Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Basisbegrippen met betrekking tot...

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW :

PASSIEF EN (ZEER) LAGE

ENERGIE

LENTE 2015

Dag 2.2

Isolatie

Pauline De Somer

[email protected]

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

● Basisbegrippen met betrekking tot warmte en vocht

● Kennismaking met verschillende isolatiematerialen en hun specifieke

eigenschappen

● Kennismaking met verschillende constructiemethodes

● Aandachtspunten bij de uitvoering

● Uitwerking van aantal berekeningsvoorbeelden

2


INHOUDSTAFEL

DEFINITIES

HOE ISOLEREN?

BEREKENINGSVOORBEELDEN

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

3


DEFINITIES

WARMTE

VOCHT

4


DEFINITIES - WARMTE

● λ : warmtegeleidingscoëfficiënt van een materiaal – (W/mK)

● R : warmteweerstand van een isolatielaag – (m²K/W)

R = d / λ (voor een homogene laag)

● RT : totale warmteweerstand van een schildeel – (m²K/W)

RT = Rse + ∑Ri + Rsi

N ∑Ri : som van de warmteweerstand van de isolatielagen

N Rse, Rsi : oppervlakteovergangsweerstanden

● U : thermische transmissiecoëfficiënt – (W/m²K)

U = 1 / RT

5

Bron: Opleiding energieadviseur Module 3, de Stadswinkel


Umax

(W/m²K)

EPB Brussel 2015

Streefwaarde

Lage-energie

Streefwaarde

Passiefhuis

Daken en plafonds 0,24 0,20 0,08 - 0,15

Muren (bovengronds) 0,24 0,20 0,10 - 0,15

Vloeren (op volle grond, of boven

(kruip)kelder) 0,30 0,30 0,10 - 0,15

Vloeren (in contact met de

buitenomgeving) 0,30 0,30 0,10 - 0,15

Scheidingsmuren Rmin = 1,0 m²K/W 1,0 1,0

Venster 1,8 1,6 0,8

Beglazing 1,1 1,1 0,8

DEFINITIES - WARMTE - Thermische transmissiecoëfficiënt 6

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010

Bron: Besluit van 21 februari 2013 tot vaststelling van de eisen op het vlak van de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen, Bijlage XI


DEFINITIES

WARMTE

VOCHT

7


DEFINITIES - VOCHT

● µ : dampdiffusieweerstandsgetal – (-)

● µd : dampdiffusieweerstand van een laag – (m)

µd = µ x d (voor een homogene laag)

● µdT : dampdiffusieweerstand van een schildeel (µdT) – (m)

µdT = µdsi + ∑ µdi + µdse

N ∑µdi : som van de dampdiffusieweerstand van de isolatielagen

N µdsi, µdse : oppervlakteovergangsweerstanden

8


DEFINITIES - VOCHT

● Condensatie

N Warme lucht kan meer

waterdamp bevatten dan koude

lucht

N Wanneer warme lucht afkoelt

neemt de relatieve

luchtvochtigheid toe

N Bij overschrijding van de

dauwpunttemperatuur,

condenseert de waterdamp

9

dauwpunttemperatuur

Bron: Inleiding in de bouwtechnieken, UGent


DEFINITIES - VOCHT

● Oppervlaktecondensatie

N Condensatie van waterdamp

tegen een koud oppervlak

N Afhankelijk van de

ogenblikkelijke relatieve

vochtigheid ter plaatse van een

binnenoppervlak (RVsi < 100%)

● Temperatuurfactor > 0,7

f = ( Tsi – Te ) / ( Ti – Te )

● Belangrijk bij bouwknopen

10

Bron: Inleiding in de bouwtechnieken, UGent


DEFINITIES - VOCHT

● Schimmelvorming

N Afhankelijk van de

maandgemiddelde relatieve

vochtigheid ter plaatse van een

binnenoppervlak (RVsi < 80%)

● Temperatuurfactor > 0,7

f = ( Tsi – Te ) / ( Ti – Te )

● Belangrijk bij bouwknopen

11

Bron: Infoham, Janssens, 2010


DEFINITIES - VOCHT

● Inwendige condensatie

N Condensatie van waterdamp in de constructie

• Door dampdiffusie via de lagen waaruit de constructie is opgebouwd

• Door stroming van binnenlucht via naden, kieren of onvoldoende

afgedichte doorvoeren

• Door aanwezigheid van bouwvocht

12

Bron: Moduel 3 – Opleiding EPB-adviseur IBGE-BIM

-- Temperatuur -- Verzadigingsdampdruk

-- Dampdruk

-- Verzadigingsdampdruk

-- Dampdruk

condensatie fysiek onmogelijk


DEFINITIES - VOCHT

● Inwendige condensatie

N Problematisch wanneer vochtaccumulatie een kritische waarde

overschrijdt

N Belang van damprem en luchtdichtheid (ononderbroken)

• Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde

gebouwschil

• Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde

gebouwschil

13

dampdichte

laag

Bron: Moduel 3 – Opleiding EPB-

adviseur IBGE-BIM


INHOUDSTAFEL

DEFINTIES

HOE ISOLEREN?



