Nieuwsbrief Rechtspraak Europa 2018 / nummer 8 en 9 · 2018. 9. 11. · van de datacentra. De...

1

Rechtspraak Europa

In één klik verbonden met Europa

Maandelijks overzicht van de rechtspraak van het Europese Hof voor de

Rechten van de Mens (EHRM) en het Hof van Justitie van de Europese Unie

(HvJEU). Kernredactie: Joanne Bik, Doeke Kingma, Mariëlle Leenaers. Vaste

medewerkers: Roel Andrea, Anouk Biersteker, Dorien Boessenkool, Nicolien

Keereweer, Nadine Laatsch, Samir Ourahma, Suus Pesch, Judith van Riel en

Annerieke Stronkhorst.

Rechtspraak Europa komt tot stand door een samenwerkingsverband tussen

het Gerechtshof Amsterdam en het Landelijk Bureau Vakinhoud rechtspraak

(LBVr), en wordt gepubliceerd op de website van de rechtspraak (inclusief

archief), en op Intro Europees recht (alleen intern).

De Nieuwsbrief Rechtspraak Europa is een samenvoeging van de Nieuwsbrief

Rechtspraak Europa (opgericht in 2011 door Marc de Werd/Hof Amsterdam)

en de GCE-nieuwsbrief (Joanne Bik/LBVr).

Het archief is te raadplegen op rechtspraak.nl.

Rechtspraak Europa rechtstreeks ontvangen? Stuur een mail naar

[email protected] om te worden toegevoegd aan de

verzendlijst.

Zevende jaargang, 2018,

nr. 8 en 9 (september)

http://www.youtube.com/watch?v=sPBEwpz8UXQ&list=FLpSFke5P3iaYsqUqZQ918Dg&index=2http://intro.rechtspraak.minjus.nl/LOV/Europees/LBVr/Paginas/default.aspxhttps://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Gerechtshoven/Gerechtshof-Amsterdam/Over-het-gerechtshof/Publicaties/Paginas/Nieuwsbrieven-Gerechtscoordinator-Europees-recht.aspxhttp://intro.rechtspraak.minjus.nl/LOV/Europees/Vakinformatie/NieuwsbriefRechtspraakEuropa/Forms/AllItems.aspxhttps://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Gerechtshoven/Gerechtshof-Amsterdam/Over-het-gerechtshof/Publicaties/Paginas/Nieuwsbrieven-Gerechtscoordinator-Europees-recht.aspxmailto:[email protected]

Rechtspraak Europa, 2018, nummer 8 en 9 (september)

2

Inhoud

Inhoud ................................................................................................................. 2

Leeswijzer ............................................................................................................ 4

Deel I - Rechtspraak .............................................................................................. 5

Aanbesteding, overheidsopdrachten, concessies (B) ................................................ 5

Arbeid, sociale zekerheid en vrij verkeer werknemers (B – C) .................................10

Asiel, migratie, Unieburgerschap (S – V) ..............................................................19

Belastingen .......................................................................................................27

Belastingen, btw (Fi - S) .....................................................................................28

Belastingen, douane en tariefindeling ...................................................................34

Belastingen, energiemarkt ..................................................................................35

Belastingen, vennootschappen en vrij verkeer kapitaal ...........................................36

Belastingen, vrij verkeer van werknemers .............................................................40

Consumenten (C) ..............................................................................................40

Detentie en politiebehandeling en onderzoek (S) ...................................................44

Diensten, elektronische communicatiediensten ......................................................46

Dwangarbeid en slavernij (S) ..............................................................................49

Eigendomsrecht (B - S) ......................................................................................49

Etikettering .......................................................................................................52

Familieleven en familierecht (Fa – SZ) ..................................................................54

Financiële diensten en markten (B – S) ................................................................54

Gezondheid, geneesmiddelen (B) .........................................................................56

Godsdienstvrijheid (B) ........................................................................................59

Grondrechten (Handvest), en EVRM algemeen.......................................................60

Handel en anti-dumping .....................................................................................60

Huiszoeking ......................................................................................................61

IE - Intellectuele eigendom .................................................................................61

Institutioneel recht ............................................................................................65

IPR ..................................................................................................................65

Landbouw en visserij (B - S) ...............................................................................72

LHBT rechten ....................................................................................................78

Luchtvaart (C) ...................................................................................................78

Mededinging .....................................................................................................80

Medische nalatigheid ..........................................................................................81

Milieu, natuur, duurzame energie (B – S) .............................................................82

Overlevering en uitlevering (S) ............................................................................87


3

Prejudiciële procedure HvJ ..................................................................................90

Privacy en persoonsgegevens ..............................................................................91

Procesrecht en recht op eerlijk proces – bestuursrecht ...........................................92

Procesrecht en recht op eerlijk proces – civiel .......................................................94

Procesrecht en recht op eerlijk proces – strafrecht .................................................95

Producteisen .....................................................................................................98

Psychiatrie ........................................................................................................98

Rechtsstaat .......................................................................................................99

Recht op leven en verbod van foltering .................................................................99

Staatststeun ................................................................................................... 101

Strafrecht ....................................................................................................... 102

Studiefinanciering ............................................................................................ 103

Tabak ............................................................................................................. 104

Vennootschapsrecht ......................................................................................... 104

Vervoer (B) ..................................................................................................... 105

Verzekeringen ................................................................................................. 105

Vervoer .......................................................................................................... 106

Vrij verkeer ..................................................................................................... 107

Vrijheid van meningsuiting (S) .......................................................................... 108

Vrijheid van vereniging (S) ............................................................................... 110

Witwassen (S) ................................................................................................. 111

Deel II - Algemeen ............................................................................................. 112

Algemeen ....................................................................................................... 112

Cursus en opleiding .......................................................................................... 112

Nieuwsbrieven ................................................................................................. 112

NL prejudiciële verwijzingen .............................................................................. 113

NL zaken bij het EHRM ..................................................................................... 118


4

Leeswijzer De redactie heeft ervoor gekozen om de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de

Mens (EHRM) en van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) en het Gerecht per rubriek

gezamenlijk aan te bieden. De toenemende vervlechting van het EU recht en het EVRM sinds het

Verdrag van Lissabon (2009) is met name zichtbaar op het terrein van de grondrechtenbescherming.

Deze ontwikkeling naar een Europees ius commune maakt dat beide kenbronnen in een juridische

casus gelijktijdig relevant kunnen zijn. De redactie wil aldus recht doen aan die Europese realiteit.

- Om sneller te scrollen: klik op tweede icoon van boven “bladwijzers”, de index blijft dan in

de linkerkolom staan.

- De nieuwsbrief is ingedeeld in alfabetisch gerangschikte onderwerpen.

- Prejudiciële verwijzingen bevatten een link naar de verwijzingsuitspraak op de website van

het ECER. Voor de samenvattingen wordt gebruik gemaakt van de samenvattingen van ECER.

Als de verwijzing nog niet beschikbaar is verwijst de link, voorzien van een * naar de

algemene pagina van ECER.

- In de index is tussen haakjes aangegeven voor welke rechtsgebieden de informatie relevant

is: Bestuursrecht (B), Civiel recht (C), Familierecht (Fa), Fiscaal recht (Fi), Strafrecht (S),

Vreemdelingenrecht (V)


5

Deel I - Rechtspraak

Aanbesteding, overheidsopdrachten, concessies

(B)

HvJ – ARREST – 12 juli 2018 – zaak C-14/17 – VAR en ATM – Italië - ECLI:EU:C:2018:568

– arrest

Technische specificaties – Mogelijkheid om het bewijs van gelijkwaardigheid te leveren

na de gunning van een opdracht

Richtlijn 2004/17/EG. Het verzoek om een prejudiciële beslissing is ingediend in een geding over de

gunning van een opdracht voor de levering van originele of gelijkwaardige reserveonderdelen voor

bussen en trolleybussen.

Hof: Artikel 34, lid 8, van richtlijn 2004/17/EG moet aldus worden uitgelegd dat wanneer de

technische specificaties in de aanbestedingsstukken een verwijzing bevatten naar een merk, een

bepaalde oorsprong of een bepaalde productie, de aanbestedende dienst moet eisen dat de

inschrijver reeds in zijn inschrijving het bewijs levert dat de producten die hij aanbiedt gelijkwaardig

zijn aan de producten die in die technische specificaties zijn omschreven.

HvJ – ARREST – 7 augustus 2018 – zaak C-300/17 – Hochtief – Hongarije -

ECLI:EU:C:2018:635 – arrest

Schadevordering – Samenloop van nationale procedureregels – Recht op doeltreffende

voorziening

Richtlijn 89/665/EG. Artikel 47 EU Handvest. De prejudiciële vraag is gesteld in een geding tussen

Hochtief en de lokale overheid van Boedapest over een schadevordering wegens schending van de

regels inzake overheidsopdrachten.

De verwijzende rechter wil weten welke gevolgen de gezamenlijke toepassing van nationale

procedureregels kan hebben voor het recht op een doeltreffende voorziening in rechte, terwijl die

regels los van elkaar niet noodzakelijkerwijs problemen opleveren.

Hof: Artikel 2, lid 6, van richtlijn 89/665/EEG verzet zich niet tegen een nationale procedurele

bepaling, die de mogelijkheid om een burgerlijke rechtsvordering in te stellen in geval van schending

van de regels inzake de plaatsing en de gunning van overheidsopdrachten afhankelijk stelt van de

voorwaarde dat de schending definitief is vastgesteld door een arbitragecommissie of, in het kader

van het rechterlijke toezicht op de uitspraak van deze arbitragecommissie, door een rechter.

Het Unierecht, inzonderheid artikel 1, leden 1 en 3, van richtlijn 89/665, gelezen in het licht van

artikel 47 EU Handvest, verzet zich in het kader van een schadevordering niet tegen een nationale

procedurele bepaling, die het rechterlijke toezicht op de uitspraken van een arbitragecommissie die

in eerste aanleg toezicht moet uitoefenen op de besluiten van de aanbestedende diensten inzake

procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten, beperkt tot het onderzoek van enkel de

middelen die voor deze commissie zijn aangevoerd.

