Ooi en Ram - Oertech...telefoon, telefoon alfabet. Werkstuk Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee...

© 2008 Ooi en Ram

Versie 22 augustus 2016

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

2

Thema 4 Lucht—Communicatie

INHOUDSOPGAVE

BENODIGDHEDEN

Algemeen ........................................... 3

Natuurkunde ....................................... 3

Techniek ............................................. 4

Werkstuk bestellijst ............................. 5

Werkstuk ............................................. 7

LEERDOELEN

1 Postbezorgen .................................... 9

2 Elektrische signalen ......................... 9

3 Geluid .............................................. 10

4 Beeld ................................................ 11

5 Optiek .............................................. 11

TIPS & TRICKS

1 Postbezorgen .................................... 13

2 Elektrische signalen ......................... 14

3 Geluid .............................................. 15

4 Beeld ................................................ 16

5 Optiek .............................................. 17

BIJLAGE

KIX code .............................................. 19

Instellingen oscilloscoop ..................... 21

WERKBLADEN

Werktekening Flipkaart

Werktekening Stoplicht

Mobiele telefoon

Werktekening Telefoonhouder

Werktekening Wondertrommel I en II

Werktekening Digitaal Cijfer

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

3


Algemeen

Voorbeeld werkstukjes

Periodiek systeem van de elementen of/en BINAS

Natuurkunde

Postbezorgen

PC met toegang tot internet: Klokhuis “Duif”

Evt. PostNL infomatieboek (te downloaden op oertech.nl)

Voor de proef ‘Wat is snelheid van beide auto’s?’

Stopwatch

2x Opwindauto / wegschietauto

Meetlint

Plakband

Elektrische signalen

PC met toegang tot internet: Klokhuis “Radio-amateur”

Voor de proef ‘Hoe maak je radiogolven?’

Oscilloscoop

2x Spoel

Aansluitkabels

Toongenerator

Microfoon / Geluidsbox

Opdracht: De zenden-ontvangen in morse code

2x Zender/ontvanger (zie tips & tricks)

Batterij

Benodigheden Geluid Voor de proef ‘Hoe kan je trillingen laten zien, horen en voelen?’

Bak met water

Stemvork

Ballon

Voor de proef ‘Kan er zonder lucht, water of een andere stof ook

geluid zijn?’

Vacuümpomp

Stolp

Bel

Opdracht: Pingpongbalopstelling

Pingpongballen

Stemvork

Voor de proef ‘Kunnen trillingen elkaar versterken?’

2x stemvork met klankkast 440Hz

1x stemvork met klankkast 384Hz

Aanslagstok

Werkblad (maken de kinderen zelf in schrift, opdracht bij uitreiken spullen)

Beeld

PC met toegang tot internet: Klokhuis “Zon” “www.kleurenblindheid.nl”

Voor de proef ‘ Hoe ziet een spectrum eruit?’

Lamp

Scherm

3x 60 graden prisma

Benodigheden

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

4


Opdracht: Lichtbronnen

TL-buis

Kaars

Ledlamp

Voor de proef ‘Licht kleuren moet je mengen om geel te

krijgen?’

3 lampen

Rood, groen, blauw kunststof

Aansluitsnoeren

Voor de proef ‘Kun je met 4 kleuren krijt ook andere

kleuren maken?’

4 kleuren krijt

Papier

Schuurpapier

Opvangbak

Optiek

PC met toegang tot internet: Klokhuis “digitale techniek” - “fotografie”

Voor de proef ‘Wat gebeurt er met het beeld in een camera

obscura?’

Voorwerp bestaande uit een geel en rood vlak

Sterke lamp

Camara obscura (zie tips & tricks)

Techniek

Postbezorgen Opdracht “Van adres naar code”

Werkbladen KIX code

Benodigheden Elektrische signalen Opdracht elektrodoos

Voeding, 4,5V battrij

Elektronicaplankje

Aansluitdraden (zwart en rood)

2x gloeilamp 3,5 Watt.

