Stimulans voor toerisme,

natuur en landschap

Certificaat

voor duurzaam

toerisme

S t i m u l a n S v o o r t o e r i S m e , n at u u r e n l a n d S c h a p

Nationaal Park Weerribben- Wieden is een aantrekkelijk natuurgebied. Dit grootste aaneengesloten laagveenmoeras van Noordwest Europa biedt water, riet, rust en ruimte. Jaarlijks weten vele toeristen en recreanten het gebied te vinden. Genieten van een kanotocht tussen de rietkragen, varen langs de bloemrijke hooilanden of fietsen langs de vele cultuurhistorische plekken die het gebied rijk is: het is allemaal mogelijk. Om ook de toekomstige generaties van de natuur te laten genieten is het belangrijk om het toerisme op een goede, duurzame, natuurgerichte manier te leiden.

Duurzame, natuurgerichte vormen

van recreatie zijn natuurlijk niet nieuw

voor Weerribben en Wieden. Denk

bijvoorbeeld aan kanoën, fietsen en

wandelen door het nationaal park. Een

grote stap werd tien jaar geleden gezet

toen alle bootjesverhuurders overstapten

op elektrisch aangedreven motoren: de

fluisterboten.

2 3

p r i m e u r i n n e d e r l a n d : c e r t i f i c a at v o o r d u u r z a a m t o e r i S m e

In september 2009 kreeg het Nationaal Park Weerribben- Wieden het ‘Certificaat voor duurzaam toerisme in bescherm-de gebieden’ uitgereikt. Dit bijzondere certificaat werd toe-gekend door de Federatie EUROPARC, een overkoepelende organisatie van beschermde gebieden in Europa. Hiermee is Nationaal Park Weerribben- Wieden het eerste natuurgebied in Nederland dat voldoet aan de richtlijnen van het Europese Handvest voor duurzaam toerisme in beschermde gebieden. Kern van dit Handvest is het stimuleren van toeristische ont-wikkelingen met respect voor natuur en landschap.

Waarom is dit Europese Handvest ontstaan en wat houdt het in? Natuurparken, nationale parken en andere beschermde gebieden in Europa trekken veel bezoekers. Vanwege de toegenomen druk op deze natuur-gebieden is het de uitdaging om hier verstandig mee om te gaan. Het door EUROPARC opgestelde Handvest wil stimuleren dat het toerisme in deze gebieden zich op een duurzame manier ontwik-kelt. Daarbij moet rekening worden gehouden met de natuurdoelen en de belangen van lokale bewoners en bedrijven. Natuurlijk houdt men ook rekening met de bezoekers. Daarnaast wil het Handvest de voorlichting over en de steun aan beschermde gebieden in Europa verbeteren.

4 5

fa S e i

Met de uitreiking van het Certificaat kwam een eind aan Fase I, een traject dat in 2008 begon. In december van dat jaar diende het nationaal park een omvangrijke aanvraag in bij EUROPARC. Verder startte in 2008 de cursus gastheerschap. Inmiddels zijn twee cursussen afgerond waaraan verschillende grote en kleine ondernemers uit de toeristische sector van Weerribben-Wieden meededen. Met de kennis die ze daar opdeden kunnen ze hun gasten meer over het nationaal park vertellen. In april 2009 kwamen vanuit EUROPARC waarnemers om de aanvraag te toetsen. Dit leverde een evaluatierapport op en de toekenning van het Certificaat. Het Nationaal Park Weerribben- Wieden verplicht zich hiermee om zich de komende jaren actief in te blijven zetten voor het duurzaam toerisme.

Hoog niveau toerisme

Ondernemers realiseren zich steeds meer

dat de kwaliteit van het natuurgebied

net zo belangrijk is als de kwaliteit van

de eigen onderneming. ‘Er komt steeds

meer het besef dat alles in elkaar grijpt, ’

aldus Hans Schiphorst, voormalig secre-

taris van het park en tegenwoordig senior

beleidsmedewerker recreatie en toerisme

bij de gemeente Steenwijkerland. Mooi

voorbeeld is de Water Taxi die vanaf de

zomer 2010 fluisterstil tussen Blokzijl en

Giethoorn gaat varen. De combinatie

van varen-fietsen of varen-wandelen

geeft nieuwe mogelijkheden om het

gebied te verkennen.

6 7

m e t h e t o o g o p d e t o e k o m S t

In 2010 startte Fase II, een periode waar concrete stappen worden gezet. Door verder te gaan met deze tweede fase verplicht Nationaal Park Weerribben- Wieden zich te houden aan een aantal voorwaarden met betrekking tot de ontwikke-ling van het duurzaam toerisme. • Versterken van de relatie met toeristische bedrijven,

aangaan van samenwerkingsverbanden.• Uitvoeren van maatregelen op het vlak van duurzaam

toerisme en duurzame bedrijfsvoering.• Blijvend streven naar een hoog niveau van het toeristisch

beleid in het gebied.

fa S e i i

Een recreatiebedrijf dat mee wil doen aan Fase II van het Handvest:• Heeft de cursus gastheerschap

afgerond.• Heeft de informatiebijeenkomst

over het Handvest bijgewoond.• Meldt zich bij het nationaal park

en vraagt de benodigde documen-ten aan.

• Neemt deel aan het platform voor duurzaam toerisme.