HvJ – CONCLUSIE A-G SZPUNAR – 5 juli 2018 – zaak C-328/17 – CAMPOS SÁNCHEZ-

BORDONA – Italië - ECLI:EU:C:2018:542 – conclusie

Regionale beperking voor verrichting vervoersdiensten – Procedure ingetrokken -

Proceskosten – Ontvankelijkheid prejudiciële vraag

Richtlijn 89/665/EEG. De regio Ligurië heeft een aankondiging gepubliceerd in het Publicatieblad van

de Europese Unie voor de vaststelling van de marktdeelnemers die op haar grondgebied de openbare

personenvervoersdiensten over de weg moesten verrichten, overeenkomstig de Italiaanse wet en

http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=203965&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=805838http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204751&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=336834http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=203623&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=155875


6

verordening nr. 1370/2007. Verschillende ondernemingen die de openbare

personenvervoersdiensten over de weg verrichtten op provinciaal of subprovinciaal niveau hebben

tegen de handelingen van de selectieprocedure beroep ingesteld. Zij hebben aangevoerd dat doordat

het volledige regionale grondgebied is vastgesteld als kader voor regionaal en lokaal openbaar

vervoer, zij vrijwel geen kans maakten om de opdracht in de wacht te slepen. Vervolgens heeft de

Regio Ligurië een nieuwe wet goedgekeurd waarbij de regionale beperking voor de verrichting van

de vervoersdienst over de weg werd afgeschaft. De bevoegde autoriteit heeft er in het licht van die

afschaffing van afgezien om de aanbestedingsprocedure voort te zetten en heeft de procedure

ingetrokken.

Kan de rechter die zich moest uitspreken in een procedure die zonder voorwerp is geraakt, waardoor

er bij gebrek aan een geschil ten gronde tussen de partijen geen uitspraak meer hoeft te worden

gedaan, een prejudiciële vraag voorleggen louter om te bepalen wie de proceskosten moet betalen?

Het Hof heeft twee mogelijkheden: enerzijds kan het vasthouden aan het precedent dat het heeft

geschapen in de zaak Reinke en eraan herinneren dat in deze situatie niet langer hoeft te worden

geantwoord op het verzoek om een prejudiciële beslissing, zodat dit niet ontvankelijk is; anderzijds

kan het dit obstakel omzeilen, zodat de verwijzende rechter een antwoord moet geven op de

uitlegging van de richtlijnen betreffende beroepsprocedures inzake het plaatsen van

overheidsopdrachten. De verwijzende rechter verzoekt om die uitlegging te toetsen aan die van de

hoogste rechterlijke instanties in Italië, aangaande de procesbevoegdheid van een onderneming om

op te komen tegen handelingen van een aanbestedingsprocedure waaraan zij niet heeft

deelgenomen. Volgens de verwijzende rechter is de verdeling van de proceskosten afhankelijk van

de manier waarop deze vraag wordt beantwoord.

A-G: De prejudiciële verwijzing van de Italiaanse rechter niet-ontvankelijk te verklaren; subsidiair,

te verklaren dat artikel 1, leden 1, 2 en 3, en artikel 2, lid 1, onder b), van richtlijn 89/665/EEG zich

niet verzetten tegen nationale wetgeving, zoals uitgelegd door de hoogste rechterlijke instanties,

volgens welke: wie vrijwillig en vrijelijk beslist om niet aan een vergelijkend onderzoek van de

inschrijvers deel te nemen in beginsel geen recht heeft om nietigverklaring daarvan te vorderen;

gevallen waarin wordt opgekomen tegen het feit dat er geen aanbesteding is uitgeschreven of geen

uitnodiging tot inschrijving is gepubliceerd, tegen clausules van de aanbesteding die de verzoeker

rechtstreeks uitsluiten of, tot slot, tegen clausules die kennelijk onbegrijpelijk of volledig onevenredig

zijn of het onmogelijk maken om een offerte op te stellen, een uitzondering vormen op die regel.

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië - 10 juli 2018 - zaak C-364/18 en C-365/18 - Eni e.a

Concessie winning koolwaterstoffen - Royalty’s – QE-index vs. Pfor-index

Richtlijn 94/22/EG. Eén van de verplichtingen van de houder van een concessie voor de winning van

koolwaterstoffen is het betalen van royalty’s die bestaan in een bij wet vastgesteld percentage van

het gewonnen gas. Verzoekster, Eni, is opgekomen tegen het feit dat de overheid de QE-index heeft

vastgesteld als referentieparameter. Volgens verzoekster zouden de royalty’s vastgesteld moeten

worden op basis van de Pfor-index, die gekoppeld is aan de gasprijs op de korte termijnmarkt, en

niet door toepassing van de QE-parameter, die gebaseerd is op de prijs van aardolie en andere

brandstoffen.

Prejudiciële vraag: Staan artikel 6, lid 1, en overweging 6 van richtlijn 94/22/EEG in de weg aan een

nationale regeling, die toestaat dat met het oog op de betaling van royalty’s de QE-parameter, die

is gebaseerd op de prijs van aardolie en andere brandstoffen, wordt toegepast in plaats van de Pfor-

index, die gekoppeld is aan de gasprijs op de korte termijnmarkt?

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 13 juli 2018 - zaak C-385/18 - Arriva Italia e.a.

Zie onder: Staatssteun

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-364-18-en-c-365-18-eni-e.a.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-385-18-arriva-italia-e.a.html


7

PREJUDICIËLE VERWIJZING - Italië – 17 juli 2018 - zaak C-395/18 - Tim

Uitsluiting van aanbesteding omdat een van de onderaannemers niet aan de

voorwaarden voldoet – Geen mogelijkheid tot vervanging

Richtlijn 2014/24/EU. Artikel 5 VEU. Consip heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de plaatsing

van een overheidsopdracht voor de levering van een speciaal netwerk voor de onderlinge koppeling

van de datacentra. De geraamde waarde van de opdracht was €1.420.785,60 exclusief btw. Conform

de specificaties van het aanbestedingsdossier heeft Tim bij het indienen van haar inschrijving drie

onderaannemers genoemd die zij wilde inschakelen indien haar de opdracht werd gegund. In de loop

van de procedure heeft Consip vastgesteld dat een van de drie onderaannemers die door Tim werden

genoemd, niet voldeed aan de regels betreffende de toegang tot het arbeidsproces van mensen met

een handicap. Tim is vervolgens uitgesloten van de aanbestedingsprocedure en heeft beroep

ingesteld bij de verwijzende rechter omdat de uitsluiting onrechtvaardig en onevenredig is. Tim stelt

dat richtlijn 2014/24 duidelijk bepaalt dat wanneer op een onderaannemer een uitsluitingsgrond van

toepassing is, dit niet kan leiden tot een sanctie die verder gaat dan de vervanging van de

onderaannemer.

Prejudiciële vraag: Verzetten de artikelen 57 en 71, lid 6, van richtlijn 2014/24/EU zich tegen deze

uitsluiting van de inschrijver?

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 24 juli 2018 - zaak C-402/18 - Tedeschi et Consorzio

Stabile Istant Service

Is een nationale regel op grond waarvan het in onderaanneming uitbesteedbare deel niet

meer mag bedragen dan 30 % van de totale waarde van de overeenkomst in

overeenstemming met EU-recht?

Richtlijn 2014/24/EU. Richtlijn 2004/18/EG. Artikelen 49 en 56 VWEU. Open procedure voor de

gunning van schoonmaakdiensten in de gebouwen van de universiteit, met als gunningscriterium de

economisch voordeligste offerte. De opdracht is gegund aan de tijdelijke vereniging van

ondernemingen gevormd door de vennootschap Tedeschi en Consorzio Stabile Instant Service. De

als tweede gerangschikte vennootschap C.M. Service heeft deze gunning aangevochten. De gunning

is nietig verklaard op grond dat de aanbestedende dienst niet het gebruik van onderaanneming

vanwege de gekozen inschrijver aandachtig had onderzocht en de in onderaanneming uitbestede

prestaties werden vergoed met overeenkomstige verlagingen met meer dan de maximumgrens van

20% die is gesteld in de Italiaanse wet. De gekozen inschrijver heeft tegen dit vonnis hoger beroep

ingesteld bij de verwijzende rechter.

Prejudiciële vragen: Staan de beginselen van vrije vestiging en vrije dienstverrichting alsmede het

Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel in de weg aan de toepassing van een nationale regeling

inzake overheidsopdrachten, volgens welke het in onderaanneming uitbesteedbare deel niet meer

mag bedragen dan 30 % van de totale waarde van de overeenkomst en de met de overheidsopdracht

belaste onderneming voor de in onderaanneming uitbestede diensten dezelfde, uit de gunning

voortvloeiende eenheidsprijzen moet toepassen met een verlaging met ten hoogste 20%?

Aangehaalde (recente) jurisprudentie: Borta UAB C-298/15; Wroclaw C-406/14;

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 27 juli 2018 - zaak C-424/18 - Croce Verde

Primair spoedziekenvervoer - Secundair ziekenvervoer

Richtlijn 2014/24/EU. Het primair nood- en spoedziekenvervoer en het secundair ziekenvervoer

wordt rechtstreeks gegund aan Croce Verde. Italy Emergenza Cooperativa Sociale heeft tegen dit

besluit beroep ingesteld bij de verwijzende rechter, en aangevoerd dat secundair ziekenvervoer valt

onder de diensten die onderworpen zijn aan de aanbestedingsregels van richtlijn 2014/24. Het

gunningsbesluit is ingetrokken naar aanleiding van de nieuwe stroming in de rechtspraak, volgens

welke alleen de medische noodhulpdienst bij wijze van uitzondering aan de

aanbestedingsverplichting wordt onttrokken, terwijl voor louter ambulancevervoer wel een normale

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-395-18-tim.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-402-18-tedeschi-et-consorzio-stabile-istant-service.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-402-18-tedeschi-et-consorzio-stabile-istant-service.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-424-18-italy-emergenza-cooperativa-sociale-et-associazione-volontaria-di-pubblica-assistenza-croce-verde.html


8

openbare aanbestedingsprocedure moet worden uitgeschreven. Croce Verde heeft beroep ingesteld

tegen de intrekking van het besluit en daarbij aangevoerd dat sommige diensten zodanige

kenmerken hebben dat zij niet zonder meer kunnen worden aangemerkt als nooddiensten of als

louter vervoer, ten aanzien waarvan niet duidelijk is of daarvoor een aanbestedingsverplichting geldt

of dat zij rechtstreeks kunnen worden gegund in de zin van overweging 28 en artikel 10h van richtlijn

2014/24.