14


HOE ISOLEREN?

OPAKE DELEN

Thermische prestaties

Milieuclassificatie

Materialen

TRANSPARANTE DELEN

CONSTRUCTIEMETHODE

UITVOERING

15


HOE? - OPAKE DELEN - Thermische prestaties

● Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ)- (W/mK)

N Materiaalconstante die aangeeft hoe goed het materiaal warmte

geleidt

N ATG, ETA

N www.epbd.be

N Certificaat van de fabrikant

N NBN B62-002:2008 (EPB: Transmissiereferentiedocument)

● Dampdiffusieweerstandsgetal (µ) - (-)

N Materiaalconstante die aangeeft hoemoeilijker waterdamp door

het betreffende materiaal kan diffunderen

● Specifieke warmtecapaciteit (c) - (J/kgK)

N Materiaalconstante die de capaciteit van het materiaal om warmte

op te slaan en vertraagd weer af te geven uitdrukt

16

MAT04

http://www.epbd.be/


HOE? - OPAKE DELEN - Thermische prestaties 17


HOE? - OPAKE DELEN - Milieuclassificatie

● Verschillende methodes om milieubelasting van materialen te

vergelijken

N Rekening houden met verschillende milieu-effecten:

• Emissies (broeikasgassen, verzurende gassen, …)

• Uitputting van grondstoffen

• Landgebruik

• Hinder (ten gevolge van stank, geluid, licht, …)

N Rekening houden met de volledige levenscyclus (LCA)

• Grondstoffenwinning

• Productie

• Vervoer

• Uitvoering

• Afbraak en recyclage

18


HOE? - OPAKE DELEN - Milieuclassificatie

● Milieuclassificatie

N Vb. NIBE-classificatie (NIBE -

Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en

Ecologie)

• 1a (beste keuze) tot 7c

(onaanvaardbaar)

● Milieucertificeringen

N Europese Ecolabel

N Blaue Engel

N Natureplus

N …

19

MAT04


HOE? - OPAKE DELEN - Materialen

● Synthetische producten

N Op basis van petrochemische materialen (voornamelijk afgeleide

aardolieproducten)

● Minerale producten

N Op basis van minerale grondstoffen

• Ruim voorradige grondstoffen (zand, klei, leem, andere aardestoffen...)

• Beperkt voorradige grondstoffen.

● Nagroeibare producten

N Op basis van nagroeibare grondstoffen (afkomstig uit land- en

bosbouw)

20


HOE? - OPAKE DELEN - Synthetische producten 21

λd µ c NIBE

(W/mK) (-) (J/kgK) Wand

spouw

Hellend

dak

Plat dak Vloer

Geëxpandeerd

polystyreen (EPS) 0,034-0,040 20-220 1470 2b* 3b* 1a* 1a*

Geëxtrudeerd

polystyreen (XPS) 0,036-0,040 80-250 1470 4c*

Polyurethaan (PUR) 0,023-0,028 50-100 1470 2c* 3a* 1b* 1b*

Polyisocianuraat (PIR) 0,023-0,028 50-100 1200 2c* 3a* 1b*

Fenol (=resolschuim -

PF)

0,020*-

0,025 110 1470 3a* 3b* 1c* 1c*

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010 / NIBE online

* Update NIBE januari 2015

PS: vershillende waarden PUR/PIR: pentaan/HCFK geblazen


HOE? - OPAKE DELEN - Synthetische producten 22

Geëxtrudeerde polystyreen (XPS)

Polyurethaan (PUR)

Geëxpandeerde polystyreen (EPS)


HOE? - OPAKE DELEN - Minerale producten 23

λd µ c NIBE


spouw

Hellend

dak

Plat

dak

Vloer

Glaswol 0,032-0,041 1-1,2 840 1a* 1a* 2b* 4b*

Rotswol 0,034-0,041 1-1,3 840 1a* 1a* 2a* 4b*

Cellenglas 0,040-0,048 ∞ 840 3c* 4b* 2c*

Perliet 0,046-0,058 5-7 800

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010 / NIBE online



HOE? - OPAKE DELEN - Minerale producten 24

Perliet

Rotswol Glaswol

Cellenglas


HOE? - OPAKE DELEN - Nagroeibare producten 25

λd µ c NIBE


spouw

Hellend

dak

Plat

dak

Vloer

Cellulose 0,037-0,039 1-1,3 2000 3b* 3c* 6b*

Houtvezel 0,038-0,055 1-5 2100 3a*

Vlas 0,038-0,041 1-2 1150 3a* 4a* 6c*

Hennep 0,040-0,041 1-10 2520

Schapenwol 0,035-0,045 1-2 1720 6c* 7a* >7c*

Verenisolatie 0,040-0,050 1-2 -

Geëxpandeerde kurk 0,033-0,050 5-30 1670 4b* 4c* 3a* 7c*

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010/ NIBE online



HOE? - OPAKE DELEN - Nagroeibare producten 26

Houtvezelisolatie

Cellulose

Kurk

Hennep

Vlas


HOE? - OPAKE DELEN - Overzicht 27

Milieu-

balans

Thermische

prestatie

Gezond-

heid

Kost en

beschik-

baarheid

Gemak van

de

uitvoering

Synthetische materialen / *

Minerale materialen **

Nagroeibare materialen / ?

