Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

32
em. prof. dr. J. Coen Netelenbos, Amsterdam VUmc Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose; wel maar ook wee 19 November 2011 Zwolle

description

Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose, Presentatie van Prof. dr. J.C. Netelenbos op 19 november 2011 voor de Stichting IWO.

Transcript of Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Page 1: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

em. prof. dr. J. Coen Netelenbos, Amsterdam VUmc

Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose; wel maar ook wee

19 November 2011 Zwolle

Page 2: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Voeding

mineralen, vitamines, soja

Lichamelijke Activiteit trilplaat, tai chi, algemeen

Lifestyle gewicht

Beperkt tot enkele onderwerpen:

Zie ook Osteoporos Int. 2011 Nov;22(11):2769-88.

Page 3: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

BASIC PREVENTION

Page 4: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Calcium en vitamine D suppletie •  Volg advies Gezondheidsraad (2008) en IOM (2010) over vit D •  Er moet een REDEN zijn om bij osteoporose NIET te suppleren en

deze reden in status noteren! •  Gewenste suppletie vit D3 : 800 IE (20mcg) •  Gewenste suppletie calcium: 0-1000 mg afhankelijk van voeding •  Waken overdosering (hypercalciemie,urinewegstenen, hartinfarct?? kanker??) •  Geen evidence voor stootkuren vitamine D •  Geen evidence effect vitamine D op infecties, auto-immuunziekten,

hart-en vaatziekten en kanker

Page 5: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Willett melkmeisje

Voorbeeld selectief winkelen

Page 6: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Willett ondersteunt zijn anti-calcium bewijsvoering met dit artikel

Page 7: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Wat stond ook in ons artikel (1)? Calcium supplementation and mean change LBMD in

premenopausal and early perimenopausal women

Elders PJM et al. JBMR 1994;11: 1531–1538

Page 8: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Wat stond ook in ons artikel (2)? Calcium supplementation and mean change

metacarpal cortical thickness

Elders PJM et al. JBMR 1994

Page 9: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Bij oudere vrouw zijn wellicht veel gebruikte

vitamine- en mineraalsupplementen geassocieerd met toegenomen sterfte

Mursu J et al Arch Intern Med 2011;171 1625-1633

Iowa Womens health Study: 38772 vrouwen zelfrapportage1986,1997en 2004; 2008: 15594 overleden na correctie bleek absolute toename sterfte: - multiviaminen 2,4% RR 1,06 (1,02-1,10) -  vitamine B6 4,1% RR 1,10 (1,01-1,21) -  foliumzuur 5,9% RR 1,15 (1,00-1,32) -  ijzer 3,9% RR 1,10 (1,03-1,17) -  magnesium 3,6% RR 1,08 (1,01-1,15) -  zink 3,0% RR 1,08 (1,01-1,15) -  koper 18,0% RR 1,45 (1,20-1,75)

Page 10: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Bij oudere vrouw zijn wellicht veel gebruikte

vitamine en mineraalsupplementen geassocieerd met toegenomen sterfte

Mursu J et al Arch Intern Med 2011;171 1625-1633

Iowa Womens health Study: 38772 vrouwen zelfrapportage1986,1997en 2004; 2008: 15594 overleden na correctie bleek geen effect op sterfte bij: - vitamine A - beta-caroteen - vitamine B complex - vitamine C - vitamine E - vitamine D

Page 11: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Bij oudere vrouw zijn wellicht veel gebruikte

vitamine en mineraalsupplementen geassocieerd met toegenomen sterfte

Mursu J et al Arch Intern Med 2011;171 1625-1633

Iowa Womens health Study: 38772 vrouwen zelfrapportage1986,1997en 2004; 2008: 15594 overleden

na correctie bleek absolute afname sterfte bij calcium suppletie van

3,8%; RR 0,91(0,88-0,94)

Page 12: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Mensen die mineraal supplementen gebruiken blijken in veel gevallen in hun

voeding reeds meer van deze micronutrienten te gebruiken dan

mensen die geen mineraalsupplementen nemen.

Bailey RL et al Am J Clin Nutr 2011;94:1376-81

Page 13: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Antioxydantia als

vitamine E, vitamine A

beta-caroteen (b)lijken schadelijk met hogere

sterfte *Bjelakovic G et al. Antioxidant suppl.Cochrane Database Sust Rev 2008;2:CD007176 *Miller ER III et al. Vit E suppl. Ann Intern Med 2005;142:37-46 *Vivekananthan DP et al. Antioxidants in CVD. Lancet 2003;361:2017-2023 *Lawson KA et al. Multivitamins prostate cancer. J Natl Cancer Inst 2007;99:754-764 *Slatore CG et al. Multivitamins lung cancer. Am J Resp crit Care Med 2008:177:524-30 *Klein EA et al. Vitamin E risk prostate cancer. JAMA 2011;306:1549-1556

Page 14: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Antioxydantia als

vitamine E, vitamine A

beta-caroteen (b)lijken schadelijk met hogere

sterfte We hebben mogelijk oxydatieve stress juist nodig

voor een langer leven

Ristow et al Free Radical Biolog & Med 2011;51:327-336 Bjelakovic G et al Arch Intern Med 2011;171:1633-4 (Editorial)

Page 15: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Antioxidantia als supplement verstieren Reactive Oxygen Species (ROS) en dus weerstand tegen

stress en langleven

Page 16: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

1. Paradigma “hoe meer hoe beter” is fout 2. Let op mogelijke U-curve associatie tussen

micronutrient en gezondheid

Page 17: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Vitamine D spiegel en risico op sterfte

