NEXT

In 2012 maakt dit nieuwe, uit Riga, de hoofdstad van Letland

afkomstige merk op de internationale High End show in München

de nodige tongen los. Later in het jaar word ik tijdens mijn bezoek

aan de vaderlandse X-Fi show in Veldhoven door collega schrijver

Fritz de With enthousiast bij de arm gepakt en vanuit de ruimte

van STS Digital voortgeduwd naar de set in de volgende ruimte.

“Deze luidsprekers moet je horen, Jan! Zoals die een menselijke

stem weergeven”.

Maanden later vraagt de hoofdredacteur mij om contact op te nemen met impor-teur Martien Klingens voor een test van een Onda Ligera systeem. Martien en ik zijn het er al snel over eens dat ik het systeem het best kan beluisteren in zijn eigen luisterruimte. Deze bevindt zich in een gebouw met meerdere bedrijfs-ruimtes, gelegen achter zijn woonhuis in het Brabantse Heeze, van waaruit hij de Onda Ligera producten verkoopt. Mar-tien is in het audio wereldje misschien een beetje een vreemde eend in de bijt. In het dagelijks leven is hij antiek han-delaar. Daarnaast is hij echter al sinds zijn jeugd een fervent muziekliefhebber en audiofi el. Tijdens de High End show 2012 wordt hij dermate gegrepen door

het geluid van Onda Ligera dat hij ter plekke besluit dit merk te gaan distri-bueren in West-Europa. Het eerste sy-steem zet hij in zijn eigen luisterruimte. Recht tegenover zijn oude referentieset bestaande uit onder andere zeer kost-bare Von Schweikert weergevers. Tij-dens mijn bezoek krijg ik de kans om beide systemen te beluisteren.

Onda Ligera IPA 006 en DA 003

Twee grote systemen in een grote luis-terruimte. Deze ruimte is niet akoes-tisch aangepast maar is een mooie mix van gepleisterde muren, tapijten, gordij-nen, antiek meubilair, staande klokken, opbergkasten met lp’s etc. Professio-nele metingen hebben aangetoond dat

Niets dan lof

ONDA LIGERA

81

test

ed

er geen rare dips of bulten in het geluid zitten. Kortom, een mooie uitgangsposi-tie voor een dedicated listening room. Martien ontvangt mij in de kleine hal en hij gaat me voor naar de grote luister-ruimte. Naast de toegangsdeur bevindt zich de set waar het om gaat. Terwijl ik op de comfortabele luisterbank plaats-neem kan ik de set goed in ogenschouw nemen. Martien’s antwoord op mijn eer-ste vraag verklaart waarom een ontwer-per uit Letland een Spaanse merknaam voor zijn productlijn kiest. Onda Lige-ra betekent zoveel als ‘Lichte Golf’ en het is een verwijzing naar de Spaanse voorouders van de ontwerper. Ik heb het dan over acoustic systems engineer Rolands Janevics. Hij heeft zich laten in-spireren door de jarenlange ervaring die hij heeft opgedaan bij het opzetten van systemen voor professionele audio toe-passingen en audio studio’s waar op het gebied van klank geen ruimte is voor compromissen. Hij heeft zich ten doel gesteld om muziek te reproduceren met een authenticiteit die zo dicht mogelijk bij het live concert of de live opname in de studio komt. Muziek die op lich-te en vrije wijze de fi jnste nuances van de muziek weergeeft. Bij de bouw van de luidsprekers wordt Rolands Janevics

grijp ik dat het om een asynchrone USB input gaat die signalen accepteert tot 24 bit/192 kHz. Ook de muziekliefheb-ber die naar High Resolution downloads luistert, komt met deze dac dus aan zijn trekken. In visuele zin lijken beide ap-paraten met hun gouden accenten mij vooral afgestemd op de smaak van de Oost-Europese consument.