Opdracht telefoneren

Twee ouderwetse telefoonhoorns

Aansluitplankje (zie blz 14)

batterij

Geluid Tekenbordcertificaat

Tekenbord

Driehoek

Passer

Vel A4 –blanco

Tekenbordcertificaat

Beeld - Digitaal

Analoge en digitale thermometer (voor meten kraanwater)

Bekertje

Meetlint, digitale afstandmeter

Analoge en digitale voltmeter

Analoge en digitale weegschaal

Benodigheden

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

5


Werkstuk—bestellijst

Voor de benodigdheden per leerling zie blz 8.

Een schatting van de te bestellen materialen voor ongeveer 100 lln

Flipkaart

Stoplicht

Benodigheden Telefoonhouder

Wondertrommel

Digitaal cijfer

Benodigheden

Aantal Materiaal Afmeting (mm)

100 A4 wit 360g

Dubbelzijdig gekopieerd

A4 Aantal Materiaal Afmeting (mm)

10 Gabon triplex 300 x 600 x 4 mm

3600 Ijslolliestokjes -

100 Houten deuvel 6 x 30 mm

30 Lat (vuren, grenen) 500 x 20 x 20 mm

100 Elastiek Normaal

50 Papier 120g—zwart A3


1 Aluminium 300 x 600 x 1 mm

4 Rondhout Ø 10mm 500 x Ø 10 mm

2 Koperdraad 500 x Ø 1,5 mm

20 Lat (vuren / grenen) 500 x 30 x 10 mm

2 Acrylplaat transparant 500 x 500 x 3 mm

100 LED rood 5 mm

100 LED geel 5 mm

100 LED groen 5 mm

300 LED fitting 5 mm

100 Weerstand 560 Ohm

100 Batterijhouder 2x AA

1 rol Zelfklevend koperband 6 mm breed


9 Acrylplaat diverse kleuren 500 x 500 x 3 mm

15 Rubberplaat div. kleuren A4


100 Lat (vuren / grenen) 500 x 10 x 5 mm

15 Gabon triplex 300 x 600 x 3-4 mm

3 Gabon triplex 300 x 600 x 3-4 mm

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

6


Benodigheden

Flipkaart KA Gereedschap

Rilpen

Hobbylijm

Kleurpotloden

Rei

Stanleymes

Snijplaat

Materiaal

Werkblad flipkaart

(360 g) dubbelzijdig!

Telefoonhouder KA Gereedschap

Tape

Kunststofboor 6mm

Boor 40mm

Boormal

100 x 100 mm

Watervast schuurpapier

Figuurzaag of elektr. Figuurzaag

Metaalvijl

Kunststofbuiger

Buigmal

Materiaal

Acrylplaat gekleurd

170 x 100 x 4 mm

Rubberplaat

100 x 60 x 4 mm

170

mm

100 mm

100

mm

60 mm

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

7


Stoplicht KA Gereedschap

Hobbylijm

Houtlijm

Warme lijm

Schaar

Soldeertin

Houtboor 10 mm

Boormal 75 x 30 mm

Houtboor 1,5 mm

Boormal voor rond-hout Ø 10 mm

Metaalboor 10 mm

Metaalboor 7 mm of

5,5 mm

Boormal 50 x 50 mm

Buigmachine

Toffelzaag

werkplankje

Materiaal

Aluminium

125 x 50 mm

Acrylplaat transp.

60 x 40 x 4 mm

Rondhout

Ø 10 mm x 25 mm

latje

60 x 30 mm

Papier zwart 80—120 g

125 x 50 mm

LED

rood, groen, geel

Batterijhouder + clip

2x AA

Weerstand

560 Ω

(groen / blauw / bruin) LED fitting 3x

Koperen pinnetje

Ø 1,5 mm x 15mm

Zelfklevend

koperband

80 mm

125

mm

25 m

m

75 m

m

125

mm

Benodigheden

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

8


Wondertrommel KA Gereedschap

Houtlijm

Boor 6 mm (plug)

Elastiek

Schuurpapier (grof 80-100)

Schuurpapier (fijn 180-240)

Elektr. Figuurzaag

mal voor zagen cirkel

Vijl

Schuurpapier

Elastiek

Materiaal

Werktekening

Wondertrommel 1+ 2 Triplex

120 x 120 x4 mm

Ijstokjes 36x

deuvel

6 mm

houtblokjes

20 x 20 x5 mm 20 x 20 x 120 mm

Papier zwart 80—120 g

400 x 120 mm

Benodigheden

Digitaal cijfer KA Gereedschap

Houtlijm

Schuurpapier (grof 80-100)

