Bouwfysica. VOCHT gasvormig waterdamp vloeibaar water vast ijs.
OPWARMING VASTGOEDMAGNAAT … waterdamp en de warmteopname van het aardoppervlak. Ook de zon is...
1
T6 NIEUWS VAN DE DAG DE TELEGRAAF VRIJDAG 25 JANUARI 2019 T7 NIEUWS VAN DE DAG DE TELEGRAAF VRIJDAG 25 JANUARI 2019 Tijdens een zeilreis langs Groenland stuitte vastgoed- belegger Niek Sandmann op ’kolossale vragen’ waar de klimaatwetenschap geen eenduidig antwoord op heeft. De ondernemer is be- vreesd dat Nederland zich- zelf de armoede indraait met een peperduur maar ineffectief klimaatbeleid. „Leg elke metselaar en bij- standsmoeder de vraag voor of zij 150 euro per maand willen betalen aan symboolpolitiek.” VASTGOEDMAGNAAT FINANCIERT ONAFHANKELIJK KLIMAATONDERZOEK OPWARMING door Edwin Timmer Z Ze ei il lr re ei is s n na aa ar r G Gr ro oe en nl la an nd d z za aa ai id de e t tw wi ij jf fe el ls s H et is de meest ge- bruikte methode om iemand die kritisch is over de rol van de mens in kli- maatverandering in de hoek te zetten: bewe- ren dat hij of zij wordt betaald door de olie-indus- trie. Zo’n persoonlijke aanval slaat elk debat dood. Geen nood- zaak meer tot argumenteren. Klaar. Afgeserveerd. Wegwezen. Dit argument snijdt geen hout bij miljonair Niek Sandmann, noch bij de nieuwe stichting Climate Intelligence. Sandmann verdient geen geld met olie, maar met vast- goed. Het is vanuit zijn oprechte zorg over het klimaatdebat dat hij geld vrijmaakt voor alter- natief onderzoek. Dat de zakenman zijn nek durft uit te steken, ondanks het gepolariseerde ’kli- maat’, is bijzonder. Doet het er nog toe? Dat is de volgende vraag. Want de klimaattrein staat wel op de rails. Nederland heeft zich vast- gelegd in internationale afspra- ken. De onderliggende veronder- stelling, in verdragen zoals Parijs, is dat CO2 wél de draaiknop is aan de wereldwijde thermostaat. Ne- derland zal en moet haar uitstoot reduceren. Het klimaatakkoord van Ed Nijpels is er een voorstel toe. Als extra slot op de deur voerde Urgenda een rechtszaak tegen de Staat. Onverwacht gaven zowel rechter als gerechtshof de stich- ting gelijk dat de overheid meer moet doen om burgers te bescher- men tegen klimaatverandering. Minister Wiebes (Klimaat) gaat in cassatie, maar de richting is dui- delijk: CO2-reductie en snel een beetje. Toch is de oproep van Sandmann niet zozeer gericht aan milieu- clubs, groene ambtenaren of Haagse politici. De zakenman hoopt juist dat gewone Nederland- se burgers zich nog eens goed achter de oren krabben. Voor ze klimaatalarmisten zomaar op hun blauwe ogen geloven. Edwin Timmer ANALYSE OLIEGELD? EINDE DEBAT! Krabt burger zich achter de oren? AMSTERDAM • Zijn droom: een onafhankelijk weten- schappelijk klimaatinsti- tuut. „Voor dwarsden- kers. Voor mensen die kritische vragen durven stellen. Voor een nieuw tijdperk in het klimaatde- bat.” Als hoogleraar aan de TU Delft leidde Guus Berkhout 55 jonge doctoren op. En honderden ingenieurs. Maar als gepensioneerd hoogleraar staat hij te pope- len voor de nieuwe weten- schappelijke uitdaging, waartoe zakenman Niek Sandmann de eerste aanzet geeft. „De stap van Sand- mann is zó belangrijk. Als de eerste ondernemer maar over de dam is.” Ondertekening van het manifest leverde Berkhout en collega’s veel kritiek op. Alarmisten wilden ’de oud- jes’ het liefst de mond snoe- ren. Ze zouden klimaatont- kenners zijn. „Dat is zo’n fout woord. Niemand van ons ontkent klimaatverandering. En nie- mand ontkent de huidige opwarming. Maar de vraag is waardoor dat komt. He- laas ligt er een cordon sani- taire rond personen die