ONDERZOEKSVERSLAG - · PDF fileHet methodisch ontwerpen geldt zowel technische processen en...

NHL

© Certiked

Pagina 1 van 34NHL-Opleiding Werktuigbouwkunde dv 0512.doc

ONDERZOEKSVERSLAGRapportage van de toetsing van

HBO-bacheloropleiding WerktuigbouwkundeNoordelijke Hogeschool Leeuwarden

Croho-registratienummer: 34280

aan het NVAO Accreditatiekader

De visitatie vond plaats op 29 september 2005 en 12 oktober 2005

Inhoud van het verslag

Identificatie ...............................................................................................................................2Managementsamenvatting..........................................................................................................31. Onderwerp: doelstellingen opleiding.....................................................................................52. Onderwerp: programma........................................................................................................93. Onderwerp: inzet van personeel ..........................................................................................184. Onderwerp: voorzieningen ..................................................................................................215. Onderwerp: interne kwaliteitszorg.......................................................................................236. Onderwerp: resultaten ........................................................................................................25Bijlage 2: Documenten.............................................................................................................29Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ...............................................................................31Bijlage 4: Visitatieteam............................................................................................................33Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen................................................................................34

De verantwoordelijke teamleider: dr. M.S. Lelouxnamens deze,

C.F.M. van StrienCertiked8 december 2005

NHL

© Certiked


Identificatie

Noordelijke Hogeschool LeeuwardenPostbus 638900 AB LeeuwardenTelefoon 058 296 12 34Website: www.nhl.nl/engineeringVoor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: ir. G.J. van WoudenbergOpleidingscoördinator: ir. J. van Dulken

Scope en doel

De visitatie heeft betrekking op:• Noordelijke Hogeschool Leeuwarden• HBO-bacheloropleiding Werktuigbouwkunde (Bachelor of Mechanical Engineering)• Voltijd• Locatie Leeuwarden.

Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, dat dateert uitfebruari 2003 adequaat wordt afgedekt.

Teamsamenstelling

Teamleider: dr. M.S. LelouxAssistant teamleider: ir. R.S. KloostermanExtern deskundige: dr. ir. L. W. CaspersSecretaris: drs. W.J.J.C. VercouterenStudentlid: J.A.M. van Velthoven

Werkwijze

De opleiding heeft een zelfevaluatie geschreven met betrekking tot de gevisiteerde opleiding. Dezezelfevaluatie met de bijlagen en de extra documenten die beschikbaar waren, bleek een goede basisvoor de visitatie. De eerste visitatiedag heeft op 29 september 2005 plaatsgevonden en de tweedevisitatiedag is op 12 oktober 2005 uitgevoerd.

Het conceptrapport is op 10 november toegezonden aan het management van de opleiding.Op 24 november zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot hetonderhavige definitieve rapport.

In de aanloop naar de visitatie is er éénmaal een bijeenkomst geweest tussen leden van hetvisitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden het karaktervan kennismaking, voorlichting en planning.

http://www.nhl.nl/engineering

NHL

© Certiked


Managementsamenvatting

Op 29 september 2005 en op 12 oktober 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatieuitgevoerd bij HBO-bacheloropleiding Werktuigbouwkunde van de Noordelijke HogeschoolLeeuwarden (NHL). De doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van dezeopleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader.

De NHL is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op het gebied van Zorg & Welzijn, Techniek,Lerarenopleidingen en Economie, Management & Communicatie. De NHL is onderverdeeld in vierinstituten, waarin de opleidingen zijn georganiseerd. Binnen de instituten bevinden zich afdelingen,die gelijkaardige opleidingen bundelen. Er werken ruim 950 medewerkers aan de NHL, terwijl omen nabij 9.500 studenten aan de NHL studeren.

Binnen de hogeschool bestaat sedert 1995 de afdeling Engineering. Daartoe behoren de opleidingenMechanical Engineering (Werktuigbouwkunde), Electrical Engineering (Elektrotechniek),Information Technology (Informatica). De afdeling Engineering maakt deel uit van het InstituutTechniek. De opleiding Werktuigbouwkunde telt in totaal 156 studenten, waarvan er 49 eerstejaarszijn. Aan de opleiding zijn 14 docenten verbonden, wat overeenkomt met een bezetting van ruim 9,2fte.

De NHL wordt bestuurd door het College van Bestuur, terwijl de opleidingen van de afdelingEngineering worden aangestuurd door het hoofd van de afdeling Engineering. De opleidingWerktuigbouwkunde werkt onder de dagelijkse leiding van de opleidingscoördinator. Deze vormtsamen met de andere opleidingscoördinatoren en het hoofd van de afdeling Engineering hetmanagementteam engineering.

De opleiding Werktuigbouwkunde heeft een curriculum waarin projecten, practica en colleges inonderlinge samenhang worden aangeboden. In het eerste semester van het eerste leerjaar doorlopenalle studenten van de afdeling Engineering een gemeenschappelijk propedeuse-programma. Hetcurriculum in dat semester is gegroepeerd rond twee projecten met als thema energie en muziek.Doordat de studenten de gemeenschappelijke propedeuse volgen, kunnen zij hun studiekeuze beterafwegen en komt, zo hoopt de opleiding, minder uitval voor.

De zelfevaluatie die de opleiding heeft geschreven, alsmede de bijlagen en de documenten die terinzage lagen, waren zeer inzichtelijk en hadden een goed niveau. Mede daardoor was hetvisitatieteam goed in de gelegenheid de opleiding te beoordelen.

Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat alle onderwerpen van het NVAObeoordelingskader, te weten Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Internekwaliteitszorg en Resultaten, voldoende zijn.

Op enkele facetten heeft het visitatieteam kritische opmerkingen in de vorm van verbeterpuntengemaakt. Deze zijn op de betreffende plaatsen aangegeven.

Het visitatieteam van Certiked concludeert dat de opleiding Werktuigbouwkunde van deNoordelijke Hogeschool Leeuwarden het geheel van het NVAO Beoordelingskader adequaatafdekt.

NHL

© Certiked


Bevindingen

Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven.Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facettenhoren, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling tenaanzien van betreffend facet gegeven.

Onderwerp en facet Beoordeling voltijdopleiding§ Doelstellingen opleiding

§ Domeinspecifieke eisen§ Niveau: Bachelor§ Oriëntatie HBO

Voldoende

GoedGoed

Voldoende

§ Programma

§ Eisen HBO§ Relatie doelstellingen / inhoud§ Samenhang programma§ Studielast§ Instroom§ Duur§ Afstemming vormgeving / inhoud§ Beoordeling en toetsing

Voldoende

VoldoendeVoldoendeVoldoendeVoldoendeVoldoendeVoldoendeVoldoende

Goed

Inzet van personeel

§ Eisen HBO§ Kwantiteit personeel§ Kwaliteit personeel

Voldoende

VoldoendeVoldoendeVoldoende

Voorzieningen

§ Materiële voorzieningen§ Studiebegeleiding

Voldoende

GoedVoldoende

Interne kwaliteitszorg

§ Evaluatie resultaten§ Maatregelen tot verbetering§ Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld

Voldoende

GoedVoldoendeVoldoende

Resultaten

§ Gerealiseerd niveau§ Onderwijsrendement

Voldoende

GoedVoldoende

NHL

© Certiked


1. Onderwerp: doelstellingen opleiding

1.1 Domeinspecifieke eisenDe eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenotenen de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein.

Bevindingen:

Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekteinformatie het navolgende kunnen vaststellen:

• De opleiding heeft de eindkwalificaties afgeleid van het rapport van de landelijke WerkgroepCompetent Werktuigbouwkunde, welk rapport is getiteld Beroeps- en opleidingscompetentiesvan de werktuigbouwkundig ingenieur en dateert uit het begin van 2002.

• De Werkgroep Competent Werktuigbouwkunde was ingesteld door het landelijk clusteroverlegMetaalnijverheid, wat een bundeling is van de verschillende HBO-opleidingen op het gebied vanwerktuigbouwkunde in Nederland. Deze Werkgroep werkte volgens de lijnen van het projectCompetent HTNO. De Beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundigingenieur zijn vastgelegd door het landelijke clusteroverleg Metaalnijverheid.

• Bij de totstandkoming van de Beroeps- en opleidingscompetenties hebben de landelijke branche-organisaties invloed gehad. De competenties zijn daarnaast gevalideerd door een landelijkeberoepenveldcommissie. Het beroepenveld is op deze wijze zowel bij de totstandkoming als bijde validering van de competenties betrokken geweest.

