ONTWERPNOTITIE

Project: Grondwatermonitoring kwantiteit Titel: Rapportage VHR-peilbuizen aan de hand van het WY-protocol voor het

3e kwartaal van 2018 Referentie: DO-GM-ENG-0391-1 Versie: 1 Status: definitief Datum: 07-11-2018

DO-GM-ENG-0391-1

2

INHOUD blz. 1 INLEIDING 3 1.1 Inleiding 3 1.2 Leeswijzer 3 2 MAASINGREPEN DOOR DE TIJD 4 2.1 Uitvoerende partijen 4 2.2 RWS Maaswerken 4 2.3 De Vlaamse Waterweg (voorm. N.V. De Scheepvaart) 4 2.4 RWS Limburg 5 2.5 Consortium Grensmaas 5 2.6 Overigen 5 3 MAASWATERSTANDEN IN HET 3E KWARTAAL VAN 2018 6 4 TOELICHTING SIGNALERINGS- EN ALAMERINGSPROTOCOL EN ONTWIKKELING SOFTWARE 16 4.1 Korte beschrijving signalerings- en alarmeringsprotocol 16 4.2 Ontwikkeling WY-protocol-software 16 5 EVALUATIE MET HET WY-PROTOCOL VOOR HET 3E KWARTAAL VAN 2018 19 5.1 Inleiding 19 5.2 3e kwartaal 2018 19 6 GEMETEN VHR-GRONDWATERSTANDEN EN VERGELIJKING MET WY-PROTOCOL-EVALUATIE 20 6.1 Inleiding 20 6.2 Toetsing berekende grondwaterstanden aan gemeten grondwaterstanden 20 7 SIGNALERING IN VOORAFGAANDE KWARTALEN 21 8 CONCLUSIE EN VERVOLG 22 BIJLAGE I KAART MET INGREPEN CONSORTIUM GRENSMAAS 23 BIJLAGE II SIGNALERINGSTABEL 25 BIJLAGE III VHR-GRONDWATERSTANDEN KRAGTEN 26 BIJLAGE IV VHR-GRONDWATERSTANDEN DE VLAAMSE WATERWEG 27 BIJLAGE V VHR-PEILBUIZENMEETNET 28

DO-GM-ENG-0391-1

3

1 INLEIDING

1.1 Inleiding

In het kader van het Grensmaasplan voert Consortium Grensmaas BV (CG) monitoring van grondwaterstijghoogtes aan Vlaamse zijde van de Grensmaas uit. Om eventuele effecten van de uitvoering van het Grensmaasplan op de grondwaterstanden ter plaat-se van de Vlaamse Vogel- en Habitat Richtlijngebieden (VHR-gebieden) in beeld te brengen, is door Kiwa Water Research (thans KWR) in opdracht van de Provincie Lim-burg (PVL) een signaleringsprotocol ontwikkeld. Hiermee kunnen alle belanghebbende partijen op elk moment vaststellen wat de invloed van het Grensmaasplan op de grondwaterstand is en deze vergelijken met overeengekomen criteria. Deze methode wordt het WY-protocol genoemd en is opgeleverd in de vorm van een computerpro-gramma. CG toetst iedere 3 maanden de grondwaterstanden aan de hand van het WY-protocol. Het doel van deze rapportage is het evalueren van de grondwaterstanden voor het 3e kwartaal van 2018 (1 juli t/m 30 september 2018).

1.2 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 zijn de voor de Grensmaas relevante ingrepen door de tijd opgenomen. In hoofdstuk 3 is een evaluatie van de maaswaterstanden van de afgelopen periode opgenomen. Het signalerings- en alarmeringsprotocol en de ontwikkeling van de soft-ware in de afgelopen jaren is beschreven in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 beschrijft de re-sultaten van de evaluatie met het WY-protocol; hoofdstuk 6 de gemeten VHR-grondwaterstanden en de vergelijking met de evaluatieresultaten. In hoofdstuk 7 wordt een overzicht gegeven van alle kwartalen en het voorkomen van signaleringen. Con-clusies komen in hoofdstuk 8 aan bod.

DO-GM-ENG-0391-1

4

2 MAASINGREPEN DOOR DE TIJD

2.1 Uitvoerende partijen

Bij de totstandkoming van ingrepen in/langs de Grensmaas is een vijftal partijen be-trokken:

1. RWS Maaswerken 2. De Vlaamse Waterweg (voorm. nv De Scheepvaart) 3. RWS Dienst Limburg 4. Consortium Grensmaas 5. Overigen

Cursief staan plannen aangegeven, onderstreept is in uitvoering en vet is uitgevoerd.

