N0 20 | OKTOBER 2019 waar elk kind welkom is › flipbook › naarschool...In 2015 stonden er...

Gelijke kansen dankzij oog voor verschillen

waar elk kind welkom isNAAR SCHOOL !

PERSONEEL BINDENdoor goed te luisteren

KERNWAARDEN: meer dan welkom

N0 20 | OKTOBER 2019

MERC - 4549 - Advertentie - 297x210 - V05.indd 1 15-05-19 11:19

WIJ GAAN NAAR SCHOOL !

Demy: ‘Op deze school krijgen we het vak Kunst en dat is mijn favoriet. Daar leren we onder meer 3D-tekenen. Vind ik leuk, ik wil later ook iets creatiefs gaan doen, misschien wel grafisch ontwerper worden.

Djanayra: ‘Mijn favoriete vak is biologie. Hier op school is twee keer in de week een huiswerkklas voor als je thuis geen rustige plek hebt om te leren. Dat heb ik wel, maar

soms ga ik er toch heen. Dan hoef ik thuis geen huiswerk meer te doen.’

Sam: ‘Ik vind het leuk om Frans te leren, in die lessen doen we ook veel liedjes en spelletjes. In de eerste klas hadden we een hulpmentor, dat was een leerling uit een hogere groep die je van alles kon vragen. Best handig.’

Demy, Djanayra en SamDemy, Djanayra en Sam (van links naar rechts) zitten op het openbare Kamerlingh Onnes College in Groningen.

Ze zitten alle drie in de tweede klas vmbo-tl.

HET KAMERLINGH ONNES COLLEGE MAAKT ACTIEF WERK VAN GELIJKE KANSEN VOOR ALLE LEERLINGEN. MEER DAAROVER OP PAGINA 12-17.

4 NAAR SCHOOL! NR 20

Colofon

Naar School! is een uitgave van VOS/ABB, de vereniging van openbare en algemeen toegankelijke scholen.(www.vosabb.nl). Het magazine verschijnt 5 x per jaar.Nr 20, oktober 2019

Redactie-adres: VOS/ABB, postbus 162, 3440 AD Woerden, [email protected], 0348-405200.

Hoofd- en eindredactie: Lucy Beker

Aan dit nummer werkten mee: Martin van den Bogaerdt, Karin van Breugel, Rick Keus, Goedele Monnens, Sanne van der Most, Christiaan Rooseboom, Studio van Assendelft, Hans Teegelbeckers, Harry Tielman, Dorine Wiersma.

Foto omslag en pagina 3: Harry Tielman

Drukwerk: Controlmedia, Etten-Leur

Vormgeving: Caro Grafico Grafisch Ontwerp, Culemborg

Abonnementen: Leden van VOS/ABB ontvangen automatisch één gratis abonnement op Naar School!. Dit geldt voor schoolbesturen én hun scholen. Bovenschoolse directies kunnen op aanvraag ook één gratis abonnement ontvangen. Voor meer informatie: www.vosabb.nl/abonnementenNiet-leden kunnen een abonnement nemen voor € 29,50 per jaar (tarief 2018). Abonneren kan door een mailtje te sturen aan [email protected].

Advertenties: Onderwijsmedia Amsterdam, contactpersoon Ray Aronds, [email protected] 020 330 89 98

Het volgende nummer verschijnt rond 3 december 2019.

StijfselkissieEr zijn in Nederland wetten voor ge-lijke behandeling. Het staat in artikel 1 van de Grondwet, het is de basis van onze samenleving. Maar we be-seffen steeds meer dat dit eigenlijk niet moet gelden in het onderwijs. Daar gaat het om gelijke kansen en dat is iets heel anders. Om kinderen gelijke kansen te geven, moet je ze soms juist wel ongelijk behandelen.

Het is geen nieuws dat kinderen niet met evenveel kansen aan het leven beginnen. Was je wieg een ‘stijf-selkissie’, zoals Zwarte Riek uit de

Jordaan ooit zong, dan zal het je veel meer moeite kosten om succesvol te worden dan wanneer je wiegje in een pa-leis stond. ‘Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje’, zong Louis Davids in 1935. Maar in de maakbare samenleving van nu leggen we ons daar niet bij neer. Kinderen uit ‘stijfselkissies’ kunnen misschien best een kwartje worden met een extra duwtje in de rug. Zo’n duwtje krijgen kinderen van hoogopgeleide ouders in rijke wijken vanzelf mee. Het is de uitdaging voor scholen om dat duwtje te regelen voor die andere kinderen. Steeds meer scholen en gemeenten maken er werk van en de rijksoverheid heeft miljoenen gestopt in de Gelijke Kansen Alliantie, voor financiële steun aan kansenprojecten. Kost dat dan zoveel geld? Niet altijd, want het is ook gewoon een kwestie van wat extra hulp en aanmoediging, zoals onze leraren dat elke dag doen in hun klassen. Maar er is wel geld nodig voor effectieve interventies als weekend-scholen, zomerscholen en startklassen voor kleuters om te voorkomen dat ze al met een achterstand aan hun school-loopbaan beginnen. Gelukkig is dat geld er.

In dit nummer vertellen enkele schoolbesturen over hun aanpak van kansengelijkheid. Het zijn inspirerende ver-halen, die laten zien op hoeveel punten je kunt aanhaken om kansen van kinderen te vergroten. Op de website van de Gelijke Kansen Alliantie staan nog meer interventies. Het gaat over taalbevordering, ouderbetrokkenheid, hulp bij overgangen. Het mooiste is: kinderen zelf vinden een ongelijke behandeling op school helemaal niet gek. Dat zie je in de vlogjes. Ze zien het als elkaar helpen. Ik hoop dat nog veel meer scholen kinderen gaan helpen om hun kansen te pakken. Doe de checklist waarover u op pagina 17 alles kunt lezen!

Lucy [email protected]

INHOUD

5NAAR SCHOOL! NR 20

10 Trots! Hannelore Bruggeman van Scho-

lengroep Veluwezoom is trots. De scholen van haar bestuur hebben de openbare identiteit concreet gemaakt en dat heeft effect. Ook op de leerlingenaantallen.

12 Gelijke kansen Van weekendschool tot buddy-

projecten: er gebeurt van alles om kinderen vooruit te helpen. Want gelijke kansen zijn er alleen als je oog hebt voor verschillen. Een kijkje in Groningen en Heerlen.

17 Checklist Voor basisscholen is er nu een

handige online checklist om te zien hoe het staat met de kansen-gelijkheid. Ontwikkeld door VOS/ABB-stagiaire Lianne Baars.

18 Meer dan welkom De kernwaarden openbaar onder-

wijs zijn toe aan herwaardering. ‘Iedereen welkom’ is een belang-rijk uitgangspunt, maar er is meer.

20 Personeel binden In tijden van lerarentekorten is het

belangrijk om personeel aan je te binden. Een gezonde organisatie luistert goed naar het personeel.

22 Klimaatneutraal Brabant heeft er een klimaatneu-

traal schoolgebouw bij: Kindpark Boekel. Snel en zonder kos-tenoverschrijding gerealiseerd, dankzij een efficiënt bouwproces.

24 Lef hebben Schoolbesturen leggen uiteraard

verantwoording af, maar volgens Cor van Montfort, lid van de On-derwijsraad, is er meer mogelijk. Daar is lef voor nodig, maar het levert veel op.

27 De Wnra komt eraan! Vanaf 1 januari zijn mensen die in

het openbaar onderwijs werken, geen ambtenaar meer door nieu-we wetgeving. Openbare school-besturen moeten zich daar tijdig op voorbereiden.

29 Fusiecompensatie Bijna een miljoen euro fusiecom-

pensatie wilde OCW terugvorde-ren van twee schoolbesturen in Noord-Nederland, maar de rechter stak er een stokje voor. Ronald Bloemers van VOS/ABB legt uit waarom.

30 Voordeel voor leden Een model-arbeidsovereenkomst

voor de Wnra, btw-vrije scholing en korting op personeelsadverten-ties: als VOS/ABB-lid kunt u ervan profiteren.

Krachtig aanwezig zijn in de klas Pocketboek

Sommige leraren lijken ‘het’ van nature te hebben. Ze dwingen aandacht af zodra ze een lokaal binnenlopen; hun aanwezigheid wordt onmiddellijk opgepikt door de leerlingen, vaak nog voordat er iets gezegd is. De leerlingen luisteren en zijn bereid zich te concentreren op de les. Deze krachtige aanwezigheid van leraren in de klas - waar leerlingen intuïtief op reageren - bestaat echter uit strategieën die leraren kunnen inzetten en verfijnen om de sfeer, de relatie met hun leerlingen en het gedrag te verbeteren. Dit boekje geeft je tips en technieken om je in je rol als leraar te ontwikkelen en je aanwezigheid in de klas te versterken.

De leraar die krachtiger wil worden, zal met behulp van de aangereikte technieken het experiment aan moeten gaan, volhardend moeten zijn, dienen te reflecteren op het eigen handelen. Maar wat is er meer belonend dan tijd en energie steken in iets waar je beter van wordt? En je leerlingen ook!