Prejudiciële vraag: Moet richtlijn 2014/24/EU aldus worden uitgelegd dat hij in de weg staat aan een

nationale regeling volgens welke ambulancediensten met betrekking waartoe is vastgesteld dat de

ambulance tijdens het vervoer wordt bestuurd door een hulpverlener en daarnaast ten minste één

hulpverlener aan boord is met de kwalificaties en bevoegdheden die zijn verkregen doordat met

succes een opleiding is gevolgd en een examen op het gebied van noodhulp is afgelegd, en in de

basiszorgniveaus voorziene vervoersdiensten die met noodhulpvoertuigen die worden verricht, ook

indien er geen sprake is van een acuut noodgeval met prioriteit rechtstreeks worden gegund aan

vrijwilligersorganisaties?

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 20 augustus 2018 - zaak C-425/18 - Consorzio

Nazionale Servizi Società Cooperativa

Aanbesteding - Openbaar vervoer – Begrip ernstige fout

Richtlijn 2004/17/EG. Richtlijn 2004/18/EG. Richtlijn 2014/24/EU. Richtlijn 2014/25/EU. GTT is een

vennootschap die stadsspoorweg-, tram-, trolleybus- en busdiensten beheert. GTT heeft een niet-

openbare procedure uitgeschreven. GTT heeft aanvankelijk drie van de zes percelen aan CNS

gegund. Later is de gunning aan CNS ongedaan gemaakt omdat de Italiaanse mededingingsautoriteit

aan CNS een boete heeft opgelegd wegens inbreuk op de mededingingsregels. CNS heeft het besluit

van GTT aangevochten.

Prejudiciële vraag: Staan artikel 53, lid 3, en artikel 54, lid 4, van richtlijn 2004/17/EG, in samenhang

gelezen met artikel 45, lid 2, onder d), van richtlijn 2004/18/EG, in de weg aan een nationale bepaling

volgens welke de als een schending van de mededingingsregels aangemerkte gedragingen die door

de nationale mededingingsautoriteit zijn vastgesteld en bestraft bij een besluit dat in rechte is

bevestigd, worden uitgesloten van de werkingssfeer van het begrip „ernstige fout” die een

ondernemer „in de uitoefening van zijn beroep” heeft begaan, met als gevolg dat aanbestedende

diensten a priori deze schendingen niet zelfstandig kunnen beoordelen met het oog op de eventuele,

doch niet verplichte uitsluiting van deze ondernemer van een procedure voor de plaatsing van een

overheidsopdracht? Aangehaalde (recente) jurisprudentie: C-465/11; C-470/13; C-171/15; C-

226/04 en C-228/04.

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 28 augustus 2018 - zaak C-465/18 - Comune di

Bernareggio

Voorrang voor werknemers bij eigendomsoverdracht gemeentelijke apotheek – Recht

van voorkeur

Artikelen 45, 49 t/m 56, 106 en 168, lid 7 VWEU. Artikelen 15 en 16 EU Handvest. Richtlijn

2005/36/EG. Richtlijn 2001/23/EG. In de aankondiging van de selectieprocedure voor de verkoop

van een gemeentelijke apotheek was bepaald dat de verkoop aan de voorlopig gekozen inschrijver

alleen doorging indien apothekers die voor onbepaalde tijd bij de gemeentelijke apotheek in dienst

zijn het recht van voorkeur als bedoeld in de Italiaanse wet niet uitoefenden. De gemeente heeft de

verkoop van de apotheek voorlopig toegewezen aan AV en BU, die de meest voordelige offerte

hebben ingediend. Aan het einde van de selectieprocedure is echter de voorkeur gegeven aan de

offerte van CT, een apotheker die in dienst is van de gemeentelijke apotheek, die zonder

deelgenomen te hebben aan de selectieprocedure, middels een brief, het recht van voorkeur heeft

uitgeoefend en die daarmee de definitieve gunning heeft verkregen. AV en BU hebben de definitieve

gunning aan CT aangevochten.

Prejudiciële vraag: Staan de beginselen van vrijheid van vestiging, non-discriminatie, gelijke

behandeling, bescherming van de mededinging en vrij verkeer van werknemers, en de daarin

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-425-18-consorzio-nazionale-servizi-societa-cooperativa.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-425-18-consorzio-nazionale-servizi-societa-cooperativa.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-465-18-comune-di-bernareggio.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-465-18-comune-di-bernareggio.html


9

besloten liggende vereisten van evenredigheid en redelijkheid, in de weg aan een nationale wettelijke

regeling, welke in het geval van eigendomsoverdracht van een gemeentelijke apotheek een recht

van voorkeur toekent aan de werknemers van deze apotheek? Aangehaalde (recente)

jurisprudentie: gevoegde zaken C-171/07 en C-172/07; C-393/05; C-531/06; C-400/08; gevoegde

zaken C-72/10 en C-77/10; C-141/07;

RECHTSPRAAK NL – EINDUITSPRAAK - Hoge Raad – 6 juli 2018 – HvJ zaak C-171/15 -

ECLI:NL:HR:2018:1096

Einduitspraak na HvJ arrest - Ernstige beroepsfout

Richtlijn 2004/18/EG. Einduitspraak na prejudiciële verwijzing (ECLI:NL:HR:2015:757) en arrest HvJ

14 december 2016, zaak C-171/15 Connexxion Taxi services. Ernstige beroepsfout inschrijver.

Facultatieve uitsluitingsgrond artikel 45 lid 3 Bao en artikel 45 lid 2 . Evenredigheid, beginselen van

gelijke behandeling en transparantie. Uitleg artikel 45 Richtlijn 2004/18/EG. Verzet het Unierecht

zich tegen een nationale verplichting voor aanbestedende diensten om uitsluiting vanwege ernstige

beroepsfout te toetsen op evenredigheid? Belang formulering aanbestedingsvoorwaarden. Omvang

rechterlijke toetsing beslissing aanbestedende dienst. Het HvJ heeft deze vragen als volgt

beantwoord:

1) Het Unierecht, in het bijzonder artikel 45, lid 2, van richtlijn 2004/18/EG (…), verzet zich er niet

tegen dat een nationale regeling als aan de orde in het hoofdgeding een aanbestedende dienst

verplicht met toepassing van het evenredigheidsbeginsel te beoordelen of een gegadigde voor een

overheidsopdracht die een ernstige beroepsfout heeft begaan, daadwerkelijk moet worden

uitgesloten.

2) De bepalingen van richtlijn 2004/18, met name die van artikel 2 van deze richtlijn en van bijlage

VII A, punt 17, daarbij, gelezen tegen de achtergrond van het beginsel van gelijke behandeling en

van de daaruit voortvloeiende transparantieverplichting, moeten aldus worden uitgelegd dat zij zich

ertegen verzetten dat een aanbestedende dienst besluit om een overheidsopdracht te gunnen aan

een inschrijver die een ernstige beroepsfout heeft begaan, op de grond dat de uitsluiting van deze

inschrijver van de aanbestedingsprocedure in strijd zou zijn met het evenredigheidsbeginsel, terwijl

een inschrijver die een dergelijke beroepsfout heeft begaan volgens de aanbestedingsvoorwaarden

voor deze opdracht zonder meer moest worden uitgesloten, zonder dat wordt nagegaan of deze

sanctie al dan niet evenredig is.”

De Hoge Raad vernietigt in het principale beroep het arrest van het gerechtshof Den Haag van 3

september 2013 en bekrachtigt het vonnis van de voorzieningenrechter in de rechtbank Den Haag

van 17 april 2013. In het incidentele beroep verwerpt de Hoge Raad het beroep.

NOOT – bij HvJ 1 maart 2018, zaak C-9/17, Maria Tirkkonen/Maaseutuvirasto

Mr. B. Nijhof, 'Tirkkonen: besluiteloosheid wordt beloond?', NtER 2018-5-6, p. 165-170

LITERATUUR

Mr. M.J.J.M. Essers en Mr. A.J.M. Louwers, 'Bescherming van wezenlijke nationale belangen en de

aanbestedingsplicht', NtER 2018-5-6, p. 198-204

http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186221&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=1523624http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2018:1096http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2015:757http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=186221&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=1523624http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:EU:C:2018:142https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/tijdschrifteuropeesrecht/2018/5-6/NtER_1382-4120_2018_024_506_004https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/tijdschrifteuropeesrecht/2018/5-6/NtER_1382-4120_2018_024_506_009?session_key=5381fcf0-9252-0136-ffff-005056936ca3


10

Arbeid, sociale zekerheid en vrij verkeer

werknemers (B – C)

EHRM - ARREST - 28 augustus 2018 - Somorjai t. Hongarije – persbericht – arrest (niveau

2) - ECLI:CE:ECHR:2018:0828JUD006093413

Zie onder: Procesrecht en recht op eerlijk proces

EHRM – ONTVANKELIJKHEIDSBESLISSING – 12 juni 2018 - Medjaouri t. Frankrijk –

persbericht 5.7.2018 – beslissing (niveau 3) – ECLI:CE:ECHR:2018:0612DEC004519615

Onmenselijke behandeling en privéleven - Uitzettingsbevel uit 1997 brengt geen

daadwerkelijk risico op uitzetting mee

Artikel 3 en 8 EVRM: Tegen klager is in 1997 een uitzettingsbevel uitgevaardigd. In 2000 is hij

uitgezet en in 2001 is hij teruggekeerd naar Frankrijk. Na strafrechtelijke veroordelingen tot

gevangenisstraf, is een inreisverbod uitgevaardigd om hem permanent van Frans grondgebied te

verbannen. In 2011 is hij uit de gevangenis gekomen en heeft een verzoek tot huisarrest gedaan om

het inreisverbod op te heffen. Van februari tot december 2016 verkeerde klager onder huisarrest om

de medische behandeling te verkrijgen. In 2017 is het inreisverbod opgeheven op grond van

gezondheidsredenen.