be- twijfelen dat CO2 de domi- nante factor is.” Complex systeem „Als geofysicus weet ik dat de wereldtemperatuur al- tijd omhoog en omlaag be- weegt. In de middeleeuwen was het warmer, in de gou- den eeuw kouder en sinds 1850 warmt de aarde weer op. Het systeem is ontzet- tend complex. Van invloed zijn de golfstromen, het wol- kendek, waterdamp en de warmteopname van het aardoppervlak. Ook de zon is nooit constant. Maar vol- gens het VN-klimaatpanel IPCC is de invloed van al de- ze factoren gelijk aan nul!” Alles zou aan onze CO2-uit- stoot liggen. „Hoe durft men dat met zoveel zekerheid te beweren?” „Ik zeg: ’Hou op met je ur- gentie, met de rampspoed en het doemdenken. We moeten dit vraagstuk niet met angst maar met gezond verstand benaderen.” Een wetenschappelijk instituut vergt vele miljoenen, veel meer geld dan Sandmann nu bijdraagt. Maar met de eerste aanzet zal een studie naar misleiding rond hitte- golven worden afgerond en start Berkhout met ’big da- ta’: jonge onderzoekers gaan klimaatdata analyseren met intelligente algoritmen. Knappe koppen Uiteindelijk hoopt Berk- hout met zijn collega’s ge- noeg knappe koppen bij el- kaar te brengen voor breed klimaatonderzoek waarbij CO2 slechts één onderdeel is. Laat metingen nu eens vertellen wat er werkelijk aan de hand is, is zijn plei- dooi. „Activisten zullen we niet overtuigen, en veel politici staan evenmin open voor hoe het écht zit. Maar wij willen bestuurders en pu- bliek laten zien dat de grote zekerheden die nu worden verkondigd gewoon niet kloppen.” Al was het maar voor onze kleinkinderen. „Een groot- vader vertelde me laatst dat zijn kleinzoon op het VWO een werkstuk moest maken over het klimaat. Dus hij vroeg af en toe wat aan zijn opa. Toen hij het inleverde, zei de leraar: ’Als je het zo opschrijft, krijg je een onvol- doende’. Daarop vertelde de kleinzoon: ’Toen heb ik toch maar opgeschreven dat CO2 heel slecht is, opa’.” ’GEEN ANGST MAAR GEZOND VERSTAND’ Berkhout: nu antwoord op alle andere vragen Oud-hooglaar Guus Berkhout (links) is blij dat ondernemer Niek Sandmann (rechts) geld beschikbaar stelt voor onderzoek naar een antwoord op de ’andere klimaatvragen’. FOTO ANKO STOFFELS V astgoedmagnaat Niek Sandmann steekt een deel van zijn fortuin in een nieuwe stich- ting die onafhankelijke kli- maatstudies gaat financie- ren en stimuleren. De za- kenman uit de Quote500 werd gegrepen door het kli- maatmanifest van gepensio- neerde wetenschappers waarover deze krant publi- ceerde. „Ik geef de eerste aanzet, maar er zijn veel meer financiers nodig.” Over één ding wenst Sandmann geen twijfel te la- ten bestaan: hij is geen kli- maatscepticus. „Ik ben al- lang bezig met de energie- transitie”, vertelt hij in zijn kantoor Villa Betty in Am- sterdam. Voor een pand van 20.000 vierkante meter, met energielabel A, dat hij onder meer verhuurt aan Vodafone, is een jaar gele- den een project gestart om de restwarmte van het data- centre te benutten. In Zaan- dam loopt ook een dergelijk energiezuinig project. Maar de miljonair bekruipt een onaangenaam gevoel als hij het Nederlandse klimaatde- bat beluistert. Hij vindt het veel te eenzij- dig. „Ik ben me rot geschrok- ken hoe rechters en politici ons de laatste tijd richting een beleid duwen dat de we- reld in 2100 uiteindelijk slechts 0,0003 graad aan op- warming scheelt. En dan mogen China en India ge- woon nieuwe kolencentra- les bouwen onder het Ak- koord van Parijs. We zade- len onze burgers op met een enorme lastenverzwaring, maar de meeste Nederlan- ders hebben er nauwelijks benul van. Willen