1

HERTOGPOST MAART 2017 Maandblad van de 's-Hertogenbossche Filatelistenvereniging

29e jaargang nummer 3

Geachte leden, Hierbij nodigen wij u uit voor de bijeenkomst op donderdag 23 maart a. s. in zaal 1 van sociaal cultureel centrum ‘De Helftheuvel’, Helftheuvelpassage 115, 5224 AC te 's-Hertogenbosch. Aanvang 20.00 uur.

Agenda bijeenkomst 23 maart 2017

1. Opening, verslag 23 februari j. l., ingekomen stukken en mededelingen 2. ‘De kinderen van de IJzer’ lezing door Luc Selis (zie pag. 5) 3. Verkoping 4. Verloting 5. Rondvraag 6 Sluiting

In deze Hertogpost o. m.: Met het Duitse Lijntje door de Meierij van 's-Hertogenbosch Post van/aan een BN-er (3): Nellie Porreij Albumblad: Arno Smits Snelle Post VIII Rebus uit 1936 krijgt een tweede leven Hertogpost Digitaal (5): veiling De laatste der Mohikanen?

Minister Paul Berryer gezeten in een cabriolet met het opschrift Gouvernement Belge. Ministère de l Intérieur. Colonies Scolaires des Enfants de l Yser.

2

VERSLAG VAN DE BIJEENKOMST VAN 23 FEBRUARI 2017

1. Opening: door de voorzitter, zelfs iets voor 20.00 uur. We tellen vanavond ‘slechts’ 50 aanwezigen: het slechte weer, de harde regen, de storm, windkracht 9 heeft menigeen doen besluiten om vanavond maar niet de deur uit te gaan. Jammer! De heren Ausems, Verschure en de spreker van vanavond, de heer Lammers hebben zich omwille van diverse redenen afgemeld. De voorzitter deelt mee, dat bij Frans Luijer van de Nieuwtjesdienst de Nieuwe Collect weer beschikbaar is. Ook werd vandaag bekend, dat PostNL de handstempels weer terug in roulatie zal brengen. Het verslag van 26 januari jl. geeft geen aanleiding tot enige opmerking, dus kunnen we al snel overgaan tot 2. De lezing: van vanavond. Op het allerlaatste moment is Huber van Werkhoven bereid gevonden (vanwege de ziekte van Flip Lammers) om voor ons op te treden. In de afgelopen uren heeft hij hard gewerkt aan het voltooien van een lezing, die weliswaar in de grondverf stond, maar nog niet was afgelakt. En we hebben er van genoten. Huber heeft ons meegenomen naar de ‘ijzerwinkels van Den Bosch’ vanaf pakweg 1800. Hij begon in de actualiteit met het krantennieuws van november 2015, dat ijzerwinkel Ruiterman aan het Rivierenplein de deuren ging sluiten. Een fenomeen van de Bossche middenstand stopte er mee. Zo verging het gelukkig nog niet de firma Engering, vanaf 1967 in Den Bosch. Wie kent niet de slogan: ‘Als Engering het niet kan leveren, dan vergeet het maar!’ En zo leidt Huber ons met de prachtigste foto’s en afbeeldingen door een stukje Bossche geschiedenis. Rouppe van der Voort aan de Zuid-Willemsvaart, de gebroeders Van Mackelenbergh uit de Hinthamerstraat en Louis A. van Miert van de Hooge Steenweg. Het riep bij een ieder nostalgische gevoelens op. Het bleef niet bij plaatjes alleen: Huber toonde ons vele poststukken uit eigen collectie. Rekeningen, brieven, briefkaarten gaven ons een vrijwel compleet beeld van de Bossche ijzerbedrijven. Een prachtig en bijzonder verhaal, dat

's-Hertogenbossche Filatelistenvereniging opgericht 8 oktober 1930 Inschrijving Kamer van Koophandel Oost-Brabant, nummer 40216509

Secretaris René Kok, Jacq Perkstraat 45, 5242 GA Rosmalen

telefoon 073 – 523 04 79 E-mail: secretaris@hertogpost.nl

Redacteur Hertogpost Huber van Werkhoven: tel. 073 – 613 24 38 E-mail: redactie@hertogpost.nl

ING rek.nr. NL64 INGB 0001 0879 84

t. n. v. ’s-Hertogenbossche Filatelistenvereniging de jaarcontributie bedraagt binnen Nederland € 35

Commissie Nalatenschappen E-mail: veiling@hertogpost.nl

Bibliothecaris tel. 073 – 642 30 64 E-mail: bibliotheek@hertogpost.nl Website: www.hertogpost.nl E-mail: info@hertogpost.nl

3

ademloos werd beluisterd en afgesloten met een welverdiend applaus. We gaan naar de 3. Veiling van vanavond: 150 prachtige kavels had de veilingmeester voor ons weer in petto. Een ideale kans om met minder aanwezigen vanavond voor een aardig prijsje je slag te slaan. Het ging ook weer razend snel: het begin verliep wat stroef, maar er werden toch goede zaken gedaan. Uiteindelijk bleek de helft van de kavels verkocht te zijn. Volgende keer toch wat meer kapers op de kust? En zo op naar 4. De gratis verloting: Zeven aanwezige leden werden gelukkig gemaakt met een prachtig prijsje. En zo sluiten we de avond af met 5. De rondvraag: maar er waren geen vragen. En zo keerden we vanavond rond 21.30 uur huiswaarts. René Kok, secretaris.

-o-o-o-

MEDEDELINGEN VAN HET SECRETARIAAT

De volgende bijeenkomst van de vereniging is op donderdag 20 april a. s. om 20 uur in scc De Helftheuvel. Zaal 1 is om 19 uur open. De volgende postzegelinstuif/ruilbeurs van de vereniging is op zaterdag 8 april a. s. van 10 tot 12.30 uur in scc De Helftheuvel. U kunt de kavels inzien van de aprilveiling en niet-verkochte kavels van vorige verkopingen alsnog kopen.

De volgende Bossche Postzegelbeurs Zoetelief is op zondag 2 april van

9.30 tot 12.30 uur in de Maaspoorthal.

