NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity...

26
NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance

Transcript of NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity...

Page 1: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

NVP onderzoekPrivate Equity en Venture Capital

Marktcijfers 2018

April 2019

Vertrouwelijk

PwC Corporate Finance

Page 2: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

PwC NVP onderzoek team 3

Investeringen en desinvesteringen 5

Investeringen 7

Desinvesteringen 15

Fondsenwerving 19

Geografische splits 22

Trends en samenvatting 25

Contents

2

NVP onderzoek

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 3: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

PwC NVP onderzoek team

3

NVP onderzoek

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 4: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

PwC Corporate Finance team dat in samenwerking met de NVP analyses heeft opgesteld over de huidige Private Equity en Venture Capital markt in Nederland

4

NVP onderzoek

Joris van de KerkhofPartner

+31 (0) 88 792 76 22 +31 (0) 6 26 14 09 48 [email protected]

Amber WillemsenConsultant

+31 (0) 88 792 0020 +31 (0) 6 83 14 04 31 [email protected]

Joost StormsSenior Consultant

+31 (0) 88 792 64 23 +31 (0) 6 20 85 45 37 [email protected]

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 5: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

5

NVP onderzoek

Investeringen en desinvesteringen

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 6: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

Het totaal geïnvesteerde bedrag in Nederlandse ondernemingen is voor het zesde jaar op rij gestegen en op het hoogste punt van de afgelopen 10 jaar, het gedesinvesteerde bedrag is erg laag, al stijgt het wel weer t.o.v. 2017

6

NVP onderzoek

Markt analyse - Private Equity investeringen in Nederlandse ondernemingen

PE & VC investeringen en desinvesteringen¹ in Nederlandse ondernemingen 2008 – 2018

in € miljarden

Noot: In de gehele presentatie zijn de gerapporteerde desinvesteringen opgenomen tegen kostprijs

2.8

1.0

2.0

3.3

1.6

2.4

3.1

3.4

4.0

4.5

6.0

1.2

0.8 0.7

3.0

2.3 2.22.5

3.13.4

1.82.0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Investeringen

Desinvesteringen

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 7: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

7

NVP onderzoek

Investeringen

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 8: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

Zowel het aantal investeringen als het geheel geïnvesteerde bedrag zijn significant gegroeid. Ook wordt er voor grotere bedragen geïnvesteerd

8

NVP onderzoek

Investeringen door PE & VC in Nederlandse ondernemingen uitgesplitst in geïnvesteerd bedrag en aantal ondernemingen 2008 – 2018

bedrag in € miljarden

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (x €1 mln)

10,5 3,2 6,6 10,3 4,9 7,0 8,1 9,0 10,3 10,4 12,8Gemiddeld geïnvesteerd bedrag per

onderneming

2.8

1.02.0

3.3

1.62.4

3.1 3.44.0

4.5

6.0

268 302 309 322 322

341 376 378 390

436 466

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Geïnvesteerd bedrag

Aantal ondernemingen

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 9: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

27 4 5 15 7 13 24 28 33

53 71

79 116 114 100 120

142 146 149 147

149

196

41

64 48

33

40

48 41

40 40

42

31

36

65

60 91 76

66 75

75 78

90

72

16

20

28 11 14

15

17 12 10

9

13

6

15 19 18 12

12

8 8 8

2

2

71

30 43 61 60

53

75 72 88

103

94

268

302 309 322 322

341

376 378

390

436

466

-

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Totaal

Buyout

Rescue/Turnaround

Replacement capital

Growth capital

Later Stage Venture

Start-up

Seed

Het aantal investeringen in early stage & seed is enorm gegroeid in vergelijking met voorgaande jaren

9

NVP onderzoek

Totale investeringen door PE & VC in Nederlandse ondernemingen uitgesplitst in investeringstype

Totale investeringen – in aantallen 2008 – 2018

Noot: Het totale aantal investeringen zoals opgenomen komt niet overeen met de som van de afzonderlijke getallen. Dit komt doordat er soms in één bedrijf meerdere investeringen zijn gedaan en dat het bedrijf zich ten tijde van de investeringen in verschillende investeringsfases bevond.