we dat wel?” Een reis naar Groenland in 2016 met zijn zeilschip De Dwinger legde de kiem voor zijn klimaattwijfel. „Ik wilde met eigen ogen zien wat er aan de hand is. Aan de oost- kant van het eiland zag ik vijfhonderd kilometer glets- jers van honderd meter hoog. Nul land. Aan de zuid- westkant is de opwarming beter te merken. Ik bezocht er ook een museum, met overblijfselen van de Vikin- gen die er rond het jaar dui- zend woonden. Waar zij ooit landbouw bedreven ligt nu honderd meter gletsjer… Dus: het was er toen veel he- ter dan nu.” Sand- mann: „Als er toen sprake is ge- weest van opwarming kan onze menselijke CO2-uit- stoot geen oorzaak zijn ge- weest. Maar dan denk ik met mijn domme logica: wat waren de oorzaken dan wel? Als er natuurlijke redenen waren, spelen die dan nu geen rol?” Toen hij vervol- gens las over de omstreden hockeystick-theorie, een klimaatmodel dat de huidi- ge opwarming als uniek be- titelt en de warme middel- eeuwen verdoezelt, conclu- deerde de zakenman: „Wij worden niet goed voorge- licht. Dit is gewoon niet cor- rect.” Te ingewikkeld Tot Sandmann eind de- cember in deze krant las over het klimaatmanifest van 24 professoren, inge- nieurs en andere experts. De veelal gepensioneerde wetenschappers stelden in het artikel ’Wetenschap in plaats van emotie’ dat kli- maat veel te ingewikkeld is om het broeikasgas CO2 als enige draaiknop te zien voor de temperatuur. Maar dat geluid, zo stelde Guus Berk- hout, emeritus hoogleraar geofysica aan de TU Delft, is nergens nog welkom. Zeker niet aan de klimaattafels. Met als risico dat we straks een onbetaalbaar program- ma optuigen, dat aan het kli- maat nauwelijks iets wijzigt, maar ons wel veel armer maakt. Sandmann: „Ik zei tegen mijn medewerker: zoek die personen voor me op!” En dus rolde vlak na oud en nieuw een brief van de za- kenman bij Berkhout op de deurmat. Uit enkele ont- moetingen volgde een ak- koord. Sandmann inves- teert een half miljoen euro in de nieuwe stichting Cli- mate Intelligence. Daarmee gaan Berkhout en enkele mede-oprichters lopend on- derzoek versnellen (zie bij- verhaal) en tegelijkertijd proberen ze extra financie- ring aan te trekken voor een onafhankelijk wetenschap- pelijk instituut. Sandmann: „Ik geef de aanzet. Maar er zijn veel meer financiers nodig. Ei- genlijk zou ook de overheid moeten investeren.” Nor- maal gesproken schuwt de zakenman de publiciteit. Deze keer maakt hij een uit- zondering. Juist omdat hij wil aantonen dat er achter Climate Intelligence geen duistere financiers schuil- gaan. „Ik speel open kaart. Ik wil dat dit geluid wordt gehoord door iedere burger. Verder bemoei ik me niet met het onderzoek.” „Het gevaar”, vreest Sand- mann, „is dat onze minima die klimaatmaatregelen niet kunnen betalen. Maar hun wordt niks gevraagd. De grote industrieën daar- entegen zullen hun koffers pakken. Tata Steel gaat in- eens groot investeren in In- dia in plaats van in IJmui- den. Alleen omdat sommige politici zo graag de nieuwe Al Gore willen zijn. Ik zeg, leg dit in een referendum voor aan alle Nederlanders: wensen wij honderd euro of meer per maand te spende- ren aan 0,0003 graad min- der wereldwijde opwar- ming?” ’Wij worden niet goed voorgelicht’ Een reis naar Groenland in 2016 met zijn zeilschip De Dwinger legde bij Niek Sandmann de kiem voor zijn klimaattwijfels. Hij zag aan de oostkant van het eiland vijfhonderd kilometer gletsjers van honderd meter hoog. FOTO’S NIEK SANDMANN EN EPA
Transcript of OPWARMING VASTGOEDMAGNAAT … waterdamp en de warmteopname van het aardoppervlak. Ook de zon is...
