2004Z

OM

ER

TENTOONSTELLINGBREAKTHROUGH

Van 2 juli tot en met 29 augustus 2004 vindt in de Grote Kerk te Den Haag de tentoonstellingBreakthrough plaats met werk van jonge, veelbelovende kunstenaars uit de 10 landen die inmei zijn toegetreden tot de Europese Unie. De tentoonstelling biedt niet alleen een caleido-scopisch overzicht van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de beeldende kunst inhet algemeen (schilderkunst, videokunst, kinetische kunst, installaties… etc) maar geeft ookeen beeld van de diversiteit van de kunstbeoefening in de nieuwe lidstaten. De start van detentoonstelling valt samen met het begin van het Nederlands voorzitterschap van de EuropeseUnie. Voor de toetredende lidstaten, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije,Hongarije, Slovenië, Malta en Cyprus is dit cultureel evenement nabij het Haagse Binnenhofeen bijzondere manier om zich te presenteren aan Europa.

Bij de samenstelling van Breakthrough is de in vele biënnales beproefde formule van delandeninzending gevolgd. Vooraanstaande instellingen op het gebied van de hedendaagsebeeldende kunst in de betreffende landen is gevraagd vernieuwende jonge kunstenaars voorte dragen. Een selectiecommissie in Nederland maakte een fraaie eindselectie. Het resultaat iseen groep van ongeveer 35 kunstenaars die buiten de gebaande paden treden, kunstenaarsdie de actuele ontwikkelingen beïnvloeden en aanstormend talent, dat weliswaar nog niet totde gevestigde orde behoort maar wel al zijn invloed laat gelden. Bij de selectie van dekunstenaars was leeftijd minder belangrijk dan de mate waarin deze kunstenaars eendoorbraak in het beeldende kunstveld weten te bewerkstelligen.

De Grote Kerk profileert zich in toenemende mate als tentoonstellingslocatie in het hart vanDen Haag. In de afgelopen jaren vonden diverse grootschalige tentoonstellingen plaatswaaronder ‘Het Grote Gedicht’ (1994), ‘Jazz Art Expo’ (2000), ‘Sofa’s salon, meubelontwerpenvan nu’ (2000), ‘Fiets in Beeld’ (2002), ‘De Grote Verbeelding’ (2003). De tentoonstellingBreakthrough is een initiatief van de Federatie van Internationale Culturele- en Vriendschaps-verenigingen in Nederland (FICVN). De Grote Kerk Den Haag vond het project dermateinteressant dat zij het in haar programmering heeft opgenomen.

Breakthrough vormt een aanleiding te discussiëren over de culturele gevolgen van deuitbreiding van de Europese Unie. Niet omdat deze tentoonstelling het definitieve overzicht

TENTOONSTELLING BREAKTHROUGH

xxxxxxxxx

van de culturele potenties van de nieuwe lidstaten zal bieden, maar wel omdat dezetentoonstelling bij zal dragen aan de kennis over de nieuwste culturele ontwikkelingen inlanden die tot voor kort zo ver van ons verwijderd leken.

Den Haag heeft het voorzitterschap van de Europese Unie en het grote aantal jubilea vanculturele instellingen in 2004 aangegrepen voor een overkoepelende culturele manifestatiedie de kwaliteiten en de diversiteit van het culturele leven in de stad bloot moet leggen.Breakthrough sluit hier op een inhoudelijke manier bij aan en legt een natuurlijk verbandtussen de culturele ambities van Den Haag en de bijzondere politieke verantwoordelijkhedenin de tweede helft van 2004. Ook de jaarlijkse beeldenmanifestatie 'Den Haag Sculptuur'staat in 2004 in het teken van Europa. Belangrijke kunstwerken uit de 15 huidige lidstatenzijn op het Voorhout te zien, tezamen met de resultaten van opdrachten aan beeldhouwers uitde nieuwe lidstaten.