EHRM: Het uitzettingsbevel uit 1997 was nog van kracht, maar er is geen onmiddellijke dreiging van

tenuitvoerlegging daarvan. Om dat bevel uit te voeren zouden de autoriteiten vast moeten stellen

naar welk land hij uitgezet zou moeten worden en die maatregel kon voor de nationale rechter

worden aangevochten. Bovendien moest de persoonlijke situatie opnieuw worden onderzocht indien

een uitzettingsbevel gedurende meerdere jaren niet was uitgevoerd. Bovendien had klager een

tijdelijke verblijfsvergunning verkregen, zodat het uitzettingsbevel geen daadwerkelijk beletsel

vormde voor zijn verblijf in Frankrijk. Klacht kennelijk ongegrond en daarom niet-ontvankelijk.

EHRM – ONTVANKELIJKHEIDSBESLISSING - Aielli e.a. en Arboit e.a. t. Italië - 10 juli 2018

- persbericht 19.7.2018 – beslissing (niveau 3) - ECLI:CE:ECHR:2018:0710DEC002716618

Zie onder: Eigendomsrecht

EHRM – ARREST – 24 juli 2018 – Negrea e.a. t. Roemenië – persbericht – arrest (niveau

3) - ECLI:CE:ECHR:2018:0724JUD005318307

Zie onder: Recht op eerlijk proces

HvJ – ARREST – 11 juli 2018 – zaak C-60/17 – Somoza Hermo en Ilunión Seguridad –

Spanje - ECLI:EU:C:2018:559 – arrest

Overgang onderneming

Richtlijn 2001/23/EG. Somoza Hermo heeft als beveiligingsagent gewerkt voor Esabe Vigilancia, een

onderneming waaraan de opdracht was gegund voor de beveiliging van een museum. Deze

beveiligingsopdracht is daarna toegewezen aan VINSA, nu Ilunión Seguridad, die vanaf die datum in

de verplichtingen is getreden die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomsten van de werknemers van

de vorige onderneming waaraan die opdracht was gegund, met inbegrip van de arbeidsovereenkomst

van Somoza Hermo. In dit verband heeft VINSA Somoza Hermo erop gewezen dat volgens de cao

voor beveiligingsondernemingen, de vorige werkgever, Esabe Vigilancia, het nog uit te keren salaris

en de nog uit te keren aanvullende sociale uitkeringen over de jaren 2010 tot en met 2012 moet

betalen. Beide ondernemingen hebben geweigerd de gevorderde bedragen te betalen.

http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-6173380-7999512http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-185311http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-6137084-7932613http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-184641http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-6150061-7956013http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-185130http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-6153416-7961707http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-185280http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=203907&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=384511


11

Hof: Artikel 1, lid 1, van richtlijn 2001/23/EG moet aldus worden uitgelegd dat deze richtlijn van

toepassing is op een situatie waarin een opdrachtgever een met een onderneming gesloten

overeenkomst voor de verrichting van diensten ter beveiliging van gebouwen heeft beëindigd en voor

de verrichting van deze diensten een nieuwe overeenkomst heeft gesloten met een andere

onderneming die krachtens een collectieve overeenkomst een wezenlijk deel – naar aantal en

deskundigheid – van het personeel overneemt dat de vorige onderneming voor het verlenen van die

diensten had ingezet, voor zover de transactie gepaard gaat met de overgang van een economische

eenheid tussen de twee betrokken ondernemingen.

HvJ – ARREST – 25 juli 2018 – zaak C-96/17 – Vernaza Ayovi – Spanje -

ECLI:EU:C:2018:603 – persbericht – arrest

Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd - Gevolgen van een onrechtmatig

tuchtrechtelijk ontslag

Raamovereenkomst bijlage bij richtlijn 1999/70/EG. Een geding tussen Vernaza Ayovi en het

gezondheidsconsortium Terrassa over het tuchtrechtelijk ontslag van verzoekster.

Hof: Clausule 4, punt 1, van de raamovereenkomst inzake arbeidsovereenkomsten voor bepaalde

tijd van 18 maart 1999, die is opgenomen als bijlage bij richtlijn 1999/70/EG verzet zich niet tegen

een nationale regeling, waarin wordt bepaald dat een werknemer in vaste dienst van de overheid na

de onrechtmatigverklaring van zijn tuchtrechtelijk ontslag, opnieuw in dienst moet worden genomen,

terwijl een tijdelijke werknemer of een tijdelijke werknemer met een arbeidsovereenkomst voor

onbepaalde tijd die dezelfde taken uitvoert als die werknemer in vaste dienst, in datzelfde geval

mogelijk niet opnieuw in dienst wordt genomen en in de plaats daarvan een schadevergoeding

ontvangt.

HvJ – ARREST – 25 juli 2018 – zaak C-338/17 – Guigo – Bulgarije - ECLI:EU:C:2018:605

– arrest

Bescherming van de werknemers bij insolventie

Richtlijn 2008/94/EG. Een geding over een weigering om de betaling van onvervulde

arbeidsgerelateerde aanspraken te waarborgen.

Hof: Richtlijn 2008/94/EG moet aldus worden uitgelegd dat zij zich niet verzet tegen een nationale

regeling die de arbeidsgerelateerde aanspraken van werknemers wier arbeidsverhouding werd

beëindigd meer dan drie maanden vóór de inschrijving in het handelsregister van de rechterlijke

beslissing tot instelling van een gerechtelijke saneringsprocedure tegen de werkgever, niet

waarborgt.

HvJ – ARREST – 25 juli 2018 – zaak C-679/16 – A – Finland - ECLI:EU:C:2018:601 – arrest

Persoon met zware handicap - Persoonlijke assistentie tijdens studie in andere lidstaat –

Begrip “prestatie bij ziekte” - Unieburgerschap

Artikelen 20 en 21 VWEU. Verordening (EG) nr. 883/2004. Verzoeker heeft een zware handicap. De

gemeente Espoo heeft een persoonlijke assistent ter beschikking van verzoeker gesteld zodat hij

middelbaar onderwijs in Finland kon volgen. Verzoeker gaat een voltijds studie rechten volgen

gedurende drie jaar in Estland. Hij heeft de diensten ook aangevraagd voor zijn verblijf in Estland.

Dit verzoek om persoonlijke assistentie is afgewezen omdat zijn verblijf buiten Finland niet als

occasioneel verblijf kon worden beschouwd, ook wanneer zijn woonplaats onveranderd zou blijven.

De gemeente Espoo achtte zich niet verplicht om diensten en ondersteuningsmaatregelen buiten

Finland te verstrekken, aangezien dit soort verblijf het begrip „permanent verblijf” benaderde.

Hof: Artikel 3, lid 1, onder a), van verordening (EG) nr. 883/2004 moet aldus worden uitgelegd dat

een prestatie als de persoonlijke assistentie, die met name erin bestaat dat de kosten die alledaagse

bezigheden van een persoon met een zware handicap meebrengen, ten laste worden genomen om

die persoon, die economisch niet actief is, in staat te stellen hoger onderwijs te volgen, niet onder

https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2018-07/cp180119en.pdfhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204393&pageIndex=0&doclang=nl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1095614http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204405&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=582790http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204403&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=1091797


12

het begrip „prestatie bij ziekte” in de zin van die bepaling valt en dus van de werkingssfeer van die

verordening is uitgesloten. De artikelen 20 en 21 VWEU verzetten zich ertegen dat aan een

ingezetene van een lidstaat met een zware handicap door de gemeente waar hij woont, een prestatie

wordt geweigerd als de in het hoofdgeding aan de orde zijnde persoonlijke assistentie op grond dat

hij in een andere lidstaat verblijft om er hoger onderwijs te volgen.

Gemeente moet persoonlijke assistentie voor gehandicapten ook bekostigen bij verblijf in

ander EU-land (ECER)

HvJ – ARREST – 11 juli 2018 – zaak C-356/15 – Commissie / België – ECLI:EU:C:2018:555

– arrest

Gedetacheerde werknemers – A1 - Inbreukprocedure

Verordening (EG) nr. 883/2004. Verordening (EG) nr. 987/2009. België heeft nationale regelgeving

vastgesteld, op grond waarvan de nationale bevoegde autoriteiten unilateraal en zonder de dialoog-

en bemiddelingsprocedure van die verordeningen te volgen, kunnen bepalen dat een gedetacheerde

werknemer die reeds onderworpen is aan de sociale zekerheid van de lidstaat waar zijn werkgever

zijn werkzaamheden normaliter verricht, onder de nationale socialezekerheidswetgeving valt omdat

de afgifte – ingevolge de verordeningen nr. 883/2004 en nr. 987/2009 – door het

socialezekerheidsorgaan van deze laatste lidstaat van een document waaruit de onderworpenheid

aan de sociale zekerheid van deze lidstaat (hierna: A1-verklaring) blijkt, misbruik van recht vormt.

Hof: Door de artikelen 23 en 24 van de programmawet vast te stellen, is België de verplichtingen

niet nagekomen die op hem rusten krachtens artikel 11, lid 1, artikel 12, lid 1, en artikel 76, lid 6,

van verordening (EG) nr. 883/2004 en krachtens artikel 5 van verordening (EG) nr. 987/2009. Het

beroep wordt verworpen voor het overige.

België mag niet eenzijdig zijn socialezekerheidsstelsel toepassen op gedetacheerde

werknemers (ECER)

HvJ – ARREST – 7 augustus 2018 – zaak C-472/16 – Colino Sigüenza – Spanje -

ECLI:EU:C:2018:646 – arrest

Overgang onderneming - Beheer van een gemeentelijke muziekacademie – Verlies van

een opdracht voor diensten

Richtlijn 2001/23/EG. Artikel 47 EU Handvest. Onder welke omstandigheden moet het verlies van

een opdracht voor diensten aan een concurrent worden aangemerkt als een overgang van een

economische eenheid in de zin van richtlijn 2001/23/EG zodat de nieuwe opdrachtnemer verplicht is

om het personeel van de vorige opdrachtnemer over te nemen. De specifieke kenmerken van de

onderhavige zaak bestaan in het feit dat er sprake is van een concessie die eindigde vóór de

concurrent de betrokken activiteit overnam, in het feit dat de activiteit pas na verloop van vijf

maanden door de concurrent werd hervat en in het feit dat geen enkel personeelslid van verzoekers

werkgever werd overgenomen. De verwijzende rechter stelt ook een procedureel vraagstuk aan de

orde. Doordat de eerste muziekschool al haar personeel ontsloeg, vond een procedure voor collectief

ontslag plaats, tijdens welke de wettelijke werknemersvertegenwoordigers vergeefs de beslissing

van de werkgever hebben aangevochten. Zou er sprake zijn van schending van artikel 47 EU

Handvest indien de individuele werknemer gebonden zou zijn aan een rechterlijke beslissing in het

kader van deze collectieve procedure waarin hij niet als partij kon optreden en zijn rechten uit hoofde

van de richtlijn niet kon doen gelden?