T6 NIEUWS VAN DE DAG DE TELEGRAAFVRIJDAG 25 JANUARI 2019 T7NIEUWS VAN DE DAGDE TELEGRAAF
VRIJDAG 25 JANUARI 2019
Tijdens een zeilreis langsGroenland stuitte vastgoed-belegger Niek Sandmann op’kolossale vragen’ waar deklimaatwetenschap geeneenduidig antwoord opheeft. De ondernemer is be-vreesd dat Nederland zich-zelf de armoede indraaitmet een peperduur maarineffectief klimaatbeleid.„Leg elke metselaar en bij-standsmoeder de vraagvoor of zij 150 euro permaand willen betalen aansymboolpolitiek.”
VASTGOEDMAGNAAT FINANCIERT ONAFHANKELIJK KLIMAATONDERZOEKOPWARMING
door Edwin Timmer
ZZeeiillrreeiiss nnaaaarr GGrrooeennllaanndd zzaaaaiiddee ttwwiijjffeellss
Het is de meest ge-bruikte methodeom iemand die
kritisch is over de rolvan de mens in kli-maatverandering in dehoek te zetten: bewe-ren dat hij of zij wordtbetaald door de olie-indus-trie. Zo’n persoonlijke aanvalslaat elk debat dood. Geen nood-zaak meer tot argumenteren.Klaar. Afgeserveerd. Wegwezen.Dit argument snijdt geen hout bijmiljonair Niek Sandmann, nochbij de nieuwe stichting ClimateIntelligence. Sandmann verdientgeen geld met olie, maar met vast-goed. Het is vanuit zijn oprechtezorg over het klimaatdebat dat hij
geld vrijmaakt voor alter-natief onderzoek. Dat de
zakenman zijn nek durftuit te steken, ondankshet gepolariseerde ’kli-maat’, is bijzonder.
Doet het er nog toe? Dat isde volgende vraag. Want de
klimaattrein staat wel op derails. Nederland heeft zich vast-
gelegd in internationale afspra-ken. De onderliggende veronder-stelling, in verdragen zoals Parijs,is dat CO2 wél de draaiknop is aande wereldwijde thermostaat. Ne-derland zal en moet haar uitstootreduceren. Het klimaatakkoordvan Ed Nijpels is er een voorsteltoe.Als extra slot op de deur voerde
Urgenda een rechtszaak tegen deStaat. Onverwacht gaven zowelrechter als gerechtshof de stich-ting gelijk dat de overheid meermoet doen om burgers te bescher-men tegen klimaatverandering.Minister Wiebes (Klimaat) gaat incassatie, maar de richting is dui-delijk: CO2-reductie en snel eenbeetje.Toch is de oproep van Sandmannniet zozeer gericht aan milieu-clubs, groene ambtenaren ofHaagse politici. De zakenmanhoopt juist dat gewone Nederland-se burgers zich nog eens goedachter de oren krabben. Voor zeklimaatalarmisten zomaar op hunblauwe ogen geloven.
Edwin Timmer
ANALYSE OLIEGELD? EINDE DEBAT!
Krabt burger zich achter de oren?
AMSTERDAM • Zijn droom:een onafhankelijk weten-schappelijk klimaatinsti-tuut. „Voor dwarsden-kers. Voor mensen diekritische vragen durvenstellen. Voor een nieuwtijdperk in het klimaatde-bat.”
Als hoogleraar aan de TUDelft leidde Guus Berkhout55 jonge doctoren op. Enhonderden ingenieurs.Maar als gepensioneerdhoogleraar staat hij te pope-len voor de nieuwe weten-schappelijke uitdaging,waartoe zakenman NiekSandmann de eerste aanzetgeeft. „De stap van Sand-mann is zó belangrijk. Als deeerste ondernemer maarover de dam is.”
Ondertekening van hetmanifest leverde Berkhouten collega’s veel kritiek op.Alarmisten wilden ’de oud-jes’ het liefst de mond snoe-ren. Ze zouden klimaatont-kenners zijn.
„Dat is zo’n fout woord.Niemand van ons ontkentklimaatverandering. En nie-mand ontkent de huidigeopwarming. Maar de vraagis waardoor dat komt. He-laas ligt er een cordon sani-taire rond personen die be-twijfelen dat CO2 de domi-nante factor is.”