Het tentoonstellingsontwerp voorBreakthrough ligt in handen van BartGuldemond. Als we hem vragen naar hetidee achter het ontwerp, zegt hij hetvolgende: ‘Ik wilde graag een structuurmaken die los staat van de kerk, eenstructuur die zich los beweegt en die nietzal proberen de architectuur van de kerk tepareren. Als je daar naar op zoek bent, zulje het bij zo’n gigantisch bouwwerk altijdverliezen. Ik zie graag dat de bezoekers zichvoelen als in een stad. Je loopt naar hetdorpsplein en je zet je route uit. Zo zal hetook in de tentoonstelling zijn. Ik heb eensoort dorpsplein weten te creëren waar vanalles te beleven is, een eigen wereld binnende Grote Kerk. Van daaruit kan de bezoekerzijn eigen weg vinden tussen de kunst-werken. Alsof je flaneert door een stad.’

Dit laatste is typisch voor het werk van BartGuldemond: de bezoeker zijn eigen weglaten vinden in een tentoonstelling. Geenpaden waar men verplicht door moet lopenmaar een ontdekkingstocht binnen de murenvan de Grote Kerk. Hoe meer mensen er indeze ruimte zijn, hoe groter het aanvoelt.

Het Shadow Festival zal tijdens de tentoon-stelling documentaires laten zien die doorde diverse makers in het betreffende EU-land zijn gemaakt. De onderwerpen zijn zeerdivers. Op het ‘plein’ in de kerk is aange-name zitgelegenheid van waaruit deze films

bekeken kunnen worden. Het thema documen-taire is een zeer actueel onderwerp in dekunst. Wat is documentaire? Wat is kunst?

DÉ PLAATS VOOR EEN GROTE KUNSTTENTOONSTELLING

Periode 2 juli tot en met 29 augustus 2004Openingstijden dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur /donderdagavond tot 21.00 uurToegang € 3,50 / € 2,50 Pas 65,Studentenpas, kortingsbon donateurs /€ 1,00 kinderen tot 12 jaarCatalogus bij de ingang verkrijgbaarInformatie www.grotekerkdenhaag.nl

xxxxxxxxxxxxx

gerespecteerd en zal ook dit jaar te zienzijn op Den Haag Sculptuur, de beelden-tentoonstelling op het Lange Voorhout.

Anita Zabilevska uit Letland (Riga 1963)is een video- en installatiekunstenaar enwoont sinds 2000 in Oxford, Engeland. Ze isafgestudeerd in de richting schilderen aande Letse kunstacademie, gevolgd door depost-doctorale studie kunst- en architectuur-filosofie aan de universiteit van Praag. Zijzegt zelf over haar werk: ‘De vraag hoe wijkijken en wat we zien binnen de contextvan tijd, plaats en culturele achtergrond isde basis van mijn werk. Een ander kenmerkvan mijn werk is dat ik het specifiek maakvoor de plek waar het komt te staan, zelfsin de omgeving van musea of galeries. Hetwerk dat ik maak is een onderzoek naaronze manier van kijken en onze interactiemet de wereld om ons heen. Ik roep dekijker op om de kleinste structuren op temerken die in het dagelijks leven verlorengaan’.

Aan de tentoonstelling Breakthrough nemen35 kunstenaars deel, waaronder:

Martin Kollár uit Slowakije. Deze reizen-de fotograaf ontdekte de magie van het alle-daagse leven en maakte daarover een intri-gerende fotoreportage. De serie ‘Slovakia onthe move' geeft een goed beeld van hetauthentieke leven in dit land. Het zijn per-soonlijk foto's geworden omdat de cameraen de fotograaf de realiteit binnendringenvan de mens in haar eigen omgeving.

Artur _mijewski's uit Polen. Zijn filmslaten de mensheid zien met al haargebreken. Het geselecteerde werk toontgehoorgestoorde kinderen die vol passie hetstuk ‘Polis Mass’ van Jan Maklakiewiczzingen. Als we eenmaal over de schaamteheen zijn, die wordt veroorzaakt door deonbehaaglijkheid van het luisteren naarverwrongen geluid, ondervinden we hetplezier van de kinderen die dit religieuzestuk opvoeren.