Hof: Artikel 1, lid 1, van richtlijn 2001/23/EG is van toepassing op een situatie waarin de

opdrachtnemer aan wie in het kader van een aanbesteding voor diensten het beheer van een

gemeentelijke muziekacademie is toevertrouwd, en aan wie het gemeentebestuur alle voor de

uitoefening van die activiteit noodzakelijke materiële middelen ter beschikking had gesteld, die

activiteit twee maanden vóór het einde van het lopende schooljaar beëindigt, het personeel ontslaat

en al die materiële middelen teruggeeft aan het gemeentebestuur, dat een nieuwe aanbesteding

http://www.minbuza.nl/ecer/nieuws/2018/07/persoonlijke-assistentie-espoo.htmlhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=203901&pageIndex=0&doclang=nl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=374963http://www.minbuza.nl/ecer/nieuws/2018/07/belgie-detachering.htmlhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204741&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=316928


13

uitschrijft doch uitsluitend voor het nieuwe schooljaar en de nieuwe opdrachtnemer dezelfde

materiële middelen verstrekt.

In omstandigheden, waarin de opdrachtnemer aan wie in het kader van een aanbesteding voor

diensten het beheer van een gemeentelijke muziekacademie is toevertrouwd, die activiteit twee

maanden vóór het einde van het lopende schooljaar beëindigt, het personeel ontslaat en de nieuwe

opdrachtnemer de activiteit aan het begin van het nieuwe schooljaar hervat, blijkt dat de werknemers

zijn ontslagen om „economische, technische of organisatorische redenen die wijzigingen voor de

werkgelegenheid met zich brengen” in de zin van die bepaling, voor zover de omstandigheden die

tot het ontslag van alle werknemers hebben geleid en de tardieve aanwijzing van een nieuwe

dienstverlener geen doelbewuste maatregelen zijn die ertoe strekken die werknemers de rechten te

ontnemen die zij aan die richtlijn ontlenen, wat door de verwijzende rechter dient te worden

nagegaan.

HvJ – ARREST – 7 augustus 2018 – Gevoegde zaken C-61/17, C-62/17 en C-72/17 –

Bichat, Chlubna en Walkner – Duitsland - ECLI:EU:C:2018:653 – arrest

Collectief ontslag - Begrip ,over de werkgever zeggenschap uitoefenende onderneming’ –

Procedures voor de raadpleging van de werknemers

Richtlijn 98/59/EG. Drie gedingen tussen Bichat e.a. en hun voormalige werkgever, Aviation Passage

Service Berlin over de regelmatigheid van hun ontslagen, getoetst aan de raadplegingsprocedures

waarin artikel 2 van richtlijn 98/59 voorziet.

Hof: Artikel 2, lid 4, eerste alinea, van richtlijn 98/59/EG moet aldus worden uitgelegd dat het begrip

„over de werkgever zeggenschap uitoefenende onderneming” doelt op elke onderneming die met die

werkgever is verbonden door middel van deelnemingen in het maatschappelijk kapitaal van die

laatste of door middel van andere juridische banden die haar in staat stellen beslissende invloed op

de besluitvormingsorganen van de werkgever uit te oefenen en hem te dwingen collectief ontslag te

overwegen of daartoe over te gaan.

HvJ – CONCLUSIE A-G CAMPOS SÁNCHEZ-BORDONA – 11 juli 2018 - Zaak C-272/17 –

Zyla – Nederland – Hoge Raad - ECLI:EU:C:2018:562 – conclusie

Zie onder: belastingen en vrij verkeer van werknemers: Inkomstenbelasting en premie

volksverzekeringen – Werknemer die tijdens het kalenderjaar van woonplaats verandert

HvJ – CONCLUSIE A-G BOBEK – 25 juli 2018 – zaak C-193/17 – Cresco Investigation –

Oostenrijk - ECLI:EU:C:2018:614 – conclusie

Recht op toeslag voor arbeid op Christelijke feestdag Goede Vrijdag – Onderscheid

tussen leden van bepaalde kerken en niet-leden

Richtlijn 2000/78/EG. Naar Oostenrijks recht is Goede Vrijdag alleen voor leden van vier kerken een

(betaalde) feestdag. Als leden van die kerken op die dag toch arbeid verrichten, krijgen zij dubbel

betaald. Verzoeker, Markus Achatzi, is in dienst bij Cresco Investigation. Verzoeker is geen lid van

een van de vier kerken. Hij heeft van verweerster dan ook geen betaalde vrije dag gekregen en is

ook niet dubbel betaald voor de door hem op Goede Vrijdag 2015 verrichte arbeid.

A-G: Artikel 21, lid 1, EU Handvest, gelezen in samenhang met artikel 1 en artikel 2, lid 2, onder a),

van richtlijn 2000/78/EG, verzet zich tegen een nationale regeling op grond waarvan Goede Vrijdag

alleen voor leden van bepaalde evangelische kerken een feestdag met een ononderbroken rusttijd

van ten minste 24 uur is en aan een werknemer, ingeval hij lid is van een van de genoemde kerken

en op deze feestdag toch arbeid verricht, naast het recht op loon voor de arbeid die niet hoeft te

worden verricht omdat deze dag een feestdag is, ook een recht op loon wordt toegekend voor de

daadwerkelijk verrichte arbeid, maar op grond waarvan dit recht niet toekomt aan andere

werknemers, die geen lid zijn van deze kerken.

Bij de nationale regeling op grond waarvan slechts leden van bepaalde kerken die op Goede Vrijdag

arbeid verrichten recht hebben op een toeslag als bedoeld in de eerste vraag, is geen sprake van

http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204750&pageIndex=0&doclang=nl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=329579http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=203915&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=130122http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204414&pageIndex=0&doclang=nl&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=142873


14

een maatregel die in een democratische samenleving noodzakelijk is ter bescherming van de rechten

en vrijheden van derden in de zin van richtlijn 2000/78.

De bepalingen van nationaal recht ten aanzien waarvan is geoordeeld dat zij zich niet verdragen met

artikel 21, lid 1, van het Handvest, gelezen in samenhang met artikel 1, artikel 2, lid 2, onder a), en

artikel 7, lid 1, van richtlijn 2000/78, moeten buiten toepassing worden gelaten zolang door de

wetgever geen niet-discriminerende rechtssituatie is gecreëerd. Artikel 21, lid 1, van het Handvest,

gelezen in samenhang met artikel 1, artikel 2, lid 2, onder a), en artikel 7, lid 1, van richtlijn 2000/78,

kan uit zichzelf geen verplichtingen opleggen aan de werkgever. De partij die is benadeeld doordat

het nationale recht is toegepast, kan zich evenwel beroepen op de rechtspraak die voortvloeit uit het

arrest van 19 november 1991, Francovich e.a. (C‑6/90 en C‑9/90, EU:C:1991:428), om in

voorkomend geval vergoeding van de geleden schade te verkrijgen.

PREJUDICIËLE VERWIJZING - België - 3 juli 2018 - zaak C-344/18 - ISS Facility Services

Overgang van onderneming

Richtlijn 2001/23/EG. Verzoekster, ISS Facility Services had een vergunning voor het schoonmaken

en onderhouden van verschillende percelen van de stad Gent. De opdracht is vanaf 1 september

2013 opnieuw vergund, maar niet aan ISS. De projectbeheerder wordt tewerkgesteld door de nieuwe

onderneming. ISS deelt aan Euroclean mee dat de projectbeheerder van rechtswege naar haar over

zou gaan. Vanaf 1 september 2013 beschouwt ISS de projectbeheerder als niet meer in dienst, maar

Euroclean laat twee dagen later weten dat er geen sprake was van overgang van onderneming en

dat de projectbeheerder geen contractuele relatie met Euroclean heeft gekregen. De

projectbeheerder heeft zowel ISS als Euroclean in gebreke gesteld. Zij vordert een betaling van de

aan haar verschuldigde bedragen en de gerechtskosten. De centrale vraag in dit hoger beroep is of

er in casu sprake is van een overgang van onderneming.

Prejudiciële vraag: Moeten de bepalingen van artikel 3.1 van de Richtlijn 2001/23/EG aldus worden

uitgelegd dat, wanneer er sprake is van de gelijktijdige overgang van verschillende onderdelen van een

onderneming in de zin van artikel 1.1 van de Richtlijn, die aan verschillende verkrijgers worden

overgedragen, de rechten en verplichtingen die voorvloeien uit de op het tijdstip van de overgang

bestaande arbeidsovereenkomst van een werknemer die in elk van de overgedragen onderdelen werd

tewerkgesteld, op ieder van de verkrijgers overgaan, zij het in verhouding tot de omvang van de

tewerkstelling van de voornoemde werknemer in het door elke verkrijger verworven onderdeel van de

onderneming, dan wel dat de voormelde rechten en verplichtingen in hun geheel overgaan op de verkrijger

van het onderdeel van de onderneming waarin de voornoemde werknemer hoofdzakelijk werd

tewerkgesteld?

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Frankrijk -10 juli 2018 - zaak C-372/18 - Dreyer

Sociale premies Zwitserland en Frankrijk

Verordening (EG) nr. 883/2004. Het echtpaar Dreyer woont in Frankrijk. De heer Dreyer is

gepensioneerd en heeft zijn gehele loopbaan in Zwitserland gewerkt. Het echtpaar Dreyer voert aan

dat zij in 2015 verplicht waren verzekerd in Zwitserland, en tevens premies hebben afgedragen aan

particuliere verzekeraars die al hun ziektekosten vergoeden en dekking bieden voor risico’s. De

Franse belastingdienst willen diverse sociale premies heffen op lijfrente en inkomsten uit kapitaal die

zij in 2015 hebben ontvangen. De heer en mevrouw Dreyer betwisten deze premies verschuldigd te

zijn en voeren aan dat zij enkel en alleen onder het Zwitserse socialezekerheidsstelsel vallen.

