Sociale psychologie van agressie en prosociaal gedrag
-
Upload
renes002 -
Category
Technology
-
view
3.897 -
download
1
description
Transcript of Sociale psychologie van agressie en prosociaal gedrag
Pro-sociaal en antisociaal gedrag
Pro-sociaal gedrag
Helpen: voor die ander of voor jezelf?Altruïsme en eigenbelang
Definiëren van pro-sociaal gedrag
Prosociaal gedrag
Welwillendheid
Puur Altruïsme
Definiëren van pro-sociaal gedragType Gedrag Definitie Voorbeeld
Prosociaal Prosociaal
GedragGedrag
Welwillendhe
id
Puur Altruïsme
Gedrag bedoeld
om anderen te
helpen (ongeacht
motief)
De ober een De ober een grote fooi grote fooi geven om geven om
indruk op je indruk op je vriendin te vriendin te maken met maken met
je je vrijgevigheivrijgevighei
dd
Definiëren van pro-sociaal gedragType Gedrag Definitie Voorbeeld
Prosociaal Gedrag
WelwillendheWelwillendhe
idid
Puur Altruïsme
Gedrag bedoeld om anderen te
helpen zonder externe beloning
€€20 aan 20 aan een goed een goed
doel doel schenken schenken
om je goed om je goed te voelente voelen
Definiëren van pro-sociaal gedragType Gedrag Definitie Voorbeeld
Prosociaal Gedrag
Welwillendhe
id
Puur Puur
AltruïsmeAltruïsme
Dito, maar nu zonder
dat externe of interne beloning
nagestreeft wordt.
Op de Op de spoorlijn spoorlijn springen springen om een om een
vreemde vreemde die gevallen die gevallen is te helpenis te helpen
Waarom pro-sociaal gedrag? Worden we beter van
(to gain genetic and material benefits)
Komen we beter over (to gain social status and approval)
Zo zijn we nu eenmaal (to manage self-image)
Voelt zo goed (to manage our moods and emotions) …
Helpen en genetisch gerelateerdheid Inclusive fitness:
Zou je je auto aan je broer lenen?En aan je opa?En aan je neef? En hoe zit het met een aantrekkelijke
vreemde?
Michael Cunningham et al. (1995) vroegen mensen of zij bereid zouden zijn anderen te helpen in verschillende situaties …
Resultaten Cunningham et al. (1995)8080
6060
2020
00
Hoog(ouders,
broer/zus,
kinderen)
Hoog(ouders,
broer/zus,
kinderen)
Percentage dat
vrijwillig hulp
aanbiedt
Percentage dat
vrijwillig hulp
aanbiedt
4040
Mate van gerelateerdheidMate van gerelateerdheid
Gem. (groot-
ouders)
Gem. (groot-
ouders)
Laag (1e
graads
neef/nicht)
Laag (1e
graads
neef/nicht)
Geen (aantrek-
kelijke
vreemde)
Geen (aantrek-
kelijke
vreemde)
Helpen, slachtoffers en behoefte Er zijn drie mensen die je nodig
hebben om een boodschap te doen …
Een neefEen zusEen kennis
Je hebt maar tijd om er één te helpen.
Wiens boodschap doe je?
Helpen, slachtoffers en behoefte Er slapen drie mensen in
verschillende kamers van een brandend huis …
Een neefEen opaEen kennis
Je hebt tijd om er één te redden. Wie red je?
Resultaten Burnstein et al. (1994)3.03.0
2.52.5
1.51.5
1.01.0
Hoog(ouders,
broer/zus,
kinderen)
Hoog(ouders,
broer/zus,
kinderen)
Geneigd-heid
om te helpen
Geneigd-heid
om te helpen2.02.0
Mate van gerelateerdheidMate van gerelateerdheid
Gem. (groot-
ouders)
Gem. (groot-
ouders)
Laag (1e
graads
neef/nicht)
Laag (1e
graads
neef/nicht)
Geen (kennissen) Geen (kennissen)
Voor alledaagse hulp, hebben
mensen de neiging
familieleden meer te helpen
dan niet-familieleden
Voor alledaagse hulp, hebben
mensen de neiging
familieleden meer te helpen
dan niet-familieleden
Resultaten Burnstein et al. (1994)3.03.0
2.52.5
1.51.5
1.01.0
Hoog(ouders,
broer/zus,
kinderen)
Hoog(ouders,
broer/zus,
kinderen)
Geneigd-heid
om te helpen
Geneigd-heid
om te helpen2.02.0
Mate van gerelateerdheidMate van gerelateerdheid
Gem. (groot-
ouders)
Gem. (groot-
ouders)
Laag (1e
graads neef/nicht)
Laag (1e
graads neef/nicht)
Het verschil werd zelfs groter
in situaties van leven-of-dood
Het verschil werd zelfs groter
in situaties van leven-of-dood
Geen (kennissen) Geen (kennissen)
Méér inzichten in ‘evolutie’ van helpen Wederkerige hulp – “I scratch your
back, …” Hulp in respons op eerdere hulp
Dieren zullen non-relatives eerder helpen wanneer zij dicht bij elkaar leven en profijt hebben van delen.