Kate_ina Vincourová uit Tsjechië.Opblaasbare werken met een gigantischvolume. Haar beeldende werk is alom

KUNSTENAARS

Het Matangi Kwartet. Foto: Marco Borggreve

Met de doop van Kroonprinses Amalia op12 juni is de historische band tussen onsKoningshuis en de Grote Kerk weer versterkt.De traditie van het geslacht Oranje-Nassauom doop- en huwelijksplechtigheden in deGrote Kerk te houden, gaat terug tot 1 juli1626. Op die dag werd Prins Willem II, zoonvan stadhouder Frederik Hendrik en Amaliavan Solms, in deze kerk gedoopt. Vijfentwintigjaar later volgde de doop van Willem III.Ook Willem V, de latere Koning Willem I enKoning Willem II ontvingen hier het doopsel.Het eerste Oranjehuwelijk in de Grote Kerkhad plaats tussen Prinses Carolina, zustervan Willem V, met Karel Christiaan, vorstvan Nassau-Weilburg.

In de 20ste eeuw gaven Koningin Wilhelminaen Prins Hendrik hier elkaar hun jawoord.Ook Kroonprinses Juliana en Prins Bernhardkozen de Grote Kerk in 1937 voor de huwe-lijksinzegening. Prinses Margriet en mr. Pieter

van Vollenhoven trouwden er in 1967 en indatzelfde jaar werd ook Kroonprins Willem-Alexander in het Haagse hart ten doopgehouden. Zijn broer Constantijn trouwde erin 2001 met Laurentien Brinkhorst.

Prinses Amalia’s doop in deze kerk benadruktde functie van Den Haag als Hofstad.

DOOP PRINSES AMALIA

Even was Rond de Grote Kerk weer hetidyllische plekje! Bij de doop van PrinsesAmalia waren de wegafzettingen en steen-hopen verwijderd en zag het “beslotenstedelijke plein”, zoals de cirkel rond deGrote Kerk in vaktermen heet, er weerrustiek uit.

De Hagenaars die zich ergeren aan de lang-durige renovatie kunnen er echter gerust opzijn: er komt iets heel moois terug. Vóór2005 zijn alle werkzaamheden klaar.

De ruimtelijke ontwerpers van het BureauAlle Hosper hebben het ontwerp voor hetKerkplein tot op de boom beschreven. Tot opde steenpatronen en –lijnen toe is uitgekiendhoe daar straks in een schitterend decorvoetgangers, fietsers, beperkt autoverkeer(brandweer, leveranciers etc.) en trams hunweg door het stadshart kunnen zoeken. Dekomende maanden blijft het echter nog:“Werk in uitvoering.”

KERKPLEIN NOG DIT JAAR GEREED

Ook deze zomer organiseert de StichtingOrgelconcerten Grote Kerk Den Haag weertwee “Haagse Orgelweken” in de GroteKerk, waarin befaamde organisten uitbinnen- en buitenland het prachtige Metzler-orgel laten klinken in een breed repertoireuit diverse landen en stijlperioden.

Twee concerten (op 3 juli en 26 augustus)zullen dit jaar in het teken staan van Oost-Europese orgelmuziek en in het bijzondervan de vooraanstaande Tsjechische componistPetr Eben, die in januari van dit jaar zijn75e verjaardag vierde en zo’n belangrijkebijdrage aan het hedendaagse orgelrepertoireheeft geleverd. Als eerbetoon zal op zaterdag3 juli zijn grote orgelcyclus “Faust” uit 1980integraal worden uitgevoerd door de Duitseorganist Johannes Geffert, een van de meestgerenommeerde vertolkers van de orgelwerkenvan Eben.

Ook is dit jaar opnieuw een plaats ingeruimdvoor de kunst van de improvisatie. De Duitseorganist Wolfgang Seifen zal in zijn concertop zaterdag 28 augustus laten horen waaromhij geldt als een van de grote meesters opdit gebied. Hij neemt in zijn improvisatiesklassieke vormen en diverse stijlen alsuitgangspunt. Deze worden zó gedegen enfantasievol uitgewerkt, dat men denkt naareen gecomponeerd stuk te luisteren.Thema’s voor deze improvisaties kunnendoor het publiek worden ingediend vóór deaanvang van dit concert bij de kaartverkoop.

