Onderzoek fiets- en kantstroken

Eerste resultaten

Nationaal Fietscongres, 18 juni 2015

Peter Morsink, Jos Hengeveld,Robert Hulshof, Otto van BoggelenTheo Zeegers

18 juni 20152

Inhoud

Aanleiding: discussienotitie fiets- en kantstroken

Locaties

Methode onderzoek: gegevensinwinning en analyse

Resultaten belevingsonderzoek

Doorkijk volledig onderzoek

18 juni 20153

Discussienotitie fiets- en kantstroken 2014

Onduidelijkheid: diversiteit aan fietsstroken, fietssuggestiestroken en uitwijkstroken

Nieuwe ideeën voor toepassing van fietsstroken en hypothesen

Toetsen van deze ideeën: veldonderzoek naar de positie op de weg van fietsers en andere weggebruikers

Gericht op: Heldere aanbevelingen met draagvlak bij wegbeheerders die

goed toepasbaar zijn in de praktijk Doorwerking van de belangrijkste bevindingen in richtlijnen voor

het ontwerp van gedeelde fietsinfrastructuur

18 juni 20154

Onderzoeksvragen

Relatie tussen kenmerken van rijbanen met fiets- en kantstroken en:

Gedrag van fietsers en bestuurders van motorvoertuigen Positie ten opzichte van de rand Positie ten opzichte van elkaar bij inhalen

Veiligheidsbeleving van fietsers

18 juni 20155

Locaties - wegprofielen

18 juni 20156

23 locaties verspreid over Nederland

B1

B2

C1

18 juni 20157

Locaties B1 - rijbaanbreedte: min. 8 m

Conform Afwijkend

18 juni 20158

Locaties B2 – rijbaanbreedte: max. 7m

Conform Afwijkend

18 juni 20159

Locaties C1 – rijbaanbreedte: max. 6m

Conform Afwijkend

18 juni 201510

Methode onderzoek (1): gedrag

Camerabeelden voor positiebepaling Metingen snelheid en intensiteit

Video fragment 1 Video fragment 2

18 juni 201511

Methode onderzoek (2): beleving

Vaststellen effect van inrichtingskenmerken en verkeersgegevens op de beleving van fietsers (comfort en veiligheid)

Korte vragenlijst afgenomen op locatie Totaal ca. 1800 respondenten 50% man, 50% vrouw 18-65 jaar: 65%, < 18 jaar: 10%, > 65 jaar: 25%

Typen vragen: Algeheel oordeel verkeersveiligheid van de weg Verkeerveiligheid i.r.t. breedte, inhaalgedrag etc. Persoonskenmerken

C1

18 juni 201512

Resultaten belevingsonderzoekLocatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger

Goes 6,7 / 1,8 7,4 B2 Bibeko Conform 47%Swifterbant 6,8 / 1,6 7,2 B2 Bibeko Conform 42%

Utrecht 1 8,8 / 1,8 7,2 B1 Bibeko Conform 40%Enschede 1 8,0 / 2,0 6,9 B2 Bibeko Conform 39%

Scheldestromen (fietsstraat) 5,75 / 5,0 6,8 C1 Bubeko Conform 25%Utrecht 2 9,2 / 2,0 6,7 B1 Bibeko Conform 24%

Den Haag 1 9,5 / 1,6 6,6 B1 Bibeko Bijna 29%Harich 4,7 / 1,2 6,6 C1 Bubeko Bijna 12%

Purmerend 6,5 / 1,5 6,2 B2 Bibeko Bijna 9%Zwolle 8,8 / 1,4 6,2 B1 Bibeko Bijna 18%

Grootebroek 5,4 / 1,0 6,1 C1 Bibeko Afwijkend 11%Putten (fietsstraat) 5,5 / 1,9 6,1 C1 Bubeko Conform 34%

Krimpen aan de Lek 8,4 / 1,2 6,0 B1 Bibeko Afwijkend 12%Hoogkarspel 5,1 / 1,0 6,0 C1 Bibeko Afwijkend 13%Winterswijk 7,3 / 1,0 5,9 B2 Bibeko Afwijkend 16%Kortenhoef 5,6 / 0 - 1,1 5,8 C1 Bibeko Afwijkend 7%