Bron: Infofiche MAT04 IBGE BIM

*: Uitgezonderd bij brand

** Met voorzorgsmaatregelen bij de uitvoering


HOE ISOLEREN?

OPAKE DELEN

TRANSPARANTE DELEN

Thermische prestaties

Milieuclassificatie

Materialen

CONSTRUCTIEMETHODE

UITVOERING

28


HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Thermische prestaties

● Thermische transmissiecoëfficiënt (Uw) – (W/m²K)

N Berekend voor het geheel

• Beglazing Ug

• Raamprofiel Uf

• Afstandshouder ψg

• (Ventilatierooster Ur)

• (Opake panelen Up)

Uw = ( Uf x Af + Ug x Ag + ψg x l ) / ( Af + Ag)

N Afhankelijk van glasdikte, spouwdikte, spouwvulling (lucht, argon,

krypton, …), aanwezigheid en positie van een reflecterende laag

N Certificaat fabrikant Ug cfr NBN EN 673

N Certificaat fabrikant Up cfr NBN EN ISO 10077-1, NBN EN ISO

10077-2

29


HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Thermische prestaties

● Zonnetoetredingsfactor (g) – (-)

N Vermogen van de beglazing om zonnewinsten door te laten

N Invloed van zonwering

N Certificaat fabrikant g cfr EN410

● Lichttransmissiecoëfficiënt (LTA) – (-)

N Percentage zichtbaar (zon)licht dat van buiten naar binnen door het

glas wordt doorgelaten

N Hoe lager de waarde hoe minder licht er wordt doorgelaten

● …

30


HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Milieuclassificatie

31

● Analoog aan opake deel

N Vb. NIBE-classificatie (NIBE - Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie)

Bron: Duurzaam en Gezond bouwen, juni 2005


HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Beglazing 32

U LTA g

(W/m²K) (%) (%)

Enkele beglazing 5,8 90 86

Dubbele beglazing 2,8 81 75

Low-e dubbele beglazing

(eL<0,05) 1,6 70 55

Low-e dubbele beglazing met

gasvulling 1,0-1,3 70 55

Low-e driedubbele beglazing 0,6-0,8 69 53

Bron : Gids durzame gebouwen - BIM


HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Raamprofiel 33

U NIBE Levensduur

(W/m²K) (jaar)

Onbehandeld tropisch hardhout uit een

duurzaam beheerd bos 1,6-1,8 2b* 40-60

Europees behandeld zachthout uit een

duurzaam beheerd bos 1,6-1,8 1a/1b* 40-50

Europees behandeld zachthout niet uit een

duurzaam beheerd bos 1,6-1,8 1c* 40-50

PVC 1,5-3 4a* 40-50

Aluminium 3,5-4,2 3a/4a* >60

Behandeld of onbehandeld tropisch hout, niet uit

een duuzaam bos 1,6-1,8 6a* 40-60

Bron: Infofiche MAT07 – IBGE BIM / NIBE online



HOE? - TRANSPARANTE DELEN - Raamprofiel 34


HOE ISOLEREN?