Prejudiciële vragen: Vertonen heffingen die zijn bestemd voor het Nationale solidariteitsfonds voor

zelfstandigheid, waarmee wordt bijgedragen aan de financiering van voornoemde litigieuze

uitkeringen [namelijk de persoonsgebonden zelfstandigheidstoelage (APA) en de compenserende

uitkering voor personen met een handicap (PCH)], een rechtstreekse en voldoende relevante

samenhang met bepaalde takken van sociale zekerheid zoals genoemd in artikel 3 van verordening

(EG) nr. 883/2004 en vallen deze bijgevolg binnen de werkingssfeer van deze verordening louter

vanwege het feit dat deze uitkeringen betrekking hebben op een van de in artikel 3 vermelde

eventualiteiten en worden toegekend zonder een discretionaire beoordeling op grond van een

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-344-18-iss-facility-services.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-372-18.html


15

wettelijk omschreven situatie? Aangehaalde (recente) jurisprudentie: Commissie/Parlement en Raad

C-299/05; Commissie/Duitsland C-206/10;

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Spanje – 11 juli 2018 - zaak C-367/18 - Aragón Carrasco

e.a.

Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd – Ontslagvergoeding?

Raamovereenkomst inzake arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Verzoeksters hebben functies

vervuld in de algemene raad voor de rechterlijke macht totdat zij, op grond van de specifieke

juridische regeling die van toepassing is op deze categorie overheidspersoneel, zonder reden werden

ontslagen. Zij hebben verzocht om een ontslagvergoeding van twintig dagen salaris per gewerkt

jaar. Dit verzoek is afgewezen. Verzoeksters betogen dat het niet toekennen van een vergoeding

voor de beëindiging van hun arbeidsovereenkomst als tijdelijk personeel met een bijzondere of

adviesfunctie een inbreuk vormt op het verbod van discriminatie van tijdelijke werknemers ten

opzichte van vaste werknemers zoals neergelegd in de raamovereenkomst.

Prejudiciële vragen: Moet clausule 4 van de raamovereenkomst inzake arbeidsovereenkomsten voor

bepaalde tijd, die is opgenomen in de bijlage bij richtlijn 1999/70, aldus worden uitgelegd dat zij zich

verzet tegen de Spaanse nationale regeling die voorziet in ontslag zonder reden en zonder

vergoeding, maar die wel in een vergoeding voorziet bij beëindiging van een arbeidsovereenkomst

op grond van (een) wettelijk vastgestelde grond(en)? In geval van een ontkennend antwoord op de

eerste vraag: valt een maatregel als vastgesteld door de Spaanse wetgever, die voorziet in de

uitkering van een vergoeding van twaalf dagen salaris per gewerkt jaar aan de werknemer bij de

afloop van een tijdelijke arbeidsovereenkomst, onder de werkingssfeer van clausule 5 van de

raamovereenkomst, zelfs wanneer de tijdelijke aanstelling is beperkt tot slechts één overeenkomst?

Indien de tweede vraag bevestigend wordt beantwoord: is een wettelijke bepaling die tijdelijke

werknemers bij de beëindiging van de overeenkomst een vergoeding van twaalf dagen salaris per

gewerkt jaar toekent, maar tijdelijk personeel met een bijzondere of adviesfunctie, bij ontslag zonder

reden, van deze vergoeding uitsluit, in strijd met clausule 5 van de raamovereenkomst? Aangehaalde

(recente) jurisprudentie: Regojo Dans C-177/14; de Diego Porras C-596/14;

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Spanje – 11 juli 2018 - zaak C-366/18 - Ortiz Mesonero

Aanpassing ploegendienst zodat werknemer voor minderjarige kinderen kan zorgen –

Gevolgen voor arbeidstijd en loon?

Richtlijn 2006/54/EG. Richtlijn 2010/18/EU. Artikel 23 en artikel 33, lid 2 EU Handvest. Artikelen 8,

10 en 157 VWEU. Ortiz Mesonero is als werknemer werkzaam bij UTE en werkt wisselende

ploegendienst. Ortiz Mesonero heeft zijn werkgever verzocht om, alleen in de ochtendploeg te werken

van maandag tot vrijdag zodat hij voor zijn minderjarige kinderen kan zorgen. In zijn verzoek stelde

hij op geen enkel moment een verkorting van zijn arbeidstijd voor, maar een behoud van het totale

aantal arbeidsuren, zonder enige loonsvermindering. Het verzoek van Ortiz Mesonero is door UTE

geweigerd. Volgens een Spaanse regeling zou Ortiz Mesonero zijn recht om beroeps- en gezinsleven

te combineren dus alleen kunnen uitoefenen met verkorting van zijn arbeidstijd en vermindering van

zijn loon.

Prejudiciële vraag: Staan de artikelen 8, 10 en 157 VWEU, artikel 23 en artikel 33, lid 2, EU Handvest

en artikel 1 en artikel 14, lid 1, van richtlijn 2006/54, alle gelezen in samenhang met richtlijn 2010/18

tot uitvoering van de raamovereenkomst inzake ouderschapsverlof, in de weg aan een nationale

regel, die voor de uitoefening van het recht van de werknemer om beroeps- en gezinsleven te

combineren vereist dat de werknemer daartoe in elk geval zijn gewone arbeidstijd verkort en dat

zijn loon dus evenredig wordt verminderd. Aangehaalde (recente) jurisprudentie: Roca Álvarez, C-

104/09; Riežniece C-7/12; Konstantinos Maïstrellis, C-[2]22/14.

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-367-18.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-367-18.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-366-18.html


16

PREJUDICIËLE VERWIJZING – België – 23 juli 2018 - zaak C-404/18 - Hakelbracht e.a.

Discriminatie – Weigering baan vanwege zwangerschap - Gelijke behandeling mannen en

vrouwen

Richtlijn 2006/54/EG. Vandenbon, werkzaam bij Kledingmerk WTG retail, wilde Hakelbracht

aannemen als store manager maar vanuit de HR-afdeling van het hoofdkantoor is afwijzend

gereageerd vanwege de zwangerschap van Hakelbracht. Hakelbracht heeft een klacht ingediend bij

het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Vandenbon, is ontslagen met betaling van

een opzeggingsvergoeding. Eisende partijen, Vandenbon en Hakelbracht, vorderen de veroordeling

van WTG Retail vanwege directe discriminatie tegen Hakelbracht. Hakelbracht werd de toegang tot

arbeid ontzegd op grond van geslacht (zwangerschap) wat resulteerde in schending van artikel 19

Genderwet. Ook verzoeken de eisende partijen vast te stellen dat WTG Retail Vandenbon heeft

ontslagen om redenen die verband houden met haar getuigenis in de zin van artikel 22§9 Genderwet.

WTG Retail stelt dat de sollicitatieprocedure nog niet afgerond was en dat Vandenbon voorbarig is

geweest om Hakelbracht in te lichten.

Prejudiciële vragen: Verzet artikel 24 van Richtlijn 2006/54/E6 zich tegen een nationale regeling die

de bescherming tegen represailles van personen die optreden als getuigen, uitsluitend verleent aan

deze persoon die, in het kader van het onderzoek van een klacht, in een ondertekend en gedateerd

document de feiten die ze zelf hebben gezien of gehoord en die betrekking hebben op de toestand

die het voorwerp is van de klacht, ter kennis brengen van de persoon bij wie de klacht wordt

ingediend of doordat zij optreden als een getuige in rechte? Aangehaalde (recente) jurisprudentie:

Dekker C-177/88; Meerts C-116/08; Coote C-185/97;

PREJUCIDICIËLE VERWIJZING – Spanje – 23 juli 2018 - zaak C-397/18 - Páez Juárez

Ontslag – Discriminatie – Persoon met handicap?

Richtlijn 2000/78/EG. Ana María Páez Juárez is ontslagen tegelijk met negen andere personen.

Enkele criteria die gehanteerd zijn voor de selectie van de werknemers die zouden worden ontslagen

is de productiviteit van minder dan 95%, een lage multi-inzetbaarheid en een hoog verzuim.

Verzoekster was tijdelijk arbeidsongeschikt gedurende verschillende perioden vanwege epicondylitis.

Verzoekster verzoekt ten principale om nietigverklaring van het ontslag omdat er sprake zou zijn van

discriminatie op grond van een handicap. In dit verband betoogt verzoekster dat zij is

gediscrimineerd op grond van ziekte, aangezien zij toen zij werd ontslagen tijdelijk arbeidsongeschikt

was, als gevolg van een aandoening die verband hield met de uitgevoerde taken, en zij “geschikt”

was verklaard “met beperkingen”, hetgeen inhoudt dat zij een blijvende arbeidsbeperking heeft.

Verder werd zij gekwalificeerd als “bijzonder kwetsbaar”. Volgens verzoekster moet zij daarom voor

de doeleinden van richtlijn 2000/78 worden beschouwd als persoon met een handicap, in de zin van

artikel 1 VN-Verdrag, ook al is er bij haar geen arbeidsongeschiktheidsgraad erkend. Ook voert zij

aan dat er sprake is van directe, of in ieder geval indirecte, discriminatie.

Prejudiciële vragen: Moeten werknemers die zijn aangemerkt als bijzonder kwetsbaar voor bepaalde

risico’s worden beschouwd als personen met een handicap voor de doeleinden van richtlijn

2000/78/EG, zoals uitgelegd in de rechtspraak van het HvJ, wanneer zij, als gevolg van hun eigen

persoonlijke kenmerken of bekende biologische toestand bijzonder kwetsbaar zijn voor

beroepsrisico’s en om die reden bepaald werk niet kunnen vervullen omdat daaraan een risico voor

hun eigen gezondheid of die van andere personen is verbonden? Indien het antwoord op de eerste

vraag bevestigend luidt: Vormt het besluit tot ontslag van een werkneemster om economische,

technische, organisatorische of productieredenen directe of indirecte discriminatie in de zin van

artikel 2, lid 2, onder b), van richtlijn 2000/78 wanneer zij een erkende handicap heeft die ertoe leidt

dat zij ten gevolge van haar lichamelijke aandoening bijzonder kwetsbaar is voor bepaalde risico’s

verbonden aan bepaald werk en daardoor moeite heeft om het productiviteitsniveau te halen dat

vereist is om niet door ontslag te worden getroffen? En nog twee vragen. Aangehaalde (recente)

jurisprudentie: C-335/11 en C-337/11, C-270/16, C-395/15.

