De tweede Denktank: Onderwijs en problematische jeugdgroepen
Nationale Denktank 2013 adviseert over duurzame zorg
2
Nationale Denktank 2013 adviseert over duurzame zorg Op 9 december van het vorig jaar presenteerde de Na- tionale DenkTank 2013 haar eindverslag met als onder- werp de duurzame zorg. 1 Ee ´n van de grootste uitdagingen van onze tijd is hoe we tot een duurzaam zorgsysteem komen dat goed blijft presteren in termen van kwaliteit, toegankelijkheid e ´n kosten. Het probleem waarmee de denktank aan de slag ging was als volgt omschreven: ‘‘Hoe bevorderen we in de Nederlandse gezondheidszorg dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig functioneren, daar verantwoordelijkheid voor nemen en aanspraak maken op de zorg en ondersteuning die maatschappelijke waarde op- levert?’’ Elk jaar organiseert de gelijknamige stichting een ‘Na- tionale DenkTank’ (NDT) en selecteert daarvoor rond de twintig getalenteerde, jonge academici met uiteenlopende studieachtergronden. Men wil met vernieuwende en in- spirerende ideee ¨n bijdragen aan grote maatschappelijke thema’s in Nederland. De denktank bijt zich vier maan- den lang vast in een actueel maatschappelijk dossier. In 2013 dus over zorg, in 2014 zal het gaan over Big Data. Bij het onderwerp worden ook externe opdrachtgevers ge- zocht, die een financie ¨le bijdrage willen leveren, en mee- denken over opdracht en uitwerking. De opdrachtgevers voor 2013 waren: de Gemeente Rotterdam, Friesland Zorgverzekeraar, Commissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen, Bergman Clinics, Vitavalley en Zorgdo- mein. Bij de start zijn door de opdrachtgevers vier specifieke doelgroepen vastgesteld: zorgbehoevende jongeren in probleemgezinnen, volwassenen met chronische aan- doeningen, kwetsbare ouderen en langdurig psychiatri- sche patie ¨nten. Na de kennismaking en de introducties door alle opdrachtgevers, heeft de NDT haar uitgangs- punten als volgt geformuleerd: Gezondheid en veerkracht staan voorop en dit willen wij bereiken door gezond ge- drag en participatie te stimuleren. Mocht er een zorgvraag ontstaan dan verwachten wij dat mensen hier meer zelf- regie over nemen en hun sociale omgeving hierbij be- trekken. Indien professionele zorg noodzakelijk is dan moet kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar zijn, uit- komstfinanciering is hiervoor een belangrijk uitgangspunt. Natuurlijk zijn er geen ‘golden bullit’ oplossingen waar- mee de zorg in e ´e ´n klap duurzaam is. Uiteindelijk hebben de deelnemers tien ideee ¨n in de eindrapportage opgeno- men. Men is – ook nu nog – op zoek naar partners die een idee willen overnemen en uitwerken. In de rappor- tage wordt bij elk idee een deelnemer van de NDT als contactpersoon genoemd. Ik noem hieronder de ver- schillende ideee ¨n in vogelvlucht. De uitwerking en on- derbouwing ervan is te vinden in het verslag over dit project. 1 Wat zal opvallen is dat ze voor een ruim deel buiten het domein van de zorg in gebruikelijke zin vallen. De jonge deelnemers dachten beslist ‘outside the box’: Gedeeltelijk Eigen Risico: Met de introductie van het eigen risico in 2008 zijn de zorgkosten iets gedaald. Een gedeeltelijk eigen risico kan nog additioneel zorgkosten besparen. Hoger kostenbewustzijn ontstaat wanneer ver- zekerde en verzekeraar beiden een percentage van de eerste 1.000 euro aan zorgkosten betalen. De Praatpaal: In openbare (wacht)ruimtes hebben mensen amper contact met elkaar. Dat is jammer, want een praatje gaat juist vaak gepaard met positieve