De jaarlijkse Brievenbeurs te Gouda vindt plaats op 14 en 15 april in Sporthal De Mammoet, Calslaan 101. www.brievenbeurs.com. De gezamenlijke postzegelverenigingen in Noord-Holland van de KNBF, organiseren op 22 en 23 april een grote Filamanifestatie in Sportcomplex Prins Bernhardlaan 2, 1111 ET Diemen. Een tentoonstelling van ruim 250 kaders. Alle bezoekers hebben gratis toegang tot de tentoonstelling en de beurs.

De Zevende Filafair vindt komend weekeinde plaats, op vrijdag 17 en zaterdag 18 maart a. s. in de Maaspoorthal. Aanvang 10.00 uur. Gratis parkeren. Entree € 5,-.

4

HERTOGPOST DIGITAAL deel5: veiling door Daan van Os

Een maandelijks terugkerend onderdeel van de ledenvergadering is de veiling.

Hier wisselen losse zegels, hele series, albums en snuffeldozen van eigenaar.

Uiteraard heeft ook dit belangrijke onderdeel een plaats op de website

gekregen. Onder Bijeenkomsten vindt u aan de linkerkant de knoppen Leden

Vergadering, Instuif en Zoetlief. Onder de knop Leden Vergadering vindt u

algemene informatie over de ledenvergadering, en onderaan op de pagina de

knoppen Vergaderdata en Veilinglijst. Onder Vergaderdata ziet u de datums

van de komende bijeenkomsten en ook die dit jaar al geweest zijn. Onder de

knop Veilinglijst vindt u een overzicht van de kavels voor de komende veiling.

Onderaan de pagina staat links een knop waarmee u de veilinglijst naar uw

eigen computer kan overhalen. Het is dan mogelijk om een afdruk te maken en

de lijst op uw gemak thuis na te lezen en te bepalen welke kavels voor u

interessant zijn.

Wanneer u niet bij de veiling op de ledenbijeenkomst aanwezig kunt zijn, is het

mogelijk om via de website een schriftelijk bod uit te brengen. Hiervoor staat

helemaal rechts in de lijst een lege kolom. In deze kolom kan u uw bod

invoeren. Wanneer u klaar bent met het invoeren van de schriftelijke biedingen

klikt u op de knop Bieden . U krijgt een overzicht van uw gegevens en de

kavels waarop u geboden heeft. Controleer deze gegevens en klik ten slotte op

de knop zenden. De veilingmeester ontvangt dan een e-mailbericht met uw

biedingen. Op deze manier wordt het schriftelijk bieden voor u en voor de

veilingmeester weer een stukje eenvoudiger.

5

DE KINDEREN VAN DE IJZER Donderdagavond 23 maart komt Luc Selis over uit Antwerpen om het verhaal

te vertellen over meer dan 15.000 kinderen die tijdens WO1 uit Onbezet België

geëvacueerd werden naar schoolkolonies in Frankrijk en Zwitserland.

Geschiedenis, prentkaarten, foto s en brieven van een vrij onbekend verhaal over ellende en wederopstanding.

6

BEN ÍK NOU GEK?

Dat PostNL zogeheten persoonlijke postzegels op de markt brengt voor € 1,-

per stuk, terwijl de frankeerwaarde slechts € , bedraagt, is tot daar aan toe. Het huidige tarief voor een aangetekende brief binnen Nederland bedraagt

€ 8,35. PostNL gaf ook in het verleden wel speciale zegels uit voor

aangetekende post. En doet dat dezer dagen weer opnieuw: een postzegel met

de afbeelding van een pioenroos (26 februari) en een met het portret van de

voetballer Johan Cruijff (24 maart). De zegels zijn uitgevoerd in zilver en de

aanschafprijs is € ,-!

Wie op het idee mocht komen zo n postzegel voor dat bedrag aan te schaffen en te gebruiken waarvoor hij is bedoeld, namelijk het frankeren van een

aangetekende brief voor het tarief dat slechts een derde is van de aanschafprijs,

zal dan zien dat de aardige mevrouw of meneer op het postkantoor de zegel

met een balpen of andere inktpen moet vernietigen voordat de brief wordt

verzonden. Dat doet pijn en zal de geadresseerde bitter teleurstellen.

Om zoiets te verzinnen moet je toch wel heel slecht óf heel slim zijn…. H. v. W.

-o-o-o-

NIEUWE EMISSIES

27 maart: Postzegels voor speciale momenten: velletje met 10

verschillende poszegels à € , 100 jaar De Stijl: velletje met 10 verschillende poszegels à

€ 0,78

7

ALBUMBLAD

ARNO SMITS: GEEN TIJD OM MIJN

POSTZEGELS OP TE RUIMEN: AF EN TOE BRENG IK EEN KAVELTJE IN!

door René Kok

Werk en gezin Op weg naar Drunen. Een bewolkte maandagmorgen 10.00 uur. Wie verzint

zo n tijdstip? Nou ja, het is carnavalsvakantie en in het Zuiden ligt het leven

even stil. Ook voor Arno Smits. Nee, carnaval vieren we niet echt meer. De

kinderen wel. Het is nog maar de vraag of in Den Bosch de carnavalsoptocht

kan doorgaan. Dit voor de tweede keer op rij? De weersverwachtingen zijn niet

geweldig: storm, regen en een klap bliksem. In huize Smits is daarvan niets te

merken. Zijn gezin ontwaakt langzaam en komt op gang. Gelukkig heeft hij

voor mij een uurtje vrij kunnen maken. Hij is een zeer druk bezet man. Hij heeft

een tijdje HEAO gestudeerd, maar vond na een tijdje meer voldoening in een

combinatie van studeren en werken. Zijn belangstelling ging duidelijk uit in de

richting van de accountancy: op dit moment is hij in dienst van een Amerikaans

bedrijf als registeraccountant. Hij is eindverantwoordelijk voor de vijf

vestigingen in Europa. Arno houdt zich vooral bezig met automatisering en

financiën. Dit doet hij vanuit zijn kantoor in Waalwijk.

