NAH en Psychiatrie

Veranderingen in gedrag en emotie

Bijeenkomst Contactpersonen NAH 22 april 2010

Indeling

Definitie

Enkele cijfers

Wanneer komt de psychiater in beeld?

Taak van de psychiater

Hoe gaat de psychiater te werk?

Casuïstiek

Aanbevelingen

Definitie NAH

• NAH is alle hersenletsel niet voor of rondom de geboorte ontstaan, dat een onherstelbare breuk in de levenslijn tot gevolg heeft.

Enkele cijfers

• Incidentie NAH totale bevolking bedraagt 80.000-90.000

• 81% van de in het ziekenhuis opgenomen patiënten wordt zonder nazorg naar huis toe ontslagen

• 50% van hen krijgt problemen in de chronische fase

Enkele cijfers II Bron: Hersenstichting 2010

• Elke dag 110 personen CVA• Per jaar 41.000• 75% overleeft• In Nederland 216.500 personen die een CVA

hebben gehad• 70% blijvend last van stoornissen op gebied van

cognitie, emotie, gedrag, communicatie en persoonlijkheidsverandering

Enkele cijfers III

• Bij 68.000 van de 845.000 binnen de GGZ geregistreerde in behandeling zijnde personen is er sprake van NAH gerelateerde problematiek (GGZ sectorrapport “ Op waarde geschat” 2009)

• Onderzoek GGZ Oostbrabant: 8% van bij poli’s aangemelde patiënten heeft NAH gerelateerde problematiek

Wanneer psychiater in beeld?

- Gedragsproblemen

- Psychiatrisch beeld ( psychotische ontregeling/stemmingsproblematiek)

- Overbelasting van de omgeving

Taak van de psychiater

Zoektocht naar overbelasting/overvraging

LET OP:Onze ervaring is:

In 9 van de 10 gevallen speelt overvraging vanuit het onvoldoende onderkennen van neuropsychologische functiestoornissen en communicatieve problematiek een rol (met stoornissen in gedrag en emotie ten gevolge)

Voorbeelden

- Bij Afasie wordt meer begrip en communicatievaardigheid verondersteld dan aanwezig is……..Gevolg: Misverstanden

- Bij geheugenproblemen wordt ervan uitgegaan dat meer onthouden wordt dan mogelijk is………Gevolg: Irritatie

- Aandachtsproblemen en prikkelgevoeligheid worden niet eens gezien……. Gevolg: Overprikkeling

Kans op overvraging groter door

- Gebrek aan motorische problemen- Hoe subtieler de afwijkingen en beperkingen hoe

groter de kans op overschatting - Jonge leeftijd

Hoe gaat de psychiater te werk?Allereerst de diagnostiek cliënt

• Somatisch neurologische aspecten, o.a. EMV score, PTA, lokalisatie

• Premorbide functioneren• Systeeminteractie voor en na het letsel• Neuropsychologische functies• Psychiatrisch toestandsbeeld• Persoonlijkheidsverandering na

letsel(emoties,drive, impulscontrole)• Communicatieve functies

Diagnostiek Cliënt in huidige omgevingWaar kijk je naar?

• Hoe gaat de omgeving met de cliënt om?• Hoe wordt er gecommuniceerd?• Begrijpt men elkaar?• Benadert men de cliënt op het niveau dat hij heeft?• Houdt men rekening met de cognitieve

stoornissen?• Wat speelde er in het systeem voor het letsel en

hoe beïnvloedt dat nu de interactie?

Na diagnostiek volgt integratie

• Alle aspecten bepalen samen wat het probleem is• Het gaat om het maken van een geïntegreerde

werkhypothese• Dan kan bepaald worden in welke sector de

aanpak moet plaatsvinden• De psychiatrie doet zijn deel

Casuïstiek

• Werkvoorbereider bouwbedrijf,al 32 jaar• Man, 58 jaar, hersenstaminfarcten mei 2008• Na korte ZH-opname naar huis toe ontslagen met

fysiotherapie en logopaedie in 1-ste lijn• NPO werd niet verricht (later wel)

Hij verwoordt zijn klachten Mijn gezondheid

- Verdriet Boos. Angst. Futloosheid. Geen reserves. Slecht slapen. - Kan rode draad niet vasthouden, afwijken hoofdzaken bijzaken. Niet

weten wat het doel is. Niet weten wat ik heb verteld of wil vertellen. Problemen met lezen. Geen beslissingen kunnen nemen, ook thuis in het huishouden

- Niet begrepen worden thuis; Gevolg ruzie i.v.m opvliegendheid Vrouw loopt bij psycholoog Moet nu zelf naar psychische afdeling NAH Boekel

Een mooie auto waarvan de motor stuk is

Echtgenote meldt:

- Hele leven stond in het teken van werk

- In de weekends was hij altijd fietsen om de accu op te laden voor de volgende werkweek

- Ik stond er altijd alleen voor (ook voor opvoeding kinderen)

- Hij heeft altijd een heel opvliegend karakter gehad Veel ruzies. En nu nog meer

- Vroeger was hij nooit thuis. Nu altijd. Kan er niet mee omgaan

- Ben zelf depressief. Bij psycholoog

Diagnostiek

Anamnese- Op 13-jarige leeftijd contusio cerebri (fiets versus

auto) waarna 5 weken coma. Geen revalidatie- Daardoor problemen met geheugen en altijd snel

opvliegend- Na contusio gedoubleerd op Mulo, daarna toch

diploma behaald. Daarna MTS.- Op 17-jarige leeftijd val met fiets tegen auto.

Linker arm/schouder verbrijzeld. Blijvende functiebeperking linker arm.

Vervolg anamnese

- “ Werken met de handen ging niet meer”- Besloot door te leren , mede onderdruk van

ouders; “dan maar werken met het hoofd”- Na MTS naar HTS- Ging moeizaam maar hij beschrijft zichzelf als

echte doorzetter- Diploma behaald. Vanaf die tijd werkvoorbereider

Conclusie/Integratie

- Depressief toestandsbeeld bij status na NAH met op grond van NAH cognitieve functiestoornissen en verscherping premorbide persoonlijkheidsmake-up

- Premorbide NAH en anamnestisch al chronische cognitieve overbelasting door overvraging werk en zichzelf (persoonlijkheid)

- Broze evenwicht zowel op werk als in systeem volledig verstoord

Behandelplan

- Medicatie (SSRI)- Opvragen NPO’s, bestudering daarvan door

neuropsycholoog (o.a om mogelijkheden m.b.t cognitieve revalidatie te bepalen)

- Psycho-educatie- Systeembehandeling/ondersteuning- Samenwerking organiseren met UWV en

bedrijfsarts- Aandacht rouwverwerking

Aanbevelingen

- Cliënt begrijpt niets- Cliënt onthoudt niets- Je overvraagt hem dan niet want wat cliënt kan

komt er vanzelf wel uit- Besteedt minstens zoveel aandacht aan de

behandeling en begeleiding van d omgeving van de cliënt als aan hemzelf

- Houdt rekening met de fase van de rouwverwerking waar cliënt en omgeving zich in bevindt

- Goede systeemdiagnostiek is van belang, al in een vroeg stadium

Als laatste

Dank voor uw aandacht

Monique van Lanen-Stijntjes Psychiater NAH Huize Padua NAH Boekel