• Op landelijk niveau werkt het cluster Metaalnijverheid sinds 2004 samen met de clustersElektrotechniek en Technische Bedrijfskunde in het kader van het cluster Engineering aan deactualisering van de Beroeps- en opleidingscompetenties. De opleiding volgt de ontwikkelingen,zal deze bestuderen en zal deze na bestudering in een al of niet aangepaste vorm opvolgen.

• De Beroeps- en opleidingscompetenties bestaan uit 8 algemene competenties (A-1/A-8), 7competenties die betrekking hebben op het aspect van maken (M-1/M-7), 6 competenties voorhet kunnen sturen, met name van technische processen (S-1/S-6) en 7 competenties voor hetvertalen van klantwensen in producten en processen (V-1/V-7). De algemene competentieshebben betrekking op kunnen functioneren en communiceren in een dynamische enmultidisciplinaire werkomgeving. De maak-competenties gaan vooral over de functies in hetontwerpproces. De stuur-competenties betreffen het kunnen aansturen van technischebedrijfsprocessen. De vertaal-competenties omvatten onder andere het kunnen communicerenmet klanten en initiëren van productinnovaties.

• De opleiding heeft de Beroeps- en opleidingscompetenties tot eindkwalificaties van de opleidingverklaard, met dien verstande dat de opleiding daaraan de competentie Grondslagen heefttoegevoegd. Deze competentie omvat zowel kennis en inzicht als de toepassing van kennis eninzicht van vakken als mechanica, pneumatiek, besturingstechniek, productie en materiaalkunde,energie, warmte- en stromingsleer, technische fysica, mechatronica, wiskunde en systeemleer.

• De beroepenveldcommissie van de opleiding heeft op verzoek van de opleiding deeindkwalificaties bestudeerd en deze goedgekeurd.

NHL

© Certiked


Beoordeling door het Certiked visitatieteam:

Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de domeinspecifieke eisen als goed. Hetvisitatieteam heeft vastgesteld dat de domeinspecifieke eisen een uitgebreid en compleet beeld gevenvan eisen die aan een afgestudeerde gesteld worden, dat de opleiding zelf elementen aan het externekader toegevoegd heeft en dat zowel landelijk als door de opleiding zelf het beroepenveld betrokkenis geweest bij de totstandkoming van de eindkwalificaties. Doordat docenten ook diverse contactenmet buitenlandse opleidingen werktuigbouwkunde onderhouden, wordt de internationale afstemmingeveneens voldoende geborgd.

1.2 NiveauDe eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerdebeschrijvingen van de kwalificaties.

Bevindingen:

Het visitatieteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding vergeleken met de Dublin descriptorendie een weergave zijn van de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van in dit gevalde bachelor. Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van deverstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen:

• De opleiding heeft in algemene termen aangegeven wat het eindniveau van de afgestudeerdewerktuigbouwkundige is. Van belang zijn daarbij in de ogen van de opleiding het zelfstandigkunnen werken, kunnen oplossen van problemen, kunnen bedenken van innovatieve enalternatieve oplossingen, bezitten van sociale en communicatieve vaardigheden, in staat zijn totzelfreflectie en hebben van leervaardigheden.

• Het aspect van kennis en inzicht komt tot uitdrukking in de competentie Grondslagen van deopleiding, waarin van de afgestudeerde wordt gevraagd zich kennis en inzicht op het gebied vanmechanica, besturingstechniek, productie en materiaalkunde, energie, warmte- en stromingsleer,technische fysica, mechatronica, pneumatiek, wiskunde en systeemleer. Daarnaast komen kennisen inzicht aan de orde bij de competenties analyseren van een technisch proces (M-1), makenvan een ontwerp van een technisch proces (M-4 en M-5) en analyseren van een aan techniekgerelateerd bedrijfsproces (S-1).

• Het toepassen van kennis en inzicht blijkt onder andere uit het kunnen aansturen van eenontwerpproces (M-3), het kunnen toepassen van principes en technieken uit verschillendewetenschappen en toepassingen bij het analyseren, beoordelen van een technisch ontwerp (S-3)en het een aan techniek gerelateerd bedrijfsproces inrichten en aansturen (S-4 en S-5).

• Het aspect van oordeelsvorming blijkt onder meer uit het kunnen afwegen van beroepsmatige enethische dilemma’s (A-3) en het kunnen betrekken van overwegingen van bedrijfseconomische,organisatorische aard en ten aanzien van kwaliteit, milieu, arbeidsomstandigheden en veiligheidbij het ontwerpen van technische producten en processen en het inrichten en aansturen vantechnische bedrijfsprocessen (M-4, M-5, S-4, S-5, V-5 en V-6). Daarnaast doet het methodischontwerpen een groot beroep op de oordeelsvorming. Hierbij worden studenten tijdens hetuitvoeren van de opdrachten op diverse momenten uitgedaagd om zelfstandig keuzes te maken.

• Het aspect van sociale en communicatieve vaardigheden blijkt onder andere uit het vermogeneffectief te communiceren in verschillende situaties (A-4), leiding kunnen geven (S-6), met

NHL

© Certiked


diverse geledingen kunnen communiceren (V-1) en technologische kennis en ontwikkelingenkunnen overdragen aan specifieke doelgroepen (V-7).

• Het aspect leervaardigheden komt tot uitdrukking onder meer in zelfstandig kunnen werken enkunnen reflecteren op eigen gedrag (A-2), innovatieve ideeën kunnen bedenken (A-5) enzelfstandig, gestructureerd en resultaatgericht kunnen werken in teamverband (A-6).

• Het methodisch ontwerpen is sterk vertegenwoordigd in de eindkwalificaties. Het methodischontwerpen geldt zowel technische processen en producten als aan technische bedrijfsprocessen.In beide situaties wordt nadrukkelijk van de afgestudeerde gevraagd het ontwerpen op eenmethodische wijze in te richten. De afgestudeerde dient bij het ontwerpen de verschillendeinvalshoeken (bedrijfseconomisch, organisatorisch, milieu, arbeidsomstandigheden, veiligheid)te betrekken.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het bachelorniveau als goed. Hetvisitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties de Dublin descriptoren in hoge mateweerspiegelen en dat het methodisch ontwerpen als rode draad door de eindkwalificaties heenloopt.

1.3 Oriëntatie HBODe eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevanteberoepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties.Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar ineen specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is.

Bevindingen:


• De eindkwalificaties van de opleiding zijn tot stand gekomen onder invloed van de landelijkebrancheorganisaties van de werktuigbouwkunde en zijn daarnaast gevalideerd door de landelijkeberoepenveldcommissie en door de opleiding zelf nog door de beroepenveldcommissie van deopleiding.

• De eindkwalificaties van de opleiding zijn afgestemd op de beroepen technisch-commercieelwerktuigbouwkundige, constructeur/applicatiedeskundige, ontwerper discrete producten,ontwerper procestechniek, ontwerper mechatronica, productietechnoloog en productiemanager.

• De opleiding heeft een aantal kenmerkende en door het beroepenveld aangegeven aspecten vanhet beroep van de werktuigbouwkundige op een rij gezet. Deze zijn dat de afgestudeerde nietalleen werktuigen moet kunnen ontwerpen en bouwen maar ook moet kunnen zorgdragen voorde invoering, inzet en het gebruik van deze werktuigen in bedrijfsprocessen. Dewerktuigbouwkundige dient te kunnen samenwerken, met name ook in multidisciplinaire teamsen dient mede daarom te beschikken over goede sociale en communicatieve vaardigheden. Dewerktuigbouwkundige werkt op een innoverende wijze met vernieuwende hulpmiddelen eninstrumenten. Het kunnen denken in termen van systemen en functies, het kunnen modelleren ensimuleren van systemen en verifiëren van meetresultaten zijn belangrijke vereisten voor de

NHL

© Certiked


werktuigbouwkundige. Daarnaast dient de afgestudeerde goed op de hoogte te zijn van eisen ophet gebied van kosten, kwaliteit, milieu, veiligheid en arbeidsomstandigheden om daar bij hetontwerp rekening mee te houden.

• Wanneer de afgestudeerde in een technisch-commerciële functie terechtkomt, dient hij ook tebeschikken over het vermogen zich in te leven in de behoeften van de klant en ontwerpen temaken die daarmee overeenstemmen.