• Ontwikkelt op bedrijfsniveau een actieplan voor duurzame acties/activiteiten in en met het nationaal park en doorloopt de procedure voor certificering in het kader van de Green Key.

• Wordt bezocht door een rapporteur van Europarc.

8 9

S a m e n w e r k i n g

Om het duurzaam toerisme succesvol te maken is het belangrijk dat alle partijen die actief zijn op het vlak van recreatie en toerisme sa-menwerken. Daarom is regelmatig contact, overleg en samenwerking waardevol. In de Stuurgroep Toeristische Ontwikkeling Steenwijkerland zijn alle partijen vertegenwoordigd die een rol spelen op het vlak van re-creatie en toerisme: Nationaal Park Weerribben-Wieden, ondernemers, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Regionaal Bureau voor Toeris-me, de gemeente Steenwijkerland en de toeristisch gebiedsregisseur. Daarnaast zijn er verschillende netwerken gevormd waar verschillende initiatieven op het gebied van duurzaam toerisme uit ontstaan. Zo ont-wikkelden ondernemers die de cursus gastheerschap hebben gevolgd al een aantal arrangementen. De recreatieondernemers die verder gaan met fase II van het Handvest voor Duurzaam toerisme vormen samen het Platform voor duurzaam toerisme.

wat i S d e m e e r wa a r d e va n d e fa S e i i - b e d r i j v e n ?

• Grotere waardering van bezoekers door de benadering als gast en niet als klant.

• Nieuwe bezoekers bereiken die duurzaamheid belangrijk vinden.

• Meer herhalingsbezoeken.• Kostenverlaging door toets op

bedrijfsvoering en efficiënt gebruik van energie en water.

• Versterking van de onderlinge samenwerking door deelname aan het platform.

• Nieuw aansprekend marketing instrument: green credability.

• Waardering van het bedrijf op Europees niveau.

• Partner in het grootste netwerk voor duurzaam toerisme in Europa.

cursus gastheerschap

De betrokkenheid van plaatselijke ondernemers bleek ondermeer uit het grote aantal onder-

nemers, 45, dat deelnam aan de cursus gastheerschap. ‘Dat is best veel in een jaar tijd,’ stelt

Thea Peters, coördinator communicatie en educatie van Nationaal Park Weerribben- Wieden.

‘De cursus is goed ontvangen, tijdens de evaluatie kregen we enthousiaste reacties. Nu horen

we weer dat verschillende ondernemers hun medewerkers voor dezelfde cursus opgeven omdat

dit vaak de mensen zijn die de contacten met

de gasten leggen. Aan de balie kunnen ze dan

van alles over het gebied vertellen. Tegenwoor-

dig is een gast ook echt een gast, niet zomaar

een klant. Er wordt ook niet meer een boot

verhuurd, maar een beleving. Liefst zo authen-

tiek mogelijk. Toeristen waarderen het als een

ondernemer leuke dingen vertelt over de omge-

ving: bepaalde weetjes, mooie plekken.’

10 11

m a at r e g e l e n

Nationaal Park Weerribben- Wieden wil het duurzaam toerisme verder ontwikkelen en stimuleren. Bedrijven en ondernemers uit de toeristische sector die eerder de cursus gastheerschap hebben doorlopen, kunnen zich verdiepen in duurzame bedrijfsvoering. Een onderneming moet zich namelijk individueel certificeren om aan de voorwaarden van het Handvest te voldoen. Een Green Key certificaat is de meest gangbare wijze van certificering van recreatiebedrijven in Nederland. Het nationaal park geeft over deze specifieke certificering voorlichting en advies. Daarnaast bekijken de natuurbeheerders de toeristische infrastructuur en sociaal-economische omstandigheden. Allemaal zaken die met het natuurlijke, historische en culturele erfgoed van Weerribben-Wieden te maken hebben. Ook het in kaart brengen van de huidige bezoekers en kijken naar potentiële toekomstige markten horen daarbij.

Handvestparken

Naast Nationaal Park Weerribben-

Wieden hebben binnen Europa in-

middels bijna 75 natuurgebieden van

diverse grootte zich laten certificeren tot

Handvestpark. Het zijn zowel nationale

parken als regionale natuurparken.

Voorbeelden:

• Nationalpark Hohe Tauern,

Oostenrijk

• Naturpark Frankenwald,

Duitsland

• Parc natural de la Zona Volcànica de

la Garrotxa, Spanje

• Parc naturel régional du Luberon,

Frankrijk

• Parco Naturale Alpi Maritime, Italië

• Broads National Park, Engeland

• Koli National Park, Finland

12 13

Colofon

Uitgave: (mei 2010) IVN-Nationaal Park Weerribben-WiedenTekst: Karin de Graaff TekstenFoto’s: Nationaal Park Weerribben-WiedenVormgeving: Ontwerpbureau Lood

www.np-weerribbenwieden.nl

Green Key

Was er vroeger de Milieubarometer,

tegenwoordig kunnen bedrijven in de toe-

ristische sector het Green Key keurmerk

krijgen, een internationaal keurmerk

voor milieuvriendelijke bedrijven. Als een

bedrijf wil voldoen aan de eisen van het

EUROPARC Handvest dan moet het,

naast voltooiing van de cursus gastheer-

schap, ook Green Key gecertificeerd zijn.

Daarbij wordt ondermeer gekeken naar

duurzame bedrijfsvoering en inkoop.

14 15