Het begin van zijn passie voor postzegels Het moet ontstaan zijn, zoals zo vaak, op de lagere school in Nuland. Houdt

Nuland nog even in de gaten: het komt nog terug! Als jongetje van een jaar of

tien begon hij samen met een neef aan de postzegels. Tijdens zijn middelbare

schoolperiode op het toenmalige Hoogveld-College ( een mooie tijd in de

barakken ) werden de postzegels voor een redelijk korte periode in de kast

gelegd. Gelukkig bewaarde hij alles en vond hij ze weer terug rond zijn

twintigste levensjaar. Samen met Marc Snoeren, zo denkt hij zich te herinneren,

8

meldde hij zich aan bij de Bossche vereniging. Zijn

hoofdverzameling bestond aanvankelijk uit

Nederland. Al snel raakte hij gefascineerd door

plaatfouten Nederland en België. En zo belandde

hij ook in Belgisch-Congo. Maar zijn grootste

interesse ligt toch weer in het begin van zijn leven:

Nuland. Hij laat mij zijn mooie album zien met Nulandia.

Het gemeentewapen, diverse unieke briefkaarten,

langstempels en een prachtig stempel op een 7½

cent-zegel van Wilhelmina. Nadrukkelijk beloof

ik hem in dit interview de lezers hiervan op de

hoogte te stellen: Heeft u nog iets over, kunt u nog iets postaals missen op het

gebied van Nuland…. U maakt er Arno heel erg blij mee!

De vereniging Arno heeft zich in het verleden en tot op de dag van vandaag (hij is al meer dan

25 jaar lid) op meerdere fronten ingezet voor onze vereniging. Meer dan tien

jaar was hij sectiehoofd van de rondzendafdeling Drunen en Vlijmen. Zeker

mag ook niet onvermeld blijven, dat Arno vanuit zijn professie al weer ruim

vijf jaar penningmeester Bruis Mekking adviseert en ondersteunt bij het gezond

houden van de financiën van onze vereniging. Daardoor kunnen we weer met

een gerust hart op de komende jaarvergadering het verenigingsjaar 2016

afsluiten. En zo komen wij in ons gesprek ook weer terug bij onze bloeiende

vereniging. Met veel vrijwilligers en een enthousiast en creatief bestuur ziet

Arno voor onze vereniging een mooie toekomst weggelegd. Blijf je vooral

richten op de veertig-plussers , is zijn advies.

We gaan alweer afsluiten. Deze week ook nog weer wat tijd om met het gezin een dagje te gaan skiën in

het zuiden van Limburg. Momenteel is tijdgebrek voor veel zaken een bekend

onderwerp bij veel van zijn leeftijdgenoten. Daarom kan ik me eigenlijk ook

9

niet fanatiek genoeg inzetten voor mijn postzegels. Soms gebeurt er tijden lang

helemaal niets, en soms ga ik nog wel eens naar een beurs in de buurt. Ook

geen tijd om mijn verzameling een beetje op te ruimen. Toevallig heb ik recent

nog een paar kaveltjes samengesteld. Maar de filatelie blijft me fascineren.

En zo vertrek ik weer in de richting van het onrustige Oeteldonk; de optocht

staat op het punt van beginnen. Hoe zal het weer zich houden? Ik mijmer in de

auto nog wat na… alweer een bijzonder lid van onze vereniging ontmoet: een echte Brabander, gemoedelijk en ontspannen. Eigenlijk moet ik zeggen: een

Nulander in hart en nieren!

-o-o-o-

10

DE LAATSTE DER MOHIKANEN? Een enkele bestaat er nog. Zo n oud-PTT-er die zich niet kan voorstellen dat

een postkantoor kan functioneren zonder dat er een stempelapparaat op de

balie staat en die het niet over zijn of haar hart kan verkrijgen om met een pen

over postzegels te gaan krassen. Aanmaningen ten spijt woedt op enkele

plaatsen in Nederland een soort geweldloze partizanenstrijd. Onderstaande

envelop is daar een getuige van. Aangetekend verzonden en keurig

afgestempeld(!), toevallig op de dag dat een trotste KNBF het persbericht

publiceerde waarin wordt gemeld dat het overleg van bondsvoorzitter Jan Cees

van Duin met PostNL tot een positief resultaat heeft geleid. In de retail

vestigingen (in het Nederlands heet zoiets detailhandel/winkel) van PostNL

keren handstempels terug. Zoals we later vernamen: metalen dagtekening-

stempels, met datum en plaatsnaam, maar zonder straatnaam. Gelet zal worden op een goede constante kwaliteit van de afdruk.

De inspanningen uit de wereld van de filatelie en van de post-partizanen worden dus beloond. Goed nieuws! H. v. W.

Hoewel de dagtekening moeilijk leesbaar is (want zoals zoveel van de Colop-stempels

heeft ook dit exemplaar zijn beste tijd gehad), staat vast dat deze brief op 23 februari

2017 van Rosmalen aangetekend naar Oss is verstuurd. De datum is goed leesbaar op

de automaatstrook links onder.

11

MET HET DUITSE LIJNTJE DOOR DE MEIERIJ VAN S-HERTOGENBOSCH

een briefkaart uit Schijndel voor P.F. van Beugen door Huber van Werkhoven

Deze briefkaart naar 's-Hertogenbosch trok in eerste instantie mijn aandacht

doordat hij was vernietigd met het tamelijk schaarse spoorstempel Boxtel-

Gennep, en vooral, toen ik beter ging kijken, door de merkwaardige route die

hij had afgelegd. Aardappelboer Spierings verstuurde de kaart op 2 november

1875 vanuit Schijndel. De briefkaart werd vervoerd door de Noord-Brabantsch-

Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS). Maar niet in de richting van Boxtel,

zoals je zou verwachten omdat het hulppostkantoor van Schijndel ressorteerde

onder het postkantoor van Boxtel. Bovendien was Boxtel een belangrijk

spoorwegknooppunt waar een aantal spoorlijnen bij elkaar kwamen, o. a. in de

richting s-Hertogenbosch. Desondanks ging de kaart van Schijndel in

oostelijke richting naar Veghel. Van Veghel naar 's-Hertogenbosch liep geen

treinverbinding. Er was zelfs nog geen klinkerweg en ook de stoomtram zou

nog acht jaar op zich laten wachten. Van Veghel naar 's-Hertogenbosch liep

echter wel de Zuid-Willemsvaart. En over dit kanaal deed een regelmatige

stoombootverbinding dienst t. b. v. het vervoer van personen, vracht én post.

