Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

17
| 21-10-2015 SportScience.blog | Nico W. Van Yperen Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid Prof. Dr. Nico W. Van Yperen | Hoogleraar Sportpsychologie | Rijksuniversiteit Groningen Studium Generale video talk https://www.rug.nl/staff/n.van.yperen/ www.SportScience.blog www.ssig.nl

Transcript of Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

Page 1: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

OmgaanmetTegenslag:VeerkrachtenMentaleWeerbaarheid

Prof.Dr.NicoW.VanYperen|HoogleraarSportpsychologie|RijksuniversiteitGroningen

StudiumGeneralevideotalk

https://www.rug.nl/staff/n.van.yperen/

www.SportScience.blog

www.ssig.nl

Page 2: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

VeerkrachtenMentaleWeerbaarheid

Watisdat?Eenpersoonskenmerk?Eenproces?

Page 3: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Veerkracht(Resilience)

Stressor(s)-Tegenslag

Page 4: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Blessuresenziekte

Slechtefaciliteiten/organisatie

Interpersoonlijkeproblemen(coach,teamgenoten)

Tegenvallenderesultaten

Combinatiemetstudie,werkenfamilie

Ingrijpendegebeurtenissen

Proceduresenregelgeving

Persoonlijkeomstandigheden

Prestatiedrukenverwachtingen

Stressoren—>Oorzakenvanstress,orstress-reacties

Page 5: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

VeerkrachtenMentaleWeerbaarheid

Hetzelfdeals“survival”of“overleven”

Page 6: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Carver,C.S.(1998).ResilienceandThriving:Issues,Models,andLinkages.JournalofSocialIssues,54,245-266.

Wanneerisersprakevan“thriving”?Beterevaardigheden,meerkennisToenameinzelfvertrouweneneigencapaciteitenBetereverhoudingenmetanderenImmuniteit…..

Veerkrachtalsproces

Stressor(s)

Page 7: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

https://www.sportscience.blog/2016/12/02/veerkracht

Page 8: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Stress-reacties(“strains”):• Cognitief:negatievegedachten,malen,concentratieverlies.• Emotioneel:angst,nervositeit,verlaagdzelfvertrouwen,afnamecommitment.• Fysiologisch:versneldehartslag,ademhaling,transpireren.• Gedrag:Prestatieverlies(“choking”),verkeerdebeslissingen,haasten,agressie.

Perceptievandepersoon:Waargenomenmogelijkheidomdestressorhethoofdtebieden.

Stressor:Aanwezigheidvanpotentiëlestressoren

(on)balans

Stressoren—>Oorzakenvanstress,orstress-reacties

Persoonskenmerk?

Page 9: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

“Hardinessiseencocktailvanpersoonskenmerkendiedepersooninstaatsteltomnega3evegevolgenvaneenstressorteverzachtenoftevoorkomen”(Kobasa,1979,seep.13):

Kobasa,S.C.(1979)Stressfullifeevents,personality,andhealth:Aninquiryintohardiness.JournalofPersonalityandSocialPsychology,37,1–11.

1. Control=hetgevoelcontroletehebbenoverdesituaNe.

2. Challenge=potenNëlestressorenzienalsposiNeveuitdagingenenmogelijkheden,nietalsbedreigingen.

3. Commitment=toewijding;verbondenheidmet,envasthoudenaaneenwens,doeloftaak.

4C’sModelvanMentaleWeerbaarheid(“MentalToughness”):

Hardiness+(4)Confidence=eensterkgeloofineigenkunnen,zelfvertrouwen.

Mentaleweerbaarheidalspersoonskenmerk

Page 10: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

4CModel,ofModelvanMentaleWeerbaarheid:

ControlChallenge

CommitmentConfidence

Zoalsvaakindepsychologischeliteratuur,iserveeldiscussieoverdepreciezebetekenisvanhetconcept.

Oneindige,onverzadigbarehongernaarsucces?Instaatzijnomhetbesteinjezelfnaarboventehalenopdemomentendathetmoet?