Het veelzijdige muzikale aanbod van dezeconcertserie komt ook tot uiting in de program-mering van de overige concerten. Zo biedende bekende Nederlandse organisten Bas deVroome (op dinsdag 29 juni) en Theo Jellema(op dinsdag 24 augustus) in hun programmaeen interessante confrontatie van barokkemeesterwerken met 20e eeuwse composities.De vaste organist van de Grote Kerk, Benvan Oosten, is te beluisteren in een veelzijdigprogramma met orgelwerken uit drie eeuwen(op vrijdag 2 juli) en in een buitengewoon

programma met zelden uitgevoerde Oost-Europese orgelmuziek (op donderdag 26augustus). Na afloop van zijn concert op 2juli zal tevens de nieuwste CD van Ben van

Oosten worden gepresenteerd, waarop hijorgelwerken van de Franse 19e eeuwsecomponist L.J.A. Lefébure-Wély vertolkt ophet beroemde orgel van de Madeleine-kerk teParijs. Zoals u ziet is er deze zomer muzikaalweer veel te genieten in de Grote Kerk.

Voor de programma’s wordt verwezen naarpublicaties in de pers en de website van hetHaags Orgel Kontakt(www.haagsorgelkontakt.nl). De concertenbeginnen ’s avonds om 20.15 uur. Toegangs-kaarten (inclusief programmaboekje) zijnuitsluitend verkrijgbaar aan de kerk op deavond van het concert vanaf 19.45 uur.De toegangsprijzen liggen tussen € 7,00 en € 5,00. Voor een abonnement op eenhele orgelweek betaalt u € 16,00 of€ 13,00 (CJP, 65+, donateurs Grote Kerk,Ooievaarspas).

DE “HAAGSE ORGELWEKEN 2004”

Gebaseerd op het onderzoek van Drs. J. Koolloos, Universiteit Utrecht.

De blikvanger in het koor van de Grote Kerkis het praalgraf van admiraal Jacob vanWassenaer van Obdam (1610 - 1665). Hijwas de telg van een adellijke familie. Jacob

trad op jonge leeftijd in de krijgsdienst envoerde al snel het bevel over een compagnieruiters. Als kolonel nam hij deel aan ver-schillende belegeringen, waaronder die vanMaastricht (1632). Daarnaast was hij voorde provincie Holland lid van de Raad vanState en gouverneur van Heusden en deomliggende plaatsen.

Van de landskrijgsdienst werd hij overge-plaatst naar de zeestrijdkrachten. Zo leverdehij zijn eerste zeegevecht tegen de Engelsenin 1653. Tijdens deze slag sneuvelde AdmiraalMaarten Harpertszoon Tromp en gingen deStaten van Holland roemloos ten onder.Hoewel Van Wassenaer in eerste instantievan deze nederlaag de schuld kreeg, werdhij al snel van alle blaam gezuiverd door deStaten van Holland, die de beschuldigingenbetitelden als louter laster. Nog in datzelfdejaar werd hij tot vlootvoogd benoemd alsopvolger van admiraal Tromp.

Jacob van Wassenaer leed toen al aan jichten was daardoor genoodzaakt zijn vlootzittend op een stoel aan dek aan te voeren.Onder zijn leiding vond in 1656 de vloot-tocht naar de Oostzee plaats, waar oorlog

De zes orgelconcerten die deze zomer op het Metzler-orgel van de Grote Kerk wordengegeven vormen de laatste editie van de “Haagse Orgelweken”, zoals deze sinds 1992volgens een vaste formule jaarlijks in juli en augustus in de Grote Kerk hebben plaatsgevonden.