• De eindkwalificaties van de opleiding zijn afgeleid van de hiervoor genoemde beroepsvereistenvan de werktuigbouwkundige.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO oriëntatie als voldoende. Hetvisitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een duidelijke beeld van de beroepspraktijk heeft endat de eindkwalificaties van de opleiding in belangrijke mate ontleend zijn aan de beroepspraktijk.

Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen

Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen als voldoende. Het visitatieteam heeftdaarbij overwogen dat alle facetten binnen het onderwerp in voldoende tot goede mate aan de ordekomen. Sterke punten van de opleiding zijn de doortimmerdheid van de domeinspecifieke eisen en derode draad van het methodisch ontwerpen door de opleiding heen met een juiste gerichtheid op deeindkwalificaties.

NHL

© Certiked


2. Onderwerp: programma

2.1 Eisen HBOKennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleendstudiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek.Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / dediscipline.Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbareverbanden met de actuele beroepspraktijk.

Bevindingen:


• De opleiding maakt gebruik van vakliteratuur en door de opleiding zelf geschreven dictaten. Devakliteratuur is zowel van Nederlandse als van internationale oorsprong en bevindt zich op eengoed niveau. De vakliteratuur is ook voldoende actueel. De dictaten bevinden zich eveneens opeen adequaat niveau en zijn eveneens voldoende actueel.

• Een belangrijk deel van het curriculum vindt plaats in de beroepspraktijk. Zo nemen de tweestages het geheel van het derde leerjaar in beslag, dat wil zeggen 60 ECTS. De stages vindenuiteraard plaats in de beroepspraktijk. De eerstejaars studenten voeren een korte snuffelstageuit. Middels stages en afstudeeropdrachten onderhouden de opleiding en de docenten daarbinnencontact met wat zich in het beroepenveld voordoet.

• Tussen 20% en 30% van de studenten brengen hun stage in het buitenland door of voeren hunafstudeeropdracht in het buitenland uit. Dit percentage schommelt per jaar tussen 21% en 35%maar is elk jaar minimaal 20%. Overigens onderhoudt de opleiding relaties met buitenlandseopleidingen.

• In de opleiding is plaats ingeruimd voor excursies, die verplicht zijn. In het eerste jaar gaat hetom bezoeken aan bedrijven als onder andere Hoogovens en Philips. In de latere jaren gaanstudenten op excursie naar fabrieken en werkplaatsen in Bremen (tweede jaar) en eenautofabriek, glasblazerij en bierbrouwerij in Tsjechië (vierde leerjaar).

• De opleiding maakt met name in het vierde leerjaar gebruik van gastdocenten die uit deberoepspraktijk afkomstig zijn.

• Daarnaast voeren studenten hun afstudeeropdracht van 30 ECTS in het vierde leerjaar en hetachtste semester uit in de beroepspraktijk. Van deze afstudeeropdrachten vinden tussen 20% en30% plaats in het kader van de Technologische Werkplaats. Dat is een deel van de opleidingWerktuigbouwkunde waarin de studenten commercieel gemotiveerde, door het bedrijfslevenbetaalde opdrachten uitvoeren. Ongeveer 15% van de opbrengsten van de opleiding is uit dederde geldstroom van de Technologische Werkplaats afkomstig, in welk kader overigens ookdocenten werkzaamheden uitvoeren.

• De beroepenveldcommissie van de opleiding komt tweemaal per jaar bijeen en bestaat uit zeeractieve en betrokken leden vanuit de beroepspraktijk. Zij dienen de opleiding van advies als hetgaat om de aansluiting bij het beroepenveld. Daarnaast zijn zij dikwijls aanwezig bij deafsluitende colloquia van afstudeerders.

NHL

© Certiked



Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eisen HBO van het programma alsvoldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de opleiding over lesmateriaal op eenadequaat niveau beschikt en dat de aansluiting van de opleiding bij de beroepspraktijk in ruimvoldoende mate is gewaarborgd.

2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programmaHet programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie endomeinspecifieke eisen.De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma.De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerdeeindkwalificaties te bereiken.

Bevindingen:


• De opleiding heeft op een heldere en adequate wijze de leerdoelen en de leerinhouden van deafzonderlijke vakken en van de projecten onder woorden gebracht.

• De opleiding heeft een matrix opgesteld aan de hand waarvan de route van de eindkwalificatiesnaar de leerinhouden van de onderwijseenheden te volgen is. In deze matrix heeft de opleiding deeindkwalificaties vertaald naar relevante aandachtsgebieden en deze op hun beurt weer vertaaldnaar de verschillende onderwijseenheden waarin de eindkwalificaties aan de orde komen.

• De opleiding heeft een niveau-aanduiding gegeven van de mate waarin de werktuigbouwkundigebepaalde competenties dient te beheersen.

• De eindkwalificaties betreffende het opdoen van kennis en inzicht zijn sterk vertegenwoordigd inhet programma en komen onder andere voor in de onderwijseenheden wiskunde, materiaalkunde,statica, sterkteleer, dynamica, productietechnologie, ontwerpleer, besturingstechniek,mechatronica, pneumatiek, systeemleer en regeltechniek, bedrijfskunde en operationeelmanagement. Deze onderwijseenheden gaan in op zowel het ontwerpen en maken van productenals op aan techniek gerelateerde bedrijfsprocessen.

• De opleiding besteedt in mindere mate aandacht aan het aspect van vertalen van klantwensen inproducten en processen. Dat is een rechtstreeks gevolg van de omstandigheid dat de technisch-commerciële afstudeerrichting in het zevende semester niet ontwikkeld is. De wel beschikbareafstudeerrichtingen zijn algemene werktuigbouwkunde en mechatronica en deze zijn veel meertechnisch van aard. Ook wordt minder aandacht besteed aan het geïntegreerd aanbieden vanbedrijfseconomische onderwerpen.

• Het toepassen van kennis en inzicht vindt met name plaats in de projecten. In de binnenschoolsesemesters, dat zijn alle semesters behalve de stage en de afstudeeropdracht, is plaats ingeruimdvoor deze projecten. Groepen van studenten werken aan een opdracht en passen daarin de doorhen in het betreffende semester opgedane kennis en inzichten toe. De omvang van de projecten is10 ECTS per project, dat is 1/3 van de totale ECTS van een semester. Ook vindt toepassing vankennis en inzicht plaats in de stage en de afstudeeropdracht. Als voorbeeld kan het ontwerpen en

NHL

© Certiked


realiseren van via blue-tooth bestuurde voertuigen (autootjes, bootjes) in multidisciplinaireteams dienen.

• Het onderwerp hydraulica komt als zodanig niet voor in de lijst van vakken.Het blijkt echter dat als studenten in hun afstudeerfase met dit onderwerp wordengeconfronteerd, ze toch een goede basis hebben meegekregen met betrekking tot het “lerenleren” om ook dit onderwerp in voldoende mate te kunnen hanteren. Dit blijkt ook uit het niveauvan enkele afstudeerverslagen met een onderwerp op het gebied van Hydraulica.

• Inzake oordeelsvorming is het afwegen van aspecten van economische en organisatorische aarden van kwaliteit, arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieu van betekenis. Deze zijn verwevenin de opleiding en komen vooral terug in de projecten in het tweede leerjaar, vierde semester enin het vierde leerjaar, zevende semester van de opleiding, waarin de studenten een ontwerpmoeten realiseren onder beperkende voorwaarden uit andere disciplines. Daarin komen degenoemde aspecten in voldoende mate tot hun recht.

• De sociale en communicatieve vaardigheden komen aan bod in de projecten en de stage en deafstudeeropdracht. In de projecten werken de studenten in projectgroepen. Zij dienen binnen hetproject vergaderingen te beleggen, overleg te plegen, presentaties te houden en schriftelijk terapporteren. Tutoren en mentoren vanuit de opleiding zien toe op deze aspecten en zorgen voorde beoordeling daarvan. Het komt voor dat de studenten projecten uitvoeren voor derden metwie de studenten dan ook moeten communiceren. In de stages en de afstudeeropdracht werkende studenten in de beroepspraktijk, waar ook een beroep op hun sociale en communicatievevaardigheden wordt gedaan.