2.2 RWS Maaswerken

2007: Proefproject Meers 2008: Roosteren 2006 – 2010: Mitigatie ingrepen, zie tabel 2.1 Tabel 2.1: drempels inclusief herkomst gegevens

Drempel Locatie Maas-km Hoogte drempel (m + NAP)

Ontwerphoogte, bron 1

Actuele gemiddel-de / laagste hoog-te, bron 2

9 (of A) Aan de Maas 23,37 36,65 36,2 / 35,5

8 (of B) Aan de Maas 25,35 34,6 35,2 / 34,5

Zomerbed Kotem Meers 28,00 – 30,80 32,7 – 31,7 nvt

1 Meers 31,48 32,7 33,5 / 32,7

2 Meers 32,01 32,4 33,5 / 31,7

3 Meers 32,52 32,0 32,5 / 31,7

4 Meers 32,67 31,9 31,9 / 31,3

5 Meers 32,85 30,7 31,4 / 30,3

6 Meers 33,42 30,4 31,1 / 30,2

7 Meers 34,13 29,3 29,9 / 28,6

Grindrug Meers 30,90 – 31,40 33,8 – 33,6 34,3 - 33,6

Bron 1: nv De Scheepvaart en Maaswerken, Procesverbaal van overdracht, 17 november 2011, Dilsen- Stokkem, Mitigatiemaatregel Grensmaas, DMW2011/3065

Bron 2: zomerbedpeiling Maas, maart 2017

2010: BOB Itteren 2010: Oeverbescherming Meers (zie tabel 2.2) 2012: BOB Berg aan de Maas 2013: Verbreding Julianakanaal (stand van zaken via Wim Nijsten, Maaswerken)

Tabel 2.2: Verdeling verantwoordelijkheid deelingrepen Kotem/Meers

Wie Onderdeel

Mitigatie Maaswerken De Vlaamse Water-

weg

Bodembescherming X X

Woning/oever Hal X

Oever Geneut X

Maaswinkel X

Oeverbescherming Meers X

2.3 De Vlaamse Waterweg (voorm. N.V. De Scheepvaart)

2003: Dijkverlegging Leut – Meeswijk 2006: Kerkeweerd

DO-GM-ENG-0391-1

5

2007: Negenoord 2010: Kotem (inclusief bodem- en oeverbescherming bij Meers, zie tabel

2.2) 2010: extra toutvenant in het zomerbed ter hoogte van drempels 8 en 9 (zie

tabel 2.1) 2010: aanleg werkweg van toutvenant in het zomerbed ter hoogte Herbricht 2010: aanbrengen van toutvenant in de Geul-monding 2010: Herbricht, Hochter Bampd, Maaswinkel 2012: Koggegreend/Bichterweerd

2013: Haalbaarheidsonderzoek Vlaamse Flessenhalzen 2014: aantakken geul De Hoogte (Heppeneert) 2014 - 2015: terugtrekking winterdijk Booien 2015: noodingreep dichten uitspoeling zomerbed afwaarts viaduct Kotem 2016: Geistingen 2016-2019: weerdverlaging Molenveld/Booien-Veurzen-Bichterweerd 2017: aanbrengen bestorting Mazenhoven (tegenover Maasband noord) 2017: aanbrengen beschermingsconstructie Gasleiding thv Nattenhoven 2017: aanbrengen constructie t.b.v. verhoging waterstand ter hoogte van Nattenhoven t.b.v. vaardiepte veer Berg

2.4 RWS Limburg

2010: Bodemverdediging stuw Borgharen 2012: Oeverherstel stroomafwaarts Bosscherveld (‘Bananenboxer’), informatie

bij Theo Savelkoul 2017 Bestortingen langs kades te Maasband, Obbicht en Visserweert (uitge-

voerd door CG in kader dijkversterkingen) 2018: herstelwerkzaamheden grindrug Meers (gereed in juni 2018)

2018: herstelwerkzaamheden ter hoogte van de Air Liquide-leiding: aanbrengen bestorting aan weerszijden van de leiding (gereed juli 2018)