OPAKE DELEN

TRANSPARANTE DELEN

CONSTRUCTIEMETHODE

UITVOERING

35


HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE 36

Bron: Theaterfoyer, Gent

Bron: Massiefpassief hotel, Heusden-Zolder Bron: Havenbedrijf Gent

Bron: Woning, Lokeren


HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE 37

Houtskeletbouw Massiefbouw

Dikte van de muren

Opvullen van skelet leidt tot kleinere

dikte, rekening houden met

houtsecties

Traditionele en dus gekende

bouwwijze, keuze van de isolatie

bepalend voor dikte

Thermische massa

Lichte constructie, thermische massa

van de vloer benutten, extra

aandacht voor zonnewinsten

Zware constructie, echter opletten met

bereikbaarheid van de thermische

massa

Milieu Hout is een natuurlijk product en

daarom minder milieubelastend

De keuze van het isolatiemateriaal

(dikte vs. geleidbaarheid) bepaalt in

grote mate de milieubelasting

Kostprijs

Grotere materiaalkost, maar meer

prefabricatie mogelijk, kleinere

funderingskosten door lichtgewicht

Traditionele bouwmaterialen,

opletten met standaardafmetingen

Luchtdichtheid Meer aandacht nodig, maar

makkelijker tussentijdse evaluatie

Pleisterlaag als luchtdichting, details

zijn meestal eenvoudiger


HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE - Houtskeletbouw

38

Platform-methode Balloon-methode



39

Platform-methode Balloon-methode

Continuïteit van de buitenwanden wordt

systematisch onderbroken door de

structuur van de vloeren

Continuïteit van de buitenwanden wordt

niet onderbroken

Plaatsen van het skelet is makkelijker door

kleinere elementen

Structurele elementen zijn groter, de

afmeting is slechts beperkt door de lengte

van de stijlen

Luchtdichtingsmembranen moeten op de

werf geplaatst worden tijden de montage

van het skelet

Bijkomende luchtdichtingsmembranen zijn

niet nodig als de OSB-plaat

ononderbroken geplaatst wordt

Systematische controle van het

condensatierisico, de luchtdichtheid en de

waarde van de koudebrug

Knooppunt is koudebrugvrij en de

damphuishouding verschilt niet veel van de

situatie in de wand

Bron: Be Passive 02



40

Bron: Be Passive 02


HOE? - CONSTRUCTIEMETHODE - Massiefbouw

41

● Verschillende soorten massiefbouw

N Cellenbeton

N Kalkzandsteen

N Snelbouwsteen

N Betonelementen

Bron: Snelbouwsteen, Heusden-Zolder Bron: Kalkzandsteen, Leuven, EVR-architecten

Bron: Cellenbeton, Gert Broeckx


HOE ISOLEREN?

OPAKE DELEN

TRANSPARANTE DELEN

CONSTRUCTIEMETHODE

UITVOERING

42


HOE? - UITVOERING

● Basisregel

N Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde

gebouwschil

N Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde

gebouwschil

● Bouwtechnische beperkingen

N Na-isoleren langs de binnenzijde

N Compacte platte daken

43


HOE? - UITVOERING - Binnenisolatie

● Invloed op constructie

N Verlies van thermische massa

N Grotere thermisch schommelingen in de constructie

• Verhoogd risico op vorstschade

• Verhoogd risico op scheurvorming

44

Bron: Guide pratique pour les architectes, Minissterie van het Waalse Gewest



● Invloed op warmteverlies

N Hoe groter isolatiedikte, hoe groter

de invloed van de koudebruggen

45

Bron: Infoham, A. Janssens



● Invloed op vochtproblemen

N Hoe groter de dikte van de binnenisolatie, hoe lager de

binnentemperatuur van de wand waardoor de verzadigingsdruk

sneller overschreden wordt en dus meer risico op inwendige

condensatie ontstaat

46



● Invloed op vochtproblemen

N Inwendige condensatie verminderen door correct gebruik

dampscherm of dampremmende isolatie

47

Bron: Infoham, Janssens, 2009

Bron: Moduel 3 – Opleiding EPB-

adviseur IBGE-BIM



● Oplosbare koudebruggen vermijden door aangepaste detaillering

48




● Onoplosbare koudebruggen (vloeren, binnenmuren, fundering)

beperken door aangepaste detaillering

49



HOE? - UITVOERING - Compacte platte daken

● Isolatie over de volledige ruimte tussen roosteringsbalken, dakvloer en

damprem

50

Bron: Isoproc

Bron: Passiefhuisplatform.be



● Dampdichte laag (waterdichting) aan koude zijde geeft aanleiding tot

inwendige condensatie

51

Damptransport naar

buitenzijde

T <

T >

T >

T < Bron: Isoproc

Damptransport naar

binnenzijde

µd = 300

µd = 50 Dampdichte laag

Inwendige condensatie Zomerse uitdroging

Vochtaccumulatie ?



● Vochtindringing in de constructie beperken

52

Bron: Passiefhuisplatform.be



● Uitdrogingsmogelijkheden verhogen

N Effectiever aangezien vochtindringing in de praktijk moeilijk te

vermijden is

N Hoe hoger de drogingsreserve van een constructie, hoe hoger de

niet te plannen vochtbelasting mag zijn waarbij de constructie

gevrijwaard zal blijven van bouwschade

N Oppervlaktetemperatuur dak verhogen

N Gebruik van intelligente damprem

53



● Intelligente damprem (diffusieweerstand afhankelijk van RV)

N Hoge diffusieweerstand in de winter

• Beschermen van de constructie tegen inwendige condensatie

N Lage diffusieweerstand in de zomer

• Mogelijkheden tot uitdrogen van het vocht dat zich in de constructie

bevindt naar binnen toe

54

Gemiddelde RV in

omgeving van de

damprem:

40%

Gemiddelde RV in

omgeving van de

damprem:

80%

T <

T >

T >

T <

Bron: Isoproc



● Intelligente damprem (diffusieweerstand afhankelijk van RV)

N Hoge diffusieweerstand in de winter

• Beschermen van de constructie tegen inwendige condensatie

N Lage diffusieweerstand in de zomer

• Mogelijkheden tot uitdrogen van het vocht dat zich in de constructie

bevindt naar binnen toe

55

Bron: Isoproc



● Oppervlakte temperatuur dak zo groot mogelijk

N Donkere dakafdichting met een absorptiecoëfficiënt voor

kortgolvige straling αshort van minimaal 80%

N Volledige bezonning dak nastreven

N Opletten met groendaken en daken met ballast vanwege tragere

opwarming

56


INHOUDSTAFEL

DEFINITIES

HOE ISOLEREN?