• De studenten kunnen aan hun leervaardigheden en zelfstandigheid werken in de projecten, destage en de afstudeeropdracht. Door de begeleiding van tutoren en mentoren stimuleert deopleiding hen daartoe en beoordeelt hen daar ook op. De opleiding vraagt naarmate de studievordert bewust meer zelfstandigheid en eigen initiatief van de studenten. Docenten gevendesgevraagd aan dat zij actief letten op zogenaamd meeliftgedrag van studenten en hier ook opbijsturen, indien nodig.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen de doelstelling en deinhoud van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding in deonderwerpen van het programma de eindkwalificaties in voldoende mate en op een adequate wijzeterug laat komen. De omstandigheid dat de technisch-commerciële afstudeerrichting niet ontwikkeldis, doet niet af aan de kwaliteit van het curriculum dat wel beschikbaar is. Het visitatieteam bepleitwel het ontwikkelen van deze technisch-commerciële richting om redenen van de uitbreiding van dekeuzemogelijkheden van de studenten en om redenen van de maatschappelijke behoefte aan dezeafstudeerders.

NHL

© Certiked


2.3 Samenhang programmaStudenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma.

Bevindingen:


• In de propedeuse werken de studenten in het eerste semester aan een tweetal multidisciplinaireprojecten rond de thema’s energie en muziek. Zij hebben in dat semester nog niet een definitievekeuze gemaakt voor de opleiding werktuigbouwkunde, elektrotechniek of informatica. Destudenten maken in het eerste semester kennis met aspecten van deze drie opleidingen. Pas nadatze dit eerste semester hebben afgerond, maken ze een keuze voor één van de opleidingen.

• Het tweede semester van de propedeuse biedt een kennismaking met een aantal onderwerpen vande werktuigbouwkunde, zoals materiaalkunde, werktuigonderdelen, statica, productietechniek enbesturingstechniek.

• De onderwerpen die tijdens de propedeuse aan bod komen, worden in de hoofdfase verderuitgediept. Er is aldus sprake van een concentrisch model, waarbij in elk volgend leerjaar deleerstof op een hoger niveau aan de orde komt.

• De opleiding bevordert de samenhang van het programma in belangrijke mate door binnen debinnenschoolse semesters de theoretische colleges, practica en projecten op een geïntegreerdewijze aan te bieden. Dat wat studenten leren in de colleges en vervaardigen in de practica,brengen ze aldus samen in de projecten. De projecten lopen gewoonlijk over de gehele looptijdvan het semester. Naast projecten wordt flankerend onderwijs gegeven. Zo ontstaat eensamenhangend geheel.

• De studenten, de afstudeerders en de alumni bevestigen dat de samenhang van de aangebodenleerstof consistent en adequaat is.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang van het programma alsvoldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zowel verticaal vanuit de propedeusenaar de hoofdfase als horizontaal binnen de semesters de samenhang waarborgt.

NHL

© Certiked


2.4 StudielastHet programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en diede studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen.

Bevindingen:


• De studielast van de opleiding is aanzienlijk groter dan het gemiddelde van de hogeschool alsgeheel. Terwijl ruim 27% van de studenten van de NHL als geheel de studie als zwaar ervaart,is dat cijfer voor de opleiding werktuigbouwkunde meer dan 54%, dat is tweemaal zoveel.

• Tegenover deze cijfers staat dat een veel hoger percentage van de studenten van de opleidingwerktuigbouwkunde (25%) de studielast goed gespreid vindt dan bijna 11% van de studentenvan de NHL als geheel.

• Uit deze cijfers kan worden afgeleid dat werktuigbouwkunde weliswaar een zware studie ismaar dat de opleiding kans ziet de studielast goed te spreiden, waardoor het niet in een te zwarestudie ontaardt.

• De wijze waarop de opleiding het vak wiskunde heeft ingericht, sluit niet altijd aan bij debehoefte van de studenten. De methode achter de gebruikte software wordt niet altijd involdoende mate door de studenten begrepen. De nadruk ligt meer op het aanleren en gebruikenvan de software, dan het begrijpen van wiskundige principes. Een gevolg hiervan is dat in de tijdvan andere vakken als mechanica, extra aandacht moet worden besteed aan de wiskundigeachtergronden.

• De opleiding voorziet in een stelsel van tutoren en mentoren. De tutoren dragen zorg voor deondersteuning van het onderwijsleerproces, met name tijdens de projecten. De mentorenbegeleiden de studenten bij het volgen en voltooien van hun studie.

• De opleiding voorziet in een stagehandleiding en een afstudeerhandleiding. In deze documenten,die uiteraard voor de studenten bedoeld zijn, staat helder beschreven wat van de studenten wordtverwacht tijdens de stage en bij het uitvoeren van de afstudeeropdracht.

• De studenten, afstudeerders en alumni bevestigen dat de docenten goed bereikbaar zijn voor hunvragen. De wijze waarop de docenten de vragen van de studenten beantwoorden, ervaren zij alsadequaat.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studielast als zijnde voldoende. Hetvisitatieteam heeft daarbij overwogen dat de opleiding passende maatregelen heeft genomen om hetop zich zware programma studeerbaar te maken en te houden voor de studenten.Het visitatieteam vraagt aandacht voor de wijze waarop het vak wiskunde is ingericht. Zonder tehoeven worden gemarginaliseerd zou dit vak meer geïntegreerd kunnen worden aangeboden.

NHL

© Certiked


2.5 InstroomHet programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten:VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbarekwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek.

Bevindingen:


• De opleiding staat open voor studenten, die een vooropleiding hebben van HAVO, VWO of vanhet MBO-onderwijs.

• Studenten met een VWO-opleiding mogen één stage laten vallen maar zij zijn daar overigensvrij in. Studenten met een MBO-vooropleiding zijn vrijgesteld van de tweede stage.

• Voor aankomende studenten die geen wiskunde in hun pakket hebben, bestaat de mogelijkheideen extensieve cursus wiskunde voorafgaande aan de propedeuse te doen.

• Voor studenten die ouder dan 21 jaar zijn, is er de mogelijkheid ook zonder deze eisen tenaanzien van de vooropleiding aan de opleiding te beginnen, mits zij voldoen aan een af te nementoelatingsonderzoek.

• De opleiding beschikt over een adequaat beleid inzake vrijstellingen op basis van diploma’s encertificaten. De opleiding biedt geen expliciete mogelijkheid voor vrijstellingen op basis vanextern verworven competenties (evc’s).


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de instroom als zijnde voldoende. Hetvisitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de juiste eisen stelt aan de instromende studenten enjuiste procedures dienaangaande hanteert.

2.6 DuurDe opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240studiepunten.

Bevindingen:


• De formele omvang van het curriculum is 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en180 ECTS voor de hoofdfase.

• De studiepunten in ECTS zijn adequaat herrekend naar studiebelastingsuren op grond van deverhouding 1 ECTS is gelijk aan 28 studiebelastingsuren.

NHL

© Certiked


• De opleiding gaat uit van een gemiddelde studiebelasting van 40 uren per week. De door destudenten opgegeven werkelijke studiebelasting bevestigt dat getal om en nabij. De studentenkomen uit op ongeveer 35 uren. De uren worden merendeels op school besteed.

• De studiebelastingsuren zijn evenwichtig over de semesters en binnen de semesters evenwichtigover de onderwijseenheden verdeeld.


Het visitatieteam oordeelt op grond van deze bevindingen dat de opleiding voldoet aan de formele eisvan 240 ECTS en beoordeelt derhalve dit facet als zijnde voldoende.

2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoudHet didactisch concept is in lijn met de doelstellingen.De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept.

Bevindingen:


• De opleiding heeft een didactisch concept geformuleerd. Dit didactische concept bestaat uit eenaantal onderdelen. De belangrijkste van deze onderdelen zijn dat de student actief en zelfstandigzijn studie volgt, dat de studie praktijk- en beroepsgericht is en dat sprake is van studentgerichtonderwijs.

• De praktijk- en beroepsgerichtheid van de studie komt tot uitdrukking in het relatief hoge aantaluren dat de opleiding aan het verwerven van praktische vaardigheden en aan het contact met deberoepspraktijk besteedt. De practica, projecten, stages en afstudeeropdracht zijn daarvan debeste voorbeelden.

• Dat de student actief en zelfstandig zijn studie volgt blijkt onder meer uit de toenemende matevan zelfstandigheid die studenten in de loop van de studie aan de dag moeten leggen.