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 10: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

8 5 3 6 2 9 11 12 13 28 44 142 99 100 74 81 121 120 126 126 192 290 127

59 48 88 92 71 52 33 86 129

54 414

364 141

445 242 198

499 617 502

581 481 91

123

224

67

47 39

50 57 294

543

111 11

26 59

31

65 104

30 27

134

1

2

2,013

285

1,474

2,612

1,061

1,856

2,289

2,523

2,861

3,068

4,986

2,805

961

2,049

3,323

1,590

2,397

3,050

3,395

4,017

4,543

5,967

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Buyout

Rescue/Turnaround

Replacement capital

Growth capital

Later Stage Venture

Start-up

Seed

Er is in 2018 aanzienlijk minder geïnvesteerd in replacement capital & rescue/turnaround en meer in start-ups t.o.v. 2017. Zoals altijd gaat de grootste hoeveelheid van de investeringen naar buyouts

10

NVP onderzoek

Totale investeringen door PE & VC in Nederlandse ondernemingen uitgesplitst in investeringstype

Totale investeringen – in € duizenden 2008 – 2018

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 11: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

Early stage investeringen worden relatief meer door ROF’s en CVC’sondernomen. Daarnaast wordt door hen ook meer geïnvesteerd in later stage venture t.o.v. de jaren vóór 2015

11

NVP onderzoek

Investeringen door PE & VC in Nederland uitgesplitst naar investeringstype en type investeringsmaatschappij gemiddelde 2015 – 2018

Gemiddeld geïnvesteerd bedrag(’15-’18 in € miljoenen)

Gemiddeld aantal ondernemingen (’15-’18)

52%

70%

75%

63%

99%

93%

100%

40%

18%

11%

0%

1%

5%

0%

8%

12%

14%

37%

0%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Seed

Start-up

Later Stage Venture

Growth

Rescue/ Turnaround

Replacement Capital

Buyout

39%

34%

43%

93%

80%

71%

98%

51%

60%

39%

5%

20%

27%

2%

10%

6%

18%

2%

0%

2%

1%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Seed

Start-up

Later Stage Venture

Growth

Rescue/ Turnaround

Replacement Capital

Buyout

Private Equity en Venture Capital Regionale Ontwikkelingsfondsen Corporate Venture Capital

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 12: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

Toename investeringen in ondernemingen vooral zichtbaar in het €0 - €5m segment

12

NVP onderzoek

Noot: Het totale aantal investeringen zoals opgenomen komt niet overeen met de som van de afzonderlijke getallen. Dit komt doordat er soms in één bedrijf meerdere investeringen zijn gedaan en dat het bedrijf zich ten tijde van de investeringen in verschillende investeringsfases bevond.

Aantal ondernemingen

Aantal Nederlandse ondernemingen waarin PE & VC heeft geïnvesteerd naar omvang 2011 – 2018

2008 % 2009 % 2010 % 2011 % 2012 % 2013 % 2014 % 2015 % 2016 % 2017 % 2018 %

0-1 mil EUR 135 46% 208 64% 207 61% 189 55% 214 62% 230 61% 236 59% 231 58% 224 53% 232 46% 254 51%

1-5 mil EUR 78 27% 81 25% 76 23% 87 25% 75 22% 93 25% 101 25% 91 23% 90 21% 114 23% 136 27%

5-10 mil EUR 36 12% 18 6% 19 6% 24 7% 26 8% 21 6% 21 5% 30 8% 41 10% 40 8% 40 8%

10-25 mil EUR 31 11% 10 3% 17 5% 19 6% 14 4% 21 6% 28 7% 25 6% 37 9% 52 10% 30 6%

25-50 mil EUR 4 1% 5 2% 9 3% 9 3% 10 3% 5 1% 9 2% 10 3% 9 2% 23 5% 20 4%

50-100 mil EUR 5 2% 3 1% 5 1% 9 3% 2 1% 2 1% 3 1% 1 0% 8 2% 5 1% 8 2%

100 - 500 mil EUR 5 2% - 0% 4 1% 7 2% 2 1% 3 1% 3 1% 9 2% 11 3% 4 1% 10 2%

>500 mil EUR -

0% - 0% - 0% - 0% - 0% 1 0% 1 0% - 0% - 0% 1 0% 1 0%

Totaal 268 100% 302 100% 309 100% 322 100% 322 100% 341 100% 376 100% 378 100% 390 100% 436 100% 466 100%