gevoe- lens. Een herkenbaar punt in openbare ruimtes zoals wachtkamers en treinstations, stimuleert positief sociaal contact in heel Nederland. Advieswinkel: De drempel om hulp te zoeken voor lichte psychische nood is erg hoog. Een kostenpost. Maar tijdig aandacht besteden aan deze klachten kan ernstiger klachten voorkomen. Psychologiestudenten zouden eer- der in hun studie praktijkervaring willen opdoen. Het idee is dus een gratis en laagdrempelig advies voor men- sen met lichte psychische klachten door gevorderde stu- denten psychologie. Studenten en begeleiders kunnen zich aanmelden. Samen Uit met Oud-korting: Eenzaamheid heeft een grote invloed op de kwetsbaarheid van ouderen, en ver- groot de vraag naar zorg. Voor culturele instellingen is een beter bereik van jongvolwassenen (18-40) juist inte- ressant. Het idee is dus: Jongeren helpen eenzaamheid onder ouderen te verlagen door ze mee uit te nemen en de jongeren ontvangen daarvoor een korting. Carte Blanche-aanpak in de Jeugdzorg: Bij gezinnen met de zwaarste problematiek zijn soms wel twintig hulpverleners betrokken vanuit de diverse instanties. Deze hulpverleners zijn vaak gebonden aan vastgestelde trajecten met een bepaalde beperkte duur. Deze versnip- perde en zeer kostbare hulp leidt vaak niet tot een struc- turele verbetering in de gezinssituatie. Het idee is e ´e ´n hulpverlener voor een multiprobleemgezin zonder dat het aantal uren, de werkwijze en het einde van het traject vastliggen. Samen Sterk Plan: Veel ouderen (boven 85 jaar) er- varen een verminderde zingeving omdat ze minder kun- nen participeren in de samenleving. Het idee is om sa- menwerkingsverbanden te gaan faciliteren tussen basis- scholen en buitenschoolse opvang enerzijds en woon- zorginstellingen voor ouderen anderzijds. ZelfWijzer, regie over eigen zorg: Patie ¨nten hebben vaak weinig inzicht in de mogelijke behandelingen en behandelaars na een verwijzing van de huisarts. De hui- Redactioneel tsg jaargang 92 / 2014 nummer 2 redactioneel - pagina 53 / www.tsg.bsl.nl
Transcript of Nationale Denktank 2013 adviseert over duurzame zorg
Nationale Denktank 2013 adviseert over duurzame zorg
Op 9 december van het vorig jaar presenteerde de Na-tionale DenkTank 2013 haar eindverslag met als onder-werp de duurzame zorg.1 Een van de grootste uitdagingenvan onze tijd is hoe we tot een duurzaam zorgsysteemkomen dat goed blijft presteren in termen van kwaliteit,toegankelijkheid en kosten. Het probleem waarmee dedenktank aan de slag ging was als volgt omschreven: ‘‘Hoebevorderen we in de Nederlandse gezondheidszorg datmensen zo lang mogelijk zelfstandig functioneren, daarverantwoordelijkheid voor nemen en aanspraak maken opde zorg en ondersteuning die maatschappelijke waarde op-levert?’’
Elk jaar organiseert de gelijknamige stichting een ‘Na-tionale DenkTank’ (NDT) en selecteert daarvoor rond detwintig getalenteerde, jonge academici met uiteenlopendestudieachtergronden. Men wil met vernieuwende en in-spirerende ideeen bijdragen aan grote maatschappelijkethema’s in Nederland. De denktank bijt zich vier maan-den lang vast in een actueel maatschappelijk dossier. In2013 dus over zorg, in 2014 zal het gaan over Big Data. Bijhet onderwerp worden ook externe opdrachtgevers ge-zocht, die een financiele bijdrage willen leveren, en mee-denken over opdracht en uitwerking. De opdrachtgeversvoor 2013 waren: de Gemeente Rotterdam, FrieslandZorgverzekeraar, Commissie Innovatie Zorgberoepen enOpleidingen, Bergman Clinics, Vitavalley en Zorgdo-mein.