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-404-18.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-397-18.html


17

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Italië – 24 juli 2018 - zaak C-396/18 – Cafaro

Gelijke behandeling in arbeid – Ontslag piloot vanwege bereiken leeftijd van 60 jaar -

Luchtvaart

Verordening (EU) nr. 1178/2011. Richtlijn 2000/78/EG. Verzoeker, Cafaro, heeft bezwaar, en

vervolgens beroep ingesteld tegen zijn ontslag wegens het bereiken van de leeftijd van zestig jaar.

Verzoeker was werkzaam bij de vennootschap CAI Spa als piloot. De appelrechter was van oordeel

dat CAI Spa was opgericht op grond van een Italiaanse wet en een “vertrouwelijke” activiteit

uitoefende, zijnde een activiteit tot het verstrekken van dekking voor de geheime diensten, zonder

winstoogmerk, en verzoeker als piloot bij dat bedrijf was onderworpen aan een speciale regeling

waarin de regels inzake de beperkingen op de tewerkstelling van het luchtvaartpersoneel van CAI

Spa zijn vastgelegd. Deze speciale regeling voorzag in de automatische beëindiging van de

arbeidsverhouding van piloten wanneer zij de leeftijd van 60 jaar bereikten. Volgens de appelrechter

was er in casu dus geen sprake van ontslag omdat de arbeidsverhouding automatisch was beëindigd.

Verzoeker heeft de uitspraak aangevochten en voert aan dat de beëindiging van de werkzaamheden

als piloot niet noodzakelijkerwijs hoeft te leiden tot beëindiging van de arbeidsverhouding.

Prejudiciële vragen: Is de nationale regeling die de beperkingen op de tewerkstelling van het

luchtvaartpersoneel van CAI Spa regelt en met name bepaalt dat de arbeidsverhouding automatisch

wordt beëindigd wanneer de werknemer de leeftijd van 60 jaar heeft bereikt, in strijd met

verordening (EU) nr. 1178/2011, voor zover daarin de leeftijdsgrens voor piloten in het commercieel

luchtvervoer op 65 jaar wordt vastgesteld, en is deze verordening in casu van toepassing, mocht de

bijzondere nationale regeling niet van toepassing worden verklaard? Subsidiair, indien de

verordening in casu ratione materiae niet van toepassing wordt verklaard, is voornoemde nationale

regeling in strijd met het beginsel van non-discriminatiebeginsel op grond van leeftijd, zoals dit is

vastgelegd in richtlijn 2000/78, het EU Handvest, inzonderheid artikel 21, lid 1, ervan, dat in richtlijn

2000/78 concreet is vertaald? Aangehaalde (recente) jurisprudentie: Prigge e.a. C-447/09; Fries C-

190/16; Kücükdeveci C-555/07;

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Spanje – 31 juli 2018 - zaak C-398/18 en C-428/18 Bocero

Torrico e.a.*

SZ - Pensioen – Vervroegde uittreding

Artikel 48 VWEU. De feiten en rechtsoverwegingen in de gevoegde zaken C-398/18 en C-428/18

komen in wezen overeen met, en de prejudiciële vraag is dezelfde als zaak C-7/18. Hierna volgt het

fiche uit C-7/18: Verzoeker is aangesloten bij de Spaanse sociale zekerheid. Hij heeft de Spaanse

sociale zekerheid een pensioenuitkering gevraagd uit hoofde van vervroegde uittreding. De aanvraag

is afgewezen omdat de pensioenuitkering lager zou zijn dan het minimumpensioen dat van

toepassing zou zijn op de betrokken persoon op de leeftijd van 65 jaar.

Prejudiciële vragen: Verzet artikel 48 VWEU zich tegen een nationale regeling die als voorwaarde

voor toegang tot een pensioenuitkering uit hoofde van vervroegde uittreding stelt dat het bedrag

van het te ontvangen pensioen hoger is dan het minimumpensioen dat de belanghebbende op grond

van diezelfde nationale wetgeving zou ontvangen, waarbij „te ontvangen pensioen” wordt uitgelegd

als het daadwerkelijke, uitsluitend ten laste van de bevoegde lidstaat (in casu Spanje) komende

pensioen, zonder inaanmerkingneming van eventuele daadwerkelijk ontvangen pensioenen uit

hoofde van een andere uitkering van dezelfde aard ten laste van een of meerdere andere lidstaten?

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Spanje – 1 augustus 2018 - zaak C-429/18 - Fernández

Álvarez e.a.

Arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd – Gezondheidszorg

Richtlijn 1999/70/EG. Verzoeksters maken deel uit van het tijdelijk personeel op interim-basis van,

en zijn als tandheelkundigen in dienst bij, verschillende gezondheidscentra in Madrid. Volgens de

Spaanse wet kan tijdelijk personeel worden aangesteld wegens behoefte van de dienst,

spoedeisendheid of ter uitvoering van programma’s van tijdelijke, conjuncturele of buitengewone

aard. Ontslag van dat personeel vindt plaats wanneer via de wettelijke of reglementair vastgestelde

procedure vast personeel wordt aangesteld voor die functie, en wanneer die functie wordt

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-396-18.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-429-18-fernandez-alvarez-e.a.htmlhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraak/2018/c-zaaknummers/c-429-18-fernandez-alvarez-e.a.html


18

opgeheven. Verzoeksters hebben de verschillende aanstellingen en opeenvolgende ontslagen niet

aangevochten. Verzoeksters hebben vervolgens bezwaar gemaakt waarbij zij hebben aangevoerd

dat hun juridische status onverenigbaar was met richtlijn 1999/70 en de raamovereenkomst.

De eerste twijfel van de verwijzende rechter heeft betrekking op de draagwijdte van het begrip

misbruik, op de vraag of er een objectieve reden bestaat voor de tijdelijke aanwerving en op het

begrip permanente behoefte. De tweede twijfel betreft de wijze waarop moet worden vastgesteld of

er in het nationale recht sancties of beperkingen bestaan om het misbruik van tijdelijke aanwerving

middels opeenvolging van tijdelijke overeenkomsten te voorkomen, en indien deze bestaan, of deze

doeltreffend en evenredig zijn, of, indien zij niet bestaan, wat daarvan dan de gevolgen moeten zijn.

De derde twijfel betreft de gevolgen van het ontbreken van maatregelen ter bestraffing van misbruik.

PREJUDICIËLE VERWIJZING – Slowakije - 27 augustus 2018 - zaak C-447/18 - Generálny

riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava ea*

Pensioen topsporters ijshockey - Nationaliteitseis

Verordening (EG) nr. 883/2004. Verzoeker heeft voor Slowakije de gouden medaille behaald in de

Europese ijshockeykampioenschappen en de zilveren medaille in de wereldkampioenschappen

ijshockey, beide in 1971. Verzoeker heeft de Tsjechische nationaliteit en heeft aanspraak gemaakt

op een aanvullende uitkering voor sporters die voor Slowakije zijn uitgekomen. Dit wordt afgewezen

omdat hij de Tsjechische nationaliteit heeft. Verzoeker heeft onder verwijzing naar het Unierecht

aangevoerd dat de Slowaakse regeling een discriminerende werking heeft met betrekking tot zijn

nationaliteit en dat geen rekening is gehouden met de omstandigheid dat hij al 52 jaar in Slowakije

woont. Het wetsvoorstel over de aanvullende uitkering voor sporters die voor het land zijn

uitgekomen is namelijk in die zin gewijzigd dat de woorden “van een lidstaat van de Europese Unie”

zijn vervangen door de woorden “van de Slowaakse Republiek”.

Prejudiciële vraag: Staan artikel 1, onder w), artikel 4 en artikel 5 van verordening (EG) nr. 883/2004

in de weg aan toepassing van een nationaal voorschrift op grond waarvan het Slowaakse

socialezekerheidsorgaan rekening houdt met de nationaliteit van de aanvrager als fundamentele

voorwaarde voor het recht van sporters die voor het land zijn uitgekomen, op een aanvullende

uitkering op het ouderdomspensioen, ook indien een ander wettelijk vereiste, te weten deelname in

een nationale afvaardiging van de rechtsvoorgangers, waaronder de Tsjecho-Slowaakse

Socialistische Republiek, eveneens deel uitmaakt van dit nationale voorschrift?

RECHTSPRAAK NL – EINDUITSPRAAK na HvJ C-551/16 Klein Schiphorst – Centrale Raad

van Beroep – 25 juli 2018 - ECLI:NL:CRVB:2018:2260

Export uitkering naar Zwitserland – Geen verlenging

Verordening (EG) nr. 883/2004. Appellant en zijn partner waren in Nederland werkzaam, toen

appellant werkloos werd. Nadat appellant in Nederland in aanmerking is gekomen voor een uitkering

op grond van de Werkloosheidswet (WW), is de partner van appellant in Zwitserland gaan werken.

Het Uwv heeft appellant toestemming gegeven om met behoud van zijn WW-uitkering drie maanden

werk te zoeken in Zwitserland (export van WW-uitkering), waarna appellant en zijn partner naar

Zwitserland zijn verhuisd. Na drie maanden heeft appellant het Uwv verzocht om de export van zijn

WW-uitkering met drie maanden te verlengen. Dit verzoek heeft het Uwv afgewezen. Volgens het

Uwv staat het een lidstaat vrij om geen invulling te geven aan de in verordening 883/2004 gegeven

bevoegdheid, tenzij in redelijkheid gegeven de bijzondere omstandigheden van het concrete geval

niet tot weigering van exportverlenging kan worden besloten. Volgens het Uwv is hiervan in het geval

van appellant geen sprake. De vraag rijst of de toepassing van deze bevoegdheid in

overeenstemming is met het beginsel van loyale samenwerking om doel en strekking van

verordening 883/2004 te verwezenlijken alsmede het vrij verkeer van personen en werknemers

binnen de Unie, welk beginsel niet alleen geldt voor de lidstaten maar ook voor nationale

uitvoeringsorganen van de lidstaten, zoals het Uwv, die het Europese recht toepassen.