189

87

24 19 9 9 7 -

214

75

26 14 10

2 2 -

230

93

21 21 5 2 3 1

236

101

21 28

9 3 3 1

231

91

30 25 10

1 9

-

224

90

41 37

9 8 11 -

232

114

40 52

23

5 4 1

254

136

40 30

20 8 10

1

0-1 mil EUR 1-5 mil EUR 5-10 mil EUR 10-25 mil EUR 25-50 mil EUR 50-100 mil EUR 100 - 500 mil EUR >500 mil EUR

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 13: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

ICT blijft een belangrijk investeringsgebied gemeten naar aantallen

13

NVP onderzoek

Investeringen door PE & VC in Nederlandse ondernemingen naar bedrijfssectoren in aantallen 2008 – 2018

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Verdeling (%) van investering in aantal

ondernemingen

2,6% 4,3% 5,5% 4,0% 4,7% 3,8% 3,7% 5,3% 2,1% 4,4% 4,9% Chemische producten en agrarische sector

23,5% 25,5% 19,7% 18,6% 16,1% 15,2% 16,5% 20,4% 19,5% 20,4% 18,2% Zakelijke en industriële producten en diensten

13,4% 11,6% 15,9% 16,1% 15,8% 16,1% 12,2% 13,0% 14,9% 17,0% 14,4% Consumenten goederen, diensten en retail

6,3% 6,3% 4,2% 6,8% 8,1% 8,5% 8,2% 8,5% 7,7% 6,0% 7,3% Energie en milieu

2,6% 2,0% 2,6% 2,2% 2,8% 0,6% 1,9% 1,6% 1,5% 1,1% 2,6% Financiële diensten (incl, vastgoed)

28,7% 29,1% 28,5% 26,1% 26,1% 31,4% 30,6% 30,2% 35,6% 28,2% 27,3% ICT

18,3% 17,5% 19,1% 22,4% 22,4% 22,3% 23,9% 18,8% 14,9% 17,7% 19,3% Gezondheidszorg en biotechnologie

4,5% 3,6% 4,5% 3,7% 4,0% 2,1% 2,9% 2,4% 3,8% 5,3% 6,0% Overige

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Totaal

Aantal ondernemingen

12 11 14 12 13 7 11 9 15 23 28

49 53 59 72 72 7690

71 5877

90

7788

8884 84

107

115

114 139123

127

76

8 7 92

7

66

5

12

1719

1322 26

29

31

3230

26

34

3635

4952 51

55

46

49

5874

67

63

7761

60 52

52

6277

76

89

85

7

13 1713 15

13

14 208

19

23

268

302 309322 322

341

376 378390

436466

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Chemische producten en agrarische sector

Zakelijke en industriële producten endiensten

Consumenten goederen, diensten en retail

Energie en milieu

Financiële diensten (incl. vastgoed)

ICT

Gezondheidszorg en biotechnologie

Overige

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Noot: Het totale aantal investeringen zoals opgenomen komt niet overeen met de som van de afzonderlijke getallen. Dit komt doordat er soms in één bedrijf meerdere investeringen zijn gedaan en dat het bedrijf zich ten tijde van de investeringen in verschillende investeringsfases bevond.

Page 14: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

PE en VC hebben in 2018 over de gehele breedte van de markt geïnvesteerd met uitschieters naar Consumenten, goederen, diensten en retail en Chemische Producten en Agrarische Sector

14

NVP onderzoek

Investeringen door PE & VC in Nederlandse ondernemingen naar bedrijfssectoren in bedragen 2008 – 2018in € miljarden

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Verdeling (in %) van investeringen in bedragen

2,2% 5,7% 10,0% 10,2% 4,6% 2,2% 0,7% 14,7% 1,2% 1,1% 16,9% Chemische producten en agrarische sector

40,1% 31,1% 19,5% 22,6% 32,2% 22,9% 16,2% 23,0% 26,1% 30,0% 25,8% Zakelijke en industriële producten en diensten

34,8% 12,7% 38,1% 35,6% 15,0% 34,5% 11,3% 18,8% 34,3% 23,8% 36,5% Consumenten goederen, diensten en retail