Rob Jasperse – LinQue Consult

In samenwerking met

KR

AC

HTIG

AA

NW

EZIG ZIJN

IN D

E KLA

S Pocketboek

9 789461 182616

KRACHTIG AANWEZIG ZIJN IN DE KLAS

Rob Salter

Pocketboek

Inhoud

3 Wij gaan naar school Leerlingen van het Kamerlingh Onnes College in Groningen

6 School!Nieuws In het kort

9 Column Hans Teegelbeckers, directeur VOS/ABB

32 Hoe zit het nu precies? Antwoorden op veelgestelde vragen

34 Nieuw in de boekenkast Relevante publicaties voor het onderwijs

35 Juridisch advies Let op transitievergoeding

10

24

17

22

Rubrieken

20


SCHOOL !N I EUWS

Werkdruk gaat omlaag

De meeste schoolteams in het primair onderwijs hebben hun plannen om hun werkdruk aan te pakken met succes kunnen uitvoeren. Dat blijkt uit onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek in opdracht van de PO-Raad.

De verlichting van de werkdruk is voor een belangrijk deel te danken aan de inzet van onderwijsondersteuners en vakleerkrachten, zo blijkt uit het onderzoek. Daarnaast zetten schoolteams ook in op ICT om de leraren te ontlasten. Die houden hierdoor meer tijd over voor het geven van onderwijs.

Nieuw examenvak vwo

Het Schoonhovens College was in september ook in het nieuws vanwege de erkenning van een nieuw school-examenvak: Academische Vaardigheden.

Het is vrij uniek dat het ministerie van OCW een nieuw examenvak erkent en helemaal als dat vak door vijf eigen docenten van een school is ontworpen. Het Schoonho-vens College geeft dit vak al enkel jaren op de vwo-afde-ling om de leerlingen voor te bereiden op een studie aan de universiteit. Vanaf dit schooljaar telt het officieel mee voor het diploma. Bij de ontwikkeling van het vak hebben hoogleraren van diverse universiteiten meegedacht. Andere vo-scholen hebben inmiddels belangstelling getoond.

Gratis lesmateriaal plasticsoep dankzij acties scholierenMede dankzij inzamelingsacties van drie vo-scholen is er nu gratis lesmateriaal voor het voortgezet onder-wijs over de plasticsoep. Het eerste lespakket van de Plastic Soup Foundation werd gelanceerd op het open-bare Schoonhovens College, de school die, met onder meer een nachtelijke kerstmarathon, het meeste geld had ingezameld: ruim 13.000 euro.

De Plastic Soup Foundation was verrast door de hoge opbrengst. De Toorop Mavo in Rotterdam haalde bijna 9000 euro op en vso-school Het Prisma in Arnhem nog eens dik 2400 euro. Met onder meer deze bijdragen is nu lesmateriaal ontwikkeld om scholieren bewust te maken van de gevolgen van plastic voor het milieu. Voor het basisonderwijs was er al een dergelijk lespakket, dat inmiddels op meer dan 2000 scholen wordt gebruikt.

Plastic in de maagVoor de presentatie van het eerste vo-lespakket kwamen presentator Ruben Dingemans en acteur Hassan Slaby (bekend van de tv-serie Spangas) naar Schoonhoven. Een van de brugklassers mocht samen met marien bioloog Jan Andries van Franeker voor de camera de maag van een noordse stormvogel ontleden. Deze vogels eten uitsluitend op zee, maar uit onderzoek door Wageningen Marine Research is gebleken dat ze bijna allemaal (93 pro-cent) plastic in hun maag hebben. Dat was ook het geval bij de vogel in het Schoonhovens College: de leerlingen troffen in zijn maag een flink stuk nylon vislijn aan, plus piepschuim en kleine deeltjes plastic.

Het lesmateriaal van de Plastic Soup Foundation bestaat uit een introductieles over plasticsoep en ver-schillende challenges, waarbij leerlingen door bekende Nederlanders worden uitgedaagd om hun plasticge-bruik te verminderen.

Het materiaal is gratis online beschikbaar op www.lessonup.com, inclusief docentenhandleidingen en werkbladen.

Voor de ogen van de leerlingen van het Schoonhovens College werd plastic uit de maag van een noordse stormvogel gevist.

FOTO

: XXX

SCHOOLNIEUWS

7NAAR SCHOOL! NR 20

Excursie Tweede Kamer: reiskostenvergoeding!Wilt u dit schooljaar (weer) met leer-lingen naar de Tweede Kamer? Via de website van ProDemos kunt u educa-tieve programma’s reserveren voor het schooljaar 2019-2020.

Rondom het bezoek aan de Tweede Kamer heeft ProDemos een gevarieerd programma met verschillende interac-tieve onderdelen. Nieuw dit schooljaar is dat scholen een vergoeding kunnen krijgen voor het vervoer naar Den Haag en terug. U moet het vervoer wel zelf regelen.Ga voor meer informatie naar prodemos.nl.

Ruim twee keer zoveel zzp’ers

Het aantal zzp-docenten in het basis- en voortgezet onderwijs is de afgelopen jaren ruim verdubbeld. Dat meldt Trouw op basis van gegevens van de Kamer van Koophandel (KvK).

In 2015 stonden er volgens de KvK 199 docenten ingeschreven als zelfstandige, dit jaar zijn dat er 448. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk hoger, zegt een KvK-woordvoerder, omdat niet alle docenten dezelfde woorden gebruiken bij hun inschrijving. Vooral in de Randstad, waar het lerarentekort het grootst is, neemt het aantal zzp-docenten toe.

Zzp’ers te duur?De PO-Raad vindt het een on-wenselijke ontwikkeling, omdat zzp’ers te duur zouden zijn. Dat laatste wordt door zzp-do-centen tegengesproken. ‘Wij krijgen geen vakantiegeld, geen pensioenrechten, en betalen zelf onze nascholing en onze belastingaanslag. Per saldo zijn wij ongeveer net zo duur als een vaste leerkracht’, aldus zzp’er Arthur Krijgsman in het april-nummer van Naar School!.Bovendien is er een groot verschil tussen zzp’ers die zich daadwerkelijk als zelfstandige aanbieden en uitzendkrachten. Voor de inzet van zzp’ers hoeft de school geen fee te betalen aan een uitzendbureau. Wie uitzendkrachten inzet, betaalt zo’n bijdrage wel. Dat scheelt een slok op een borrel. Het aprilnum-mer van Naar School!, met een uitvoerig artikel over de kansen en risico’s bij de inzet van zzp’ers, is te downloaden op www.vosabb.nl (tabblad downloads).

Veel minder kennis over grammatica? Loopt wel los!

Het valt wel mee met de achteruitgang in kennis over de grammatica onder Nederlandse eindexamenleerlingen. Dat vermoedt de Groningse hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands Kees de Glopper.

Hij reageert in de Volkskrant op een onderzoek van de Universiteit van Gent. Daaruit kwam naar voren dat onder scholieren in Nederland en Vlaanderen de kennis over grammatica achteruitholt. In Nederland zou dat nog harder gaan dan in Vlaanderen. Maar volgens De Glopper loopt het waarschijn-lijk allemaal niet zo’n vaart. Hij wijst erop dat de steekproef in het Gentse onderzoek erg klein was. Hij noemt ook andere statistische zwakheden. ‘Het Nederlandse onderwijs verandert niet zo snel dat dit zou leiden tot zulke grote dalingen. Het onderzoek biedt hiervoor geen enkel hard bewijs’, aldus De Glopper.

Algemene ledenvergadering

De algemene ledenvergadering van VOS/ABB is op woensdag 13 november in Gouda.

Dit jaar is ervoor gekozen de ALV te laten plaatsvinden bij een van de le-den. De keuze is gevallen op openbare praktijkschool GSG Het Segment in Gouda. Directeur-bestuurder Arian Koops zal voorafgaand aan de verga-dering een toelichting geven op het praktijkonderwijs. Ook zal hij mede aan de hand van een filmpje tonen wat het belang van GSG Het Segment is voor goed onderwijs in Gouda en omgeving. Leerlingen zullen een rond-leiding door de school verzorgen.

Tijdens de algemene ledenvergade-ring zullen alle gebruikelijke zaken aan bod komen, zoals de jaarre-kening over 2018, de begroting voor 2020 en de meerjarenraming 2020-2024. Ook worden de leden geïnformeerd over de herijking van de kernwaarden van het openbaar onderwijs. Na sluiting van de ALV zijn er op dezelfde locatie dialoogta-fels over het nieuwe koersplan van de vereniging.

Algemene ledenvergadering VOS/ABB, woensdag 13 november, praktijkschool Het Segment, Van Bergen IJzendoornpark 43, 2801 AB Gouda (vlak bij het station). Inloop 12.00 uur, afsluiting 17.30 uur.


SCHOOLNIEUWS

Nieuwe website in de maak

De website van VOS/ABB krijgt een make-over. De nieuwe site gaat binnenkort online.

