20 #ROM5

Het kan: peuters lekker laten spelen en tegelijkertijd gericht hun ontwikkeling

stimuleren. Het opleidingstraject Opbrengstgericht werken met peuters helpt

pedagogisch medewerkers om dat voor elkaar te krijgen. Zij leren beter herkennen

in welke ontwikkelingsfase het kind zit en hoe ze het verder kunnen brengen.

Alles begint met goed kijken naar spelende kinderen

Onderzoekers verschillen van mening over

wat de ‘opbrengst’ is van vve. Ze zijn het

daarentegen wel eens over het feit dat aan

het niveau van de leidsters nog wel iets valt

te verbeteren. Waar schort het aan? ‘Ik heb

daar geen onderzoek naar gedaan, maar ik

heb er wel een idee over’, zegt adviseur Ka-

rin van der Meulen van de CED-Groep. ‘Veel

pedagogisch medewerkers (pm’ers) zijn in

de dagelijkse praktijk niet gericht bezig met

de ontwikkelingsdomeinen van kinderen. Zij

herkennen het verloop van de ontwikkeling

bij kinderen onvoldoende.’

Het traject Opbrengstgericht werken met

peuters rakelt de aanwezige voorkennis van

pm’ers op en vult de ontbrekende kennis aan.

Allereerst gaat de aandacht naar observatie:

hoe observeer je, wat is het verschil tussen

objectief en subjectief? Hoe gebruik je een

observatie-instrument, zoals bijvoorbeeld de

Zo-lijsten of KIJK?

TEKST MARIJKE NIJBOER

FOTO’S JAN VAN DER MEIJDE

OPBRENGSTGERICHT WERKEN MET PEUTERS

#ROM5 21

‘HET GAAT EROM DAT JE HAALBARE DOELEN STELT VOOR DE VOLGENDE PERIODE’

jaarlijks waar we staan en wat er nog moet

gebeuren. Daar zetten we ons scholingsbeleid

voor in.’

Karin voegt toe: ‘Deze werkwijze beklijft al-

leen wanneer mensen de tijd krijgen om zich

opbrengstgericht werken eigen te maken.

Het werkt niet als de werkgever mensen hier-

na meteen laat doorhollen naar een andere

cursus. Het verwerven van nieuwe vaardighe-

den kost nu eenmaal tijd.’

En de kinderen: moeten die niet gewoon lek-

ker spelen? Karin: ‘Dat is het mooie: de kinde-

ren spelen gewoon, die hebben geen idee dat

de pm’er aan doelen werkt.’

groepsplannen te maken. ‘En vooral om die

uit te voeren in de vier domeinen.’

Het traject Opbrengstgericht werken met

peuters legt een goede basis, vindt Vanessa.

‘We zien zeker vooruitgang. Veel pm’ers we-

ten inmiddels waar kinderen zitten in hun

ontwikkeling en hoe ze spelenderwijs het vol-

gende stapje moeten aanbieden. Ze hebben

ook goed in hun hoofd aan welke doelen ze

moeten werken.’

Hoe zorg je nu dat mensen deze werkwijze

goed in de vingers krijgen en er vaardig in

blijven? Vanessa: ‘Onze vve-coaches begelei-

den de teams hierin op locatie. We evalueren

WAAR ZIT HET KIND IN Z’N

ONTWIKKELING?

De pm’ers leren om te werken volgens de

stappen: data, duiden, doelen, doen. Ze ver-

zamelen data: observatiegegevens en infor-

matie uit gesprekken met ouders. Die infor-

matie moet worden geduid: waar zit het kind

in z’n ontwikkeling? Wanneer dat duidelijk

is, kunnen er doelen worden gesteld, die ver-

volgens worden uitgevoerd (‘doen’). Dit alles

leren de pm’ers toepassen in vier domeinen:

taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotio-

nele ontwikkeling.

Het klinkt misschien ingewikkeld, maar vol-

gens Karin is deze werkwijze niet radicaal an-

ders. ‘De pm’ers deden altijd al interventies,

maar nu kijken ze tevoren welke interventie

op dit moment passend is voor een bepaalde

groep kinderen. Die groep noemen we dan

een arrangement.’

Zij geeft een voorbeeld. ‘De pm’er observeert

de spelende kinderen en ziet dat een van hen

weinig spreekt. Ze overlegt met haar col-

lega’s: hoe verbeteren we het praten van dit

kind? De pm’ers hebben de groep voor het

domein ‘taal’ verdeeld in arrangementen: ba-

sis, verdiept en intensief. Dit kind komt in de

groep ‘intensief’. Nu is de vraag: wat moet er

gebeuren? Biedt de speelhoek niet de juiste

spulletjes? Of moet de pm’er meespelen en

dialoog voordoen, interacties begeleiden?

Speelt dit kind wel? Wat kan het al wel, en

wat is logisch dat het hierna gaat leren? Op

welke manier leert dit kind dat gemakkelijk?’

Het kind moet worden verleid om de komen-

de periode z’n woordenschat uit te breiden.

En ondertussen moet er misschien ook wor-

den gewerkt aan het samen spelen. ‘Het gaat

erom dat je haalbare doelen stelt voor de vol-

gende periode’, zegt Karin. ‘Je speelt elke dag

tien minuten mee en kijkt na twee maanden

wat dat heeft gedaan voor de ontwikkeling

van het kind. Zijn de doelen bereikt? Dan stel

je nieuwe doelen.’

‘GOEDE BASIS’

Vanessa de Raad-Vellinga is als projectme-

dewerker bij de Rotterdamse instelling Peu-

ter & Co verantwoordelijk voor de scholing

en ontwikkeling van het personeel. Op alle

97 locaties zijn pm’ers (mbo, hbo) en vve-

coaches (hbo) door de CED-Groep getraind in

opbrengstgericht werken. Vanessa merkt dat

veel medewerkers het nog lastig vinden om