Volgend jaar start de Stichting Orgelconcerten Grote Kerk Den Haag een serie concerten indeze kerk volgens een nieuwe formule: “Internationaal Orgelfestival Grote Kerk Den Haag”.Ook dit zal een jaarlijks terugkerend evenement worden, dat zal bestaan uit vijf concerten inde laatste week van augustus. Naast het grote Metzler-orgel zal dan eveneens het inmiddelsgerestaureerde 18e eeuwse Müller-kabinetorgel in de programmering worden opgenomen.Dit fraaie kabinetorgel stond jarenlang opgesteld in de belendende Assendelftkapel van deGrote Kerk. Na de voltooiing van de restauratie zal het Müller-kabietorgel in hersteldeluister in het koor van de kerk worden geplaatst.

In de toekomst zal de Grote Kerk jaarlijks plaats bieden aan een grootschalige tentoonstellingtijdens de zomermaanden. Met het nieuwe orgelfestival zal voortaan het zomerseizoen in deGrote Kerk muzikaal worden afgesloten. Via deze nieuwsbrief zult u te zijner tijd nadereinformatie over dit nieuwe festival ontvangen.

HET PRAALGRAF VAN EEN OMSTREDEN HELD

Praalgraf van admiraal Jacob van Wassenaer van Obdam

NIEUW ORGELFESTIVAL IN DE GROTE KERK

Adembenemend uitzicht op 54 meter hoogte.

Wie over enige conditie beschikt en daar-naast Den Haag eens vanuit het hart vanhet centrum wil overzien, krijgt daartoe dekans tussen 3 juli en 21 augustus.Onder begeleiding van een ervaren toren-beklimmer en Gildelid kunt u elke woensdag

en zaterdag om 14.00 uur de 300 tredennaar de omloop van de Haagse torenbeklimmen. Die klim wordt beloond met eenadembenemend uitzicht op 54 meter hoogte.Met het blote oog kunt u bij helder weerover de stad de zee zien, maar ookRotterdam, de Botlek en zelfs de Hoogovens.Mét verrekijker ziet u nog veel meer.

Vanaf deze historische plaats volgden invroegere tijden de autoriteiten de zeeslagen.Nu de skyline van de stad in rap tempoverandert, is het buitengewoon boeiend omook daar eens op hoog niveau naar tekijken. U bent een uurtje onderweg.

Het maximum aantal deelnemers is 25.Daarom is het verstandig groepen vantevoren aan te melden. De prijs is € 2,50.Kinderen en bezitters van de Ooievaarspasbetalen € 1,50. Met vakantiepas ofkortingsbon voor donateurs € 1,-

was uitgebroken tussen Zweden en Polen.Danzig had zich aangesloten bij Polen en devrij vaart op Danzig als korenschuur vanEuropa was voor De Republiek van vitaal be-lang. Van Wassenaer van Obdam voerde hetcommando vanaf zijn schip “De Eendracht”.De Zweden trokken zich echter terug zonderdat het tot een zeeslag kwam. Na aflooptoonde zowel Danzig als Denemarken zich erglovend over het optreden van De Republiek.Van Wassenaer ontving voor zijn inzet deDeense hoge onderscheiding van de Ordevan de Olifant. Het ordeteken is twee keerop het grafmonument afgebeeld.

In 1657 voer hij met zijn vloot naar Portugal,dat – volgens De Republiek – de bezittingenvan de Hollanders had gekaapt in Brazilië.De onderhandelingen liepen stuk, waarop devloot van De Republiek de Taag blokkeerde.Samen met Michiel Adriaensz. de Ruytermaakte Van Wassenaer 15 suikerschepen buit.Het daarop volgende jaar voer Van Wassenaervan Obdam richting de Sont waar een oorlogwoedde tussen Denemarken en Zweden.Deze bijstand voor Denemarken was de

Republiek niet alleen verplicht vanwege eenoud verdrag, maar er zat ook eigenbelangbij. Indien Zweden zou winnen, zou Zwedenbeide oevers van de Sont in handen krijgen.Daardoor zou de Hollandse vrije handelernstig worden bedreigd. De overwinningwerd uiteindelijk door de Denen behaald,ondanks het gegeven dat de Hollandse vlootin de minderheid bleek. Van Wassenaer vanObdam werd op 1 november teruggeroepen,nadat hij ruim een jaar op zee was geweest.Hoewel zijn reputatie in De Republiek nietdaverend was, kreeg hij in mei 1665 hetgezag over de grootste vloot die Hollandooit had bezeten. Hij kreeg de opdracht deEngelsen te verslaan in de Tweede EngelseZeeoorlog. Tijdens de Slag bij Lowesoft op13 juni 1665 beleefden de Staten vanHolland de grootste maritieme nederlaag inhaar geschiedenis. Het vlaggenschip van deadmiraal explodeerde. Zijn lichaam isnimmer teruggevonden.

