Omgaan met asociaal gedrag en agressie

Presentatie: Henk VisschedijkOOP-dag CNV Onderwijs

19 november 2013

Agressie

Agressief (van Dale): 1. Aanvallend 2. Geneigd om aan te vallen

Agressief gedrag:Iedere vorm van gedrag die wel of niet bewust gericht is op het teweegbrengen van onlustgevoelens, dan wel doelbewust toebrengen van schade. Het gedrag gaat gepaard met geweld of geweldsdreiging of verbale krenkingen.

Omgaan met asociaal gedrag en agressie

• Inventarisatie:– Lastig gedrag (opstandig, weerstand, brutaal) – Asociaal gedrag – Probleemgedrag (spijbelen, afwijkend gedrag)– Pesten en discriminatie– Materieel geweld (vandalisme, diefstal)– Verbaal geweld (schelden, dreigen)– Lichamelijk geweld (vechten, seksueel geweld)– Crimineel gedrag (drugs, wapens)

“Voel je thuis…………binnen XXX-College”

Een school waar je je snel thuis voelt!Een veilige en gezellige school!Een school waar je op elkaar kunt bouwen en elkaar kunt vertrouwen!Een school waar je respect voor elkaar hebt!

Want, in een goede sfeer presteer je meer!

“Voel je thuis…………binnen XXX-College”

Zo gemakkelijk is dat niet. De afgelopen jaren:• Diverse incidenten in de ‘openbare’ ruimten

(bedreiging en fysiek geweld);• Toename moeilijk en asociaal gedrag van

leerlingen: brutaler en opstandiger.• Negatief imago vanuit verleden

Er zit een ‘kloof’ tussen waar we naar toe willen en waar we nu staan.

Actie op het terrein van schoolveiligheid vereist.

“Voel je thuis…………binnenXXX-College”

• Een beleidsplan/ schoolveiligheidsplan en activiteiten plan (plan van aanpak) zijn nodig om ambitieniveau te realiseren en problemen/ knelpunten aan te pakken!

XXX-College: een veilige werkomgeving!

• Erken daarbij dat agressie geen individueel probleem is maar een organisatieprobleem!

• Dit betekent dat maatregelen/ interventies zich op de complete organisatie en de daarbij betrokken actoren moeten richten!

“Voel je thuis…………binnen XXX-College”

Randvoorwaarden voor een succesvolle aanpak:– Een integrale aanpak– Een gezamenlijk gedragen aanpak– Een procesmatige aanpak

Een veilige werkomgeving (voorkomen van agressie)

1. Een integrale aanpak (een aanpak op alle niveaus)

– Kijken naar:• Onderwijs en leerlingen• Gebouw• Omgeving• Ondersteuning• Schoolklimaat / -cultuur

Veiligheidspiramide

OBE maatregelen

Organisatorisch, bouwkundig, elektronisch

Incidentenprotocollen

Nazorg / sancties

CultuurKwaliteit

Preventie

Repressie

Management

leerlingen

externen

Personeel

Primair proces

OBE-maatregelen

www.vmb.biz

Organisatorisch

Bouwkundig

Elektronisch

Effectiviteit maatregelen

Primair proces

Het fundament van de veiligheid wordt gevormd door de kwaliteit van het primair proces, de beleving door de leerling en de samenwerking tussen de daarbij betrokken partijen

Vooraf hierover goed nadenken en de leerling service gericht (leerlinggericht/pedagogisch verantwoord ) benaderen is de meest veilige werkwijze

Een veilige werkomgeving (voorkomen van agressie)

2. Een gezamenlijke gedragen aanpak- Directie en leidinggevenden- Personeel (OP en OOP)- Leerlingen

Voorkom agressie voor en met elkaar!

Rol van directie

Rol van de directie/management is belangrijk:• Verantwoordelijk voor veilige en plezierige

werkomgeving (mogen dit niet delegeren)

• Kunnen primaire processen (kwaliteit) beïnvloeden

• Kunnen cultuur beïnvloeden (voorbeeldfunctie)

• Kunnen integrale aanpak realiseren en in maatregelen investeren

Veiligheid vraagt om leiderschap van het management!

De rol van de medewerker

Wat mag de school van de medewerkers verwachten?

• Grenzen bepalen (wat mag wel en wat niet?) • Gedrag signaleren en incidenten melden• Collega’s en leerlingen aanspreken op gedrag• Ingrijpen bij incidenten• Onderling samenwerken en collega’s steunen na

incidenten• Meedenken over veiligheid en ideeën

aanleveren

Een veilige werkomgeving (voorkomen van agressie)

3. Een continue procesmatige aanpak! De 5 W’s– Willen (erkennen van problematiek)– Weten (inventariseren)– Wegen (overleggen/besluiten)– Werken (uitvoeren)– Waken (evalueren, bijsturen)

Omgaan met agressie

Een aantal bouwstenen voor agressiehantering

Vormen van agressie

• Frustratie /expressieve agressie: Agressie voortkomend uit opgestapelde irritaties. Men voelt zich tekort gedaan, niet begrepen of miskend. Aanwezigheid van heftige emoties zijn kenmerkend.

• Instrumentele agressie:Agressie is een doelbewuste keuze omdat de agressor denkt dat een bepaald doel hierdoor bereikt kan worden.

• Willekeurige agressie:Agressie om de ‘kick’

• Agressie ten gevolge van psychopathologie: Psychische disfunctioneren

Reacties op agressie

• Een impulsieve (primaire) reactie

– Vechten– Vluchten– Bevriezen

• Een constructieve (opbouwende) reactie

Schema vechten, vluchten, bevriezen (1)

Emoties lopen op

vechten Professioneel hanteren

zelfcontrole

vluchten bevriezen

strategieën

Agressief / Explosief gedragUitdagend gedrag

Schema vechten, vluchten, bevriezen (2)

strategieën

Kalmeren en confronterenLaten gaan

Hulp halen

Reageren op agressie

Fasen: • Strijd negeren• Contact maken• Actief luisteren• Confronteren• Afronden

Afronding

Samenvatting

Openstaande vragen

Evaluatie formulier

Voor een

professionele

invulling van uw

ondersteunende

organisatie”