2018: verlengen drempel Nattenhoven tot op oever rivierverruiming

2.5 Consortium Grensmaas

Een kaart met daarop alle werklocaties en ingrepen van het Consortium Grensmaas is in bijlage I opgenomen. De percentages geven aan hoeveel procent van de rivierver-ruimende werkzaamheden reeds is afgerond. 2012: Borgharen (100%) 2012: Itteren (100%) 2012: Meers (100%) 2012: Geulle aan de Maas (100%) 2018: Visserweert (100%) 2018: Nattenhoven (75%) 2019: Grevenbicht 2019: Bosscherveld (80%) 2021 - 2023: Maasband en Urmond (25 %)

2023: Koeweide (30 %)

2.6 Overigen

- Vlaamse grindsector

2019: Elerweert - Nederlandse grindsector - Waterschap Roer en Overmaas - ARBRA

20xx: WKC Borgharen

DO-GM-ENG-0391-1

6

3 MAASWATERSTANDEN IN HET 3E KWARTAAL VAN 2018

Voorliggende tekst geeft een beknopt overzicht van de hydraulische situatie in het der-de kwartaal van 2018. De langjarige maandgemiddelde afvoeren in tabel 3.1 zijn bepaald op basis van een 100-jarige reeks van gehomogeniseerde daggemiddelde afvoeren bij Borgharen dorp (1911 – 2011) waarbij rekening is gehouden met het effect van onder andere afvoer-onttrekking naar de kanalen (Maas-Albertkanaal, Julianakanaal) en veranderingen in de Qh-relatie in de periode 1911 - 2011. Tabel 3.1 Langjarig maandgemiddelde afvoeren versus 2018 maandgemiddelde

afvoeren

Maand Langjarig

afvoer (m3/s)

2018 afvoer (m

3/s)

Jan 481 917

Feb 437 525

Mar 360 332

Apr 275 249

May 164 134

Jun 100 152

Jul 76 47

Aug 64 37

Sep 67 36

Oct 111

Nov 241

Dec 385

Uit Tabel 3.1 blijkt dat het derde kwartaal van 2018 een aanzienlijk lager gemiddelde afvoer heeft dan de langjarig maandgemiddelde afvoeren. Juli is bijna 40% droger ge-weest dan normaal, en augustus en september zijn gemiddeld 45% droger geweest dan normaal. Afbeelding 3.1 hieronder laat de tijdreeksen van afvoeren bij Sint-Pieter en Borgharen-dorp in het derde kwartaal van 2018 zien. In het derde kwartaal is sprake van een fluc-tuatie tussen 10 en 550 m3/s. Circa 50% van de tijd bedroeg de afvoer 10 m3/s; minder dan 1% van de tijd was de afvoer groter dan 100 m3/s. De ondergrens van 10 m3/s in de afvoer bij Borgharen-dorp is een beleidsmatige keuze; als de afvoer lager wordt dan 10 m3/s zal het systeem toch een waarde van 10 m3/s blijven aangeven. Het patroon in de waterstanden (zie Afbeelding 3.2) volgt het patroon in de afvoeren (zie Afbeelding 3.1), vooral in het ongestuwde deel van de Grensmaas (tot aan Maas-eik). Bij Heel-boven is de gehele periode de waterstand op stuwpeil gehandhaafd op circa NAP +20,85 m (+/- 0,10 m). In de uitlevering van Maaspeilen door Rijkswaterstaat Zuid-Nederland (RWS-ZN) bleek de reeks van waterstanden bij Maaseik een hiaat te bevatten tussen 9 en 15 septem-ber 2018. In overleg met RWS-ZN is daarom gebruik gemaakt van de data vanuit wa-terinfo.be. Deze data kon niet één-op-één worden overgenomen vanwege een verschil in referentie-niveau (TAW versus NAP), tijdsaanduiding (UTC versus MET) en tijdsin-terval (15 minuten versus 10 minuten). Met behulp van eenvoudige conversies en in-terpolaties is de oorspronkelijke data uit België gebruikt om de hiaten op te vullen.

DO-GM-ENG-0391-1

7

Afbeelding 3.1 tijdreeks van afvoeren Sint-Pieter en Borgharen-dorp, 3e kwartaal 2018

