Reorganisatie, advies(recht) en OR

Hans van den Hurk

Agenda

1. Wat is een reorganisatie

2. Wat is een OR-advies en wat is belangrijkste rol advies

3. Valkuilen – en hoe die te vermijden

4. Wat als je extern advies zoekt.

Reorganisatie

• Letterlijk: – De onderneming her-organiseren– De organisatie aanpassen– Beter toegerust op een (mogelijke) toekomst

• Externe aanleiding• Interne aanleiding

Reorganisatie

• Vormen:– Deel productie afstoten,

• afdelingen opheffen of inkrimpen

– Afdelingen samenvoegen– Aansturing wijzigen– Afslanken – …….

Reorganisatie

• Impact op organisatie– Mensen raken ongerust

• Gewoontedieren • Angst of nieuwe functie past

– Grotere rol management (en P&O)– Schuldgevoelens bij blijvers– Boosheid, angst voor de toekomst bij vertrekkers

Bevoegdheden OR: WOR

• “Reorganisatie” staat niet in WOR• Wel aantal ondernemersbesluiten:

– Beëindigen (deel) werkzaamheden– Inkrimping of uitbreiding van werkzaamheden– Wijziging in organisatie, verdeling bevoegdheden– Verhuizing

Bevoegdheden OR: cao

• Soms staat afspraak in caoIndien de werkgever overgaat tot een reorganisatie van (een deel van) de organisatie die een aanmerkelijke wijziging tot gevolg heeft in de arbeidssituatie van 20 of meer werknemers, dient hij een voorlopig reorganisatieplan op te stellen. Hij legt dit met een adviesaanvraag voor aan de ondernemingsraad. In het voorlopig reorganisatieplan wordt aangegeven:• welke onderdelen van de organisatie als gevolg van de reorganisatie

kwalitatief en kwantitatief wijzigen;• op welke wijze (tijdsbestek, fasen) de reorganisatie zal worden

geëffectueerd;• een indicatie van het aantal formatieplaatsen dat (eventueel) verloren zal

gaan.

Cao VVT (deel van artikel)

Wat is een advies

• WOR: • Besluit blijft ondernemersbesluit

– Wel medezeggenschap, geen industriële democratie

• OR kan iets zeggen over:1. Besluit zelf

2. Gevolgen voor werknemers

3. Welke maatregelen om gevolgen op te vangen

Wat is een advies

• Opvang gevolgen: dubbelloop met vakbond/sociaal plan– Geen equivalent “27.3”

• OR heeft zelfstandig adviesrecht– Geen gedwongen conformeren aan sociaal plan

vakbond

Belangrijkste rol advies

• Boodschap van werknemers aan werkgever, vóór die zijn definitieve besluit neem

• OR is er niet verantwoordelijk voor dat bestuurder het juiste besluit neemt, – Wel dat die de mening van de werknemers kent

• “Áls u het voorgenomen besluit definitief neemt, hou er dan rekening mee dat uw mensen er dít van vinden”

Belangrijkste rol advies

• Kern advies: visie vanuit werknemers op besluit, gevolgen voor werknemers en de opvang daarvan

• Door extern deskundige gecomponeerd advies mist essentieel facet– Ook al is het (juridisch) doeltreffender

Beïnvloeding besluit door OR

• Werkgever wil graag positief gekleurd advies van OR

• Geeft ruimte om besluit bij te sturen

– OR is ongelukkig met besluit opheffing functie X, en ziet toezegging die te behouden graag terug in definitief besluit

– Voor OR is behoud functie X een conditio sine qua non om met besluit te kunnen leven

“Valkuilen”

• Een aantal uit het leven gegrepen manieren om advies te geven…..

• …..waarbij advies onvoldoende een “boodschap werknemers aan werkgever” is

• Dubbelloop is niet uit te sluiten

Valkuilen bij OR-advies (1)

• Te weinig OR-visie, te veel voetnoten

• Adviesvorm:– Herhaling vraag werkgever– Vragen om verduidelijking– Vragen om onderbouwing– Vragen om evaluatie

Valkuilen bij OR-advies (2-1)

• Te weinig OR-visie, te formeel-juridisch

• Adviesvorm:– Herhaling vraag werkgever– Wijzen op formele manco’s, plus vraag die te dichten

• Onderbouwing, onhelder voorgenomen besluit, foute letter 25.1

Valkuilen bij OR-advies (2-2)

• Beducht voor: observaties die geen stand houden voor OK

• Maar wel belangrijk zijn als boodschap werknemers-werkgever

Valkuilen bij OR-advies (3)

• Te weinig grote lijn, te detaillistisch

• Adviesvorm:– Uitsluitend de voorgenomen maatregelen op

detailniveau becommentariëren– Geen (expliciet) oordeel over grote lijn

– VB: • Bij uur later werken een toeslag • Bij verhuizing reistijd = werktijd

Valkuilen bij OR-advies (4)

• Te veel de mensen zien, te weinig de functies

• Met name druk maken om “mensen die het niet verdiend hebben” of “zo’n slechte arbeidsmarktpositie hebben”

• Adviesvorm:– Sterk maken dat functie X behouden blijft– Uit loyaliteit met betrokken werknemers

Valkuilen bij OR-advies (5)

• Fixatie op één item– gedwongen ontslagen, ontslagvergoeding, opheffing

van zekere afdeling

• OR wordt erg geraakt door specifiek onderdeel• Besteedt daar onevenredig veel aandacht aan

• Onevenwichtig advies

Valkuilen bij OR-advies (6-1)

• Fixatie op vertrekkers

• OR richt aandacht met name op vertrekkers– Ontslagvergoeding, outplacement, remplaçanten

• Ook blijvers hebben problemen– Nieuwe functies, hogere werkdruk, gevoelens van

schuld en onmacht

Valkuilen bij OR-advies (6-2)

• OR vergeet de blijvers

• Afdoende opleiding, vertrouwenspersoon, werkdruk, spreekuur

Waarom de valkuilen?

• Grote verantwoordelijkheid voor medewerkers– OR staat onder druk– Maakt rustig nadenken lastig

• Lastig om (groeps)mening te vormen– Gedachte dat je informatie tekort hebt

• Maar wijsheid, mening, ligt niet in detail

Waarom de valkuilen?

• Angst om stelling te nemen, “ja” te zeggen– Je kunt iets over het hoofd zien

• Vragen stellen en kritiek geven: makkelijker dan mening vormen

• Voorstappen op een zijpad– Irritatie om non-antwoord

Kortom

• Maak je eigen verhaal• Werknemersvisie op het besluit• Raak de kern van het besluit• Ga niet te snel in de adviesvraag bladeren

Inroepen deskundigheid

• Materiedeskundige of procesbegeleider?

• Moet verhaal van de OR blijven: “dit is de boodschap van uw werknemers”– Pleit voor procesbegeleiding

Inroepen deskundigheid

• Maar – Alternatieven moeten haalbaar zijn– Beweringen van directie moeten gecheckt kunnen

worden– OR vraagt soms sturing op wat “gebruikelijk” is

• Ergo– Procesbegeleiding door iemand die kundig is– Advies niet laten “overnemen”

Bedankt!