Sneek 6,4 / 0,8 5,8 B2 Bibeko Afwijkend 13%Den Haag 2 8,9 / 1,4 5,8 B1 Bibeko Bijna 21%

Overbetuwe 5,1 / 0,6 5,7 C1 Bubeko Afwijkend 17%Hardinxveld-Giessendam 5,9 / 1,2 5,5 B2 Bibeko Afwijkend 6%

Enschede 2 5,2 / 0,75 5,5 C1 Bubeko Conform 15%Den Haag 3 6,2 / 1,3 5,4 B2 Bibeko Bijna 9%Landsmeer 6,0 / 1,0 4,9 C1 Bibeko Afwijkend 3%

18 juni 201513

Resultaten belevingsonderzoek: B1

Conform Bijna

Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger

Utrecht 1 8,8 / 1,8 7,2 B1 Bibeko Conform 40%Utrecht 2 9,2 / 2,0 6,7 B1 Bibeko Conform 24%

Den Haag 1 9,5 / 1,6 6,6 B1 Bibeko Bijna 29%Zwolle 8,8 / 1,4 6,2 B1 Bibeko Bijna 18%

Krimpen aan de Lek 8,4 / 1,2 6,0 B1 Bibeko Afwijkend 12%Den Haag 2 8,9 / 1,4 5,8 B1 Bibeko Bijna 21%

18 juni 201514

Resultaten belevingsonderzoek: B2

Conform Afwijkend

Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger

Goes 6,7 / 1,8 7,4 B2 Bibeko Conform 47%Swifterbant 6,8 / 1,6 7,2 B2 Bibeko Conform 42%Enschede 1 8,0 / 2,0 6,9 B2 Bibeko Conform 39%Purmerend 6,5 / 1,5 6,2 B2 Bibeko Bijna 9%

Winterswijk 7,3 / 1,0 5,9 B2 Bibeko Afwijkend 16%Sneek 6,4 / 0,8 5,8 B2 Bibeko Afwijkend 13%

Hardinxveld-Giessendam 5,9 / 1,2 5,5 B2 Bibeko Afwijkend 6%Den Haag 3 6,2 / 1,3 5,4 B2 Bibeko Bijna 9%

18 juni 201515

Resultaten belevingsonderzoek: C1

Conform Afwijkend

Locatie Breedte (m) Score Type locatie beko Conform 8 of hoger

Scheldestromen (fietsstraat) 5,75 / 5,0 6,8 C1 Bubeko Conform 25%Harich 4,7 / 1,2 6,6 C1 Bubeko Bijna 12%

Grootebroek 5,4 / 1,0 6,1 C1 Bibeko Afwijkend 11%Putten (fietsstraat) 5,5 / 1,9 6,1 C1 Bubeko Conform 34%

Hoogkarspel 5,1 / 1,0 6,0 C1 Bibeko Afwijkend 13%Kortenhoef 5,6 / 0 - 1,1 5,8 C1 Bibeko Afwijkend 7%

Overbetuwe 5,1 / 0,6 5,7 C1 Bubeko Afwijkend 17%Enschede 2 5,2 / 0,75 5,5 C1 Bubeko Conform 15%Landsmeer 6,0 / 1,0 4,9 C1 Bibeko Afwijkend 3%

18 juni 201516

Eerste conclusies:

Algemeen: Inrichtingsvoorstellen uit de discussienotitie worden door fietsers vaak goed

gewaardeerd In alle categorieën (B1, B2, C1) komen wegvakken voor die als veilig en

onveilig ervaren worden Gemiddeld scoren de bredere wegvakken (B1) het hoogst in beleefde

veiligheid, de smallere (C1) het laagst Binnen de smalle wegvakken scoren fietsstraten beter in beleefde veiligheid

dan een wegvak met stroken

Meer specifiek: Bredere stroken geven fietsers een veiliger gevoel (met z’n tweeën fietsen

blijft wel een issue!) Hard rijden en gevaarlijk inhalen worden vaak als negatieve factoren

genoemd (vooral bij de smalle stroken) Kleur verschil/contrast tussen fietsstrook en rijstrook vergroot het

veiligheidsgevoel Parkeren langs de weg wordt op vrij veel locaties niet als specifiek onveiliger

beschouwd Omgevingskenmerken spelen een belangrijke rol in het veiligheidsoordeel

18 juni 201517

Voorspellend model:Formule voor beleefde veiligheid ?