Afbeelding 3.2 tijdreeksen waterstanden, 3e kwartaal 2018

DO-GM-ENG-0391-1

8

Het meetstation Meeswijk is in het tweede kwartaal van 2018 buiten gebruik geraakt als gevolg van graafwerkzaamheden. Door de beheerder is het meetstation in septem-ber 2018 hersteld. Voor de periode april – augustus 2018 zijn dus geen waterstands-metingen ter plaatse van Meeswijk beschikbaar. Omdat deze waterstanden wel nodig zijn voor een goede werking van het WY-protocol is in overleg met het HIC een virtuele meetreeks gemaakt die is gebaseerd op een actuele Qh-relatie bij Meeswijk en de ge-meten Maasafvoer. Deze methode is toegepast voor het tweede kwartaal van 2018 en staat ook beschreven in de rapportage van het tweede kwartaal. Voor het derde kwar-taal van 2018 is dezelfde methode gevolgd zodat er sprake is van een continu patroon in de meetreeks. Het resultaat wordt getoond in Afbeelding 3.4. Afbeelding 3.4 invulling hiaten meetreeks Meeswijk, 2e en 3e kwartaal 2018

Wat opvalt in Afbeelding 3.4 is de sprong in de blauwe lijn (toegeleverde meetreeks door het HIC). Deze sprong wordt veroorzaakt doordat het nieuwe meetstation Mees-wijk (functionerend vanaf 3 september 2018) circa 10 cm hogere waterstanden aan-geeft dan het oorspronkelijke meetstation. Omdat deze verschillen geen relatie hebben met (de uitvoering van) het Grensmaasproject is besloten om de hogere waterstanden vooralsnog niet mee te nemen maar uit gaan van de fictieve reeks van waterstanden die is gebaseerd op de Qh-relatie. Deze fictieve reeks is zichtbaar in de rode lijn. N.B. omdat de rode lijn lager ligt dan de blauwe is hier sprake van een conservatieve benadering. De waterstanden conform de rode lijn zullen eerder tot een signalering leiden dan de waterstanden conform de blauwe lijn. Bij de verwerking van de waterstanden van station Meeswijk in het vierde kwartaal van 2018 zal een nieuwe beoordeling worden gemaakt over het niet/wel corrigeren van de meetreeks. Naast de aanpassingen bij Maaseik en Meeswijk is ook een aanpassing noodzakelijk gebleken bij Uikhoven. Door het HIC is met betrekking tot meetstation Uikhoven de volgende toelichting gegeven:

De stations Meeswijk en Uikhoven werden op resp. 03/09/2018 en 05/09/2018 van een nieuwe peilmeting voorzien. Tot aan deze tijdstippen werden de peilen hier vanaf 01/07/2018 geschat.

Het station Uikhoven werd definitief verplaatst en dit 470m afwaarts, ter hoogte van het veer (Lambert 245760, 180757).

DO-GM-ENG-0391-1

9

Het gevolg van de stroomafwaartse verplaatsing van meetstation Uikhoven is dat dit station nu circa 10 cm lagere waterstanden aangeeft. Dit is goed zicht in Afbeelding 3.5, waarbij de meetreeks Uikhoven (blauwe lijn) is vergeleken met een fictieve reeks (rode lijn) die is gebaseerd op een actuele Qh-relatie en de gemeten Maasafvoer. De reeks is uiteindelijk is opgeleverd voor gebruik in het WY-protocol is zichtbaar in de groene driekhoeken. De reeks is een combinatie van de oorspronkelijke waterstands-meting bij Uikhoven tot en met 03/09/2018, en de fictieve reeks van 04/09/2018. Afbeelding 3.5 correctie meetreeks Uikhoven, 3e kwartaal 2018

Bij de verwerking van de waterstanden van station Uikhoven in het vierde kwartaal van 2018 zal een nieuwe beoordeling worden gemaakt over het niet/wel corrigeren van de meetreeks. De onderschrijdingsduren van de gemeten afvoeren wordt getoond in Afbeelding 3.6. De horizontale as toont de afvoer bij Sint-Pieter, de vertikale as geeft aan hoeveel pro-cent van de tijd deze afvoer is onderschreden. In het 3e kwartaal (de groene lijn in Af-beelding 3.6) is de afvoer ongeveer 50% van de tijd 10 m3/s geweest. Circa 1% van de tijd is de afvoer hoger geweest dan 100 m3/s. De maximale afvoer in deze periode is 550 m3/s geweest, zie Afbeelding 3.1.

DO-GM-ENG-0391-1

10

Afbeelding 3.6 onderschrijdingsduur afvoeren, 3e kwartaal 2018

Ter illustratie van de werking van het WY-protocol worden van de waterstand- en af-voermetingen van ieder kwartaal van 2018 de daggemiddelde waarden bepaald. Deze waarden worden in de vorm van Qh-relaties getekend tezamen met de Qh-relaties zo-als deze zijn opgenomen in het WY-protocol. Het resultaat is zichtbaar in de volgende afbeeldingen. N.B.: De Qh-relatie is beschikbaar tot 4600 m3/s. Dat de figuren tot 1700 m3/s lopen komt doordat de afvoer in 2018 niet boven de 1700 m3/s is gekomen. Er is naar ge-streefd om de horizontale as zo maximaal mogelijk te gebruiken.

