionaliteit.Subjectiviteit en emotionaliteit.

Reizen en zendingReizen en zending Vele reizen (Silezië, Baltische staten)Vele reizen (Silezië, Baltische staten) Holland: sceptische ontvangst, harde Holland: sceptische ontvangst, harde

oordelenoordelen Reizen dienen ook om te evangeliserenReizen dienen ook om te evangeliseren Zending niet alleen in woord en gebed, Zending niet alleen in woord en gebed,

maar ook in daadmaar ook in daad Suriname, Noord-Amerika, Azië, Suriname, Noord-Amerika, Azië,

Afrika, Afrika, Groenland (Eskimo’s)Groenland (Eskimo’s) De geschiedenis met de Eskimo’sDe geschiedenis met de Eskimo’s

Nieuw HerrnhutNieuw Herrnhut

Betekenis en karakterBetekenis en karakter Grote gaven en ook gebrekenGrote gaven en ook gebreken Slechts één hartstocht: Christus!Slechts één hartstocht: Christus!

Wat kunnen we Wat kunnen we leren?leren?

Zinzendorf verbond verschillende Zinzendorf verbond verschillende stromingenstromingen

De gemeenschap der heiligen, eenheid De gemeenschap der heiligen, eenheid der der kerk, strijd tegen verdeeldheidkerk, strijd tegen verdeeldheid

4e sessie4e sessie

De heiligingsbeweging na de De heiligingsbeweging na de

opwekking in 1859opwekking in 1859

Dr. Andrew Murray als belangrijkste Dr. Andrew Murray als belangrijkste

exponentexponent

Opwekking 1857-1860Opwekking 1857-1860

Zgn. Derde Evangelische herlevingZgn. Derde Evangelische herleving

Canada, VS Canada, VS Ierland, Wales, Ierland, Wales, Schotland, Engeland Schotland, Engeland gebedsbeweging in Zuid-Afrikagebedsbeweging in Zuid-Afrika

Conferentie in Worcester 1860: Conferentie in Worcester 1860:

stoot tot doorbraakstoot tot doorbraak

Andrew Murray: Andrew Murray: betekenis en betekenis en karakterkarakter 1828-19171828-1917 Gevormd door Schotse, Nederlandse Gevormd door Schotse, Nederlandse

en Zuid-en Zuid- Afrikaanse cultuurAfrikaanse cultuur Geen slaafs navolger van Schotse Geen slaafs navolger van Schotse

piëtisme / piëtisme / methodisme; maar ook methodisme; maar ook niet achter zich gelatenniet achter zich gelaten

Wist van zwakke kanten van traditie, Wist van zwakke kanten van traditie,

doch niet kritiserenddoch niet kritiserend Gaf eigen inzichten als aanvulling van Gaf eigen inzichten als aanvulling van

traditie om traditie om eigen en kerkelijk eigen en kerkelijk geestelijk leven te sterkengeestelijk leven te sterken

Zijn levensideaalZijn levensideaal

““Robert Murray M’Cheyne zegt ergens: ‘O God, Robert Murray M’Cheyne zegt ergens: ‘O God, maak mij maak mij zo heilig als een verzoende zo heilig als een verzoende zondaar gemaakt kan wordenzondaar gemaakt kan worden.’ .’

Als ieder hart dat wil zeggen – en het ernstig wil Als ieder hart dat wil zeggen – en het ernstig wil zeggen – als dat gebed ook in uw hart leeft, zeggen – als dat gebed ook in uw hart leeft,

komt dan heden komt dan heden en laat ons in een verbond en laat ons in een verbond treden met de eeuwige en almachtige Jehova treden met de eeuwige en almachtige Jehova en ons met grote hulpeloosheid, maar tevens en ons met grote hulpeloosheid, maar tevens met grote gerustheid met grote gerustheid in Zijn handen in Zijn handen plaatsen.”plaatsen.”

Andrew Murray: Andrew Murray: levensloop levensloop (1)(1)

Vader M. emigreert in 1822, Vader M. emigreert in 1822, Predikant NG-Kerk in Graaf ReinettPredikant NG-Kerk in Graaf Reinett

Schotse wortelsSchotse wortels 1845: studie te Utrecht; Reveil; bezoek 1845: studie te Utrecht; Reveil; bezoek

DuitslandDuitsland 1849: predikant te Bloemfontein1849: predikant te Bloemfontein

Geestelijke stromingen in Zuid-Afrika Geestelijke stromingen in Zuid-Afrika

Orthodoxie, liberalisme, methodismeOrthodoxie, liberalisme, methodisme

Andrew Murray: Andrew Murray: levensloop levensloop (2)(2)

1860: predikant te Worcester; opwekking1860: predikant te Worcester; opwekking Bezig met thema’s heiliging en Bezig met thema’s heiliging en

GeestvervullingGeestvervulling Daarna gemeenten van Kaapstad en Daarna gemeenten van Kaapstad en

WellingtonWellington In Wellington veel dingen tot stand In Wellington veel dingen tot stand

gebracht (zendingsinstituut e.d.)gebracht (zendingsinstituut e.d.) Veel gaande op politiek en kerkelijk terreinVeel gaande op politiek en kerkelijk terrein Rol in oorlog: pleitbezorger voor verzoeningRol in oorlog: pleitbezorger voor verzoening

Karakteristiek van Murrays Karakteristiek van Murrays theologietheologie

Totale overgave aan Christus (Totale overgave aan Christus (total total

surrendersurrender))

Heiliging door het geloofHeiliging door het geloof

Positie in Christus als verlost en heilig (Rom. 6)Positie in Christus als verlost en heilig (Rom. 6) Doop en vervulling met de Heilige Geest als Doop en vervulling met de Heilige Geest als

extra gave extra gave ((direct of geleidelijk direct of geleidelijk geschonkengeschonken))

Overwinning over de zonde door blijven in Overwinning over de zonde door blijven in

ChristusChristus

Noodzaak van Pinksteren in gemeenteNoodzaak van Pinksteren in gemeenteGeheim: Geheim: gebedsleven!gebedsleven!