Het Hof heeft de prejudiciële vragen als volgt beantwoord: Artikel 64, lid 1, onder c), van

verordening (EG) nr. 883/2004 staat niet in de weg aan een nationale maatregel, waarbij het

http://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://www.minbuza.nl/ecer/hof-van-justitie/nieuwe-hofzaken-inclusief-verwijzingsuitspraakhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=200483&pageIndex=0&doclang=NL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=293505http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:CRVB:2018:2260http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:CRVB:2016:4101


19

bevoegde orgaan wordt voorgeschreven in beginsel elk verzoek om verlenging van de export van

een werkloosheidsuitkering na drie maanden te weigeren, tenzij weigering van dat verzoek naar het

oordeel van dit orgaan tot een onredelijke uitkomst zou leiden. De Centrale Raad van Beroep

bevestigt de aangevallen uitspraak.

RECHTSPRAAK NL - Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden – 17 juli 2018 -

ECLI:NL:GHARL:2018:6539

Pre-pack

In zijn arrest van 22 juni 2017 heeft het HvJEU antwoord gegeven op de door de kantonrechter in

de rechtbank Midden-Nederland, locatie Almere, gestelde prejudiciële vragen: De in artikel 5 lid 1

van de richtlijn omschreven uitzondering van de in de beide daaraan voorafgaande artikelen

omschreven hoofdregel, moet strikt worden uitgelegd. De uitzondering is slechts van toepassing als

is voldaan is aan alle drie de in artikel 5 omschreven voorwaarden, te weten:

a. de vervreemder moet verwikkeld zijn in een faillissementsprocedure of een gelijksoortige

procedure;

b. deze procedure moet zijn ingeleid met het oog op de liquidatie van het vermogen van de

onderneming;

c. de procedure moet onder toezicht staan van een bevoegde overheidsinstantie.

Het HvJ heeft voorts overwogen dat een transactie die wordt uitgevoerd door middel van een pre-

pack en wordt voorbereid vóór de faillietverklaring, maar pas daarna wordt uitgevoerd, kan vallen

onder het begrip faillissementsprocedure als onder a. bedoeld. Ten aanzien van de onder b. bedoelde

voorwaarde overweegt het hof dat er verschil moet worden gemaakt tussen procedures, die

voortzetting van de activiteiten van de onderneming beogen en die, welke de liquidatie van het

vermogen van de vervreemder beogen en daarbij tot doel hebben een zo hoog mogelijke uitbetaling

aan de gemeenschappelijke schuldeisers. Er kan sprake zijn van een zekere overlapping, maar van

belang is vast te stellen wat het hoofddoel van de procedure is. Met betrekking tot de onder c.

omschreven voorwaarde overweegt het hof dat de beoogd curator en de beoogd rechter-commissaris

weliswaar door de rechtbank zijn aangesteld, maar dat zij voor het moment van faillietverklaring

formeel, bij gebreke van een wettelijke grondslag, geen enkele bevoegdheid hebben. Deze

handelwijze kan elk eventueel toezicht van een bevoegde overheidsinstantie op de

faillissementsprocedure grotendeels uithollen.

Het gerechtshof beslist nu dat de vordering van de vakbonden dient te worden afgewezen en

bekrachtigt het vonnis van de kantonrechter.

Asiel, migratie, Unieburgerschap (S – V)

EHRM – ARREST – 10 juli 2018 – X t. Nederland – persbericht – arrest (niveau 3) -

ECLI:CE:ECHR:2018:0710JUD001431917

In Nederland voor terrorisme veroordeelde Marokkaan mag worden uitgezet naar

Marokko

Artikel 3 EVRM. Verzoeker heeft de Marokkaanse nationaliteit en verblijft in Nederland. De zaak gaat

over de dreigende uitzetting van klager naar Marokko. In 2016 is hij veroordeeld voor het

voorbereiden van een terroristische aanslag. In de tussentijd heeft hij asiel aangevraagd in Nederland

omdat hij in Marokko het risico zou lopen op onmenselijke behandeling. Zijn verzoek is afgewezen.

Het beroep tegen de afwijzing ook. In maart 2017 zou verzoeker worden uitgezet. De uitzetting is

uitgesteld omdat het EHRM op grond van artikel 39 van het Procesreglement Nederland heeft bevolen

om verzoeker niet uit te zetten zolang de procedure nog loopt. Het Hof oordeelt dat bij uitzetting er

geen sprake is van schending van artikel 3 EVRM. De Tijdelijke maatregel blijft van kracht totdat

onderhavig arrest definitief is geworden.

http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:GHARL:2018:6539http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-6140562-7939380http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-184524


20

EHRM - ARREST – 12 juni 2018 – Zaloilo t. Nederland - persbericht 3.7.2018 – beslissing

- ECLI:CE:ECHR:2018:0612DEC006003512

Zie onder: detentie: Beroepen op grond van artikelen 5 en 6 EVRM die zien op de detentie en

overplaatsing van een ongewenst verklaarde vreemdeling niet-ontvankelijk

HvJ – ARREST – 12 juli 2018 - Zaak C-89/17 – Banger – VK - ECLI:EU:C:2018:570 – arrest

(en)

Unieburgerschap - Terugkeer Unieburger naar lidstaat van zijn nationaliteit –

verblijfsrecht ongehuwde partner uit derde land

Artikel 21 VWEU. Richtlijn 2004/38/EG. Artikel 47 EU Handvest. Rozanne Banger komt uit Zuid-

Afrika. Haar partner Philip Rado is onderdaan van het VK. Zij hebben samengeleefd in Nederland,

waar aan Banger een verblijfskaart als de ongehuwde partner van een Unieburger is

afgegeven. Banger heeft in Nederland een verblijfskaart gekregen op grond van artikel 3, lid 2, van

richtlijn 2004/38/EG, waarin is bepaald dat het gastland overeenkomstig zijn nationaal recht

binnenkomst en verblijf vergemakkelijkt van bepaalde personen die geen „familielid” in de zin van

artikel 2, lid 2, van die richtlijn zijn. Tot die personen behoort ook de partner met wie de burger van

de Unie een bewezen duurzame relatie heeft. Het paar is later verhuisd naar het VK waar de

bevoegde autoriteiten Bangers aanvraag om afgifte van een verblijfskaart hebben afgewezen omdat

zij niet met haar partner getrouwd was. Zijn de lidstaten verplicht om een verblijfsvergunning af te

geven aan, dan wel om het verblijf te vergemakkelijken van de ongehuwde partner van een burger

van de Unie, die deze burger van de Unie begeleidt wanneer hij terugkeert naar zijn lidstaat van

herkomst?

Hof: Als een Unieburger terugkeert naar zijn lidstaat van herkomst, moet deze lidstaat de

binnenkomst en het verblijf vergemakkelijken van de niet uit de EU afkomstige partner met wie die

burger een duurzame relatie heeft. Het besluit om de niet uit de EU afkomstige partner een

verblijfsvergunning te weigeren, moet zijn gebaseerd op een grondig onderzoek van diens

persoonlijke situatie en moet zijn gemotiveerd.

EU-landen moeten afgifte verblijfsvergunning vergemakkelijken voor partner van

terugkerende eigen onderdaan (ECER)

HvJ – ARREST – 25 juli 2018 – zaak C-585/16 – Alheto – Grote Kamer – Bulgarije -

ECLI:EU:C:2018:584 – persbericht – arrest

Vluchtelingenstatus van een Palestijnse vluchteling – UNRWA – Gaza

Richtlijn 2011/95/EU. Richtlijn 2013/32/EU. Artikel 47 EU Handvest. Een geding in het kader van een

procedure tot nietigverklaring die Serin Alheto, een staatloze van Palestijnse afkomst, heeft ingesteld

tegen het besluit waarin de Bulgaarse autoriteiten haar verzoek om internationale bescherming

hebben afgewezen.

Hof: Een Palestijnse vluchteling die een vluchtelingenstatus van de UNRWA heeft kan niet de

vluchtelingenstatus in de EU krijgen als deze vluchteling effectieve bescherming van de UNRWA

krijgt. Ten aanzien van een verzoeker die gevlucht is uit de Gazastrook heeft het Hof specifieke

criteria opgesteld voor de afhandeling van asielverzoeken van Palestijnen. (bron: persbericht). Het

Hof gaat uitgebreid in op uitleg van de artikelen 12, lid 1, onder a), van richtlijn 2011/95/EU, gelezen

in samenhang met artikel 10, lid 2, artikel 33, lid 2, artikel 35, eerste alinea, onder b), artikel 46, lid

3 van richtlijn 2013/32/EU en artikel 47 EU Handvest.

Palestijnen kunnen alleen bij uitzondering asiel in de EU krijgen (ECER)

http://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-6128435-7917848http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-184635http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=203963&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=619461http://www.minbuza.nl/ecer/nieuws/2018/07/verblijfsvergunning-partner-eu-burger.htmlhttps://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2018-07/cp180112en.pdfhttp://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204382&pageIndex=0&doclang=nl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1084915http://www.minbuza.nl/ecer/nieuws/2018/07/palestijnen-eu-vluchtelingenstatus.html


21

HvJ – ARREST – 5 juli 2018 - zaak C-213/17 – X – Nederland – Rechtbank Den Haag,

zittingsplaats Amsterdam - ECLI:EU:C:2018:538 – arrest

Geen terugnameverzoek binnen de gestelde termijnen – Overlevering van de betrokken

persoon met het oog op strafrechtelijke vervolging

Verordening (EU) nr. 604/2013. In dit geval gaat het om een asielzoeker wiens aanvraag reeds in

behandeling was in Nederland (waar een procedure bij de Raad van State aanhangig was), maar

welke aanvraag volgens de Dublinverordening diende te worden overgedragen aan Italië. Deze zaak

wordt gekenmerkt door een ingewikkeld juridisch en feitelijk kader, niet alleen omdat betrokkene tal

van verzoeken om internationale bescherming heeft ingediend bij twee verschillende lidstaten, maar

ook omdat tegelijk met de behandelingsprocedure van deze verzoeken een strafprocedure loopt die

is uitgemond in de uitvaardiging van een Europees aanhoudingsbevel jegens de asielzoeker.

Nederland is de lidstaa

Nieuwsbrief Rechtspraak Europa 2018 / nummer 8 en 9 · 2018. 9. 11. · van de datacentra. De...

Documents

Transcript of Nieuwsbrief Rechtspraak Europa 2018 / nummer 8 en 9 · 2018. 9. 11. · van de datacentra. De...