DO-GM-ENG-0391-1

11

Afbeelding 3.7 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en -waterstand Sint Pieter, 2018

Afbeelding 3.8 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Borgharen-Julianakanaal, 2018

DO-GM-ENG-0391-1

12

Afbeelding 3.9 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Borgharen-dorp, 2018

Afbeelding 3.10 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand La-naken-Smeermaas, 2018

DO-GM-ENG-0391-1

13

Afbeelding 3.11 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Uikhoven, 2018

Afbeelding 3.12 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Elsloo, 2018

DO-GM-ENG-0391-1

14

Afbeelding 3.13 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Meeswijk veer, 2018

Afbeelding 3.14 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Grevenbicht, 2018

DO-GM-ENG-0391-1

15

Afbeelding 3.15 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Maaseik, 2018

Afbeelding 3.16 Qh-relatie, daggemiddelde afvoer Sint-Pieter en –waterstand Stevensweert, 2018

DO-GM-ENG-0391-1

16

4 TOELICHTING SIGNALERINGS- EN ALAMERINGSPROTOCOL EN ONTWIK-KELING SOFTWARE

4.1 Korte beschrijving signalerings- en alarmeringsprotocol

In deze paragraaf beschrijven we in het kort het signalerings- en alameringsproctocol. Voor een uitgebreide toelichting bij het WY-protocol en de software (d.d. april 2009) wordt verwezen naar het rapport “Het Grensmaasproject en de Vlaamse VHR-gebieden” (KWR Watercycle Research Institute (KWR), KWR 08.075, april 2009) en naar “Actualisatie van de overdrachtsfuncties in het WY-protocol” (KWR Watercycle Research Institute (KWR), januari 2012). Om vast te stellen of de invloed van het Grensmaasplan op de grondwaterstand binnen overeengekomen perken blijft, zijn criteria opgesteld waaraan de met het WY-protocol berekende grondwaterstandsverandering (de ‘signaleringstoestand’) getoetst wordt. KWR heeft voor iedere peilbuis een signaleringscriterium vastgesteld. Concreet is een criterium de maximaal toegestane verlaging in het grondwaterpeil op die locatie. De signaliseringscriteria zijn gebaseerd op ecologische overwegingen, aangegeven door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, of op geohydrologisch modelonder-zoek (uitgevoerd door Royal HaskoningDHV). Op plaatsen waar het model een stijging van de grondwaterstand voorspelde is het modelcriterium op nul gesteld. Indien voor een peilbuis zowel ecologische criteria als modelcriteria beschikbaar waren, is voor het strengste criterium gekozen; voor de meeste peilbuizen is het modelcriterium strenger dan het ecologische criterium. De signaleringstoestand wordt per kwartaal als volgt berekend (zie formule 2 op p. 33 van het rapport van KWR):

91

( ) 2 ( )

91crit

t

w

t

h

(1)

waarbij t = het tijdstip waarop de signaleringstoets uitgevoerd wordt;

= het verloop van de tijd op dagbasis;

hw = de invloed van het Grensmaasplan op de grondwaterstand ter plaatse van een peilbuis;

( )t = de standaardafwijking van ( )wh t ;

crit = het signaleringscriterium Als tijdens de uitvoering van het Grensmaasplan de signaleringstoestand volgens deze formule nergens lager wordt dan het gestelde criterium, is er vanzelfsprekend geen actie nodig. Als in enig grondwatermeetpunt het criterium wel onderschreden wordt, namelijk wan-neer signalering optreedt, treedt het ‘Signalering- en Alarmeringprotocol Grensmaas-project Vlaamse VHR-gebieden’ d.d. 28-09-2015, Provincie Limburg in werking. Voor de werkwijze tijdens signalering wordt verwezen naar dit document.