Aloia JF JCEM 2011;96:2987-2996

Page 18: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Vitamine K? Interventie trials (vit K1 of vit K2 )geven geen bewijs ondanks soms associatie laag vit K met

verhoogd risico op heupfractuur Vitamine K1 - Cheung et al Plos Med 2008;5:e196. Minder fracturen? maar onvoldoende power - Binkley et al JBMR 2009;24;983. Geen effect botombouw en BMD - Booth et al JCEM 2008;93:1217. Geen effect BMD - Bolton-Smith et al. JBMR 2007;22:509. Alleen lichte stijging BMD ultraradius

Vitamin K2 - Binkley et al JBMR 2009;24:983. Geen effect botombouw en BMD - Emaus et al. Osteop Int 2010;21:1731 Geen effect botverlies - Knapen et al. Osteop Int 2007:18:963 Verbetering BMC en breedte heuphals # Review Vermeer C en Theuwissen E Rol vitamine K bij degeneratieve Menopause Int. 2011 Mar;17(1):19-23 verouderingsziekten # Zwart SR JBMR 2011;26:948-954 Vit K helpt niet tegen botverlies ruimtevaart

Page 19: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Effect soja?

3 Meta-analyses *Ricci E et al. J Womens Health 2010;19:1609: Remt botverlies niet *Liu J et al. Bone 2009;44:948-953: Remt botverlies niet *Taku K et al. Bone 2010;47:413-423: Remt alleen resorptie markers

2 RCT’s *Levis S et al. Arch Intern Med 2011;171:1363-9: Remt botverlies niet noch flushes *Alexandersen P et al. JAMA 2001;285:1482-8 : Geen effect bot metabolisme (NB daling lymfocyten)

Page 20: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Tomatensap Pruimen

Groene Thee (al of niet gecombineerd met Tai Chi)

etc

Lekker en Leuk maar of het helpt?

Page 21: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Review over effecten van tai chi: alleen positief voor valrisico en psychische

gezondheid

Lee MS et al. Br J Sports Med. 2011 [Epub ahead of print]

Page 22: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Trilplaat? Remmend effect op NTX na 8 weken Turner S et al. J Osteoporos.

2011:710387. Epub 2011 Jun 27.

Geen effect op UCTX tijdens 14 dagen bedrust

Baecker N et al Eur J Appl Physiol 2011 Sep 6. [Epub ahead of print]

Page 23: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Geen meerwaarde trilplaat bij 70-plussers in RCT 6 maanden

“We conclude that in institutionalized older women over 70 years of age, the WBV training program described herein does not provide additional musculoskeletal benefit over vitamin D supplementation. Compared with conventional doses of vitamin D (880 IU), a higher dose of 1600 IU induced significantly higher levels of circulating vitamin D but was not more efficient in enhancing either muscle mass or strength or increasing hip BMD in this population.”

Sabine MP et al J Bone Miner Res. 2011;26:42-9

Page 24: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

No good vibrations No Effect of 12 Months of Whole-Body

Vibration Therapy on Bone Density and Structure in Postmenopausal Women;

A Randomized Trial

Onderzoek: Slatkovska L et al Ann Intern Med November 15, 2011;155:668-679 Review: Wysocki A et al. Ann Intern Med November 15, 2011;155:680-686

Page 25: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Lichamelijke activiteit verkleint waarschijnlijk fractuurrisico (indirecte evidence) waarbij

optimaal type, duur en intensiteit niet bekend zijn Alg. adviezen: •  2-3x/week 15-60 min. aerobic exercise en krachtoefening met 70-80%

functionele (max.)intensiteit •  duurtraining zou BMD met bijna 1% per jaar verhogen 50-plussers en ongeoefenden: oefeningen met lagere/matige impact zoals step aerobics en joggen

(lees ook CBO 2011)

Page 26: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Lichamelijke activiteit verkleint waarschijnlijk fractuurrisico (indirecte evidence) waarbij

optimaal type, duur en intensiteit niet bekend zijn Algemenadviezen aan osteoporose patiënten: - advies op maat! - elke vorm van krachttraining richten op gewenst gebied (bijv spiergroepen rondom heup, quadriceps,, dorsale/ plantaire flexoren, polsextensoren en rug extensoren) - met gemakkelijke oefeningen beginnen en opvoeren - beperken valrisico / valtraining bij positieve val-anamnese - niet tillen en krachtzetten in gebogen houding

(lees ook CBO 2011)

Page 27: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Wanneer Calcium inname < 1000mg /dag heeft lichamelijke activiteit geen effect op

lumbale DXA

Specker BL JBMR 1996;11:1539-1544

Page 28: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Vitamine D plus calcium suppletie vermindert vallen (Meta-analyse okt 2011)

Hassan M et al JCEM 2011;96:2997-3006

Zonder calcium suppletie geen significant effect!

Page 29: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Dimitri P et al. Bone 2011 epub

Lifestyle-paradox: Vetzucht is risicofactor voor fractuur bij kind maar werkt beschermend tegen

fractuur bij volwassene

Vetzucht bij volwassene lijkt te beschermen tegen werve-l en heupbreuk, maar niet tegen enkel- en bovenarmsbreuk.

Page 30: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Vetzucht bij postmenopauzale vrouwen beschermt niet tegen fractuur en is geassocieerd met

verhoogd risico van enkel- en bovenbeensbreuken

Compston JE et al. (GLOW authors) Am J Med. 2011 Nov;124(11):1043-50

Page 31: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Dank voor uw aandacht

@osteoporose_stichting.nl

Page 32: Niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose

Dank voor uw aandacht

@osteoporose_stichting.nl