Schuurpapier (fijn 180-240)

Toffelzaag

Verstekbak

Werkplankje

Materiaal

Triplex

145 x 85 x 4 mm

Triplex

100 x 50 x 4 mm

Houten lat

420 x 10 x 5 mm

Latjes

±150 x ±6 x 4 (4x)

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

9


Werkstuk

Er wordt een flipkaart gemaakt: de kaart kan op 4 manieren gevouwen

worden om zo vier verschillende plaatjes te onthullen.

De leerling leert... Papier snijden met stanleymes, rei en snijplaat

Rillen van stevig papier

Zorgvuldig werken

Omgaan met tegenslag.

2 Elektrische signalen Het gaat hier om …

Communicatie met behulp van elektrische signalen, zoals de radio,

telegrafie. Bij techniek wordt ingegaan op elektronische

schakelingen.

Natuurkunde

De leerling leert …

… hoe je radiogolven maakt.

… communiceren m.b.v morse code

Proeven: Hoe maak je radiogolven

Begrippen: Radio, zender, zendamateur, antenne, morsecode, oscilloscoop,

toongenerator, spoel, noodsignaal, zenden, ontvangen

Techniek

De leerling leert…

… dat veel apparaten elektrische energie nodig hebben,

… verschillende energiebronnen benoemen

… een eenvoudige stroomkring lezen

1 Postbezorgen Het gaat hier om …

Communicatie via papier, waarbij afstand, tijd en snelheid een rol

spelen.

Natuurkunde


… het berekenen van snelheid aan de hand van afstand en tijd.

… het berekenen van tijd aan de hand van afstand en snelheid.

… maakt kennis met de posterijen, werken en solliciteren.

Proeven: Wat is de snelheid van beide auto’s

Begrippen: Snelheid, afstand, tijd, formule, ‘over postNL’

Techniek


… wat er in een postdistributiecentrum gebeurt.

… wat de streepjescode onder aan een brief betekent

… hoe hij voor zijn eigen adres de streepjescode kan maken.

Begrippen: Brievenbus, postbode, stempelen, sorteren, distributiecentrum,

sorteermachine, postzegel, fosfor, KIX, looproute, adres, postcode

Leerdoelen per hoofdstuk

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

10


Proeven: Hoe kun je trillingen laten zien, horen en voelen?

Kan er zonder lucht, water of een andere stof ook geluid zijn?

Kunnen trillingen elkaar versterken?

Begrippen: Geluid, trillingen, stemvork, vacuüm, frequentie, Hertz (Hz), resonatie

Techniek


… hoe de verbinding tussen mobiele telefoons verloopt.

… werken met een tekenbord, tekenliniaal en tekendriehoek

Begrippen: Antenne, telefoon, tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, verticaal,

horizontaal, werktekening, afmetingen, tekenbordcertificaat

Werkstuk

De leerling maakt een telefoonhouder. Dit is een houder van kunststof

waarop de telefoon tijdens het opladen kan liggen. De houder hangt

aan de stekker van de lader.

De leerling leert... Kunststof zagen met een (hand-) figuurzaag

Kunststof afwerken met watervast schuurpapier

Kunststof in een bepaalde hoek buigen

Zorgvuldig werken


… communiceren m.b.v het telefoonalfabet

Begrippen: Elektrische energie, energiebronen, stroomkring, stroomschema,

telefoon, telefoon alfabet.

Werkstuk

Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee kan de leerling in de les

aangeven of hij geholpen wil worden of niet of hij kan thuis bij zijn

kamer aangeven of een ander mag binnenkomen of niet:

Groen — aan het werk, anderen mogen mij vragen stellen

Geel — aan het werk, wil niet gestoord worden

Rood — hulp nodig

De leerling leert... Metaal bewerken

Houtbewerken

Elektronica solderen

Zorgvuldig werken


3 Geluid Het gaat hier om …

Communcatie via geluidsgolven.