4,8% 7,7% 4,7% 3,0% 6,8% 1,4% 4,3% 2,9% 3,0% 4,0% 0,6% Energie en milieu

1,5% 0,8% 6,0% 1,3% 2,7% 0,7% 2,0% 4,9% 9,1% 0,3% 1,4% Financiële diensten (incl. vastgoed)

8,2% 26,3% 16,4% 21,4% 19,3% 7,9% 54,0% 30,0% 14,4% 21,8% 11,0% ICT

7,0% 13,9% 4,2% 5,6% 17,3% 27,1% 11,3% 5,1% 8,3% 14,7% 5,9% Gezondheidszorg en biotechnologie

1,3% 1,8% 1,1% 0,4% 1,9% 3,5% 0,3% 0,6% 3,6% 4,4% 1,8% Overige

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Totaal

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0 0.1 0.2 0.10.2 0.1 0.1 0.2 0.3

0.6

0.3 0.20.3

0.7

0.40.20.2 0.3

0.7 0.3

0.2

1.6

1.0 0.6

1.0

0.7

0.00.0

0.1

0.0

0.0

0.0

0.1

0.2 0.4

0.0

0.10.1

0.1

0.1

0.1

0.0

0.1

0.1 0.1

0.2

0.01.0

0.1

0.8

1.1

0.2

0.8

0.3

0.6

1.4

1.1

2.21.1

0.3

0.4

0.7

0.5

0.5

0.5

0.8

1.0

1.4

1.5

0.1

0.0

0.2

0.3

0.1

0.1

0.00.5

0.0

0.0

1.0

2.8

0.9

2.0

3.2

1.6

2.4

3.0

3.4

4.0

4.5

6.0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Chemische producten en agrarische sector

Zakelijke en industriële producten en diensten

Consumenten goederen, diensten en retail

Energie en milieu

Financiële diensten (incl. vastgoed)

ICT

Gezondheidszorg en biotechnologie

Overige

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 15: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

15

NVP onderzoek

Desinvesteringen

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 16: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

De desinvesteringen zijn gestegen in 2018 ten opzichte van voorgaande jaren, maar het gemiddeld gedesinvesteerd bedrag per onderneming is lichtelijk gedaald

16

NVP onderzoek

Desinvesteringen door PE & VC in Nederlandse ondernemingen uitgesplitst in gedesinvesteerd bedrag en aantal ondernemingen 2008 – 2018

Noot: In de gehele presentatie zijn de gerapporteerde desinvesteringen opgenomen tegen kostprijs

bedrag in € miljarden

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (x € 1.000.000) 7,7 6,3 5,6 23,3 11,2 14,9 12,8 15,3 16,2 9,9 9,7 Gemiddeld gedesinvesteerd bedrag per

onderneming

1.2

0.8 0.7

3.0

2.3 2.22.5

3.13.4

1.82.0

153

129 133 128

204

149

194201

207

183

209

Gedesinvesteerd bedrag

Aantal ondernemingen

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 17: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

De verkoop aan strategische partijen is qua aantallen afgenomen maar qua bedragen redelijk gestegen t.o.v. 2017. Daarnaast is de verkoop aan PE’s in totale waarde enorm gedaald

17

NVP onderzoek

Methoden van desinvesteringen door PE & VC van Nederlandse ondernemingen in aantallen 2008 – 2018

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Methode van desinvesteringen (aantal

ondernemingen) 54 32 28 35 28 23 36 57 37 40 32 Verkoop aan derden*

4 7 2 3 4 4 8 9 9 5 9 Verhandeling via effectenmarkt** 21 9 16 25 20 12 24 25 32 38 41 Verkoop aan andere beleggers*** 67 52 64 53 94 78 68 66 75 64 87 (Terug) verkoop aandeelhouders (incl. aflossing leningen) 15 36 26 16 50 29 45 44 48 33 33 Faillissement / voorzieningen 5 7 2 2 13 7 16 6 11 11 20 Overige/Niet gespecificeerd

153 129 133 128 204 149 194 201 207 183 209 Totaal****

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Methode van desinvesteringen (x € miljoenen) 513 356 363 1.363 544 381 471 1.336 760 836 954 Verkoop aan derden*

