Netwerkstadvisie 2030

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting

1 Inleiding en leeswijzer

2 De basiskwaliteiten van de Netwerkstad 2.1 Mensen 2.2 Identiteit en cultuur 2.3 Voorzieningen 2.4 Wonen 2.5 Werken 2.6 Toerisme en Recreatie 2.7 Landschap en Natuur 2.8 Water 2.9 Infrastructuur

3 Zwolle Kampen Netwerkstad in het nationale en regionale krachtenveld

4 Het programma en de boegbeelden: de meerwaarde van Zwolle Kampen Netwerkstad

4.1 Identiteit en Cultuur: binding en onderscheid boegbeeld Ontdek de IJsseldelta: Deltasteden langs de IJssel

4.2 Voorzieningen: compleetheid in perspectief boegbeeld Zorgen voor de toekomst

4.3 Wonen: gezamenlijk antwoorden op de vraag boegbeeld Bypass Kampen

4.4 Werken: ruimte voor ontwikkeling boegbeeld A28-zone: de etalage van Zwolle Kampen Netwerkstadboegbeeld De Stationsomgevingen: Hanzestations Zwolle en Kampen boegbeeld Vernieuwing Economie: kennis, innovatie en concurrentiekracht

4.7 Toerisme en Recreatie: aantrekkelijk voor iedereen boegbeeld Meerdaags Verblijfstoerisme

4.6 Landschap en Natuur: behouden en versterken boegbeeld Nationaal Landschap IJsseldelta boegbeeld Stadsranden

4.7 Infrastructuur: bereikbare knooppunten boegbeeld IJsselnet: kwaliteitsimpuls voor openbaar vervoer

5 Op koers naar 2030 - ontwikkelingsstrategie 5.1 Ontwikkelingsstrategie 5.2 Fasering boegbeelden 5.3 Meerjareninvesteringsprogramma en uitvoeringsprogramma 5.4 Relatie met lokale plannen

Bijlagen 1. Kaders voor de Netwerkstadvisie (najaar 2004) 2. De strategische agenda (maart 2005) 3. De literatuurlijst

Verantwoording

1zwolle kampen netwerkstad visie 2030

netwerkstadvisie zwolle kampen 210x275.qxd 22-2-2006 9:31 Pagina 1

Voorwoord

Zwolle en Kampen zijn succesvolle steden. Gemeenten waarin het prettig wonen,werken en leven is. Steden met een rijke historie, in een regio met unieke landschappelijke kwaliteiten.

Zwolle en Kampen zijn ambitieuze steden.De regio heeft volop potentie voor kwali-tatieve groei in de komende decennia.Kansen die gegrepen moeten worden omde kwaliteiten van de regio te behoudenen op een duurzame wijze te versterken.Zwolle en Kampen kiezen ervoor om devraag die op de regio afkomt door haarveranderende positie, gezamenlijk te regis-seren.

Zwolle en Kampen willen samenwerkenom tot een duurzame kwalitatieve groeite komen. De handen ineenslaan inZwolle Kampen Netwerkstad leidt totextra kracht en extra mogelijkheden. Diesynergie is bij een aantal vraagstukkenonmisbaar met het oog op de omvang vande landelijke, regionale en lokale ontwik-kelingen die zich voordoen.

In deze Netwerkstadvisie beschrijven wede basiskwaliteiten, het nationale en regio-nale krachtenveld waarin het gebied ligt,de gemeenschappelijke opgaven op korteen lange termijn en de ambities die wijdaarin als Zwolle Kampen Netwerkstadzien. Het belang en welzijn van de mensenis uitgangspunt in de visie.

Het document is een uitwerking van dekaders die beide raden ons hebben mee-gegeven. Het document geldt als een lei-draad voor de samenwerking in dekomende decennia en voor de afstemmingtussen lokaal en regionaal beleid.

De Netwerkstadvisie is uitvoeringsgericht.Daarom bevat deze visie een stevig pro-gramma en de tien boegbeeldprojectenop sociaal, economisch en fysiek terrein.

Het zijn de belangrijkste projecten waarde samenwerking de schijnwerpers opgaat richten, het gezicht van deNetwerkstad, beeldbepalend.

De drie partners, de gemeenten Zwolle,Kampen en provincie Overijssel werkensinds 2000 samen aan projecten.We gaanmet kracht verder met de boegbeeldpro-jecten. Maar niet als overheden alleen. Bijde ontwikkeling van Zwolle KampenNetwerkstad is het van groot belang ver-der te verkennen hoe maatschappelijkeorganisaties en overheid, ieder vanuit huneigen rol, elkaars initiatieven kunnen sti-muleren en versterken ten gunste van dekwaliteiten van de regio. Deze ingezettelijn zal worden doorgezet.

Met vriendelijke groet,

namens de Stuurgroep Zwolle KampenNetwerkstad,

Erik Dannenberg, wethouder Zwolle enportefeuillehouder Netwerkstadvisie 2030



Samenvatting

Zwolle Kampen Netwerkstad is een bijzonder en vitaal gebied met een dynamiek diedoor haar ligging en potenties de komende jaren zal toenemen. De gemeentenZwolle en Kampen en de provincie Overijssel slaan de handen ineen om de kwalitei-ten op een duurzame wijze te versterken en gezamenlijke kansen voor de ontwikke-ling van de regio optimaal te benutten. De samenwerking leidt tot extra kracht enmogelijkheden, een synergie die de komende jaren bij het oplossen van de vraagstuk-ken die op de regio afkomen, onmisbaar is.

Zwolle en Kampen zijn succesvolle steden. Gemeenten waarin het prettigwonen, werken en leven is. Steden meteen rijke historie in een regio met uniekelandschappelijke kwaliteiten. Ruim 160.000mensen wonen met veel plezier in ZwolleKampen Netwerkstad. Ze maken gebruikvan de goede voorzieningen, vinden hunwerk bij de vele bedrijven in het gebieden genieten van de buitengewone omgeving en de rijke cultuur. Het aantalinwoners neemt de komende decenniatoe. De ambitie is dat Zwolle KampenNetwerkstad in 2030 zo´n 200.000 men-sen herbergt. De identiteit en cultuur vande twee steden verschilt, maar kent ookvele overeenkomsten.Zwolle Kampen Netwerkstad heeft eendivers woningaanbod en het gebied kentvolop kansen voor nieuwe, innovatievewoonmilieus. De natuurlijke landschappenop een steenworp afstand vormen eenunieke toegevoegde waarde van de steden.Veel voorzieningen in ZwolleKampen Netwerkstad concentreren zichin toenemende mate in Zwolle, maarKampen is verzekerd van behoud vanbasisvoorzieningen. Het brede aanbod vanzorg- en onderwijsinstellingen geeftZwolle Kampen Netwerkstad een belang-rijke regionale functie. Op het gebied vansport en cultuur kent het gebied instellin-gen van hoog niveau. Dankzij de goedeweg-, water- en spoorverbindingen en debeschikbare ruimte biedt Zwolle KampenNetwerkstad volop perspectief voor ontwikkeling op het gebied van bedrijven-terreinen, kantoren, detailhandel en landbouw. En van grote meerwaarde is decombinatie met onderwijsinstellingen.De vele kwaliteiten van het gebied zijn

essentieel voor de toeristische en recrea-tieve mogelijkheden van Zwolle KampenNetwerkstad. Niet alleen het landschap enhet water bevatten een aantrekkings-kracht, ook de culturele en historischeaspecten wekken interesse van buitenaf.

Zwolle en Kampen zijn ambitieuze steden.De regio heeft volop potentie voor kwalitatieve groei in de komende decen-nia. Kansen die gegrepen moeten wordenom de kwaliteiten van de regio te behou-den en op een duurzame wijze te verster-ken, en om de vraag die op de regioafkomt te kunnen regisseren.Anno 2005maakt Zwolle Kampen Netwerkstad deeluit van een dynamisch regionaal en lande-lijk krachtenveld. De grote waarde die de landelijke overheid aan de regio toekent(onder meer in de Nota Ruimte), dekomst van nieuwe infrastructuur die derelatieve afstand tot andere regio's verkleint en voor ontwikkelingskansenzorgt, en landelijke bewegingen op hetgebied van natuuren landschapsontwik-keling en waterberging bevestigen de roepom bovenlokale en integrale keuzes entoekomstplannen. De Netwerkstadvisielegt de basis voor deze ambitie, het programma is de uitwerking hiervan.De boegbeeldprojecten zetten de schijnwerpers op de belangrijkste opgavenen zijn toonaangevend. Met deze projec-ten wil Zwolle Kampen Netwerkstad haarambities kenbaar maken.



Het programma en de boeg-beelden: de meerwaarde vanZwolle Kampen Netwerkstad

Het programma van Zwolle KampenNetwerkstad begint bij de basis: hetbenoemen en ontwikkelen van de geza-menlijke identiteit en cultuur. Cultuurbindt en profileert de regio.Samenwerking en afstemming wordt gesti-muleerd en zowel gezamenlijke thema'sals verschillen worden benoemd. Hetboegbeeld 'Ontdek de IJsseldelta:Deltasteden langs de IJssel' zet in op dedragende kracht van de cultuur vanZwolle Kampen Netwerkstad.

De balans van de aanwezige voorzienin-gen in Zwolle Kampen Netwerkstad isgezocht. De ambitie om instellingen ophet gebied van zorg, onderwijs en cultuurtoegankelijk en van hoog niveau te hou-den leidt tot keuzes. Er ligt een uitdagingvoor samenwerking en creatieve dwars-verbanden tussen onderwijs, zorgsector,de cultuursector, overheid en bedrijfsle-ven. Het boegbeeld "Zorgen voor deToekomst"concentreert zich hierop.

De ontwikkelingen op het gebied vanwonen lenen zich bij uitstek voor afstem-ming binnen Zwolle KampenNetwerkstad. De verschillende gebiedenen woonbehoeften vragen om duurzame,gedifferentieerde en vernieuwende woon-milieus. Zwolle Kampen Netwerkstad zetin op de gezamenlijke zorg voor een kwa-litatief en kwantitatief goed en hoogwaar-dig woningaanbod.Voor Zwolle KampenNetwerkstad is het centrumstedelijkewoonmilieu met daarbij het stedelijkeleefklimaat wat Zwolle biedt, een belang-rijk -nog verder te ontwikkelen- woonmi-lieu. Zwolle Kampen Netwerkstad kiestervoor zich gezamenlijk sterk te makenvoor het boegbeeld Bypass Kampen. Dit iseen integrale opgave, waardoor eenbelangrijk nieuw waterrijk woonmilieumet nieuwe vormen van waterrecreatiewordt toegevoegd. Daarbij is het projecttevens van grote betekenis voor de eco-nomische structuurversterking voorZwolle Kampen Netwerkstad en geefteen extra impuls aan het voorzieningenni-veau.

Het belang van innovatie is groot, demogelijkheden hiervoor in ZwolleKampen Netwerkstad zijn veelbelovend.Met het boegbeeld "Vernieuwing econo-mie: kennis, innovatie en concurrentie-kracht" wordt hierop hoog ingezet.Diverse ontwikkellocaties bieden kansenvoor kwalitatieve en kwantitatieve groeivan bedrijvigheid in Zwolle KampenNetwerkstad. De infrastructuur en uit-breiding hiervan leidt tot tal van nieuwemogelijkheden. Met het boegbeeld"Stationsomgevingen HanzestationsZwolle en Kampen" en het boegbeeld"A28-zone: de etalage van Zwolle KampenNetwerkstad" wordt in samenhang hier-aan gewerkt.

De infrastructuur van Zwolle KampenNetwerkstad begint aan een schaalsprong.De waarde van het gebied als knooppuntneemt hiermee toe.Voor de economischeontwikkeling van deze regio is bereikbaar-heid essentieel en wordt, gekoppeld aanhet boegbeeld A28-zone, ingezet op ver-sterking van de interne en externebereikbaarheid. Het boegbeeld "IJsselnet:kwaliteitsimpuls voor openbaar vervoer"geeft uitwerking aan de ambitie voor hetopenbaar vervoersnetwerk een goed afge-stemd en samenhangend regionaal ver-voerssysteem tot stand te brengen metclustering van voorzieningen bij de knoop-punten en zo Zwolle KampenNetwerkstad optimaal bereikbaar te hou-den in de toekomst.

Op het gebied van toerisme en recreatieheeft Zwolle Kampen Netwerkstad methet boegbeeld "Meerdaags Toerisme" eeninhaalslag voor ogen om het verblijfstoe-risme verder te stimuleren.

Met het boegbeeld "Nationaal LandschapIJsseldelta" kiest Zwolle KampenNetwerkstad voor behoud door ontwik-keling, een opgave van nationaal formaat.Externe en autonome ontwikkelingen vra-gen om de ontwikkeling van bestaande ennieuwe landschappen. Landschap, natuuren water zijn leidend bij de ontwikkelingvan nieuwe gebieden, ook voor wonen enwerken.

Met het boegbeeld "Stadsranden" zetZwolle Kampen Netwerkstad in om dezeintegrale opgave op een unieke wijze uitte werken.

Met het benoemen van tien boegbeeldenis de vertaalslag gemaakt van een visie eneen programma naar projecten. De boeg-beelden zijn toonaangevend, maar dekkenniet alle programmapunten. Naast deboegbeelden nemen ook deze program-mapunten een plaats in het uitvoerings-programma van Zwolle KampenNetwerkstad. De uitwerking van het pro-gramma en de boegbeelden is gericht opactie en samenwerking. Samenwerkingmet marktpartijen en maatschappelijkeorganisaties is onmisbaar om ZwolleKampen Netwerkstad algemeen en deboegbeelden in het bijzonder tot vollewasdom te laten komen.

6 zwolle kampen netwerkstad visie 2030


Bij het opstellen van dezeNetwerkstadvisie is onder meer gebruik gemaakt van:

• het Ruimtelijk Ontwerp Zwolle KampenNetwerkstad (2002);

• het Lagendocument (2003);• het Masterplan Toerisme (2002);• Bedrijventerreinen Stedelijk Netwerk

Zwolle-Kampen (2002);• Trendkaarten economische ontwikkeling

(2003); de dilemmakaarten die zijn opgesteldvoor de stadsdebatten Zwolle en Kampen(2003);

• de uitkomsten van de stadsdebatten Zwolleen Kampen (2003);

• de kaderstellende uitspraken, vastgestelddoor de raden van Zwolle en Kampen tenbehoeve van de visie (bijlage1) (2004);

• de programmatische onderlegger (2005);• de Strategische Agenda (bijlage 2) (2005);• de resultaten van de themabijeenkomsten

(debatten met het maatschappelijk midden-veld (2005)

• de voortgang van het project IJsseldelta,Bypass Kampen (2005)

• de voortgang van het project IJsseldelta,Nationaal Landschap(Ontwikkelingsperspectief 2006)

• de Ruimtelijke Strategische visie Kampen2030 (2005)

• de Bereikbaarheidsvisie Zwolle KampenNetwerkstad (2005)Een uitgebreidere literatuurlijst is opgenomen in bijlage 3.

Om tot de Netwerkstadvisie te komenzijn diverse stappen gezet. Begin 2003 zijnin de voorbereidingsfase inventariserendedocumenten opgesteld, zoals hetLagendocument waarin het beleid perfysiek deelgebied is geïnventariseerd.Bovendien zijn ter voorbereiding op destadsdebatten in Zwolle en Kampen zoge-naamde Dilemmakaarten opgesteld.Vervolgens hebben in beide steden zowelapart als gezamenlijk debatten plaatsge-vonden over de toekomst van Zwolle,Kampen en Zwolle Kampen Netwerkstad.De uitkomsten zijn belangrijk voor beidesteden in de strategische documentenzoals het Structuurplan Zwolle en deStrategische Visie Kampen 2030, maar ookbelangrijk als bouwsteen voor deNetwerkstadvisie.

In het najaar 2004 hebben beide gemeen-teraden de kaders voor het opstellen vande visie vastgesteld en daarmee richtinggegeven aan de samenwerkingsthema's enopgaven die voor Zwolle KampenNetwerkstad van belang zijn. De kaderszijn in deze uitgave opgenomen in bijlage 1.

Doelstellingen

De politiek-bestuurlijke kaders en de stra-tegische agenda vormden het uitgangspuntbij het opstellen van de Netwerkstadvisie.Doelstellingen van deze visie zijn:

Gezamenlijk uitgangspuntDe Netwerkstadvisie is opgesteld op basisvan de kwaliteiten en potenties vanZwolle Kampen Netwerkstad en de ont-wikkelingen die op ons gebied afkomen. Inde Netwerkstadvisie liggen kansen enworden keuzes gemaakt om de regie tevoeren op een aantal gemeenschappelijkeopgaven.

Richting, afstemming en verankeringDe Netwerkstadvisie moet richting gevenaan toekomstige regionale ontwikkelingenen aan de afstemming tussen lokaal enregionaal beleid. Bovendien zal deNetwerkstadvisie dienen als richtingge-vend voor het Streekplan. HetStructuurplan Zwolle en het Ruimtelijk-Strategische Document Kampen 2030 ende Strategische Visie Kampen 2030 zijnbouwstenen voor de Netwerkstadvisie.Omgekeerd zal de Netwerkstadvisie ookeen meerwaarde betekenen voor de loka-le plannen en hierin meegenomen wor-den.

Boegbeelden voor de samenwerkingDe Netwerkstadvisie is uitvoeringsgericht.Daarom bevat de Netwerkstadvisie eenaantal Boegbeeldprojecten: dit zijn debelangrijkste projecten waar de samen-werking zich op zal richten. Gelijktijdigmet het opstellen van de


1. Inleiding en leeswijzer

Sinds de start van Zwolle Kampen Netwerkstad in 2000 werken de gemeentenZwolle en Kampen en de provincie Overijssel samen aan projecten. Om een goedafwegingskader te hebben voor deze projecten, is door de partners afgesproken eenstrategische visie voor de lange termijn op te stellen. Daarbij staat een aantal strategi-sche plannen op gemeentelijk en provinciaal niveau op stapel zoals het StructuurplanZwolle, de Strategische Visie Kampen 2030, de Ruimtelijke Visie Kampen, de voor-beeldprojecten ontwikkelingsplanologie Bypass Kampen en Nationaal LandschapIJsseldelta. Bovendien brengen ontwikkelingen in en rond Zwolle KampenNetwerkstad een sterkere nationale positie met zich mee. Met de Netwerkstadvisieen de boegbeelden zorgt Zwolle Kampen Netwerkstad ervoor dat op landelijke ont-wikkelingen gezamenlijk pro-actief gereageerd kan worden en dat samen de regiegevoerd wordt, zodat nieuwe ontwikkelingen zo gunstig mogelijk uitpakken voor hetgebied.


Netwerkstadvisie inventariseert ZwolleKampen Netwerkstad projectideeënwaarin maatschappelijke organisaties hetinitiatief nemen. Hiermee wil ZwolleKampen Netwerkstad de belangstelling enslagkracht vergroten, de uitvoerbaarheidvan de Netwerkstadvisie op korte termijnzichtbaar maken, het politiek-bestuurlijkedraagvlak vergroten en aantonen opwelke wijze de overheid per initiatief eenrol kan spelen.

Voertuig voor gezamenlijkelobbyMet de Netwerkstadvisie heeft ZwolleKampen Netwerkstad een lobbyinstru-ment in handen om het gebied te positio-neren richting Rijk.

OverwegingenBij het opstellen van de Netwerkstadvisiezijn de volgende overwegingen in het ach-terhoofd gehouden.

Accent op meerwaardeBij de uitwerking van de politiek-bestuur-lijke kaders en de strategische uitgangs-punten tot de Netwerkstadvisie is hetaccent gelegd op de onderbouwing vandie punten waar de meerwaarde van desamenwerking ligt. De relevantie van desamenwerking in Zwolle KampenNetwerkstad zit in de waarde van degehele regio, waarbinnen de twee stedeneen hoofdrol spelen. Zonder dat alles nuvoortaan samen moet is het belangrijkeen gezamenlijke visie te ontwikkelen.Daarmee wordt het gezamenlijke belangaangestuurd met als resultaat dat geza-menlijke bestuurlijke beïnvloeding opandere bestuurlijke niveaus kan wordenbereikt.Als gevolg hiervan kunnen investe-ringsstromen op gang komen, maar ookinvoeging in rijksbeleid.

Heldere keuzesOm invulling te kunnen geven aan eenduurzame ontwikkeling van het gebiedzullen heldere keuzes gemaakt worden.Stedelijke ontwikkeling en uitbreiding vaninfrastructuur doen een aanslag op degroene ruimte (natuur, landschap, land-bouw, cultuurhistorie). De uitdaging is omde juiste balans te vinden tussen de ont-

wikkeling van stedelijke functies enerzijdsen groene en blauwe functies anderzijds.Om nieuwe stedelijke functies te realise-ren, maar ook om de wateropgave te kun-nen vervullen, zal plaatselijk transformatievan het landschap nodig zijn; stedelijke(rode) landschappen nemen de plaats invan landelijke (groene) landschappen. Indeze nieuwe landschappen staat ontwik-keling van identiteit en kwaliteit voorop.

Denken vanuit nationaal enregionaal krachtenveldDe Netwerkstadvisie bekijkt ZwolleKampen Netwerkstad vanuit de basiskwa-liteiten en vanuit de toekomstige positio-nering in het nationale en regionale krach-tenveld. Daarbij wordt doorgekeken naarde ontwikkelingsmogelijkheden voor delangere termijn (2030). Door vanuit dezeregionale samenhang èn vanuit de planho-rizon 2030 te redeneren heeft de visieeen extra betekenis voor de lokale plan-nen.

Ruimte voor ideeën van maat-schappelijke organisatiesDe Netwerkstadvisie zal voor de puntenvan deze strategische agenda een analyse,onderbouwing en richting bieden en daar-mee tevens een kader bieden voor deboegbeeldprojecten. Gelijktijdig met hetopstellen van deze visie inventariseertZwolle Kampen Netwerkstad projecti-deeën waarin maatschappelijke organisa-ties het initiatief nemen. Hiermee wilZwolle Kampen Netwerkstad de belang-stelling en slagkracht vergroten, de uitvoerbaarheid van de Netwerkstadvisieop korte termijn zichtbaar maken, hetpolitiek-bestuurlijke draagvlak vergrotenen aantonen op welke wijze de overheidin deze initiatieven een stimulerende rolkan spelen.

Ruimte voor eigen beleid enoverige samenwerkingHet programma bestaat uit een band-breedte van bedrijventerreinen, soortenwoningen (woonmilieus) maar ook vrij-etijdsprogramma's en niet in de laatsteplaats een visie op natuur, water en land-schap, die sluitend en eensluidend is. Dezegezamenlijke ambitie zorgt ervoor datZwolle en Kampen voldoende ruimte



heeft voor eigen beleid. De voorgenomengroei kan daarmee goed geaccommo-deerd worden. Daarmee gaat ook geentijd verloren. De concurrentiepositiewordt verbeterd en de kansen die de(nieuwe) infrastructuur biedt, kunnensneller worden opgepakt en beter wor-den uitgewerkt. Met de Netwerkstadvisie2030 kan de samenwerking tussen beidegemeenten verder uitgebouwd worden.Dit betekent niet dat er geen anderesamenwerkingsverbanden mogelijk zijn.Per opgave kan bekeken worden of hetnoodzakelijk is om een functionelesamenwerking aan te gaan met andereoverheden.

Planhorizon

Planhorizon 2030 met kaart-beelden tot 2020De planhorizon van de Netwerkstadvisieligt op 2030 en worden in dit ruimtelijkstrategisch document trends vanuit dezeplanhorizon bekeken. Doorrekening vaneffecten gaan echter van 2010 tot 2020en niet verder. Dit is dezelfde tijdsspanneals in het Structuurplan Zwolle wordtgehanteerd. De kaartbeelden in deNetwerkstadvisie zijn hiervan de neerslag.De periode tot 2010 wordt in hoofdstuk2 weergegeven. In deze periode wordtvooral reeds vastgesteld beleid vanZwolle, Kampen en provincie Overijsseluitgevoerd.

Leeswijzer

De Netwerkstadvisie is alsvolgt opgebouwd:• Voorwoord• Samenvatting• Hoofdstuk 1, in deze inleiding wordt

teruggeblikt op Zwolle KampenNetwerkstad en wordt de aanleidingbeschreven voor dezeNetwerkstadvisie.

• Hoofdstuk 2, waarin de basiskwaliteitenvan Zwolle Kampen Netwerkstad wor-den beschreven. Het gaat om vastgesteldbeleid van Zwolle, Kampen en de provin-

cie Overijssel in de periode tot 2010.• Hoofdstuk 3, waarin de ontwikkelingen

in het nationale en regionale krachten-veld van Zwolle Kampen Netwerkstadstaan vermeld.

• Hoofdstuk 4 betreft het programmavan Zwolle Kampen Netwerkstad van2010 tot 2020. Op basis van de kadersen de Strategische Agenda worden deintegrale opgaven weergegeven.Vervolgens worden de afsprakenbenoemd. De afspraken zijn die pro-gramma's die vanuit deNetwerkstadvisie een aanvulling vor-men op bestaand beleid en lopendeprojecten. In dit hoofdstuk wordt geba-lanceerd tussen een integrale benade-ring enerzijds en overzichtelijkheid enleesbaarheid anderzijds. In dit hoofdstukworden de programma's integraal uitge-werkt tot boegbeelden. Boegbeeldenzijn die projecten waar Zwolle KampenNetwerkstad de schijnwerpers op zet.Het gaat om projecten die een meer-waarde hebben omdat gebruik wordtgemaakt van complementariteit tussenZwolle en Kampen en omdat door desamenwerking een meerwaarde ont-staat. Het is de bedoeling dat de boeg-beeldprojecten een stap vormen naarde uitwerking van de Netwerkstadvisieen dat daar een voorbeeldwerking van-uit gaat voor de inhoud en samenwer-kingsverbanden. De boegbeelden vor-men een aanvulling op de bestaandeplannen.

• Hoofdstuk 5, onder de titel 'Op koersnaar 2030' wordt de ontwikkelingsstra-tegie besproken. In dit hoofdstuk zijn deboegbeelden in een fasering gezet zodateen beeld ontstaat over de volgtijdelijk-heid en samenhang.



In Zwolle Kampen Netwerkstad staat demenselijke maat centraal. Er is rust, ruimteen overzicht. De sociale structuur is veelalhecht, met veel vrijwilligers en een rijkverenigingsleven.Vooral in Kampen is eensterk kerkelijk leven. De veiligheid isgroot. In Zwolle Kampen Netwerkstadwoonden in januari 2005 160.770 mensen(Zwolle 111.806, Kampen 48.964). Deafgelopen dertig jaar is de bevolking inZwolle Kampen Netwerkstad met

gemiddeld 1% per jaar toegenomen (Zwolle 1,2 % en Kampen 0,6%).De schattingen over het aantal inwonersin 2030 lopen uiteen, met als ondergrens172.000 - 180.000 en als bovengrens211.000 - 222.000 inwoners.Als ambitievan Zwolle Kampen Netwerkstad is gekozen voor een groei tot circa 200.000inwoners in 2030 (zie bijlage 1).