Natuurkunde


… dat geluid een trilling is

… een trilling materiaal nodig heeft om zich voort te planten

… hoe een trilling zich voortplant

… dat trillingen van eenzelfde frequentie elkaar kunnen versterken


© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

11


Begrippen: Gebaren alfabet, beeldpunten, staafjes, elektronenbundel, bewegend

beeld

Werkstuk

De leerling maakt een “zoötroop”. Dit is een trommel met daarin

twaalf stilstaande plaatjes die steeds een beetje anders zijn. Met een

zoötroop ziet je oog snel opvolgend steeds één plaatje en krijg je dus

en bewegend beeld: snel opeenvolgende plaatjes geven een

bewegend beeld.

De leerling leert... Houtbewerken

Een cirkel zagen met behulp van een mal (een plank met een

spijker op de gewenste afstand (=straal van de cirkel) tot de

(elektrische) figuurzaag.

Gaten voor pluggen boren

Zorgvuldig werken


5 Optiek Het gaat hier om …

Het kennis maken met digitaal tellen en wat digitaal nu eigenlijk is.

Natuurkunde


… digitaal tellen tot 9

… hoe informatie digitaal op een dvd wordt gezet

… een computer alle gegevens in bytes opslaat (=8 bits)

… een digitale tekening maken

Begrippen: Digitaal, tientalligstelsel, binairstelsel, dvd, computeralfabet, byte, bit.

4 Beeld Het gaat hier om …

Communicatie door middel van beelden, zoals televisie en

gebarentaal.

Natuurkunde


… beelden bestaan uit licht of lichtweerkaatsing

… waar de zon uit bestaat

… dat het spectrum van verschillende lichtbronnen verschillend is

… wat de primaire kleuren van licht zijn en hoe je die kunt mengen tot

andere kleuren

… wat de primaire kleuren van verf zijn en hoe je die kunt mengen.

Proeven: Hoe ziet een spectrum er uit?

Welke kleuren licht moet je mengen om geel te krijgen?

Kun je met 4 kleuren krijt ook andere kleuren maken?

Begrippen: Licht, zon, spectrum, prisma, regenboog, spectroscoop,

kleurenblindheid, mengen, primaire kleuren.

Techniek

De leerling leert…

… hoe je kunt communiceren m.b.v. het gebarenalfabet

… hoe een beeldscherm zijn beelden opbouwt

… hoe je met de drie kleuren rood, geel, groen kleuren en

afbeeldingen kunt maken op een beeldscherm


© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

12


Techniek


… het verschil tussen digitale en analoge (meet-) instrumenten

… wanneer een digitaal en wanneer een analoog instrument

nauwkeuriger of beter afleesbaar is.

Begrippen: Digitaal, analoog,wijzers, venster, display, nauwkeurigheid, digitaal

instrument, analoog instrument, digitaal cijfer

Werkstuk

De leerling maakt van hout een digitaal cijfer

De leerling leert... Hout bewerken

Verstekzagen

Zorgvuldig werken



© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

13


Techniek

Opdracht 4-18

“Van adres naar code” Beschrijving: Je kunt elke leerling een apart werkblad geven, maar je kan er ook een werkdoos van maken. Print dan de kaartjes “KIX streepjescode” (blz 19) op stevig papier. Snij elk kaartje uit en doe deze in een doosje. De leerling kan nu zijn adres (postcode, huisnummer en eventuele toevoeging) leggen met de kaartjes en kan meteen lezen wat de bijbehorende KIX code is.

Werkstuk

Er wordt een ‘flipkaart’ gemaakt: een kaart waarbij je door middel van vouwen 4 verschillende afbeeldingen kunt laten zien. Het rillen van de vouwlijnen is belangrijk. Verder is het erg belangrijk dat je hobbylijm gebruikt voor het in elkaar zetten van de kaart: deze lijm is nog te corrigeren. Na het plakken moet je de kaart een paar keer goed vouwen en eventueel de plaatjes verschuiven zodat de kaart mooi plat blijft en de plaatjes goed aansluiten.