Onda Ligera 168D

Hetzelfde geldt voor de twee grote staande drieweg luidsprekers die het rack aan beide zijden fl ankeren. Net als de elektronica is de luidspreker in dit geval afgewerkt in prachtig uitgevoerde zwarte glanslak. De Wave 168D luid-spreker kan in diverse hout uitvoeringen en in alle RAL kleuren geleverd worden. Het zwart van de demo-exemplaren be-nadrukt het massieve karakter van het 100 kilo wegende, 43 bij 122 bij 57 cm (BxHxD) metende ontwerp. De luidspre-ker bestaat uit twee delen. Het bovenste deel is vervaardigd uit meerdere lagen verlijmd MDF en daarin bevindt zich de Scan Speak Revelator D2904/710003 tweeter en de papieren 6nd430 mid-dentonen weergever van het vooral op de professionele markt gerichte Itali-aanse merk 18sound. In de grote bas-

geassisteerd door Oleg Solovjov. De ontwerper van de versterkers en de dac is electronics engineer Aleksandrs Anu-frijevs. Voor mij staat een massief zwart audiomeubel met daarop de grootste van de twee geïntegreerde versterkers die Onda Ligera in zijn pakket heeft. Het is de Integrated-Circuit Audio Po-wer Amplifi er IPA 006 die bij een 4 Ohm belasting tweemaal 600 Watt levert. De kleinere IPA 003 levert tweemaal 300 Watt. De IPA 006 is dubbel mono op-gebouwd, met twee krachtige, elektro-magnetisch afgeschermde toroidale transformatoren. De voeding is gebuf-ferd met 240.000uF. De terminals van de vier inputs zijn van een mooie kwali-teit, net als de luidsprekeraansluitingen. Er is echter geen pre-out of tape-loop. De kast is samengesteld uit niet mag-netische metalen aluminium en koper (brass). De bodemplaat is 6 mm dik, de topplaat 5 mm, de achterkant 4 mm en het frontpaneel 2 mm. De koperen delen zijn verguld. Ook op het rack; de DA 003 dac van Onda Ligera. Op de internetsi-te van het merk zijn geen specifi caties te vinden. Waarschijnlijk mede omdat er momenteel aan een opvolger wordt ge-werkt. De DA 003 heeft drie inputs; op-tisch, coaxiaal en USB. Van Martien be-

82

tested

cd en die heeft daar dus geen last van. De originele opnamesessie van Shef-fi eld Lab is live to two track opgenomen. Harry James & His Big Band spelen het aloude en bekende ‘The Footstomper’. De volumeregelaar kan hier mooi opge-draaid worden want er zijn geen buren die kunnen klagen. Mede daardoor zet de set een fraai live aandoend niveau neer waarin alle pluspunten van de op-name naar voren komen. Bijvoorbeeld de dynamiek op micro- en vooral macro ni-veau. Wat mij meteen opvalt, is de klank-kleur van het systeem die in het laag licht overhelt naar de warme kant van neu-traal. Tegelijkertijd brengt de klank in-drukken in mij boven die ik ooit opdeed tijdens een rit in een Bentley. Effortless power, speed, enjoyment & comfort. Het beeld dat het systeem neerzet is welis-waar groot in breedte, hoogte en diepte, maar toch denk ik dat de set op dat ge-bied nog beter kan presteren wanneer er van plaats geruild wordt met het aan de andere zijde van de ruimte opgestelde systeem. Een latere demo van de des-betreffende set aan het eind van de luis-tersessie zal die indruk nog eens verder versterken. Ik heb iets met blaasinstru-menten en dan vooral met trompet. Eén van de meest veelzijdige jazz trompettis-

NEXT

kast zitten twee Scan Speak Revelator 22W8851T00 woofers met een dia-meter van 8 inch. Zij vuren in een push/push confi guratie vanaf de zijkanten naar elkaar toe. In het onderste deel van het frontpaneel bevindt zich een grote re-fl expoort. De zijwanden van de baskast zijn vervaardigd uit meerdere lagen met elkaar verlijmde houtsoorten terwijl de hoeksegmenten gevormd worden door een aluminium constructie, afgevuld met mineraalzand. Er is alles aan gedaan om resonanties te voorkomen en stabiliteit te optimaliseren. Het met Mundorf on-derdelen opgebouwde (eerste en twee-de orde) fi lter, met kantelpunten op 270 en 3700 Hz, bevind zich onder in de kast. Het frequentiebereik loopt van 27 tot 30000 Hz, de nominale impedantie is 4 Ohm en de gevoeligheid bedraagt 93 dB. Wat de speaker volgens opgave van de fabrikant geschikt maakt voor ge-bruik met versterkers met een vermogen tussen 15 en 460 Watt.