2. Basiskwaliteiten van deNetwerkstad

2.1 Mensen

Mensen wonen graag in Zwolle Kampen Netwerkstad. De ligging, centraal inNederland en als poort naar Noord- en Oost-Nederland, staat garant voor snelleverbindingen naar alle delen van Nederland. De historische steden ademen een bijzondere sfeer uit. Op nabije afstand bevinden zich bijzondere landschappen, zowel'groen' als 'blauw', gebieden die zich bij uitstek lenen voor recreatie. Zwolle enKampen bieden bovendien volop werkgelegenheid en ruimte voor groei van bedrijvig-heid. En er zijn ook tal van voorzieningen, van hoog niveau en prima bereikbaar.


TrendsDe individualisering van de samenlevingzet verder door. Dat proces heeft effectop de mobiliteit, de sociale verbanden ende behoefte aan kwaliteit en comfort. Deinformatisering versterkt deze ontwikke-ling. De stijgende participatiegraad vanvrouwen in het arbeidsproces heeft, zekerin Zwolle Kampen Netwerkstad waar hethuidige aandeel nog onder het nationaleaandeel ligt, invloed op de woningmarkt,op de mobiliteit, op de sociale verbandenen op de voorzieningen, zoals kinderdag-verblijven. Ook met de vergrijzing moetrekening gehouden worden.Gepensioneerden zijn op zoek naar leef-kwaliteit. Op dit moment laten de ontwik-kelingen al een trek zien van het westenvan Nederland naar de noordelijke pro-vincies. Deze trek zal in de loop van dejaren toenemen. Door de individualiseringis er ook een trend dat ouderen langerop zichzelf blijven wonen.

Opvallend is dat het aandeel jongeren nietsterk daalt.Voor de vitaliteit van ZwolleKampen Netwerkstad is dat een te koes-teren ontwikkeling.

2.2 Identiteit enCultuur

De menselijke maat staat centraal inZwolle Kampen Netwerkstad. De inwo-ners en bezoekers beschouwen de histo-rische en bruisende binnensteden als eenbelangrijke kwaliteit. Ook de natuurrijkeomgeving van de steden dragen in grotemate bij aan de identiteit en de cultuurvan Zwolle en Kampen. De binnenstedenen het landschap vormen het kapitaal vanZwolle Kampen Netwerkstad. Ze levereneen grote bijdrage aan de economischeontwikkelpotentie. De kleine kernen bin-nen Zwolle Kampen Netwerkstad ken-merken zich door een grote landschappe-lijke binding en een sterke eigen identiteit.

ZwolleZwolle wordt door haar bewoners gepre-zen om de rust, de ruimte, het groen enhet water.Van deze oude Hanzestad methaar zakelijkheid en zijn zuinigheid gaatrust en welvaart uit. Het is een overzich-telijke gemeenschap. De bewoners roe-men hun binnenstad. Daarnaast belevende bewoners de directe omgeving als zeeraantrekkelijk. Men roemt de bossen op deVeluwe, de watersportmogelijkheden inde omgeving, Giethoorn, de Weeribben,het oude Sallandse achterland, de schitte-rende IJssel, de Vecht, het Veluwemeer envijf attractieparken op een half uur rijdenafstand. Zwolle is in de beleving van demensen een prettige stad, omdat het netgeen provinciaal karakter heeft en ooknet geen grootstedelijke problematiekkent. Je hebt niet meer het ons-kent-onsvan een dorp, maar ook niet het individu-ele en het langs elkaar heen rennen vande grote steden.Anders gezegd: Zwollewil erkend worden als stad, maar niet inalle opzichten een stad zijn.


Zwollenaren worden gekarakteriseerd alsbescheiden. Zwolle laat niet zien wat het inhuis heeft. Zwolle heeft veel potentie, maarZwolle is niet echt onderscheidend van ande-re provinciesteden in de buurt. SommigeZwollenaren vinden het jammer dat Zwollete groot is voor het servet en te klein voorhet tafellaken. Zwolle zou zichzelf meer op dekaart moeten zetten.Enerzijds is er dus een sterke behoefte eenlekker rustige stad te blijven, maar anderzijdswil men wel gehoord worden. MenigZwollenaar zit met de worsteling dat je alsstad groter wordt en er steeds meer mensenvan buiten komen met andere ideeën,gewoonten, behoeften. De andere kant is datmen trots is dat Zwolle in Nederland eenandere naam heeft gekregen. Dat sommigendat nog niet genoeg vinden ligt aan het ambi-tieniveau dat wordt nagestreefd.

fragmenten uit 'Moment, opname voor eenstadsfoto', Duyvendak/Van de Wetering 2003.


Als iets duidelijk naar voren komt, dan is hetwel dat mensen in de stad en in de kernenhet belangrijk vinden dat zij elkaar kennen.De menselijke maat moet letterlijk maatge-vend zijn bij het ontwikkelen van visies enplannen. Opvallend is dat veel mensen inKampen de rust koesteren en graag veel bijhet oude laten. Het rustieke karakter van degemeente is immers voor een belangrijk deeldat wat Kampen tot Kampen maakt. Het zitook een beetje in de aard van de mensen omniet teveel te willen veranderen. Maar datgeldt niet voor iedereen. "Als er straks60.000 mensen wonen, is het een flinkegemeente, hoor! Dan moet er echt wel watte doen zijn". Kampen moet dan ook eenmanier vinden hoe om te gaan met het dilem-ma tussen bedaard en dynamisch

Fragmenten uit 'Kampen lonkt naar 2030,Strategische Visie Kampen 2030', een gesprekmet de bevolking over de ontwikkeling van destad, kernen en het landelijk gebied.

KampenWater speelt in Kampen een belangrijkerol. De IJssel en Kampen zijn onlosmake-lijk met elkaar verbonden. De ligging vanHanzestad Kampen aan de monding vande IJssel maakte Kampen in het verledentot een welvarende handelsstad metkooplieden vol ondernemersgeest. Dieondernemersgeest is er nog steeds.Handel en industrie zijn voorname pijlersonder de plaatselijke economie. Dat geldtook voor recreatie en toerisme. De IJsselspeelt daarbij een belangrijke rol als vaar-verbinding tussen Noord- en Zuid-Nederland maar ook de aantrekkings-kracht van historische binnenstad.

Kampen heeft een lange en rijke historie.Achter een magnifiek IJsselfront ligt deoude binnenstad die zich laat lezen alseen geschiedenisboek. Het is een aaneen-schakeling van historische gevels enmonumentale gebouwen. Kampen hechtaan het verleden en koestert zijn cultu-reel erfgoed, maar maakt ook werk vanhedendaagse cultuur. Karakteristiek voorKampen is ook de plaats die verschillendekerk- en geloofsgemeenschappen inne-men. De kerkelijke meelevendheid isgroot.Kampen is tegelijk ook een groene stad.De zeven kernen van Kampen kenmerkenzich vooral door hun landelijke, rustiekekarakter en een sterke agrarische sector.Ook de kernen hebben een rijke cultuur-historie. De sociale samenhang is hier eengroot goed. Dynamisch en bedaard, beideelementen zijn belangrijk.

Bij de mensen in de stad en de kernenstaat de menselijke maat voorop. Diemoet letterlijk maatgevend zijn bij hetontwikkelen van visies en plannen.Anderzijds is er de notie dat Kampenmoet bouwen aan zijn toekomst en datgroei en wat daarmee samenhangt nood-zakelijk is. Het dilemma tussen bedaard endynamisch is typerend voor deKampenaren.

2.3 Voorzieningen

Zwolle Kampen Netwerkstad is een vitaalen leefbaar gebied. Het aanbod van voor-zieningen is op het niveau van ZwolleKampen Netwerkstad hoogwaardig enredelijk compleet.

OnderwijsZwolle heeft een belangrijke regionalefunctie op het terrein van onderwijs enzorg. In Zwolle zijn alle soorten onderwijsaanwezig: van voorschool/basisschool enbrede school tot en met hoger en univer-sitair onderwijs. De grote regionale trek-kers zijn de ROC's, Deltion College enLandstede, de Ambelt (speciaal onderwijs)en VUWindesheim (HBO en universiteit).Daarnaast zijn de Zwolse locaties vanhogeschool voor de kunsten ArtEZ, deGereformeerde Hogeschool, deKatholieke PABO, de Fontys PedagogischTechnische Hogeschool en de OpenUniversiteit in Zwolle te vinden. Dekunstacademie van Kampen is in hetschooljaar 2004/2005 volledig naar Zwolleverhuisd. Met de fusie van Windesheimmet de Vrije Universiteit (VU) Amsterdamis Zwolle definitief een complete onder-wijsstad geworden. Ruim 30.000 scholie-ren en studenten komen van buitenZwolle, vaak uit de regio. Dankzij de fusietussen VU en Windesheim komen doorstudenten en hoogleraren kennis en cultu-rele voorzieningen naar Zwolle en hetgeeft zo meer stedelijke 'schwung' aanZwolle. Studenten zullen zich in groteregetale dan tot nu toe gaan huisvesten.

Kampen concentreert zich de laatstejaren vooral op het behoud en de ver-sterking van het voorschoolse, basis-, spe-ciaal- en voortgezet onderwijs. Het refor-matorische Pieter Zandt College heeftmet circa 2.500 leerlingen een functievoor een zeer brede regio. Beide anderescholen voor voortgezet onderwijs (hetAlmere College en het Ichthus College)hebben een functie voor een wat kleinereregio. Beide scholen hebben het HAVO-en VWO-onderwijs op eigen locatiesgehuisvest, maar verwachten hun VMBO-onderwijs binnen enkele jaren gezamenlijkop een gezamenlijke locatie onder tebrengen. Naast de VMBO-richtingen zal



ook het VSO en het LeerwegOndersteunend Onderwijs (LWOO) opdeze locatie een plek krijgen. ZowelZwolle als Kampen hebben een schoolvoor dove en slechthorende kinderen.

Binnen brede scholen werkt het onder-wijsveld samen met andere instellingen,zowel op het gebied van welzijn (peuter-speelzaal, kinderopvang, speel-o-theek,bibliotheek e.d.) als op het terrein vanzorg (thuiszorg, bureau Jeugdzorg e.d.). InZwolle concentreren zich sommige instel-lingen ook fysiek in één gebouw of opéén locatie. Omdat dit in Kampen in ver-band met de beperkte ruimte vaak onmo-gelijk is, zal dit alleen bij nieuwbouw eenoptie zijn. Om deze reden krijgt het con-cept Brede School in Kampen in eersteinstantie een invulling via organisatorischesamenwerking.

Het vertrek van HBO-onderwijs uitKampen heeft gevolgen voor de sfeer opstraat in de binnenstad van Kampen. Detwee theologische universiteiten inKampen zijn betrekkelijk klein en hebbenniet de intentie om met nieuwe studie-richtingen uit te breiden.Wel zijn tussende Gereformeerde Hogeschool Zwolle,de Theologische Universiteit Kampen ende Theologische Universiteit Apeldoornafspraken ten aanzien van pastorale oplei-dingen. Zwolle ontwikkelt zich steedsmeer als studentenstad, zeker nuWindesheim gefuseerd is met de VrijeUniversiteit.Wellicht kan Kampen een rolspelen bij de realisatie van studentenhuis-vesting.

Het MBO-onderwijs in Kampen, dat opeen klein gedeelte na ook verdwenenwas, lijkt met de komst van het reforma-torische Hoornbeeck College weer terugte keren. Deze tot nu toe tijdelijke depen-dance lijkt binnen afzienbare tijd eenmeer definitieve vorm te krijgen.

GezondheidszorgMet de Isala klinieken beschikt Zwolleover het grootste niet-academische zie-kenhuis van Nederland, tevens het eersteniet-academische ziekenhuis met eenRonald McDonald huis. Er werken zesdui-zend mensen en het verzorgingsgebied

omvat 400.000 mensen. Dit resultaat vaneen fusie tussen de ziekenhuizen DeWeezenlanden en Sophia krijgt fysiek eengezicht met de bouw van een nieuw zie-kenhuis op de locatie Sophia. In de nabij-heid van de Isala kliniek is ook de landelijkbekende epilepsiekliniek gevestigd. Dekomst van het psychiatrisch ziekenhuis'De Zwolse Poort' naar Zwolle maakt hetaanbod van zorg in de stad nog meercompleet. Omdat door de vergrijzing devraag naar zorg toeneemt, concentreertZwolle Kampen Netwerkstad samen metzorgaanbieders een deel van deze zorglangs zogenaamde zorgboulevards.Zorgboulevards worden zowel gebruiktvoor ouderen en zorgvoorzieningen alsvoor opvang en behandeling van verslaaf-den. Naast de Kamper polikliniek wordteen nieuw verpleeghuis in Kampen gerea-liseerd. In de directe nabijheid hiervan zul-len ouderenwoningen, een huisartsenprak-tijk, een apotheek en andere zorgaanbie-ders (waaronder de Zwolse Poort)gehuisvest worden.Tegelijkertijd moetook op andere plaatsen in Kampen eenbeter aanbod van wonen en zorg voorouderen komen. Dat gebeurt in de vormvan woon-zorgzones, in onder andere deHanzewijk maar ook bij de ontwikkelingvan nieuwe wijken in de toekomst.

SportHet sportklimaat in Zwolle KampenNetwerkstad is goed. Sportorganisatieszoals FC Zwolle (voetbal), LandstedeVolleybal en Landstede Basketbal bedrijventopsport. Kampen heeft net als Zwolle veelsportaccommodaties en is uniek met tweevoetbalverenigingen in de hoofdklasse vanhet amateurvoetbal. Zwolle en Kampeninvesteren fors in hun sportaccommodaties.Dat geldt ook voor de behoefte aan meerindividuele sportbeoefening, al speelt demarkt daar ook op in.Amateurverenigingenhebben belang bij voldoende vrijwilligers diede verenigingen in stand houden. Op hetniveau van Zwolle Kampen Netwerkstadzijn nog wel inhaalslagen nodig om tekomen tot een goede spreiding van sportac-commodaties die van goede kwaliteit zijn.Daardoor worden de mogelijkheden groteren kunnen ook gezamenlijk grootschaligesportevenementen worden georganiseerd.



CultuurJaarlijks bezoeken 100.000 mensen demusea, 300.000 de bioscopen en 100.000de theaters. Het merendeel van dezevoorzieningen is in Zwolle gevestigd.Kampen beschikt met de Stadsgehoorzaalover een redelijk groot theaterpodium ener is een nieuwe bioscoop in aanbouw. Erzijn in Zwolle ongeveer zestig cafés enmeer dan vijftig restaurants. Het driester-renrestaurant De Librije is het bekendste.Sinds enkele jaren vindt er een inhaalslagplaats op het terrein van de cultuur enuitgaansmogelijkheden.Veel Zwollenarenzijn tevreden met het aanbod van kleinemusea, het poppodium, de bioscoop, deschouwburg en de festivals.Anderen mis-sen in het aanbod dat wat steden alsDeventer of Groningen zo bijzondermaakt: een parel met toeristische aantrek-kingskracht, het neusje van de zalm. Hetnieuwe theater De Spiegel op hetNoordereiland kan in het wegnemen vandat gemis een rol vervullen. De schouw-burg, de bioscoop en de musea zijn cultu-rele voorzieningen die Kampen een zeke-re stedelijke allure geven. De renovatiesen aanpassingen die op dit momentplaatsvinden bij deze instellingen moetener voor zorgen dat zij ook in de komendejaren een passend cultureel aanbod kun-nen verzorgen voor bewoners en bezoe-kers.Ook wil Kampen haar rijke verenigingsle-ven en de amateurkunst blijven bevorde-ren. Het brede opleidingsaanbod van demuziekschool is uniek. De jarenlange aan-wezigheid van de kunstacademie heeft hetculturele klimaat in Kampen gestimuleerd.Nu deze academie is verhuisd naarZwolle blijft deze stimulerende factorbehouden voor Zwolle KampenNetwerkstad. De Netwerkstad kent bij-voorbeeld zeer veel zangkoren. In de uit-gaanswereld is inmiddels de nodigesamenwerking. Zwolle en Kampen begin-nen voor jonge kunstenaars steeds inte-ressanter te worden om zich te vestigenof om na hun opleiding te blijven. Het iseen ontwikkeling die voor de identiteitvan Zwolle Kampen Netwerkstad belang-rijk is om te stimuleren.

Doorwerking van hetGrotestedenbeleid in ZwolleKampen Netwerkstad Uitgangspunten voor hetGrotestedenbeleid zijn grootstedelijkeproblemen en ontwikkelingen.Waarmogelijk en noodzakelijk wordt ooksamenwerking op netwerkstadniveau aan-gemoedigd. De convenant "Voorbij degrenzen van de stad" is dan ook afgeslo-ten tussen de provincie Overijssel enZwolle, maar is in 2005 mede onderte-kend namens de netwerkstad. In dit con-venant zijn tot 2010 afspraken gemaakt oplokaal en bovenlokaal niveau. Op hetniveau van Zwolle Kampen Netwerkstadgaat het om afstemming in de ketenaan-pak voor de (jeugd)zorg, maatschappelijkeopvang dak- en thuislozen en versterkingvan de regionale economie en bereikbaar-heid. Lokale afspraken over de integraleaanpak van de binnenstad Zwolle -metaandacht voor wonen, cultuur, socialesamenhang en veiligheid- zijn inmiddelsdoorvertaald naar Kampen.

2.4 Wonen

Zwolle Kampen Netwerkstad bezit bij-zondere kwaliteiten die innovatieve, bij-zondere en hoogwaardige woonmilieusmogelijk maken. Zwolle KampenNetwerkstad heeft vanaf de onderteke-ning van het convenant eind 2000 eenpro-actieve houding ingenomen om deverstedelijkingsopgave gezamenlijk op tepakken. Hiertoe zijn programmeringaf-spraken gemaakt.Voor de periode 2005tot 2010 is grotendeels bekend waar detoekomstige woningbouw zal plaatsvin-den. Zwolle Kampen Netwerkstad streefternaar ruim 6.370 woningen toe te voe-gen. Hierover is een convenant geslotenmet het Rijk, de provincie en ZwolleKampen Netwerkstad, waarbij naast hetstreefgetal een minimale productie van5.090 woningen is afgesproken.



ZwolleZwolle is voor velen een ideale woonstad.De historische binnenstad, de rust en hetgroen, de hoogwaardige voorzieningen, degoede werkgelegenheid en de centrale lig-ging in Nederland worden alom gewaar-deerd. De stad combineert suburbaanwonen met hoogstedelijke voorzieningen.Het behoud van de vitaliteit van debestaande wijken verdient aandacht.Zwolle kent een grote differentiatie aanwoonmilieus: stedelijke milieus rond debinnenstad in Assendorp en Dieze, dorpsewoonmilieu's in Berkum,Westenholte enIttersum, villa's in de Brinkenbuurt enrond het station, groenstedelijk in Zwolle-Zuid, de Aa-landen en Stadshagen.

Tot 2010 wil Zwolle 4.450 woningen bou-wen. In Holtenbroek is ingrijpende her-structurering in uitvoering. De herstructu-rering in Kamperpoort is in voorberei-ding. De volgende herstructureringsopga-ve ligt in Dieze-Oost. De herstructureringbiedt kansen om in de betreffende wijkenmeer differentiatie aan te brengen inwoonmilieus en prijscategorieën.

Zwolle vervult een belangrijke opvang-functie voor de regio. Dit geldt zekervoor de bijzondere doelgroepen, zoalsouderen, gehandicapten, dak- en thuislo-zen, woonwagenbewoners. Zij horen bijde stad en Zwolle wil ook ruimte biedenaan deze groepen. Speerpunt hierbij iswonen en zorg. Zwolle is in toenemendemate een studentenstad. Dit heeft eenstijgende vraag naar studentenhuisvestingtot gevolg. Zwolle werkt aan tijdelijke enstructurele studentenhuisvesting.

KampenIn Kampen zijn de grote verschillen inlandschaptypen, karakteristieken en liggingbepalend voor de identiteit van de woon-milieus. De woningmarkt van Kampenbiedt een breed scala aan mogelijkheden.In de historische stad staan enkele hon-derden monumentale woonhuizen en debuitenwijken kennen zowel voor- alsnaoorlogse woningbouw in alle vormen.

De woningmarkt van Kampen kent weinig'uitschieters'. Er worden vooral woningengebouwd en ontwikkeld voor de midden-klasse. In een aantal naoorlogse wijken is -op beperkte schaal- functionele hoog-bouw neergezet. Uniek voor Kampen ishet hoge aandeel particuliere kavels datuitgegeven wordt. De kleine kernen ken-nen een heel eigen structuur. Bij de ont-wikkeling van de meest recente wijkenwordt door het opstellen van beeldkwali-teitplannen veel aandacht geschonken aande kwaliteit. Het open polderlandschap isvanuit alle kernen snel bereikt. In de peri-ode 2005 tot en met 2009 zullen er inKampen 1420 nieuwe woningen gebouwdmoeten worden. Daarnaast dienen 500woningen vervangen te worden. Zo is erin de Hanzewijk een ingrijpende herstruc-turering aan de orde. Deze herstructure-ringsoperatie biedt kansen om in bestaandstedelijk gebied aan de kwalitatieve vragentegemoet te komen. In totaal heeftKampen een woningbouwopgave van1920 woningen voor de periode 2005 toten met 2009.

Afspraken met de regioOp regionaal niveau draagt ZwolleKampen Netwerkstad vanuit de gezamen-lijke woningbouwopgave ook zorg vooreen goede afstemming over de woning-bouw. Het overleg tussen Zwolle KampenNetwerkstad, de buurgemeentenZwartewaterland, Dalfsen, Raalte en Olst-Wijhe en de provincie heeft inmiddels eenstructureel karakter gekregen. Dit heeftgeresulteerd in een convenant waarin isafgesproken dat de buurgemeenten tot2009 de bouw van tenminste 465 wonin-gen versnellen, waarvan bijna de helftwoningbouw is voor lagere inkomens-groepen.



2.5 Werken

Bedrijven vestigen zich graag in ZwolleKampen Netwerkstad. De ligging vanZwolle Kampen Netwerkstad heeft daaronmiskenbaar een belangrijke rol in. Deregio ligt in een strategische verbindings-zone tussen het Noorden en de rest vanNederland. De combinatie van een goedstedelijk woon- en werkklimaat met eenuitzonderlijke ligging, midden in een aan-trekkelijk buitengebied blijkt succesvol. Deregio is goed bereikbaar voor zowel deRandstad als soortgelijke grootstedelijkegebieden vlak over de landsgrenzen.Zwolle en Kampen zijn ook aantrekkelijkvoor lokaal en regionaal opererendebedrijven en instellingen. Door hun liggingen positie in het landelijk vervoersnet-werk vervullen Zwolle en straks ookKampen na de realisering van de Hanzelijneen scharnierfunctie tussen West- enNoordoost-Nederland.Grote nationale transportassen kruisenelkaar hier: de IJssel als Noord-Zuid-vaar-route, de A28 en A50, de railverbindingentussen Randstad, Noord-Nederland enhet noorden van Duitsland, waaronder denieuwe Hanzelijn, en tussen Zuid enNoord Nederland. Daarnaast heeftZwolle Kampen Netwerkstad een cen-trumfunctie voor de wijdere regio, ver-spreid over vijf provincies.

De Isala klinieken (het grootste niet-aca-demische ziekenhuis van Nederland) enVU-Windesheim dragen bij aan een snelgroeiende ICT- en kennisinfrastructuur.Ook de komst van de Zuiderzeehaven isbelangrijk voor Zwolle KampenNetwerkstad.

Het bedrijfsleven is tevreden over deomvang en de aard van het arbeidspoten-tieel in de regio. Opvallend is dat meerdan de helft van de arbeidsplaatsen inZwolle wordt ingenomen door werkne-mers van buiten de gemeente. En de helftvan die groep komt van buiten Overijssel.Het onderstreept de bovenregionale posi-tie van Zwolle Kampen Netwerkstad.

BedrijventerreinenZwolle Kampen Netwerkstad heeftomvangrijke bedrijventerreinen met nog

volop groeikansen voor de komendejaren. Het onderscheid tussen 'nat endroog' is daarbij overeengekomen.Kampen specialiseert zich vooral inwatergebonden (zeehaven-)bedrijvigheiden glastuinbouw, terwijl Zwolle zich toe-legt op transport en distributie, de dien-stensector, onderwijs en zorg. Die secto-ren zijn tevens de branches waarin ZwolleKampen Netwerkstad zich op regionaal,nationaal en deels internationaal niveauwil onderscheiden.

Zwolle Kampen Netwerkstad heeft scena-rio's laten opstellen voor de groei vanbedrijventerreinen in de komende jaren.Zwolle komt uit op een groei van zestienhectare per jaar tot 2012. Kampen ver-wacht een groei van acht tot twaalf hecta-re per jaar. De voorraad bedrijventerrei-nen in Zwolle Kampen Netwerkstadbestaat in 2005 uit:• 70 hectare segment gemengd bedrijven-

terreinen, kavels kleiner dan één hecta-re (bedrijvenpark RW50, Marslanden);

• 170 hectare segment gemengd groot-schalig bedrijventerrein (Hessenpoort I+ II en reserve);

• 50 hectare segment natte bedrijventer-reinen (Zuiderzeehaven).

KantorenZwolle onderscheidt zich binnen ZwolleKampen Netwerkstad door de regionaleen bovenregionale kantoren. Deze positieis voor Zwolle Kampen Netwerkstad envoor Overijssel van bijzondere betekenisen wordt breed erkend. Kampen richtzich op kleinschalige tot middelgrote,lokale kantoren. De positie van Kampenkan zich op termijn wijzigen, bijvoorbeeldwanneer de bovenregionale infrastructuuris aangepast. De nieuwe stationslocatielangs de Hanzelijn is in potentie eengoede ontwikkellocatie voor kantoren,gecombineerd met wonen.

DetailhandelDe detailhandel vormt een belangrijkevoorziening voor de inwoners en debezoekers van Zwolle KampenNetwerkstad.Voor Zwolle geldt dit vooralvoor de bovenlokale consument. Het aan-bod is zowel in Kampen als in Zwolle vol-doende. In de binnensteden heeft de



detailhandel ook een toeristisch-recreatie-ve functie. Zwolle beschikt in de binnen-stad en op een aantal perifere locatiesover een aanbod met bovenlokale functie.Op buurt- en wijkniveau heeft Zwolle eennetwerk van eerstelijnsvoorzieningen. Integenstelling tot veel andere steden heeftKampen in verhouding veel kleine detail-listen. Door de grote ketens dreigen dezeechter weggedrukt te worden. Omonderscheidend te zijn, is het van belangruimte te bieden aan kleinschalige detail-handel die mogelijk gecombineerd kanworden met creatieve ontwerpers enandere nieuwe kleine zelfstandigen.