Algemeen proefverslag

De leerling moet eerst stap 1 t/m 4 van zijn proefverslag gemaakt hebben, voordat hij de spullen van de proef krijgt. Let vooral op stap 4 (wat ga je doen) ingevuld is. De leerling moet nagedacht hebben over wat hij gaat doen in de proef. Het is verstandig om de leerlingen die spullen voor de proef krijgen een paraaf in hun schrift (onder stap 1 t/m 4) van het proefverslag te geven. Dit om overschrijven voor te zijn.

1 Postbezorgen

Natuurkunde

Opdracht 4-12 - Proef

Wat is snelheid van beide auto’s?: Beschrijving: De leerling(en) meten een racebaan van 1 meter lengte uit. De start en finish wordt gemarkeerd met een stukje tape. Met een stopwatch wordt gemeten hoeveel tijd de auto’s nodig hadden om 1 meter af te leggen. De proef moet 2x worden uitgevoerd. Nu kan de leerling de snelheid van beide auto’s uitrekenen. Hij kan kiezen de eerst of de tweede tijd te nemen, de gemiddelde van beide of de snelste van elke auto. De keuze is aan de leerling.

Tips & tricks

I II III

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

14


Opdracht 4-28 Beschrijving: Leerlingen die moeite hebben zich de situatie van het stroomschema voor te stellen, hebben baat bij een voorbeeldplankje waarop de 3 elektronische componenten op dezelfde manier terug komen als in het schema: batterij, schakelaar (klepje / paperclip), gloeilampje.

Opdracht 4-30 Beschrijving: Maak een eenvoudige versie van de doos met elektronica: voeding, aansluitdraden, 2x gloeilamp. Zorg voor een eenvoudig elektronica plankje.

Opdracht 4-31 - telefoneren Beschrijving: Zorg dat je twee telefoonhoorns hebt die als volgt zijn aangesloten:

Werkstuk

Er zitten verschillende lastige klusjes aan dit werkstuk

het maken van de draaiknop: het gaatje moet op de goede plek en de pen moet een goede lengte hebben.

Het boren en afwerken van het metaal

Het solderen van de leds—leds worden vaak omgedraaid (+ en - )

Het contact maken van de schakelaar met de leds

Pas op leds worden gemakkelijk opgeblazen, gebruik niet meer dan 2x 1,2V (oplaadbare batterij) voor het testen) en een weerstand van 560 Ohm tussen de - pool en de leds

2 Elektrische signalen

Natuurkunde

Opdracht 4-21 - Proef

Proef: Hoe maak je radiogolven? Beschrijving: In deze proef moet eerste de opstelling goed in elkaar gezet worden: twee kabels van coax naar 2x tulp voor spoel A en B. één kabel van de generator naar 2x krokodillenbek voor spoel B. Zorg voor goede instellingen van de oscilloscoop, experimenteer hier evt. vooraf mee! (Zie blz 21 en 22) Blz 21 kun je kopiëren en bij de oscilloscoop leggen voor uitleg. Wanneer je een geluidsbox op de generator aansluit i.p.v. de spoel kun je de leerling laten horen dat de generator een zacht geluid voortbrengt. De spoel versterkt het elektrische signaal en geeft een mooie golf op de oscilloscoop.

Opdracht 4-25

De zenden-ontvangen in morse code Beschrijving: Je kunt zenden met geluid of met licht. Maak een eenvoudige schakeling met een paperclip als schakelaar zoals hieronder.

Techniek

Tips & tricks

blau

rood

geel

groen

blaublau

rood

geel

groen

blau

groen

geel

blauw

rood

paperclip

gloeilamp of led

aansluitdraden voor

batterij

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

15


Opdracht 4-38

Proef: Kunnen trillingen elkaar versterken? Beschrijving: Resonantie het meetrillen met dezelfde frequentie. Laat ook zien dat dit alleen werkt met twee stemvorken van dezelfde frequentie. Stel twee stemvorken van dezelfde toonsoort (frequentie) vlak bij elkaar op. Sla 1 stemvork aan en doof deze vrij snel weer met de hand. Je hoort de toon nog steeds. Hoe kan dat? Leerlingen hebben enige tijd nodig om te ontdekken dat het de ander stemvork is die mee is gaan trillen. Leg uit dat de stemvork de lucht in trilling brengt en dat de tweede (zelfde) stemvork die trilling opneemt en dus ook gaat trillen. Laat zien dat het met twee verschillende stemvorken niet werkt.

