Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor...

Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor Beleidsrelevant Onderzoek’

Steunpunt SSL Conferentie 2011


De relatie tussen ervaringsgericht kleuteronderwijs en leerlinguitkomsten

Positief of Negatief? En voor wie?

Jerissa de Bilde, Bieke De Fraine & Jan Van Damme



Ervaringsgericht werken

Gerichtheid op ervaringswereld kinderen

Uit: Laevers & Van Sanden (1992). Basisboek voor een ervaringsgerichte kleuterklaspraktijk.

CEGO Publishers.Steunpunt SSL Conferentie 2011


Betrokkenheid en welbevinden criteria voor kwaliteit onderwijsproces


Betrokkenheid

PROCES EFFECTdoelen

resultaten

Welbevinden

CONTEXT

aanpakprincipes


Bevorderende factoren

Leerkrachtstijl Autonomieondersteuning Gevoeligheid voor beleving Stimulerend tussenkomen

Organisatorische aspecten Vrije initiatief Aantrekkelijke hoeken (rijk milieu) Aandacht voor interesses in thema’s (open projecten) Aandacht voor socio-emotionele vaardigheden



Onderzoeksvragen

2 onderzoeksvragen1. Verband tussen EGO aspecten en taalprestaties,

rekenprestaties, schools plezier en onafhankelijkheid? Hoofdeffecten

2. Zijn deze verbanden hetzelfde voor risicoleerlingen en kansrijke kinderen? Interactie-effecteno 3 manieren om risicoleerlingen te definiëren

– Sociaal economische status (lage SES, gemiddelde SES, hoge SES)– Beginprestatie taal (lage taalprestatie, gemiddelde taalprestatie, hoge

taalprestatie)– Beginprestatie rekenen(lage rekenprestatie, gemiddelde rekenprestatie,

hoge rekenprestatie)



Vorig onderzoek

LEARN project 2003-2007 in Suriname Vergelijking LEARN- met gelijkaardige scholen

o LEARN scholen meer leertaakgerichtheid, concentratie en huiswerkattitude

o Geen verschillen in taal- en rekenprestaties

Basisrapportage observaties (Van Heddegem, Laevers, & Van Damme; 2004)

Relatie met geobserveerde betrokkenheido Stimulerend tussenkomen consistent geassocieerd met

hogere betrokkenheid



Huidig onderzoek

139 derde kleuterklassen (SiBO) 2360 kleuters gemiddeld 5 jaar en 10 maanden Kind kenmerken

Taal- en rekenprestaties begin en eind kleuterklaso Taal voor Kleuters en Rekenbegrip

Leerkrachtrapportageo Plezier op school (‘Dit kind houdt niet van school’)o Onafhankelijkheid (‘Dit kind kan zijn eigen doelen stellen’)

Socio-Economische Status (SES)o Het opleidingsniveau en beroepsniveau van ouders en

gezinsinkomen



Klaskenmerken Leerkrachtstijl (ADOS, Laevers et al. 1997)

o Autonomieondersteuning (‘Deze leerkracht reageert niet op wat kinderen interessant vinden’)

o Gevoeligheid voor beleving (‘Deze leerkracht bekritiseert en ontmoedigt kinderen’)

o Stimulerend tussenkomen (‘Deze leerkracht introduceert activiteiten op een boeiende wijze’)

Percentage tijd besteed aan Activiteiteno Verplichte activiteiteno Beperkte keuze activiteiten (max. 4 keuzemogelijkheden)o Vrije keuze activiteiten (>4 keuzemogelijkheden)



Op interesse gebaseerde projecten = open projecteno Traditionele thema’s (e.g. Christmas)o Niet-traditionele thema’so Thema’s gebaseerd op interesses



Bereik Gem. SD Min. Max.

Leerkrachtstijl

Stimulerend tussenkomen 1-4 3.09 0.58 1.38 4.00

Autonomieondersteuning 1-4 2.84 0.61 1.00 4.00

Gevoeligheid voor beleving 1-4 3.22 0.54 1.50 4.00

Organisatorische aspecten

Open projecten 1-4 2.02 0.74 0.41 4.00

Tijd verplichte activiteiten 0-100 0.61 0.18 0.00 1.00

Tijd beperkte keuzeactiviteiten 0-100 0.16 0.15 0.00 0.64

Tijd vrije keuze activiteiten 0-100 0.26 0.18 0.00 0.67



2 onderzoeksvragen1. Is er in het algemeen een verband met

leerlinguitkomsten? Hoofdeffecten

2. Verschilt het verband met leerlinguitkomsten afh. van SES en initiële taal- of rekenprestaties? Interactie-effecten

Multilevel regressie analyse (MLWin) 2 niveaus (leerlingen binnen leerkrachten) Stapsgewijze procedure