LandbouwDe grondgebonden landbouw is voor deeconomische structuur van ZwolleKampen Netwerkstad van minder grootbelang dan andere sectoren.Voor Kampenvormt de landbouw een belangrijk onder-deel van de economie (20% van dearbeidsplaatsen, voor Zwolle 5%). De ver-wachting is dat het werkgelegenheidsaan-deel de komende decennia verder zaldalen: schaalvergroting en bedrijfsbeëindi-ging zijn daarvan de belangrijkste oorza-ken. Over het algemeen geldt dat de vita-liteit van de landbouw in de gemeenteZwolle niet sterk is en dat de vitaalstebedrijven van Zwolle KampenNetwerkstad in de polder Mastenbroekliggen, met een concentratie van glastuin-bouwbedrijven in Polder de Koekoek.Glastuinbouwgebied Koekoekspolderneemt een bijzondere plaats in. De locatieis in het streekplan Overijssel 2000+ aan-gewezen als concentratiegebied voor glas-tuinbouw. Uit een recente landelijke eva-luatie blijkt dat van de in 2001 aangewe-zen vestigingslocaties voor glastuinbouw-bedrijven de Koekoekspolder het meestsuccesvol is in het opvangen van glastuin-ders uit andere delen van het land.Onlangs is besloten door het Rijk om deKoekoekspolder als vestigingslocatie tebehouden en te ondersteunen. Het is vanbelang dat er wordt samengewerkt aan deontwikkeling van het gebied. Daarbij zalworden ingezet op innovatieve oplossin-gen en duurzaamheid.Voor de glastuin-bouw, wordt een groei voorzien tot 240hectare.Volgens de huidige prognose zullen de kavels van de Koekoek in 2012

volledig uitgegeven zijn. De glastuinbouwligt in een kwetsbaar gebied;voor land-schappelijke inpassing heeft de provinciein 2005 € 1 miljoen vrij gemaakt. Er isreeds gestart met de aanleg van eenterugleverkabel om de toekomstige elek-triciteitsvoorziening duurzaam te voor-zien.

Naast landbouw- en veeteeltproductenlevert landbouw ook kennis op. De agri-kennisstructuur is een bedrijfstakwaarmee hoogwaardige kennis aan delandbouw kan worden toegevoegd.

2.6 Toerisme enRecreatie

Zwolle en Kampen zijn behoorlijk in trekbij toeristen. Zwolle KampenNetwerkstad biedt veel bezienswaardighe-den en mogelijkheden voor een dagje uit,een stedentrip of een langere vakantie.Zwolle Kampen Netwerkstad trektmomenteel ruim vijf miljoen toeristischedagbezoeken per jaar. De verblijfvoorzie-ningen tellen ongeveer 2.500 toeristischeslaapplaatsen.

Vooral de historische binnensteden zijntrekkers van formaat. De aandacht voorbehoud van de cultuurhistorische elemen-ten is sinds jaar en dag in beide stedengroot. Ook de groene woonomgeving ende natuurgebieden in de regio wordendoor veel bezoekers gezien als belangrijkeaanleidingen om naar Zwolle KampenNetwerkstad te komen. Zwolle kent deunieke groene-vingerstructuur, waarbij hetbuitengebied tot in het centrum van destad wordt verbonden door parken,singels en andere groene locaties.Het culturele leven wordt ook benutdoor bezoekers en toeristen. Musea, thea-ters, festivals, warenmarkten en andereevenementen trekken veel bezoekers uitde regio en de rest van het land.

Zwolle Kampen Netwerkstad ziet toeris-me als een belangrijk onderdeel van decomplete stad.Vanuit deze optiek leverttoerisme niet alleen een bijdrage aan deversterking van de economie en werkge-



legenheid. Een geïntegreerd toeristischbeleid kan ook bijdragen aan de leefbaar-heid, vitaliteit, veiligheid en toegankelijk-heid van de stad voor de eigen inwoners.Daarnaast kan het toerisme de identiteiten het imago van Zwolle KampenNetwerkstad versterken.Voor de ontwikkeling en stimulering vantoerisme en recreatie in Zwolle KampenNetwerkstad is het Masterplan ToerismeZwolle-Kampen geschreven, een kader-stellend beleidsplan voor de periode2002-2010. Het Masterplan Toerisme richtzich op drie gebiedseenheden: de stadZwolle, de stad Kampen en het buitenge-bied. Daarbij kan ook de integrale inrich-ting van de Veluwerandmeren wordenbetrokken.

De gebieden - de steden en het buitenge-bied - bezitten afzonderlijk en gezamenlijkbijzondere kwaliteiten, die een onder-scheidend en aantrekkelijk toeristischproduct vormen. Zowel Zwolle alsKampen heeft een cultuurhistorische binnenstad met een gevarieerde horeca-en winkelfunctie en aantrekkelijke cultuur-toeristische voorzieningen. Ook het bui-tengebied met het vele water en het openlandschap met haar bijzondere kwaliteitenbiedt mogelijkheden voor de ontwikkelingvan het toerisme. Het behoud en de sti-mulering van het toeristische productafhankelijk van bijvoorbeeld de inrichtingvan de openbare ruimte, het voorzienin-genniveau, het imago, infrastructurelevoorzieningen als de Bypass Kampen enstationslocaties en ontwikkelingen zoalshet Nationaal Landschap IJsseldelta.

2.7 Landschap enNatuur

De natuuren landschapswaarden inZwolle Kampen Netwerkstad hebben eendirecte relatie met het karakter van hetgebied als rivierdelta. De IJsseldelta vormteen van de gaafste rivierdelta's vanEuropa. Het landschap van de IJsseldelta isopgebouwd uit diverse landschappelijkeeenheden. De IJssel snijdt zichzelf eenbaan door de hoge Sallandse en Veluwsezandgronden om vervolgens uit te mon-

den in de vlakke IJsseldelta. Er is eengroot contrast tussen hoog, droog, klein-schalig, bos, lommerrijk en vlak, overzich-telijk en gevormd door de kracht vanwater.

In het gebied ten westen van Zwollebevinden zich de polders Kamperveen,Mastenbroek en Kampereiland. Elk meteen eigen karakteristieke verkaveling, maaten schaal. Oude IJsselarmen en dijkrestan-ten, waarvan vele met littekens van oudedoorbraken, vertellen het verhaal van deopbouwende en afbrekende krachten vanhet water. De polder Mastenbroek isuniek vanwege de grote openheid en degeometrische structuur van weteringenmet daarlangs wegen en bebouwing.Alleen rond de bebouwing, deels op ter-pen gelegen, is beplanting aanwezig. DeKoekoekspolder is eerst verveend enlater drooggemalen en bebouwd metgroot deel glastuinbouw. HetKampereiland is een recentere zeekleipol-der, afgezet onder invloed van getijden-werking van de voormalige Zuiderzee.Het is een bijzonder rijk landschap meteen meer grillige structuur van dijken enveel zwaarbeplante terpen. PolderKamperveen en Zalk zijn klei- en klei-op-veenpolders met een meer lineaire struc-tuur van wegen, dijken en waterlopen. HetHaerstenbroek, de Venekampen en deTolhuislanden vormen een open veenwei-delandschap.

Aan de oostzijde van Zwolle ligt de Vechtmet het daarmee verbonden rivierenland-schap en aan de zuidzijde van Zwollebevindt zich het kleinschalige, beslotenlandschap met dekzandruggen. Hier zijnverschillende landgoederen te vinden.

Het gebied van Zwolle KampenNetwerkstad kent een grote verscheiden-heid aan natuurtypen, verbonden aan deverschillende bodemkundige en land-schappelijke eenheden. Bijna alle buiten-dijkse gebieden inclusief de randmerenzijn aangemerkt als Vogelrichtlijngebied endeels als Wetlandgebied en Habitatgebied.Het gaat om het Zwarte Meer, Ketelmeer,Vossemeer en Drontermeer. De natuur-waarden zijn gekoppeld aan het agrarischegebruik voor melkveehouderij. Grote

delen van de agrarische gronden hebbende status van weidevogelgebied en/of gan-zenfoerageergebied.

De grote, unieke landschappelijke kwalitei-ten van Zwolle Kampen Netwerkstadmoeten worden gekoesterd en ontwik-keld.Allereerst betekent dit het behoudenen aanscherpen van de ruimtelijke con-trasten tussen de verschillende land-schapseenheden: het contrast tussen deopen en grootschalige veen- en kleigebie-den en de gesloten en kleinschalige dek-zandgebieden en het contrast tussen IJsselen de meer ingesneden en besloten Vecht.De verschillen in landschappen klinkenook door in de steden en de begrenzingvan de steden. Uniek voor Zwolle is datdoor de huidige groene vingermodel hetlandschap tot diep in de stad doordringt,waardoor de stedeling direct van hetlandschap kan genieten.Voor Zwolle enKampen zijn ook de weidse vergezichtenvan de polders uniek. De overgang vanstad naar land is in de polders scherp, hetcontrast is hier groot, terwijl de overgan-gen in de zandgebieden veel diffuser zijn.Zwolle Kampen Netwerkstad ligt temid-den van de nationale Parken de HogeVeluwe en Weerribben. In Zwolle KampenNetwerkstad is het Nationaal LandschapIJsseldelta een essentieel onderdeel dat desteden met elkaar verbindt.



2.8 Water

Water is altijd al belangrijk geweest voorZwolle Kampen Netwerkstad.Water iseen belangrijke drager voor de identiteiten imago van de IJsseldelta met haar ste-den.Water komt terug in cultuur,Hanzesteden, heden en verleden, de IJsselen delta en de wateropgaven.Water zalook voor de toekomst van ZwolleKampen Netwerkstad van groot belangblijven als inspiratiebron. Het thema komtdaarom ook integraal terug in het pro-gramma van Zwolle Kampen Netwerkstaden de boegbeelden.

Zwolle Kampen Netwerkstad is gelegenin de delta van de IJssel, de OverijsselseVecht en het Zwarte Water. Deze deltawordt in het noorden en westenbegrensd door randmeren van deFlevopolder en de Noordoostpolder. Dedrie genoemde rivieren hebben samenmet hun dijken en restanten van ouderivierlopen een grote structurerende wer-king en dragen bij aan de ruimtelijke kwa-liteit van het gebied. Daarbij ontlenen deHanzesteden Zwolle en Kampen een ster-ke identiteit aan hun ligging aan de rivier,respectievelijk het Zwarte Water en deIJssel. Het regionale watersysteem heeftper landschappelijke eenheid een eigenkarakteristiek patroon.Veel waterstructu-ren worden toeristisch en recreatiefgebruikt.

WaterhuishoudingVanaf de Pannerdense Kop wordt hetwater van de Rijn over verschillenderivierarmen verdeeld. Bij het huidigemaatgevende debiet van 16.000 m3/s tre-den knelpunten op in afvoer en daarmeeook veiligheid.Vooral nabij de flessenhalsbij Kampen, waar uiterwaarden haast vol-komen ontbreken. Naast piekafvoeren(maximaal 2400 m3/s voor de IJssel) zorgteen noordwesterstorm hier voor opstu-wing van het Ketelmeerpeil en een belem-merende afvoer van rivierwater.Peilbeheer op het IJsselmeer heeft gevol-gen voor de hoogten van de waterpeilenin de IJssel. Door de zeespiegelstijging zalna 2030-2050 ook het peil van hetIJsselmeer stijgen, omdat de afvoercapaci-teit van de sluizen in de Afsluitdijk dan

niet meer voldoende mee kan groeienmet de extra aanvoer vanuit de IJssel. Deinvloed van het IJsselmeer is stroomop-waarts tot Zwolle merkbaar. De balgstuwtussen Ketelmeer en Zwarte Meer wordtbij hevige storm in werking gesteld(gemiddeld 1 keer per jaar), met als doelde gronden rondom het Zwarte Meer tebeschermen en verdere opstuwing vanhet water te voorkomen. In de huidigesituatie voldoen nagenoeg alle waterkerin-gen aan de normen. Bij deze hoogte vandijken is rekening gehouden met de situa-tie waarin piekafvoeren optreden bij wes-tenwind. Het Kampereiland wordtgebruikt als wateropvanggebied met eenoverstromingsfrequentie van eenmaal per500 jaar.

Er zijn sterk verschillende waterhuishoud-kundige situaties in het gebied, verbondenaan de hoogteligging en de bodemsoor-ten, die elk hun specifieke grondgebruiks-mogelijkheden bieden. Globaal is hetnoordelijk en westelijk deel van hetgebied laag en nat en het zuidelijk deelhoog en droger.

DrinkwatervoorzieningIn het Engelse Werk bij Zwolle wordtvoor drinkwater grondwater en oever-grondwater gewonnen. De winninggeschiedt in 2005 niet volgens duurzameprincipes. Knelpunten zijn de instromingvan ernstig vervuild water uit het Zwolsestationsgebied, het feit dat een groot deelvan het grondwaterbeschermingsgebiedligt in de bebouwde kom van Zwolle endat het tracé van de Hanzelijn het water-wingebied doorsnijdt.

In hoofdstuk 4, in het programma vanZwolle Kampen Netwerkstad, wordt eenaantal integrale opgaven geformuleerd,waarbij de wateropgave nu en in de toe-komst (zoals geformuleerd in hetRijksbeleid WB21) een belangrijke rolspeelt.

2.9 Infrastructuur

De externe bereikbaarheid heeft altijdeen grote rol gespeeld in de ontwikkelingvan Zwolle en Kampen. In vroegere jaren

betrof dat vooral de bereikbaarheid overhet water.Voor beide voormaligeHanzesteden was de IJssel een belangrijkehandelsroute tussen Holland, Zeeland,Vlaanderen en het Oostzeegebied. Sindsde vorige eeuw is de nadruk komen te lig-gen op de bereikbaarheid van beide ste-den over het spoor en de weg.

Vanwege de gunstige bereikbaarheid heeftde regio van Zwolle KampenNetwerkstad zich in de afgelopen decen-nia sterk ontwikkeld als (inter-) nationaalscharnierpunt tussen West- enNoordoost-Nederland en het Noord-Duitse achterland. Landelijk gezien teltZwolle op de stad Utrecht na het groot-ste aantal spooraansluitingen in verschil-lende richtingen. Zwolle is een intercity-station en heeft spoorverbindingen metde Randstad (Amersfoort, Utrecht,Amsterdam, Rotterdam en Den Haag),met het noorden (via Meppel naarLeeuwarden en Groningen) met het zui-den (via Deventer naar Arnhem/Nijmegenen Roosendaal) en met het oosten rich-ting Emmen en Almelo/Enschede.Op internationaal niveau is de A28 eenschakel in het Trans-Europese wegennet



tussen de Randstad, Noord-Duitsland enverder naar Scandinavië. Op nationaalniveau vormt de A28 en A50 de hoofdver-bindingsas tussen Oost-Nederland(Arnhem/Nijmegen), de Randstad enMidden-Nederland (Utrecht,Amersfoort)en met Noord-Nederland (Groningen,Assen, Leeuwarden). Bij Hattemerbroekkomen de A28 en de A50 samen, terwijlbij Meppel de A28 zich weer opsplitst inde A28 en de A32. Dit maakt de passagevan de A28 door Zwolle van groot belangvoor de ontsluiting van Noord-Nederland. Ook de verbinding van deN50 met de A6 (de N23) speelt in ditnetwerk een grote rol vanwege het belangvan de A6 als as tussen de Randstad enhet Noorden.

Op lokaal en regionaal niveau is sprakevan een uitgebreid onderliggend wegen-net, dat in belangrijke mate de regionalecentrumfunctie van de stad Zwolle onder-steunt. Het betreft onder andere de N50(Kampen), de N35 (Ceintuurbaan inZwolle, richting Raalte), de N340(Dalfsen), de N337 (IJsselallee in Zwolle),en de N377 (Hattem). Daarnaast fungeertde A28 als verbinding voor het verkeerbinnen het stadsgewest Zwolle. Mededoor het beperkte aantal rivieroverschrij-dende verbindingen maakt relatief veelkorte afstandsverkeer (regionaal en lokaalverkeer) gebruik van de A28.


Op spoorgebied is regionaal met name deKamperlijn van groot belang voor het ver-keer tussen Kampen en Zwolle. Het rail-systeem wordt in de regio ondersteunddoor een uitgebreid netwerk van busver-bindingen.Weg (inclusief de fietsverbindin-gen) en spoor ontsluiten zowel de belang-rijke werkgebieden en centra in Kampenen Zwolle als ook de concentraties vanonderwijsinstellingen en zorginstellingenin Zwolle. In de afgelopen jaren heeft metname de spoorzone in Zwolle een nieuweimpuls gekregen door de toevoeging vaneen nieuw ruimtelijk programma.De strategische ligging van ZwolleKampen Netwerkstad aan de IJssel ennabij het IJsselmeer wordt de komendejaren benut door de aanleg van deZuiderzeehaven ten noordwesten vanKampen. Belangrijk voor de bereikbaar-heid van de Zuiderzeehaven is de verdie-ping van de vaargeul van de IJssel. Ookvoor de bereikbaarheid voor de recreatie-vaart is deze verdieping van belang.


KrachtZwolle Kampen Netwerkstad is uniek alsknooppunt van water-, wegen railinfra-structuur in combinatie met een kwalita-tieve compleetheid op het gebied vanwonen, werken en voorzieningen. ZwolleKampen Netwerkstad is een samenhan-gend geheel van landschap, cultureel erf-goed, de IJsseldelta en rijke historischebinnensteden.Van oudsher vormt ZwolleKampen Netwerkstad de verbindendeschakel tussen West- en Zuid-Nederland(in het bijzonder de Randstad) aan de enekant en Noord - Nederland aan de ande-re kant. Het is mede deze bijzondere lig-ging die de voorspoedige ontwikkeling vanZwolle Kampen Netwerkstad mogelijkheeft gemaakt. Niet voor niets is Zwollede afgelopen tien jaar in inwonertal enarbeidsplaatsen het snelst gegroeid vanalle grote steden in de vijf noordoostelijkeprovincies.

Oost- én westzijde sterkerDe positie van Zwolle KampenNetwerkstad zal door ontwikkelingen ophet gebied van weg, spoor, en water in detoekomst alleen nog maar sterker wordenen komt de westkant van het netwerkook veel prominenter op de kaart te lig-gen. Zwolle Kampen Netwerkstad werkttegelijkertijd aan behoud en versterkingvan de kwaliteiten in het gebied. Het lan-delijk voorbeeldproject ontwikkelingspla-nologie IJsseldelta bestaat uit hetNationaal Landschap IJsseldelta en de

integrale complexe opgave BypassKampen in het kader van de PKB Ruimtevoor de Rivier.Vanuit rijksbeleid (NotaRuimte) worden beide projecten vangrote waarde geacht. Project IJsseldeltabiedt Zwolle Kampen Netwerkstad kan-sen om de unieke combinatie van knoop-punt en kwalitatieve compleetheid te versterken. Hierin worden tevens de doel-stellingen van Europees en provinciaalbeleid ten aanzien van de realisering vande Ecologische Hoofdstructuur enbehoud en ontwikkeling van weidevogel-kwaliteiten in de IJsseldelta bereikt.

De positie van Zwolle KampenNetwerkstad leidt niet alleen tot voor-rechten, maar ook tot plichten. Het Rijkerkent de bijzondere positie van ZwolleKampen Netwerkstad en omgeving enverbindt daar opgaven aan. De potentiesvan en opdrachten aan de regio kunnenop gespannen voet staan met de bestaan-de kwaliteiten, maar het is de uitdagingom te zoeken naar een balans waarin debestaande kracht en de toekomstige kan-sen in evenwicht zijn.

De plaats die Zwolle KampenNetwerkstad en omgeving heeft toebe-deeld gekregen in de Nota Ruimte is hier-bij belangrijk. Daarnaast is de regio vanZwolle Kampen Netwerkstad in bewegingdoor de komst van nieuwe infrastructuur.Kampen krijgt bijvoorbeeld een promi-nentere plek op de landkaart met dekomst van de Hanzelijn.


3. Zwolle Kampen Netwerkstadin het nationale en regionalekrachtenveld

Zwolle Kampen Netwerkstad staat niet op zich. Ze maakt deel uit van een regio, vanNederland en van Europa. De ontwikkeling van steden en regio´s is sterk afhankelijkvan ontwikkelingen in hun omgeving.Voor de huidige en toekomstige ontwikkeling vanZwolle Kampen Netwerkstad is de positie die dit netwerk inneemt in een grotergeheel daarom van wezenlijk belang. Zwolle Kampen Netwerkstad wil de ruimtenemen om keuzes te maken en de regie voeren over de ontwikkelingen die op hetgebied af komen.


Veranderende positioneringDoor landelijke ontwikkelingen op hetgebied van infrastructuur, water, natuur enlandschap, de extra verstedelijkingsdrukop Almere en de zone langs de A6 krijgtZwolle Kampen Netwerkstad een nieuwepositie op de kaart van Nederland. Deveranderende positionering van ZwolleKampen Netwerkstad in het landelijkeinfrastructuurnetwerk biedt unieke kan-sen voor de toekomstige ontwikkelings-mogelijkheden van dit gebied. Zeker wan-neer deze ontwikkelingen gecombineerdworden met andere zaken zoals de Bypassvan de IJssel bij Kampen, het NationaalLandschap IJsseldelta en de twee histori-sche binnensteden die Zwolle KampenNetwerkstad rijk is. De combinatie van dekwalitatieve en programmatische kenmer-ken en de fysieke ontwikkelingsmogelijk-heden vormen de basis van deNetwerkstadvisie.


Geo-Informatie: Provincie Overijssel februari 2006 tek.nr. 06196084

Huidige nationale positionering

Toekomstige nationale positionering

Bron: Rapportage BVR Kaders voor de Netwerkstadvisie Fase 1


Nota RuimteZwolle en omgeving is een bijzonderepositie toebedeeld in de Nota Ruimte.Het Rijk hecht in die nota grote waardeaan afstemming en samenwerking tussengemeenten en met name bij gemeente-grensoverstijgende vraagstukken op hetgebied van verstedelijking, economie enverkeer en vervoer. Zwolle KampenNetwerkstad wil deze kansen verzilveren.De aanwijzing van de IJsseldelta totNationaal Landschap is voor ZwolleKampen Netwerkstad van groot belang.Hiermee is landelijk gehonoreerd datZwolle Kampen Netwerkstad unieke nati-onaal kenmerkende landschapskwaliteitenbezit, met in samenhang daarmee bijzon-dere natuurlijke, cultuurhistorische enrecreatieve kwaliteiten.

InfrastructuurHet opwaarderen van de N50 richtingEmmeloord waardoor er een snellereaansluiting op de A6 ontstaat, het verbete-ren van de verbinding naar Flevoland viaDronten (N23), naar Twente via de N35en het verbeteren van de bereikbaarheidper openbaar vervoer door de aanleg vande Hanzelijn, zorgen ervoor dat ZwolleKampen Netwerkstad veel prominenterkomt te liggen op de landkaart.Voor deontwikkeling van meer watergebondenwerkgelegenheid en het stimuleren van derecreatievaart is het belangrijk dat deIJssel door verdieping en verbreding hier-op wordt ingericht.

De Hanzelijn vormt een belangrijke ver-betering van de verbinding voor ZwolleKampen Netwerkstad met de Randstad.Immers, door deze rechtstreekse open-baar vervoersverbinding wordt het noor-delijk deel van de Randstad aanzienlijksneller bereikbaar. Je kunt in het volgendedecennium rechtstreeks met de trein naarLelystad,Almere en Amsterdam. Hierdoorkomt het infrastructurele zwaartepuntvan Kampen aan de westkant te liggen.Deze gewijzigde oriëntatie zal gevolgenhebben voor de ontwikkeling van de stad.Niet voor niets zullen hier ook de groot-schalige ontwikkelingen op het gebied vanwoningbouw en werkgelegenheid plaats-vinden.

In de Nota Ruimte (2005):

Bij de vormgeving en inzet van financiëleinstrumenten, bij de totstandkomingvan afspraken en in voortgaande ontwikkelingsprocessen, zal het rijk actief,maar selectief vorm geven aan zijn betrokken-heid vanuit de (inter)nationale betekenisvan nationale stedelijke netwerken en economische kerngebieden. Stedelijkesamenwerkingsverbanden die niet tot een vande nationale stedelijke netwerken behoren,maar wel met goede, onderling op elkaarafgestemde plannen komen op het gebiedvanonder meer wonen, mobiliteit, water, deaanleg van nieuwe bedrijventerreinen en derealisatie van bovenlokale voorzieningenkomen eveneens in aanmerking voor financië-le steun van het rijk.

Het stedelijke samenwerkingsverbandApeldoorn-Deventer-Zutphen(Stedendriehoek), de IJsseldelta en de samen-werkende Friese steden (liggende in deWestergozone en de A7-zone) komen hieronder de eerder genoemde voorwaarden inelk geval voor in aanmerking.

Als gebieden in de toekomst voldoen aan decriteria van een economisch kerngebied danzullen ze ook als zodanig worden behandeld.Zowel het ruimtelijk beleid als het regionaal-economisch beleid van het rijk zullen dandaarop worden aangepast.

Zwolle en omgeving vormt een scharnierpuntin ruimtelijk, economisch en logistiekopzicht tussen de Randstad en Noordoost-Nederland.

De nationale stedelijke netwerken en econo-mische kerngebieden onderscheidenzich qua omvang, dynamiek en positie. Zehebben verschillende functionele ruimtelijkespecialisaties, bevinden zich in verschillendestadia van ontwikkeling en hebben verschil-lende opgaven. De nationale stedelijke net-werken zijn bij elkaar de belangrijkste groot-stedelijke gebieden van Nederland. Ze zijnzowel politiekbestuurlijk, sociaal, economischals cultureel van grote betekenis. De econo-mische kerngebieden zijn geselecteerd opgrond van hun economische betekenis. Samenmet de hoofdverbindingsassen, vormen dezebij elkaar de ruimtelijk-economische hoofd-structuur van Nederland.

De glastuinbouw Koekoekspolder heeft destatus als ontwikkelingsgebied voorglastuinbouw gekregen.

Het Rijk wijst IJsseldelta aan als NationaalLandschap met de daarbij beschreven kernkwaliteiten, te weten:

• oudste rationele geometrische verkaveling vanNederland;

• grote mate van openheid;• reliëf in de vorm van huisterpen en

kreekruggen

De Hanzelijn-plus is in de StructuurvisieZuiderzeelijn een van de varianten van deZuiderzeelijn en gaat over het tracé vande Hanzelijn, na Zwolle over bestaandspoor (met kleine aanpassingen). Keuzedoor de Tweede Kamer van deze variantlevert een nog betere positie op voorZwolle én Kampen.



Ruimte voor de Rivier, voor-beeldproject ontwikkelings-planologie IJsseldeltaZwolle Kampen Netwerkstad ligt middenin het rivierengebied van de IJsseldelta.De grote rivieren moeten in de toekomstmeer water kunnen afvoeren. DePlanologische Kernbeslissing Ruimte voorde Rivier voorziet landelijk in een aantalrivierverruimende maatregelen. Om deIJsseldelta te laten voldoen aan de toe-komstige eisen van waterveiligheid vol-gens Ruimte voor de Rivier moeten erook hier maatregelen genomen worden.De meest ingrijpende is de BypassKampen.

