Naar een gedeelde ontwerpagenda voor Vlaanderen_Dirk Sijmons

ontwerpkracht voor beleid

studiedag, 8 januari 2013‘Een gedeelde ontwerpagenda voor Vlaanderen’

dinsdag 8 januari 13

liberalisering grondmarkt

1850 1875 1900 1925 1950 1975 2000 2025 20501830

1850 1875 1900 1925 1950 1975 2000 2025 20501830

einde plantrekkerij

goedkope treinabbonementen

Hygieinsten

Woningw

et 1901G

ezondheidswet 1901

Natuurschoonw

et 1927

Rijkswegenregelem

ent tegen lintbebouwing

Verkeerswet tegen de lintbebouw

ing 1937

Rijksdienst voor het Nationale Plan 1944

Wet Ruim

telijke Ordening 1962Eerste N

ota RO

Tweede N

ota RO

Vierde Nota RO

Derde N

ota RO

Vijfde Nota RO

Gebundelde deconcentratie

Ruraal en stedelijk domein scheiden

Loi sur les habitations ouvrières 1889

Album

des plan types d'habitations à bon marché

G a r d e n C

i t i e s M o v e m

e n t

Nationale M

aatschappij voor goedkope woningen

tuindorpen in stedentuinw

ijken op plateland

Wet D

en Tayen Premies en kredieten 1948

Nationale M

aatschappij voor de kleine landeigendom

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 1996

Neo-Liberale draai

Maakbaarheid doodverklaard'

Gebiedsontw

ikkeling

D e m

o c r a t i s e r i n g m a s s a m

o b i l i t e i t

Premieregeling M

oyerson 1922

Wet op de Stedebouw

1962

Gew

estplannen

Structuurplan Vlaanderen 2013

Roep op Planning

Kanalen en grote inpolderingen

IND

USTRIELE REVO

LUTIE

IND

USTRIELE REVO

LUTIE

K l i m

a a t - E n e r g i e - M i l i e u c r i s i s


Angst voorverspreidebebouwing

De angst voorde Metropool

Illusie vanomvattende

controle-

Stad-Landcontrast


Seperation between the urban and rural domains


kennis en kapitaalsintensief


liberalisering grondmarkt

1850 1875 1900 1925 1950 1975 2000 2025 20501830

1850 1875 1900 1925 1950 1975 2000 2025 20501830

einde plantrekkerij

goedkope treinabbonementen

Hygieinsten

Woningw

et 1901G

ezondheidswet 1901

Natuurschoonw

et 1927

Rijkswegenregelem

ent tegen lintbebouwing

Verkeerswet tegen de lintbebouw

ing 1937

Rijksdienst voor het Nationale Plan 1944

Wet Ruim

telijke Ordening 1962Eerste N

ota RO

Tweede N

ota RO

Vierde Nota RO

Derde N

ota RO

Vijfde Nota RO

Gebundelde deconcentratie

Ruraal en stedelijk domein scheiden

Loi sur les habitations ouvrières 1889

Album

des plan types d'habitations à bon marché

G a r d e n C

i t i e s M o v e m

e n t

Nationale M

aatschappij voor goedkope woningen

tuindorpen in stedentuinw

ijken op plateland

Wet D

en Tayen Premies en kredieten 1948

Nationale M

aatschappij voor de kleine landeigendom

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 1996

Neo-Liberale draai

Maakbaarheid doodverklaard'

Gebiedsontw

ikkeling

D e m

o c r a t i s e r i n g m a s s a m

o b i l i t e i t

Premieregeling M

oyerson 1922

Wet op de Stedebouw

1962

Gew

estplannen

Structuurplan Vlaanderen 2013

Roep op Planning

Kanalen en grote inpolderingen

IND

USTRIELE REVO

LUTIE

IND

USTRIELE REVO

LUTIE

K l i m

a a t - E n e r g i e - M i l i e u c r i s i s


gereedschappen?