12

Station Boxtel, waar de NBDS de mailtreinen naar en van Vlissingen van het

StaatsSpoor overnam. Rechts de kopsporen van de NBDS met de aanduiding Boxtel-

Wesel.

De haven van Veghel, waar de NBDS goederen van het spoor naar de eigen bootdienst

oversloeg.

13

De stempels laten zien dat de kaart toch nog op de middag van de dag van

verzending in 's-Hertogenbosch arriveerde.

NBDS contra SS Blijft de vraag: waarom zo moeilijk als het makkelijk kan? Het antwoord op die

vraag is hoogstwaarschijnlijk te vinden in de concurrentieslag die in die jaren

plaatsvond tussen de NBDS en het StaatsSpoor (SS).

Voor de NBDS was onder meer het vervoer van bedevaartgangers naar

Kevelaer een belangrijke bron van inkomsten. Zo vervoerde men op een extra

drukke dag, zondag 7 september 1873, 3.500 passagiers van Goch naar

Kevelaer. Maar veel belangrijker was dat de NBDS er in slaagde een traject te

verwerven in de verbinding Berlijn-Vlissingen, met aansluiting op de

bootverbinding van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland naar Londen. Het SS

was de eigenaar van het baanvak Vlissingen-Boxtel. En het SS exploiteerde ook

zelf een lijn richting Duitsland van Boxtel via Venlo naar Keulen. Maar deze

verbinding was een stuk langer dan het kilometer lange Duitse lijntje van Boxtel via Goch naar Wesel met aansluiting op het Duitse spoorwegnet. Na het

gereedkomen van de spoorbrug over de Maas tussen Gennep en Oeffelt in 1874

werd de NBDS een belangrijke speler in dat spel. Het ging maar liefst om het

vervoer van personen, vracht én post tussen Berlijn en Londen!

Die concurrentie werd de NBDS door het SS niet in dank afgenomen. En dat

werd ze in Boxtel enigszins hardhandig duidelijk gemaakt. Daar was de NBDS

namelijk afhankelijk van het SS dat de wagons uit Duitsland moest overnemen

voor verder vervoer naar Vlissingen en Rotterdam. Dat gebeurde niet altijd

even snel: de wagons uit oostelijke richting liet men langer wachten dan de

andere. Dat gaf zoveel wrijving dat de NBDS na verloop van tijd een eigen

bootdienst oprichtte: Veghel-'s-Hertogenbosch-Rotterdam. Dit bleek een goede

zet. In 1900 beschikte de spoorwegmaatschappij over een vloot van 10

stoomboten.

Alles bij elkaar een goede verklaring voor het feit waarom onze briefkaart uit Schijndel niet via Boxtel met het StaatsSpoor naar 's-Hertogenbosch ging, maar

via Veghel met de stoomboot over de Zuid-Willemsvaart.

Vader en dochter Van Beugen Daarmee is het verhaal niet af. Want de kaart bleek bij nadere beschouwing

nóg een verrassing te verbergen. Deze betrof de geadresseerde: P.F. van

Beugen, woonachtig aan de Wolvenhoek te 's-Hertogenbosch. Ik ben er niet in

geslaagd veel informatie over deze Bosschenaar boven tafel te krijgen. Maar

wat ik wel heb gevonden is naar mijn mening zeker interessant. Hij leefde van

14

Rouwadvertentie in De Tijd van 7 mei 1895.

1813 tot 1895, was schatrijk, fabrikant, koopman en handelaar in onroerend

goed. Tevergeefs heeft hij getracht lid te worden van de gemeenteraad en het

bestuur van de Kamer van Koophandel. Wel vervulde hij de maatschappelijke

functie van opperbrandmeester (brandweercommandant). In 1875 had hij zich

opgewerkt tot voorzitter van het college van opperbrandmeesters. In

verschillende landelijke kranten heeft te lezen gestaan dat Van Beugen in 1865

werd benoemd tot officier der orde van verdiensten Nichan Iftikar (de Orde

van de Glorie) 3e klasse, hem verleend door de bey van Tunis. De reden

daarvan blijft helaas(!) in duister gehuld.

In s-Hertogenbosch leeft P.F. van Beugen voort door de herinnering aan zijn

dochter Dorothée (1845-1929). Na de dood van zijn vrouw in 1888 begon de

vader van Dorothée te dementeren. Hij raakte zo in de war dat hij moest

worden opgenomen in Huize Padua te Boekel, waar broeders Penitenten van

de orde der Franciscanen geesteszieke mannen verpleegden. Vader Van

Beugen overleed op 3 mei 1895. De zeer vrome vrijgezelle Dorothée erfde een

groot vermogen en wilde dit besteden aan de bouw en exploitatie van een

Kapucijnenklooster. Ondanks aanvankelijk tegensputteren van de bisschop en

de burgemeester van s-Hertogenbosch is zij er in geslaagd dit plan te

verwezenlijken. Nadat de kapucijnen in 1629 door Frederik Hendrik

gedwongen de stad moesten verlaten, konden zij in 1898 terugkeren, welkom

geheten in het klooster aan de Van der Does de Willeboissingel door Dorothée

van Beugen.

In de pandgang van het klooster hangen de portretten van Dorothée van

Beugen en van haar ouders op een ereplaats.

15

P.F. van Beugen (1813-1895). Dorothée van Beugen (1845-1929).

Het Kapucijnenklooster aan de v. d. Does de Willeboissingel kort na de voltooiïng.

-o-o-o-

Bronnen o.a..

C. Verhagen, De geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart, Someren 2000

F. Kense e. a., Verkeer en vervoer in Brabant 1814-1940, Tilburg 2013

G. van Loon, Een eeuw kapucijnen in 's-Hertogenbosch, 's-Hertogenbosch 1998

16

Doorzending per expresse

door Adam van der Linden

De bedoeling van expressepost is, dat de geadresseerde zijn poststuk snel ontvangt. Indien dan de geadresseerde niet thuis is of zich (tijdelijk) op een ander adres bevindt, staat de degene die eventueel wel aanwezig is op dat adres voor een klein dilemma. Doorsturen is een gratis optie van de Posterijen; echter doorsturen per expresse

niet. De afdeling die de expressebezorging regelt is een zelfstandig opererende

dienst die feitelijk per expressestuk wordt betaald. (Na aanbieding van het

expressestuk wordt eventueel een bericht achtergelaten ingeval de

geadresseerde niet aanwezig is).