Zwolle Kampen Netwerkstad ziet in deBypass Kampen een belangrijke kans omaan waterveiligheid ruimtelijke kwaliteittoe te voegen. Om dit te bereiken voertZwolle Kampen Netwerkstad deze maat-regel in samenhang met een aantal anderegrote infrastructurele ontwikkelingen diein het zelfde gebied spelen: de Hanzelijn,de verbreding van de N50, de aanleg vande N23 en de toekomstige stadsuitbrei-ding van Kampen. Zwolle KampenNetwerkstad en haar partners ontvangenlandelijke erkenning en waardering voordeze aanpak doordat het ministerie vanVROM het project aanwijst als voorbeeld-project Ontwikkelingsplanologie. ZwolleKampen Netwerkstad ziet in dit belangrij-ke project met zijn integrale complexeopgave kansen voor de geheleNetwerkstad voor belangrijke economi-sche structuurversterking, bijvoorbeelddoor aantrekkelijke watergebondenwoonmilieus toe te voegen.

Nationaal LandschapIn de Nota Ruimte zijn de natuur- enlandschapswaarden van Zwolle KampenNetwerkstad onderkend door de aanwij-zing van de polder Mastenbroek met hetKampereiland, de Buitenpolders, de IJsselen het Zwartewater tot Nationaal land-schap. In het kader van het projectIJsseldelta zal voor het NationaalLandschap als geheel, als voorbeeldprojectin het kader van de Nota Ruimte, is in2006 door de provincie en de gemeentenKampen, Zwartewaterland en Zwolle eenontwikkelingsperspectief opgesteld.

In de Nota Ruimte is de Koekoekspolderaangewezen als ontwikkelingsgebied voorde glastuinbouw. Om het culturele erf-goed dat de polder Mastenbroek herbergtte behouden en ontwikkelen, is in 2002een visie opgesteld, die 2006 geïntegreerdis in het OntwikkelingsperspectiefNationaal Landschap IJsseldelta.

Ecologische HoofdstructuurCentraal in het natuurbeleid staat deEcologische Hoofdstructuur. Deze isgekoppeld aan de rivieren en de buiten-dijkse gebieden inclusief de randmerenmet daarnaast robuuste verbindingen tus-sen enerzijds de Veluwe en Vechtstreekten zuiden van Zwolle, anderzijds de IJsselen het Drontermeer ten zuidwesten vanKampen.Verder wordt gestreefd naar hetnatuurlijker maken van de OverijsselseVecht, Zwarte Water en SallandseWetering.De uiterwaarden van de IJssel zijn groten-deels aangewezen als nieuwe natuur. Derealisering hiervan kan plaatsvinden viaparticulier natuurbeheer of aankoop doornatuurbeschermingsorganisaties. De uiter-waarden van de IJssel en de (oevers van)de Randmeren zijn grotendeels aangewe-zen als Vogel- en Habitatrichtlijngebied. DeIJsseldelta kent verder een (inter)nationalebetekenis voor weidevogels: vrijwel hethele gebied is begrensd als beheersgebied.

Regionaal verzorgingsgebiedZwolle Kampen Netwerkstad fungeert alshoogwaardig verzorgingscentrum, vooralin de sfeer van de dienstensector, hetonderwijs en de gezondheidszorg. Hetverzorgingsgebied is groot en omvatdelen van vijf provincies: Overijssel,Gelderland, Flevoland, Drenthe enFriesland. Binnen dit verzorgingsgebied isdeze functie van Zwolle KampenNetwerkstad onbetwist en onbedreigd.Wel bestaan er hechte aanvullende functi-onele verbanden met andere binnen hetverzorgingsgebied gelegen kernen. Dit iseen unieke situatie in Nederland. Zwolleen Kampen hebben als stedelijk netwerkvanuit hun regionaal verzorgende functievoortdurend een open oog voor de rela-ties met de wijdere omgeving. Of betergezegd: het zijn juist de vertakkingen totin de vijf genoemde provincies, die maken


dat Zwolle Kampen Netwerkstad alshoogwaardig centrum kan blijven functioneren.



Ruimte voor de Rivier, voorbeeldproject ontwikkelings-planologie IJsseldelta


Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voor hetversterken van de samenhang en zet in op hetbenutten en versterken van de aanwezigelandschappelijke kwaliteiten, bestaande ennieuwe waterlopen en het vasthouden en ver-sterken van de cultuurhistorische waarden.

Strategische agenda:• Inzetten op de twee Hanzesteden, met hun

natuurlijke omgeving, hoog inzetten op eigenkapitaal voor diverse doelgroepen.

• Cultuur meer benutten, meer verbindingenmaken, dwarsverbanden leggen tussen activi-teiten; cultuur benutten door het creërenvan broedplaatsen.

• Zingeving als goed bindend thema: benutdragende structuren (HBO/universiteit).Leg verbindingen op uitingen daarvan;een marketeer hiertoe aanstellen.

Boegbeelden zijn die projecten die voorZwolle Kampen Netwerkstad een meer-waarde hebben omdat gebruik wordtgemaakt van complementariteit of omdatdoor samenwerking een meerwaarde ont-staat, of door een combinatie van beide.Met de tien boegbeelden wordt een con-crete stap gezet naar de uitwerking vande Netwerkstadvisie. Daarnaast moet ereen voorbeeldwerking vanuit gaan, zowelop het gebied van de inhoud als op hetgebied van samenwerking. De boegbeel-den vormen een aanvulling op de bestaan-de plannen en projecten.

Twee paragrafen uit de beschrijving van debasiskwaliteiten van Zwolle KampenNetwerkstad (hoofdstuk 2) komen nietals paragraaf terug in het programma. Dethema's 'mensen' en 'water' hebben raak-vlakken met diverse onderdelen van hetprogramma, waardoor ze verwerkt zijn inonderstaande programmaonderdelen.Duurzaamheid is zowel in het beleid vanZwolle, Kampen als dat van de provincieOverijssel uitgangspunt. Steeds wordtgezocht naar oplossingen die ook op delange termijn perspectief bieden. Daaromis ook duurzaamheid integraal verwerkt inde programmaonderdelen.

4.1 Identiteit en Cultuur:binding en onderscheid

Het doel van het thema 'identiteit en cul-tuur' is vooral de profilering van hetgebied en hoe deze verzilverd kan wor-den. De identiteit van Zwolle Kampen

Netwerkstad hangt sterk samen met dedelta, de landschappelijke ligging, de histo-rische Hanzesteden en de culturele tradi-tie op het vlak van reflectie en zingeving.Zwolle en Kampen zijn Hanzesteden enhebben een historische binnenstad. Het isbelangrijk voor beide steden om de eigenidentiteit uit te dragen en de verschillentussen de steden uit te buiten, waardoorde historie van Zwolle KampenNetwerkstad in zijn volle omvang tot zijnrecht komt.

Cultuur loopt als een rode draad door degeschiedenis van beide steden. Het profielvan de huidige culturele opleidingen komtdaaruit voort en bouwt daarop door.Voorjongeren is dit een aantrekkelijk milieu.Het aangename woonklimaat van ZwolleKampen Netwerkstad vormt samen methet culturele aanbod ook een aantrekke-lijk woonmilieu voor de al wat rijpere cul-tuurgeneratie met een gezin, die op zoekis naar een combinatie van een mooie,rustige omgeving én culturele prikkels.Ook voor ouderen is de combinatie vanhistorische binnensteden, cultuur en land-schappelijk schoon aantrekkelijk.

Cultuur werkt ook als drager van eeninnovatief milieu. Het gaat erom een inno-vatief klimaat te ontwikkelen, zodanig datnieuwe strategieën en nieuwe producten(bijvoorbeeld culinair) tot ontwikkelingkomen. Dat vraagt om een klimaat metoorspronkelijke denkers, openheid en sti-mulansen voor vernieuwing. Ruimte voorcreatieve inwoners (broedplaatsen), al dan


4. Het programma en de boeg-beelden: de meerwaarde vanZwolle Kampen Netwerkstad

Met het programma en de boegbeelden geeft Zwolle Kampen Netwerkstad uitwer-king aan de ambities om de kernkwaliteiten van de Netwerkstad te behouden enduurzaam te versterken, en om de vraag die op de regio afkomt door haar verande-rende positie te kunnen regisseren. Per thema worden de opgaven integraal uitge-werkt tot een programma met afspraken en tot integrale boegbeelden.


niet in vrijkomende industriële complexengekoppeld aan bedrijfsleven en detailhan-del, is daarbij cruciaal. Dat vraagt naastruimtelijke faciliteiten ook om een net-werk tussen kunstopleidingen, bedrijfsle-ven en midden- en kleinbedrijf en omrelaties tussen bedrijfsleven en zorg. Hetvraagt ook om interessante en onver-wachte koppelingen en creatieve trekkers.Ook het toerisme is gebaat bij een aan-trekkelijk afgestemd cultureel aanbod.Festivals zoals de 'Stad als Theater' gevenkleur aan Zwolle Kampen Netwerkstaden brengen het onder de aandacht vanpotentiële bezoekers.

Zwolle en Kampen kennen van oudshereen traditie van reflectie en zingeving. Inbeide steden heeft het een ander accenten inkleuring maar dat neemt niet wegdat reflectie voor Zwolle KampenNetwerkstad een bindend thema is.Binnen Zwolle Kampen Netwerkstad iseen culturele infrastructuur aanwezig vanHBO-universiteit, culturele instellingen,verenigingsleven en kerken. Ook platte-landsvernieuwing biedt mogelijkhedenvoor agrarisch gebonden functies als zorg-boerderijen en retraite-oorden. ZwolleKampen Netwerkstad wil de bestaandeculturele infrastructuur voor reflectie enzingeving verder uitbouwen en als krachtinzetten voor het imago van ZwolleKampen Netwerkstad.

In Zwolle Kampen Netwerkstad staangrote infrastructurele projecten op stapel,met name opwaardering van spoor-,water- en wegennet, Bypass Kampen,Nationaal Landschap IJsseldelta,A28-zone,stationsomgevingen en de stadsuitbreidin-gen. Ook staan belangrijke grote nieuw-bouwprojecten op stapel, zoals de uitbrei-ding van de Isala klinieken.Verbinding invormgeving, stedenbouwkundige kwaliteiten architectuur met de kwaliteiten vanlandschap, water en cultuurhistorischewaarden van het gebied zijn een opgave,maar ook een ambitie om deze aanwezigekwaliteiten te versterken. Het is ook eenbelangrijke kans om de identiteit en hetimago van Zwolle Kampen Netwerkstadte versterken. Dat is voor Zwolle KampenNetwerkstad van groot belang in econo-misch, toeristisch en cultureel opzicht.

LobbyEen gezamenlijke identiteit kan helpen bijhet verkopen van het product ZwolleKampen Netwerkstad en geeft handvattenvoor gezamenlijke lobby. Zwolle enKampen zullen echter ook altijd van eigenkrachten blijven uitgaan. De optelsom kaninwoners en bezoekers van het gebiedeen gevarieerd aanbod bieden. Eenheiddoor diversiteit is daarom juist aan temoedigen. Een gezamenlijke visie op dewaarden en kwaliteiten van ZwolleKampen Netwerkstad, zoals rust, ruimteen stedelijke dynamiek, geven de kadersvoor overige keuzen. Ook cultuur is bij deidentiteit een belangrijke drager.Mogelijkheden kunnen vooral gezochtworden in het scheppen van condities enhet stimuleren van kruisbestuivingen.Daarbij bieden leegkomende agrarischegebouwen mogelijkheden. Het is hettotaal van Zwolle Kampen Netwerkstadwaarbinnen gewerkt kan worden aan dejuiste balans.

Afspraken• Bevorderen van de samenwerking en

afstemming tussen cultuurinstellingenonderling en bevordering van samen-werking met andere sectoren.Vergrotenvan de cultuurparticipatie door hetbevorderen van een verbeterde pro-grammering en aantrekkelijk en afge-stemd cultuuraanbod.

• Bevorderen van verbindingen van cul-tuur en innovatieve cultuuruitingen metgrote projecten.

• Reflectie en zingeving als thema op deagenda plaatsen. De bestaande infra-structuur in onderwijs, filosofische kringen en kerken biedt daarvoor eengoede ingang.

• Cultuur als verbindend thema benoe-men in de boegbeeldprojecten vanZwolle Kampen Netwerkstad

• Stimulering van broedplaatsen: ZwolleKampen Netwerkstad zet samen metkennisinstellingen in op het ontwikkelenen vasthouden van jong talent enonderzoekt de mogelijkheden hiervoor.

• Verbetering van het imago van ZwolleKampen Netwerkstad, door het aan-stellen van een marketeer.



Dit boegbeeld gaat over het imago vanZwolle Kampen Netwerkstad, over de dra-gende kracht van cultuur en over recreatie entoerisme. Maar bovenal wil dit boegbeeld aan-sluiten bij de mensen van Zwolle KampenNetwerkstad.Waar liggen de behoeften vanjongeren en ouderen? Wat maakt ZwolleKampen Netwerkstad vitaal en aantrekkelijk?De vraag: "Wat bindt ons binnen het gebiedvan Zwolle Kampen, hoe kunnen we dat metelkaar beleven en wat willen we uitdragen?"staat centraal. Zwolle Kampen Netwerkstad iseen begrip waaronder bestuurlijke en ambte-lijke samenwerking wordt vormgegeven.Zwolle Kampen Netwerkstad zegt haar inwo-ners en bezoekers nog te weinig: het is vooralnog een ambtelijk en bestuurlijk concept.

'Ontdek de IJsseldelta' is de werktitel van ditboegbeeld. Het zal nog verder verkend en uit-gewerkt moeten worden en daarom wordtvoorgesteld om kunstenaars en/of marketeersde opdracht te geven om te werken aan hetontwikkelen, vormgeven en initiëren van denaam, het beeldmerk en imago van het gebied,vanuit de sociaal-culturele mogelijkheden enpotenties.

Binnen dit boegbeeld zijn we op zoek naarhet beeldmerk van Zwolle KampenNetwerkstad: een noemer die te vertalen isnaar de menskant van Zwolle KampenNetwerkstad. een beeldmerk dat zicht richtop de waarden van Zwolle KampenNetwerkstad: de combinatie van historischeHanzesteden aan de IJssel en het rijke

Nationale Landschap IJsseldelta dat de tweesteden met elkaar verbindt. Een gebied datruimte geeft aan voorzieningen op het gebiedvan onderwijs, zorg, recreatie, sport, econo-misch en innovatief potentieel, maar ookruimte voor en behoud van cultuur- ennatuurwaarden, voor rust, zingeving en ont-plooiing. Een unieke combinatie. Een beeld-merk ook dat de verschillende kanten laatzien van het gebied, zonder het tot éénheids-worst te maken. Kortom, een gebied waar hetfijn is om te wonen, werken en te recreëren.Een beeldmerk dat ook dwarsverbanden legtmet de andere boegbeelden van ZwolleKampen Netwerkstad, waardoor eenduidig-heid en een gezamenlijke filosofie uitgedragenkan worden.

Bovenal dus een beeldmerk dat herkenbaar is.Daarnaast wordt ingezet op stimulering ensamenwerking op het gebeid van kunst encultuur. De samenwerking kan een vliegwielzijn voor nieuwe creatieve ontwikkelingen opdit terrein. Samenwerking op het gebied vande kunst en cultuur kan andersom duidelijkbijdragen aan een beeldmerk van de samen-werking binnen het gebied.

Concreet denken we daarbij aandeelprojecten en voornemens als:

• Netwerkstad als vast onderdeel bij beleids-ontwikkeling op het gebied cultuur, welzijn,sport en onderwijs.

• Samenwerking en afstemming op het gebiedvan kunst en cultuur.

• Kunst- en cultuurprojecten in het kader van

boegbeeld 'Ontdek de IJsseldelta'(Kameroperafestival, beelden langs de IJssel,kunstuitingen Kamperlijn, etcetera)

• De kwaliteiten en de verschillende identitei-ten van beide steden (bijvoorbeeld Kampen:zingeving/Zwolle: culinair);

• Samenhang laten zien op terreinen als de his-torische binnensteden, de IJssel en hetNationaal Landschap. Grote cultuurhistori-sche waarden en toeristisch potentieel: rust,ruimte en stedelijke dynamiek.

• Verschillen uitbuiten. De gezondespanning/competitie tussen Zwolle enKampen als middel tot creativiteit en sporti-viteit. Samenhang in diversiteit, competities,etcetera. Concreet samenwerken en werkenaan wederzijdse promotie (gezamenlijke cul-tuurkrant, gezamenlijke bebording met over-zicht van activiteiten in het hele gebied).

• Ontwikkelen van arrangementen waarbijinwoners en bezoekers van het gebied kun-nen genieten van het potentieel van Zwolle,Kampen en al het moois dat gedeeld wordt.Ontwikkelen van een toeristisch, recreatiefprofiel, gericht op meerdaags verblijfstoeris-me 'ontdek de IJsseldelta, Deltasteden aan deIJssel'.

• Vanuit het beeldmerk, het imago en dekracht van het gebied kijken naar de overigeboegbeelden die zich bevinden op het eco-nomische terrein, de ruimtelijke ordening enhet terrein van de infrastructuur.Bijvoorbeeld locale kunstenaars laten mee-denken en adviseren bij planologie en archi-tectuur.


Ontdek de IJsseldelta

Zwolle Kampen Netwerkstad


4.2 Voorzieningen: com-pleetheid in perspectief

Zwolle Kampen Netwerkstad is een vitaalen leefbaar gebied. Het aanbod van voor-zieningen is in Zwolle KampenNetwerkstad vrij compleet en van hoogniveau. De werkloosheid is relatief laag.Deze kwaliteiten wil Zwolle KampenNetwerkstad vasthouden en verder ontwikkelen, zodat Zwolle KampenNetwerkstad in de toekomst met haar(basis)voorzieningen optimaal voorziet inde behoefte van de toekomstige bevol-king. In de kaderstellende uitsprakenwordt vooral ingegaan op de spreiding enbereikbaarheid van de voorzieningen. Devoorstellen onder IJsselnet (zie paragraaf4.7) gaan hier dieper op in.

Regionaal en lokaalDe Strategische Agenda behandelt verderde kansen die de samenwerking dieZwolle Kampen Netwerkstad bieden vooroptimalisering van de regionale voorzie-ningen, uitgaande van het principe datZwolle en Kampen een eigen verant-woordelijkheid houden. Daarbij hebbenniet alleen de gemeenten en provincie eenverantwoordelijkheid, maar nemen ook demaatschappelijke organisaties de hand-schoen op. Uitgangspunt is dat het inge-zette Grotesteden- en netwerkstedenbe-leid verder uitgebouwd wordt. Groei vanhet inwonertal betekent een noodzakelij-ke groei van stedelijke voorzieningen ophet gebied van onderwijs, welzijn, sport encultuur en een kwalitatieve versterkingvan voorzieningen op wijken buurtni-veau. De leefbare toekomst vraagt omduurzame oplossingen. Dit vertaalt zichbijvoorbeeld in de bouwwijze van deaccommodaties die dienen te voldoen aanduurzaamheideisen en in toekomstgerich-te duurzame afspraken die betrokkeninstanties met elkaar maken.

Uit de stadsdebatten is naar voren geko-men dat Zwolle en Kampen elk een eigenontwikkelingswens hebben op sociaal ter-rein. Uit onderzoek blijkt duidelijk datZwollenaren voor een kwalitatieve groeivan voorzieningen kiezen. Zwolle heeft

daarbij voor een wijde regio een regionaletot bovenregionale functie (bijvoorbeeldde Isalaklinieken).Wat betreft werkgele-genheid en opleidingsniveau kent Kampenin sociaal-economisch opzicht een zwak-kere structuur dan Zwolle. Door econo-mische schaalvergrotingsprocessen zijnvoorzieningen en activiteiten op hetgebied van dienstverlening, onderwijs enzorg uit Kampen vertrokken, vaak richtingZwolle. Uit het stadsdebat in Kampenkwam naar voren dat Kampenaren in elkgeval de basisvoorzieningen op niveau wil-len hebben met een goede eerstelijnszorg. Reeds in ontwikkeling zijn de zorg-boulevards langs de Pannenkoekendijk inZwolle en rond de polikliniek in Kampen.Een aantal voorzieningen is binnen deregio gebleven. Na de verhuizing vanvoorzieningen naar Zwolle wil Kampen inbalans komen. Kampen wil streven naarbehoud van basis-, speciaal- en voortgezetonderwijs naar kwalitatief verbeterdezorg-, cultuuren basisvoorzieningen in dewijken en kernen. Kampen kan doorsamenwerking in Netwerkstadverbandzorgdragen voor de aanwezigheid vanmaatschappelijke voorzieningen door bij-voorbeeld de vestiging van dependancesof het doorvoeren van specialisaties, zoalssport.

Trends: specifieke aandachtvoor jongeren en ouderenGezien de demografische trend legtZwolle Kampen Netwerkstad in de pro-grammering, zoals beschreven in hoofd-stuk 2, accenten bij twee doelgroepen:jongeren en ouderen. Opvallend is dat hetaandeel jongeren in Zwolle KampenNetwerkstad niet sterk zal dalen.VooralKampen kent een relatief jonge bevol-kingsopbouw.Voor de vitaliteit van ZwolleKampen Netwerkstad is dat een te koes-teren ontwikkeling. Het is voor jongerenvan belang dat zij een goed toekomstper-spectief hebben. Om jongeren vast tehouden in Zwolle Kampen Netwerkstadzijn goed onderwijs in alle denkbare vor-men, werkgelegenheid en sportvoorzie-ningen van groot belang. Een onderschei-dend cultureel klimaat, een innovatiefmilieu en een gunstig vestigingsklimaatvoor starters kan afgestudeerd jong talentaanspreken. Ook houdt Zwolle Kampen

Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voor hetpositioneren van grootschalige (boven)regio-nale voorzieningen vanuit de nationale bereik-baarheid, langs de hoofdinfrastructuur envoor lokale maatschappelijke en zorgvoorzie-ningen in de directe nabijheid van de verschil-lende woongebieden. Daarbij gaat het omonderwijs, zorg, cultuur, recreatie en sport.

Strategische agenda:• Ingezet wordt op collectieve afspraken over

regionale voorzieningen en locaties. Ditmoet gebeuren vanuit een maatschappelijkeprogrammering op basis van thema's, doel-groepen en differentiatie vanuit de comple-mentariteit van voorzieningen.

• Collectieve afspraken worden gemaakt tenaanzien van voorzieningen en locaties.



Netwerkstad rekening met een ouderwordende bevolking. Dat stelt eisen aande huisvesting, aan de zorg aan de ont-spanning, aan het openbaar vervoer enaan het onderwijs. De trend dat ouderenlanger op zichzelf blijven wonen vraagteen andere organisatie van de zorg.

Netwerkvorming en innovatieVan belang bij de programmering is eenaantal algemene trends, zoals verschuivin-gen in verantwoordelijkheden binnen deoverheid, veranderingen in rolopvatting entaken van zorgverzekeraars en onderwijs,onderzoek en leerwerktrajecten. Detrend dat gemeenten meer verantwoor-delijkheden krijgen door wettelijke veran-deringen is daarbij van belang. De WetMaatschappelijke Ondersteuning (WMO)geeft gemeenten meer verantwoordelijk-heden: de gemeenten krijgen de regievoor sociale opvang, zorg en begeleiding.Samenwerking wordt op lokaal, maar ookop regionaal niveau steeds belangrijker. Desamenwerking op het gebied van versla-vingszorg is een goed voorbeeld.Kennisoverdracht is daarbij van belang.Door interessante dwarsverbanden krijgtZwolle Kampen Netwerkstad een belang-rijke kans voor kwaliteitsverhoging vanhet voorzieningenniveau, wat ook inputlevert voor versterking van de identiteiten het imago van Zwolle KampenNetwerkstad en versterking van de con-currentiekracht.

OnderwijsHet onderwijs kan en wil een belangrijkerol spelen in de kwaliteitsverbetering vanhet voorzieningenniveau van ZwolleKampen Netwerkstad. Er is een kwalita-tief hoog aanbod van onderwijs op alleniveau's, zowel universitair als beroepson-derwijs. Zwolle Kampen Netwerkstad iseen echte vakregio op hoog niveau.

Het onderwijs zal meer naar buiten tre-den, ook door ontwikkelingen die inZwolle Kampen Netwerkstad spelen.Door veranderingen in het hoger onder-wijs zal deskundigheidsbevordering dooronderzoek een veel belangrijkere plaats ingaan nemen. Door de fusie van de VU metWindesheim neemt de innovatieve krachtvan het netwerk sterk toe en onderzoek

met spin-off voor Zwolle KampenNetwerkstad wordt steeds belangrijker.Toegepast onderzoek op velerlei gebiedkan vraaggericht worden aangeboden.Vanbelang daarbij zijn kennisnetwerken, waar-bij dwarsverbanden worden gelegd zoalsbijvoorbeeld tussen VU-Windesheim, Isalaen Deltion op het gebied van zorg eninnovatie.

Op veel terreinen wil Zwolle KampenNetwerkstad nog aan kwaliteit winnendoor samenwerking te bevorderen in deketen van overheid, onderwijs, bedrijfsle-ven, maatschappelijke zorg en dienstverle-ning. Ook op het gebied van welzijnsvoor-zieningen, maar ook op het gebied vanrecreatie en sport kunnen door samen-werking kenniscentra ontstaan en innova-tieve kansen onderzocht en gecreëerdworden. In het beroepsonderwijs wordennieuwe didactische concepten ontwikkeld,waarin leren binnen- en buitenschoolssteeds meer geïntegreerd worden metpositieve effecten zowel voor de kwaliteitvan voorzieningen als voor het onderwijs.Daarbij zien maatschappelijke organisatiesvanuit hun eigen rol belangrijke kansen.Het gaat bijvoorbeeld om onderzoek naarmogelijkheden op het gebied van welzijn,bijvoorbeeld thuis- en ouderenzorg engeïntegreerde leerwerktrajecten vanuithet beroepsonderwijs met welzijnsinstel-lingen en zorgverzekeraars(Icare/Windesheim).

De samenwerking kan verbreed wordennaar jeugdhulpverlening, politie en justitie.Op het gebied van sport wil Landstedeeen centrale rol spelen in het ontwikkelenvan een kenniscentrum/steunpunt top-sport en onderzoeken hoe het totaalaan-bod van sportaccommodaties van ZwolleKampen Netwerkstad en de sportonder-steuning beter benut en afgestemd kanworden, onder andere voor evenementen.

Veel sociaal beleid is en blijft lokaal beleid,waarbij op uitvoeringsniveau tot samen-werking kan worden gekomen. ZwolleKampen Netwerkstad ziet vooral eentaak op het gebied van regionale voorzie-ningen, het bevorderen van samenwer-king, het uitwisselen van kennis en inzet-ten op innovatieve ontwikkelingen. Zwolle



Kampen Netwerkstad zet de afsprakendie gemaakt zijn voor de periode 2005tot 2010 op lokaal en bovenlokaal niveauin het kader van het Grotestedenbeleiddoor.