Techniek

Opdracht 4-39-44

Tekenbordcertificaat Beschrijving: Beoordeel het omgaan met het tekenbord zoals in opdracht 4-44 ‘tekenbord certificaat’.

Werkstuk

Het moeilijkste van dit werkstuk is het maken van de werktekening (opdracht 45) en het boren van het grote gat. Voor het boren van het gat moet eerst een klein gat (6 mm) met een kunststofboor gemaakt worden om te voorkomen dat het plastic al te makkelijk breekt. Het boren moet rustig gebeuren!

3 Geluid

Natuurkunde

Opdracht 4-34 - proef

Hoe kan je trillingen laten zien, horen en voelen? Beschrijving: Met deze proef ontdekt de leerling op 3 manieren dat geluid uit echte trilleningen bestaan: een stemvork in water geeft golven (hoe lager de frequentie, hoe groter de uitslag en dus de golven!), het trillende mondstuk van een ballon bij het leeglopen, en het kriebelende gevoel als iemand tegen een ballon praat die de leerling vast heeft.


Kan er zonder lucht, water of een andere stof

ook geluid zijn? Beschrijving: Hiervoor is een luchtdichte stolp (met afsluiter) en een vacuümpomp nodig. De vacuümpomp wordt eenvoudig aangesloten met de pomp aan het ventiel van de stolp. In de stolp een deurbel die op een laag voltage moet worden aangesloten. De bel rinkelt, de pomp wordt aangezet. Het geluid wordt steeds zachter: zonder lucht (of ander materiaal) kan het geluid zich niet voortplanten.

Opdracht 4-36

Pingpongbalopstelling Beschrijving: De pingpongballen opstelling laat zien hoe geluid zich voortplant. De pingpongballen stellen in feite (lucht)moleculen voor. De opstelling is eenvoudig te maken.

Tips & tricks

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

16


Spectroscoop

Nodig:

Koffiebekertje,

Kale cd,

Stanleymes,

Watervaste stif,

Tape

Maak een sneetje in de bodem van het kof-

fiebekertje.

Maak de bodem en de binnenkant zwart

met de stift.

Plak de cd op de bovenkant van het beker-

tje.

Laat de lichtbron van achter door het smal-

le spleetje schijnen. Kijk door de cd om het

spectrum van de lichtbron te zien.

Je kunt ook de binnenkant van de beker

zwart maken. Het spectrum is dan op de

binnen kant van de beker beter te zien.

4 Beeld

Natuurkunde


Hoe ziet een spectrum eruit?

Beschrijving: Bij deze proef is het belangrijk om de lamp, het prisma en het papier goed te positioneren, anders zie je niets. Gebruik twee onderzoeksbakken op elkaar waarin de opstelling wordt gezet, zo is het effect nog beter (in het donker) te zien)

Opdracht 4-50: Lichtbronnen Beschrijving: Met de spectroscoop worden 3 lichtbronnen bekeken: tl-licht, kaarslicht en licht van een zaklamp of led-lamp. De spectroscoop kan zelf gemaakt worden. (http://www.hetklokhuis.nl/lees/dossiers, licht) Hiernaast een beschrijving voor het maken van een spectroscoop.

Tips & tricks

Licht

van

pris-

ma

Wit

Papier

A4

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

17


Veel gemaakte fouten:

De ijsstokjes worden allemaal tegen elkaar aan geplakt. Veel leerlingen vinden het makkelijk om 3 stokjes neer te leggen en dan 1 stokje op de kant ertussen om de juiste afstand te houden, die stokjes worden dan latere weer weggehaald

Het tekenen van de cirkel (met een passer) en het zagen. Op de elektrische boormachine kun je een zaagmal maken om in een cirkel te zagen: Een deuvel in een plank hout zetten (dit is het midden van de cirkel). De plank zo op de zaagtafel vastklemmen, dat de afstand van de deuvel tot het zaagblad precies de straal van de cirkel is (295 mm)

Het plakken van de ijsstokjes aan de cirkel is lastig. Je kunt kleine blokjes onder de cirkel laten plakken om meet contactoppervlak te creëren, maar zonder kan ook. Smeer de rand van de cirkel in met houtlijm, rond de rand er omheen en zet er een elastiek omheen om te drogen. Het zwarte papier kan eventueel over de ijsstokjes met elastiek geplakt worden.