3 42 1 144 730 756 404 258 300 27 356 Verhandeling via effectenmarkt** 327 85 244 1.101 177 559 1.182 775 1.182 647 377 Verkoop aan andere beleggers*** 243 56 101 352 86 448 290 399 163 174 284 (Terug) verkoop aandeelhouders (incl. aflossing leningen)

59 254 32 21 736 75 125 294 193 25 17 Faillissement / voorzieningen

25 16 6 3 10 7 8 7 763 105 37 Overige / niet gespecificeerd

1.171 810 746 2.983 2.282 2.225 2.480 3.068 3.361 1.815 2.024 Totaal

-

50

100

150

200

250

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Verkoop aan derden*

Verhandeling via effectenmarkt**

Verkoop aan andere beleggers***

(Terug) verkoop aandeelhouders (incl. aflossing leningen)

Faillissement / voorzieningen

Overige/Niet gespecificeerd

* Doorgaans verkoop aan strategische partijen** Zowel beursintroductie als verhandeling van stukken na beursintroductie

*** Zowel verkoop aan andere participatiemaatschappijen als aan een financiële instelling**** De som van het aantal desinvesteringen wijkt af het genoemde totaal doordat er meerdere

desinvesteringen kunnen zijn in één onderneming

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Noot: Het totale aantal desinvesteringen zoals opgenomen komt niet overeen met de som van de afzonderlijke getallen. Dit komt doordat er soms in één bedrijf meerdere desinvesteringen zijn gedaan en dat het bedrijf zich ten tijde van de investeringen in verschillende investeringsfases bevond.

Page 18: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

De exit routes verkoop aan derden of andere beleggers en beursgang maakten iets minder dan de helft (40%) uit van het totale aantal desinvesteringen in Nederland. Dit percentage was 54% in 2017

18

NVP onderzoek

Methoden van desinvesteringen door PE & VC van Nederlandse ondernemingen op basis van aantallen 2018 vs. 2017

* Doorgaans verkoop aan strategische partijen** Zowel beursintroductie als verhandeling van stukken na beursintroductie*** Zowel verkoop aan andere participatiemaatschappijen als aan een financiële instelling**** De som van het aantal desinvesteringen wijkt af het genoemde totaal doordat er meerdere desinvesteringen kunnen zijn in één onderneming

2018 # desinvesteringen in # ondernemingen Procentueel # desinvesteringen ProcentueelVerkoop aan derden* 32 15,3% 41 16,9%

Verhandeling via effectenmarkt** 9 4,3% 18 7,4%

Verkoop aan andere beleggers*** 35 16,7% 37 15,2%

(Terug) verkoop aandeelhouders (incl, aflossing leningen) 80 38,3% 88 36,2%

Faillissement / voorzieningen 33 15,8% 39 16,0%

Overige/Niet gespecificeerd 20 9,6% 20 8,2%

Totaal**** 209 100% 243 100%

22%

10%

22%

31%

12%

3%17%

8%

15%

36%

16%

8%Verkoop aan derden*

Verhandeling via effectenmarkt**

Verkoop aan andere beleggers***

(Terug) verkoop aandeelhouders(incl. aflossing leningen)

Faillissement / voorzieningen

Overige/Niet gespecificeerd

2017 2018

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 19: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

19

NVP onderzoek

Fondsenwerving

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 20: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

2,091

963

1,367

2,293

1,319 940

1,709

3,523

2,991

4,870

2,067

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Overige Sovereign Wealth Fund (SWF) Academische instellingen Niet-financiële instellingen

Publieke sector Fonds in fonds Verzekeringsmaatschappijen Familie fondsen / ondernemers

Kapitaalmarkt Pensioenfondsen Banken

Vergeleken met 2017 is er een stuk minder opgehaald met fondsenwerving. Er is meer dan €2 miljard aan nieuwe fondsen geworven, waarbij familie fondsen/privé personen een opvallend belangrijke rol hebben gespeeld

20

NVP onderzoek

Herkomst verworven fondsen van PE & VC 2008 – 2018 Herkomst verworven fondsen 2018