57



OPAKE DELEN

TRANSPARANTE DELEN

58


BEREKENING - OPAKE DELEN - Voorbeeld 1

● R1 : metselwerk snelbouw

● R2 : isolatie minerale wol

● Ra : luchtlaag

● R3 : gevelmetselwerk

59


1 voorbeeld 1

Bouw deel nr. bouw deel beschrijving

w armteovergangsw eerstand [m²K/W] binnen RSI : 0.13

buiten RSE : 0.13

totale breedte

deelvlak 1 l [W/(mK)] deelvlak 2 (optioneel) l [W/(mK)] deelvlak 3 (optioneel) l [W/(mK)] dikte [mm]

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Opp. aandeel deelvlak 2 Opp.aandeel deelvlak 3 totaal

cm

U-waarde: W/(m²K)


● Tabblad U-waarden

60

0.04



● Rsi en Rse : oppervlakteovergangsweerstanden


N Warmteoverdracht van de omgevingslucht naar de wand verloopt

deels via straling en deels via convectie

61

Bron: Opleiding energieadviseur Module 3, de Stadswinkel

binnen buiten



● Rsi en Rse : oppervlakteovergangsweerstanden


N Afhankelijk van de richting van de warmtestroom

N Afhankelijk van binnen/buiten

62

Warmte

stroom

Rsi Rse

Opwaarts 0,10 0,04

Horizontaal (<= 30°) 0,13 0,04

Neerwaarts 0,17 0,04

0,04 0,13

0,13 0,1

7





● Ra : luchtlaag


63 B

uiten

afmetin

gen

Buitenafmetingen

1 voorbeeld 1



buiten RSE : 0.130.04


1 voorbeeld 1



buiten RSE : 0.13

totale breedte


1. metselwerk 140

2. isolatie 120

3.

4.

5.

6.

7.

8.


26.0 cm

U-waarde: W/(m²K)



64

0.04




R = d / λ (voor een homogene laag)

N λD : gedeclareerde lambda-waarde • Gemeten onder genormaliseerde omstandigheden voor temperatuur

en relatieve vochtigheid (EN ISO 10456)

N λUi - λUe : nuttige lambda-waarde

• Berekeningswaarde voor specifieke gebruiksomstandigheden

N ATG, ETA

N www.epbd.be rekenwaarden

N Certificaat van de fabrikant

N NBN B62-002:2008 (EPB: Transmissiereferentiedocument)

65

http://www.epbd.be/


1 voorbeeld 1



buiten RSE : 0.13

totale breedte


1. metselwerk 140

2. isolatie 0.045 120

3.

4.

5.

6.

7.

8.


26.0 cm

U-waarde: W/(m²K)



66

0.04




N NBN B 62-002

67




N Defaultwaarden

68


1 voorbeeld 1



buiten RSE : 0.13

totale breedte


1. metselwerk 0.260 cementmortel 1.000 140

2. isolatie 0.045 120

3.

4.

5.

6.

7.

8.


16.0% 26.0 cm

U-waarde: 0.299 W/(m²K)



69

0.04



● R1 : gipskartonplaat

● Ra : luchtlaag

● R2 : OSB plaat

● R3 : cellulose + houtskelet

● R4 : houtvezelplaat

● Ra : luchtlaag


70




N NBN B 62-002

N Defaultwaarden

71

+ 1%




N PHPP

72


2 voorbeeld 2



buiten RSE : 0.13

totale breedte


1. gipskartonplaat 0.250 0

2. lucht 0

3. OSB plaat 0.130 18

4. cellulose 0.039 OSB 0.286 300

5. houtvezelplaat 0.055 18

6.

7.

8.

Opp. aandeel deelvlak 2 Opp.aandeel deelvlak 3 Totaal

2.6% 33.6 cm




73

0,130 (W/mK) x 2,2

10 (mm) / 600 (mm) + 1%

0.04



● R1 : groendak

● R2 : dakdichting

● R3 : isolatie

● R4 : welfsels

74



● R4 : welfsels

R = RUi , Rue (niet-homogene laag)

λUi = d / RUi

N RD : gedeclareerde warmteweerstand • Gemeten onder genormaliseerde omstandigheden voor temperatuur

en relatieve vochtigheid (EN ISO 10456)

N RUi - RUe : nuttige warmteweerstand

• Berekeningswaarde voor specifieke gebruiksomstandigheden

75


3 voorbeeld 3



buiten RSE : 0.04

totale breedte


1. welfsels 0.750 200

2. isolatie 0.023 250

3.

4.

5.

6.

7.

8.