Zwolle Kampen Netwerkstad wil hetvoorzieningenpakket in de toekomst oporde hebben. Samenwerking met maat-schappelijke organisaties is belangrijk,waarbij vanuit de verschillende verant-woordelijkheden van overheid en maat-schappelijke organisaties gewerkt wordtaan kwaliteitsverbetering ten behoeve vanZwolle Kampen Netwerkstad.

Afspraken• Zwolle Kampen Netwerkstad wil de

samenwerking verder uitwerken enonderzoeken of in de vorm van depen-dances of door kennisoverdracht kwali-tatieve verbetering van het voorzienin-genniveau in Kampen bereikt kan wor-den.

• Zwolle Kampen Netwerkstad wil deontwikkeling van zorgboulevards verderstimuleren. De relatie naar het voorzie-ningenniveau op wijkniveau is daarbijeen belangrijk aandachtspunt.

• Zwolle Kampen Netwerkstad wil voor-al voor ouderen naar een betere verde-ling van zorgvoorzieningen en/of zorg-woningen of dienstencentra binnenZwolle Kampen Netwerkstad en daarbijook naar een betere spreiding over deomliggende gemeenten. Een transfer-centrum voor het bereiken van even-wicht tussen vraag en aanbod vanwonen, zorg en welzijn voor ouderen inhet netwerkgebied, kan een oplossingbieden.

• Zwolle Kampen Netwerkstad wil kwali-teitsverhoging van het voorzieningenni-veau bereiken door de spin-off en inno-vatiekracht van de kennisnetwerken tebenutten. Dit versterkt de identiteit, hetimago en de concurrentiekracht vanZwolle Kampen Netwerkstad. ZwolleKampen Netwerkstad wil dit bereikendoor bestaande kennisnetwerken te sti-muleren en faciliteren en toekomstigeveelbelovende innovatieve kennisnet-werken en -centra te bevorderen.

• Zwolle Kampen Netwerkstad wil jong,pas afgestudeerd talent vasthouden enaantrekken door een onderscheidendcultureel klimaat, een innovatief milieuen een gunstig vestigingsklimaat voorstarters.

Boegbeeld Zorgen voor de toekomst

Een visie op de toekomst gaat niet zonderaandacht voor welzijn, gezondheid en onder-wijs van en voor de toekomstige bewoners,kortom de kwaliteit en vitaliteit van het socia-le en maatschappelijke domein. Groei van hetinwoneraantal betekent immers ook eennoodzakelijke groei van voorzieningen op hetgebied van onderwijs, welzijn, sport en cultuuren een kwalitatieve versterking van voorzie-ningen op wijken buurtniveau. Zwolle KampenNetwerkstad wil daarom inzetten om op eensociaal sterk gebied, waar gezondheid en wel-zijn van haar inwoners voorop staat.

Zwolle Kampen Netwerkstad wil specifiekeaandacht voor jongeren en ouderen. Dit stelteisen aan huisvesting, zorg, ontspanning, open-baar vervoer én werkgelegenheid, onderwijsen sportvoorzieningen. Het vereist eenonderscheidend cultureel klimaat, een innova-tief milieu en een gunstig vestigingsklimaat.

Zwolle Kampen Netwerkstad wil doorbenoeming van dit thema tot één van deboegbeelden het belang van deze thematiekaangeven. Daarmee wil ze recht doen aan detaakstelling van overheid en maatschappelijkeinstellingen om het voorzieningenpakket in de



toekomst op orde te hebben. Op wijk- enbuurtniveau dragen beide steden ieder huneigen verantwoordelijkheden. Zwolle heefteen centrumfunctie met een eigen taakstellingop het gebied van zorg en welzijn, zoals voormaatschappelijke opvang en verslavingszorg enzal daarom ook met andere gemeentensamenwerken.

Van belang bij de uitwerking van dit boeg-beeld zal zijn creatief in te springen op eenaantal algemene trends die zich nu aftekenen:verschuivingen in verantwoordelijkheden bin-nen de overheid (zoals de WetMaatschappelijke Ondersteuning), veranderin-gen in rolopvatting en taken van zorgverzeke-raars, woningcorporaties en onderwijs ('naarbuiten treden' door vraaggericht onderzoeken leerwerktrajecten). Deze trend kan voorZwolle Kampen Netwerkstad uitgewerktworden door interessante samenwerkingsver-banden tussen onderwijs, zorginstellingen, ver-zekeraars, woningcorporaties, bedrijfsleven enandere partijen. De innovatieve kracht van hetuniversitair en hoger onderwijs en de uitste-kende vakopleidingen in Zwolle en Kampenzijn voor ons gebied daarbij van grote beteke-nis. Zwolle Kampen Netwerkstad wil de spin-off graag benutten. Deze samenwerking kanleiden tot interessante en creatieve samen-werkingsprojecten om tot kwaliteitsverbete-ring van het aanbod te komen. Dit levert

tevens input voor andere boegbeelden en zalook versterking van de identiteit en het imagovan de netwerkstad bevorderen en verster-king van de concurrentiekracht.Maatschappelijke organisaties hebben aangege-ven vanuit hun verantwoordelijkheden ookbelangrijke kansen te zien en een rol te willenspelen. Het boegbeeld 'Zorgen voor de toe-komst' zal hiervoor de context bieden.

Binnen Zwolle Kampen Netwerkstad is desamenwerking op het sociale en maatschappe-lijke terrein niet nieuw. Met succes wordt algewerkt aan zaken als een gezamenlijke aan-pak en maatschappelijke opvang van dak- enthuislozen. Er wordt samengewerkt op hetterrein van huiselijk geweld, op het terreinvan de verslavingszorg, en aan een sluitendeketen in de (jeugd)zorg. Deze projecten zijneen uitwerking van de convenant "Voorbij degrenzen van de stad', afgesloten in het kadervan het Grotesteden- enNetwerkstedenbeleid tussen de provincieOverijssel met de gemeente Zwolle namensde Netwerkstad voor de periode 2005 tot2010. Zwolle Kampen Netwerkstad wilafspraken in het kader van hetGrotestedenbeleid voortzetten, verder ont-wikkelen en onderzoeken of kwalitatieve ver-betering bereikt kan worden.

De Netwerkstad kiest voor het positionerenvan grootschalige (boven)regionale voorzie-ningen vanuit de nationale bereikbaarheid,langs de hoofdinfrastructuur en voor lokalemaatschappelijke- en zorgvoorzieningen in dedirecte nabijheid van verschillende woonge-bieden.Als het gaat om voorzieningen opwijk- en buurtniveau hebben beide steden eeneigen verantwoordelijkheid.Als het gaat ombelangrijke regionale zorgen welzijnsvoorzie-ningen is complementariteit, spreiding enbereikbaarheid van groot belang. De ontwik-keling van de zorgboulevards is hiervan eengoed voorbeeld. Zwolle Kampen Netwerkstadwil vooral voor ouderen naar een betere ver-deling van zorgvoorzieningen en/of zorgwo-ningen of dienstencentra en de mogelijkhedenhiertoe onderzoeken. Ingezet wordt op col-lectieve afspraken over regionale voorzienin-gen en locaties vanuit een maatschappelijkeprogrammering op basis van thema's, doel-groepen en differentiatie vanuit de comple-mentariteit van voorzieningen


Zorgen voor de toekomst



4.3 Wonen: gezamenlijkantwoorden op de vraag

Pro-actief en regisserend. Zo kenmerkt dehouding van Zwolle Kampen Netwerkstadzich op het gebied van woningbouw. Diehouding is gepast, met de veranderendeconcurrentiepositie van Zwolle KampenNetwerkstad op komst.

Deze Netwerkstadvisie sluit aan bij hetStructuurplan Zwolle en het RuimtelijkStrategisch Document Kampen 2030 enlegt accenten waar Zwolle en Kampenelkaar kunnen aanvullen om tot een com-pleet aanbod van woonmilieu's te komen.Zwolle Kampen Netwerkstad sluit ookaan bij het beleid van Zwolle en Kampenals het gaat om duurzaamheid en zetdaarom in op de ontwikkeling van eenduurzaam woningaanbod.

Zwolle zet tot 2020 in op een tweespo-renbeleid. Dit betekent een inspanning omde centrumstedelijke woonmilieus opinbreidingslocaties te realiseren, met daar-naast beperkte uitbreiding in het groen-stedelijk woonmilieu met dorpse kern-merken. Uitbreiding aan de oostkant vanZwolle is opgenomen in de plannen voor2020. Indien zich in de toekomst kansenvoordoen bestaat de mogelijkheid omook kleinschalige waterwoonmilieu's teontwikkelen.Maximale inbreiding betekent minder uit-breiding. Maar omdat de realisatie vaninbreidingslocaties complex, tijdrovend enkostbaar is, reserveert de gemeenteZwolle tegelijkertijd voldoende ruimte omstagnatie in de inbreiding op te kunnenvangen met uitbreiding. Zo komt de jaar-lijkse woningbouwproductie niet in gevaar.Voor Zwolle Kampen Netwerkstad isvooral het centrumstedelijke woonmilieumet daarbij het stedelijke leefklimaat watZwolle biedt, een belangrijk nog verder teontwikkelen woonmilieu.

In de nieuwe woongebieden rond Zwolle,Kampen en IJsselmuiden zal steeds vakergeanticipeerd moeten worden op demogelijkheden die het watersysteembiedt. Deze gebieden liggen deels laag en

zijn daardoor minder geschikt voorbebouwing.Voor het handhaven van dewaterbergende functie, het herstel vanoude beeklopen en de bescherming tegenhoogwater zijn creatieve en flexibele ont-werpen nodig. Hierdoor kunnen aantrek-kelijke en bijzondere woonmilieus ont-staan.Te denken valt aan extensievebebouwing en parken in lagere gebiedenen combinaties van wonen in en bovenwaterkeringen langs rivierfronten.

De woningmarkt in Kampen kent eenbreed scala aan mogelijkheden. Na realisa-tie van het Onderdijks en diverse nieuw-bouwprojecten aan de IJsselmuiderkantzal er nog een grootschalige woonwijkontwikkeld moeten worden. Kampenkiest, in aansluiting op de ligging van deBypass voor een sprong over deZwartendijk. Kampen vindt deze groeibelangrijk om het goede voorzieningenni-veau, zowel commercieel als sociaal instand te houden. Bij de groei wordt reke-ning gehouden met de dynamiek die ont-staat door een veranderend krachtenveld(zie hoofdstuk 3). Zwolle KampenNetwerkstad kiest ervoor zich gezamen-lijk sterk te maken voor een Bypass bijKampen, gekoppeld aan een waterrijkwoonmilieu en nieuwe vormen van water-recreatie. Binnen dit project is het vangroot belang dat de geplande woning-bouwopgave voor Kampen in dit gebiedeen plek kan krijgen met de daarbijgewenste ruimtelijke kwaliteit met bete-kenis voor Zwolle Kampen Netwerkstad.Het project Bypass Kampen is een inte-grale opgave: het voegt een belangrijknieuw woonmilieu toe, de watergebondenwoonmilieu's. Daarbij is het project tevensvan grote betekenis voor de economischestructuurversterking voor hetNetwerkstadgebied en geeft een extraimpuls aan het voorzieningenniveau.

Op regionaal niveau is het van belang datZwolle Kampen Netwerkstad zorg blijftdragen om vanuit de gezamenlijkewoningbouwopgave een goede afstem-ming over de woningbouw en doelgroe-pen te bereiken met de regio. Met ver-schillende buurgemeenten heeft het over-leg inmiddels een structureel karaktergekregen. Daarnaast is het van belang een

Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest ervoor detoekomstige verstedelijkingsopgavengezamenlijk op te pakken en daarbij een geza-menlijke woonvisie te ontwikkelen,uitgaande van pluriforme woonmilieus vooralle doelgroepen. Zwolle kiest daarbijmet name op stedelijke woonmilieus en ver-dichting. Kampen biedt mogelijkhedenvoor watergebonden woonmilieus, passendbij de maat en schaal van Kampen.Zwolle Kampen Netwerkstad heeft gekozenvoor een groei tot circa 200.000,waarbij Zwolle gekozen heeft voor een groeitot 140.000 en Kampen voor eengroei tot 60.000 inwoners.



goede afstemming met Flevoland en in hetbijzonder met Dronten en Lelystad totstand te brengen over de te realiserenwoningbouwplannen en -milieus. Het isvan belang om ook in kernen in de omge-ving van Zwolle Kampen Netwerkstadaandacht te hebben voor woningbouwvoor lagere inkomensgroepen.

Afspraken• In Kampen: toevoeging van een hoog-

waardig watergebonden woonmilieu.• In Zwolle: verdichting en intensivering.

Speerpunt in het structuurplan Zwolleis het beter benutten van de bouwmo-gelijkheden en verandering in debestaande stad door centrum stedelijkewoonmilieu's toe te voegen. Diverseprojecten zijn in verschillende stadiavan voorbereiding, zoals Noordereiland,Kamperpoort en Weezenlanden.

• Afstemmen van de woonvisie Zwolle enhet Woonplan Kampen met als resultaatprogramma-afspraken voor de middel-lange termijn voor Zwolle KampenNetwerkstad.

• Structureel overleg met buurgemeentenvervolgen en verder uitbouwen.

• Noordelijke stadsrand Zwolle: in com-binatie met natuur, water, landschap enrecreatie worden de mogelijkhedenvoor nieuwe woonmilieus aan de stads-rand onderzocht. Het betreftStadsbroek, bebouwing nabij 'sHeerenbroek en nabij Westenholte. Ditlaatste geldt mits de waterbergendefunctie behouden of versterkt kan wor-den. Het onderzoek moet uitmonden inbesluitvorming.

• Het IJsselfront van Kampen enIJsselmuiden als nieuw woonmilieu. Derevitalisering en herstructurering van destadsfronten van Kampen enIJsselmuiden bieden mogelijkheid omhet IJsselfront aan te passen en als ver-nieuwd woonmilieu in Zwolle KampenNetwerkstad te realiseren. De verande-rende functie van het oude station vanKampen moet hierin betrokken wor-den. Daarnaast biedt de nieuwe Bypassde mogelijkheid om een nieuw rivier-front te realiseren in vernieuwendewoonmilieus.

• Berkum Veldhoek: uit oogpunt van eenevenwichtige ontwikkeling van Zwolleen de versterking van de kern Berkumis een uitbreiding voorzien in Veldhoek.De ligging en de ondergrond maakt hetmogelijk om een andere stedenbouw-kundige invulling te geven aan hetgebied dan in Stadshagen, zodat het eenwaardevolle aanvulling kan betekenenals woonmilieu voor Zwolle KampenNetwerkstad.



Bypass Kampen


Boegbeeld Bypass Kampen:vele kansen vervullen

Het project IJsseldelta wordt benoemd in deNota Ruimte en is een landelijk voorbeeld-project Ontwikkelingsplanologie. Het bestaatuit het Nationaal Landschap IJsseldelta en hetproject Bypass Kampen. De Bypass ten zuid-westen van Kampen vormt tevens onderdeelvan de Planologische Kern Beslissing (PKB)Ruimte voor de Rivier. De Bypass Kampen iseen integrale opgave: waterveiligheid staatvoorop, maar het project betekent ook eenbelangrijke economische structuurversterkingvoor Zwolle Kampen Netwerkstad en geefteen extra impuls aan het voorzieningenniveau.Zo wordt een belangrijk nieuw woonmilieutoegevoegd: wonen aan het water. De BypassKampen is een integrale gebiedsontwikkelingdie als publiek-private samenwerking kanworden uitgevoerd.

Achtergrond: Ruimte voor de RivierDe Nederlandse rivieren zullen steeds meerwater moeten kunnen afvoeren. DePlanologische Kernbeslissing (PKB) Ruimtevoor de Rivier voorziet landelijk in een grootaantal rivierverruimende maatregelen. Ookvoor IJssel is een aantal ingrijpende maatrege-len gepland. De Bypass Kampen wordt inRuimte voor de Rivier genoemd als een uit-wisselmaatregel. Op korte termijn niet directnodig, maar op langere termijn onvermijdelijk.

Na 2015 een Bypass bij Kampen nodigTot 2015 kan worden volstaan met het uitdie-

lijkheden om een nieuw waterfront voorKampen te ontwikkelen, met mogelijkhedenvoor woningbouw, recreatie en toerisme ennatuurontwikkeling. Het is tegelijkertijd eenrobuuste oplossing voor de problemen rondwaterveiligheid in Zwolle KampenNetwerkstad en de regio. De partners komenmet behulp van scenario's, een burgerpartici-patietraject tot een voorkeursscenario, watverder uitgewerkt wordt in een masterplan.Dit masterplan zal medio 2006 klaar zijn.Tegelijkertijd worden afspraken over financie-ring en uitvoering gemaakt.

WaterrecreatieMet de realisering van een blauwe Bypassontstaat de mogelijkheid om het woonmilieuen het toeristisch-recreatief profiel vanZwolle Kampen Netwerkstad te verbredenmet verschillende vormen van waterrecreatie.De combinatie van waterrecreatie metnatuurontwikkeling en stedelijke fronten langsde oevers biedt Zwolle Kampen Netwerkstadeen grote kans om zich verder te ontwikkelenin relatie tot water.

Lange termijnOp lange termijn (bij een maatgevende afvoervan 18.000 m3/s bij Lobith) is naast de Bypassook de dijkverlegging Noorddiep (eventueelin combinatie met het reanimeren van eenoude afgedamde rivierarm) ten noorden vanIJsselmuiden noodzakelijk. Deze maatregel isbinnen de PKB Ruimte voor de Rivier opge-nomen in het pakket voor de lange termijn.

pen van het zomerbed van de IJssel in combi-natie met een aantal plaatselijke dijkterugleg-gingen. Na 2015 is dit onvoldoende en moeter meer ruimte komen voor water in devorm van een bypass om de veiligheid vanZwolle Kampen Netwerkstad en achterlandte kunnen blijven waarborgen. De Bypass zalzich ten zuiden van Kampen moeten afsplitsenvan de IJssel, ten zuidwesten van Kampenlopen en in het Vossemeer of Drontermeeruitmonden.

Bypass als kans voor ruimtelijke kwaliteitIn hetzelfde gebied waar de Bypass is gedacht,speelt nog een aantal grote infrastructureleontwikkelingen. In 2006 wordt gestart met deaanleg van de Hanzelijn.Wens van de regio isdat de N50 in fasen wordt uitgebouwd totA50, op langere termijn wordt de N307 wel-licht verbreed en opgewaardeerd tot de N23en tot 2030 ontwikkelt Kampen een uitbrei-ding van het stedelijk gebied met 4000 tot6000 woningen.Vanwege al deze ruimteclaimsin het gebied is het van belang om nu het nogkan een integrale oplossing te bedenken meteen hoge ruimtelijke kwaliteit. En vanwege deHanzelijn is de beschikbare tijd daarvoorbeperkt. Zwolle Kampen Netwerkstad, deProvincie Overijssel, het Waterschap GrootSalland hebben de handen ineengeslagen. Metsteun van de ministeries van VROM,V&W enLNV en de omliggende gemeenten en provin-cies grijpen de partners de kans om al dezeontwikkelingen kwalitatief hoogwaardig opelkaar af te stemmen. Een blauwe bevaarbareBypass biedt bijvoorbeeld uitstekende moge-



4.4 Werken: ruimte voorontwikkeling

Zwolle Kampen Netwerkstad zet in opeen vitale economische structuur waarbijde burgers in Zwolle KampenNetwerkstad en wijde regio zo optimaalmogelijk aan het arbeidsproces kunnendeelnemen. Het is daarbij vanzelfsprekendom een compleet aanbod te bieden aangeschikte vestigingslocaties in ZwolleKampen Netwerkstad.

BedrijventerreinenDe geprognosticeerde jaarlijkse terreinuit-gifte komt in Zwolle uit op gemiddeld 16hectare per jaar tot 2012. De gemeenteKampen verwacht een ruimtevraag van 8tot 12 hectare per jaar tot 2012. Een indi-catie voor de periode na 2012 staat in delange-termijnverkenning van de provincieOverijssel (2000) voor de periode van2010 tot 2020. In deze verkenning gaatmen uit van een vermindering van deruimtevraag met een kwart in deze perio-de.Vooruitkijkend naar 2030 betekent ditvoor de periode 2012-2030 een behoeftevan gemiddeld 12 hectare per jaar voorZwolle en 6 tot 9 hectare per jaar voorKampen.Wanneer uitgegaan wordt vaneen gemiddelde uitgifte voor Kampen van7,5 ha, komt de totale behoefte tot 2030neer op circa 530 hectare.

Zwolle Kampen Netwerkstad streeft inhet beleid naar nieuwe mogelijkhedenvoor efficiënt en intensief ruimtegebruik.Hiertoe zijn vanuit rijksbeleid een aantalaanbevelingen gedaan. De prognose vande behoefte aan bedrijventerreinen kandaardoor in de toekomst mogelijk andersuitpakken.

Bedrijventerrein Haatland:Bedrijventerrein Haatland in Kampen isopgenomen in de lijst van terreinen dienaar het oordeel van het Ministerie vanEconomische Zaken met voorrang moe-ten worden gerevitaliseerd. Haatland vol-doet daarmee aan de eisen die EZ steltaan deze Topprojecten en:• heeft een bovenregionaal karakter (stu-

wende bedrijvigheid);• is een ruimtelijk aaneengesloten terrein

met een omvang van minstens 150bruto hectare;

• biedt voldoende ruimte voor vestigingvan bedrijven in milieucategorie 4 ofhoger

• ligt in een regio met een grote opgavevoor herstructurering.

Voor Haatland is een revitaliseringsplanopgesteld, waarin onder andere aandachtwordt besteed aan een inventarisatie vande fysieke knelpunten, zoals verouderdeinfrastructuur, versnipperd ruimtegebruik,leegstand, vervallen panden en tekort-schietende beeldkwaliteit. Het revitalise-ringplan geeft diverse oplossingen voor deproblemen.Voor Kampen zijn naastHaatlanden ook Spoorlanden en IJsseldijkte revitaliseren terreinen.

Uitgaand van een volledige uitgifte van deZuiderzeehaven in 2020 en bedrijvenparkRW50 zal Zwolle Kampen Netwerkstad,gelet op de te verwachten doorlooptijdvan de planologische procedures en overi-ge besluitvorming, in 2008/2009 de reali-satie van een nieuw (havengebonden)bedrijventerrein moeten gaan voorberei-den. De daarvoor beoogde locatie is despiegeling over de N/A50 bij Kampen:gezien de verbetering van de bereikbaar-heid kan hier een uitbreiding van de loka-le en regionale bedrijvigheid plaatsvinden.Het gebied is zeer laag gelegen. In de toe-komst zal onderzocht moeten worden ofen hoe dit kan worden ingepast.

Ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheidNaast de planningsopgave van werkloca-ties speelt ook de ruimtelijke kwaliteiteen steeds belangrijkere rol bij de ontwik-keling van nieuwe en te herstructurerenterreinen, en bij het beheer en vernieu-wing van bestaande terreinen.Ontwikkeling van een duurzame werklo-catie vraagt samenwerking tussen bedrij-ven onderling en tussen bedrijven enoverheden om het bedrijfseconomischresultaat te verbeteren, de milieubelastingte verminderen, de ruimte efficiënter tegebruiken en een aantrekkelijk en afwisse-len aanbod van werkmilieus te scheppen.

In Zwolle loopt sinds enige jaren het pro-ject "Duurzame versterking bedrijventer-

Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voorbehoud en versterken van haar kwalitatieveeconomische compleetheid door onder ande-re het stimuleren van synergie tussenbedrijfsleven, onderwijs, logistiek en zorg.Uitgangspunten daarbij zijn: "behoud en verder ontwikkelen van de scharnierfunctievan Zwolle Kampen" en "uitbouwen van heteconomisch profiel, waarbij complementari-teit uitgangspunt is".

Strategische agenda:• Er wordt ingezet op collectieve afspraken

ten aanzien van afstemming, profilering enprogrammering.

• De lijn van bestaande afspraken wordt door-getrokken, met specifieke aandacht voor hetontwikkelen van een gezamenlijke visie, pro-grammering en fasering op het gebied vanbedrijventerreinen, detailhandelen kanto-ren.

• Er wordt ingezet op een actieve overheids-sturing ten aanzien van marktpartijen.

• Er is specifieke aandacht voor de profilering,inrichting en programmatische opgave van destationsomgevingen van de Hanzestations(Zwolle en Kampen), de opgaven langs deA28, de RW 50 en het landelijk gebied.



reinen Zwolle". Het doel is om samen hetbedrijfsleven te komen tot een duurzamekwaliteitsverbetering van de bedrijventer-reinen Voorst en Marslanden. De samen-werking is gericht op het verbeteren vanhet bedrijfseconomisch resultaat, de ver-mindering van milieubelasting en een effi-ciënter ruimtegebruik.

Inpassing van bedrijventerreinen in eennatuurlijke omgeving en de overgang vannatuur naar bedrijventerrein krijgen bij-zondere aandacht. Gedacht wordt hierbijaan de zuidkant van Hessenpoort richtingVecht en de spiegeling van bedrijvenparkRW50.

KantorenPrognoses voor de kantorenvoorraad vanZwolle Kampen Netwerkstad tot 2030geven de behoefte aan: maximaal1.400.000 m2 verhuurbaar vloeropper-vlak. De netto omvang ligt dus hoger.Jaarlijks moet rekening worden gehoudenmet een toevoeging van 16.000-27.000m2 bruto vloeroppervlak. Het huidigeaandeel van Kampen in de kantorenvoor-raad is 3% kleine en middelgrote kanto-ren, een aandeel dat zeker kan stijgengezien de veranderende positie vanKampen. Kampen heeft potentiële locatiesom kantoren te ontwikkelen. Op kortetermijn kan dit op de kop van het bedrij-venpark RW 50 en termijn kunnen rond-om het station van de Hanzelijn kantorengerealiseerd worden.

Zwolle blijft het leeuwendeel voor zijnrekening nemen en is in staat dit binnenhet huidige bebouwde gebied te realise-ren (Voorsterpoort, Spoorzone). In deprogrammatisch afspraken tussen Zwolleen Kampen zal fasering een prominenteplaats in nemen. Zwolle KampenNetwerkstad stelt een gezamenlijke visieop ten aanzien van kantorenprogramme-ring.