4.2 Ontwikkeling WY-protocol-software

Bij wijze van test –in afwachting van een definitieve versie van de software- werd eer-der (maart 2010) op verzoek van de Provincie Limburg een eerste run van de WY-protocol module gedaan (Resultaten test WY-protocol voor 1e helft 2009, Consortium

DO-GM-ENG-0391-1

17

Grensmaas BV, referentie ENG-GM-171-1, 2 maart 2010, Holtum). Een tweede run van de module volgde in april 2010 voor de 2e helft van 2009 (Resultaten test WY-protocol module IV (versie 15-04-2010), Consortium Grensmaas BV, refentie DO-GM-ENG-177-1, 29 april 2010, Holtum). Uit deze laatste testrun bleek, dat er voor het der-de en vierde kwartaal van 2009 geen signaleringstoestanden berekend konden worden vanwege het ontbreken van Maaspeilreeksen. Naar aanleiding van deze resultaten werd een nieuwe versie van de software gecompi-leerd (d.d. 21 mei 2010). In oktober 2010 heeft CG de nieuwe software gebruikt en geconstateerd dat het toetsen van de VHR-grondwaterstanden voor de periodes 1 juli 2009 tot en met 31 december 2009 en 1 januari 2010 tot en met 30 september 2010 (3 kwartalen) wederom niet uitgevoerd kon worden als gevolg van het ontbreken van Maaspeilen in Waterbase (zie Memo 2010/022, d.d. 15 oktober 2010). Als gevolg van deze constatering is actie ondernomen om de Maaspeilen in de data-base van Rijkswaterstaat (Waterbase) zo snel mogelijk bij te werken. Hierdoor kwam het eerste deel van de Maaspeilen (tot en met het tweede kwartaal van 2010) op 13 december 2010 beschikbaar. Dit heeft ertoe geleid dat er op 11 januari 2011 een nieu-we versie van het WY-protocol is samengesteld. In deze softwareversie is eveneens een aantal opmerkingen en aanbevelingen uit de rapportages voor de 1e en 2e helft van 2009 van het Consortium Grensmaas verwerkt. Aan de hand van deze software-versie werden uiteindelijk de grondwaterstanden van de 2e helft van 2009 en de 1e helft van 2010 geëvalueerd (Rapportage VHR-peilbuizen aan de hand van het WY-protocol voor 2e helft 2009 en 1e helft 2010’, Consortium Grensmaas BV, referentie DO-GM-ENG-185-1, 28 januari 2011). Om in de toekomst te voorkomen dat het WY-protocol afhankelijk is van de actualiteit van Waterbase, is besloten een nieuwe invoerroutine aan het programma toe te voe-gen waarmee maaspeilen en -afvoeren rechtstreeks kunnen worden ingelezen vanuit de directory waarin de software is geïnstalleerd. De bestanden met de maaspeilen en -afvoeren zullen aan CG worden aangeleverd door Agtersloot Hydraulisch Advies. De-ze invoerroutine is in een nieuwe versie van het WY-protocol d.d. 19 april 2011 opge-nomen. Tevens opgenomen in deze softwareversie is een nieuwe, gecorrigeerde meet-reeks voor het Maaspeilmeetstation te Uikhoven, nadat in februari 2011 werd vastge-steld, dat deze halverwege 2008 een foutieve Maaspeildaling van ca. 1 meter bevatte. Tijdens het opstarten van de rapportage voor het 3e kwartaal van 2011 kwam naar vo-ren dat de reeks voor Eijsden momenteel wordt afgeleid uit de waterstand bij Sint Pie-ter, rekening houdend met het debiet bij Borgharen. Aangezien de waterstand bij Eijs-den echter ook door Rijkswaterstaat gemeten wordt is ervoor gekozen deze meetreeks te gebruiken als invoer voor het WY-protocol. Hiervoor waren een aantal correcties in het WY-protocol noodzakelijk. Bovenstaand heeft geleid tot een nieuwe versie van het WY-protocol, gedateerd op 17 november 2011. Begin 2012 heeft een actualisatie van de overdrachtsfuncties plaatsgevonden. Hierbij zijn de wiskundige relaties tussen de waterstand in de Grensmaas en de grondwater-stand in de waarnemingsfilters opnieuw geanalyseerd. Naar aanleiding van deze ana-lyse zijn de transfersfuncties aangepast en is er een nieuwe versie van het WY-protocol gecompileerd d.d. 21 februari 2012. Tijdens de eerstvolgende rapportage bleek dat de importfunctie van de gecompileerde versie niet functioneerde. Om dit te verhelpen is er een nieuwe versie van het WY-protocol gemaakt d.d. 14 juni 2012, wel-ke op 15 juni 2012 werd verstrekt. Medio 2012 werden de Qh-relaties door Agtersloot Hydraulisch Advies verlengd tot 4.600 m3/s. De oude Qh-relaties waarmee het hypothetische verloop van het Maaspeil gegenereerd werd werkten niet goed voor hoge afvoeren: boven een zekere afvoer steeg het gegenereerde Maaspeil niet verder. Daardoor miste het gegenereerde