Bij doorzending per expresse hoort ook weer een gang naar het postkantoor,

een andere reden dat doorzending per expresse weinig voorkomt.

Wat gaan we zien? Vijf voorbeelden van brieven die zijn doorgestuurd binnen

ons land en van exemplaren doorgestuurd naar het buitenland.

Parijs, 12 augustus, 1905. Briefkaart met bestemming Scheveningen.

Tarief: briefkaart naar het buitenland 10 centimes. In Scheveningen per

expresse doorgestuurd naar Amsterdam tegen het expresrecht van 15 cent. De

17

portokosten van de brief of briefkaart hoeven bij doorzending niet opnieuw te

worden voldaan.

Vertrek in Scheveningen-Kurhaus 14 augustus 1905, aankomst in Amsterdam

dezelfde datum. Het stempeltje A. 5 in een vierhoekje is het bestellersstempel.

Amsterdam, 29 mei 1951. Brief met bestemming Offenbach, Duitsland.

Tarief: brief tot 20 gram 20 cent, expresrecht 30 cent. In Offenbach op 31 mei

1951 per expresse doorgestuurd naar Berlijn, expresrecht 60 pfennig.

Geen expresstrookje in Nederland geplakt, wel in Duitsland.

18

Buenos Aires, 1 augustus 1952. Luchtpostbriefje met bestemming Amsterdam.

Frankering 1,45 Peso. In Amsterdam op 5 augustus 1952 per expresse

doorgestuurd naar Parijs: expresrecht 30 cent. In Parijs bezorgd via buizenpost

nummer , augustus s-morgens om 7.20 uur (stempels op de achterzijde).

Djakarta, 18 januari 1954. Luchtpostbrief met bestemming Rotterdam.

Frankering 2,75 Rupiah. In Rotterdam op 23 januari 1954 doorgestuurd naar

Amsterdam tegen het expresrecht van 40 cent.

19

Londen, Golden Green, 3 december 1946. Luchtpostbrief met bestemming

Rotterdam. Frankering met 5 pence. D. w. z. 2½ d voor de brief en 2½ d voor

het luchtrecht.

In Den Haag op 10 december 1946 per expresse doorgestuurd naar Berlijn:

expresrecht 20 cent. Censuur door U.S. Civil Censorship. Aankomst bij Field

Post Office op 3 januari 1947 (stempel op achterzijde).

Wordt vervolgd.

-o-o-o-

20

POST VAN/AAN EEN BN-ER (3) Nellie Porreij (1851-1930)

door Han de Bruin

In het vorige nummer beschreef ik een briefkaart verzonden door H. van Kol,

met daarin het verzoek geld over te maken aan zijn echtgenote N. van Kol. Die

echtgenote was N ellie van Kol, geboren in s-Hertogenbosch als Jacoba Maria

Petronella Porreij.

Nellie van Kol-Porreij was ruim 100 jaar geleden niet slechts de vrouw van ,

maar - zeker in de tijd de briefkaart geschreven werd – ook zelf een bekende

Nederlander.

Porreij was onderwijzeres en verbleef vanaf 1875 in Nederlands-Indië als

gouvernante. Vanaf 1881 verschenen haar artikelen over haar ervaringen als

Europese vrouw in het Indo-Europese milieu, over man-vrouw verhoudingen

en kinderopvoeding in het Soerabaiasch-Handelsblad, en ze werd redactrice van

de Indische kindercourant - voordat ze kennis kreeg aan Henri van Kol. Tijdens

haar verblijf in Nederlands-Indië en ook in Nederland (1884-1886 en vanaf

1892) was zij actief als schrijfster, uitgeefster en recensente.

21

Nellie Porreij werd in 1893 de eerste redactrice van het tijdschrift De Vrouw. Ze

was daarbij niet bang om haar mening te geven. Zo hield zij in De Vrouw in

1899 een pleidooi voor eerlijkheid in de seksuele opvoeding, waardoor het blad

bijna alle Belgische abonnees verloor.

In 1896 richtte zij Ons Blaadje op, met het doel arbeiderskinderen goede lectuur

te verschaffen voor twee cent per week. In 1899 kwam ze volop in de aandacht,

omdat ze in De Gids een aansprekend artikel Wat zullen de kinderen lezen

gepubliceerd had. Daardoor werd ze als deskundige op dit gebied, regelmatig

gevraagd om advies. Zo n advies werd door haar ook verstrekt in een door haar op 5 juni 1900 verzonden briefkaart aan mevrouw C.H. de Lange Tigler-

Wybrandi in Alkmaar.

22

Van de geadresseerde, mevrouw de Lange Tigler-Wybrandi, is wel iets bekend.

Zij was een sociaal geëngageerde en in het maatschappelijk leven in Almaar

actieve vrouw. Eén van haar wapenfeiten was bijvoorbeeld de oprichting van

een plaatselijke afdeling van de Vereeniging tot Verbetering van de

Vrouwenkleding, die onder andere pleitte voor afschaffing van het corset en

het in plaats daarvan dragen van luchtiger linnen reformkleding , wat in die

tijd nog tot nodige commotie leidde1.

In de op 4 juni 1900 geschreven briefkaart reageert Nellie van Kol op vragen

van mevrouw de Lange Tigler-Wybrandi en geeft zij tevens haar ongezouten

mening hoe zij over verschillende schrijvers uit die tijd dacht.

Omdat het gepriegel niet overal even goed leesbaar is, volgt hieronder de tekst:

Bij van Loos komt een goede kinderbl uit, Red.

Nellie

Lieve mevrouw, in haast een categorisch antwoord

Bij Jonge Volkje heb ik gezegd naar men zegt of zoiets, mij zelf er buiten houdend.

Over Dik Trom gaf ik een warme recensie in De Groene; over De Club

van zessen klaar (zelfde schrijver) een niet minder warme in De Vrouw.