DetailhandelOok voor detailhandel zullen collectieveafspraken ten aanzien van afstemming,profilering en programmering wordengemaakt en hiertoe wordt na een markt-verkenning een gezamenlijke regionaledetailhandelstructuurvisie (GDV/PDV)

opgesteld. Daarbij wordt met name inge-gaan op Voorsterpoort, Melmerpark en derelatie naar de binnensteden.Voor hetfunctioneren van de detailhandel zetZwolle vooral in op de binnenstad, hetcentrumgebied, de functies bij het FCZwollestadion en de Voorsterpoort.Zwolle kiest voor het funshoppen voorde regio en op toerisme.Wat betreft peri-fere en grootschalige detailhandel is deA28-zone bij Voorsterpoort de meestgeschikte locatie. Zwolle zet in op eenbovenregionaal karakter. Centraal hierbijstaat het consolideren en versterken vande regionale rol. Ook Kampen heeft methaar binnenstad een regionale aantrek-kingskracht op het gebied van toeristischrecreatief winkelen en wil zich in de toe-komst daarop meer profileren.

LandbouwDe grondgebonden landbouw is voor deeconomische structuur van ZwolleKampen Netwerkstad van minder grootbelang dan de andere sectoren.VoorKampen vormt de landbouw een belang-rijk onderdeel van de economie (in 200520% van de arbeidsplaatsen, voor Zwolle5%). De verwachting is dat het werkgele-genheidsaandeel de komende decenniaverder zal dalen: schaalvergroting enbedrijfsbeëindiging zijn daarvan de belang-rijkste oorzaken. In het algemeen geldtdat de vitaliteit van de landbouw in degemeente Zwolle niet sterk is en dat devitaalste bedrijven van Zwolle KampenNetwerkstad in de polder Mastenbroekliggen.

In de Koekoekspolder is voor de glastuin-bouw 240 hectare ruimte beschikbaar, dievolgens de huidige prognose rond 2012uitgegeven zal zijn. De glastuinbouw ligt ineen kwetsbaar gebied en daarom wordt inde nabije toekomst ingezet op multifuncti-oneel en intensief ruimtegebruik én land-schappelijke inpassing van de glastuin-bouw. In het kader van het streekplan2000+ is afgesproken om een onderzoekuit te voeren door de provincie Overijsselen gemeente Kampen in samenwerkingmet de sector naar de economische haalbaarheid van een duurzame, tweedelocatie voor glastuinbouw.



Het onderzoek zal zich ook uitstrekkenover de provinciegrenzen heen en startenin 2006.Allereerst wordt echter onder-zocht welke intensiveringsmogelijkhedener zijn binnen de Koekoekspolder.

De agro-kennisstructuur is een bedrijfstakwaarmee hoogwaardige kennis aan deland- en tuinbouw kan worden toege-voegd. Glastuinbouw kan zo gepositio-neerd worden als een spil van een net-werk op diverse niveau's: toeleverantie enuitbesteding, logistiek, kennis en dergelij-ke. Op nationale schaal is Voeding een vande belangrijkste sleutelthema's geworden.Glastuinbouwgebieden worden zo zowelproeftuinen als productiefabrieken.Samenwerking van onderwijs en onderne-mingen met het pilotproject ontwikke-lingsplanologie van de provincie Flevoland'Kennisas' Lelystad- Dronten-Zwolle biedtkansen voor innovatie van de land- englastuinbouw in de Netwerkstad. Dit sluitaan bij het beleid van de provincieOverijssel, waar gekozen is voor drieinnovatieclusters rondom voeding,gezondheid en technologie. Door kenni-snetwerken met elkaar in contact te bren-gen wordt de economische ontwikkelingbevorderd.

KenniseconomieZwolle Kampen Netwerkstad kiest voorbehoud en versterken van haar kwalitatie-ve compleetheid door o.a. het stimulerenvan synergie tussen bedrijfsleven, onder-wijs, logistiek en zorg. Steden en stedelijkenetwerken zijn de stuwende kracht achterde Nederlandse economie (ruim 40% vanhet nationaal inkomen wordt momenteelverdiend in de dertig grote steden).Daarom is een actieve rol van de over-heid van belang om de dalende trend inde Nederlandse concurrentiepositie tekeren. Netwerksteden zijn bij uitstekbroedplaatsen voor creativiteit en innova-tieve bedrijvigheid. In grote steden is deinformatiedichtheid het grootst, evenalsde mogelijkheid tot leren en uitwisselenvan kennis. Die kennisuitwisseling is ookvoor Zwolle Kampen Netwerkstad vanbelang voor het totstandkomen van eco-nomische groei en innovatie.

Speciale aandacht gaat uit naar het stimu-

leren van innovatie door het koppelen vanonderwijs aan het bedrijfsleven en aan dezorgsector en de culturele sector. Daarbijzal het accent liggen op het verbeterenvan het innovatief klimaat in ZwolleKampen Netwerkstad op een zodanigewijze dat nieuwe strategieën en produc-ten tot ontwikkeling komen. Met eengrote concentratie aan HBO-opleidingen,universitaire opleidingen en met bovenre-gionale zorgvoorzieningen heeft ZwolleKampen Netwerkstad hoogwaardige ken-nis in huis. Zwolle Kampen Netwerkstaddoet er goed aan deze netwerken te sti-muleren, een aangenaam woon- en ver-blijfsklimaat te ontwikkelen en voldoendeovernachtingsmogelijkheden en ruimtenvoor ontmoeting en creatieve ontwikke-ling te stimuleren. Er zijn afsprakengemaakt tussen de gemeente Zwolle enVU-Windesheim over kennisclusters (o.a.logistiek, ICT en gezondheidszorg).Verderis afgesproken dat tussen onderwijsinstel-lingen en het bedrijfsleven de komendejaren kenniskringen worden ontwikkeld.De kringen worden getrokken doorbedrijven met expertise. Het kenniscen-trum logistiek (KCL) is inmiddels vanstart gegaan. Eind 2004 is het projectKennispoort Zwolle van start gegaan metbedrijfsleven, kennisinstellingen en over-heid.

Afspraken• De knoop Zwartewater

(Voorsterpoort) met A28: de etalagevan Zwolle Kampen Netwerkstad. Dezelocatie biedt een uitgelezen kans voorhet uitbouwen van de kennis -, congres-en hotelfaciliteiten en dienstverleningen kantoren. Ze vormen een innovatiefmilieu, in combinatie met kantoren vanlandelijke ondernemingen.

• De Hanzestations Kampen en Zwolle.De ligging van het nieuwe HanzestationKampen in Zwolle KampenNetwerkstad, aan de (toekomstige)A50, als onderdeel van het IJsselnet,maakt het mogelijk om regionaal afge-stemde programma's voor kantoren,dienstverlening en zorg te accommode-ren. Hiermee is de inrichting van de sta-tionsomgeving van Netwerkstadbelang,en moet afstemming plaatsvinden metde stationsomgeving Zwolle en met de


A28-zone, die een meer grootschaligkarakter kennen. De verschillen inruimtelijke karakteristiek en positione-ring in het openbaar vervoersnetwerkvan beide stationsomgevingen gevenbeide gebieden als vanzelfsprekend eeneigen profiel. Dit vraagt om afstemming.

• Kenniseconomie: inzetten op kennisin-novatie en het stimuleren van synergietussen bedrijfsleven, onderwijs, logistieken zorg.

• Bestaande bedrijventerreinen: revitalise-ring is belangrijk, niet alleen vanwege defysieke component, maar ook omdat erbij een revitaliseringproject allerleisamenwerkingen gestart worden: zoweltussen bedrijven onderling, als tussenbedrijven en gemeente. De revitaliseringkan daarom een katalysator zijn voorde andere economische projecten en isom die reden dan ook van strategischbelang.Voor Zwolle KampenNetwerkstad is daarom bedrijventerreinHaatland van grote waarde.

• Hessenpoort (I en II) behoudt zijn posi-tie als bovenregionale knoop voortransport en distributie en bouwt dieverder uit.

• Zuiderzeehaven: planvorming en RO-procedures voor dit gezamenlijke nattebedrijventerrein zijn in 2005 afgerond.De eerste uitgifte is voorzien in detweede helft van 2005/eerste helft2006. De uitdieping van de vaargeul inde IJssel is van groot belang voor eenoptimaal functioneren van de haven.

• Spiegeling over RW50: opvolger van hetbedrijventerrein RW50 na 2020.

• Glastuinbouw: inzetten op kennisinno-vatie en op het uitbouwen van kenni-snetwerken; samenwerking in project'Kennisas' van de provincie Flevolandmet kennisnetwerken in ZwolleKampen Netwerkstad wordt onder-zocht.

• Glastuinbouw: inzetten op multifunctio-neel intensief en innovatief ruimtege-bruik én landschappelijke inpassing;

• Glastuinbouw: onderzoek uit te voerennaar de economische haalbaarheid vaneen duurzame, tweede locatie voorglastuinbouw.



Boegbeeld A28-zone: de etalage van Zwolle KampenNetwerkstad

De A28-zone en de knoop Zwartewater bie-den samen een uitgelezen kans voor het ont-wikkelen van een innovatief milieu van kenni-suitwisseling en werkend leren. Er zijn goedecondities voor kennis-, congres- en hotelfacili-teiten in combinatie met kantoren van lande-lijke opererende ondernemingen. De goedebereikbaarheid in combinatie met de concen-

blijvend gunstige positie in het nationale enregionale weginfrastructuurnetwerk. Een eta-lage moet immers wel goed bereikbaar zijn.Vandaar dat blijvende aandacht uitgaat naarcapaciteitsverhoging van de A28, N50/A50,RW35 en de verbinding naar de A6 (via deN23).

Met de A28-structuurvisie als basis zal ditboegbeeld verdere uitwerking krijgen.

tratie van scholen, de IJsselhallen voor grotemanifestaties én de nabijheid van de binnen-stad, zijn sterke troeven voor een dergelijkmilieu. Hier vindt een nieuwe vorm van stede-lijkheid plaats - een aanvulling op de schaal enkarakteristiek van de Zwolse binnenstad. Inde omgeving van de IJsselhallen kunnen zichop bescheiden schaal broedplaatsen ontwik-kelen als spin-off van dit innovatieve milieu.

De ontwikkelingsmogelijkheden van hetgebied en het dienstencentrum van deNetwerkstad in bijzonder, berusten op een

A28-zone




Boegbeeld De stationsomgevingenHanzestations Zwolle en Kampen

Met de komst van de Hanzelijn wordenZwolle en Kampen door een nationale lijnmet elkaar verbonden. De komst van deHanzelijn zorgt ervoor dat de centrale liggingvan Zwolle versterkt wordt en dat Kampeneen nieuw station krijgt direct aan het hoofd-railnet van de NS. Het uitgangspunt "behouden verder versterken van de scharnierfunctievan Zwolle Kampen Netwerkstad", uit deKaderstellende Uitspraken (bijlage 1), wordthierdoor onderstreept.

Zwolle en Kampen voeren daarom gezamen-lijk de regie en de invulling en inrichting vanbeide stationsomgevingen zal in onderlingeafstemming plaatsvinden. De meerwaarde dieeen afgestemde aanpak van beide stationsheeft vertaalt zich niet alleen in kwaliteit maarleidt ook tot een aantrekkelijker vestigingskli-maat voor ondernemers. De hogere grondop-brengsten die hiermee samengaan leverenextra middelen om de stationsomgeving zelfte verbeteren.

De Hanzestations van Zwolle (bestaand) enKampen (nieuw) vormen de entrees vanZwolle Kampen Netwerkstad voor zowelbezoekers als bewoners. Ze gelden als visite-kaartje voor bedrijven en bieden een aantrek-kelijke woon-, werken recreatieomgeving.De stationsomgevingen van Zwolle enKampen vormen dan ook samen een boeg-beeld. Daarmee ontstaat de beste garantie datbeide gebieden complementair aan elkaarworden ontwikkeld.De verschillen in ruimtelijke karakteristiek enpositionering in het openbaar vervoersnet-werk geven beide gebieden een eigen profiel.

Stationsomgevingen




Boegbeeld Vernieuwing economie:kennis, innovatie en concurrentie-kracht

Zwolle Kampen Netwerkstad heeft een rijkehandelshistorie en kent een stabiele economi-sche ontwikkeling. Dit boegbeeld wil debestaande economie nieuwe impulsen gevenop de deelgebieden kennis, innovatie en con-currentiekracht vanuit het regionaal economi-sche krachtenveld. De kern is het vergrotenvan de concurrentiekracht van ZwolleKampen Netwerkstad.

wijsinstellingen gericht op vernieuwing opgebied van zorg. Ook de agri-kennisstructuuren andere kennisclusters worden hierbijbetrokken.

Herstructurering, revitalisering en duurzaam-heid zijn belangrijke aandachtsvelden evenalsinnovatie op het terrein van meervoudigruimtegebruik. De inhoudelijke programme-ring is gericht op het vergroten van de uitein-delijke concurrentiekracht van het regionalebedrijfsleven.

Het gaat om een ketengerichte benaderingwaarin overheden nauw samenwerken methet onderwijs en bedrijfsleven van ZwolleKampen Netwerkstad om kennis en innovatiete vergroten en daarmee de economischeontwikkeling te stimuleren.

Er zal een programma worden opgesteldwaarbij direct toepasbare kennis en innovatiegericht op logistiek, glastuinbouw, zorg endienstverlening wordt ontwikkeld. Dit pro-gramma zal aansluiten bij bestaande initiatie-ven van Kennispoort: lectoraten VU-Windesheim en samenwerking tussen onder-

Vernieuwing economie



4.5 Toerisme enRecreatie: aantrekkelijkvoor iedereen

Zwolle Kampen Netwerkstad ziet toeris-me als een belangrijk onderdeel van decomplete stad en een speerpunt in desamenwerking.Vanuit deze optiek leverttoerisme niet alleen een bijdrage aan deversterking van de economie en werkge-legenheid. Een geïntegreerd toeristischbeleid kan ook bijdragen aan de leefbaar-heid, vitaliteit, veiligheid en toegankelijk-heid van de stad voor de eigen inwoners.Hiernaast kan het toerisme de identiteiten het imago van Zwolle KampenNetwerkstad versterken. De aantrekke-lijkheid en kwaliteit van de leefomgevingen de waarde van het milieu zijn vangroot belang voor een duurzame toeristi-sche ontwikkeling. In de uitvoering zalhier nadrukkelijk rekening mee wordengehouden.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voorde overgang naar meerdaags verblijfstoe-risme (kort verblijf en meerdaagse pro-gramma's) om zo potenties beter tebenutten die te vinden zijn in de combina-ties stad en ommeland, identiteit, cultuuren zingeving en water.

Bovendien leveren de projecten van natio-nale importantie (Bypass Kampen enNationaal Landschap IJsseldelta) kansenom toeristische producten en program-ma's voor meerdaags verblijfstoerisme teontwikkelen. Het nieuwe landschap watde ontwikkeling van de Bypass Kampenbiedt heeft mogelijkheden voor verschil-lende vormen van waterrecreatie. Dezegeven ook een extra impuls aan het ste-delijk gebied en bieden mogelijkhedenvoor het maken van gevarieerde waterge-bonden woon- en werkmilieus.

Zwolle Kampen Netwerkstad kan ookeen belangrijke schakel vormen tussen deverschillende Nationale Parken in denabijheid en vormt daardoor een interes-sant recreatief bronpunt. Dit bronpuntzou kunnen worden uitgebouwd met eeninformatiecentrum waarvandaan culturelemanifestaties, sportactiviteiten en

publieksevenementen georganiseerd kun-nen worden.

Beide historische stadscentra, het water,het Hanzeverleden en de winkelgebiedenin Zwolle en Kampen leveren belangrijketoeristische producten op. Deze basis kanverder uitgewerkt worden door combina-ties te zoeken met de aanwezige land-schappelijke waarden en voorzieningen, endoor relaties te zoeken met het aanbodop het gebied van toerisme en recreatiein de omliggende regio's. Door optimaalgebruik te maken van de combinaties vanhet toeristisch aanbod van beide steden,water, het omliggende landschap en deregio zal het meerdaags verblijfstoerismegestimuleerd worden. Een duidelijke voor-waarde is een compleet toeristisch aan-bod. Dit zal gezamenlijk met de partnersin de regio opgepakt worden, waarbij deVVV vooral op uitvoeringsniveau eenbelangrijke rol speelt.

In aansluiting op de rust en ruimte vanhet gebied en het historische karakter vanbeide binnensteden kan ook het thema'zingeving en reflectie' op het niveau vanZwolle Kampen Netwerkstad verder uit-gewerkt worden (zie paragraaf 4.1).Cultuur zal steeds belangrijker worden alstoeristisch product.Toerisme is gebaat bijeen aantrekkelijk afgestemd cultureel aan-bod; meerdaags verblijfstoerisme kan ditthema meenemen in haar programmering.

De evenementen die in Zwolle enKampen worden georganiseerd zijn vanhoge kwaliteit en gaan hierdoor steedsmeer publiek trekken van buiten de regio.Te denken valt aan "De Stad als Theater"en "Sail Kampen". Zwolle KampenNetwerkstad wil meerdaags verblijfstoe-risme bevorderen door bijvoorbeeld rondgrote congressen meerdaagse program-ma's te ontwikkelen, waarbij de relatiesstad-ommeland en dynamiek-rust benutkunnen worden.

Afspraken• Doorgaan met de uitwerking van

Masterplan Toerisme en op termijn bij-stelling hiervan.

• Speerpunt: programma voor meerdaagsverblijfstoerisme ontwikkelen.

• Nationaal Landschap IJsseldelta: ontwik-kelen van cultuurtoerisme.

• Bypass Kampen: ontwikkelen van moge-lijkheden voor waterrecreatie en meer-daags verblijfstoerisme.

• Op het gebied van meerdaags verblijf-stoerisme: gezamenlijke coördinatie eneenduidige aansturing door middel vanhet benoemen van een probleemeigen-aar (inclusief het onderdeel vermarktenvan de regio).

Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voor eentoeristisch recreatief profiel van nationaal for-maat waarbij wordt ingezet op het uitbreidenvan het meerdaags verblijfstoerisme, het ver-sterken van de samenhang tussen beide bin-nensteden en het uitwerken van het themawater tot toeristisch recreatief profiel.

Strategische agenda:• Toerisme wordt een van de speerpunten van

Zwolle Kampen Netwerkstad, waarbij inge-zet wordt op het sterker benutten vanpotenties, meer aansluiting wordt gezocht bijde verbinding van stad en ommeland, identi-teit, cultuur en zingeving. Daarbij zal wordeningezet op de overgang naar meerdaags ver-blijfstoerisme.




Boegbeeld Meerdaags verblijfstoerisme

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voor hetuitwerken van een toeristisch recreatief pro-fiel van nationaal formaat, waarbij wordt inge-zet op de uitbreiding van het meerdaags ver-blijfstoerisme, het versterken van de samen-hang van beide binnensteden en het uitwer-ken van het thema water tot toeristischrecreatief profiel. Met het MasterplanToerisme ligt er een belangrijke basis voor degezamenlijke uitvoering van het toerisme inZwolle Kampen Netwerkstad.Toerisme is een van de speerpunten van de

om innovatie in de programmering, waarbijmeerdaagse arrangementen aangeboden kun-nen worden. Hierbij wordt uitgegaan van eeneenduidige regionale aansturing.

Er wordt ingezet op het volgende programma:• korte-termijn productontwikkeling door VVV

en gezamenlijk regionaal vermarkten van hetproduct;

• ontwikkelen van meerdaags verblijfstoerisme;• ontwikkeling van imago.

samenwerking. Opgave is om de aanwezigepotenties sterker te benutten, waarbij meeraansluiting wordt gezocht bij de verbindingvan stad en ommeland, identiteit en cultuuren zingeving. Daarvoor is een inzet naarmeerdaags verblijfstoerisme noodzakelijk.

Om de aantrekkelijkheid van het gehelegebied uit te nutten zullen faciliteiten gerichtop meerdaags verblijfstoerisme worden ont-wikkeld. Hierbij gaat het voor de lange ter-mijn om het creëren van nieuwe locatieszoals een waterrecreatiepark met woningenaan de Bypass, maar voor de korte termijn

Meerdaags verblijfstoerisme



4.6 Landschap enNatuur: behouden enversterken

Duurzame ontwikkelingIn het beleid van Zwolle, Kampen en pro-vincie is duurzaamheid uitgangspunt.Zwolle Kampen Netwerkstad kiest vooreen goede balans tussen leefklimaat,bereikbaarheid en economie. Specifiekegebiedsgebonden kwaliteiten op hetgebied van natuur, landschap en watermoeten gekoesterd en zo mogelijk verderduurzaam ontwikkeld worden. Maar diekwaliteiten moeten ook ingezet wordenvoor zowel de kwaliteit van de stedelijkewoon- en leefomgeving als voor toerisme.

De gaafheid en diversiteit van het land-schap van de IJsseldelta vragen bijzondereaandacht. De aanwijzing totBelvedèregebied Kampereiland-Mastenbroek en Vecht- Regge onder-streept de cultuurhistorische waarde vandit gebied. In de Nota Ruimte krijgt hetgebied IJsseldelta, grotendeels gelegen inZwolle Kampen Netwerkstad, de statusvan Nationaal Landschap. Dit houdt in datde landschappelijke, cultuurhistorische ennatuurlijke kwaliteiten moeten wordenbehouden, duurzaam beheerd en waarmogelijk versterkt. In het kader van deuitwerking van het boegbeeld NationaalLandschap van Zwolle KampenNetwerkstad is een ontwikkelingsperspec-tief opgesteld. Hierin worden verschillen-de acties ter versterking van de land-schappelijke kwaliteit opgenomen.

Bijzondere aandachtsgebieden vormen deovergangen van stad naar land. In dezezones vinden velerlei ontwikkelingenplaats welke van invloed zijn op de land-schappelijke kwaliteit. De in het gebiedaanwezige natuurwaarden zullen via diver-se beleidslijnen worden beschermd enduurzaam ontwikkeld. De realisering vande Provinciale EcologischeHoofdstructuur is al in volle gang en zaldaadkrachtig worden voortgezet.Bescherming van de weidevogelkwalitei-ten zal plaatsvinden via het afsluiten vanbeheersovereenkomsten in de aangewe-zen weidevogelgebieden en ganzenge-

dooggebieden.Toepassing van de wettelij-ke beschermingsmaatregelen in de Vogel-en Habitatrichtlijngebieden en deNatuurbeschermingsgebieden moet garantstaan voor het behoud van de daar aan-wezige bijzonder kwaliteiten.

Provinciale Ecologische HoofdstructuurDe Provinciale EcologischeHoofdstructuur (PEHS) in ZwolleKampen Netwerkstad is gekoppeld aan derivieren en de buitendijkse gebieden,inclusief de randmeren. De realisering vande PEHS zal daadkrachtig worden voort-gezet. Het doel is om de realisering vande PEHS in 2018 af te ronden. Hiervoor isbinnen Zwolle Kampen Netwerkstad metname langs de IJssel realisering van nieu-we natuur nodig. Ook zal wordengewerkt aan ecologische verbindingen metde Vechtstreek en de Veluwe, de IJssel ende randmeren en een natte as tussen deOverijsselse Vecht en de Wieden.

De IJsseldeltaDe IJssel is van oudsher de drager van deontwikkeling van dit deltagebied. DeIJsseldelta is een van de gaafste rivierdel-ta's in Europa. De rol van de delta vooropvang van en afvoer van opgestuwd enovertollig water neemt aan betekenis toe,o.a. als gevolg van klimaatverandering. Hetuitbreiden van de IJsseldelta neemt danook niet voor niets een belangrijke plaatsin binnen het nationale project Ruimtevoor de Rivier. Misschien niet zo specta-culair als de Deltawerken uit de vorigeeeuw, maar minstens zo belangrijk voorde waterhuishouding van Nederland. InRuimte voor de Rivier, Planologische KernBeslissing deel 1, is opgenomen ten hoog-te van buurtschap Spoolde de dijkverleg-ging Westenholte in combinatie met deaanleg van een geul. Bij de planuitwerkingvan de dijkverlegging wordt integratie meteen landgoed nagestreefd. Het silhouetvan de delta is indrukwekkend; een sil-houet van stadsfronten, bruggen en kerk-torens met daarnaast dijken, wielen enuiterwaarden. De geschiedenis van hetgebied is eraan af te lezen. Dit zal door deactiviteiten in het kader van Ruimte voorde Rivier verder worden versterkt.

Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voor eengoede balans tussen leefklimaat, bereikbaar-heid en economie.

Strategische Agenda:• Zorgvuldig omgaan met de kwaliteiten van

de landelijke omgeving en landschap.Voorhet vestigingsklimaat groene kwaliteiten zogoed mogelijk inplannen.

• Polder Mastenbroek moet behouden wor-den en niet als toekomstig woonmilieu wor-den aangemerkt.

• Potenties van het project IJsseldelta op hetgebied van sociale en economische ontwik-kelingen dragen bij aan versterking van dekwaliteit van het Nationaal Landschap.

• In de stadsrandgebieden van Zwolle KampenNetwerkstad wordt het meervoudig ruimte-gebruik (functies: landbouw, natuur, recreatieen water) krachtig ondersteund. Hierbijwordt onder meer gedacht aan projectenzoals noordelijke stadsrand, BuurtschapIJsselzone Zwolle, deelgebied Hasselt-Zwolle(Vecht- Reggevisie) bij Zwolle en projectenvoortkomend uit de IJsseldelta Noord enZuid bij IJsselmuiden/polder Mastenbroek enKampen / Bypass.


Afspraken:• Ontstaan nieuwe landschappen in de

delta als gevolg van Ruimte voor deRivier

• Duurzaam ontwikkelen NationaalLandschap IJsseldelta

• Verdere realisering van de Ecologischehoofdstructuur

• Landschapsschoon als motor voorplattelandsvernieuwing

• Landschap en natuur als leidend prin-cipe bij de wijze van realisering vanbedrijventerreinen en intensief ruimte-gebruik

• Bijzondere aandacht voorLandschappelijke inrichting overgangenstad-land, de stadsranden.



Nationaal Landschap


Boegbeeld Nationaal LandschapIJsseldelta: behoud door ontwikkeling

Belvedère en Nationaal LandschapDe cultuurhistorische kwaliteiten van hetKampereiland en de Polder Mastenbroek zijnmet de aanwijzing als Belvedèregebied (NotaBelvedère 1999) landelijk erkend. De NotaBelvedère staat voor een respectvolle omgangmet cultuurhistorische waarden binnen ruim-telijke ontwikkelingen te realiseren. DitBelvedèregebied heeft in de Nota Ruimte eenformele status gekregen door de benoemingvan dit deel van de IJsseldelta tot NationaalLandschap.

Behoud door ontwikkelingHet principe 'behoud door ontwikkeling' isgeen eindpunt, maar een start van een ont-wikkelingsproces.Voor de uitwerking van hetNationaal Landschap IJsseldelta wordt eengezamenlijk proces gestart genomen doorprovincie, gemeenten, waterschap, burgers enmaatschappelijke organisaties. Het is daarbijniet de bedoeling dat het Nationaal Landschapvan de IJsseldelta op slot gaat, maar juist dater ruimte wordt geboden aan sociaal-econo-mische en ruimtelijke ontwikkelingen die bij-dragen aan behoud en versterking van dekernkwaliteiten van het Nationaal Landschap.