De huidige website van vosabb.nl oogt niet meer helemaal als van deze tijd. Bovendien is niet in één oogopslag te zien wat de vereniging allemaal doet voor het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs. De nieuwe site is zo op-gezet, dat de drie pijlers van VOS/ABB direct zichtbaar zijn: ondersteuning van bestuur en management, belangenbe-hartiging bij de politiek en versterking van de identiteit van het openbaar onderwijs. Natuurlijk blijven alle sterke elementen van de huidige website behouden. Zo blijft de online Toolbox met reken-instrumenten bestaan en wordt de voortdurende nieuws-voorziening waar VOS/ABB zo sterk in is, gehandhaafd.

Week Tegen Kindermishandeling

Dit jaar is het thema van de Week Tegen Kindermishan-deling ‘Leren van elkaar’. De actieweek is van 18 tot en met 24 november.

Met ‘Leren van elkaar’ staan de ervaringen van kinderen, ouders en professionals cen-traal. ‘We halen inspiratie uit hun ervaringen over wat hen heeft geholpen, kijken wat we daarvan kunnen leren én hoe we deze inzichten optimaal kunnen benutten’, zo staat op de actiewebsite.Omdat het in november 30 jaar geleden is dat het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind werd gesloten, komen 30 persoonlijke verhalen centraal te staan die een verschil hebben gemaakt voor kinderen, ouders en professionals.U kunt zelf activiteiten aandragen voor de Week Tegen Kindermishandeling. Ga daarvoor naar weektegenkindermishandeling.nl.

Meer werken, minder werkdruk

Leraren die vier of vijf dagen per week werken, ervaren minder werkdruk dan collega’s met kleine deeltijdcontracten. Dat stelt directeur Suzanne von der Dunk van Randstad Onderwijs.

‘Parttimers ervaren relatief veel werkdruk: het overdragen aan de duo-collega vraagt heel veel tijd’, aldus Von der Dunk in de Volkskrant. Ze wijst erop dat overdrachten vaak buiten werktijd plaatsvinden. ‘Dat zorgt voor nóg meer (ervaren) werkdruk.’Leerkrachten die vier of vijf dagen per week wer-ken, ervaren volgens haar juist minder werkdruk. ‘Omdat ze simpelweg meer op school zijn, kunnen ze beter anticiperen, in plaats van reageren, op ontwikkelingen. Dat geeft meer gevoel van regie, dat zeer bepalend is voor het werkplezier.’

Eén dag per week extraVoorzitter Ton Groot Zwaaftink van het Arbeids-marktplatform PO wees er eerder dit jaar op dat het lerarentekort in het primair onderwijs gro-tendeels kan worden opgelost als alle deeltijders één dag per week meer zouden gaan werken. ‘We moeten doorgaan met in te spelen op wensen van deeltijdleraren en vaker werken met grote deeltijd-banen’, zei hij toen.

Op weg naar inclusiever onderwijs?

VOS/ABB is met partnerorganisaties op zoek naar scholen die al op weg zijn om inclusiever onderwijs te verzorgen. Is uw school een goed voorbeeld?

Alle kinderen in hun eigen buurt samen naar een reguliere school, dus ook leerlingen die ondersteuning nodig hebben. Dat is het doel van de beweging Naar inclusiever onderwijs. Professor Dolf van Veen, hoofd van het Nederlands Centrum Onderwijs & Jeugdzorg (NCOJ), vertelde er al over in het zomernummer van Naar School!. VOS/ABB roept samen met partnerorganisaties binnen het platform Naar inclusiever onderwijs scholen op die al op weg zijn naar inclusiever onderwijs om hun verhaal te vertellen. Is uw school een goed voorbeeld of wilt u meer weten over het initiatief? Mail naar Rozemarijn Boer van VOS/ABB: [email protected].

Steun voor inclusief onderwijsDe Tweede Kamer roept de regering op werk te maken van inclusief onderwijs. Vlak voor het zomerreces nam een ruime Kamermeerderheid een motie hierover aan die was inge-diend door D66’er Paul van Meenen. Hij wil dat leraren, ou-ders, schoolbesturen, gemeenten en (jeugd)zorg een brede coalitie vormen voor de realisering van inclusief onderwijs.

10 stappenEr is een gratis online magazine verschenen, waarin 10 stappen staan beschreven om tot inclusief onderwijs te komen. Het magazine is uitgebracht door Defence for Children, FNO Zorg en Perspectief. De 10 stappen variëren van het wegnemen van wettelijke beperkingen tot een cultuuromslag. U vindt het gratis online magazine Inclusief Onderwijs in Nederland, tijd voor actie! op defenceforchildren.nl.

COLUMN

9NAAR SCHOOL! NR 20

HANS TEEGELBECKERS

directeur VOS/ABB

Minister voor bijzonder onderwijsIk noem Zeeuws-Vlaanderen, waar vorig jaar onder zwaar protest van VOS/ABB het openbaar voortgezet onderwijs is opgeheven. De minister maakte dit mede moge-lijk. Hij gaf als excuus dat er haast was geboden en dat daarom niet alle alternatieven zijn gewogen. VOS/ABB ziet die houding ten opzichte van de openbare school in verschillende dossiers terug, bijvoorbeeld als het over krimp en bekostiging gaat. Dan verdedigt de minister het bijzonder onderwijs. Tegelijkertijd heeft hij nauwelijks oog voor de grondwettelijke waarborg van de openbare school in de buurt.

Garantiefunctie openbaar onderwijsEen ander voorbeeld is het wetsvoorstel Meer ruimte voor nieuwe scholen. Rechts-wetenschappers, sociologen, schoolbestuurders, gemeenten, Tweede Kamerle-den en ook wij bij VOS/ABB wezen de minister erop dat dit wetvoorstel segregatie en kansenongelijkheid zal vergroten. Het geeft een nieuwe interpretatie aan artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. De rechten en vrijheden van bijzondere scholen worden zodanig ingericht, dat er eigenlijk een garantiefunctie van het bijzonder onderwijs komt. De minister zegt wel dat de garantiefunctie van openbaar onderwijs blijft bestaan, maar dat blijft bij woorden. Wij hebben daarom een beroep gedaan op de Tweede Kamer om de regering ertoe te bewegen beide zijden van het duale bestel te eren, niet slechts één. Slob gaf als antwoord op vragen van Kamerleden daarover, dat het de bedoeling van het wetsvoorstel is om de vrijheid van onderwijs te verster-ken, niet om segregatie of kansenongelijkheid tegen te gaan.

Als er meer mogelijkheden zijn om scholen op te richten met een selectief toelatings-beleid (niet voor iedereen toegankelijk), moet de wetgever de aanwezigheid van openbaar onderwijs beter borgen dan nu in de Grondwet is vastgelegd. Nog beter zou het zijn om algemene toegankelijkheid en algemene benoembaarheid in de wet te re-gelen, samen met de actief-pluriforme opdracht van het gehele funderend onderwijs.

Bedoeling van artikel 23 vergeten? Ik vraag mij serieus af of de huidige coalitiepartners de bedoeling van de opstellers van artikel 23 van Grondwet zijn vergeten? Ik roep die bedoeling nog even in her-innering: er is overal in Nederland openbaar onderwijs en daarnaast is er ruimte voor particuliere initiatieven. Dus openbaar onderwijs móet, bijzonder onderwijs mág. De vrijheidsgraad van het bijzonder onderwijs is afhankelijk van de aanwe-zigheid van openbaar onderwijs. Niet andersom. Deze minister hanteert namens de regering een beleid, waarmee hij meer bezig lijkt het ChristenUnie-verkiezingsprogramma uit te voeren (al het onderwijs bij-zonder) dan regeringsbeleid dat in overeenstemming is met de Grondwet.

Arie Slob zit inmiddels als minister voor

basis- en voortgezet onderwijs twee jaar

aan de knoppen. Een echte onderwijsman,

die met passie zijn werk doet om voor

elke leerling goed onderwijs mogelijk

te maken. Althans, zo lijkt het. De realiteit

is dat hij maar weinig oog heeft voor

openbaar onderwijs. Hij is vooral minister

voor bijzonder (christelijk) onderwijs.

COLUMN

‘Openbaar onderwijs móet, bijzonder onderwijs mág’


Concreet maken openbare identiteit heeft succes

Scholengroep Veluwezoom vindt dat openbare scholen van en voor de samenleving zijn. Onder het motto ikjijwij praten de leerlingen, ouders, teamleden, de gemeente en andere belanghebben-den over allerlei zaken mee. Hannelore Bruggeman, voorzitter van het college van bestuur, is trots op de concrete invulling van de openbare identiteit. Ze ziet dat het effect heeft.

Nog maar een paar jaar geleden merkte Hannelore Bruggeman in gesprekken over openbaar onderwijs dat iedereen daar een ander beeld bij had. Dat was voor haar reden om een kenniskring te starten, waarin ouders, leer-krachten en directeuren van de elf scholen van Scholen-groep Veluwezoom in gesprek gingen over die openbare identiteit. ‘We zijn aan de slag gegaan met de zes ken-waarden van het openbaar onderwijs en wat daarin ons speerpunt zou moeten zijn. Daarbij was de vraag: welk facet van de openbare identiteit kan het meest bijdragen aan ons onderwijs en onze organisatieontwikkeling? Ge-zamenlijk is gekozen voor van en voor de samenleving. We hebben niet alleen respect en belangstelling voor anderen, maar laten ze ook echt toe.’