Luisteren

Onda Ligera maakt geen cd-spelers. In plaats daarvan zet Martien een cd trans-port van Ayon in dat zijn digitale signalen toelevert aan de DA 003 dac. De kabel waarmee dat gebeurd is, zoals trouwens

voor de totale bekabeling van de set geldt, afkomstig uit de Signature Line en de SPC Line van het Nederlandse Live Cable. Compleet met stroomtoelevering door Signature Powercords en de Sig-nature verdeeldoos. Na een zoektocht langs meerdere merken is Live Cable Xtreme uiteindelijk gekozen vanwege de optimale match. Als tweede bron is er een draaitafel van de Duitse ontwerper Willi Bauer aanwezig. De DPS draaita-fel, in dit geval compleet met de optio-nele duurdere voeding, is uitgerust met een Graham 2 arm en een Lyra Titan i MC element terwijl het fragiele analo-ge signaal op lijnniveau gebracht wordt door een phono voorversterker die even-eens ontworpen is door Willi Bauer. Eén van de leukste aspecten van het be-luisteren van andermans installatie is in mijn beleving altijd weer de kennisma-king met voor mij vaak onbekende mu-ziek. Martien belooft mij om later in de sessie enkele van zijn gekoesterde lp’s ten gehore te zullen brengen. Maar eerst wil ik uiteraard voor mij door en door be-kend werk beluisteren op deze voor mij nieuwe muziekinstallatie in een mij on-bekende ruimte. Starten doe ik met een oude bekende. Op lp heb ik hem letter-lijk grijs gedraaid maar hier gebruik ik de

83

test

ed

END

PRIJZEN:ONDA LIGERA 168D LUIDSPREKERSET € 32.000,-ONDA LIGERA IPA 006 GEÏNTEGREERDE VERSTERKER € 11.000,-ONDA LIGERA DA 003 DAC € 7.000,-

ONDA LIGERATEL: 06-53363917E-MAIL: FIERELIET@PLANET.NLWWW.ONDALIGERA.COM

ten die ik ken is Dave Douglas. Of hij nu met de band van Patricia Barber of met één van zijn eigen ensembles optreedt, het is altijd absolute topklasse. Ditmaal heb ik de cd ‘Spirit Moves’ meegeno-men waarop naast zijn eigen trompet en de drums van Nasheet Waits nog drie blazers te horen zijn. Vincent Chancey met zijn French horn, Luis Bonilla met de trombone en Marcus Rojas op tuba. Op sommige sets wordt het midden en laag tot een brij waarin de afzonderlijke instru-menten niet te onderscheiden zijn. Hier blijven de verschillende klankkleuren, ui-teraard met onderlinge overlappingen, mooi overeind. Het systeem gaat, over-eenkomstig de specifi caties, erg diep en ook daarbij zijn er geen ongewenste bijklanken, resonanties of versmeringen. De eerder geroemde stemweergave test ik met meerdere opnamen. Bijvoor-beeld met Katja Maria Werker’s ‘Mitten Im Sturm. Een kristalheldere stem met hier en daar een vleugje heesheid die in-derdaad prachtig uit de verf komt. Totaal anders klinkt de warmere stem van lead zangeres Aoife O’Donovan van de Ame-rikaanse bluegrass/stringband ‘Croo-ked Still’, wanneer zij ‘Can’t You Hear Me Callin’ ten gehore brengt. Andere muziekstijl, andere opname, andere af-stand tot de microfoon, andere sfeer, an-dere akoestiek, maar eenzelfde impact. Onda Ligera houdt van stemmen. Ook van mannenstemmen. Heerlijke pace, rhythm & timing bij het beluisteren van Doug MacLeod’s karakteristieke stem in ‘You Can’t Take My Blues’. Van een ge-heel andere orde is het stemmingsge-laden ‘Der Leiermann’, het gedicht van Wilhelm Müller dat de liederencyclus ‘Die Winterreise’ van Franz Schubert af-sluit. Hier laat het systeem horen dat het bij machte is om niet alleen de fi jnste nu-ances in het spel van Christoph Berner op de Rönisch pianoforte, maar ook de stemwendingen van tenor Werner Güra subliem weer te geven en de bijbeho-rende emoties over te brengen. Een heel mooi en rijk akoestisch solo instrument is in mijn oren de cello. Pieter Wispel-