• ontvlechten dynamiek: casco concept;

• landschapsvormende krachten, = landschap;

• subsidiariteit: lagenbenadering;

• delta-planologie;

• metabolisme v/d metropool, judo vs boksen

• integraliteit: kwaliteit, sneller en goedkoper.


dynamieken ontvlechten:casco-concept


Plan ‘Ooievaar’ 1986

scheiding van grondgebruiksvormen naar ruimtelijke dynamiek in:

• een robuust raamwerk voor laag dynamische functies (natuur, bosbouw,drinkwaterwinning);• grote flexible gebruiksruimten voor hoogdynamische functies (landbouw, leisure, verstedelijking)

25 km


de vier componenten


Weerstandverlaging klei-/grindwinning

Weerstandverhoging door natuurontwikkeling/bossen


landbouw watermachine


Een impuls voor economische èn

ecologische ontwikkeling


= landschap


Toerisme = LandschapVerstedelijking = LandschapInfrastructuur = Landschap

Watermanagement = LandschapBosbouw = Landschap

Industriele landbouw = LandschapNatuur ontwikkeling = Landschap

Etcetera = Landschap


Van productie-naar consumptielandschap


2000 51% boeren - 49% burgers

Kleinschalig maar grootscheeps


2005 41% boeren - 59% burgersdinsdag 8 januari 13

D E L A N D E R I J

B A S I S P R I N C I P E = K N O O P E R F


verburgelijking schaalvergoting


subsidiariteit:lagen benadering


Layer model

Layer 1

T=30-100NetworksNodes

Layer 2

Nature as a Side-effectT=10-30

OccupationLivingWorkingRecreation

Layer 3

Nature as a Goal EHS

HydraulicsSea-level riseGroundwaterSubsidence

T=50-500 Nature as a means

Object Planning Horizon Role of Nature

Nature as a Side-effectT=10-30

OccupationLivingWorkingRecreation

NetworksNodes

T=30-100 Nature as a Goal EHS

Nature as a meansT=50-500

HydraulicsSea-level riseGroundwaterSubsidence


De weersverwachting 2100

• Temp. Stijging van 1-2 graden C in 2050 en maximaal 4 graden in 2100.

• Neerslag Toename van 3-6% in 2050 en 6-12% in 2100.

• Seizoen Nattere winters (max. 25% in 2100) en drogere zomers.

• Extreme In de winter toename van max 40% in

• Neerslag 2100 en de zomer max 4%, vooral in de vorm van lokale en zware buien.

• Stormen Kans op stormen en intensiteit van stormen neemt toe maar is onzeker.

• Gevolgen Rijzen zeespiegel 0,4 tot 0,8 meter, Rijn verandert in regenrivier (extreme pieken en dalen in afvoer)


Twee megaprocessenVerhard opp. X 250

Watertrappen 1953 ^Natte component zo goedals verdwenen


oplossingsrichting

Netwerk

Ring


integraliteit: kwaliteit, goedkoper en sneller


39 Projecten


zes wegen naar veiligheid

dijkverlegging bypass

verlagen uiterwaarden groene rivier

verwijderen obstakelskribverlaging


trend breuken

• ruimte voor de rivier ipv dijkversterking;

• groot (€2.3 mld) gedecentraliseerd project;

• bestuurlijk rondje en omwisselbesluit;

• het rijk faciliteert, toetst en keurt goed;

• innovatieve technieken krijgen een kans;

• ruimtelijke kwaliteit is tweede hoofddoel;


ruimtelijke kwaliteit

• tweede nevenschikkende hoofddoelstelling

• ruimtelijke kwaliteit gedefinieerd als de samenhang tussen

• hydrologische elegantie en effectiviteit;

• ecologische robuustheid;