De openingen tussen de ijsstokjes zijn na het beplakken met papier verdwenen: als je de trommel op z’n kant op de tafel legt, kun je van binnen uit met een stanleymes het papier wegsnijden.

5 Optiek

Natuurkunde


Wat gebeurt er met het beeld in een camera obscura? Zet en voorwerp goed in het licht. Kijk door de camera obscura naar het voorwerp. Hou je hoofd niet te dicht bij het kijkscherm. Maak een doek die over het hoofd gaat en het kijkscherm voor licht van buitenaf afschermt. Maak de camera obscura van een grote doos (ongeveer 300 x 300 x 300 mm). Maak aan 1 kant een klein gaatje.


Welke kleuren licht moet je mengen om geel te krijgen?

Beschrijving: Drie lampen met kunststof in rood, groen en blauw. Zet de opstelling in twee onderzoeksbakken op elkaar en leg op de bodem een wit vel papier voor een beter effect.

Opdracht 4-54—proef

Kun je met 4 kleuren krijt ook andere kleuren maken? Beschrijving: gebruik stoepkrijt en schuurpapier. Laat van de vier kleuren een klein beetje poeder afschuren. Maak het poeder met een pipetje een beetje nat. Laat ze ontdekken wat er gebeurt als je het krijtstof van verschillende kleuren mengt.

Techniek

Opdracht 4-57 Beschrijving: Voor deze opdracht kun je heel geod de opstelling van opdracht 52—natuurkunde gebruik om te controleren of de leerling de juiste kleuren heeft gemengd. Let op: bij een tv staan de lichtstaafjes (of ledjes) altijd in dezelfde volgorde: Rood—Groen—Blauw Bij de kleur geel, zijn rood en groen aan en blauw uit, dus zwart

Werkstuk

Tips & tricks

Klein gaatje

doek

geel

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

18


stukjes in het midden. Let er ook op dat de cijfersegmenten niet vastgeplakt worden.

Maak de tegenoverliggende zijde helemaal open en plak daar een vel overtrekpapier overheen. Maak aan deze kan ook een grote doek vast die helemaal over het hoofd kan als je de camera met beide handen vast houdt.

Opdracht 4-64 Leerlingen kunnen prima een letter maken door alleen hokjes zwart te kleuren. Het tweede deel van de opdracht is lastiger: een zwart hokje betekent donker, dus licht uit (0). Dus de letter moet exact over genomen worden van de letter erboven, alleen nu moeten alle witte hokje een 1 worden en alle zwarte hokjes een 0.

Techniek

Opdracht 4-67 Het meten met een multimeter (analoog of digitaal) is lastig. Laat de leerling zien dat je volt gaat meten en gelijkstroom. Vraag dan welke schaal ze het best voor de 4,5 Volt batterij kunnen gebruiken. Laat ze de meter zelf instellen. Doe hetzelfde bij de andere meter

Opdracht 4-68 Het is leuk om te laten zien wat een spanningzoeker is en hoe het werkt.

Werkstuk

Dit werkstuk is goed te doen, vooral met de gegeven werktekening. De segmenten worden dat meestal vrij gelijk van lengte. Lastig vinden de leerlingen het uitmeten en op maat maken van de vierkante

Tips & tricks

Vel overtrekpapier

Klein gaatje

doek

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

19


Postcode Huisnummer

(max 5 posities)

Scheidings-

teken

Huisnummer toevoeging

X

X

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T

U V W X Y Z 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

U V W X Y Z 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

20


4 De standen van de knoppen kunnen

per situatie licht verschillen

5 Zet het signaal van de box op de

spoel met lage weerstand (A)

6 Draai de spoel met hoge weerstand

(B) zo dat het signaal goed zichtbaar

is

Instellen van de oscilloscoop

1 Sluit alles aan volgens de

beschrijving muv het signaal.