Inbreng van anderen is een verrijkingBruggeman legt uit dat dit veel impact heeft op be-sluitvormingsprocessen: ‘Stel dat een ouder de vraag opwerpt: wordt er eigenlijk wel aan de goede doelen gewerkt? Dan zou die vraag voorheen zijn meegenomen naar het team. Het team zou dan een antwoord hebben geformuleerd en daarover communiceren met de betref-fende ouder. Nu wordt de beantwoording van zo’n vraag sámen met de ouders opgepakt.’Natuurlijk is dat in de praktijk echt wel eens lastig. ‘In het begin voelt het best kwetsbaar, je kunt het gevoel hebben dat je je grote ‘deskundigen-jas’ uittrekt. Waar je voorheen alles zelf in de hand had, kan het nu alle kanten opgaan. Het is mooi om te zien dat daar een professi-onele, nieuwsgierige houding voor in de plaats komt. Wij ervaren dat het een rijkdom is om echt met elkaar in gesprek te gaan en om samen om een project of pro-bleem heen te gaan staan en te kijken wat goed is om te doen. Ik ben heel trots op onze nieuwsgierige houding.

TEKST: KARIN VAN BREUGEL

BEELD: GOEDELE MONNENSEr gebeurt in het onderwijs veel moois. In deze rubriek vertellen leden van VOS/ABB waar zij binnen hun school trots op zijn.

TROTS!

11NAAR SCHOOL! NR 20

We zijn niet bang dat we het uit handen geven. Die angst zou ook ongegrond zijn, we zijn er immers ook zelf bij. Het is niet: jij vraagt, wij draaien. Natuurlijk moet je ook grenzen kunnen aangeven, maar met gezamenlijke kennis en vanuit wederzijds respect zoeken we naar de beste oplos-sing. Wij ervaren dat dat een verrijking is. Bovendien is het zo: als je het niet doet, heb je het er heel druk mee om mensen te overtuigen van jouw goede ideeën. Dat kost veel energie. Nu zetten wij onze energie veel gerichter in en worden veranderingen die we met elkaar inzetten ook gedragen.’ Zelfbewustzijn is de cruxTen aanzien van de kwetsbaarheid en nieuwsgierigheid onderstreept Brugge-man de parallel met het onderwijs. ‘Om je kwetsbaar op te stellen, heb je zelfver-trouwen nodig. Dat geven wij de leer-lingen ook mee: het zelfvertrouwen om nieuwsgierig te kunnen zijn naar de ander, om te kijken naar de talenten van de an-der en om erop te bouwen. De wereld om ons heen wordt steeds ingewikkelder. Je kunt dingen niet meer in je eentje, je hebt elkaar gewoon nodig. Het is belangrijk dat

kinderen er al op jonge leeftijd aan wennen om samen te

werken met mensen die echt anders zijn. Natuur-

lijk speelt dit op elke school, maar ik

denk dat de diversiteit

in het

openbaar onderwijs iets groter is. Dat maakt het extra interessant. Zelf-vertrouwen en zelfbewustzijn zijn echt de crux in dit hele verhaal. Niet voor niets begint ons motto met ik.’

Inbreng op elk niveauDe dialoog met ouders, leerlingen en andere betrokkenen vindt niet alleen op de scholen plaats, maar ook op bestuursniveau. Als voorbeeld noemt Bruggeman de recente totstandkoming van het vierjarige strate-gisch beleidsplan. Daarover praatten niet alleen ouders en leerkrachten mee, maar bijvoorbeeld ook het voortgezet onderwijs, de buitenschool-se opvang, de gemeente, het samenwerkingsverband en de jeugdzorg. Via een leerlingenpanel hadden ook de leerlingen inbreng. ‘De dingen die zij inbrachten, hebben heel veel richting gegeven aan ons beleid in de komende jaren’, vertelt Bruggeman.Het écht concreet maken van de openbare identiteit – met als motto ikjijwij - levert volgens Bruggeman veel op, zelfs nieuwe leerlingen. Er is sprake van leerlingengroei, zeker op de scholen die hier heel actief mee bezig zijn. ‘De manier van werken spreekt ouders duidelijk aan. Begrij-pelijk, het past natuurlijk ook uitstekend bij de tijdgeest. Mensen willen steeds meer zeggenschap hebben, over welk onderwerp dan ook. We nemen niets meer voor zoete koek aan, we willen het goed begrijpen en gehoord worden. Het ikjijwij-concept sluit goed aan bij deze maatschap-pelijke ontwikkeling.’Ook bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers bewijst het con-cept zijn waarde. ‘We denken dat het echt een unique selling point is en horen dat ook terug van sollicitanten. Het is een professionele cultuur, waarin we elkaar inspireren, elkaars talenten zien en samenwerken. Dat spreekt zeker mensen met een echt onderwijshart erg aan!’ |

‘Leerlingenpanel vol ideeën’ Susana, groep 8, obs Dorpsschool Rozendaal

‘Sinds een jaar zit ik in het leerlin-genpanel van de school. Dat wilde ik heel graag, omdat ik zelf ook veel ideeën heb over ikjijwij. Afgelopen jaar hebben we met het leerlingen-panel gesproken over een betere

wereld en over de kinder global goals. We zijn aan de slag gegaan met het thema ‘gezond & happy’ en hebben allemaal ideeën bedacht, bijvoorbeeld over wat je met oud plastic kunt doen. Op school hebben

we ook eten gemaakt van ingrediën-ten die je anders zou weggooien en we hebben een kleurrijke prullen-bak ontworpen om plastic, papier, kauwgom en restafval te scheiden’.


TEKST: LUCY BEKER BEELD: HARRY TIELMAN

Gelijke kansen dankzij oog voorverschillen

13NAAR SCHOOL! NR 20 13NAAR SCHOOL!

Van weekendschool tot buddyprojecten: overal in het land worden initiatieven genomen om kinderen die het nodig hebben, een extra duwtje in de rug te geven. Alles om kinderen gelijke kansen te geven. Want dat lukt alleen als je oog hebt voor de verschillen. Dat is de gedachte achter De Gelijke Kansen Alliantie, die laat zien hoeveel mogelijkheden er zijn om kansen voor kinderen te creëren.


De Gelijke Kansen Alliantie (GKA) is in oktober 2016 van start gegaan met een miljoenen-budget van het ministerie van

Onderwijs. In de alliantie werken scholen, ouders, maatschappelijke organisaties en gemeenten samen om elk kind de kans te geven zich maximaal te ontwikkelen. Aanleiding voor de GKA waren onder-zoeksrapporten van onder anderen de Inspectie van het Onderwijs, waaruit bleek dat kinderen met dezelfde talenten niet altijd dezelfde kansen krijgen in het on-derwijs. De oorzaken daarvan liggen vaak in de thuissituatie en hebben te maken met armoede en het opleidingsniveau van ouders.

‘In plaats van kleiner worden de verschil-len soms groter als kinderen naar school gaan’, signaleerde toenmalig minister Jet Bussemaker, die dat ‘onacceptabel’ vond in een welvarend land als Nederland. Vandaar de miljoenen die in de Gelijke Kansen Alliantie werden gestopt. Dit voorjaar werden de eerste resultaten van de GKA bekendgemaakt: 28 kansenpro-jecten in het hele land hebben subsidie ontvangen en 30 gemeenten hebben een GKA-agenda opgesteld.

Impuls De eerste 28 gesubsidieerde GKA-inter-venties variëren van weekendscholen en taalklassen – ook voor ouders – tot de inzet van coaches, tutors en buddy’s uit de bovenbouw. De meeste projecten zijn net dit schooljaar, 2019-2020, van start gegaan. Sommige zijn al eerder begonnen, maar krijgen nu een impuls door GKA-subsidie. Dat laatste geldt bijvoorbeeld voor de initiatieven in de stad Groningen en het Zuid-Limburgse Heerlen, waar de projectleiders nu al zien dat extra aandacht voor gelijke kansen echt effect heeft..

GroningenDe Stichting Openbaar Onderwijs Groningen was al eerder begonnen met een eigen project, Samen Werken aan Schoolsucces. Dit had als doel alle leerlingen van de basisschool te laten doorstromen naar een niveau van voortgezet onderwijs (vo) dat past bij hun capaciteiten. Hierbij zijn drie basisscho-

Sjouke Wouda van Openbaar Onderwijs Groningen: ‘Gelijke kansen bieden is een van onze pijlers’

‘Aandacht voor gelijke kansen heeft echt effect’

len en twee vo-scholen van Openbaar Onderwijs Groningen betrokken en één katholieke basisschool. De scholen staan in woonwijken uit de jaren zeventig, waar veel gezinnen met een minimuminkomen wonen. Dit heeft invloed op de kansen van kinderen, want minima doen minder aan sport, maken minder gebruik van het culturele aanbod en hebben minder sociale contacten. In bepaalde wijken van Groningen hebben vo-scholen brug-klassen waarin ruim 40 procent van de leerlingen uit dergelijke gezinnen komt. Deze leerlingen spreken thuis ook niet altijd Nederlands.