• cultureel betekenisvol en esthetisch


Kwaliteitsteam Ruimte-voor-de-Rivier

Gevraagd en ongevraagd onafhankelijk advies over ruimtelijke kwaliteit


Fysisch Geograaf




Fysisch Geograaf

Stedebouwkundige




Fysisch Geograaf

Stedebouwkundige

Rivier Expert




Fysisch Geograaf

Stedebouwkundige

Rivier Expert

Ecoloog




Fysisch Geograaf

Stedebouwkundige

Rivier Expert

Landschaps Architect

Ecoloog




Verslaglegging aan parlement en rekenkamer


betere plankwaliteit,sneller proces,

20-80 mln besparing


delta planologie


2000

1950

1900

1850

1800

1750

Surface temperature

Population

CO2 concentration

Loss of tropical rainforest and land reclamation

GDP

Species extinction

Motor vehicles

Paper use

Water use

Fisheries exploited

Ozone depletion

Foreign investments


2000

1950

1900

1850

1800

1750

Surface temperature

Population

CO2 concentration

Loss of tropical rainforest and land reclamation

GDP

Species extinction

Motor vehicles

Paper use

Water use

Fisheries exploited

Ozone depletion

Foreign investmentsMan

as

a gl

obal

forc

e


30% in 40 Delta’s en kuststeden


lange termijn dilemma’s in de 40 grote delta’s van de wereld

• beste landbouwgrond (natuurlijke bodemvruchtbaarheid, vlakligging, milieugebruiksruimte etc) en nodig voor de wereldvoedselvoorziening

• belangrijkste wetlandlands (ook van belang voor de kustvisserij!)

• wieg van de stedelijke cultuur en doorgaande verstedelijking (Unesco: 2100: 30% van de totale wereldbevolking in 40 delta’s!)

• successie: stad>landbouw>wetlands;

• allemaal kwetsbaar voor gevolgen klimaatsverandering.


metabolisme vd metropool judo vs boksen


judo instead of boxing


building materials

food

sewers

energy supplydrinking water


transport watertreatment

wasteenergy


regionaal ontwerpenontwerpkracht voor beleid


Schaalbereik Architectuur sterk vergroot


Maar voor regionaal ontwerp tappen uit een ander vaatje


• No direct grip on design means;

• Uncertainties rule in natural and cultural processes.


cause & effect chains in the landscape


no complete control:

a liberating feeling!


geschiedenis is niet vrijblijvend


makkelijker moeilijker


ontwerpkracht voor beleid

• ontvlechten dynamiek: casco concept;

• landschapsvormende krachten, = landschap;

• subsidiariteit: lagenbenadering;

• delta-planologie;

• metabolisme v/d metropool, judo vs boksen

• integraliteit: kwaliteit, sneller en goedkoper.


michel foucault: disciplinering/enacted power

gilles deleuze: rhizomen

jürgen habermas: deliberatieve democratie

bruno latour: actor/netwerktheorie

edgar morin: sociale complexiteitstheorie

netw

erk

sturin

g/botto

m-u

p


The Urban SprawlAnxiety-Syndrome

The MetropolitanAnxiety-Syndrome

ComprehensiveControl Illusion

-

Town & CountryContrast

Marked-drivenSprawl

EmbracingMetropolis

AdHoc-ism:-

Town & CountryMerge: Urban flotsam

& Green Jetsam


The Urban SprawlAnxiety-Syndrome

The MetropolitanAnxiety-Syndrome

ComprehensiveControl Illusion

-

Town & CountryContrast

Marked-drivenSprawl

EmbracingMetropolis

AdHoc-ism:-

Town & CountryMerge: Urban flotsam

& Green Jetsam

Building asEnrichment to the

Landscape

MetropolitanEcologies

Network ControlPlanning-

Town & Countrysynergism


Naar een gedeelde ontwerpagenda voor Vlaanderen_Dirk Sijmons

Documents

Transcript of Naar een gedeelde ontwerpagenda voor Vlaanderen_Dirk Sijmons