Werknemers van organisaties die veel doen voor hen, zullen harder werken voor het bedrijf …
Me myself and I Instilled Beliefs
Economie studenten die het “principle of self-interest” geleerd hebben:• Geven minder aan goede doelen
(Frank, Gilovich, & Regan, 1993)
• Zullen anderen sneller uitbuiten in een onderhandelingsspel (Maxwell & Ames, 1981)
• Zijn meer geneigd om te onderhandelen voor een bonus (Kahneman et al., 1986)
Omstanders als bron van info of hulp
nodig is De resultaten suggereren dat
mensen naar anderen kijken om ze van informatie te voorzien.
Als niemand anders verontrust is, suggereert dat: “geen noodgeval”
Is het een noodgeval?
Wat een aardige man, en hij zwaaide nog naar me…
pluralistic ignorance
Omstanders als bron voor af- en
goedkeuring Soms nemen mensen aan dat hulp gezien zou worden als een onwelkome inbreuk.
Als een vrouw die met een man vocht riep:
“Ik ken je niet eens!”
was hulp waarschijnlijker dan wanneer ze riep:
“Ik weet niet waarom ik met je getrouwd ben!” (Shotland & Straw, 1976)
Effecten van toeschouwers op
hulpgedrag
Anderen als bronnen van
hulp
De hulp beslissingDe hulp beslissing
Anderen alsbronnen van
of hulp vereist is
Anderen als bronnen van
goed- of afkeuring van hulp
Het ‘managen’ van zelfbeeld
Prosociaal gedrag is van invloed op zelfperceptie, daarom kan het strategisch gebruikt worden om zelfbeeld te verbeteren en te bevestigen …
Zie ook voldoen aan sociale norm
Het ‘managen’ van emotional arousal in
noodgevallen Arousal/Kosten-Baten model -Visie dat toeschouwers van lijden, helpen
om hun persoonlijke leed te verzachten (Dovidio, Piliavin, Gaertner, Schroeder, & Clark, 1991)
We zullen in noodgevallen helpen als: we negatieve arousal, voelen en andere omstandigheden suggereren dat
helpen het onplezierige gevoel zal verlichten …
Arousal-kosten-baten model van
helpen
ToegenomeToegenomen kans dat n kans dat
hulp hulp geboden zal geboden zal
wordenworden
Toegenomen Toegenomen kans dat kans dat
hulp hulp geboden zal geboden zal
wordenworden
Observatie van ander
met duidelijke behoefte aan hulp
Toege-nomen
negatieve emotionele arousal
Als kosten van
helpen klein is
Als beloning groot is
Als arousal sterk is
Als “we connect”
‘Managen’ van emotional arousal in NIET-
noodgevallen mood management hypothese - Idee dat mensen helpen tactisch gebruiken om
hun stemming te regelen
Tijdens ons leven leren we dat anderen helpen tot beloningen kan leiden.
Deze beloning maakt dat we ons goed voelen en we leren om helpen te gebruiken om onze stemming te regelen …
Stemming en de kosten/baten van
helpen Studenten in een onderzoek werden gebracht in een:Blijeverdrietige of neutrale bui
Vervolgens kregen ze de kans een non-profit organisatie te helpen …
Kosten baten van helpen
De baten van mensen waren of:Laag - hulp was voor Grote
clubactieHoog - Kankerbestrijding
Kosten van hulp waren of:Laag: Bij donatie bureau zittenHoog: Langs de deur collecteren …
Resultaten: Kosten baten van helpen8080
6060
2020
00
Blij BlijWeyant
(1976)
Weyant
(1976)
% V
rijw
illig
ers
% V
rijw
illig
ers 4040
MoodMoodNeutraalNeutraal
BatenBaten
LaagLaag HoogHoog
KostenKostenLaagLaag
HoogHoog
Blije studenten hielpen meer
dan die in een neutrale bui,
weinig rekening houdend met
kosten en baten
Blije studenten hielpen meer
dan die in een neutrale bui,
weinig rekening houdend met
kosten en baten
Resultaten: Kosten baten van helpen
Weyant
(1976)
Weyant
(1976)
BatenBaten
LaagLaag HoogHoog
KostenKostenLaagLaag
HoogHoog
8080
6060
2020
00
Blij Blij
Weyant (1976)Weyant (1976)
% V
rijw
illig
ers
% V
rijw
illig
ers 4040
MoodMood
NeutraalNeutraal VerdrietigVerdrietig
Maar studenten in
een verdrietige bui
hielpen alleen als
de baten hoog en
kosten laag waren
Maar studenten in
een verdrietige bui
hielpen alleen als
de baten hoog en
kosten laag waren
Pro-sociaal gedrag?