45.0 cm




76

0,200 (m) / 0,15 (m²K/W)

1.330



● R1 : groendak

● R2 : dakdichting

● R3 : isolatie (variabele dikte)

● R4 : welfsels

77




78

4 Voorbeeld 4



buiten RSE : 0.04

A Bouwdelen met constante dikte totale breedte

Deelvlak 1 l [W/(mK)] deelvlak 2 (optioneel) l [W/(mK)] deelvlak 3 (optioneel) l [W/(mK)] dikte d0 [mm]

1. Welfsel 0.750 200

2. Isolatie 0.023 100

3.

4.

5.


30.0 cm

U0: 0.210 W/(m²K)

R0: 4.754 (m²K)/W

B Bouwdelen met variabele dikte


Isolatie 0.023 150

Opp. aandeel deelvlak 2 Opp.aandeel deelvlak 3 dikte d1 [cm]

15.0 cm

U1: 0.153 W/(m²K)

R1: 6.522 (m²K)/W

U-waarde voor een rechthoekige grondoppervlak: 0.132 W/(m²K)

U-waarde van driehoekige grondoppervlak met het dikste punt bij de apex: 0.151 W/(m²K)

U-waarde van driehoekige grondoppervlak met het dunste punt bij de apex: 0.114 W/(m²K)

1.330




79

4 Voorbeeld 4



buiten RSE : 0.04

A Bouwdelen met constante dikte totale breedte


1. Welfsel 0.750 200

2. Isolatie 0.023 100

3.

4.

5.


30.0 cm

U0: 0.210 W/(m²K)

R0: 4.754 (m²K)/W

B Bouwdelen met variabele dikte


Isolatie 0.023 150

Opp. aandeel deelvlak 2 Opp.aandeel deelvlak 3 dikte d1 [cm]

15.0 cm

U1: 0.153 W/(m²K)

R1: 6.522 (m²K)/W

U-waarde voor een rechthoekige grondoppervlak: 0.132 W/(m²K)

U-waarde van driehoekige grondoppervlak met het dikste punt bij de apex: 0.151 W/(m²K)

U-waarde van driehoekige grondoppervlak met het dunste punt bij de apex: 0.114 W/(m²K)



● R1 : vloer

● R2 : chape

● R3 : isolatie (gespoten pur)

● R4 : betonplaat

80



● R3 : isolatie (gespoten pur)

N NBN B 62-002

RPUR = a x (dPUR/ λui, PUR)

N Daktoepassing: a = 0,85

N Vloertoepassing: a = 0,925

N λui, PUR / a is de rekenwaarde van λ

81




82

5 voorbeeld 5



buiten RSE : 0.00

totale breedte


1. vloer 0.930 12

2. chape 1.300 80

3. isolatie (gespoten) 0.024 200

4. betonplaat 1.700 200

5.

6.

7.

8.


49.2 cm

U-waarde: 0.115 W/(m²K)0,026 (W/mK) / 0,925 (-)

0,028


BEREKENING - OPAKE DELEN

● Tabblad U-lijst

83

TYPE

Con-

struc-

tie

Nr.

Beschrijving constructie Totale dikte U-waarde

m W/(m2K)

1 voorbeeld 1 0.260 0.26

2 voorbeeld 2 0.336 0.14

3 voorbeeld 3 0.450 0.09

4 voorbeeld 4 0.450 0.13

5 voorbeeld 5 0.492 0.12

6

7

8

9

10


BEREKENING - OPAKE DELEN

● Tabblad Oppervlaktes

84

Overzicht

Groep

Nr. Oppervlaktegroep

Temper

atuurzo

ne

Oppervlakte Een-

heidOpmerkingen

1 Gecond. vloeroppervlakte 403.08 m² Leefoppervlak te van de geconditioneerde vloeroppervlak te

2 Vensters noord A 0.00 m² Vensters noord

3 Vensters oost A 0.00 m² Vensters oost

4 Vensters zuid A 0.00 m² Resultaten komen van het werkblad Vensters. Vensters zuid

5 Vensters west A 0.00 m² Vensters west

6 Vensters horizontaal A 0.00 m² Vensters horizontaal

7 Buitendeur A 0.00 m² Trek de oppervlak te van de deur van het desbetreffende bouwdeel Buitendeur

8 Buitenwand contact buitenlucht A 558.42 m² Oppervlak tes van vensters worden automatisch afgetrokken volgens de specificaties in het werkblad "Vensters".Buitenwand contact buitenlucht 0.089

9 Buitenwand contact bodem B 0.00 m² Temperatuurzone "A" staat voor buitenlucht. Buitenwand contact bodem

10 Dak/Plafond contact buitenlucht A 250.80 m² Temperatuurzone "B" staat voor de bodem. Dak/Plafond contact buitenlucht 0.132

11 Bodemplaat B 241.45 m² Bodemplaat 0.261

12 Bodemplaat 2 B 0.00 m² Temperatuurzones "A", "B","P" en "X" mogen gebruik t worden. "I" NIET Bodemplaat 2

13 0.00 m² Temperatuurzones "A", "B","P" en "X" mogen gebruik t worden. "I" NIET Factor voor X