Bij de start zijn door de opdrachtgevers vier specifiekedoelgroepen vastgesteld: zorgbehoevende jongeren inprobleemgezinnen, volwassenen met chronische aan-doeningen, kwetsbare ouderen en langdurig psychiatri-sche patienten. Na de kennismaking en de introductiesdoor alle opdrachtgevers, heeft de NDT haar uitgangs-punten als volgt geformuleerd: Gezondheid en veerkrachtstaan voorop en dit willen wij bereiken door gezond ge-drag en participatie te stimuleren. Mocht er een zorgvraagontstaan dan verwachten wij dat mensen hier meer zelf-regie over nemen en hun sociale omgeving hierbij be-trekken. Indien professionele zorg noodzakelijk is danmoet kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar zijn, uit-komstfinanciering is hiervoor een belangrijk uitgangspunt.
Natuurlijk zijn er geen ‘golden bullit’ oplossingen waar-mee de zorg in een klap duurzaam is. Uiteindelijk hebbende deelnemers tien ideeen in de eindrapportage opgeno-men. Men is – ook nu nog – op zoek naar partners dieeen idee willen overnemen en uitwerken. In de rappor-tage wordt bij elk idee een deelnemer van de NDT alscontactpersoon genoemd. Ik noem hieronder de ver-schillende ideeen in vogelvlucht. De uitwerking en on-
derbouwing ervan is te vinden in het verslag over ditproject.1 Wat zal opvallen is dat ze voor een ruim deelbuiten het domein van de zorg in gebruikelijke zin vallen.De jonge deelnemers dachten beslist ‘outside the box’:
Gedeeltelijk Eigen Risico: Met de introductie van heteigen risico in 2008 zijn de zorgkosten iets gedaald. Eengedeeltelijk eigen risico kan nog additioneel zorgkostenbesparen. Hoger kostenbewustzijn ontstaat wanneer ver-zekerde en verzekeraar beiden een percentage van deeerste 1.000 euro aan zorgkosten betalen.
De Praatpaal: In openbare (wacht)ruimtes hebbenmensen amper contact met elkaar. Dat is jammer, wanteen praatje gaat juist vaak gepaard met positieve gevoe-lens. Een herkenbaar punt in openbare ruimtes zoalswachtkamers en treinstations, stimuleert positief sociaalcontact in heel Nederland.
Advieswinkel: De drempel om hulp te zoeken voorlichte psychische nood is erg hoog. Een kostenpost. Maartijdig aandacht besteden aan deze klachten kan ernstigerklachten voorkomen. Psychologiestudenten zouden eer-der in hun studie praktijkervaring willen opdoen. Hetidee is dus een gratis en laagdrempelig advies voor men-sen met lichte psychische klachten door gevorderde stu-denten psychologie. Studenten en begeleiders kunnenzich aanmelden.
Samen Uit met Oud-korting: Eenzaamheid heeft eengrote invloed op de kwetsbaarheid van ouderen, en ver-groot de vraag naar zorg. Voor culturele instellingen iseen beter bereik van jongvolwassenen (18-40) juist inte-ressant. Het idee is dus: Jongeren helpen eenzaamheidonder ouderen te verlagen door ze mee uit te nemen ende jongeren ontvangen daarvoor een korting.
Carte Blanche-aanpak in de Jeugdzorg: Bij gezinnenmet de zwaarste problematiek zijn soms wel twintighulpverleners betrokken vanuit de diverse instanties.Deze hulpverleners zijn vaak gebonden aan vastgesteldetrajecten met een bepaalde beperkte duur. Deze versnip-perde en zeer kostbare hulp leidt vaak niet tot een struc-turele verbetering in de gezinssituatie. Het idee is eenhulpverlener voor een multiprobleemgezin zonder dathet aantal uren, de werkwijze en het einde van het trajectvastliggen.
Samen Sterk Plan: Veel ouderen (boven 85 jaar) er-varen een verminderde zingeving omdat ze minder kun-nen participeren in de samenleving. Het idee is om sa-menwerkingsverbanden te gaan faciliteren tussen basis-scholen en buitenschoolse opvang enerzijds en woon-zorginstellingen voor ouderen anderzijds.