1 I gesprek et dr. P.W. de La ge door Marcel Meyering en Gerrit Valk in Oud-

Alkmaar (1989, nr. 2)

23

Van geschiedkundige verhalen houd ik niet. De geschiedenis is mij

veel te grootsch om als canevas (=stramien HdB) te dienen

waarop kleine schrijvertjes hun geschiedenisjes borduren. Van

Louwerse las ik zulke misselijke versjes en zulke flauw-zoete verhaaltjes

dat ik er niet over denk een boek van hem in mijn huis

te halen. Mogelijk echter schreef hij een heel goede. Maar in elk geval: hij schreef

teveel en dat is op zich zelf al een waarschuwing – Méér, heel veel zelfs,

houd ik van Stamperius, Ligthart, Kieviet, Mevr. van Osselen. De laatste is

vooral artiste ; de twee eersten zijn affectief (?) pedagogen. Kieviet is gewoon

een begenadigde . Maar ik kende hem helaas nog niet toen ik in De Gids schreef dan had hij een pluim gekregen van belang.

Met vr. gr. Hoogachtend

Pr, 4 juni N. v kol

De boeken van de flauwe Louwerse zijn inmiddels vergeten, al is hij nog wel

bekend gebleven van zijn Waar de blanke top der duinen… Haar kritiek dat

Louwerse teveel schreef en dat al een waarschuwing moest zijn is wel grappig,

omdat Nellie van Kol in 1898 zelf begon met de Volks-Kinderbibliotheek van

Nellie, waarin tot 1914 maar liefst 88 deeltjes zouden verschijnen!

Ook de kinderboeken van mevrouw Van Osselen en Stamperius zijn inmiddels

in de vergetelheid geraakt, maar de boeken van C.J. Kievit worden nog steeds

gelezen: Dik Trom dateert al uit 1891, maar nog in 2011 is een herdruk

uitgebracht. Ook Ligthart is voor iedereen nog bekend gebleven als (mede-)

auteur van Ot en Sien en het daarop gebaseerde leesplankje.

Vanaf de eerste jaren van 1900 ging Nellie van Kol op geestelijke zoektocht en

kwam zij via theosofie, spiritisme uiteindelijk uit bij het hervormd geloof. In

1908 sloot zij zich aan bij het Leger des Heils en verdween zij langzaam van het

publiek toneel.

Bronnen:

Biografisch woordenboek van het socialisme en de arbeidersbeweging in Nederland;

Hoe hooger onze idealen stijgen, des te hooger stijgen wij zelf . Pedagoge en redactrice Nellie van Kol (1851-1930) in de discussie rond kinderliteratuur in het fin

de siècle. Theorie en praktijk door Els de Vries (scriptie Master Nederlandse

Literatuur, RUU 2007)

Wat heten goede kinderboeken? Opvattingen over kinderliteratuur in Nederland sinds door Anne de Vries (Querido 1989)

24

P O S T S T U K V A N D E M A A N D Universal Mail

Frank Molenaar speelde de redactie deze kaart toe met het verzoek er eens naar

te kijken en ook naar de vragen die deze bij hem oproept. Een kennis van hem

had de kaart en de postzegel gekocht in The National Gallery te Londen. De

dame in het museum had hem verzekerd dat hij de kaart met deze zegel naar

Nederland voldoende kon frankeren. Royal Mail stempelde de zegel af op 19

december 2016. De kaart werd echter pas anderhalve maand later bezorgd.

Waarom, vroeg Frank, duurde dat zo lang? En, is die zegel wel een postzegel? Want

ik mis de beeltenis van de koningin die immers op alle Britse postzegels hoort te staan.

Ik vind het overigens maar een rare zegel met die halve Engelse vlag erop.

Dat gingen we uitzoeken. En postzegelvriend Hans van Dooremalen wist

meteen het antwoord: De oplossing staat op http://www.universalmail.co.uk/

Het gaat hier dus om een postorganisatie als Sandd.

Zo gezegd, zo gedaan. De website van Universal Mail vertelt dat deze

postorganisatie is opgericht in 2006 bij de liberalisatie van de postmarkt in het

Verenigd Koninkrijk. De website laat honderden postzegels zien die verband

25

houden met toerisme en die op bestelling

zijn geproduceerd. Welke toeristische plek u

ook bezoekt in Engeland, Schotland, Wales

of Noord-Ierland, u zult er altijd wel een

postzegel van kunnen kopen.

Op de website is het volgende te lezen: An

access agreement with Royal Mail enables any

postcard bearing a UniversalMail postage stamp

to be mailed through Royal Mail s extensive network of red post boxes and Post offices located

throughout England, Wales, Scotland and

Northern Ireland.

Vermoedelijk is er in het onderhavige geval

toch iets mis gegaan en/of verloopt de

samenwerking met de Royal Mail niet altijd

even soepel en vlot als je zou mogen

verlangen.

Op de website van Univeral Mail vinden we de

postzegel terug met de Zonnebloemen van

Vincent van Gogh waarmee de kaart is gefran-

keerd. Hij staat als tweede op een strookje van vijf

met schilderijen in de National Gallery.

Onze vaderlandse trots wordt verder ook nog

gestreeld door een strookje van vijf met

schilderijen van Rembrandt in hetzelfde

museum, waaronder dit prachtige zelfportret.

26

REBUS UIT 1936 KRIJGT TWEEDE LEVEN

In de presentatie over de IJzerwinkels van 's-Hertogenbosch tijdens de

ledenbijeenkomst van 23 februari j. l. kwam een rebus voorbij die de firma

Louis A. van Miert in 1936 in de krant plaatste ter gelegenheid van het 125 jarig

bestaan van de befaamde winkel aan de Hooge Steenweg. Na afloop kregen de

aanwezigen vijf minuten de tijd de rebus op te lossen. Toen dat niet zo vlot

wilde lukken, werd een herkansing beloofd in het eerstkomend nummer van

Hertogpost. Hetgeen bij dezen wordt waargemaakt.

De oplossing kunt u inleveren bij de redacteur van het blad via email (adres zie

kader op pag. 2) of bij de ledenbijeenkomst op 23 maart a. s.

