Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase
description
Transcript of Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase
![Page 1: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/1.jpg)
Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase
Caroline van HeugtenUniversiteit Maastricht,
Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht
![Page 2: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/2.jpg)
een congrespresentatie geven ….
initiatief
planning en organisatie
geheugen
depressie
ruimtelijke orientatie
aandacht
angst
inzicht
gedragsregulatie
waarnemingmoe
![Page 3: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/3.jpg)
Wat zijn neuropsychologische gevolgen?
• Cognitieve gevolgen:geheugenaandachtmentale snelheid
• Emotionele en gedragsmatige gevolgen:depressieangstverwerkingsproblematiek
• Maar ook:vermoeidheidverminderde belastbaarheid
• En ook: problematiek bij naastbetrokkenen
![Page 4: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/4.jpg)
Wat zijn neuropsychologische gevolgen?
…..onzichtbaar……
![Page 5: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/5.jpg)
Cognitieve problematiek
![Page 6: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/6.jpg)
Stoornissen tot 1 jaar na CVA
0
10
20
30
40
50
60
1mnd
6mnd
12mnd
snelheid
geheugen
aandacht
uitvoering
![Page 7: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/7.jpg)
Wat valt hieraan op?
• Er zijn stoornissen op meerdere domeinen• Deze stoornissen zijn niet zeldzaam: het
treft vele patiënten• Mentale traagheid springt eruit• Er zijn duidelijke verbeteringen te zien
gedurende het eerste jaar• Maar er blijven ook aanzienlijke
percentages patiënten met stoornissen over
![Page 8: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/8.jpg)
Cognitieve klachten 10 maanden na CVA
Vergeetachtigheid 61Mentale traagheid 56Slechte concentratie 55Geen twee dingen tegelijk 53Afasie 32Moeite met schrijven 56Moeite met lezen 48Moeite met hoofdrekenen 29Moeite met telefoneren 26Moeite met tv kijken 24
![Page 9: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/9.jpg)
Beleving partners?
Vergeetachtigheid 61 59Mentale traagheid 56 64Slechte concentratie 55 54Geen twee dingen tegelijk 53 64Afasie 32 40 Moeite met schrijven 56 53 Moeite met lezen 48 49Moeite met hoofdrekenen 29 28Moeite met telefoneren 26 34Moeite met tv kijken 24 25
![Page 10: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/10.jpg)
Beleving partners?
Vergeetachtigheid 61 59Mentale traagheid 56 64Slechte concentratie 55 54Geen twee dingen tegelijk 53 64Afasie 32 40 **Moeite met schrijven 56 53 **Moeite met lezen 48 49Moeite met hoofdrekenen 29 28Moeite met telefoneren 26 34Moeite met tv kijken 24 25
![Page 11: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/11.jpg)
Hoe worden cognitieve gevolgen gemeten?
• Neuropsychologisch testonderzoek
• (klinische) observaties
• (hetero)anamnese
• Vragenlijsten
• Rapportage van klachten door patiënten
• Rapportage van klachten door anderen
![Page 12: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/12.jpg)
Neuropsychologische test
![Page 13: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/13.jpg)
Dagelijks leven?
![Page 14: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/14.jpg)
stoornissen
beperkingen klachten
-Kan de patiënt goed omgaan met de stoornissen in het dagelijks leven?- Worden er strategieën en hulpmiddelen gebruikt
in het dagelijks leven?-Is de patiënt ongerust over een mogelijke dementie?
![Page 15: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/15.jpg)
Behandeling cognitieve problematiek?
![Page 16: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/16.jpg)
Behandeling chronische cognitieve problematiek
• Voorlichting aan patiënt en familie
• Psycho-educatie
• Aanleren van strategieën tot vele jaren na het letsel
• Gebruik van hulpmiddelen
• Aanpassing van de omgeving
• ‘Neuropsychotherapie’
![Page 17: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/17.jpg)
Mogelijkheden in Nederland
• Cognitieve revalidatie in revalidatiecentra, verpleeghuizen en ziekenhuizen
• Specialistische revalidatie: Nijmegen (ACHN), Arnhem (Brain Integration), Amsterdam (INR), OPS behandeling
• NAH in de psychiatrie• Voorlichting en ondersteuning via thuiszorg
en andere zorgorganisaties (bijv gehandicaptensector)
• Voorlichting en ondersteuning via patiëntenorganisaties
![Page 18: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/18.jpg)
Voorbeeld: Breingrepen• Cognitieve training:
waar liggen mijn mogelijkheden en grenzen
hoe los ik problemen op• Sociale vaardigheidstraining:
assertiviteitomgaan met anderen
• Psychologische begeleiding:acceptatieverwerking
![Page 19: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/19.jpg)
Dat ziet er goed uit…..