ZelfWijzer, regie over eigen zorg: Patienten hebbenvaak weinig inzicht in de mogelijke behandelingen enbehandelaars na een verwijzing van de huisarts. De hui-
Redactioneel
tsg jaargang 92 / 2014 nummer 2 redactioneel - pagina 53 / www.tsg.bsl.nl
dige infrastructuur is ook weinig gericht op het stimule-ren van zelfregie. Er zijn wel verschillende sites (bijvoor-beeld KiesBeter), maar het is tot op heden ingewikkeldom een zorgverlener te kiezen die echt bij je past. DeZelfWijzer geeft inzicht in de adviezen van de huisarts,een overzicht van de mogelijke behandelaars en de optieom daarna een eigen verwijzing te kiezen.
Zorgkwaliteit verspreid: Voor de consument ontbreekthet vaak aan inzicht in de kwaliteit van de zorg. Het ideeis een stappenplan voor een uniforme meetmethode diezorgresultaten per medisch specialisme en aandoeninginzichtelijk maakt.
Health Impact Bonds (HIB), geld voor preventie eninnovatie: Investeren in innovatie en preventie is lastigomdat de baten pas op langere termijn zichtbaar worden,en vaak ook niet ten goede komen van de investerendepartij. De HIB is een financieringsconstructie waarbijprivate partijen geld voorschieten voor kostenbesparendezorginnovaties en rendement ontvangen bij succes.
Getrapt Pensioen: De meeste mensen stoppen in eenkeer met hun werk. Zo’n abrupte pensionering kan ne-gatieve gezondheidseffecten hebben. Het getrapt pensi-oen biedt mogelijkheid om geleidelijk met pensioen gaanin plaats van abrupt te stoppen met werken waardoorouderen langer actief en betrokken blijven.
De deelnemers van de NDT 2013 zijn 25 zeer gemoti-veerde, nieuwsgierige, creatieve en razendsnelle jongeren,met een grote diversiteit aan achtergronden. Meedoenmet zo’n traject gedurende vier intensieve maanden blijftje leven lang bij. En de deelnemers leren erg veel.
Gaan deze ideeen een aardverschuiving veroorzaken inde zorg? Nee, en ik denk ook dat veel lezers sommigevoorstellen zullen herkennen. Maar het zijn wel heelpraktische, goed onderbouwde ideeen die het waard zijnom uit te proberen. De Stichting NDT is geınteresseerd in
organisaties die een idee willen adopteren voor een pilotof een start-up. Wie pakt een van deze tien handschoenenop? In ieder geval wil Rotterdam de haalbaarheid van deCarte Blanche aanpak verder onderzoeken door een ex-pert meeting te organiseren rond de zorg voor multipro-bleemgezinnen. En – enigszins toevallig – is in Rotterdamonlangs de eerste Impact Bond als financieringscon-structie afgesloten voor de financiering van een re-inte-gratietraject voor jongeren, de zogenaamde Buzinezzclub(zie: www.buzinezzclub.nl).
Het grootste probleem bij innovatie is vaak niet hetidee, maar de invoering van het idee. En daar zou meeronderzoek naar gedaan moeten worden. Een traject als deNDT is voor de deelnemers een fantastische periode eneen prima leerschool voor de jonge academici. Deze‘pressure cooker’ methodes verdienen ook in het onder-wijs een grotere plaats.
Toon Voorham
Noot
Met dank aan alle deelnemers en ondersteuners van deNDT 2013. De auteur was bij de NDT 2013 betrokken alsvertegenwoordiger van de Gemeente Rotterdam.
Literatuur
1. Deelnemers Nationale Denktank 2013, Uitgedokterd. 10
oplossingen voor veerkrachtzorg. Eindrapport 2013. Amster-
dam: de Nationale DenkTank. Zie: http://denktankeindrap-
port2013.businesscatalyst.com/index.html
Correspondentieadres
Toon Voorham, Kenniscentrum Zorginnovatie,Hogeschool Rotterdam, Postbus 25035, 3001 HARotterdam, e-mail: [email protected]
tsg jaargang 92 / 2014 nummer 2 redactioneel - pagina 54 / www.tsg.bsl.nl