Onder de goede oplossingen wordt een prijsje verloot: een briefkaart van Louis

A. van Miert uit 1928. Succes! H. v. W.

27

VERKOPING DONDERDAG 23 MAART 2017 kavel omschrijving cat. kwal. cat.prijs € inzet €

3.001 Nederland 47 NVPH o € 175,00 € 9,00

3.002 Nederland 212 t/m 219 Olympische spelen NVPH x € 70,00 € 8,00

3.003 Nederland 240 t/m 243 kinderzegels 1931 NVPH o € 40,00 € 4,00

3.004 Nederland 261 t/m 264 kinderzegels 1933 NVPH o € 30,00 € 3,00

3.005 Nederland 578 t/m 581 Jan van Riebeeck NVPH xx € 26,00 € 4,00

3.006 Nederland 1945 /m 1970 in Importa deel I album xx/x € 20,00

3.007 Nederland 1971 t/m 1990 in Importa deel II album xx € 20,00

3.008 Nederland 1991 t/m 1999 in Importa deel 3 album xx € 20,00

3.009 Nederland Luxe DAVO V album 2003 t/m 2010 xx €170,00

3.010 Nederland in 3 insteekboeken xx/x/o € 4,00

3.011 Nederland in blauw insteekboek o hcw € 7,00

3.012 Nederland allerlei in DAVO album NVPH xx/x/o € 24,00

3.013 Nederlandrolzegels in bruin insteek-boek NVPH xx € 519,00 € 26,00

3.014 Nederland postzegelmapjes 1 t/m 251 in 7 DAVO albums xx € 26,00

3.015 Nederland FDC 16 NVPH € 130,00 € 13,00

3.016 Nederland FDC 34 + 36 NVPH € 55,00 € 5,50

3.017 Nederland FDC 48 t/m 52 NVPH € 55,50 € 4,00

3.018 Nederland FDC 396 t/m 500 NVPH € 668,50 € 40,00

3.019 Nederland BZ2 t/m BZ 16 NVPH xx € 7,20 € 2,00

3.020 Nederland D44 t/m D64 NVPH xx € 27,00 € 3,00

3.021 Nederland boek de Veluwe met zegels xx € 4,00

3.022 Nederland luchtpostbladen, coupons, adres- en briefkaarten xx € 7,50

3.023 Nederland zegels en stempels op briefstukjes in bruin stockboek o € 2,00

3.024 Nederland persoonlijke zegels o € 2,00

3.025 Nederland leeg DAVO album 100 jaar Vorstinnen x € 10,00

3.026 Nederland leeg DAVO II album x € 7,50

3.027 Nederland boek port betaald € 5,00

28

3.028 Nederland snuffeldoos xx/o € 8,50

3.029 Nederland snuffeldoos o € 2,00

3.030 Nederland doos met gebruikte zegels o € 5,00

3.031 Nederland Overzee in DAVO album xx/x/o € 5,00

3.032 Nederlands Indië en Nieuw-Guinea in Holland album xx/x/o € 20,00

3.033 Nederlandse Antillen op insteekkaart NVPH xx € 23,50 € 2,00

3.034 Nederlandse Antillen op insteekkaart NVPH xx € 26,50 € 2,50

3.035 Nederlandse Antillen op insteekkaart NVPH xx € 40,20 € 4,00

3.036 Afrika in bordeaux insteekboek xx/x/o € 6,00

3.037 Algerije in rood insteekboek xx/x/o € 3,00

3.038 Australië in groen insteekboek o € 5,00

3.039 Australië in zwart insteekboek o € 20,00

3.040 Bangladesh in oranje insteekboek xx/x/o € 2,00

3.041 België 302 t/m 307 OBP x € 33,75 € 4,00

3.042 België 458 t/m 465 OBP xx € 30,00 € 4,50

3.043 België 787 t/m 791 OBP o € 36,50 € 4,50

3.044 België 946 t/m 951 OBP o € 92,50 € 14,00

3.045 België 998 t/m 1004 OBP x € 22,00 € 3,00

3.046 België blok 87 + 92 OBP xx € 42,00 € 12,00

3.047 België zegels uit blokken 2763 t/m 2773 en 2841 t/m 2849 OBP o € 4,50

3.048 België 300 zegels xx € 15,00

3.049 België in blauw insteekboek o € 10,00

3.050 België in blauw insteekboek xx/x/o € 45,00

3.051 België in insteekboek € 7,00

3.052 België spoorwegzegels in groen insteekboek xx/x/o € 5,00

3.053 Bosnië en Herzegovina 3C, 7C en 9C Michel xx € 150,00 € 15,00

3.054 Brazilië 2 Yvert o € 250,00 € 35,00

3.055 Brazilië 23 t/m 29 Yvert o € 76,50 € 7,50

3.056 Brazilië 37 t/m 46 Yvert o € 249,25 € 25,00

3.057 Brazilië 68 t/m 75 Yvert o € 51,00 € 5,00

3.058 Canada in bruin insteekboek o € 2,00

3.059 Canada in rood insteekboek o € 15,00

3.060 Ceylon in zwart insteekboek o € 4,50

3.061 China in oranje insteekboek o € 5,00

3.062 China in transparante map xx/x/o € 2,00

3.063 Cyprus en Malta in rood insteekboek xx/x/o € 3,50

29

3.064 Denemarken in insteekboek € 10,00

3.065 Duitsland allerlei in stockboek xx/x/o € 3,50

3.066 Duitsland catalogus Michel junior 2015 € 3,00

3.067 Duitsland Edelcollecties (3 mappen) 1957-1990 o € 10,00

3.068 Duitsland tentoonstellingsblokken xx/x/o € 3,00

3.069 Duitsland Bundespost in blauw insteekboek o € 4,00

3.070 Duitsland Bundespost in bruin insteekboek o € 2,00

3.071 Duitsland Bundespost in design insteekboek o € 3,00

3.072 Duitsland Bundespost in rood insteekboek o € 2,00

3.073 Duitsland Bundespost in zwart insteekboek o € 2,00

3.074 Duitsland DDR in blauw insteekboek o € 6,00

3.075 Duitsland Reich in rood insteekboek xx/x/o € 7,50

3.076 Egypte in rood insteekboek xx/x/o € 3,00