In ons volgende “Nieuws” komt de redactieterug op de ontstaansgeschiedenis van hetpraalgraf van Jacob van Wassenaer van Obdam.

WEERGALOOS UITZICHT

Het Nutshuis is de nieuwe naam van hetkantoorgebouw waarin vroeger het hoofd-kantoor van de Nutsspaarbank te ’s-Graven-hage gevestigd was. Het monumentalespaarbankgebouw aan de Riviervismarkt 5,hoek Jan Hendrikstraat wordt momenteelgerenoveerd en uitgebreid. Het voormaligehoofdkantoor van de Nutsspaarbank te ‘s-Gravenhage wordt getransformeerd van eenstatig bankgebouw tot een multifunctioneelkantoorgebouw en zal onder de naam HetNutshuis medio 2005 zijn deuren openen.

Het pand is begin vorige eeuw gebouwd inopdracht van de stichting Nutsspaarbank te’s-Gravenhage en het werd in 1921 betrokken.De Nutsspaarbank was in 1818 gestichtdoor het Haagse departement van de Maat-schappij tot Nut van ’t Algemeen. ‘Het Nut’was een maatschappelijke beweging diesinds haar oprichting (1784) veel zaken vanalgemeen belang heeft ontwikkeld zoalsNutsscholen, Nutsziekenfondsen en woning-bouwcorporaties. In 1992 hield de Nuts-spaarbank op te bestaan. De Nutsspaarbankwerd verkocht aan de VSB Bank, de latereFortisbank. Bij de verkoop kreeg de stichtingNutsspaarbank een bedrag in aandelen.Besloten werd de jaarlijkse opbrengst daar-van te besteden aan maatschappelijkeprojecten. De stichting Nutsspaarbank te ’sGravenhage wijzigde haar naam in stichtingVSB Fonds Den Haag en omstreken. Sindsoktober 2001 heet het fonds: stichtingFonds 1818 tot nut van het algemeen.Het Nutsspaarbankgebouw bleef tot 2002 ingebruik als bankgebouw. Toen de Fortisbankmedio 2002 naar zijn nieuwe locatie aan deJan Hendrikstraat verhuisde, besloot Fonds1818 als eigenaar van het pand het gebouwingrijpend te renoveren.

Nadat het pand wordt opgeleverd neemtFonds 1818, als eigenaar van het gebouw,er zijn intrek in en verhuist het Fonds vanhet buurpand Riviervismarkt 4 naar HetNutshuis. Het overgrote resterende deel vanHet Nutshuis is bestemd voor stichtingen of

verenigingen die activiteiten ontplooien diepubliek aantrekken en een relatie hebbenmet het werk en de doelstellingen vanFonds 1818.

Het Nutshuis biedt vaste en tijdelijke huur-mogelijkheden. Naast permanente verhuurvan kantoorruimte aan nonprofitorganisa-ties biedt Het Nutshuis ook de mogelijkheideen of meer ruimten tijdelijk te huren. Zo isde centrale hal van Het Nutshuis te huurvoor tijdelijke evenementen als een expositie,concert, lezing, seminar of presentatie. Inhet souterrain, de voormalige kluisruimte,komt een filmzaal met ontvangstruimte. Hetdoel is het voormalige hoofdkantoor van deNutsspaarbank – de wortels van Fonds 1818 –als Het Nutshuis weer midden in de Haagsesamenleving te plaatsen. Het verhuren vanruimten aan ideële organisaties sluit aan bijde doelstelling van Fonds 1818: ‘het zonderwinstoogmerk helpen van ideële organisatiesdie de kwaliteit van de samenleving verhogen’.