Gebed over arbeiders in de Gebed over arbeiders in de oogstoogst

““Gezegende Heer! Die mij deze dag weer wat bijzonders Gezegende Heer! Die mij deze dag weer wat bijzonders

in het gebed wilt leren, geef mij, ik bid U, die in het gebed wilt leren, geef mij, ik bid U, die

geestelijke dingen, waarvan Gij spreekt, recht te geestelijke dingen, waarvan Gij spreekt, recht te

aanschouwen. Daar is de oogst, Heere! Die zo groot aanschouwen. Daar is de oogst, Heere! Die zo groot

is; geef mij die te zien met een hart vol ontferming is; geef mij die te zien met een hart vol ontferming

over verloren gaande zielen. over verloren gaande zielen.

Dat ik U hore spreken: „Ziet, Ik zeg u, heft uwe ogen op Dat ik U hore spreken: „Ziet, Ik zeg u, heft uwe ogen op

en aanschouwt de landen, want zij zijn alrede wit om en aanschouwt de landen, want zij zijn alrede wit om

te oogsten.” En daar zijn de arbeiders, zo weinig; te oogsten.” En daar zijn de arbeiders, zo weinig;

doe mij gevoelen hoe zondig dit is, en welke schade doe mij gevoelen hoe zondig dit is, en welke schade

het veroorzaakt. En daar is de Heere des oogstes, het veroorzaakt. En daar is de Heere des oogstes,

die alleen macht heeft om arbeiders uit te stoten. die alleen macht heeft om arbeiders uit te stoten.

Gebed over arbeiders in de Gebed over arbeiders in de oogst (2)oogst (2)

En daar zijn de discipelen op wier gebed de Heere des En daar zijn de discipelen op wier gebed de Heere des oogstes wacht om zijn werk te doen, op wier gebed oogstes wacht om zijn werk te doen, op wier gebed Hij zeker arbeiders zal geven. O mijn Heere Jezus! ik Hij zeker arbeiders zal geven. O mijn Heere Jezus! ik versta het niet hoe U de mens zulke macht hebt versta het niet hoe U de mens zulke macht hebt gegeven. Ik kan slechts geloven en uw bevel gegeven. Ik kan slechts geloven en uw bevel gehoorzamen.gehoorzamen.

Ik kan slechts bidden, ontfermende Heere! Stort uw Ik kan slechts bidden, ontfermende Heere! Stort uw ontferming in mijn hart en in het hart van al uwe ontferming in mijn hart en in het hart van al uwe kinderen uit, dat het ons niet mogelijk zij om aan kinderen uit, dat het ons niet mogelijk zij om aan zovelen, die als schapen zonder herder zijn, te zovelen, die als schapen zonder herder zijn, te denken en niet tot God te roepen. En vervul Uzelf denken en niet tot God te roepen. En vervul Uzelf ons met het vast vertrouwen dat het gebed kracht ons met het vast vertrouwen dat het gebed kracht heeft, dat het gebed, dat in het levend geloof aan de heeft, dat het gebed, dat in het levend geloof aan de levende God, in uw Naam, wordt opgezonden, levende God, in uw Naam, wordt opgezonden, zekere en overvloedige verhoring zal vinden. Amen.”zekere en overvloedige verhoring zal vinden. Amen.”

Wat kunnen wij leren van Wat kunnen wij leren van Murray?Murray?

‘‘Ecclesia Reformata semper reformanda’ – Ecclesia Reformata semper reformanda’ –

wilde Murray toepassen in zijn tijdwilde Murray toepassen in zijn tijd Ook in onze tijd blijft vernieuwing of opwekking Ook in onze tijd blijft vernieuwing of opwekking

nodig.nodig. Een Reformatie is alleen heilzaam wanneer Een Reformatie is alleen heilzaam wanneer

ondersteund door krachtige werking ondersteund door krachtige werking

PinkstergeestPinkstergeest

Murray: “De grote zegen van het Murray: “De grote zegen van het vervuld zijn vervuld zijn met de Geest met de Geest kan ik u niet beter uitleggen dan kan ik u niet beter uitleggen dan door te wijzen op de door te wijzen op de wonderlijke ommekeer wonderlijke ommekeer die die Pinksteren Pinksteren teweeggebracht in het leven van teweeggebracht in het leven van de discipelen.”de discipelen.”

Opwekkingen in de kerkgeschiedenis en mannen die God daarbij gebruikt heeft.

Documents

Transcript of Opwekkingen in de kerkgeschiedenis en mannen die God daarbij gebruikt heeft.