BrugfunctionarissenOm deze gezinnen te helpen, zijn in Gro-ningen brugfunctionarissen aangesteld, die als het ware een brug slaan tussen thuis en school. Ze maken de ouders wegwijs in het Nederlandse onderwijs-systeem en praten indien nodig met leerkrachten als er bepaalde problemen thuis zijn. ‘Dat werkt goed, maar tot nu toe hield de begeleiding op als het kind naar het voortgezet onderwijs ging. Dankzij de subsidie van de Gelijke Kansen Alliantie kan het nu nog twee jaar doorgaan. Dat betekent dat de brugfunctionaris de overgang naar het voortgezet onderwijs


INCLUSIEF ONDERWIJS

Derdejaarsleerlingen zijn op het Kamerlingh Onnes College in Groningen hulpmentor van brugklassers.

‘Intensiever overleg met het

basisonderwijs is echt winst’

kan begeleiden, het kind leren omgaan met huiswerk en vragen van ou-ders beantwoorden. Dat geeft veel steun en daar zijn we blij mee’, zegt Sjouke Wouda, tot voor kort rector van het openbare Kamerlingh Onnes College in Groningen en nu programmamanager Strategisch Beleid bij Openbaar Onderwijs Groningen. ‘Het bieden van gelijke kansen is een van de pijlers van het openbaar onderwijs in Groningen’, aldus Wouda. ‘Als we ervoor zorgen dat alle kinderen gelijke kansen krijgen, is dat goed voor de hele samenleving. Ik ben blij dat de GKA-subsidie het mogelijk maakt om dit goed op te pakken en we hopen dat het een olievlekwerking krijgt.’

QuickwinEr gebeurt nog meer in Groningen om de kansen van kinderen te versterken. ‘Taalontwikkeling is een belangrijke voorwaarde voor schoolsucces’, vervolgt Wouda. ‘De klaslokalen in het Kamerlingh Onnes College staan ’s middags na vier uur vaak leeg. Op die uren bieden we straks leerlingen uit de groepen 6, 7 en 8 en de eerste en tweede klas vo een verlengde schooldag. Ook willen we ouders erbij betrekken en mogelijk een zomerschool opzetten.’De GKA heeft in Groningen verder opgeleverd dat leraren van primair en voortgezet onderwijs meer samenwerken om de taalontwikkeling van leerlingen te versterken. Ze zetten met elkaar doorgaande leerlijnen op voor begrijpend lezen en Engels. ‘We gaan onze methodes op elkaar afstemmen, zodat we niet meer dezelfde dingen doen omdat we dat niet van elkaar wisten. Dat geldt ook voor ICT- en planvaardigheden. We ontdekten bijvoorbeeld dat wij altijd beginnen met brugklassers te leren hun agenda in te vullen, terwijl ze dat in groep 8 al hebben geleerd. Dat wisten wij niet. Aan de andere kant merken wij dat plannen moeilijk is voor deze kinderen en het zou goed zijn als de basisschool daar al mee begint. Dat we nu over dit soort zaken intensief in gesprek zijn met het basisonderwijs is echt een quickwin’, vindt Wouda.

Meer uitdaging Het Kamerlingh Onnes College heeft intussen besloten om in de vmbo-tl/havo-brugklas les te geven op havo-niveau. Het effect daarvan blijkt groot. ‘Het lijkt erop dat leerlingen op deze manier meer worden uitgedaagd, want er stromen ineens meer kinderen door naar de havo

Nog meer lokale initiatieven

In de brochure Gelijke kansen: 28 interventies van de Gelijke Kansen Al-liantie staat een overzicht van lokale initiatieven in het hele land om kan-sengelijkheid te bevorderen. Naast de projecten in Groningen en Zuid-Lim-burg zijn onder meer de volgende openbare scholen en schoolbesturen er actief mee bezig:• Stichting ROOBOL in Achtkarspe-

len, Friesland• Het IJsselcollege in Capelle aan

den IJssel, in samenwerking met het Segbroek College in den Haag en het Fioretti College in Lisse en Hillegom.

• Stichting VO Haaglanden in Den Haag

• Het Anna van Rijn College in Nieuwgein

• Stichting Conexus Nijmegen• Openbaar Onderwijs Zwolle en

Regio (OOZ)

Kijk voor meer informatie op www.gelijke-kansen.nl.


dan verwacht.’ De vo-school werkt ook met het systeem van hulpmentoren. ‘We vragen derdejaarsleerlingen om hulpmentor te worden van een brugklas. Dat doen de ouderejaars graag en we verwachten dat het zelfvertrouwen van de brugklassers daardoor groeit.’

Startklassen in HeerlenIn Heerlen en omgeving werken de schoolbesturen MOVARE en Innovo samen met de gemeente om de overgang van voorschoolse opvang naar primair onderwijs te versterken. De schoolbestu-ren investeren zelf flink in startklassen die worden ingericht op basisscholen. Hier worden door een intensieve vorm van warme overdracht kleuters geplaatst die wel 4 jaar zijn, maar nog niet toe aan een gewone kleuterklas. De Gelij-ke Kansen Alliantie draagt bij aan dit omvangrijke project. ‘Ons doel is jonge kinderen regulier en thuisnabij onderwijs te geven. Het gaat om kinderen van 4 jaar die nog helemaal niet naar een voorschoolse voorziening zijn geweest en kinderen uit een kinderopvang of een medisch dagverblijf. Uit een eerdere pilot is gebleken dat ruim de helft van deze kleuters na een paar maanden tot maximaal een jaar vanuit de startklas doorstroomt naar regulier onderwijs. Zonder deze start zouden veel van deze kinderen met een achterstand aan de school beginnen, een achterstand die ze vaak niet inhalen. Daar zit de winst, zo vergroten we dus de kansen van kinderen’, vertelt Adri Rooijakkers, adviseur onderwijs bij Onderwijsstichting MOVARE, die 46 scholen in Zuid-Limburg bestuurt, waaronder acht openbare.

Contacten versterkenDe startklassen komen voort uit het eerder door de schoolbesturen gestarte project Kansrijk 045, dat begon met het versterken van de sociale samenhang in woonwijken. Rooijakkers: ‘Het bleek dat mensen en organisaties die in dezelfde wijk werken met dezelfde kinderen,

elkaar niet altijd kennen. Leraren kennen niet de mensen van de voetbalclub en het buurthuis. Toch blijkt daar veel voordeel te halen. De scholen hadden bijvoor-beeld moeite om ouders te interesseren voor ondersteuning op school, terwijl de allochtone moeders wel elke week in het buurthuis kwamen voor een kookclubje. We hebben ervoor gezorgd dat de ouders vanuit dat kookclubje kwamen helpen op school. Ook hebben we in een andere situatie een wijkvereniging ruimte in een van de scholen aangeboden. Door de GKA werd intensieve inzet van maat-schappelijk werk op een aantal scholen mogelijk. Daarmee werden de contacten

in de wijk versterkt. Het leggen van dit soort verbindingen kost weinig en

levert veel op, het is als het ware laaghangend fruit.’

Water naar de zee De startklassen zijn in-middels begonnen op 9 basisscholen, want MOVARE wil het vooral thuisnabij en

laagdrempelig houden. Elke startklas heeft een fulltime

leerkracht, een klassenassis-tent en soms aanvullende zorg

zoals logopedie en fysiotherapie. ‘Daarmee ontzorgen we ouders,

want we merken dat die het lastig vinden om dit soort zorg te regelen.’De effecten van de GKA in Heerlen en omgeving worden gemonitord door de Universiteit van Maastricht. Rooijakkers: ‘Waar het ons vooral om gaat is de sa-menwerking tussen alle organisaties die met de kinderen werken. Als onderwijsge-vende kun je niet op de stoel van de zorg gaan zitten, maar als we dit soort zaken niet regelen, is onderwijs water naar de zee dragen. Wij kiezen op deze manier voor de kinderen, om hun zoveel mogelijk kansen te geven.’ |

‘Startklassen voorkomen dat kinderen met een achterstand beginnen’

Adri Rooijakkers van Movare in Zuid-Limburg: ‘Als we dit soort zaken niet regelen, is onderwijs water naar de zee dragen’.

Check List


INCLUSIEF ONDERWIJS

Baars studeert onderwijswetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Vorig school-jaar benutte zij haar stage bij VOS/ABB voor een omvangrijk onderzoek naar kansengelijkheid. Dit onderwerp sluit naadloos aan op de missie van VOS/ABB: goed onderwijs voor álle kinderen.