Complex systeem„Als geofysicus weet ik dat
de wereldtemperatuur al-tijd omhoog en omlaag be-weegt. In de middeleeuwenwas het warmer, in de gou-den eeuw kouder en sinds1850 warmt de aarde weerop. Het systeem is ontzet-tend complex. Van invloedzijn de golfstromen, het wol-kendek, waterdamp en dewarmteopname van hetaardoppervlak. Ook de zonis nooit constant. Maar vol-gens het VN-klimaatpanelIPCC is de invloed van al de-ze factoren gelijk aan nul!”Alles zou aan onze CO2-uit-stoot liggen. „Hoe durft mendat met zoveel zekerheid tebeweren?”
„Ik zeg: ’Hou op met je ur-gentie, met de rampspoed
en het doemdenken. Wemoeten dit vraagstuk nietmet angst maar met gezondverstand benaderen.” Eenwetenschappelijk instituutvergt vele miljoenen, veelmeer geld dan Sandmannnu bijdraagt. Maar met deeerste aanzet zal een studienaar misleiding rond hitte-golven worden afgerond enstart Berkhout met ’big da-ta’: jonge onderzoekers gaanklimaatdata analyseren metintelligente algoritmen.
Knappe koppenUiteindelijk hoopt Berk-
hout met zijn collega’s ge-noeg knappe koppen bij el-kaar te brengen voor breedklimaatonderzoek waarbijCO2 slechts één onderdeelis. Laat metingen nu eensvertellen wat er werkelijk
aan de hand is, is zijn plei-dooi.
„Activisten zullen we nietovertuigen, en veel politicistaan evenmin open voorhoe het écht zit. Maar wijwillen bestuurders en pu-bliek laten zien dat de grotezekerheden die nu wordenverkondigd gewoon nietkloppen.”
Al was het maar voor onzekleinkinderen. „Een groot-vader vertelde me laatst datzijn kleinzoon op het VWOeen werkstuk moest makenover het klimaat. Dus hijvroeg af en toe wat aan zijnopa. Toen hij het inleverde,zei de leraar: ’Als je het zoopschrijft, krijg je een onvol-doende’. Daarop vertelde dekleinzoon: ’Toen heb ik tochmaar opgeschreven dat CO2heel slecht is, opa’.”
’GEEN ANGST MAARGEZOND VERSTAND’Berkhout: nu antwoord op alle andere vragen
Oud-hooglaar Guus Berkhout (links) is blij dat ondernemer NiekSandmann (rechts) geld beschikbaar stelt voor onderzoek naar eenantwoord op de ’andere klimaatvragen’. FOTO ANKO STOFFELS
VastgoedmagnaatNiek Sandmannsteekt een deelvan zijn fortuin ineen nieuwe stich-
ting die onafhankelijke kli-maatstudies gaat financie-ren en stimuleren. De za-kenman uit de Quote500werd gegrepen door het kli-maatmanifest van gepensio-neerde wetenschapperswaarover deze krant publi-ceerde. „Ik geef de eersteaanzet, maar er zijn veelmeer financiers nodig.”
Over één ding wenstSandmann geen twijfel te la-ten bestaan: hij is geen kli-maatscepticus. „Ik ben al-lang bezig met de energie-transitie”, vertelt hij in zijnkantoor Villa Betty in Am-sterdam. Voor een pand van20.000 vierkante meter,met energielabel A, dat hijonder meer verhuurt aanVodafone, is een jaar gele-den een project gestart omde restwarmte van het data-centre te benutten. In Zaan-dam loopt ook een dergelijk
energiezuinig project. Maarde miljonair bekruipt eenonaangenaam gevoel als hijhet Nederlandse klimaatde-bat beluistert. Hij vindt hetveel te eenzij-dig.
„Ik ben merot geschrok-ken hoe rechters en politicions de laatste tijd richtingeen beleid duwen dat de we-reld in 2100 uiteindelijkslechts 0,0003 graad aan op-warming scheelt. En danmogen China en India ge-
woon nieuwe kolencentra-les bouwen onder het Ak-koord van Parijs. We zade-len onze burgers op met eenenorme lastenverzwaring,
maar de meeste Nederlan-ders hebben er nauwelijksbenul van. Willen we datwel?”