• De studentgerichtheid komt onder meer uit de verf door de benaderbaarheid van de docenten endoor de wijze waarop de meeste docenten lesgeven.

• Binnen het didactisch concept is sprake van een veelheid van onderwijsvormen, zoals colleges,practica, projecten, excursies, stages en de afstudeeropdracht.

• De docenten kunnen desgevraagd door het visitatieteam niet een duidelijk antwoord geven op deinhoud van het didactisch concept en de wijze waarop de docenten dat uitvoeren. De docentenbevinden zich, zo zeggen ze, in een overgangsproces van meer frontaal lesgeven naar een meercoachende rol, waarin de studenten meer zelf moeten onderzoeken en moeten uitvinden.

• De studenten beamen dat de didactische invulling door de docenten verschillend is. De meestedocenten zijn didactisch sterk en motiveren de studenten. Bij andere docenten is dat minder hetgeval.

NHL

© Certiked



Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het didactisch concept en de realisatiedaarvan als voldoende. Het visitatieteam tekent daarbij aan dat de docenten het didactisch conceptniet duidelijk kunnen verwoorden. Daarbij komt dat de invulling van het didactisch concept perdocent lijkt te verschillen, waarbij niet is waargenomen dat die verschillen voortkomen uit despecifieke behoeften van de verschillende programmaonderdelen. Het visitatieteam concludeertdaaruit dat de mate waarin de opleiding in staat is geweest om de invoering van het didactischconcept binnen de gehele opleiding te realiseren, nog voor verbetering vatbaar is. Bij de invoeringvan het competentiegerichte onderwijs dient dit aspect door de opleiding met voorrang en nadruk teworden opgepakt.

2.8 Beoordeling en toetsingDoor de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten deleerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd.

Bevindingen:


• De opleiding beschikt over een adequate examenregeling als onderdeel van de Onderwijs- enexamenregeling van de opleiding.

• De vormen van toetsen sluiten aan bij de onderwijsvormen, die de opleiding hanteert. Zo sluit deopleiding de colleges af met schriftelijke tentamens, de practica met de uitgevoerde opdrachten,de projecten met de vervaardigde producten, de wijze van samenwerken tussen de studenten, deschriftelijke rapportages en de presentaties. Bij de projecten is het eindcijfer samengesteld uit decijfers voor de verschillende onderdelen.

• De criteria aan de hand waarvan de opleiding de tentamens, opdrachten en projecten beoordeelt,zijn helder omschreven.

• De beoordeling van de afstudeeropdrachten vindt in afsluitende zin in de vorm van eenpresentatie en verdediging plaats ten overstaan van een commissie, bestaande uit de begeleidenddocent, een tweede, niet betrokken docent, de bedrijfsbegeleider en een vertegenwoordiger vande beroepenveldcommissie (minimaal 4-ogen principe). De criteria aan de hand waarvan deopleiding de beoordeling van de afstudeeropdracht inricht, is uitgebreid en inzichtelijk. Debeoordeling vindt plaats op basis van de indruk die de student in het bedrijf heeft achtergelaten,het verslag van de opdracht en de verdediging. Deze tellen alle voor een derde mee, mits hetverslag voldoende is. Mocht dat niet zo zijn, dan dient de student dat onderdeel over te doen.

• In de projecten en ook bij de afstudeeropdrachten is sprake van collectieve inspanningen vanstudenten. De tutoren van de opleiding letten scherp op de bijdrage van elk van de studentenafzonderlijk. Ook de studenten in de groepen zelf besteden adequaat aandacht aan het gevaarvan meeliftgedrag van studenten. In voorkomende gevallen neemt de opleiding passendemaatregelen.

• De kwaliteit van de verschillende soorten toetsen en van de afstudeeropdrachten bevindt zich ophet juiste niveau.

NHL

© Certiked



Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de beoordeling en toetsing als zijndegoed. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de opleiding heldere beoordelingscriteriahanteert, procedures heeft om tot een afgewogen beoordeling te komen en adequate toetsen afneemt.Het visitatieteam is aangenaam getroffen door de grondige wijze waarop de opleiding de beoordelingvan de afstudeeropdrachten heeft ingericht.

Beoordeling van het onderwerp Programma

Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Programma als zijnde voldoende. Het visitatieteamoordeelt positief over het niveau van de opleiding, de beroepsoriëntatie, de doorvertaling van deeindkwalificaties in de opleiding en de toetsing en beoordeling. Het visitatieteam beoordeelt desamenhang, de studielast, instroom en duur als voldoende. De invoering van het didactisch conceptzou volgens het visitatieteam wat sterker kunnen zijn en verdient in de toekomst dus extra aandacht.

NHL

© Certiked


3. Onderwerp: inzet van personeel

3.1 Eisen HBOHet onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legttussen de opleiding en de beroepspraktijk.

Bevindingen:


• Geen van de docenten heeft een formele werkkring in de relevante beroepspraktijk naast de eigenbetrekking als docent. Dat neemt niet weg dat veel docenten voorafgaand aan hun docentschapin de beroepspraktijk werkzaam zijn geweest; van de meesten dateren deze werkervaringenechter tot tien jaar of langer terug.

• De docenten onderhouden contact met het relevante beroepenveld langs verschillende wegen. Alsbegeleider van stages en afstudeeropdrachten komen zij in contact met de bedrijven waar destudenten hun opdrachten uitvoeren. Signalen die daaruit komen, worden tussen de docentengedeeld. Omdat veel van de docenten werkzaam zijn binnen de Technologische Werkplaats vande opleiding, hebben ze veelvuldig te maken met het bedrijfsleven als opdrachtgever.

• De opleiding zelf krijgt input vanuit de beroepenveldcommissie, die zich actief opstelt. Dezeinput komt bij de leiding van de opleiding en komt via het opleidingsoverleg bij de docententerecht.

• In het vierde leerjaar treden er binnen de opleiding gastdocenten op, die uit de beroepspraktijkafkomstig zijn.

• De studenten zijn te spreken over de vakkennis van de docenten en over de mate waarin zijervaringen vanuit de praktijk in hun onderwijs verweven.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eisen HBO van het personeel alsvoldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de docenten voldoende in contact staan metde actuele beroepspraktijk om deze in het onderwijs te verwerken.

3.2 Kwantiteit personeelEr wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen.

Bevindingen:


• De opleiding heeft de beschikking over 14 docenten die hun hoofdtaak bij deze opleidinghebben, wat effectief optelt tot 9,2 fte.

NHL

© Certiked


• De student-docentratio bedraagt binnen deze opleiding om en nabij 17. Dat is relatief laag,waarbij de opleiding aantekent dat zij extra taken uitvoert binnen de afdeling Engineering. Deopleiding heeft ruim voldoende docenten in functie.

• Omdat het ziekteverzuim onder de docenten van de opleiding zeer beperkt is, is er van lesuitvalniet of nauwelijks sprake.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwantiteit van het personeel alszijnde voldoende, met name op grond van de student-docentratio.

3.3 Kwaliteit personeelHet personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorischerealisatie van het programma.

Bevindingen:


• De opleiding beschikt over een competentieprofiel voor de docent, waarin de eisen te stellen aandocenten zijn vastgelegd. Dit competentieprofiel is een profiel dat de gehele hogeschool hanteert.De opleiding Werktuigbouwkunde lijkt deze competentieprofielen (nog) niet actief te hanterenbij het bijscholen van de huidige docenten.

• De opleidingsleiding voert functionerings- en beoordelingsgesprekken met de docenten. Dezegesprekken vinden plaats aan de hand van de persoonlijke ontwikkelplannen van de docenten.De opleiding volgt op deze wijze de ontwikkeling van de docenten.

• De opleiding voorziet in scholing van de docenten op verschillende terreinen, waarbij opvalt datde nadruk ligt op vakinhoudelijke scholing. Het visitatieteam heeft de indruk dat de didactischescholing daarbinnen enigszins onderbelicht is: slechts 15% van de scholing is gericht opdidactiek en curriculumvernieuwing.

• De docenten beschikken over een uitgebreide vakkennis en zijn in staat organisatorische takenuit te voeren. De meeste docenten zijn tussen de 13 en 25 jaar aan de NHL verbonden.

• Ten aanzien van de kwaliteit van de colleges scoorde de opleiding werktuigbouwkunde onder destudenten licht hoger dan het gemiddelde van de NHL.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwaliteit van het personeel als zijndevoldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten inhoudelijk, onderwijskundig enorganisatorisch voldoende gekwalificeerd zijn. Het visitatieteam vraagt aandacht voor aspecten vandidactische vernieuwing en de eisen die dat aan docenten nu en in de toekomst zal stellen, en deplanning van opleidingen van docenten. Bij de invoering van het competentiegerichte leren dienendeze aspecten nadrukkelijk aandacht te krijgen. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor een (meer)uitgebalanceerde leeftijdsopbouw van het docententeam in het licht van continuïteit naar de toekomsttoe.

NHL

© Certiked


Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel

Het visitatieteam oordeelt het onderwerp Inzet van personeel als voldoende. Het visitatieteam zieteen vakinhoudelijk sterk docentencorps, dat een voldoende contact met de beroepspraktijkonderhoudt. Het visitatieteam vraagt wel aandacht voor de verdere didactische ontwikkeling vandocenten. Het ingezette beleid ten aanzien van functionerings- en beoordelingsgesprekken metdocenten wordt als positief beoordeeld en dient verder te worden ontwikkeld.

NHL

© Certiked


4. Onderwerp: voorzieningen

4.1 Materiële voorzieningenDe huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren.

Bevindingen:


• De opleiding beschikt over uitgebreide materiële voorzieningen.• De materiële voorzieningen omvatten onder meer de machinewerkbanken, het laboratorium voor

materiaalkunde, het laboratorium voor beeldverwerking (Vision-Lab), het proceslaboratorium,de laswerkplaats en het laboratorium voor mechatronica.

• De opleiding beschikt over voldoende ruimte in termen van vloeroppervlak.• De opleiding heeft daarnaast de beschikking over een ruim voldoende aantal PC’s die

beschikken over relevante software voor werktuigbouwkundig ontwerpers, zoals Inventor enAnsys.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de materiële voorzieningen als zijndegoed. Het visitatieteam vraagt aandacht voor het behoud van dit niveau van voorzieningen, als deopleiding in 2008 naar de unilocatie van de NHL verhuist.

4.2 Studiebegeleiding en informatievoorzieningDe studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog opstudievoortgang.De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten.

Bevindingen:


• De studenten ontvangen van de opleiding aan het begin van het studiejaar de studiegids, hetjaarprogramma.

• Zowel via het internet als op de publicatieborden verschaft de opleiding tentamenroosters,lesroosters, docentenroosters, mededelingen, roosterwijzigingen en cijferlijsten.

• De studenten beoordelen de informatievoorziening vanuit de opleiding als voldoende.• De opleiding zorgt voor de begeleiding van de studenten tijdens de colleges, practica en

projecten. In deze begeleiding spelen de vakdocent, de tutor en de mentor een centrale rol.• De opleiding voorziet in de begeleiding van de studenten tijdens de stage in de persoon van de

stagecoördinator en de stagebegeleider. De eerste helpt de student bij het vinden van eengeschikte stageplaats, met name ook als deze in het buitenland is. De stagebegeleider heeft

NHL

© Certiked


telefonisch contact met het stageverlenende bedrijf en brengt één keer per stage een bezoek aanhet bedrijf. Bij problemen is dat vaker en kan de opleiding ook besluiten de stage af te breken.

• De begeleiding tijdens de afstudeeropdracht vindt plaats aan de hand van een viertal fasen in deafstudeeropdracht, te weten de probleemstelling, het plan van aanpak, het conceptverslag en hetdefinitieve verslag.

• De opleiding begeleidt de studenten gedurende de leerjaren tot een steeds verdergaande vormvan zelfstandigheid.

• De studenten beoordelen de begeleiding door de opleiding in de verschillende onderwijseenhedenals goed.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het facet van de studiebegeleiding eninformatievoorziening als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding informatietijdig en correct verstrekt en dat de begeleiding van de studenten adequaat is.

Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen

Het visitatieteam oordeelt over het onderwerp Voorzieningen als zijnde voldoende. De materiëlevoorzieningen zijn in de ogen van het visitatieteam goed, terwijl de informatievoorziening enstudiebegeleiding voldoende zijn.

NHL

© Certiked


5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg

5.1 Evaluatie resultatenDe opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen.

Bevindingen:


• De hogeschool heeft in 2003 een hogeschoolbreed systeem voor kwaliteitszorg ingesteld, datvanaf begin 2004 operationeel is. Het instituut Techniek heeft binnen dit kader een eigenkwaliteitszorgsysteem ingericht. De opleiding hanteert dat systeem.

• De opleiding beschikt over een aantal overlegorganen, waarin periodiek de stand van zaken metbetrekking tot de te stellen doelen en de mate van realisatie van deze doelen aan de orde wordengesteld.

• De overlegorganen zijn het opleidingsoverleg (docenten van de opleiding), opleidingscommissie(enkele docenten en vertegenwoordigers van de studenten), de examencommissie (docenten metals doel het examenbeleid vast te stellen), de leerplancommissie (wijzigingen in het curriculumvoorbereiden) en de beroepenveldcommissie.

• Elk van deze overlegorganen heeft een eigen taak en verantwoordelijkheid in het formuleren vandoelen, initiëren van verbeteringen en evalueren van wat bereikt is.

• De opleiding heeft de beschikking over een aantal evaluatie-instrumenten, waaronder semester-evaluaties, stage-evaluaties, afstudeerbeoordelingen, exit-interviews, studentenenquêtes, enquêteonder alumni en medewerkertevredenheidsonderzoeken. In het zelfevaluatierapport ten behoevevan de visitatie zijn deze resultaten goed weergegeven.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de evaluatie van de resultaten als zijndegoed. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een kwaliteitssysteem heeft en de werkingvan het systeem in voldoende overlegorganen heeft belegd.

5.2 Maatregelen tot verbeteringDe uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen diebijdragen aan de realisatie van de streefdoelen.

Bevindingen:


• De verschillende overlegorganen evalueren en spreken verbeteracties af, als zij de beoogderesultaten niet behalen. De verslagen van de vergaderingen van de overlegorganen getuigendaarvan.

NHL

© Certiked


• De realisatie van de verbeteracties zijn minder duidelijk terug te vinden in de verslagen van deoverlegorganen noch elders. Daarbij dient wel aangetekend te worden, dat in een kleineorganisatie dergelijke verslaglegging in de regel beperkt is.

• De terugkoppeling van de verbeteracties en de effecten daarvan naar de indiener vinden ook nietin voldoende transparante mate terug. Dat geldt bijvoorbeeld voor sommige verbeteringen die destudenten naar voren gebracht hebben.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de maatregelen tot verbetering als zijndevoldoende. Het visitatieteam is overigens wel van mening dat de vastlegging van de realisatie vanverbeteracties en de terugkoppeling van de resultaten voor verbetering vatbaar is.

5.3 Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveldBij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van deopleiding actief betrokken.

Bevindingen:


• De studenten en de docenten zijn in de verschillende overlegorganen sterk vertegenwoordigd.Hun stem wordt daarin dan ook gehoord.

• De opleiding peilt elk semester het oordeel van de studenten en eens in de twee jaar in hetverband van de NHL hun mening over een reeks van onderwerpen.

• De mening van de medewerkers wordt gemeten tijdens het medewerkertevredenheidsonderzoek,eens in de twee jaar in NHL-verband.

• De opleiding houdt eens per vijf jaar een enquête onder alumni.• De beroepenveldcommissie is een belangrijk kanaal voor de opleiding om de mening van het

afnemende beroepenveld te vernemen.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen betrekken van medewerkers, studenten,alumni en beroepenveld als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp Interne kwaliteitszorg

Het visitatieteam oordeelt over het onderwerp Interne kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteamheeft vastgesteld dat de opleiding over een solide kwaliteitszorgsysteem beschikt, in verschillendegeledingen over de kwaliteit van gedachten wisselt en acties onderneemt. De opleiding betrekt destakeholders daarbij. Het visitatieteam is wel van mening dat de realisatie van verbeteringen en deterugkoppeling daarover beter en vooral transparanter zou kunnen.

NHL

© Certiked


6. Onderwerp: resultaten

6.1 Gerealiseerd niveauDe gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificatiesqua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen.

Bevindingen:


• De afstudeerscripties van de afgestudeerden bevinden zich op een adequaat niveau. Daaruitblijkt mede dat de afgestudeerden geacht mogen worden als beginnend werktuigbouwkundigewerkzaam te zijn in de beroepspraktijk.