wey speelt de bekendste suite van Jo-hann Sebastian Bach; Suite I in G major BWV 1007. Wanneer ik mijn ogen sluit is het alsof ik bij de opname in de Seren-dipitous Studio in het Belgische Meche-len aanwezig ben. De enige resonanties die ik hoor zijn die van het instrument. Nog maar een solo instrument dan. La-vinia Meijer’s cd met piano muziek van Philip Glass, uitgevoerd op een concert harp, heb ik op meerdere installaties ge-hoord. Als een set al moeite heeft met het rijk klinkende instrument dan is dat in het laag. De Letten houden het beeld van een echte concertharp overeind. Op dit punt heb ik eigenlijk wel genoeg ge-hoord en heb ik een vrij nauwkeurig idee hoe de andere cd’s en lp’s die ik bij me heb zullen klinken. Dus terwijl ik nog een stuk van Yello’s ‘The Eye’ en ‘Arnold for Band’ van het Dallas Wind Symphony draai bereid ik me mentaal al voor op de lp’s die Martien gaat draaien. Hij heeft in de loop der tijd de hand weten te leggen op een groot aantal direct to disc gesne-den albums en ik weet dat die techniek een heel sterke live indruk genereert. De eerste lp laat een big band horen en di-rect is duidelijk dat de dynamiek op deze schijf levensecht is en ook als zodanig door Onda Ligera weergegeven wordt. De attack van de muziek is fabelachtig snel en messcherp. Overigens de enige keer dat ik het woord scherp in dit ver-haal wil gebruiken want de set laat ver-der absoluut geen scherpte horen en zal in die zin ook nooit vermoeien. De energie van dit stuk muziek is als bij een live concert. Bij een opname in kleine-re bezetting wordt deze indruk zo moge-lijk nog sterker. Ook andere lp’s volgen waaronder Midnight Sugar van Tsuyoshi Yamamoto. Een Japanse audiofi ele per-sing van de Three Blind Mice opname. Zelf heb ik de sacd die alles behalve slecht klinkt. Deze lp gaat op dit systeem echter duidelijk verder in coherentie.

Tot slot

Tot slot luisteren we ook nog even kort naar het grote systeem aan de andere

kant van de ruimte. Hoewel alleen de Von Schweikert speakers al een veel-voud kosten van de Onda Ligera luid-sprekers weet ik bij de eerste tonen al dat ik Onda Ligera prefereer. Eerlijkheid gebiedt mij echter wel te zeggen dat de referentie elektronica van Balanced Audio Technology, die de Von Schweik-erts in het verleden aanstuurde, in het kader van het ontmantelen van deze set, inmiddels verkocht is en tijdelijk vervan-gen is door elektronica van een min-dere kwaliteit. Het grotere systeem is overweldigend imposant. Maar qua re-aliteitszin, coherentie, tonale balans en vooral beleving geniet de Onda Ligera set veruit mijn voorkeur. Zet de set uit Letland op deze plek en door de extra ruimte zal het toch al mooie, overtuigen-de beeld nog verder aan realisme win-nen. Met de luistersessie nog vers in het geheugen begrijp ik het eerder genoem-de enthousiasme van Fritz de With. Qua prestaties kan Onda Ligera de concur-rentie met de gevestigde orde van Wes-terse high-end merken in hetzelfde prijs-segment en daarboven zeker aan. Ook over de bouwkwaliteit en afwerking niets dan lof. Op het vlak van industri-ele vormgeving zet het merk een geheel eigen, van het gemiddelde afwijkend, statement neer. Om daar als recensent een uitspraak over te doen is eigenlijk zinloos. Tenslotte gaat het dan uitslui-tend om een kwestie van smaak en dat is, zoals bekend, een sterk persoonsge-bonden zaak.

Jan de Jeu

84

tested