Een reis naar Groenlandin 2016 met zijn zeilschip DeDwinger legde de kiem voor
zijn klimaattwijfel. „Ik wildemet eigen ogen zien wat eraan de hand is. Aan de oost-kant van het eiland zag ikvijfhonderd kilometer glets-
jers van honderd meterhoog. Nul land. Aan de zuid-westkant is de opwarmingbeter te merken. Ik bezochter ook een museum, metoverblijfselen van de Vikin-gen die er rond het jaar dui-
zend woonden. Waar zij ooitlandbouw bedreven ligt nuhonderd meter gletsjer…Dus: het was er toen veel he-ter dan nu.”
Sand-mann: „Alser toensprake is ge-
weest van opwarming kanonze menselijke CO2-uit-stoot geen oorzaak zijn ge-weest. Maar dan denk ikmet mijn domme logica: watwaren de oorzaken dan wel?Als er natuurlijke redenen
waren, spelen die dan nugeen rol?” Toen hij vervol-gens las over de omstredenhockeystick-theorie, eenklimaatmodel dat de huidi-ge opwarming als uniek be-titelt en de warme middel-eeuwen verdoezelt, conclu-deerde de zakenman: „Wijworden niet goed voorge-licht. Dit is gewoon niet cor-rect.”
Te ingewikkeldTot Sandmann eind de-
cember in deze krant lasover het klimaatmanifestvan 24 professoren, inge-nieurs en andere experts.De veelal gepensioneerdewetenschappers stelden inhet artikel ’Wetenschap inplaats van emotie’ dat kli-maat veel te ingewikkeld isom het broeikasgas CO2 alsenige draaiknop te zien voorde temperatuur. Maar datgeluid, zo stelde Guus Berk-hout, emeritus hoogleraargeofysica aan de TU Delft, isnergens nog welkom. Zekerniet aan de klimaattafels.Met als risico dat we strakseen onbetaalbaar program-ma optuigen, dat aan het kli-maat nauwelijks iets wijzigt,maar ons wel veel armermaakt.
Sandmann: „Ik zei tegenmijn medewerker: zoek diepersonen voor me op!” Endus rolde vlak na oud ennieuw een brief van de za-kenman bij Berkhout op dedeurmat. Uit enkele ont-
moetingen volgde een ak-koord. Sandmann inves-teert een half miljoen euroin de nieuwe stichting Cli-mate Intelligence. Daarmeegaan Berkhout en enkelemede-oprichters lopend on-derzoek versnellen (zie bij-verhaal) en tegelijkertijdproberen ze extra financie-ring aan te trekken voor eenonafhankelijk wetenschap-pelijk instituut.
Sandmann: „Ik geef deaanzet. Maar er zijn veelmeer financiers nodig. Ei-genlijk zou ook de overheidmoeten investeren.” Nor-maal gesproken schuwt dezakenman de publiciteit.Deze keer maakt hij een uit-zondering. Juist omdat hijwil aantonen dat er achterClimate Intelligence geenduistere financiers schuil-gaan. „Ik speel open kaart.Ik wil dat dit geluid wordtgehoord door iedere burger.Verder bemoei ik me nietmet het onderzoek.”
„Het gevaar”, vreest Sand-mann, „is dat onze minimadie klimaatmaatregelenniet kunnen betalen. Maarhun wordt niks gevraagd.
De grote industrieën daar-entegen zullen hun kofferspakken. Tata Steel gaat in-eens groot investeren in In-dia in plaats van in IJmui-den. Alleen omdat sommigepolitici zo graag de nieuweAl Gore willen zijn. Ik zeg,leg dit in een referendumvoor aan alle Nederlanders:wensen wij honderd euro ofmeer per maand te spende-ren aan 0,0003 graad min-der wereldwijde opwar-ming?”
’Wij worden niet goed voorgelicht’
Een reis naar Groenland in 2016met zijn zeilschip De Dwingerlegde bij Niek Sandmann dekiem voor zijn klimaattwijfels.Hij zag aan de oostkant van heteiland vijfhonderd kilometergletsjers van honderd meterhoog. FOTO’S NIEK SANDMANN EN EPA