ZelfevaluatieOp basis van de resultaten van haar onderzoek heeft Baars voor ba-sisscholen de website www.kan-senongelijkheid.nl gelanceerd. ‘Het is een online checklist, waarmee je als basisschool kunt zien of je goed bezig bent met het creëren van gelijke kansen voor al je leerlingen. Het is niet bedoeld om ranglijstjes te maken van basisscholen, maar als instrument voor zelfevaluatie’, vertelt Baars. ‘Scholen kun-nen er dus hun voordeel mee doen.’ De website biedt veel achtergrondinfor-matie. Wat wordt verstaan onder

kansengelijkheid, waarom vinden we het zo belangrijk en wat kun je als school doen om leerlingen zoveel mogelijk gelijke kansen te bieden? Daarbij is aandacht voor interne factoren, waarop de school zelf invloed kan uitoefenen, en voor externe factoren die deels buiten de

invloedsfeer van de school vallen. Baars keek ook naar het verschil tussen

openbaar en bijzonder onderwijs. ‘Bijzondere scholen versterken in de meeste gemeenten segregatie. Voor-al basisscholen met een religieuze grondslag dragen bij aan etnische

segregatie. Oorzaak daarvan kan zijn dat bijzondere scholen leerlingen

mogen weigeren. Dat kan een drempel opwerpen en leiden tot kansenongelijk-

heid. Openbare scholen staan expliciet open voor alle kinderen.’

BewustwordingBaars spreekt liever niet van ‘kansenge-lijkheid’, maar van ‘kansenoptimalisatie’. De reden daarvoor is dat elk kind verschil-lend is. Zij hebben dus niet allemaal behoefte aan dezelfde kansen, maar wel aan het beste onderwijs dat hun kansen optimaliseert. ‘Het gaat erom dat je je als school daarvan bewust bent. Binnen de organisatie is het belangrijk om het gesprek aan te gaan over hoe je het beste kunt bijdragen aan kansenoptimalisatie voor ieder kind. Het invullen van de checklist is een mooie aanleiding voor dit gesprek en voor bewustwording. Het kan ook als handvat worden gebruikt voor het verbeteren van het beleid van de school. Het is daarbij belangrijk dat initiatieven altijd moeten passen bij de organisatie, maar bovenal bij de behoeften van ieder kind’, aldus Baars.

Ga voor de online checklist naar www.kansenongelijkheid.nl.|

Wat doet uw school voor kansengelijkheid?Student Lianne Baars heeft tijdens haar stage bij VOS/ABB onderzoek gedaan naar kansengelijkheid in het basisonderwijs. Het resultaat: een handige online checklist waarmee basisscholen kunnen zien in hoeverre zij gelijke kansen bieden aan leerlingen.

Lianne Baars: onderzoek gedaan en checklist opgesteld

Check List


Iedereen is welkom. Zo luidt het motto van de openbare school sinds jaar en dag. Niemand wordt geweigerd op basis van levensovertuiging, religie, afkomst, seksuele geaardheid of gender. Dat geldt voor leerlingen en leraren. Geweldig natuurlijk, maar gaat het eigenlijk wel ver genoeg?

Iedereen is welkom en benoembaar, we hebben wederzijds respect, waarden en normen zijn van groot belang, we zijn van en voor de

samenleving en we hebben aandacht voor levensbeschouwing en godsdienst. Dat zijn, kort samengevat, de kernwaarden van het openbaar onderwijs zoals ze tien jaar geleden zijn geformuleerd in samen-spraak met de leden van VOS/ABB. Prima waarden natuurlijk, maar volstaan ze anno 2019 nog? En helpen ze ons nog steeds op weg naar die ideale samenleving die we met elkaar willen bereiken? Misschien niet meer helemaal. Want de samenleving verandert en het openbaar onderwijs verandert mee. Tijd dus voor een herij-king, vinden VOS/ABB en de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO).

Nieuwe waardenDe afgelopen tijd is daarom uitgebreid gediscussieerd en gebrainstormd met uiteenlopende experts, onder wie school-bestuurders, schoolleiders en weten-schappers. Met als doel: het ontwikkelen van nieuwe kernwaarden die aansluiten bij wat de diverse samenleving nu en de toekomst vraagt. In maart 2020 worden die nieuwe waarden tijdens een onder-wijsconferentie officieel gelanceerd. Eline Bakker, adviseur Identiteit bij VOS/ABB, licht nu vast een tipje van de sluier op. ‘Wij merkten dat veel openbare scholen het lastig vinden om vorm en inhoud te geven aan de kernwaarden,’ trapt ze af. ‘Onder besturen bleek behoefte aan een duide-lijk kader dat helpt het actief-pluriforme

TEKST EN BEELD: SANNE VAN DER MOST

Beleidsadviseur Eline Bakker: ‘Iedereen is welkom, ‘hoogachtend’ zijn achtergrond’.

‘Wij zien een unieke meerwaarde in al die verschillen’

Meer dan welkomHERIJKING KERNWAARDEN OPENBAAR ONDERWIJS


OPENBARE IDENTITEIT

karakter van het openbaar onderwijs steviger merkbaar, voelbaar en zichtbaar te maken.’

Van en voor de samenlevingMet input vanuit het veld heeft VOS/ABB vorig jaar een eerste opzet gepresenteerd. In verschillende regio’s zijn vervolgens dialoogtafels over de nieuwe kernwaar-den georganiseerd. Van de huidige zes kernwaarden bleek ‘van en voor de sa-menleving’ toch wel echt de waarde waar alles om draait. Bakker: ‘Artikel 46 van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) en artikel 42 van de Wet op het Voortgezet Onderwijs (WVO) leggen dat ook vast. Het actief-pluriforme en democratische karakter vormt het fundament van het openbaar onderwijs. De herijking van de kernwaarden geeft daar nieuwe schwung aan.’

WereldwijsPluriformiteit en diversiteit waren natuur-lijk altijd al aanwezig binnen het openbaar onderwijs. Veel openbare scholen hebben een ‘kleurrijk palet’ aan leerlingen in de klas. Maar dat wil niet zeggen dat ze die diversiteit ook echt actief in hun onder-wijs betrekken. Toch heeft de openbare school volgens Bakker bij uitstek die opdracht. ‘Scholen waar diversiteit niet vanzelf aanwezig is, kunnen de wereld natuurlijk wel de klas in halen’, merkt ze

Presentatie van de nieuwe kernwaarden

Actieve pluriformiteit, de democratische samenleving, aandacht voor ieders verhaal. Het zijn allemaal begrippen die horen bij de herijking van de kernwaarden van het openbaar onderwijs. Op 18 maart 2020 worden tijdens een feestelijke conferentie van VOS/ABB en VOO een nieuwe slogan en nieuwe kernwaarden gelanceerd, samen met een ‘toolbox-website’ en een pocketboekje met concrete tips en handvat-ten om die nieuwe kernwaarden merkbaar, voelbaar en zichtbaar te maken.

‘Het karakter van openbaar onderwijs steviger merkbaar, voelbaar en zichtbaar maken’

op. ‘Bijvoorbeeld door contact te leggen met klassen uit andere landen. Digitale middelen als Skype In The Classroom zijn daar bij uitstek geschikt voor. Zo ben je ook meteen bezig met de 21st century skills en worden kinderen echt wereldbur-gers. Maar dat kan ook door contact te leggen met scholen in andere delen van het land. Laat leerlingen van een school in een dorp eens praten met een klas uit een grote stad. Organiseer gastlessen en nodig een rabbijn, nieuwkomer of trans-gender uit.’

Omarm de verschillen De openbare school is ook bij uitstek de plek om democratische vaardigheden te ontwikkelen. Bakker: ‘Het is een mini-samenleving met een minidemocratie waar kinderen vanuit allerlei verschillen-de hoeken van de samenleving elkaar ontmoeten. Zij leren er omgaan met waar-den als gelijkwaardigheid, autonomie en wederzijds respect. Ook leren ze dat ze een stem hebben en mogen meebeslis-sen, bijvoorbeeld in een leerlingenraad of tijdens klassenvergaderingen.’ De herijking van de kernwaarden loopt parallel aan de burgerschapsopdracht die scholen straks krijgen in het kader van de nieuwe Burgerschapswet. ‘Die wet daagt scholen uit om actief burgerschap en sociale cohesie te bevorderen’, aldus Bakker. ‘Onze herijking is een trigger voor scholen om daarmee aan de slag te gaan.’ De openbare school als plek waar kinderen in aanraking komen met alle verschillen in onze samenleving, dat is het beeld dat Bakker voor zicht heeft. ‘Tot nu toe zeiden we altijd: iedereen is welkom ‘ongeacht’ zijn achtergrond. Nu zeggen we eigenlijk: iedereen is welkom ‘hoog-achtend’ zijn achtergrond. Met andere woorden: ‘juist door’ ieders achtergrond. We zien een unieke meerwaarde in al die verschillen en dagen alle scholen uit dit te omarmen.’ |


Personeel bindendoor goed te luisterenIn de huidige tijden van lerarentekorten is het extra belangrijk om personeel aan je te binden. Dan is het noodzakelijk te weten wat leraren nodig hebben om hun werk goed

te doen en vitaal te blijven. Bij ATO-Scholenkring werken ze daar hard aan.