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Verdeling (%) van herkomst van verworven

fondsen

1% 18% 2% 12% 2% 2% 10% 2% 1% 5% 7% Banken

20% 5% 33% 20% 9% 5% 11% 20% 3% 24% 2% Pensioenfondsen

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 0% 0% Kapitaalmarkt

3% 14% 5% 4% 7% 3% 4% 14% 5% 6% 5% Verzekeringsmaatschappijen

6% 10% 1% 6% 5% 8% 3% 3% 9% 6% 5% Niet-financiële instellingen

27% 10% 17% 19% 20% 19% 6% 19% 3% 30% 4% Fonds in fonds

11% 5% 7% 6% 28% 14% 25% 6% 9% 5% 21% Publieke sector

20% 32% 24% 18% 28% 36% 28% 17% 36% 17% 44% Familie fondsen en privé personen

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 1% 0% Academische instellingen

0% 0% 10% 10% 0% 2% 0% 7% 0% 4% 1% Sovereign Wealth Fund (SWF)

11% 8% 1% 6% 2% 10% 12% 10% 34% 4% 11% Overige

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Totaal

in € mln

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Netherlands; 50.26%

Europe; 30.28%

North America; 7.28%

Rest of the World; 0.87%

Unclassified; 11.30%

Page 21: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

De publieke sector en de familie fondsen en privé personen focussen zich met name op venture- en groeikapitaal

21

NVP onderzoek

in € mln

Herkomst verworven fondsen (venture- en groeikapitaal) 2008 – 2018

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018Verdeling (%) van herkomst van verworven

fondsen

16% 8% 0% 2% 7% 1% 5% 2% 2% 3% 11% Banken

1% 11% 17% 51% 9% 0% 1% 14% 0% 2% 3% Pensioenfondsen

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Kapitaalmarkt

0% 1% 0% 0% 0% 26% 0% 4% 5% 1% 5% Verzekeringsmaatschappijen

11% 12% 32% 5% 15% 24% 17% 6% 4% 22% 7% Niet-financiële instellingen

25% 17% 17% 14% 16% 0% 25% 2% 6% 2% 7% Fonds in fonds

4% 11% 10% 18% 26% 29% 24% 42% 31% 20% 27% Publieke sector

7% 20% 11% 10% 20% 16% 14% 14% 16% 26% 34% Familie fondsen en privé personen

2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Academische instellingen

0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 2% 0% 1% Sovereign Wealth Fund (SWF)

35% 19% 14% 0% 7% 4% 15% 16% 36% 24% 7% Overige

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Totaal

344253 262

450

247

445

789

535

1,231

746

1,416

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Banken

Pensioenfondsen

Kapitaalmarkt

Verzekeringsmaatschappijen

Niet-financiële instellingen

Fonds in fonds

Publieke sector

Familie fondsen / ondernemers

Academische instellingen

Sovereign Wealth Fund (SWF)

Overige

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 22: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

22

NVP onderzoek

Geografische splits

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 23: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

Het aantal investeringen is toegenomen voor binnenlandse PE’s en VC’s en afgenomen voor buitenlandse. Maar, de investeringen die gemaakt zijn, zijn wel veel hoger in waarde voor buitenlandse PE’s en VC’s.

23

NVP onderzoek

Investeringen door Nederlandse en buitenlandse PE & VC in Nederland 2008-2018

Investeringen – in € miljoenen

Investeringen – in aantal ondernemingen

Noot: Het totaal zoals eerder is opgenomen, is lager dan de op deze pagina vermelde aantallen. De verklaring hiervoor is dat in de bovenstaande getallen de NL PE investeringen in het buitenland zijn opgenomen

1,290 1,515 722

239

1,157 892

1,892 1,431

1,022 567

915 1,482 1,376 1,674 1,455

1,940 1,906 2,111

3,183

1,360

2,753 3,213

Binnenlandse PE & VC Buitenlandse PE & VC

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

228

52

268

49

269

54

284

49

290

43

295

61

326

67

330

58

319

82

380

69

422

58

Binnenlandse PE & VC Buitenlandse PE & VC

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 24: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

De meeste regionale ontwikkelingsmaatschappijen hebben meer geïnvesteerd in 2018 t.o.v. 2017. Naast Noord Holland en Zuid Holland is Gelderland dit jaar ook meer en in grotere getalen gaan investeren

24

NVP onderzoek

Regionale split van venture capital investeringen in Nederlandse ondernemingen op basis van aantallen en waarde