DO-GM-ENG-0391-1

18

Maaspeil sommige hoogwaterpieken die in werkelijkheid opgetreden waren. De makers van het WY-protocol waren zich ervan bewust dat daarmee een fout geïntroduceerd werd in de berekening van de grondwaterstanden ter plaatse van de peilbuizen van het grondwatermeetnet, maar omdat hoge pieken vrijwel alleen in de winter voorkomen verwachtten ze dat dit geen groot bezwaar zou zijn. Niettemin is tijdens het RATIO-overleg van 12 september 2012 besloten om de Qh-relaties te verlengen. Het CG heeft het 1e kwartaal van 2012 met zowel de oude als de nieuwe Qh-relaties geanalyseerd; het resultaat van die oefening is opgenomen in het verslag over het 2e en 3e kwartaal van 2012. Verrassend genoeg leidde het verlengen van de Qh-relaties tot veel minder signaleringen. Een verklaring daarvoor is dat de grondwaterstand in veel peilbuizen zo traag op het Maaspeil reageert dat een forse hoogwaterpiek in de winter nog tot in de daarop volgende zomer doorwerkt. Het verwaarlozen van de hoogwaterpieken kan dus nog lange tijd een fout in de berekende grondwaterstand opleveren en daardoor juist het verschil uitmaken tussen wel of niet signaleren. Aan de hand hiervan is er een nieuwe versie van het WY-protocol gecompileerd d.d. 23 oktober 2012, ook wel versie IX_2012-10-23 genoemd. Vervolgens zijn in 2013 opnieuw aanpassingen gedaan aan het WY-protocol. Hieron-der een overzicht van de belangrijkse aanpassingen:

Nieuwe versie van de handleiding met een beschrijving van de syntax van de invoerbestanden;

Aanpassen breedte van het ‘Scheepvaartscherm’;

toevoegen overzicht ingelezen Maaspeilen aan het einde van het import-scherm;

Aanpassen naam .men file;

Versienummer van het programma is zichtbaar in de titelbalk; Deze aanpassingen zijn verwerkt in een nieuwe versie: versie X_2013-10-04. Onder-havige rapportage is met deze versie opgesteld.

DO-GM-ENG-0391-1

19

5 EVALUATIE MET HET WY-PROTOCOL VOOR HET 3E KWARTAAL VAN 2018

5.1 Inleiding

In dit hoofdstuk is voor het 3e kwartaal van 2018 het resultaat weergegeven van de WY-protocol-module bij doorrekening van de gemeten Maaspeilen. De tabel in bijlage II geeft de resultaten van de toetsing met het WY-protocol voor de periode 2009 tot heden weer. In kolom 2 is het modelcriterium weergegeven. Kolom 3 geeft het ecologische criterium weer. In kolom 4 staat het signaleringscriterium, dat het strengste van het model- en ecologisch criterium is. De berekende grondwaterstandsveranderingen zijn per kwartaal weergegeven. Indien signalering is opgetreden is de waarde geel gemarkeerd. In de kolom rechts naast het desbetreffende kwartaal is beschreven of het ecologisch criterium door de signalerings-toestand wordt onderschreden.

5.2 3e kwartaal 2018

Uit de evaluatie is gebleken dat er in het 3e kwartaal van 2018 geen signalering op-treedt.