2 Zet nog geen signaal op de spoelen

A - De spoel met lage weerstand

B - De spoel met hoge weerstand

3 Zorg dat de beide signalen zichtbaar

zijn op het scherm als ‘streepjes’

Hulpmateriaal

A B

1 2

A

© 2

08

Ooi en

R

am

Docentenhandleiding

21


Instellen van de generator

Frequency range—kies 100—1.2K

Function—kies de vloeidende golf

Met Frequency multiplier stel je de toonhoogte in

Met output—amplitude stel je in hoe luid de toon is

Oscilloscoop instellen

Zet de oscilloscoop aan

Horizontale instelling:

Met de Time / Div knop stel je het tijdsinterval in: hoeveel golven je ziet.

Voorzichtig aan de knoppen draaien om een mooie stilstaande golf te krijgen.

Trigger

Level zo veel mogelijk op de middenstand

Mode op ’auto’ zetten

Source op ch1 of ch2 zetten

Verticale instelling

De instelling geldt zowel voor kanaal 1 als kanaal 2.

Volt / divs zo instellen dat je een goed zichtbare golf krijgt.

Position bepaald de verticale positie. Stel deze knop zo in dat je de golven van beide signaal boven elkaar ziet.

Mode op ‘dual’ zetten als je beide golven tegelijk wilt zien.

Oscilloscoop aansluiten

Een oscilloscoop is een apparaat waarmee je signalen

kunt laten zien op een schermpje.

Sluit één coaxstekker aan op kanaal 1 (CH1).

Sluit de tulpstekkers aan op de spoel.

Sluit de andere coaxstekker aan op kanaal 2 (CH2).

Sluit de tulpstekkers aan op de andere spoel.

Generator aansluiten

Een generator is een apparaat dat geluidssignalen maakt.

Sluit de coaxstekker aan op de output van de generator.

Sluit de rode en zwarte tulp stekker aan op de luidspreker of de (grootste) spoel.

Werken met de oscilloscoop

output

CH2 CH1

oscilloscoo

spoel

www.oertech.nl

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op geslagen in een

geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in enige

vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of

op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

de makers.

www.oertech.nl

C

B

D

A

B

C

A

D

Versie 22 augustus

© 2

00

8 O

oi en

R

am

Werkblad

Thema 2 Vuur - Veiligheid

B

D

A

C

Ve

rsie

22

au

gu

stu

s

B

D

A

C

Ve

rsie

22

au

gu

stu

s

© 2

00

8 O

oi en

R

am

Werkblad


A1

A10

A9

A8

A3

A4

A6

A2

A7

A5

ce

ntr

ale

T1

T2

X

T3

Y

Ve

rsie

22

au

gu

stu

s

© 2

00

8 O

oi en

R

am

Werkblad


Teke

nin

g:

Na

am

:

K

las:

Maate

en

he

id:

mm

D

atu

m:

V

ers

ie:

Hie

r b

eg

inn

en

me

t je

ee

rste

lij

n!

A

B

Ve

rsie

22

au

gu

stu

s

© 2

00

8 O

oi en

R

am

Werkblad


Uitknippen en de twee stroken aan elkaar

plakken.

Daarna de latjes of ijsstokjes op het papier

plakken

Let op: na elke 3 stokjes komt een opening

(zwarte streepje)

© 2

00

8 O

oi en

R

am

Werkblad


Kn

ip d

e t

ek

en

ing

va

n d

e s

eg

me

nte

n u

it.

Pla

k t

ek

en

ing

(en

) m

et

tap

e o

p d

e l

at.

Pro

be

er

ze z

o t

e l

eg

ge

n,

da

t je

zo

min

mo

ge

lijk

ho

eft

te

za

ge

n…

..

Za

ag

de

se

gm

en

ten

op

ma

at

me

t e

en

toff

elz

aa

g e

n e

en

ve

rste

kb

ak

Be

wa

ar

dit

pa

sstu

kje

Be

wa

ar

dit

pa

sstu

kje

Ooi en Ram - Oertech...telefoon, telefoon alfabet. Werkstuk Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee...

Documents

Transcript of Ooi en Ram - Oertech...telefoon, telefoon alfabet. Werkstuk Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee...