Onderzoeksmethodiek 2.

Erik P.C. ROMBAUT,Master in Biology.

Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas, Hoogstraat 51, B-9000 Gent / Paleizenstraat 65-67, B-1030 Brussels.

KaHo Sint-Lieven, Hospitaalstraat 23, B-9100 Sint-Niklaas.

+ 32 (0)3 7707147. erik.rombaut@scarlet.be

Cursus voor 2de jaar Facility Management

ONDERZOEKSMETHODIEK

2Gebaseerd op:

Baarda & De Goede. 2001. Basisboek Methoden en Technieken. Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van onderzoek. Uitgeverij Stenfert Kroese, Groningen. 399 pp. Ill. 3de herziene druk isbn 90 207 3030 4

En op

Baarda & De Goede. 2006. Basisboek Methoden en Technieken. Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwantitatief onderzoek. Uitgeverij Wolters-Noordhoff, Groningen. 376 pp. Ill. 4de

herziene druk. ISBN 978 90207 3315 0

Baarda & De Goede (2001, 2006):

Is een praktische handleiding voor opzetten en

uitvoeren van

Empirisch (= door waarneming de

werkelijkheid analyseren)

Kwantitatief onderzoek: cijfers, frequentie, ...

(hoeveel mensen zijn ontevreden ?)

Kwalitatief onderzoek gaat om andere vragen

(zoals: waarover is men ontevreden ?)

Het handboek is opgebouwd op basis van de

wetenschappelijke methode.

De wetenschappelijke methode bestaat in zijn meest

uitgebreide vorm uit 8 stappen.

Fase 1. Het formuleren van de onderzoeksvraag. Probleemstelling, doelstellingen.

Fase 2. Informatieverzameling. Het verzamelen van reeds beschikbare gegevens (in literatuur).

Fase 3. Het opstellen van een werkhypothese.

(Als……., dan ……). Voorwaardelijke wijze. Het zou kunnen, it might be, il est possible que + subjonctif)

Fase 4. Het ontwerpen van het concrete onderzoek. Keuze onderzoekstype.

Fase 5. Het uitvoeren van het onderzoek.

Fase 6. Het vastleggen van de resultaten van het onderzoek.

Fase 7. Formuleren van een besluit.

Fase 8. Situeren van het onderzoek in een breder kader: rapportage (publicatie) en evaluatie.

De wetenschappelijke methode:

Is controleerbaar en herhaalbaar: dus

objectief.

Andere onderzoekers dienen op andere

plaatsen tot een zelfde resultaat te komen

voor dezelfde onderzoeksvraag.

Facility Management en onderzoek.

FM-gericht onderzoek situeert zich vaak en

voornamelijk in het kader van:

Tevredenheid

Behoeften

Imago

Haalbaarheid

Mobiliteit- en milieu

…

De benadering van het handboek 2001 verloopt

via 3 gevallenstudies:

Telebel: enkele klanten zijn ontevreden over

telefonische bereikbaarheid.

Kruispunten: het zou kunnen dat door de

aanwezigheid van camera’s op kruispunten

het aantal roodrijders vermindert en de

verkeersveiligheid toeneemt.

Ziekteverzuim: een groot bedrijf bestelt een

onderzoek naar verklaring voor ziekteverzuim

Lees nu eerst p19-25

De benadering van het handboek 2006 verloopt

via 4 gevallenstudies:

Compeasy: hebben klanten iets aan de vaak

heel technische info over computers in hun

folders ?

Rotondes: de verkeersveiligheid voor fietsers

op rotondes.

Werkstress: Waar hangt het ervaren van

werkstress mee samen bij een grote bank ?

E-mail begeleiding bij depressie. Kan

elektronische begeleiding van patiënten een

voordeel hebben of juist niet ?

Lees nu eerst p17-26

FASE 1- DOELSTELLING EN

ONDERZOEKSVRAAG

1.1 Formuleren van de doelstelling

1.2 Ethische aanvaardbaarheid onderzoek

1.3 Formuleren van onderzoeksvragen

1.4 Typen onderzoeksvragen

1.5 Eenheids- en eigenschapbegrippen

1.6 Controlebegrippen

1.7 Uitvoerbaarheid van onderzoek

1.1 Formuleren van doelstelling

WAT?

Waarom is onderzoek belangrijk?

Wat wil je bereiken? probleem oplossen

bestaande opportuniteit benutten

Normatief en subjectief element

LET OP:Onderzoeker verschaft informatie, neemt geen beslissingen en lost probleem niet op

AARD ?

Praktisch

resultaten onmiddellijk bruikbaar voor

verbeteringen in de praktijk

Theoretisch

direct aanwijsbaar maatschappelijk nut niet

noodzakelijk, maar wel bijdrage tot

wetenschappelijke kennis.

Combinatie

1.2 Ethische aanvaardbaarheid

Drie partijen bij onderzoek: Opdrachtgever

Onderzoeker

Respondent

Onderzoek ethisch aanvaardbaar als: Respondent:

Vrijwillig meewerkt

Geen valse voorstelling van zaken krijgt

Gegevens anoniem verwerkt worden

Geen nadeel ondervindt van uitkomst onderzoek

Opdrachtgever

Controleerbaar onderzoek krijgt

Eerlijk en objectief onderzoek krijgt

Onderzoeksgegevens en conclusies exclusief verkrijgt

(niet aan derden).