• Het afnemende bedrijfsleven waardeert de afgestudeerden van de opleiding in voldoende mate,zoals ook blijkt uit signalen van bedrijven die stages verlenen en afstudeerplaatsen bieden.

• De beroepenveldcommissie van de opleiding, waarin vertegenwoordigers van het afnemendebedrijfsleven vertegenwoordigd zijn, bevestigt dat de afstudeerders voldoen aan de eisen die hetberoepenveld aan afgestudeerde werktuigbouwkundigen stelt.

• De alumni bevestigen de vraag van het visitatieteam dat de opleiding in voldoende matevoorbereidt op de beroepspraktijk.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als goed. Hetvisitatieteam heeft vastgesteld dat de beoordeelde afstudeerscripties alle van een goed niveaugetuigen. Voorts is het zo dat de opleiding zijn oor goed te luisteren legt bij het beroepenveld en daarte horen krijgt dat de afstudeerders als beginnend werktuigbouwkundige adequaat toegerust zijn. Datalles houdt in dat de opleiding solide werktuigbouwkundigen aflevert.

6.2 OnderwijsrendementVoor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andereopleidingen.Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers.

Bevindingen:


• Het onderwijsrendement van de opleiding spoort met dat van de NHL als geheel.• De opleiding heeft een aantal streefcijfers geformuleerd, als het gaat om verschillende cijfers die

een indicatie van het rendement geven.• Bij de vergelijking van de werkelijk gerealiseerde cijfers met de streefcijfers blijken het behaalde

aantal ECTS in een bepaald jaar veelal boven de norm van 32 ECTS te zijn.

NHL

© Certiked


• De gemiddelde verblijfsduur (1999 t/m 2004) van afgestudeerde studenten ligt voor de studentenmet vooropleiding HAVO, VWO en MBO op 4,1 jaar, ruim onder het streefcijfer van 4,4. Ditwordt vooral veroorzaakt door de driejarige opleiding voor studenten met een MBO-vooropleiding. Voor afgestudeerden met een HAVO-vooropleiding ligt het gemiddelde met 4,5boven het streefcijfer.

• De gemiddelde uitval van eerstejaars bedroeg 25% over de laatste vijf jaar. Dit gemiddelde isongunstig beïnvloed door het jaar 2003, waarin het cijfer 33% was. De verklaring hiervoor isdat toen relatief veel MBO-studenten zonder HBO-doorstroomprofiel aan de driejarige opleidingbegonnen en hun studie voortijdig stopten. Het driejarig traject is nadien mede als gevolghiervan afgeschaft.


Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als zijndevoldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding streefcijfers heeft geformuleerd enook op deze cijfers stuurt.

Beoordeling van het onderwerp Resultaten

Het visitatieteam is van oordeel dat het onderwerp Resultaten voldoende is. De opleiding heeftinzicht in het kwalitatieve en het kwantitatieve rendement en stuurt daar ook op.

NHL

© Certiked


Bijlage 1: Programma

Programma van de eerste visitatiedag op 29 september 2005

10.00 uur – 10.30 uur Bestuur, opleidingsmanagement Onderwerpen: voorstellen en doornemen programma van visitatiedag

H.J. van Dommele (directeur Instituut Techniek), G.J. van Woudenberg(hoofd afdeling Engineering) en J. van Dulken (opleidingscoördinator)

10.30 uur – 12.00 uur Opleidingsmanager, didactische stafOnderwerpen: domeinspecifieke eisen, bachelorniveau, HBO-oriëntatie enprogramma van de opleidingG.J. van Woudenberg (hoofd afdeling Engineering), J. van Dulken(opleidingscoördinator), B. Kuiper (coördinator Mechatronica) en H. Bijl(coördinator Algemene Werktuigbouwkunde)

12.00 uur – 14.00 uur Lunch, documentenonderzoek visitatieteam, eventueel aanvullend gesprekopleidingsmanager

14.00 uur – 15.00 uur Beroepenveldcommissie Onderwerpen: domeinspecifieke eisen en HBO-oriëntatie Tj. de Vries, H. Visser, L. Jassies, W. Hazenbosch

14.00 uur – 15.00 uur Studenten, die in de opleidingscommissie zitting hebben Onderwerpen: programma opleiding en studeerbaarheid E. de Boer, R. Dijkstra, S. Tijsma, G. Zijlstra

15.00 uur – 16.00 uur Aanvullend onderzoek visitatieteam

16.00 uur – 17.00 uur Opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen eerste visitatiedag

G.J. van Woudenberg (hoofd afdeling Engineering), J. van Dulken(opleidingscoördinator), B. Kuiper (coördinator Mechatronica) en H. Bijl(coördinator Algemene Werktuigbouwkunde)

NHL

© Certiked


Programma van de tweede visitatiedag op 12 oktober 2005

09.00 uur – 10.15 uur Docenten, docerend in hoofdvakken Onderwerpen: vakinhoud, beroepsoriëntatie en didactiek

J. Boerma, J. Daling, mevrouw M. Kamminga, B. Kuiper en J. Verhage

10.15 uur – 11.15 uur Stagecoördinator en afstudeercoördinatorOnderwerpen: stage en afstudeeropdrachtenK. van der Werf en M. Wiersma

11.15 uur – 12.30 uur Studenten, verdeeld over de leerjarenOnderwerpen: studielast, studiebegeleiding, informatievoorziening enfaciliteitenJ. de Jong, P. Tilma, R. Rijpkema, D. Herrema, W. Hiemstra, W. de Vriesen W. Rosier

12.30 uur – 13.00 uur Interimhoofd afdeling Engineering Mevrouw IJ. Zwarter

13.00 uur – 14.00 uur Lunch, documentenonderzoek visitatieteam

14.00 uur – 15.00 uur Afstudeerders van verschillende afstudeerrichtingenOnderwerp: samenhang van programma, informatievoorziening enstudiebegeleiding, stage en afstudeeropdracht

T. de Boer, E. Bontekoe, S. Meindertsma en B. Stelma

15.00 uur – 16.00 uur Afgestudeerden Onderwerp: aansluiting van opleiding op beroepspraktijk M.P. Frölich, E. Kugel en J. Venema

16.00 uur – 17.00 uur Aanvullend onderzoek en intern beraad visitatieteam

17.00 uur – 17.30 uur Opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen

H.J. van Dommele (directeur Instituut Techniek), G.J. van Woudenberg(hoofd afdeling Engineering), mevrouw IJ. Zwarter (interimhoofdEngineering), J. van Dulken (opleidingscoördinator), B. Kuiper(coördinator Mechatronica) en H. Bijl (coördinator AlgemeneWerktuigbouwkunde)

NHL

© Certiked


Bijlage 2: Documenten

Documenten die zijn bestudeerd

• Zelfevaluatierapport Werktuigbouwkunde, september 2005• Profiel en organogram van Noordelijke Hogeschool Leeuwarden• Historiografie afdeling Engineering• Technologische werkplaats (rapportages en brochures)• NHL Strategisch plan 2004 – 2007• Studentengids deel 2 (opleidingsspecifieke deel)• Beroepsprofiel en opleidingscompetenties werktuigbouwkundig ingenieur• Werkdocument werkgroep competenties Werktuigbouwkunde• Gemeenschappelijke propedeuse Engineering• Algemene competenties Engineering• Alumni-enquête 2005• Programma onderwijskader NHL• NHL beleidsnotitie internationalisering/internationale contacten• Boekenlijst• Jaarverslagen• Stagebeoordeling bedrijfsbegeleiders• Semesterevaluaties• Computer Vision Lab NHL• Kenniscentra jachtbouw & lichte constructies en R.V.S.• Overzicht van buitenlandse stage- en afstudeerplaatsen• Projecthandboek thema Energie• Projecthandboek thema Muziek• Project De Blikpletter• Project Telebluppie• Keuzegids Hoger Onderwijs 2004/2005• NHL studentenenquête 2003• Jaarprogramma propedeuse Engineering• Jaarprogramma hoofdfase Werktuigbouwkunde• EngZine• Exitinterviews• Wisnet• Decanaat• Elsevier thema studeren (oktober 2003)• Evaluatie gemeenschappelijke propedeuse• Uitvalpercentages• Onderwijsconcept NHL• Stagehandleiding• Afstudeerhandleiding• Strategisch plan 2004 – 2007• Beleidsplan 2004 – 2007 instituut techniek• Rapport transformatie techniek: joggelen (2002)