14 X 0.00 m² Temperatuurzone "X": Vul een zelf bepaalde reductiefactor in ( 0 < ft < 1): 95%

Overzicht koudebruggen Y [W/(mK)]

15 Koudebruggen contact buitenluchtA 0.00 m Eenheden in m Koudebruggen contact buitenlucht

16 Koudebruggen perimeter P 0.00 m Eenheden in m; temperatuurzone "P" staat voor de rand (zie werkblad Bodem). Koudebruggen perimeter

17 Koudebruggen bodemplaat B 0.00 m Eenheden in m Koudebruggen bodemplaat

18 Scheidingswand buren I 0.00 m² Geen warmteverliezen, alleen beschouwd voor de verwarmingsvermogenberekening. Scheidingswand buren

Totaal beschermd volume 1050.67 m² Gemiddelde beschermd volume 0.139

Oppervlakte invoerOpper-

vlakte

Nr.

Beschrijving bouwdeelGroep

Nr.Toegekend aan groep

Aant

alx (

a[m]

xb

[m]+

Eigen

berekening

[m²]

-Aftrok

[m²]-

Aftrok

Vensters

[m²]

) =Oppervlakte

[m²]

Geconditioneerde vloeroppervlakte 1 Gecond. vloeroppervlakte x ( x + - ) = 0.0

Vensters noord 2 Vensters noord 0.0 Waarde uit werkblad Vensters 0.000

Vensters oost 3 Vensters oost 0.0 Waarde uit werkblad Vensters 0.000

Vensters zuid 4 Vensters zuid Vervolledig alleen in het werkblad Vensters a.u.b.! 0.0 Waarde uit werkblad Vensters 0.000

Vensters west 5 Vensters west 0.0 Waarde uit werkblad Vensters 0.000

Vensters horizontaal 6 Vensters horizontaal 0.0 Waarde uit werkblad Vensters 0.000

Buitendeur 7 Buitendeur x ( x + - ) - = U-waarde Buitendeur

1 klaslokaal 1 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 32.64 - ) - 0.0 = 32.6 1 0.261

2 klaslokaal 2 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 31.72 - ) - 0.0 = 31.7 2 0.139

3 berging 1 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 7.30 - ) - 0.0 = 7.3 3 0.089

4 lavabo 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 4.32 - ) - 0.0 = 4.3 4 0.132

5 wc 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 1.40 - ) - 0.0 = 1.4 5 0.115

6 wc 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 9.02 - ) - 0.0 = 9.0 0

7 wc 1 Gecond. vloeroppervlakte 1 x ( x + 1.16 - ) - 0.0 = 1.2 0

Gemiddelde U-

waarde

[W/(m²K)]

Bouwdeel overzicht

U-waarde

[W/(m²K)]

Selectie van het

overeenkomstige

constructie-bouwdeel

Nr.



OPAKE DELEN

TRANSPARANTE DELEN

85


BEREKENING - TRANSPARANTE DELEN

● Tabblad Venstertypes (beglazing)

N Certificaat fabrikant Ug cfr NBN EN 673

N Certificaat fabrikant g cfr NBN EN 410

86

Type

Assem-

bly

nr.

Beglazing g-waarde Ug-waarde

W/(m2K)

1 Voorbeeld 1 0.500 0.600

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 Enkele beglazing 0.87 5.80

13 Dubbele beglazing 4/12mm Lucht/4 0.77 2.90







● Tabblad Venstertypes (raamprofielen)

● Certificaat fabrikant Up cfr NBN EN ISO

10077-1, NBN EN ISO 10077-2

87

R A A M P R O F I E L T Y P E V O L G E N S C E R T I F I C A T I E

voor beglazing, ga naar row: 2

Type Uf-waarde Raamafmetingen Koudebrug Koudebrug

Assem-

bly

nr.

Ramen RamenBreedte -

Links

Breedte -

Rechts

Breedte -

onder

Breedte -

boven Y glasrand Y inbouw

W/(m2K) m m m m W/(mK) W/(mK)

1 Voorbeeld 1 0.65 0.138 0.138 0.138 0.138 0.030 0.040

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12 Passief Huis ramen, medium thermisch kwaliteit 0.75 0.140 0.140 0.140 0.140 0.040 0.040

13 Passiefhuis ramen, goede thermische kwaliteit 0.72 0.140 0.140 0.140 0.140 0.035 0.040

14

15 houten ramen 45 mm 2.50 0.120 0.140 0.120 0.140 0.050 0.040

16 houten ramen 68 mm 1.60 0.140 0.140 0.140 0.140 0.040 0.040

17 Kunststof goed 1.60 0.140 0.140 0.140 0.140 0.040 0.040

18 Kunststof until 98 1.80 0.140 0.140 0.140 0.140 0.050 0.040

19 Kunststof until 72 2.20 0.140 0.140 0.140 0.140 0.050 0.040

20 Metaal met thermische onderbreking 2.40 0.140 0.140 0.140 0.140 0.040 0.040

21 Metaal zonder thermische onderbreking 4.50 0.140 0.140 0.140 0.140 0.030 0.040

22 Metaal zonder thermische onderbreking, paint 5.50 0.140 0.140 0.140 0.140 0.030 0.040

23

24 Bruckner - Variotherm Holz-Aluminium-Fenster - mit Abstandhalter 'Thermix'0.74 0.148 0.148 0.148 0.148 0.035 0.040

25 Buck - VÖRDE-Passivhausfenster - mit Abstandhalter 'Thermix'0.72 0.125 0.125 0.120 0.125 0.034 0.040



● Tabblad Vensters

88

Oriëntatie

venster

oppervlakken

Globale

instraling

(Hoofd-

richtingen)