Onderzoeker

Echte doelstelling onderzoek kent

Onderzoeksmethoden mag behouden

Wetgeving kan respecteren binnen kader van onderzoek

1.3 Formuleren van onderzoeksvragen

WAT? Wat wil je precies weten?

Wat wordt er precies onderzocht?

FORMULEREN IS EEN PROCES Vaag idee steeds meer concretiseren en reduceren via

literatuuronderzoek en gesprekken met opdrachtgevers, collega’s

en deskundigen

Eindresultaat is limitatieve lijst van vragen

Eventueel opsplitsen in deelvragen

VERMIJD Té open vragen (hoe komt het? waarom?)

Beleidsvragen

Normatieve vragen (want wie bepaalt wat goed is of slecht, verschilt

voor b.v. werkgever en werknemer)

Vraagstelling:

Gesloten vraag / kennis reproduceren

Halfopen vraag

Open vraag / kennis produceren

Zie les voor details.

Reproductief denken

versus

productief denken.

Een voorbeeld:

Inductief en deductief

wetenschappelijk werk

en onderzoek.

1.4 Typen onderzoeksvragen

Drie soorten Frequentievragen

Hoe veel? Hoe vaak? (tellen)

Verschilvragen

X meer dan Y? (vergelijken)

Samenhangvragen

Is er verband? (relaties zoeken)

Let op voor misleidende formulering! Verschil versus samenhang

Belang Bepaalt onderzoeksontwerp

Tellingen

Experimenteel ontwerp

….

Invloed op latere gegevensverwerking (=data-analyse)

1.5 Eenheids- en eigenschapbegrippen

Eenheden Personen, objecten, instellingen, situaties

Hebben bepaalde eigenschappen

Hierover doe je uitspraak

Eigenschappen Kenmerken van de eenheden, dus van personen, objecten,

situaties of processen

Kunnen variëren (meer of minder, wel of niet)

Meetbaar (rechtstreeks of onrechtstreeks)

=> variabelen

1.6. controlebegrippen

Eenvoudig conceptueel model: een lijn

Uitgebreid conceptueel model: netwerk van lijnen (samenhang)

Eenvoudig causaal model: een pijl tussen vermeende

oorzaak en gevolg.

Bestudeer figuren p 38(39) en 40(41)

Let op voor valse verbanden (leeftijd of geslacht kunnen een verhullend effect hebben: dat zijn zgn. controlebegrippen)

1.7. Uitvoerbaarheid van onderzoek

Bepaald door:

Tijd

Geld

Bereikbaarheid en bereidheid van de respondenten

Als project niet haalbaar blijkt, tijdig stopzetten!

Grote onderzoeksprojecten vergen daarom vaak

internationale samenwerking.

Tijd

Vb uitgeven boek

Vragen:

Wat komt eerst? Duurtijd? Onderlinge volgorde? Eventuele

overlappingen? Eventuele verantwoordelijkheden?

Planning

Rekening houden met vakantie en onbeschikbaarheid

Eenvoudig of complex, vb via CPM-methode

Zie bijlage 1

Geld

Overzicht en begroting van kosten voor mensen, materiaal

en infrastructuur

Zie bijlage 1

Belangrijk:

BTW als kostprijselement of niet?

Totale personeelskost

Huren versus kopen

Respondenten Bereidheid afhankelijk van

Onderzoeksinstantie en opdrachtgever

Manier van benaderen

Tijd die het kost

Aantrekkelijkheid van het onderwerp

Nut van het onderzoek

Waardering

Bereikbaarheid

Steekproefkader beschikbaar?

Al dan niet moeilijk te vinden of te contacteren eenheden

Het opstellen van een goede onderzoeksvraag voor de

praktijkopdracht van de cursus OM 2:

de PICO methode.

Analyseer de volgende onderzoeksvragen volgens

de PICO-methode.

Vergelijkend onderzoek van de belasting met regenwater

op het rioleringssysteem tussen Vlaamse

bedrijfsgebouwen mét en zonder vegetatiedak.

De invloed van intensief problematisch gebruik van

cannabis bij Europese adolescenten op het ontstaan van

schizofrenie op latere leeftijd.

De PICO methode:

P: populatie (de onderzoekseenheden)

I: Interventie (uitgevoerde ingreep of

experiment)

C: controle groep (geen ingreep, de

zogenaamde blanco groep waarmee wordt

vergeleken, ook referentiegroep genoemd)

O: outcome (het uitkomst, waar het in het

onderzoek om gaat)

Vergelijkend onderzoek van de belasting met regenwater

op het rioleringssysteem tussen Vlaamse

bedrijfsgebouwen mét en zonder vegetatiedak.

P: Vlaamse bedrijfsgebouwen

I: vegetatiedak

C: geen vegetatiedak

O: regenwaterbelasting op de riolering

De invloed van intensief problematisch gebruik van

cannabis bij Europese adolescenten op het ontstaan van

schizofrenie op latere leeftijd.

P: Europese adolescenten

I: intensief problematisch cannabisgebruik

C: Europese adolescenten zonder gebruik

O: schizofrenie op latere leeftijd