Aan het woord zijn hoofd P&O Simone van Oort en P&O-adviseur Addy Nieuwenhuis van ATO-Scholenkring. Dit is een bestuur voor algemeen toegankelijk onderwijs – vandaar

de afkorting ATO - met 16 scholen en kindcentra in Den Bosch en Rosmalen. ‘We hebben in het onderwijs lange tijd de luxe gehad dat er voldoende personeel was. Nu de arbeidsmarkt drastisch is veranderd, moeten we nog beter luisteren naar wat het personeel wil en van ons verwacht’, aldus Van Oort. Daar voegt Nieuwenhuis aan toe dat meer inzicht in de behoeften van medewerkers leidt tot betere dienstverlening. ‘Wat kunnen mensen, wat willen zij, wat maakt hun werkdag leuk? Dat willen wij weten.’

Employee experienceDie vragen blijven altijd actueel: in het stadium waarin potentiële medewerkers met ATO-Scholenkring in con-tact komen, bijvoorbeeld om zich te oriënteren op een nieuwe baan, maar natuurlijk ook daarna. De organisatie

moet immers een goed beeld hebben van wat huidige leerkrachten willen om hen aan de organisatie te binden. Het is ten slotte ook belangrijk om te weten waarom me-dewerkers ervoor kiezen weg te gaan. Ook die informatie is van grote waarde.

Deze manier van monitoren in de verschillende fases van carrières past bij de employee journey. Deze term is geïnspireerd op de customer journey uit de marke-ting. Zoals het voor bedrijven belangrijk is om te weten wat hun klanten precies willen, om zo nieuwe kansrijke producten in de markt te kunnen zetten en daarmee geld te verdienen, zo is het voor – in dit geval – schoolbesturen essentieel om te weten wat leerkrachten willen en nodig hebben om goed te (blijven) functioneren. Met als doel hen te binden voor de organisatie en goed onderwijs te bieden.

Van Oort en Nieuwenhuis vertellen dat ATO-Scholen-kring door middel van verschillende workshops met

TEKST EN BEELD: MARTIN VAN DEN BOGAERDT


PERSONEEL EN ORGANISATIE

doen, want mensen die bij ons in dienst komen, willen direct weten waar zij aan toe zijn. We zien die behoefte vooral bij zij-instromers.’ Een ander punt dat Van Oort en Nieuwenhuis noemen, betreft de informatievoorziening aan mede-

werkers. Die moet aantrekkelijker zijn. Het blijkt weinig zin te hebben

om dikke pakken papier mee te geven. Met bijvoorbeeld filmpjes waarin leraren

van ATO-Scholenkring hun persoonlijke ervaringen aan collega’s vertellen, kan volgens hen veel meer worden bereikt.

Meer weten over de manier waarop ATO-Scholenkring de employee journey in praktijk brengt? Kom dan naar een van de eerstvolgende bijeenkomsten van de P&O-netwerken van VOS/ABB: op dinsdag 8 oktober bij VOS/ABB in Woerden (de ochtendbijeenkomst is voor mensen uit het primair onderwijs en de middagbijeenkomst voor mensen uit het voortgezet onderwijs) en op don-derdagochtend 10 oktober bij Stichting Op Kop in Giethoorn (alleen primair onderwijs). |

‘Het is essentieel om te weten wat leerkrachten nodig

hebben’

Addy Nieuwenhuis en Simone van Oort van ATO-Scholenkring: ‘Wij willen weten hoe onze mensen hun werk en de organisatie ervaren’.

Van werkdruk naar werkplezier

Op de bijeenkomsten van de P&O-netwerken van VOS/ABB op 8 en 10 oktober gaat verzekeraar Zilveren Kruis in op werkdruk in relatie tot ziekteverzuim.

Zilveren Kruis gebruikt het motto ‘van werkdruk naar werkplezier’. Kern van de aanpak die de verzeke-raar voorstaat, is dat de hoge werk-druk die in het onderwijs wordt ervaren niet alleen een structurele aanpak vereist, maar dat die aanpak ook binnen de organisatie moet worden geborgd. Eerst moet helder

zijn wat de oorzaken van hoge werkdruk zijn. Die kunnen liggen in de cultuur binnen de organisatie, maar ook in de structuur, de men-sen die er werken of de beschikbare technische middelen. Pas als daar helderheid over is, kan worden bepaald wat er nodig is om een nieuwe balans te bereiken. Als de maatregelen zijn uitgevoerd, moet worden gekeken of ze hebben ge-zorgd voor het gewenste resultaat. Een goede evaluatie is een vereiste voor een goede borging, benadrukt Zilveren Kruis.

Het oplossen van werkdruk leidt tot betere prestaties en een betere sfeer, en daarmee tot grotere tevredenheid onder individuele medewerkers en binnen teams. Niet onbelangrijk: met minder werkdruk daalt in de regel ook het ziekteverzuim. Dat heeft onder andere positieve financiële gevolgen voor de organisatie. Een ander belangrijk voordeel is dat er minder verloop is. Als medewerkers tevreden zijn, wordt het risico dat ze vertrekken een stuk kleiner. Dat is natuurlijk juist nu van belang, omdat er een groot lerarentekort is!

Netwerk P&O

VOS/ABB organiseert regelmatig bij-eenkomsten voor de P&O-netwerken. Toetreden tot het netwerk voor het pri-mair en/of voortgezet onderwijs? Neem contact op met onze adviseur Ivo Israel: 06-22939653, [email protected].

personeelsleden kijkt hoe zij de organisatie ervaren en wat er kan worden verbeterd. Dat gebeurt aan de hand van de design thinking-methodiek. ‘We willen niet alleen weten wat mensen vinden, maar ook hoe zij denken dat het voor hen beter kan. Welke behoeften hebben zij, welke dromen?’, aldus Van Oort. ‘Dat verschilt natuurlijk per functie, en ook per persoon en levensfase. Ervaren leraren die al 15 jaar bij ons werken hebben andere wensen dan jonge starters. Dat verschil kan ook te maken hebben met hun thuissituatie. Al die informatie kan ons helpen bij de verdere ontwikkeling.’

Geen pakken papierUit de informatie die ATO-Scholenkring van medewerkers heeft gekregen, blijkt onder andere dat sommigen het niet prettig vonden dat bij hun aanstelling de arbeidsvoorwaarden niet direct dui-delijk waren. ‘Dat moeten we dus beter

GEBOUW IN BEELD


In april 2017 stond in dit magazine al een artikel over een klimaatneutraal schoolgebouw in Uden. Dat kwam er nadat een grote brand het oude gebouw in de as had gelegd. Via een inmiddels gedichte

maas in de polisvoorwaarden van de verzekering kon er destijds extra geld worden vrijgemaakt voor kostba-re maatregelen om het gebouw zeer energiezuinig te maken. Met een uitgekiend systeem van zonnepanelen en een wonderlijke ijskelder die ook kan worden gebruikt om te verwarmen, heeft Uden nu al ruim twee jaar een geheel zelfvoorzienend schoolgebouw dat ook nog eens voldoet aan de hoogste eisen voor een gezond binnenkli-maat. Iedereen is er tevreden mee.

Frank van Wetten vertelde er destijds in dit blad over. Hij is stafmedewerker Facilitair en Huisvesting bij SAAM, een stichting voor primair onderwijs met in totaal 28 open-bare en katholieke scholen waarop bij elkaar ruim 6600 kinderen zitten. Het bestuurskantoor is in Oss, maar de scholen staan ook in omliggende gemeente, zoals Uden, Meierijstad en Boekel. Van Wetten was betrokken bij het ontwerp en de bouw van de school in Uden en was dat nu ook bij het project in Boekel. Het is een speels gebouw geworden met ronde vormen en een oppervlak van ruim

Klimaatneutraal basisonderwijs in Boekel

DE HELIX IN HEERHUGOWAARD

Brabant heeft er een klimaatneutraal schoolgebouw bij: Kindpark

Boekel. Het kon snel en zonder kostenoverschrijdingen worden

gerealiseerd dankzij een buitengewoon efficiënt ontwerp- en bouwproces.

TEKST: MARTIN VAN DEN BOGAERDT

BEELD: STUDIO VAN ASSENDELFT


SCHOOL!GEBOUW

plan opgezet. De bouw begon pas toen het complete ontwerp tot in alle details klaar was en met iedereen was afgesproken dat het kon worden gerealiseerd. Als er toch nog iets niet zou kloppen, moest degene die voor die fout verantwoordelijk was het oplossen en betalen. Dat is niet gebeurd overigens.’ Met deze manier van werken kon 20 procent op de bouwkosten worden bespaard. Op een bedrag van 4 miljoen euro was dat 800.000 euro. ‘Die centen hebben we gebruikt om duurzaamheidsmaatregelen uit te voeren.’

Van Wetten voegt daaraan toe dat de bouw snel kon worden gereali-seerd, juist doordat het ontwerp tot in alle details met alle betrokkenen was uitgewerkt. ‘We hebben het tot in de puntjes uitgeëngineerd. Nor-maal vergt de bouw van een vergelijkbaar pand ongeveer een jaar, bij ons duurde het zeven maanden. Ook dat scheelt natuurlijk behoorlijk in de kosten!’ Hij vertelt met een zekere trots dat deze manier werken meer dan de interesse heeft gewekt van de ministeries van OCW en Binnen-landse Zaken. Verschillende delegaties van ambtenaren uit Den Haag zijn al langsgekomen om in Brabant hun licht op te steken.