→ Gecombineerd model



1. Taal- en rekenprestatie

1. Hoofdeffecten


Taalprestaties Rekenprestaties

Kindvariabelen B SE B SE

Intercept 52.63 *** 0.27 51.19 *** 0.19

Gender (jongen) -0.95 *** 0.22 0.61 *** 0.17

Leeftijd (in maanden) -0.12 *** 0.03 -0.10 *** 0.02

Beginprestatie taal 0.35 *** 0.02 0.15 *** 0.01

Beginprestatie wiskunde 0.39 *** 0.02 0.62 *** 0.02

SES 0.02 0.16 0.60 *** 0.12

Klaskenmerken

Stimulerend tussenkomen 1.09 ** 0.40 1.38 *** 0.35

Tijd beperkte keuze -3.86 ** 1.19


2. Interactie-effecten


Taalprestaties Rekenprestaties

Kindvariabelen B SE B SE

Intercept 52.52 *** 0.27 51.16 *** 0.19

Gender -0.97 *** 0.22 0.61 *** 0.17

Leeftijd (in maanden) -0.12 *** 0.03 -0.10 *** 0.02

Beginprestatie taal 0.36 *** 0.02 0.15 *** 0.01

Beginprestatie rekenen 0.39 *** 0.02 0.62 *** 0.02

SES 0.05 0.16 0.61 *** 0.12

Klaskenmerken

Tijd beperkte keuze -1.27 1.71 -3.62 ** 1.19

SES x Tijd beperkte keuze 2.56 * 1.03 1.61 * 0.77

Autonomieondersteuning -0.21 0.40 -0.86 * 0.34

Taal x Autonomieondersteuning 0.09 *** 0.02 0.05 *** 0.02

Stimulerend tussenkomen 1.16 *** 0.35

Rekenen x Stimulerend tussenkomen -0.06 *** 0.02


Taalprestatie Rekenprestatie

Perc. tijd aan beperkte keuze activiteiten



Taalprestatie Rekenprestatie

Autonomie-ondersteuning



Rekenprestatie

Stimulerend tussenkomen



2. Schools plezier en onafhankelijkheid

1. Hoofdeffecten

Geen significante hoofdeffecten

2. Interactie-effecten


Schools plezier Onafhankelijk functioneren

Kindkenmerken B SE B SE

Intercept 5.09 *** 0.04 3.96 *** 0.05

Gender -0.19 *** 0.03 -0.17 *** 0.03

Age 0.01 0.00 0.01 * 0.00

ILA 0.01 *** 0.00 0.03 *** 0.00

IAA 0.01 *** 0.00 0.05 *** 0.00

SES 0.06 ** 0.02 0.13 *** 0.02

Klaskenmerken

Tijd vrije keuze _ _ 0.09 0.23

Rekenen x Tijd vrije keuze _ _ 0.03 *** 0.01

Tijd verplichte keuze -0.02 0.19

Rekenen x Tijd verplichte keuzen -0.02 * 0.01 _ _

Open projecten 0.03 0.05 _ _

Rekenen x Open projecten 0.00 * 0.00 _ _


Significante verschillen, doch geen significant positief of negatief verband voor risico- of nietrisicoleerlingen

-Open projecten

-Perc. vrije

Keuze

-Perc. verplichte

keuze



Bevindingen

Gedifferentieerd beeld Geen significante verbanden tussen EGO aspecten

en leerlinguitkomsten bij de groep kinderen met een hoge SES of hoge beginprestaties

Bij de risicoleerlingen werden wél significante verbanden gevonden

o Stimulerend tussenkomen positief geassocieerd met prestaties

o Autonomie-ondersteunende leerkrachtstijl, grote hoeveelheid tijd besteed aan beperkte keuzeactiviteiten is negatief geassocieerd met prestaties

o Beeld mbt. niet-cognitief functioneren in zelfde lijn, maar minder uitgesproken



Betekenis interacties?

Hebben risicoleerlingen andere onderwijsbehoeften?

Presteren ze beter in een gestructureerd, prestatiegericht klimaat?

‘Vrije’ omgeving te complex, te ongestructureerd of te weinig leeropportuniteiten?

Kansrijke kinderen hechten meer belang aan het krijgen van keuzes en vrijheid?

Kloof tussen context en cultuur thuis en op school?



Bedenkingen

Design Correlationeel, geen causale verbanden

Problemen leerkrachtrapportage van kindfunctioneren hoge gemiddeldes en weinig spreiding

Problemen observaties Veel observatoren, moeilijke instrumenten Weinig variatie leerkrachtgedrag (<-> USA)



Conclusie

Ander onderzoek noodzakelijk Interventie-onderzoek Oudere leerlingen

Belang onderzoek bij implementatie vernieuwing

→ Evidence-based werken

[email protected]


Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor...

Documents

Transcript of Onderzoek gefinancierd door de Vlaamse Regering in het kader van het programma ‘Steunpunten voor...