• Maar de groepen zitten nauwelijks vol?
• Erkenning van problematiek?
• Herkenning van problematiek?
• Doorverwijzing?
![Page 20: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/20.jpg)
Emotionele en gedragsmatige problematiek
![Page 21: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/21.jpg)
Emotionele en gedragsmatige klachten 10 maand na CVA
Eerder huilen 58Initiatiefverlies 50Irritatie 50Veranderde seksualiteit 49Persoonlijkheid 48Afhankelijk gedrag 45Depressief 45In zichzelf gekeerd 41Emotioneel vlak 32Labiel 31
![Page 22: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/22.jpg)
Beleving partners?
Eerder huilen 58 55Initiatiefverlies 50 60Irritatie 50 58Veranderde seksualiteit 49 56Persoonlijkheid 48 57Afhankelijk gedrag 45 52Depressief 45 50In zichzelf gekeerd 41 42Emotioneel vlak 32 25Labiel 31 33
![Page 23: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/23.jpg)
Depressie na NAH?
![Page 24: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/24.jpg)
Depressie na CVA
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1mnd
1 jr 3 jr 7 jr
![Page 25: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/25.jpg)
Risico op depressie na 3 jaar?
• Soort CVA (infarct)
• Aanwezigheid factoren 1 jaar na CVA:vermoeidheid ADL afhankelijkverminderde motoriekverlaagd activiteitenniveau (hobby,
huishouden, sociaal)
![Page 26: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/26.jpg)
Depressie bij partners
0
10
20
30
40
50
60
70
80
1 mnd 6mnd 1 jaar
![Page 27: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/27.jpg)
Behandeling depressie?
![Page 28: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/28.jpg)
Behandeling depressie
• Medicatie
• Voorlichting aan patient en familie
• Cognitieve gedragstherapie?
• Ontlasten van de situatie
• Sociale steun zoeken
• Probleem oplossend gedrag stimuleren
• ‘Neuropsychotherapie’
![Page 29: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/29.jpg)
Vermoeidheid na NAH?
![Page 30: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/30.jpg)
Vermoeidheid na CVA
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
opname 6 mnd 1 jr 2 jr 3 jr
![Page 31: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/31.jpg)
Risico op vermoeidheid na 1 jaar?
• Vrouwen meer dan mannen
• Oudere patienten
• Aanwezigheid van depressie bij opname
• Externe locus of control: problemen en oplossingen buiten jezelf leggen
![Page 32: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/32.jpg)
Behandeling vermoeidheid?
![Page 33: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/33.jpg)
Behandeling vermoeidheid• Voorlichting aan patiënt en familie
• Medicatie:- stimulantia- antidepressiva
• Stress-management
• Slaaptherapie
• Cognitieve gedragstherapie
• Graded exercise
• Loopband training en andere vormen van fitness
![Page 34: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/34.jpg)
Andere diagnoses dan CVA?
![Page 35: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/35.jpg)
Cognitief functioneren 3-12 jaar na ernstig NAH bij kinderen
0
10
20
30
40
50
60
•54% reguliere schoolcarrière of werk, rest aangepast of lager niveau dan voor letsel
![Page 36: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/36.jpg)
Wat doe je morgen?• Neuropsychologische problematiek is vere van
zeldzaam: wees alert
• Zorg ervoor dat je deze problemen leert herkennen
• Gebruik signaleringslijsten
• Let ook op de impact ervan op de naastbetrokkenen
• Geef gerichte voorlichting
• Verwijs door voor revalidatie en behandeling
![Page 37: Omgaan met neuropsychologische gevolgen na NAH in de chronische fase](https://reader036.fdocuments.nl/reader036/viewer/2022070418/568159e6550346895dc72f81/html5/thumbnails/37.jpg)
Hartelijk dank voor uw aandacht