OntwikkelingsperspectiefDe provincie, de gemeenten Kampen,

verkavelde polder Mastenbroek. De deelge-bieden hebben elk hun eigen kenmerken enkwaliteiten die sterk bepalend zijn voor deruimtelijke ontwikkeling. De stedelijke con-centraties in en rond deze landschappen(Kampen-IJsselmuiden, Genemuiden,Zwartsluis, Hasselt, Zwolle met het nieuwestadsdeel Stadshagen) zijn gezichtsbepalend enessentieel voor de betekenis van hetNationaal Landschap IJsseldelta.

Stad èn landDe steden en dorpen zijn onlosmakelijk ver-bonden met het cultuurlandschap van deIJsseldelta. Zowel in historisch perspectief alsvanuit de toekomstige ontwikkeling van deregio is deze binding tussen stad en land eenbelangrijk thema. Daarbij gaat het niet alleenom de aansluiting van stad en land (noordelij-ke stadsrand Zwolle), maar ook om een posi-tieve duiding wat stad en land voor elkaarbetekenen. Het uitgangspunt voor deze opga-ve is dat de stad betekenis heeft voor de kwa-liteit van het

Nationaal Landschap en het landschap heeftbetekenis voor de stad en de stedelingen. Opdeze manier moet de ontwikkeling van hetNationaal Landschap bijdragen aan de verster-king van de identiteit van het gebied en aande toeristisch recreatieve ontwikkeling van deregio.

Zwartewaterland en Zwolle en hetWaterschap Groot Salland hebben begin 2006het Ontwikkelingsperspectief NationaalLandschap vastgesteld. Op basis hiervanwordt een ontwikkelingsprogramma voor hetNationale Landschap opgesteld, dat uit diver-se projecten zal bestaan. Bewoners en maat-schappelijke organisatie spelen een belangrijkerol in deze projecten. Het rijksbeleid voor deNationale Landschappen is gericht op hetbehouden, duurzaam beheren en waar moge-lijk versterken van de landschappelijke kwali-teit en de daarmee verbonden waarden. Insamenhang hiermee moet de toeristisch-recreatieve betekenis toenemen en de sociaaleconomische ontwikkeling gestimuleerd wor-den. Dit vraagt om een overkoepelende enintegrale aanpak, waarbij maatvoering, schaalen ontwerp bepalend zijn voor behoud van dekwaliteiten. Het Nationaal LandschapIJsseldelta bestaat uit de polder Mastenbroek,het Kampereiland, de Mandjeswaard, Polderde Pieper, de Zuiderzeepolder, de dorpenGrafhorst en Kamperzeedijk en de rivierland-schappen langs de IJssel en het Zwartewater.In het ontwikkelingsperspectief wordt meteen ruimere grens gewerkt. Binnen dezegrens liggen ook de stadskernen, stadjes enstadsranden als Kampen, Hasselt, Zwartsluisen Zwolle. Het open landschap wordt geken-merkt door het traditionele verkavelingspa-troon met restanten van kreken en huister-pen van het Kampereiland en de buitenpol-ders en door de rationeel en geometrisch



Boegbeeld Stadsranden

Bij dit boegbeeld gaat het om een vernieu-wende aanpak voor de stadsranden. De aan-pak gebeurt vanuit de aandachtgebieden land-bouw, woningbouw, ecologische zones en derelatie stad en land, waarbij ook cultuurhisto-rische landschapswaarden worden onderhou-den.

De groei van Zwolle Kampen Netwerkstadtot 200.000 inwoners levert een spannings-veld op. Uitbreiding van het stedelijk gebied isniet meer zomaar inwisselbaar met natuur enlandschap. De opgave is om vanuit een geza-

agrariër en bedrijfsleven voor Zwolle KampenNetwerkstad.Als voorbeeld in de aanpak zalonder andere het Nationaal LandschapIJsseldelta dienen, waar dit boegbeeld nauwmee is verbonden. Gedacht wordt ondermeeraan projecten zoals Buurtschap IJsselzoneZwolle, deelgebied Hasselt-Zwolle en projec-ten voortkomend uit het project NationaalLandschap en Bypass Kampen bij IJsselmuidenen Polder Mastenbroek.

De stadsrandprojecten worden gefaseerdopgepakt, waarbij de prioriteit ligt bij denoordelijke stadsrand Zwolle.

menlijke aanpak met belanghebbenden, waar-onder betrokken (markt)partijen en maat-schappelijke organisaties, te komen tot eengoede inpassing van de stadsranden in hetlandschap.De stadsrandgebieden lenen zich bij uitstekvoor experimenten met meervoudig ruimte-gebruik en innovaties op dit vlak wordendaarom krachtig ondersteund. Gestreefdwordt naar een nieuwe kwaliteit die rode,groene en blauwe kenmerken combineert enzelfs waar mogelijk compenseert.

De aanpak van de stadsranden is een dynami-sche integrale opgave voor overheid, burger,

Stadsranden



4.7 Infrastructuur:bereikbare knooppun-ten

Als richtlijn voor de verbetering van debereikbaarheid is de BereikbaarheidsvisieZwolle Kampen Netwerkstad opgesteld(december 2005); deze heeft betrekkingop de middellange termijn (2020) met eendoorkijk naar 2030.

Een gunstig gelegen en bereik-bare NetwerkstadDe ligging en goede bereikbaarheid is éénvan de uitzonderlijke kenmerken vanZwolle Kampen Netwerkstad. De grotenationale transportassen kruisen elkaarhier: de IJssel als Noord-Zuid vaarroute,de A28 en A50, de railverbindingen tussenRandstad, Noord-Nederland en het noor-den van Duitsland, waaronder de nieuweHanzelijn, en tussen Zuid- en NoordNederland. Daarnaast heeft ZwolleKampen Netwerkstad een centrumfunctievoor de wijdere regio, die ligt in vijf pro-vincies. Op deze schaal is het de dagelijk-se werken leefomgeving voor veel lokaalen regionaal opererende bedrijven envoor veel inwoners van de regio. De stadZwolle kent een belangrijke functie alscentrumstad van een regionaal verzor-gingsgebied met vele kernen. De externebereikbaarheid van de netwerkstad is metname van belang voor ondernemers, detalrijke bezoekers aan de regio en eenvoorspoedige economische ontwikkeling.Door haar ligging en positie in het natio-naal vervoersnetwerk vervullen Zwolle enstraks ook Kampen (na de realisering vande Hanzelijn) een planologische scharnier-functie tussen West- en NoordoostNederland. Dankzij de goede verbindingenover weg, water en spoor en de beschik-bare ruimte biedt de Netwerkstad volopperspectief aan bedrijven voor ontwikke-ling op het gebied van (watergebonden)bedrijventerreinen, kantoren, detailhandelen landbouw.

Drie schaalniveausZwolle Kampen Netwerkstad is de ruim-telijke schaal van de dagelijkse leefomge-ving van het merendeel van de inwonersvan de kernen van Zwolle KampenNetwerkstad.Voor de bereikbaarheid vanZwolle Kampen Netwerkstad zijn drieschaalniveaus van belang:• de interlokale relaties tussen Zwolle

en Kampen die samen Zwolle KampenNetwerkstad vormen,

• de regionale relaties in het verzor-gingsgebied van Zwolle tussen de ver-schillende kernen en centrumstadZwolle en

• de scharnierfunctie van de regio opinternationale schaal als schakel tussende Randstad, Noord Nederland,Noord-Duitsland en Scandinavië.

Op al deze niveaus wordt het steedsdrukker in het verkeer.Voor de komendejaren dreigt Zwolle Kampen Netwerkstadin plaats van een infrastructureel knoop-punt een infrastructureel knelpunt teworden. De groeiende bereikbaarheids-problemen zijn vooral een gevolg van detoename van het autoverkeer op hetonderliggende wegennet en op de aanslui-tingen op de nationale verbindingsassenA28 en A50.

Kaders:Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voor eengezamenlijke inzet voor het versterken enuitbreiden van een (inter)nationaal wegen-,spoorwegen- en waterwegennetwerk metdaaraan gekoppeld een uitgebreid regionaalnetwerk voor openbaar vervoer, langzaamverkeer, gemotoriseerd verkeer en transportover water (recreatief en zakelijk).

Strategisch agenda:• Inzetten op goed openbaar vervoer.• Maximaal benutten van de Hanzelijn,

benutten van de kansen die de Hanzelijn-pluskan bieden.

• Behoud van de Kamperlijn.• Capaciteitsverhoging van de A28, de

N50/A50, RW 35 en de verbinding naar deA6 (via de N23).



Verbetering van bereikbaar-heidDe infrastructuur van Zwolle KampenNetwerkstad staat bij alle modaliteitenaan de vooravond van een omvangrijkeschaalsprong. De waarde van het gebiedals knooppunt neemt met die ontwikke-lingen verder toe. De schaalsprong isonder meer noodzakelijk vanwege de toe-genomen drukte in het (auto-)verkeer.Bovendien zorgt de komst van nieuweinfrastructuur voor nieuwe ontwikkelings-kansen voor de regio. Deze ontwikkelin-gen vragen om een bovenlokale en inte-grale visie op de bereikbaarheid van deNetwerkstad.

De gemeenschappelijke priori-teit ligt bij • een kwaliteitsimpuls voor het open-

baar vervoer (het IJsselnet),• bij het versterken van het netwerkka-

rakter van de infrastructuur (metname bij de knopen in het netwerk,zoals de stationsomgevingen vanZwolle en Kampen, de A28-zone ende Zuiderzeehaven) en

• bij het beter en efficiënter benuttenvan de bestaande infrastructuur, zoalsde capaciteitsverhoging van de A28, deN50/A50, RW 35, de verbinding naarde A6 (N23) en de IJssel (vaargeul ensluizen).

KwaliteitseisenDeze prioriteiten weerspiegelen de maat-schappelijke en economische behoefte ombij de huidige en nieuwe infrastructuur ende toekomstige regionale inrichting vanhet verkeerssysteem de mobiliteitsvraagvan bewoners en bedrijven centraal testellen op een wijze die in balans is metde kwaliteit van de leefomgeving in deNetwerkstad.

Aan de verbetering van de bereikbaarheidworden daarom drie kwaliteitseisengesteld

1. Acceptabel bereik:het zo veilig, betaalbaar en betrouwbaarmogelijk faciliteren van de mobiliteit vooractiviteiten van de inwoners van ZwolleKampen Netwerkstad en die van hetregionale verzorgingsgebied van Zwolle.

Het criterium voor hun bereik is de reis-tijd. Er zal onderzocht worden welke reis-tijd voor verschillende typen van verplaat-singen binnen de regio acceptabel is.

2. Betrouwbare bereikbaar-heid:het zo verantwoord en betrouwbaarmogelijk geleiden en accommoderen vanhet economisch noodzakelijke verkeer enhet bezoekersverkeer van en naar deknooppunten (centra, attractiepunten enbedrijventerreinen) in de netwerkstad.Het criterium voor bereikbaarheid is dekwaliteit van multimodale ontsluiting. Erzal onderzocht worden op welke wijze deverkeersnetwerken (w.o. de waterverbin-dingen) optimaal kunnen worden ver-knoopt in relatie tot de ruimtelijke ont-wikkeling van centrumgebieden (zoals destationsgebieden, de A28-zone en deZuiderzeehaven), die elkaar aanvullen enniet beconcurreren op thema's of doel-groepen.

3. Duurzame verbindingen:het zorgen voor adequate en duurzamesamenhang tussen het verkeersnetwerken de rode en groene ruimte in deNetwerkstad met het oog op behoud enverbetering van de kwaliteit van de leef-omgeving (ruimtelijke kwaliteit, geluid,luchtkwaliteit, veiligheid). De huidige en teverwachten infrastructurele capaciteit zaloptimaal worden benut en er zal onder-zoek worden verricht naar de reserve-ringsruimte voor duurzame nieuwe infra-structuur, die nodig is om de toekomstigegroei van het verkeer te accommoderen(zoals mogelijkerwijs voor de periode na2020 in de oostflank van Zwolle vanwegetoekomstige groei van bevolking enbedrijven).



Strategische keuzen

De uitwerking van de prioriteiten is ver-taald in de volgende drie strategische pak-ketten van uitvoeringsmaatregelen, welkezijn opgenomen in drie van de boegbeel-den.

1. Kwaliteitsimpuls openbaarvervoerOm de binnensteden bereikbaar te hou-den en de regionale voorzieningen toe-gankelijk te maken en te houden voor hetverzorgingsgebied van de Netwerkstadwordt het begrip IJsselnet geïntroduceerd.Het IJsselnet is de hoogwaardige open-baar vervoerverbinding (HOV) tussen detwee steden. Dit net bestaat uit deKamperlijn en de Hanzelijn (tussenZwolle en Kampen) die gekoppeld wor-den met het openbaar vervoer op de'stadsring' van Zwolle als 'drager' voor deverbinding en ontsluiting van het centrum,het medisch zorgcluster,Voorster Poorten het kennis- en onderwijscluster inZwolle. Hierin ligt de opgave beslotendienstregelingen goed op elkaar af testemmen. Ook betekent dit het verster-ken van het draagvlak van de Kamperlijndoor extra haltes bij Zwolle en het inzet-ten van hoogwaardige busverbindingenmet doorstroomgarantie vanuit de wijde-re regio naar centrumstad Zwolle

2. Versterken knooppunten Op een aantal punten ontmoet hetIJsselnet het hoofdwegennet, de A28 ende toekomstige A50, bij knooppuntZwartewater en bij de Hanzeknoop. Daarontstaan knopen met een groot publieks-bereik en commerciële functies. De func-tie van het bestaande station van Kampenzal veranderen door de komst van deHanzelijn en het nieuwe station. Denadruk zal vooral komen te liggen op defunctie van de interlokale HOV-verbin-ding. Door de ligging was het station vanoudsher al de entree voor de binnenstadvan Kampen. Deze functie wordt ver-sterkt. Daarom zal het gebied rondom hetbestaande station in Kampen ontwikkeldworden ter versterking van de centrum-voorzieningen in Kampen (zie boegbeeld'Stationsomgevingen HanzestationsZwolle en Kampen).Voorwaarde voor een

dergelijke ontwikkeling is het handhavenvan een snelle, frequente verbinding tus-sen Zwolle en Kampen. Het nieuwe stati-on bij Kampen biedt goede ontwikkelings-mogelijkheden die moeten worden uitge-nut. Ook de A28-zone zal veranderen alsetalage van de Netwerkstad. Deze locatie(m.n. de Voorsterpoort) biedt een uitgele-zen kans voor het uitbouwen van de ken-nis -, congres- en hotelfaciliteiten endienstverlening en kantoren. Ze vormeneen innovatief milieu, in combinatie met(hoofd)kantoren van landelijke onderne-mingen. Ingezet wordt op een nieuw stati-on van de Kamperlijn bij zowelStadshagen als de A28-zone.

3. Capaciteitsverhogingbestaande infrastructuurAllereerst betreft dit het verhogen van decapaciteit van de A28, de N50/A50, RW35en de verbinding van de regio met deA6'/N23 (zie boegbeeld A28-zone: de eta-lage van de Netwerkstad'). Ook omvathet de uitbreiding en completering vanhet interlokale en regionale fietsnetwerk,inclusief veilige en droge stalling, als ookhet verbeteren van het onderliggendwegennet, o.m. met behulp van dynamischverkeersmanagement en gebiedsgerichtbenutten. Beter benutten betekent ookhet letten op de restcapaciteit in het ver-keersnetwerk in de regio voor nieuweruimtelijke ontwikkelingen, zoals bijKampen, en het verbeteren van de ont-sluiting van Hessenpoort I en II doorgebruikmaking van vervoermanagement.Voorkomen moet worden dat te zwareruimtelijke bundeling leidt tot nieuwe ver-stopping van het verkeersnetwerk en erzal voldoende ruimte gereserveerd moe-ten worden voor nieuwe infrastructuur.De vaargeul van de IJssel wordt op ditmoment van Kampen tot en metKetelmeer geschikt gemaakt voor schepenmet een diepgang tot 3,50 meter. DeZuiderzeehaven heeft een diepte van 4,30meter, zodat scheepvaart met een diep-gang van 3,50 meter kan worden geac-commodeerd. Zwolle KampenNetwerkstad vindt dat moet wordeningespeeld op ontwikkelingen in descheepvaart zodat na uitdiepen schepenmet een grotere diepgang (4,50 meter)kunnen worden ontvangen. Hiervoor is



tevens een aanpassing van het sluizencom-plex bij Kornwerderzand noodzakelijk.

Afspraken:

• Capaciteitsverhoging van de A28, deN50/A50, RW 35 en de verbindingnaar de A6 (via de N23) zijn nodig omde Netwerkstad bereikbaar te hou-den. Zwolle Kampen Netwerkstadheeft de 'gezamenlijke inzet op dezecapaciteitsverhoging opgenomen bij dedoelen van boegbeeld A28-zone: etala-ge van de Netwerkstad.

• De vaargeul van Kampen totKetelmeer: uitdieping van de vaargeulvan de IJssel is in het belang vanZwolle Kampen Netwerkstad om ont-wikkelingen in de ontwikkelingen in descheepvaart te kunnen volgen en eenvolwaardige aansluiting op hetEuropese vaarwegennet voor coasterste realiseren.

• Kwaliteitsimpuls Openbaar Vervoer:het IJsselnet. De aanleg van deHanzelijn en het opwaarderen van deKamperlijn tot HOV-verbinding biedenkansen voor een kwaliteitsimpuls voorhet openbaar vervoer in ZwolleKampen Netwerkstad. Om de voor-zieningen van Zwolle KampenNetwerkstad voor alle inwoners vanZwolle Kampen Netwerkstad en deregio bereikbaar te houden en de bin-nensteden niet dicht te laten slibbenmet autoverkeer, worden de regionalevoorzieningen geconcentreerd bijbepaalde centra en knopen.

• De Kamperlijn als hoogwaardig open-baar vervoerverbinding (HOV).Doelstelling van Zwolle KampenNetwerkstad is van de Kamperlijn eenHOV-verbinding te maken met moge-lijk twee extra haltes: een halte nabijStadshagen (gekoppeld aan voorzienin-gen op wijkniveau) en een halte bij dekruising van de Kamperlijn met destadsring van Zwolle (de A28-zonemet Voorsterpoort enZwartewaterallee.

• Kansen benutten van de Hanzelijn(plus).Versterking van de knooppunt-functie door benutten van de stations-omgevingen. Met de komst van de

Hanzelijn worden Zwolle en Kampendoor een nationale lijn verbonden. Dekomst van de Hanzelijn zorgt ervoordat de centrale ligging die Zwolle alheeft versterkt wordt en dat Kampeneen nieuw station krijgt direct aan hethoofdrailnet. Het uitgangspunt "behou-den en verder versterken van descharnierfunctie van Zwolle KampenNetwerkstad" wordt hiermee onder-streept. Zwolle en Kampen voerendaarom gezamenlijk de regie en deinvulling en richting van beide stati-onsomgevingen zal in onderlingeafstemming plaats vinden.

• Het station van Zwolle is en blijft hetbelangrijkste knooppunt. Het is hetstation van Zwolle KampenNetwerkstad voor wonen, werk, scho-ling, zorg en recreatie. De stationsom-geving van Zwolle blijft het belangrijk-ste nationale en regionale openbaarvervoersknooppunt met de bijbeho-rende stedelijke programma's; Zwollevervult de transferfunctie vanZuidwest- en Zuid-Nederland naarNoord-Nederland. Deze functie wordtverder versterkt door de opwaarde-ring van de Hanzelijn naar deHanzelijn-plus-variant. Zwolle krijgthierdoor een nationale lijn die West-Nederland verbindt met Noord-Nederland.

• Het Hanzestation Kampen zal deoriëntatie van Kampen sterk doenveranderen. Door de Hanzelijn komtKampen aan een doorgaande railver-binding te liggen waardoor bij de nieu-we stationsomgeving ruimte voor ont-wikkeling ontstaat. Het is naast hetstation van Zwolle een belangrijk sta-tion van Zwolle Kampen Netwerkstadwaarbij de functionele invulling nogopen staat.Te denken valt aangemengde functies zoals kantoren,wonen en voorzieningen. Bovendienheeft deze stationslocatie knooppunt-potentie omdat spoor en weg bijelkaar samenkomen.

• De Stadsring. De bestaande stadsringvan Zwolle vormt met de A28 eenruimtelijk en verkeerskundig ordenen-de functie bij de verdere ontwikkelingvan Zwolle.Aan deze stadsring liggenkantoren en voorzieningen als de Isala

Klinieken, sportvoorzieningen, waaron-der het nieuwe stadion van FC Zwolle, de nieuwe IJsselhallen ende scholenclusters.Voor dergelijkepubliekstrekkers is een goede bereik-baarheid met de HOV cruciaal. Er isruimte voor uitbreiding van voorzie-ningen langs deze stadsring. De stads-ring zal moeten worden opgewaar-deerd als de verkeersstromen toene-men.




Boegbeeld IJsselnet: kwaliteitsim-puls voor openbaar vervoer

Om de voorzieningen van Zwolle KampenNetwerkstad voor alle inwoners van ZwolleKampen Netwerkstad en de regio bereikbaarte houden en de binnensteden niet dicht telaten slibben met autoverkeer, worden deregionale voorzieningen geconcentreerd bijbepaalde centra en knopen. Om dit aan teduiden wordt het begrip IJsselnet geïntrodu-ceerd. Dit IJsselnet bestaat uit de Hanzelijn, deKamperlijn en (delen van) de stadsring vanZwolle.

Op een aantal punten ontmoet het IJsselnethet hoofdwegennet, de A28 en de toekomsti-ge A50. Daar ontstaan knopen met een groot

Bij de kruising van de Kamperlijn met destadsring van Zwolle is een concentratie vanvoorzieningen en komen ook de publieks-voorzieningen goed bereikbaar aan hetIJsselnet én de A28 te liggen. Deze plek biedtmogelijkheden voor de tweede halte. De haal-baarheid van deze haltes is afhankelijk van desnelheid van de trein en het materieel.

publieksbereik en commerciële functies. Insamenwerking met (markt-)partijen wordtonderzocht hoe de verbindingen optimaal opelkaar kunnen aansluiten, zodat er een samen-hangend vervoersysteem ontstaat. De aanlegvan de Hanzelijn (plus) en het opwaarderenvan de Kamperlijn tot HOV-verbinding alsonderdelen van het IJsselnet zijn een kwali-teitsimpuls voor het openbaar vervoer inZwolle Kampen Netwerkstad.

De provincie Overijssel is op dit moment inonderhandeling met het Rijk over overnamevan de Kamperlijn. Zwolle KampenNetwerkstad streeft naar een HOV-verbindingmet één of twee extra haltes. Een mogelijk-heid is een halte nabij Stadshagen, gekoppeldaan voorzieningen.

Het IJsselnet



5. Op koers naar 2030In dit hoofdstuk wordt de ontwikkelingsstrategie voor uitvoering van het programma,waarin de afspraken en de tien boegbeelden verder worden uitgewerkt. Deze ontwik-kelingsstrategie is niet bedoeld als blauwdruk, want daarvoor is het gebied te groot,de ontwikkelingstermijn te lang en de dynamiek te onvoorspelbaar. Maar wel als stra-tegische kader voor de uitwerking. Daarmee wordt duidelijk hoe Zwolle KampenNetwerkstad vorm wil geven aan de regionale samenwerking en hoe ze de kansen diein dit gebied voorliggen wil benutten. Daarbij is de fasering belangrijk.

5.1Ontwikkelingsstrategie

Vanuit een integrale gebieds-gerichte contextDe ontwikkelingsstrategie richt zich ener-zijds op de noodzakelijke condities voorde gewenste regionale ontwikkeling enanderzijds op de wijze waarop het pro-gramma en de boegbeelden worden uitge-werkt. De kern van de ontwikkelingsstra-tegie van Zwolle Kampen Netwerkstad ishet actief benutten van kansen door mid-del van een integrale gebiedsgerichte aan-pak van het programma, waarin de boeg-beelden een prominente rol spelen.

Inzet op samenwerking De stijl van de uitwerking van de visie ispro-actief en op samenwerking gericht.Op eigen initiatief zal samenwerking met(markt)partijen en intermediaire maat-schappelijke organisaties worden gezocht.Er zal selectief uitvoering gegeven wordenaan projecten. Zwolle KampenNetwerkstad wil samen met (markt)par-tijen, maatschappelijke organisaties enbetrokken inwoners nieuwe ontwikkelin-gen aanjagen, regisseren en stimuleren.Leidend daarin is de Netwerkstadvisie. Desturingsfilosofie die daarbij wordt gehan-teerd is 'regionaal wat moet en lokaal watkan'. Bij de aanpak van de boegbeeldenworden werkgroepen samengesteld metbelanghebbenden vanuit overheid enmaatschappelijke organisaties. Gezamenlijkzullen zij vorm geven aan de uitwerkingvan de boegbeelden. Bijvoorbeeld zoalsdat al gehanteerd wordt bij de boegbeel-den Bypass Kampen en NationaalLandschap IJsseldelta. Hierbij zijn de

bewoners en streekorganisaties bij selec-tie en uitvoering van maatregelen betrok-ken. Op deze wijze wordt maximaal reke-ning gehouden met de specifieke kenmer-ken en ontwikkelingsmogelijkheden. Hetgaat bij ontwikkelingsplanologie als deBypass Kampen ook om in een gezamen-lijk proces van planvorming te zoekennaar mogelijkheden waarbij belangen eninvesteringen gekoppeld worden.

Bij de nadere uitwerking zal per boeg-beeld afhankelijk van de mate van com-plexiteit, inhoud etc., de daadwerkelijkeorganisatie worden ingericht, waarbij deverschillende verantwoordelijkheden vande betrokken instanties duidelijk wordtaangegeven.

FinancieringsstrategieOnderdeel van de ontwikkelingsstrategieis een financieringsstrategie om de midde-len te vinden voor uitvoering van de tienboegbeelden. De financieringsstrategiericht zich op de volgende onderdelen:• maken van afspraken met provincie en

rijk over inzet van middelen; (b.v. inhet kader van EU-Structuurfondsen enInvesteringsprogramma Landelijkgebied);

• op termijn middelen borgen in debegroting van Zwolle en Kampen omde regionaal gewenste investeringen terealiseren;

• inbreng tot stand brengen van privaatkapitaal voor de uitvoering van boeg-beeldprojecten in de vorm vanpubliek-private samenwerkingscon-structies;

• opstellen van een meerjareninveste-ringsprogramma.



Zwolle Kampen Netwerkstad wil de kan-sen die het EuropeesStructuurprogramma 2007-2013 voor deregio (stad en platteland) kan biedenvolop benutten. De NetwerkstadvisieZwolle Kampen dient als basis voor inves-teringen in het kader van de EuropeesStructuurfondsen en hetInvesteringsprogramma Landelijk gebied.Zwolle Kampen Netwerkstad wil actiefbijdragen leveren aan de invulling van deprogramma's. Primair richt ZwolleKampen Netwerkstad zich daarin op deboegbeelden.