Worden we beter van Komen we beter over Zo zijn we nu eenmaal Voelt zo goed
Bestaat zuiver altruisme dan niet …??
Zuiver altruïsme
Bestaat zuiver altruïsme dan niet??
C. Daniel Batson: “Jawel!” (empathy-altruism sequence)
Empathie: je neemt het perspectief van de
hulpbehoevende
Experiment Batson (1981) Elaine en pp; Elaine krijgt willekeurige
schokken Elaine heeft erg last van de eerste twee
schokken Zou de pp het over willen nemen?
Elaine lijkt wel (empathie) of niet (geen empathie) op pp
Easy Escape: Je mag nu weg Difficult Escape: zie alle 10 trials
Resultaten Batson (1981)
0
20
40
60
80
100
gelijk ongelijk
% h
elper
s
difficult escape
easy escape
Altruïsme
!?
Altruïsme
!?
Dus zuiver altruïsme? Of toch niet??
Evolutionaire benadering: Het is allemaal in het belang van het voortbestaan van onze genen.
Empathie zorgt ervoor dat we verwantschap met het slachtoffer voelen (lijkt op ons dus ‘hoort’ misschien wel bij ons), wat zorgt voor de egoistische motivatie dat we onze genen/soort moeten helpen.
Agressie
Gedrag bedoeld om anderen te schaden of pijn toe te
brengen
Wat is agressie?Type Agressie Definitie Voorbeeld
Poging om ander pijn te doen zonder
duidelijk face-to-
face conflict
Indirecte Indirecte AgressieAgressie Het gerucht Het gerucht
verspreiden verspreiden dat je ex dat je ex
een een geslachts-geslachts-
ziekte heeftziekte heeft
Directe Agressie
Emotionele Agressie
Instrumentele Agressie
Wat is agressie?Type Agressie Definitie Voorbeeld
Indirecte Agressie
Directe Directe AgressieAgressie
Gedrag bedoeld om
iemand pijn te doen
in een directe
confrontatie
Een Een voetballer voetballer slaat een slaat een andere andere
voetballervoetballerEmotionele Agressie
Instrumentele Agressie
Wat is agressie?Type Agressie Definitie Voorbeeld
Indirecte Agressie
Directe Agressie
Emotionele Emotionele AgressieAgressie
Instrumentele Agressie
Schadelijk gedrag dat voorkomt uit boze
gevoelens
Kind krijgt Kind krijgt woedeaan-woedeaan-val nadat val nadat moeder moeder weigert weigert snoep te snoep te kopenkopen
Wat is agressie?Type Agressie Definitie Voorbeeld
Indirecte Agressie
Directe Agressie
Emotionele Agressie
InstrumentelInstrumentele Agressiee Agressie
Ander pijn doen om
een ander (niet
agressief) doel te
bereiken
Moeder Moeder slaat kind slaat kind
om te om te voorkomen voorkomen
dat hij dat hij woede woede aanval aanval
herhaalt herhaalt
Waarom agressie?
Irritatie (to cope with feelings of annoyance)
Krijgen wat je hebben wilt (to gain material and social rewards)
“Ik ben de baas” (to gain or maintain status)
“Als je … komt, kom je aan mij” (to protect oneself or the members of one’s group
Frustratie-Agressie hypothese (Berkowitz)
Origineel - De theorie dat agressie een automatische respons op elke blokkade van doel-gericht gedrag is.
Herzien - De theorie dat elke onplezierige situatie tot emotionele agressie zal leiden in de mate dat deze onplezierige gevoelens oproept.
Frustratie-Agressie hypothese:
Origineel Frustratie (en alleen frustratie)
AgressieAgressie(van alle vormen)(van alle vormen)
Frustratie-Agressie hypothese: Herzien
Frustratie
Negatieve gevoelensNegatieve gevoelens
Emotionele Agressie
Pijn HitteElke andere onplezierige
ervaring
Cognitieve Neo-associationistische
theorie
Negatieve gevoelensNegatieve gevoelens
Onplezierige ervaringen (pijn, hitte, etc.)
Boze gedachten en associaties
VechtenVechten
Cognitieve Neo-associationistische
theorie
Negatieve gevoelensNegatieve gevoelens
Onplezierige ervaringen (pijn, hitte, etc.)
Boze gedachten en associaties
Angstige gedachten en
associaties
Vechten VluchtenVluchten
OFOFObjecten of
gebeurtenissen die
agressie primen
Cognitieve Neo-associationistische
theorie
Angry Thoughts and Associations
Onplezierige ervaringen (pijn, hitte, etc.)
Angstige gedachten en
associaties
Vechten Vluchten
Objecten of gebeurteniss
en die agressie primen
Negatieve gevoelensNegatieve gevoelens
Boze gedachten en associaties
VechtenVechten
Boze gedachten Boze gedachten en associatiesen associaties
“Zeker 6 doden door schietpartij in VS”