Aantal investeringen 2017 – 2018 Waarde in € miljoen investeringen 2017 – 2018

1

9

3

40

6

23

34

63

28

64

16

5

1

5

6

5

15

13

17

33

53

16

51

19

3

3

- 10 20 30 40 50 60 70

Drenthe

Flevoland

Friesland

Gelderland

Groningen

Limburg

Noord Brabant

Noord Holland

Overijssel

Zuid Holland

Utrecht

Zeeland

Onbekend

2017 2018

1.2

0.8

2.6

53.9

2.0

15.3

36.6

157.1

27.3

74.4

13.0

1.8

1.3

2.4

0.4

2.1

16.5

6.1

13.9

32.9

181.3

10.8

57.1

17.3

5.3

3.4

- 50 100 150 200

Drenthe

Flevoland

Friesland

Gelderland

Groningen

Limburg

Noord Brabant

Noord Holland

Overijssel

Zuid Holland

Utrecht

Zeeland

Onbekend

2017 2018

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Page 25: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

PwC

April 2019Strikt persoonlijk en vertrouwelijk

Trends en samenvatting

27

NVP onderzoek

Trends en samenvattingGeografische splitsFondsenwervingDesinvesteringenInvesteringen

Investeringen en desinvesteringenPwC NVP onderzoek teamContents

Investeringen

Totaal geïnvesteerde bedrag in Nederlandse ondernemingen is voor het zesde jaar op rij gestegen, en op het hoogste punt van afgelopen 10 jaar

Groei early stage investeringen in volume en bedragen in 2018, belangrijke rol voor CVC’s en groeikapitaal

Meeste activiteit in consumenten goederen, zakelijke en industriële producten, chemie, ICT

Onderwerp Bevindingen

Desinvesteringen

Meer desinvesteringen en een hoger totaal gedesinvesteerd bedrag in 2018 t.o.v. 2017

Gedesinvesteerde bedrag is wel aanmerkelijk lager dan geïnvesteerde bedrag, reden hiervoor zijn relatief lage investeringen (volumes en bedrag) 5-7 jaar geleden die nu ge-exit worden

Minder aan strategische partijen verkocht, maar wel voor hogere bedragen

Verkoop aan PE’s in bedragen is aanzienlijk gedaald t.o.v. 2017

Fondsenwerving CVC’s en groeikapitaal hebben relatief groot deel van fondsen geworven

Herkomst van verworden fondsen komt relatief vaak van families en/of privé personen

Geographischesplits

Voor lager bedrag geïnvesteerd door Nederlandse PE en VC’s t.o.v. vorig jaar, maar in meer ondernemingen

Voor meer geïnvesteerd door buitenlandse PE en VC’s in Nederland, maar in minder ondernemingen

Groei in aantal investeringen door regionale ontwikkelingsmaatschappijen, voornamelijk in Gelderland

25

Page 26: NVP onderzoek Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 · 2019-06-20 · Private Equity en Venture Capital Marktcijfers 2018 April 2019 Vertrouwelijk PwC Corporate Finance.

28

Reesink N.V.

Important notice

This report contains information obtained or derived from a variety of sources. PwC has not sought to establish the reliability of those sources or verified the information soprovided. Accordingly no representation or warranty of any kind (whether express or implied) is given by PwC to any person as to the accuracy or completeness of the report.Moreover the report is not intended to form the basis of any investment decisions and does not absolve any third party from conducting its own due diligence in order to verifyits contents. PwC accepts no duty of care to any person for the preparation of the report. Accordingly, regardless of the form of action, whether in contract, tort or otherwise, andto the extent permitted by applicable law, PwC accepts no liability of any kind and disclaims all responsibility for the consequences of any person acting or refraining to act inreliance on the report or for any decisions made or not made which are based upon such report.

© 2019 PwC. All rights reserved. Not for further distribution without the permission of PwC.

‘PwC’ is the brand under which member firms of PricewaterhouseCoopers International Limited (PwCIL) operate and provide services. Together these firms form the PwCnetwork. Each firm in the network is a separate legal entity and does not act as agent of PwCIL or any other member firm. PwCIL does not provide any services to clients.PwCIL is not responsible or liable for acts or omissions of any of its member firms nor can it control the exercise of their professional judgment or bind them in any way.