Persoonskenmerken (leeftijd, fietsgebruik) Breedtematen dwarsprofiel (fietsstrook, rijloper) Snelheidsgegevens wegvak (auto) Intensiteitsgegevens wegvak (auto, fiets)

18 juni 201518

Algemene conclusies

Model met veel variabelen is wel statistisch significant Maar verklaart toch maar een klein deel (12 %) van de variantie

Fietsers die vaker over het wegvak fietsen, zijn negatiever over de veiligheid

Snelheid gemotoriseerde verkeer wordt nooit als verklarende variabele gevonden !

Gevoel van veiligheid neemt toe als de fietsintensiteit hoger is En af als de autointensiteit hoger is

Specifiek voor fietsstroken: Belangrijkste verklarende variabele is de breedte van de fietsstrook

“Veiligheid in Volume” werkt ook mentaal !

18 juni 201519

Doorkijk volledig onderzoek (1)

Onderzoeksvragen  positie van de fietser ten opzichte van de rechter verhardingsrand relatieve afstand tussen gemotoriseerd verkeer en fietser bij inhalen snelheid gemotoriseerd verkeer bij inhalen.

Verdeling van de positie op de weg free-flow van fietser en auto, gemeten vanaf rechterverhardingsrand

Passageafstand tussen auto en fietser bij een standaard inhaalbeweging en de geschatte snelheid van de auto bij passage

Analyse per locatie van de verschillen in positie van voertuigen tussen ‘free-flow’ en ‘standaard inhaalbeweging

Opzetten van een statistisch model (multiple linear regression) over de 23 locaties voor de passage-afstand en passage-snelheid(sverschil) bij ‘standaard inhaalbeweging’

18 juni 201520

Doorkijk volledig onderzoek (2)

Variabelen in model

Statische informatie Weginrichting: aanwezigheid stroken, middenas, parkeervakken, rood

asfalt … Maten dwarsprofiel Intensiteiten auto en fiets

Dynamische informatie Gebeurtenis: free-flow, passage, drie-ontmoeting Rijsnelheid gemotoriseerd verkeer\

Persoonlijke informatie Leeftijd fietser

Wegbeleving enquête

18 juni 201521

Impressie analyse video observatiedata

Locatie voorbeeld – Utrecht 1: ingericht conform aanbevelingen

18 juni 201522

B1 Conform: Solo Fiets

0%

10%

20%

30% N= 50

VOERTUIG

P

Rijstrook

Fietsstrook

4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

Fiets

18 juni 201523

B1 Conform: Duo Fiets

0%

10%

20%

30%

VOERTUIG

P

Rijstrook

Fietsstrook

4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

Fiets RechtsFiets Links

N= 50

18 juni 201524

B1 Conform: Solo Auto

0%

10%

20%

30%

VOERTUIG

P

Rijstrook

Fietsstrook

4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

Auto

N= 50

18 juni 201525

B1 Conform: Inhalen Solo Fiets

VOERTUIG

P

Rijstrook

Fietsstrook

4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

Solo Fiets

Inhalende Auto

N= 200

0%

10%

20%

30%

18 juni 201526

B1 Conform: Inhalen Duo Fiets

0%

10%

20%

30%

N= 103

VOERTUIG

P

Rijstrook

Fietsstrook

4,5 4,2 3,9 3,6 3,3 3 2,7 2,4 2,1 1,8 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0 -0,3 -0,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8 2,7 2,6 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

Fiets Rechts

Inhalende Auto

Fiets Links

18 juni 201527

Contactgegevens

Royal HaskoningDHV

Peter Morsink / Jos HengeveldLaan 1914 no. 35 3818 EX Amersfoort+31 (0)88 346 2690Mobiel: +31 (0)6 5236 8078Email: peter.morsink@rhdhv.com

Theo ZeegersZelfstandig verkeersconsulentEikenlaan 243768 EV SoestEmail: th.zeegers@xs4all.nl

CROW/Fietsberaad

Otto van Boggelen / Robert Hulshof+31 (0)318 699828 Mobiel: + 31 (0)6 2294 7072 Email: Robert.Hulshof@crow.nl

18 juni 201528