3.077 Egypte in rood/blauw insteekboek o € 4,50

3.078 Engeland in blauw insteekboek o € 6,00

3.079 Engelse gebieden op 8 insteek-kaarten € 5,00

3.080 Engelse Koloniën in groen insteek-boek xx/x/o € 30,00

3.081 Engelse Koloniën in rood insteek-boek xx/x/o € 20,00

3.082 Europa 1967 diverse landen o € 2,00

3.083 Europa in bruin insteekboek o € 10,00

3.084 Finland in blauw insteekboek o hcw €150,00

3.085 Fiume 48 zegels x/o € 8,00

3.086 Frankrijk catalogus Yvert 2005 € 5,00

3.087 Frankrijk in groen insteekboek xx/x/o € 5,00

3.088 Griekenland in groen insteekboek xx/x/o € 20,00

3.089 Hong Kong in transparante map o € 2,00

3.090 IJsland 47 Michel o € 190,00 € 25,00

3.091 IJsland 48 t/m 60 + 62 Michel o € 390,00 € 50,00

3.092 IJsland 63 t/m 68 Michel o € 70,00 € 7,00

3.093 IJsland 114 t/m 118 Michel o € 17,00 € 2,00

3.094 Indonesië in album € 15,00

3.095 Indonesië in groen insteekboek xx/x/o € 20,00

3.096 Indonesië in rood insteekboek xx/x/o € 25,00

30

3.097 Iran in rood insteekboek o € 6,00

3.098 Israël in blauw insteekboek xx/x/o € 4,50

3.099 Italië 1945 t/m 1980 in rood KABE album o hcw € 30,00

3.100 Italië en Fiume in zwart Schaubek album xx/x/o zhcw € 50,00

3.101 Japan in blauw insteekboek o € 4,00

3.102 Japan in zwart insteekboek o € 10,00

3.103 Kenia in bordeaux insteekboek o € 2,00

3.104 Kenia en Oeganda in blauw insteek-boek xx/x/o € 10,00

3.105 Koeweit in blauw insteekboek xx/x/o € 3,00

3.106 Libanon in rood insteekboek xx/x/o € 9,00

3.107 Marokko in rood insteekboek o € 2,00

3.108 Mexico in blauwe multomap zhcw € 75,00

3.109 Midden-Oosten in rood insteekboek xx/x/o € 3,00

3.110 Mongolië in rood insteekboek o € 5,00

3.111 Nepal in bordeaux insteekboek o € 5,00

3.112 Oostenrijk in rood insteekboek o € 15,00

3.113 Oostenrijk 50 FDC's in blauwe map o € 2,50

3.114 Papua New Guinea in rood insteek-boek xx/x/o € 6,00

3.115 Filippijnen in blauw insteekboek o € 5,00

3.116 Polen in rood insteekboek o € 3,00

3.117 Portugal 1012 t/m 1014 Europazegels Michel xx € 70,00 € 5,00

3.118 Portugal 1361, 1362 blok 20 Europazegels Michel xx € 110,00 € 7,00

3.119 Portugal in bordeaux insteekboek o € 10,00

3.120 Portugal in groen insteekboek o € 4,50

3.121 Roemenië poststukken in bordeaux map o € 4,00

3.122 San Marino in rood insteekboek xx/x/o € 2,50

3.123 Sierra Leone in blauw insteekboek o € 7,50

3.124 Sovjetunie in rood insteekboek o € 4,00

3.125 Spanje, Italië en Frankrijk in rood insteekboek o € 8,00

3.126 Suriname 7 postzegelboekjes xx € 6,00

3.127 Suriname in Holland album xx € 10,00

3.128 Tanzania in blauw insteekboek o € 2,00

3.129 Tanzania in zwart insteekboek € 7,00

3.130 Thailand in blauw insteekboek o € 5,00

3.131 Togo in groen insteekboek xx/x/o € 4,00

3.132 Tunesië in bruin insteekboek o € 5,00

31

3.133 Vaticaan in blauw insteekboek xx/x/o € 3,00

3.134 Verenigde Arabische Emiraten in blauw insteekboek xx/x/o € 2,00

3.135 Zweden in rood insteekboek o € 8,00

3.136 Zweden op insteekbladen in DAVO album xx/x/o € 5,00

3.137 Zwitserland poststukken in zwarte map o € 3,00

3.138 Wereld in Schaubek album xx/x/o € 40,00

3.139 Wereld op Schaubek albumbladen o € 4,00

3.140 Wereld in transparante map xx/x/o € 3,00

3.141 Wereld perfins & cinderella's o € 5,00

3.142 Wereld blokken en velletjes in snuffeldoos xx/x/o € 5,00

3.143 Wereld in schoenendoos o € 3,50

3.144 Wereld in snuffeldoos o € 5,00

3.145 Dieren 18 series en 9 blokken € 10,00

3.146 voetbal WK Argentinië 1978 o € 4,00

3.147 Diverse 2 lege insteekboeken € 6,00

3.148 Diverse gecensureerd poststuk 1944 € 5,00

3.149 Diverse in insteekboek € 4,00

3.150 Diverse snuffeldoos € 7,00

Om nieuwe kavels in te leveren en voor uw schriftelijke koopopdracht neemt u contact op met Daan van Os

Goudplevier 29, 5221 GT Engelen E-mailadres: veiling@hertogpost

Pzh West Brabant

Prins Bernhardstraat 13 Tel.nr. 0168-462641 4793 CT Fijnaart E-mail: pzhwestbrabant@home.nl

RUIME SORTERING POSTZEGELS VAN VEEL EUROPESE LANDEN (o. a. gespecialiseerd in Nederland, Duitsland, Zwitserland en Frankrijk)

OOK EEN UITGEBREIDE STOCK VAN O. A. AUSTRALIË Op de donderdagse verenigingsavonden ben ik altijd aanwezig. Indien u geïnteresseerd bent in een bepaald gebied kunt u mij dit laten weten. Ik breng dan het gevraagde voor u mee. Ook altijd een ruime keuze in 5-centsboeken. Tevens behandeling van mancolijsten.

32