Schaduw Vervuiling

Niet-

loodrechte

zon-

instraling

Aandeel

glasg-waarde

Reductiefactor

voor

zoninstraling

Venster

oppervlakte

Venster

U-waarde

Glas

opper-

vlakte

Gem.

globale

instraling

Transmissie

verliezen

Warmte-

winsten

zoninstraling

maximum: kWh/(m²a) 0.75 0.95 0.85 m 2 W/(m 2K) m 2 kWh/(m 2a) kWh/a kWh/a

Noord 145 0.75 0.95 0.85 0.593 0.50 0.36 5.76 0.76 3.4 147 317 152

Oost 202 0.75 0.95 0.85 0.000 0.00 0.00 0.00 0.00 0.0 202 0 0

Zuid 309 0.75 0.95 0.85 0.000 0.00 0.00 0.00 0.00 0.0 309 0 0

West 204 0.75 0.95 0.85 0.000 0.00 0.00 0.00 0.00 0.0 204 0 0

horizontaal 285 0.75 0.95 0.85 0.000 0.00 0.00 0.00 0.00 0.0 285 0 0

Som resp. gemiddelde waarde over alle vensters 0.50 0.36 5.76 0.76 3.4 317 152

Buitenmaat

raamprofielIngebouwd Beglazing Ramen g-waarde U-waarde Raamafmetingen Inbouw Y-waarde Resultaten

Aan-

talBeschrijving

Afwijking

t.o.v. noord-

richting

Hoek t.o.v.

de

horizontale

Oriëntatie Breedte Hoogte

In vlak van het

werkblad

Oppervlaktes

Nr.

Selecteer

beglazing via

het werkblad

Venstertype

Nr.

Selecteer een

venster via

werkblad

Venstertype

Nr.

Lood-

rechte

instraling

Beglazing RamenBreedte -

Links

Breedte -

Rechts

Breedte -

onder

Breedte -

boven

Links

1/0

Rechts

1/0

Onder

1/0

Boven

1/0 Y glasrand Y inbouw

Venster-

opper-

vlakte

Glas-

opper-

vlakte

U-waarde

venster

Aandeel

glas

Graden Graden m m Selecteer: Selecteer: Selecteer: - W/(m2K) W/(m2K) m m m m W/(mK) W/(mK) m2 m2 W/(m2K) %

4 Venster 1 20 90 Noord 1.200 1.200 1 1 1 0.50 0.60 0.65 0.14 0.14 0.14 0.14 1 0 0 1 0.030 0.040 5.8 3.42 0.76 0.59

0 0 0

0 0 0

0 0 0


INHOUDSTAFEL

DEFINITIES

HOE ISOLEREN?



89



● De kwaliteit van de gebouwschil bepaalt het energieverbruik, maar

ook het comfort

● Bij de keuze van het isolatiemateriaal moet rekening gehouden

worden met verschillende criteria: thermische prestaties – milieu –

gezondheid – kosten

● Gebruik systemen en/of isolatie met een technische goedkeuring (ATG,

ETA, …) en bij voorkeur een milieulabel

● Zorgvuldige en doordachte keuze van de constructiemethode

90



● Aandacht besteden aan toepassen basisregel!

N Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde

gebouwschil

N Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde

gebouwschil

91


TOOLS EN REFERENTIES

● Nuttige hulpmiddellen, websites, enz. :

N Transmissiereferentiedocument (NBN B62-002:2008)

N Handleidingen laag energie en passief bouwen voor woningbouw ,

Stad Gent, 2010

N Tertiaire gebouwen in passiefbouw, Stad Gent, 2010

N www.passiefhuisplatform.be

N www.maisonpassive.be

N www.bepassive.be

N www.nibe.org

● Referentie Praktische handleiding voor de duurzame gebouw en

andere bronnen :

N Praktische handleiding voor de duurzame bouw en renovatie van

kleine gebouwen :

http://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw

• Infofiche MAT 04 – IBGE BIM

• Infofiche MAT 07 – IBGE BIM

92

http://www.passiefhuisplatform.be/

http://www.nibe.org/










CONTACT

Pauline De Somer

Projectingenieur

: [email protected]

93


94

?


95

BEDANKT VOOR UW AANDACHT

Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Basisbegrippen met betrekking tot...

Documents

Transcript of Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Basisbegrippen met betrekking tot...