DO-GM-ENG-0391-1

20

6 GEMETEN VHR-GRONDWATERSTANDEN EN VERGELIJKING MET WY-PROTOCOL-EVALUATIE

6.1 Inleiding

De VHR-peilbuizen worden door twee partijen beheerd, te weten Kragten en De Vlaamse Waterweg. De gemeten en gecorrigeerde grondwaterstanden worden na af-loop van elk kwartaal ter evaluatie aan CG aangeleverd. CG stuurt alle gemeten grondwaterstanden gelijktijdig met de VHR-rapportage na afloop van elk kwartaal door naar de Provincie Limburg. Ten tijde van deze rapportage waren de grondwaterstanden van de peilbuizen van Kragten beschikbaar t/m het 3e kwartaal van 2018. Ten aanzien van deze peilbuizen dient te worden vermeld dat in het voorjaar van 2018 de peilbuizen opnieuw zijn inge-meten. Uit de inmetingen is gebleken dat het maaiveld (en daarmee de bovenkant peilbuis) ter plaatse van enkele peilbuizen verschilt ten opzichte van de oorspronkelijke inmetingen. In enkele gevallen (o.a. bij de peilbuizen in het vengebied) ligt het nieuw ingemeten maaiveld enkele meters hoger. Op andere locaties ligt het maaiveld meer-dere centimeters lager. Welke gevolgen dit voor de peilbuizen en bijbehorende meet-reeksen heeft wordt nog door Kragten onderzocht. Vooralsnog wordt gewerkt met de oorspronkelijke maaiveldniveaus. De meetreeksen van De Vlaamse Waterweg waren beschikbaar t/m het 3e kwartaal van 2018. De grafieken van de beschikbare meetreeksen t/m het 3e kwartaal van 2018 zijn opge-nomen in bijlage III en IV. De locaties van de peilbuizen zijn opgenomen op de kaart in bijlage V. In de meetreeksen zijn geen plotselinge veranderingen zichtbaar.

6.2 Toetsing berekende grondwaterstanden aan gemeten grondwaterstanden

In het 3e kwartaal van 2018 is geen signalering is opgetreden. Het vergelijken van de berekende grondwaterstanden met de gemeten tijdreeksen is daarom niet noodzake-lijk.

DO-GM-ENG-0391-1

21

7 SIGNALERING IN VOORAFGAANDE KWARTALEN

Voor de peilbuizen waarin in voorgaande kwartalen signalering is opgetreden is nage-gaan of deze signalering structureel plaatsvindt. Dit is in tabel 7.1 opgenomen. tabel 7.1 signalering sinds 1e kwartaal 2016

kwartaal 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3.

jaar 2016 2016 2016 2016 2017 2017 2017 2017 2018 2018 2018

peilbuis crit. (m)

003Xdiep -0,07 -0,08 -0,11 nee nee nee nee nee nee -0,14 -0,12 nee

CONSO2 -0,16 nee nee nee nee nee nee nee nee nee -0,18 nee

CONSO3ondiep 0 nee nee nee nee nee nee nee nee 0,00 nee nee

DS-01112 0 -0,02 -0,02 nee nee nee nee nee nee -0,06 -0,01 nee

DS-02022 -0,01 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,07 nee nee

DS-02062 -0,12 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,21 nee nee

DS-02272 0 -0,04 nee nee nee nee nee nee nee -0,17 nee nee

Maaswinkel -0,03 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,08 nee nee

VEN_Bdiep 0 nee nee nee nee nee nee nee nee -0,03 -0,02 nee

ZIEP04-1diep -0,1 nee -0,02 nee nee nee nee nee nee -0,03 -0,01 nee

ZIEP04_2 0 nee -0,01 nee nee nee nee nee nee -0,02 -0,01 nee

ZIEP04_3diep -0,01 -0,01 -0,02 nee nee nee nee nee nee -0,04 -0,01 nee

ZIEP04_4 0 nee -0,01 nee nee nee nee nee nee -0,02 -0,01 nee

ZIEP04_5diep 0 -0,04 nee nee nee nee nee nee nee -0,11 nee nee

Uit bovenstaande tabel kan worden afgelezen, dat geen enkele signalering structureel is opgetreden.

DO-GM-ENG-0391-1

22

8 CONCLUSIE EN VERVOLG

De evaluatie voor het 3e kwartaal van 2018 is uitgevoerd. Er treden in dit kwartaal geen signaleringen op. De volgende VHR-rapportage vindt plaats na afloop van het 4e kwartaal van 2018. Dit houdt in dat in de maand januari alle gegevens aan CG moeten worden aangeleverd waarna CG in februari de VHR-rapportage aan de hand van de op dat moment be-schikbare gegevens voor het 4e kwartaal van 2018 oplevert.

DO-GM-ENG-0391-1

23

BIJLAGE I KAART MET INGREPEN CONSORTIUM GRENSMAAS

DO-GM-ENG-0391-1

24

DO-GM-ENG-0391-1

25

BIJLAGE II SIGNALERINGSTABEL

DO-GM-ENG-0391-1

26

BIJLAGE III VHR-GRONDWATERSTANDEN KRAGTEN

DO-GM-ENG-0332-1

27

BIJLAGE IV VHR-GRONDWATERSTANDEN DE VLAAMSE WATERWEG

DO-GM-ENG-0391-1

28

BIJLAGE V VHR-PEILBUIZENMEETNET