Zwolle Kampen Netwerkstad zal de lob-bymogelijkheden richting Rijk enEuropese Commissie aanwenden om mid-delen voor de boegbeelden vrij te maken.Andere investerings- en subsidiemogelijk-heden voor de toekomst zullen wordenonderzocht. Zwolle Kampen Netwerkstadzal de boegbeelden nader inhoudelijk uit-werken en van een financiële vertalingvoorzien. Op basis hiervan zal een meer-jarenraming worden gemaakt voor hetMeerjareninvesteringsprogramma ter ver-dere besluitvorming door partijen.

Veel van de programmeringopgaven zoalsdie zijn opgenomen in de strategischeagenda en zijn uitgewerkt in het program-ma (hoofdstuk 4) krijgen hun invullingvanaf 2005, maar zijn pas na ettelijke jareneffectief. Ook voor de boegbeelden geldtdat daadwerkelijke realisatie pas overjaren zal plaatsvinden(zie de bolletjes).Echter, Zwolle Kampen Netwerkstad richtzich niet alleen op de toekomst, maar ookop het heden. Daarom wordt nu gestartmet de inhoudelijke voorbereiding van deboegbeelden en wordt per jaar de voort-gang bewaakt.


Tabel Indicatieve fasering Boegbeelden

Boegbeelden Tot 2010 2010-2020 2020-2030Inwoners: <180.000 180.000-200.000 200.000

1. Ontdek de IJsseldelta •2. Zorgen voor de Toekomst • • •3. Bypass Kampen •4. A-28 zone • •5. Stationsomgevingen •6. Vernieuwing Economie •7. Meerdaags Verblijfstoerisme • •8. Nationaal Landschap IJsseldelta • •9. Stadsranden • •10. IJsselnet •

• de bolletjes markeren de periode waarin een boegbeeld tot uitvoering komt.


5.3Meerjareninvesterings-programma en uitvoeringsprogramma

De uitwerking van het programma en detien boegbeelden zal met behulp van eenMeerjareninvesteringsprogramma voor demiddellange termijn plaatsvinden, op basiswaarvan per jaar een uitvoeringsprogram-ma wordt opgesteld.

Meerjareninvesterings-programmaIn een Meerjareninvesteringsprogrammaworden de voornemens voor de midden-lange termijn van Zwolle KampenNetwerkstad en de bijbehorende financië-le inspanningen van partijen weergegeven.Het Meerjareninvesteringsprogrammawordt door de raden van Zwolle enKampen vastgesteld. De StuurgroepZwolle Kampen Netwerkstad kan hetmeerjarenbeleid op basis van tussenevalu-aties periodiek bijstellen.

Uitwerking van de boegbeeldenNaast de programma-afspraken worden inhet Meerjareninvesteringsprogramma deboegbeelden uitgewerkt in duidelijke doe-len, fasering en gewenste resultaten. Perboegbeeld zal naast inhoudelijke samen-werking met (markt)partijen, ook demogelijkheden van private financieringworden onderzocht. Met name door eenintegrale gebiedsgerichte aanpak waarinonrendabele aan meer rendabele onder-delen kunnen worden gekoppeld, is eencombinatie maatschappelijke en privatedeelname mogelijk voor zover visies enbelangen gedeeld worden en leiden totinvesteringsruimte en gezamenlijke inzet.De verschillende projecten onder deboegbeelden worden benoemd en debudgetbehoefte wordt opgesteld.

Voor elk van de boegbeelden afzonderlijkzal een beschrijving worden opgesteld,met aandacht voor doel, bestuurlijk enambtelijke trekker, samenwerking metpartners, afbakening van de verschillendeverantwoordelijkheden, organisatie,

budgettering, plan, proces en planning ende gewenste resultaten.

Bestuurskader per boegbeeldVoor de aansturing en bewaking van deboegbeelden wordt per boegbeeld eenbestuurskader opgesteld, waarin -naasteen samenvatting van deNetwerkstadvisie- de randvoorwaarden(programmatische afspraken, financiën enverantwoordelijkheden) zijn uitgewerkt.Deze netwerkstadparagraaf met bestuurs-kader zal aan alle boegbeelden wordentoegevoegd.

Samengevat wordt per boegbeeld opgenomen:1. netwerkstadparagraaf met bestuurs-

kader2. inhoud, stadium van uitwerking 3. samenwerkingsvormen4. rollen, verantwoordelijkheden en

bevoegdheden5. instrumenten en financiën6. organisatie, proces7. schaal8. tijdpad en fasering

UitvoeringsprogrammaVoor de uitwerking van hetMeerjareninvesteringsprogramma wordtper jaar een uitvoeringsprogramma opge-steld. De ontwikkelingsstrategie en demate waarin partners en marktpartijenworden betrokken wordt in het uitvoe-ringsprogramma verder uitgewerkt.Maatwerk, innovatieve samenwerkingsvor-men voor de uitvoering en een aanpak diegericht is op een doelmatige benaderingvan de boegbeelden staan voorop. In hetuitvoeringsprogramma zal naast de boeg-beelden ook aandacht zijn voor bestaanderegionale projecten en regionale projec-ten voortkomend uit het programma vanhoofdstuk 4. Ook initiatieven van derdenin het uitvoeringsprogramma opgenomenworden, mits passend binnen de kadersvan de Netwerkstadvisie.

(Tussen)evaluaties en monitoringHet uitvoeringsprogramma wordt jaarlijksgeëvalueerd en op onderdelen bijgesteld.Zo dient het uitvoeringsprogramma als

sturingsinstrument om prioriteiten in hetMeerjareninvesteringsprogramma bij testellen en tijdig budgetteringsvraagstukkenaan de orde te kunnen stellen.

Voor de visie is het van belang op tal vanonderwerpen maatschappelijke ontwikke-lingen te volgen. Op basis van de tussene-valuaties en monitorgegevens kan ookingespeeld worden op veranderendeomstandigheden en trends. Het kan zijndat we in de toekomst in deze regio ookstaan voor het oplossen van andere vraag-stukken dan nu voorzien. Herijking van devisie kan dan ook aan de orde zijn. Eenherijking van de visie zal gerelateerd blij-ven aan de strategische lokale plannen,het Structuurplan Zwolle, de StrategischeVisie Kampen en het streekplan van deprovincie Overijssel.

5.4 Relatie met lokaleplannen

In de lokale plannen van Zwolle enKampen wordt het eerste hoofdstukgewijd aan de Netwerkstadvisie, om deregionale samenhang direct tot uiting tebrengen in de lokale plannen en aan tegeven wat de wisselwerking is tussen destrategische plannen. Hiermee wordt eenvan de doelstellingen van deNetwerkstadvisie bereikt, namelijk veran-kering in de strategische planvorming vanZwolle Kampen en Provincie Overijssel.



Kaderstellende uitsprakenNetwerkstadvisieDe kaderstellende uitspraken zijn sturendvoor de vertaling in fase II: de fysieke,economische en sociale uitwerking van deNetwerkstadvisie. Fase II moet uiteindelijkuitmonden in het uitvoeringsprogrammamet afspraken en boegbeeldprojecten. Erzijn zes kaderstellende uitspreken gefor-muleerd met daaronder kort omschrevenwat de betekenis is van de kaderstellendeuitspraken voor Zwolle KampenNetwerkstad.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest vanuithaar veranderende concurrentiepositievoor een pro-actieve houding waarbij zijontwikkelingen die op het gebied afkomenaccommodeert en gewenste nieuwe ont-wikkelingen stimuleert indien functioneelorganiseert Zwolle-Kampen samenwer-kingsverbanden met andere overheden.

Betekenis:• Eenduidig kiezen voor netwerkstad.• Gezamenlijk de regie voeren over

ontwikkelingen die op het gebiedafkomen.

• Elkaar steunen bij versterken concur-rentiepositie.

• Openstaan voor landelijke program-ma's op gebied van werkgelegenheid,wonen en voorzieningen.

• Niet alleen vraag accommoderenmaar ook stimuleren.

• Per opgave bekijken of het noodzake-lijk is functionele samenwerking aan tegaan met andere overheden.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest ervoor om vanuit haar nationale positie detoekomstige verstedelijkingsopgaven geza-menlijk op te pakken, passend bij circa200.000 inwoners in 2030 en rekeninghoudend met een veel groter regionaalverzorgingsgebied. Uitgangspunt is eengoede balans tussen leefklimaat, bereik-baarheid en economie.

Betekenis:• Het ontwikkelen van een gemeen-

schappelijke woonvisie waarbij voorde totale Netwerkstad uitgegaanwordt van pluriforme woonmilieusvoor alle doelgroepen.

• Het gezamenlijk sterk maken vooreen bypass bij Kampen gekoppeld aaneen waterrijk woonmilieu en nieuwevormen van waterrecreatie.

• Verder uitbouwen van het economischprofiel waarbij complementariteit uit-gangspunt is.

• De woningbouwopgave zal voor hetstedelijk gebied van Zwolle met namegericht zijn op stedelijke woonmilieusen verdichting. Kampen biedt moge-lijkheden voor watergebonden woon-milieus passend bij de maat en schaalvan Kampen.


Bijlage 1 Kaders voor de Netwerkstadvisie

De kaders, vastgesteld door de raden

Zwolle Kampen Netwerkstad is een samenwerkingsverband tussen de gemeentenZwolle en Kampen en de provincie Overijssel. Begin 2004 is besloten voor het gebiedeen visie op te stellen en op basis daarvan boegbeeldprojecten te benoemen. In hetnajaar van 2004 hebben de raden van Zwolle en Kampen de kaders vastgesteld voorde Netwerkstadvisie. De kaders moeten gezien worden als de politiek-bestuurlijkeuitgangspunten voor de Netwerkstadvisie en geven inzicht in de gemeenschappelijkeopgaven waaraan in Netwerkstadverband gewerkt moet worden (zie 'Rapportage fase1, kaders voor de Netwerkstadvisie').


• De groei tot circa 200.600 inwoners(indicatief, aanname is een bandbreed-te tussen 180.000 en 220.000 inwo-ners) moet een bijdrage leveren aande vitaliteit, levendigheid en veiligheidvan de historische binnensteden.

• Specifieke gebiedsgebonden kwalitei-ten op het gebied van natuur, land-schap en water koesteren in Inzettenvoor kwaliteit woon- en leefomgeving.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voorhet versterken en uitbreiden van een(inter-)nationaal wegen-, spoorwegen- enwaterwegennetwerk met daaraan gekop-peld een uitgebreid regionaal netwerk-voor openbaar vervoer, langzaam verkeer,gemotoriseerd verkeer en transport overwater (recreatief en zakelijk).

Betekenis:• Structureel waarborgen doorstroming

A28.• Gemeenschappelijke inzet om de N50,

N35 en N23 op te waarderen.• Reserveren nieuwe verstedelijkingszo-

nes langs de A28 gericht op bedrijvenlangs de N50 gericht op woonmilieus,toerisme en recreatie en uitbreidings-mogelijkheden bij de Zuiderzeehaven.

• Versterken combinatie auto infrastruc-tuur en openbaar vervoer.

• Het ontwikkelen van het nieuwe stati-on voor de Hanzelijn tot een gediffe-rentieerd woon- en werkmilieu metruimte voor voorzieningen passend bijtotale profiel van de netwerkstad.

• GebruiksmogelijkhedenZuiderzeehaven vergroten door tech-nische aanpassingen zoals het verdie-pen van de vaargeul.

• Transformatie spoorlijn Zwolle -Karnpen naar hoogwaardig openbaarvervoer als onderdeel van een regio-naal en stedelijk openbaar vervoers-netwerk.

• Veelzijdige betekenis van water in hetgebied inzetten in toeristisch recrea-tief profiel.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voorbehoud en versterken van haar kwalitatie-ve compleetheid door o.a. het stimulerensynergie tussen bedrijfsleven, onderwijs,logistiek en zorg.

Betekenis:• Behoud en verder ontwikkelen van de

scharnierfunctie van Zwolle KampenNetwerkstad.

• Versterken van sectoren die achteropdreigen te raken zoals landbouw entoerisme en recreatie.

• Zorg en aandacht voor bestaandebedrijven en voorzieningen en hunbranche-organisaties.

• Versterken en bewaken bestaandesociale binding aan de steden.

• Inzetten op evenwichtige bevolkings-opbouw met kansen voor iedereen inde samenleving. Dit heeft gevolgenvoor type werkgelegenheid en voor-zieningen.

• Stimuleren van innovatie door hetkoppelen van (universitair) onderwijsaan het bedrijfsleven en aan de zorgsector.

• Stimuleren van creativiteit door ruim-te te bieden aan eigen initiatieven enondernemingen.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voorhet positioneren van grootschalige regio-nale voorzieningen langs de hoofdinfra-structuur en voor maatschappelijke enzorgvoorzieningen in de directe nabijheidvan de verschillende woongebieden.

Betekenis:• Het maken van afspraken over de situ-

ering en bereikbaarheid van regionalevoorzieningen waarbij het uitgangs-punt is dat deze voorzieningenbestemd zijn voor tenminste de gehe-le netwerkstad

• Groei van het inwonertal betekentgroei van stedelijke voorzieningen ophet gebied van onderwijs, welzijn,sport en cultuur en het ontwikkelenvan werkgelegenheid tenminste pas-send bij de eigen beroepsbevolking

• Het ontwikkelen van twee zorgboule-vards, één in Zwolle en één inKampen, aanvullend op een basisvoorzieningenpakket op wijkniveau.

Zwolle Kampen Netwerkstad kiest voorhet ontwikkelen van een toeristischrecreatief profiel van nationaal formaatwaarbij wordt ingezet op het uitbreidenvan het verblijfstoerisme, het versterken

van de samenhang tussen beide binnen-steden en het uitwerken van het themawater tot toeristisch recreatief profiel.

Betekenis:• Ontwikkelen van een toeristisch

recreatief profiel voor de combinatiestad en land, waarbij ingezet wordt opcultuurtoerisme, stedelijk toerisme,natuurtoerisme en het combinerenvan al aanwezige toeristische activitei-ten waardoor meerdaags verblijfstoe-risme wordt gestimuleerd.

• Het benutten en versterken van aan-wezige landschappelijke kwaliteiten enbestaande en nieuwe waterlopen enwatergebieden voor recreatief mede-gebruik.

• Versterken en verder uitbouwenrecreatieve waardeBelvedèregebieden.

• Behoud en versterken landbouwfunc-tie polder Mastenbroek.

• Onderzoeken van nieuwe gebruiks-waarde voor mogelijk vrijkomendland.

• Vasthouden en versterken van de cultuurhistorische waarde.

• Het inzetten van de educatieve,recreatieve en cultuurtechnische bete-kenis van de aanwezige gevarieerdewatermilieus tot toeristische trekker.



Bijlage 2 De strategische agenda

De colleges van de gemeente Zwolle,Kampen en de provincie Overijssel willen,uitgaande van de vastgestelde kaders (ziebijlage 1), gezamenlijk Zwolle KampenNetwerkstad tot verdere ontwikkelingbrengen. Daartoe hebben zij op 15 maart2005 aangegeven dat de meerwaarde vanZwolle Kampen Netwerkstad ligt bij devolgende maatschappelijke ontwikkelingen:

1. Infrastructuur: inzetten op een goedopenbaar vervoer, op de Hanzelijn en opde Kamperlijn en de A28,A50 en RW35.• de Kamperlijn is van belang voor

Zwolle Kampen Netwerkstad metextra haltes bij Zwolle;

• gezamenlijke inzet is het maximaalbenutten van de Hanzelijn, waarbij defrequentie een voortdurend punt vanaandacht zal zijn;

• de kansen die de Hanzelijn-plus kanbieden, onderzoeken op kansen voorhet netwerk en vervolgens inzettenop gezamenlijke lobby;

• gezamenlijke lobby voor capaciteits-verhoging van de A28, N/A50 en ver-binding naar de A6;

• opstellen van een bereikbaarheidsana-lyse (onderbouwing), met als uitgangs-punten de A28 en A50.

2.Voorzieningen: een maatschappelijkeprogrammering vanuit thema's, doelgroe-pen en differentiatie vanuit de complementariteit van voorzieningen:• collectieve afspraken ten aanzien van

voorzieningen en locaties: dit zal ver-der moeten worden uitgediept.

3.Werken: collectieve afspraken ten aan-zien van afstemming, profilering en programmering. De lijn van bestaandeafspraken doortrekken, met specifiekeaandacht voor het ontwikkelen van eengezamenlijke visie op detailhandelen kantorenprogrammering:• bij de programmering van bedrijven-

terreinen, detailhandel en kantorenaandacht voor fasering. Een actieveoverheidssturing ook ten aanzien vanmarktpartijen is gewenst;

• de inrichting van de stationsomgevingHanzestation is van netwerkstadbe-lang, afstemmen met Zwolle, stations-omgeving Zwolle en met name A28-zone en vice versa afstemmen vanZwolle met stationsomgeving Kampenis daarom uitgangspunt;

• een nadere uitwerking van de eigenonderscheidende profilering van beidestations en omgeving is gewenst, waar-bij de gelegde accenten complemen-tair zijn aan elkaar waardoor eenmeerwaarde voor Zwolle KampenNetwerkstad wordt bereikt;

• de A28-zone komt nadrukkelijk op deagenda;

• met de relatie met het landelijk gebiedzal zorgvuldig worden omgegaan;

• "Spiegeling over RW50" blijft gehand-haafd als toekomstig ontwikkelingsge-bied met aandacht voor nieuwe invals-hoek: een poortfunctie voor ZwolleKampen Netwerkstad.

4.Wonen: gezamenlijke zorg voor kwanti-tatief en kwalitatief voldoende 'woonaan-bod'. Een gezamenlijke woningbouwpro-grammering en different-iatie zijn belang-rijke instrumenten ten behoeve van deeconomische structuurversterking van hetnetwerk. Het netwerk zet in op bijzondere woonmilieu's (IJsseldelta):• een samenhangend beeld va n gewens-

te woonmilieu's op netwerkstadniveaumoet worden opgesteld;

• toevoeging van bijzondere woonmi-lieu's, zoals de watergebonden woon-milieu's, project IJsseldelta-Zuid, wor-den als economische structuurverster-ker voor het totale netwerkgebiedopgevat;

• voor Zwolle Kampen Netwerkstad isproject IJsseldelta een kans en moetde keuze voor een groene of blauwebypass strategisch gezien op netwerk-stadniveau genomen worden;

• Kampen en Zwolle willen gezamenlijkwervende woonmilieu's creëren, ookaantrekkelijk voor de hogere inko-mens;

• Zwolle en Kampen agenderen eenbespreking over de afronding vanStadshagen richting 's Heerenbroek. Inhet kader van de begrenzing van het



Nationaal Landschap zal de provincieaan deze bespreking deelnemen.

5. Landschap en landbouw: zorgvuldigomgaan met de kwaliteiten van de landelijke omgeving en landschap.Voor het vestigingsklimaat groene kwaliteiten zogoed mogelijk inplannen.Aandacht voorde landbouw:• Polder Mastenbroek moet behouden

worden en niet als toekomstig woon-milieu worden aangemerkt;

• de glastuinbouw Koekoekspolderwordt gezien als een wervende, inno-vatieve sector met kansen voor verde-re kennisontwikkeling. Op termijn zalover uitbreiding naar nieuwe tuin-bouwlocaties in overleg met demarktpartijen nader besloten worden;

• potenties van project IJsseldelta ophet gebied van sociale en economi-sche ontwikkelingen dragen bij aanversterking van de kwaliteit van hetNationaal Landschap;

• In de stadsrandgebieden van Zwolleen Kampen wordt het meervoudigruimtegebruik (functies: landbouw,natuur, recreatie en water) krachtigondersteund.

Hierbij wordt onder meer gedacht projecten zoals Noordelijke Stadsrand,Buurtschap IJsselzone Zwolle, deelgebiedHasselt-Zwolle (Vecht-Regge visie) bijZwolle en projecten voortkomend uit deIJsseldelta Noord en Zuid bijIJsselmuiden/polder Mastenbroek enKampen / bypass.

6. Identiteit: eigen identiteit niet onderge-schikt maken, wel nevengeschikt. Het issoms wel nodig om het gezamenlijkebelang naar voren te trekken:• twee Hanzesteden, goed bereikbaar,

met een natuurlijke waardevolleomgeving. Meerwaarde behouden enhoog inzetten op eigen kapitaal voordiverse doelgroepen;

• cultuur meer benutten, meer verbin-dingen maken, dwarsverbanden leggentussen activiteiten. Cultuur benuttendoor creëren van broedplaatsen;

• zingeving is een goed bindend thema;benut dragende structuren (HBO/uni-versiteit); het gaat daarbij vooral omverbindingen te leggen tussen uitingenervan; een marketeer hierop inzetten.

7.Toerisme: één van de speerpunten vande samenwerking Zwolle Kampen.Potenties sterker benutten, waarbij meeraansluiting bij de verbinding van stad enommeland, identiteit en cultuur, en zingeving:• de switch naar verblijfstoerisme wordt

nagestreefd, met name kort verblijf enmeerdaagse programma's rond congressen;

• het Masterplan Toerisme moet wor-den geactualiseerd.



Bijlage 3 De literatuurlijst

BVR 2004 Kaders voor DeNetwerkstadvisie, in opdracht vangemeente Zwolle, gemeente Kampen enprovincie Overijssel.

BVR 2005 Programmatische onderleggerNetwerkstad Zwolle-Kampen 2030, inopdracht van gemeente Zwolle, gemeenteKampen en provincie Overijssel. Hierin iseen volledig overzicht opgenomen van allerelevante beleidsstukken en onderzoeken.

Gemeente Kampen Ruimtelijk-strategischdocument Kampen 2030.

Gemeente Zwolle:VoorontwerpStructuurplan Zwolle.

Gemeenten Zwolle, Kampen, IJsselmuidenen de provincie Overijssel 2000Samenwerking in de IJsseldelta.Overeenkomst tussen de gemeentenZwolle, Kampen, IJsselmuiden en de pro-vincie Overijssel.

Gerrichhauzen & Partners 2003: De kaar-tenbak voor de toekomst van de gemeen-te Zwolle en Kampen. Eindrapportagefase koersbepaling projectplan visieont-wikkeling Netwerkstad Zwolle-Kampen. Inopdracht van gemeente Zwolle, gemeenteKampen en provincie Overijssel.

Must en H+N+S 2003 Stedelijk NetwerkZwolle/Kampen Lagendocument. Inopdracht van gemeente Zwolle, gemeenteKampen en provincie Overijssel.

Onderzoek & Statistiek, GemeenteZwolle 2004 Zwolle KampenNetwerkstad. Zwolle en Kampen in cijfers2003 / 2004 jaarstatistiek. In opdracht vanConcernstaf, Gemeente Zwolle enManagementteam, Gemeente Kampen .

VROM 2004 Nota Ruimte. Ruimte voorontwikkeling. Publicatie van ministeriesvan VROM, LNV,VenW en EZ .

Zwolle Kampen Netwerkstad 2005Zwolle - Kampen: de toekomst op tafel.

Themabijeenkomsten November 2004t/m januari 2005 . Eindverslag en projecti-deeën.

Bereikbaarheidsvisie Zwolle KampenNetwerkstad december 2005, in opdrachtvan Zwolle Kampen Netwerkstad.

Project IJsseldelta maart 2005 Scenario'sbypass Kampen. In opdracht van provincieOverijssel, gemeente Kampen, GemeenteZwolle, Gemeente Zwartewaterland,Waterschap Groot Salland, Ministerie vanVROM, Ministerie van LNV enRijkswaterstaat Oost Nederland.

Project IJsseldelta 2005 De toekomst vanIJsseldelta Zuid. In opdracht van provincieOverijssel, gemeente Kampen, GemeenteZwolle, Gemeente Zwartewaterland,Waterschap Groot Salland, Ministerie vanVROM, Ministerie van LNV enRijkswaterstaat Oost Nederland.

Project IJsseldelta juni 2005 Uw meningover IJsseldelta Zuid. Participatieverslag. Inopdracht van provincie Overijssel,gemeente Kampen, Gemeente Zwolle,Gemeente Zwartewaterland,WaterschapGroot Salland, Ministerie van VROM,Ministerie van LNV en RijkswaterstaatOost Nederland.

Project IJsseldelta 2006 NationaalLandschap IJsseldeltaOntwikkelingsperspectief, in opdracht vanprovincie Overijssel, gemeente Zwolle,gemeente Kampen, gemeenteZwartewaterland,Waterschap GrootSalland, in samenwerking met diversebelangenverenigingen.



Verantwoording

De procesbegeleiding van de eerste twee fasen (maart 2004 - mei 2005) was in handen van BVR uit Rotterdam. Met dankaan Hilde Blank, Frank Witbraad, Hansje van Douwen, Miranda Reitsma en Mechteld Oosterholt .

Stuurgroep Zwolle Kampen Netwerkstad

ZwolleEric Dannenberg (wethouder, trekker Netwerkstadvisie 2030)Henk Jan Meijer (burgemeester) en Martin Knol (wethouder), Oenze Dijkstra (gemeentesecretaris)

KampenJan Oosterhof (burgemeester, voorzitter Zwolle Kampen Netwerkstad)Aart van der Maat en Remmelt de Boer (wethouders), Jan Goedegebure (gemeentesecretaris)

Provincie OverijsselJan Kristen en Theo Rietkerk (gedeputeerden), Hannie te Grotenhuis (directeur strategie)

ProjectgroepGonnie Hendriks Projectleider Netwerkstadvisie 2030Paula Bijlsma Projectleider Structuurplan ZwolleEric van de Poll Projectleider Strategische Visie en Ruimtelijk Ontwerp KampenAart Kinds Projectleider Bereikbaarheidsvisie Zwolle KampenMarrit Klompe Beleidsmedewerker Landbouw, natuur Landschap, provincie Overijssel)Alice Mittendorp Hoofd Welzijn gemeente KampenClemens Gloudi Senior beleidsmedewerker Economisch Beleid, gemeente ZwolleGerrit Vrielink Beleidsmedewerker Waterschap Groot SallandMargien Katerberg Secretaris Netwerkstadvisie 2030

Tekst, realisatie en redactieGonnie Hendriks (projectleider), Kees Praamstra (Zwolle), Nelleke Vedelaar (ProvincieOverijssel), Eric van de Poll (Kampen), Marja Verwaaijen, Derk Moor, MargienKaterberg en Johan Moolenaar (programmaleider Zwolle Kampen Netwerkstad)

Met dank aanJohn Berends, voormalig bestuurlijk trekker Netwerkstadvisie, voormalig wethouder Zwolle, thans burgemeester Harderwijk.Jan Schings (voormalig programmaleider Zwolle Kampen Netwerkstad),Yvonne Hermus, Marja Verwaaijen, Bertine Ruitenberg,Nicolette Abbas en Bert van den Assem.

De Netwerkstadvisie 2030 is gemaakt in opdracht van de gemeenten Zwolle,Kampen en provincie Overijssel.



Netwerkstadvisie 2030

Documents

Transcript of Netwerkstadvisie 2030