Voor het huren van kantoorruimte in HetNutshuis is dusdanig veel belangstellinggetoond, dat alle vaste ruimten in principezijn verhuurd. Non-profitorgnanisatieskunnen zich overigens nog wel op eenwachtlijst laten plaatsen. Het huren vantijdelijke ruimten blijft vanzelfsprekendmogelijk. Meer informatie over huurmoge-lijkheden en Het Nutshuis is te vinden op dewebsite: www.fonds1818.nl.

VAN NUTSSPAARBANK TOT HET NUTSHUIS

Voor de Grote Kerk was 2003 per saldo eenteleurstellend jaar. De stichting moest voorhet eerst sinds jaren de exploitatie afsluitenmet een (beperkt) tekort.Aanvankelijk leek de opgaande lijn van2002 zich in 2003 voort te zetten, maarhalverwege het jaar werd duidelijk dat veleopties voor verhuur in het najaar niet indefinitieve boekingen zouden worden omge-zet. Vooral de economische recessie heeftgeleid tot een daling van het aantal beurzen,recepties en diners. Hoewel de Grote Kerkdie omslag tijdig heeft zien aankomen enzoveel mogelijk op uitgaven heeft bespaard,was een negatief jaarresultaat niet te ver-mijden. Deze tegenvaller kon echter zonderproblemen worden opgevangen doordat deGrote Kerk de afgelopen jaren een reservevan ruim € 100.000 had opgebouwd.

Dit laat onverlet dat de financieel zwakkepositie van de Grote Kerk weer zichtbaar isgeworden. Zonder structurele sponsoring enzonder financiële bijdrage van het Haags

gemeentebestuur moet jaar op jaar alles opalles worden gezet om de eindjes aan elkaarte knopen. Zodra het economisch tij tegenzit of andere externe problemen opduiken,valt de stichting op zichzelf terug.

Die structureel kwetsbare positie geeft eenste meer de noodzaak aan om aan een solidefinanciële basis onder de Grote Kerk te wer-ken. Voor bestuur en directie heeft dit dehoogste prioriteit. Wil ze overleven, dan zalde Grote Kerk weer net zo’n levendig centrumin het stadshart moeten worden als ze invoorgaande eeuwen was.

Het benadrukken en uitbouwen van deculturele functie van de Grote Kerk is eenvan de mogelijkheden om een sterkerefinanciële basis te leggen. Uit onderzoeks-rapporten is gebleken dat de Grote Kerkzich bij uitstek leent voor grootschalige(kunst)tentoonstellingen en dat zij op ditgebied in Den Haag een leemte kan vullen.Al enige jaren is de Grote Kerk in de zomer-

JAARVERSLAG

Medewerkers Grote Kerk Den Haag: v.l.n.r. Peter Kruithof - floormanager, Jan Nagel - free-lance beheerder,

Maarten Bal - beheerder, Andreas Zwager - salesmanager, Céline Waars - stagiaire, Michiel de Ligt, directeur;

Brigitte Wolf - officemanager.

maanden functioneel als tentoonstellings-ruimte. Om deze functie blijvend te kunnenvoortzetten en in de nabije toekomst tekunnen uitbreiden, moeten financiëlevoorwaarden worden geschapen. Vooralsnogis de Grote Kerk er niet in geslaagdstructurele subsidies te krijgen. Het beleid iser op gericht om op projectbasis de ten-toonstellingen de komende jaren voort tezetten en uit te breiden.

In het kader van bovengenoemd beleid orga-niseerde de Grote Kerk in 2003 de beeld-houwkunsttentoonstelling ‘De Grote Ver-beelding’. Deze tentoonstelling trok meerbezoekers dan alle voorgaande expositiesen werd uitgebreid en positief gerecenseerdin vrijwel alle grote dagbladen.