Instaatzijnomjeuitsluitendterichtenopdatgenewatjemoetdoen?Devaardigheidomjefocusenaandachtteverleggenindiennodig?InstaatzijnomjefysiekeenemoNonelegrenzenteverleggen?HetgevoeldatanderenjeteallenNjdesteunenenaanmoedigen?Ervaringhebbeninhetdoorstaanenoverwinnenvanontberingen?Hetvermogenomhetuiterstevanzichzelftevragen?Hetvermogenomderusttebewarenalsdedrukhoogis?Hetvermogenomdefocusopdetaakenhetdoeltehouden,ondanksvermoeidheid,pijntjesofanderlichamelijkongemak?

Omermaareenpaartenoemen….

Mentaleweerbaarheidalspersoonskenmerk

Page 11: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Oneindige,onverzadigbarehongernaarsucces?

Instaatzijnomhetbesteinjezelfnaarboventehalenopdemomentendathetmoet?

Instaatzijnomjeuitsluitendterichtenopdatgenewatjemoetdoen?

Devaardigheidomjefocusenaandachtteverleggenindiennodig?

InstaatzijnomjefysiekeenemoNonelegrenzenteverleggen?

Mentaleweerbaarheidalspersoonskenmerk

Page 12: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

HetgevoeldatanderenjeteallenNjdesteunenenaanmoedigen?

Ervaringhebbeninhetdoorstaanenoverwinnenvanontberingen?

Hetvermogenomhetuiterstevanzichzelftevragen?

Hetvermogenomderusttebewarenalsdedrukhoogis?

Hetvermogenomdefocusopdetaakenhetdoeltehouden,ondanksvermoeidheid,pijntjesofanderlichamelijkongemak?

Mentaleweerbaarheidalspersoonskenmerk

Page 13: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

4C’sModelofMentalToughness:

ControlChallenge

CommitmentConfidence

DaaromishetbelangrijkommeteenkriNschebliktekijkennaarde(sport)psychologischeliteratuurenperonderzoektekijkenhoeveerkrachtenmentaleweerbaarheidprecieszijngemeten,enof,enwelk,proceswordtverondersteld.

Mentaleweerbaarheidalspersoonskenmerk

Zoalsvaakindepsychologischeliteratuur,iserveeldiscussieoverdepreciezebetekenisvanhetconcept,inclusiefdeonderliggendemechanismendiehetontstaanvanmentaleweerbaarheidkunnenverklaren.

Page 14: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

https://www.sportscience.blog/2020/04/02/black-mamba

Indehedendaagsesportpsychologischeliteratuurisderodedraaddatmentaalsterkesportersbeschikkenoverhetvermogenomookdeallerbesteversievanzichzelftezijnonderomstandighedendie:

1. stressvolzijn,zoalsbijprestaNedruk,toenemendespanning,entegenslag;

2. subopjmaalzijn,zoalsbijvermoeidheid,pijntjes,enweerstand;

3. afleidendzijn,zoalseenkriNschpubliek,lawaai,ennegaNevegedachten.

NBMentaleweerbaarheidisookvanbelangalshetgoedgaat.Ooksucceskannegatieveconsequentieshebbendoorconcentratie-enmotivatieverlies!

Page 15: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Hill,Y.,DenHartigh,R.J.R.,Meijer,R.R.,DeJonge,P.,&VanYperen,N.W.(2018).Resilienceinsportsfromadynamicalperspective.Sport,Exercise,andPerformancePsychology,7,333-341.

1. Veerkracht=het(complexe)procesvanadaptatiebijtegenslag,bijconfrontatiemetaversie,trauma,tragedie,bedreigingen,ofandereingrijpendestressoren.

2. Mentaleweerbaarheid=eencocktailvanpersoonskenmerkendiedepersoonbeschermentegennadeligeconsequentiesvanstressvolle,suboptimaleenafleidende(ensuccesvolle)omstandigheden.

Veerkrachtenmentaleweerbaarheid:Conclusies

Page 16: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

https://project-ris.nl

ResilienceinSports:Eenonderzoeknaardeveerkrachtvansporters

Page 17: Omgaan met Tegenslag: Veerkracht en Mentale Weerbaarheid

|21-10-2015SportScience.blog | Nico W. Van Yperen

Curriculum/MScProgramTalentDevelopment&Creativity

http://www.stairwaytotalent.nl