NHL

© Certiked


• Personeelsdossier engineering• Formatieplan instituut techniek 2003 – 2007• Notitie learning center• Major/minor-notities• Competentieprofiel voor de docent• Overzicht docentervaring/cv’s• Intercollegiale consultatie• Procedure speciale vakevaluatie• Tevredenheidsonderzoek medewerkers NHL• NHL notitie unilocatie• NHLsysteem voor interne kwaliteitszorg (juni 2003)• Kwaliteitszorgsysteem instituut techniek (maart 2004)• Handboek kwaliteitszorg engineering• Notulen opleidingsoverleg• Notulen opleidingscommissie• Notulen opleidingsadviesraad (beroepenveld)• Notulen afdelingsoverleg• Notulen management team engineering• Notulen mentorenoverleg• Afstudeerprojecten 2000 – 2005• Onderwijskengetallen per 1 oktober 2004

NHL

© Certiked


Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader

De opleiding heeft de eindkwalificaties afgeleid uit het rapport “Beroeps- en opleidingscompetentiesvan de werktuigbouwkundig ingenieur”, begin 2002 opgesteld door de landelijke WerkgroepCompetent Werktuigbouwkunde.De opleiding heeft het landelijk profiel verder uitgewerkt en vertaald naar het curriculum. Dezevertaalslag is weergegeven in het “Werkdocument Competenties W, 28 juni 2002”.Hieronder worden enkele kernpunten uit dit document weergegeven.

De eisen die aan de werktuigbouwkundige worden gesteld bij het begin van de beroepscarrièrekunnen verduidelijkt worden door verschillende functies (representatieve W-taken) en hetbijbehorende werkterrein (de context) te beschrijven. Dit is in navolging van de beschrijving van deberoepsprofielen bij MDT en de kerntaken bij TI.

Er zijn door de opleiding 7 taken onderscheiden(die desgewenst tot 3 of 4 geclusterd kunnen worden):

1. Technisch-commercieel werktuigbouwkundige (commercial engineer)2. Constructeur/applicatiedeskundige (application engineer) (cad/cam/ansys/matlab-figuur)3. Ontwerper discrete producten (product engineer)4. Ontwerper procestechniek (process engineer)5. Ontwerper mechatronica (mechatronics engineer)6. Productietechnoloog (production engineer)7. Productiemanager (industrial engineer).

Omschrijving van de taken (functies, beroepsprofielen)

1. Technisch-commercieel werktuigbouwkundige (vertaler)Verkoper; heeft voldoende technische ondergrond om inhoudelijk de problematiek van de klant tekunnen begrijpen; geeft zowel technisch als commercieel advies aan klant; vertaalt klantenwensennaar producten die het bedrijf kan leveren, bemiddelt tussen klant en technischebedrijfsmedewerkers; organiseert noodzakelijke bijeenkomsten; verzorgt of draagt bij aan of-fertes/orders/afleveringsstructurenidem inkoper maar dan leverancier ipv klant.

2. Constructeur/applicatiedeskundige (vertaler)Rekenaar/tekenaar; kan ontwerpen vormgevingsproblemen kwantitatief ondersteunen, gekozenwerkwijzen en constructies kwantitatief onderbouwen en valideren; maakt gebruik vanrekenmethodes/algoritmes (meestal in software); levert berekeningen en simulaties op aanvraag vanontwerpers (zie 3, 4, 5); bepaalt minder belangrijke details van de producten; verzorgt deproductvisualisatie.

3. Ontwerper discrete producten (maker+)Ontwikkelaar van producten en productiemachines; maakt oa. gebruik van systematische ont-werpmethoden; leider van/deelnemer aan ontwikkelteam, (projectleider) vaak temidden van collega'suit andere disciplines (andere technische vakgebieden, productie, marketing).

NHL

© Certiked


4. Ontwerper procestechniek (maker+)Ontwikkelaar van processen en bijbehorende apparatuur; maakt oa. gebruik van systematischeontwerpmethoden; leider van/deelnemer aan ontwikkelteam, (projectleider) vaak temidden vancollega's uit andere disciplines.

5. Ontwerper mechatronica (maker+)Ontwikkelaar van mechatronische producten; maakt oa. gebruik van systematische ontwerp-methoden; leider van/deelnemer aan multidisciplinair ontwikkelteam, (projectleider) temidden vancollega's uit andere vakgebieden (elektrotechniek, informatica, marketing).

6. Productietechnoloog (maker+vertaler)Ontwerper van productie-installaties en werkplaatsen; leider van/deelnemer aan ontwikkelteam,vaak temidden van collega's uit andere disciplines (ontwerpen, marketing, verkoop, inkoop); kiest dejuiste machines voor een productieproces; bepaalt de routing en layout; verzorgt dewerkvoorbereiding.

7. ProductiemanagerOntwerper van productieschema's en planning; leider van/deelnemer aan productiebesturingsteam,overlegt veel met collega's uit andere disciplines (ontwerpen, marketing, verkoop, inkoop); bepaaltwanneer welk onderdeel gemaakt wordt; organiseert het productieproces; motiveert ondergeschiktewerknemers; realiseert het integrale kwaliteitsbeheer (ISO 9000) en veiligheidsbeheer (Arbo).

NHL

© Certiked


Bijlage 4: Visitatieteam

Dr. M.S. Leloux (1961), teamleiderMevrouw Leloux is na haar studie en promotie farmacie aan de RUU bij diverse organisaties(AKZO Nobel, RIKILT, NIZO food research) in verschillende research-functies (onderzoeker,projectleider, programmaleider, onderzoeksdirecteur en business development manager). Daarnaastvoert zij voor Certiked regelmatig visitaties uit, o.a. als secretaris en extern deskundige. Momenteelis zij zelfstandig adviseur op het gebied van kennisexploitatie en daarnaast tevens werkzaam aan deUniversiteit Twente als senior onderzoeker op dit gebied.

Ir. R.S. Kloosterman (1967), assistent-teamleiderDe heer Kloosterman is sedert 1995 betrokken bij Certiked, sinds 1998 als directeur. Hij voertaudits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep kennisintensieve organisaties.Tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. Hij studeerdebedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven. De heer Kloosterman heeft uitgebreideinternationale ervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek en kwaliteitsmanagement.

Dr. ir. L.W. Caspers (1967), extern deskundigeDe heer Caspers heeft in 1991 zijn studie Werktuigbouwkunde afgerond aan de TechnischeUniversiteit Eindhoven. In 1995 rondde hij daar zijn promotieonderzoek af op het gebied vannumeriek simuleren van het spuitgietproces. Na werkzaam geweest te zijn als Process Engineer bijeen machinebouwer voor de Optical Media Industry, is de heer Caspers Technisch Manager bijBosch Rexroth B.V. in Boxtel.

Drs. W.J.J.C. Vercouteren, secretarisNa zijn studie economie aan de Erasmusuniversiteit Rotterdam heeft de heer Vercouteren enige jarenmanagementfuncties bekleed. Sinds 1990 verricht hij op basis van zelfstandigheid werkzaamhedenop het gebied van financieel-economische analyses en interimmanagement. Hij doet dat met namevoor opleidingsinstituten als ISBW, Wolters Kluwer Génève en ook voor het Ministerie OC & W.Op regelmatige basis treedt hij op als secretaris van Certiked visitatieteams.

J.A.M. van Velthoven (1979), studentDe heer Van Velthoven studeert aan de faculty of architecture van de Technische Universiteit Delftbij de afstudeerrichtingen Real Estate & Housing en Building technology. Eind 2005 verwacht hijtot de afronding van de deze beide studierichtingen te komen. In 2001 behaalde hij zijn propedeusebedrijfkunde aan de Erasmusuniversiteit Rotterdam. Daarnaast is hij actief geweest in diversefuncties binnen de studentenraad TU Delft en Faculteit Bouwkunde.

NHL

© Certiked


Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen

Dr. M.S. LelouxIr. R.S. KloostermanDr. ir. L. W. CaspersDrs. W.J.J.C. VercouterenJ.A.M. van Velthoven

ONDERZOEKSVERSLAG - · PDF fileHet methodisch ontwerpen geldt zowel technische processen en...

Documents

Transcript of ONDERZOEKSVERSLAG - · PDF fileHet methodisch ontwerpen geldt zowel technische processen en...