Tot de overige belangrijke cultureleevenementen behoorden:• de twee Haagse orgelweken met concerten

door befaamde Nederlandse en buiten-landse organisten;

• de Zondagmiddagconcerten in de Van Assendelftkapel;

• het Crossing Border Festival;• concert en verkoop van concertvleugels;• de balletvoorstelling ‘Orlando”door de

Don’t Dance Division;• diverse koor- en kerstconcerten (zoals de

Matthäus Passion van Bach).

De voornaamste maatschappelijkeevenementen waren in 2003:• de jaarlijkse Hofstadlezing, dit keer door

de Belgische premier Guy Verhofstadt;• concert en lezing georganiseerd door de

Ambassade van de Republiek Tsjechië;• de Paasdienst;• de herdenkingsbijeenkomst op 4 mei;• de maaltijden voor dak- en thuislozen;• de open Monumentendag;• de bijeenkomst op Prinsjesdag ter gelegen-

heid van het nieuwe parlementaire jaar;• de Kerstnachtdienst.

In de Grote Kerk werden de volgendebeurzen gehouden:• de Nationale Art-Decobeurs;

• de informatiemarkt ‘Wereldreis door eigenstad’;

• de Britse reis- en lifestylbeurs;• een Poppen- en Berencarnavalsbeurs;• een Glasbeurs;• het International Malt Whisky Festival.

De Grote Kerk bood ook onderdak aan talvan besloten evenementen, zoals diners,recepties, presentaties, (bedrijfs)feesten,vergaderingen, trouwerijen, netwerktrainingen,congressen en conferenties.

Voorts is gewerkt aan de aanleg van nieuwevoorzieningen waardoor kan worden voldaanaan de moderne veiligheidseisen, maar dieook zijn aangebracht ter vergroting van deexploitatiemogelijkheden van het gebouw.Zo is op de binnenplaats tussen de toren ende voormalige kosterswoning een keukeningebouwd voor catering van diners enrecepties.Deze activiteiten vloeiden voort uit hetbeleidsplan van 1998.

Het probleem blijft echter dat de Grote Kerk– in tegenstelling tot ‘zusterkerken’ –verstoken blijft van structurele overheids-subsidies voor onderhoud, exploitatie enprogrammering. Doordat de vacatures In- enDoorstroombanen (voormalige Melkert-banen) niet meer mochten worden ingevuld,vielen de personeelskosten in 2003 hoger uit.

Cultureel evenement het Crossing Border Festival

BEREIKBAARHEID VAN DEGROTE KERKOPENBAAR VERVOER:

tramlijn 17, halte Gravenstraat; tramlijnen10 en 16, halte Lange Vijverberg;AUTO:

parkeergarages Torengarage in de Toren-straat en Cityparking (Jan Hendrikstraat) FIETS:

fietsenstalling Biesieklette, Grote Halstraat;open fietsenstalling op het Buitenhof.

BUREAURond de Grote Kerk 12Postbus 5552501 CN Den HaagTel: (070) 302 86 30fax: (070) 361 74 86E-mail: grotekerkdenhaag@ wxs.nlPostgiro: 3732.Fortis Bank: 88. 17.38.689Informatielijn evenementen: (070) 365 65 50

HOOFDINGANG GROTE KERKOnder de toren aan de Torenstraat.

BESTUUR STICHTING GROTE KERKJ. Schinkelshoek, voorzitterMr G.J.C. van Engelen, vice-voorzitterdrs. P.C. Neervoort, secretarisR.J.W. Lelieveld RA, penningmeesterdrs. P.W. Martens; S.A. Trommel;W.F. Vader en W.J. de Vlieger-Moll

MEDEWERKERSMichiel de Ligt, directeurAndreas Zwager, salesmanagerBrigitte Wolf, officemanagerPeter Kruithof, floormanageMaarten Bal, beheerder

NIEUWSBRIEFREDACTIE

Reny DijkmanGRAFISCH ONTWERP

Tel DesignDRUK

Kon. Drukkerij Broese & Peereboom b.v.;PREPOSTALE VERWERKING

Andrepak

Aan deze publicatie kunnen geen rechten

worden ontleend.

COLOFON