Perfect binnenklimaatNu staat er dus een gloednieuw multifunctioneel schoolgebouw in Boekel, dat volgens Van Wetten niet slechts klimaatneutraal is, maar ook bijzonder prettig om in te leren en werken. Door middel van warmtecol-lectoren en zonnepanelen wordt in combinatie met een groot water-reservoir de temperatuur in het gebouw tot op de graad gereguleerd. Dat ondergrondse reservoir bevat drie lagen water met verschillende temperaturen. Er gaat ook een buis diep de grond in om koud water te kunnen oppompen. Daarmee kan het pand in warme periodes worden gekoeld. Het hele gebouw heeft vloerverwarming, die als dat nodig is ook kan worden gebruikt als koeling. De ventilatie is op en top gere-geld, zodat de CO2-waarden binnen altijd ruim onder de grenswaarden blijven. Daarmee worden de leer- en werkomstandigheden geoptimali-seerd. Het Kindpark Boekel heeft bovendien een prachtige buitenruimte met grote speelvelden. Bij de officiële ingebruikname op 30 augustus stond in het Brabants Dag-blad dat het nieuwe gebouw ‘een dikke prima’ verdient. Het schooljaar begon in Boekel met een hittegolf, wat binnen totaal niet te merken was. ‘Het was hier heerlijk fris. In ons oude gebouw, dat hier vroeger stond, was het ‘s zomers vaak niet te harden en stookten we ons ‘s winters arm’, zo citeert de krant directeur Erny van Leusden van De Uilenspiegel. Van Wetten benadrukt dat met het nieuwe gebouw in Boekel niet een einde is gekomen aan de trend van klimaatneutrale scholenbouw in Brabant. Het volgende project in Veghel staat al op stapel!

Meer weten? Neem contact op met stafmedewerker Facilitair en Huis-vesting Frank van Wetten van SAAM: [email protected] Het artikel over het klimaatneutrale Speelplein Zoggel in Uden staat op de pagina’s 24 en 25 van magazine Naar School! nr. 8 (april 2017), dat te downloaden is op www.vosabb.nl. |

Het nieuwe schoolgebouw in Boekel heeft een grote buitenruimte met mooie

speelvelden.

‘Acht ton bespaard door gedetailleerde voorbereiding’

2400 vierkante meter. Er zitten 14 lokalen in, waarvan twee scholen gebruikmaken: openbare basisschool De Uilenspiegel en De Regenboog, een katholieke basis-school. Samen hebben deze twee scholen ongeveer 700 leerlingen. In Kindpark Boekel zit ook kinderopvang. Bovendien maken de GGD en de Volksuniversiteit gebruik van het spiksplinternieuwe pand.

800.000 euro bespaardHet bijzondere van het gebouw in Boekel is volgens Van Wetten niet alleen dat het klimaatneutraal is, ook het traject van het ontwerp tot en met de realisatie kreeg de nodige aandacht. ‘Kijk, het kost natuurlijk meer geld als je duurzaamheidsmaat-regelen wilt nemen. Dan is het dus de vraag wie dat gaat betalen. Wij kozen niet voor het traditionele programma van eisen, maar werkten met een bouwteam waarin iedereen zat, van architect tot aannemer, onderaannemers en installa-teurs. We hebben eerst samen het hele


Het lef hebben voor veelzijdiger verantwoording

Nadat allerlei instellingen halverwege de jaren negentig op afstand van het Rijk waren komen te staan, kregen zij steeds meer autonomie en zeggenschap. De ruimte die zij kregen, werd

ten volle benut. ‘Daardoor gingen her en der ook dingen mis, bijvoorbeeld bij woningcorporaties, universiteiten en mbo-instellingen. Vaak had dat te maken met ambities die de instellingen eigenlijk niet aankonden’, zegt Van Mont-fort, lid van de Onderwijsraad en tevens onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Tilburg University.Logisch gevolg was dat externe toezichthouders om meer verantwoording gingen vragen. Vooraf en achteraf.Ook vanuit bijvoorbeeld politiek en media wordt aange-drongen op een heel actieve rol van externe toezichthou-ders. Simpel gezegd: zij moeten voorkomen dat er din-gen fout gaan. Van Montfort onderstreept het belang van extern toezicht, maar wijst ook op de beperking ervan. ‘Veel instellingen hebben het gevoel dat ze het vooral voor de toezichthouder doen. We moeten oppassen dat ze zich niet heel erg voegen naar wat de toezichthouder wil en zelf niet meer nadenken.’

Vier perspectievenVan Montfort is nauw betrokken bij een aantal projecten, onder meer van de VO-raad, om te kijken hoe scholen en schoolbesturen de verantwoording anders kunnen inrichten zodat ze er zelf meer aan hebben. Hij onder-scheidt vier perspectieven op verantwoording, die ook binnen de wetenschap gebruikelijk zijn: het bestuurlijke, het rechtsstatelijke, het cybernetische en het democrati-sche perspectief. Bij het bestuurlijke perspectief gaat het om het zoeken naar steun en vertrouwen in je omgeving, bijvoorbeeld bij ouders, leerlingen of gemeente. ‘Door uit te leggen wat je doet, krijgen mensen er vertrouwen in dat jouw organisatie goed nadenkt over de dingen die ze doet.’ Het cybernetisch perspectief gaat een flinke stap verder. ‘Bij deze vorm van verantwoording vraag je feedback en input vanuit je omgeving. Dus: wat zijn jullie wensen en

verlangens, hoe kunnen we daarop inspe-len? Er ontstaat een dialoog met degene aan wie je je verantwoordt. Van de input en feedback die je krijgt, kun je heel veel leren.’ Bij het rechtsstatelijke perspectief hebben we het over het interne toezicht, bijvoor-beeld door een raad van toezicht, dat een bijdrage levert aan de checks en balances binnen de organisatie. Het democratisch perspectief ten slotte is in wezen synoniem voor de verticale verantwoording richting inspectie en ministerie en dient de (democratische) controle.

Kritiek uitlokken vraagt lefMet name het cybernetisch perspectief is een echte nieuwkomer in onderwijsland. Ogenschijnlijk klinkt het misschien vrij eenvoudig om input en feedback te vragen aan belanghebbenden, maar in de praktijk is het moeilijk. Van Montfort: ‘Je ziet een aantal voorlopers die laten zien dat het echt kan. Die organisaties zijn heel creatief en hebben het lef om kritiek en commentaar uit te lokken.’ Bij deze vorm van verantwoording luister je dus ook naar mensen van wie je niet begrijpt waar ze zich druk om maken of voor wie je misschien zelfs enige weerzin voelt. Van Montfort benadrukt dat je altijd open en zorgvuldig moet vertellen wat je met de input doet. ‘Doe je dat niet, dan ben je mensen gegarandeerd kwijt. Moffel kritiek niet onder het tapijt, want daarmee is de kritiek niet weg. Overigens betekent het niet dat je met alle input iets moet doen, maar leg dat dan uit.’

TEKST: KARIN VAN BREUGEL BEELD: RICK KEUS

Het is goed om als schoolbestuur transparant te zijn en je te verantwoorden. Toch kan het afleggen van verantwoording zoveel méér zijn. Daar is lef voor

nodig, maar het levert je veel op, aldus Cor van Montfort, lid van de Onderwijsraad.


GOVERNANCE

Afstand interne toezichthouderDe verantwoording richting interne toe-zichthouder - het rechtsstatelijke perspec-tief - is op papier goed geregeld. Toch is hier nog veel winst te halen, met name qua rolinvulling van raden van toezicht en andere toezichthouders. Van Montfort: ‘In de praktijk zien we twee problemen: te weinig of te veel afstand. In het eerste geval kunnen bestuurder en toezichthou-der bijvoorbeeld met z’n tweeën zo vol zijn van een mooie stip op de horizon, dat ze in hun enthousiasme samen op de af-grond afkoersen. Het is belangrijk dat de toezichthouder zijn oren niet laat hangen naar de bestuurder maar bijvoorbeeld ook informeert wat de financiële man of vrouw ervan vindt.’ Als de afstand te groot is, steunt de toezichthouder alleen op de informatie vanuit de bestuurder. ‘De bestuurder fun-geert als ‘schild’ tussen toezichthouder en organisatie en zal alleen maar doorlaten wat hem of haar van pas komt. Dat is niet goed, dan loop je altijd achter de feiten aan en kun je voor onaangename verras-singen worden geplaatst. Je moet dus als toezichthouder ook de organisatie ingaan om je oor te luister te leggen.’

Investering met grote opbrengstElke vorm van verantwoording heeft zijn functie. Daarom bepleit Van Montfort om aan de slag te gaan met de vier verschil-lende vormen van verantwoording. ‘Je kunt er niet één of twee uitlichten en de andere laten zitten. Dat vraagt een omslag en een flinke investering, maar als je dat goed doet, kun je er als organisatie geweldig veel van leren en levert het waardevolle sturingsinformatie op!’ |‘Commentaar uitlokken bij

belanghebbenden is moeilijk’

‘Risico’s bij te weinig afstand maar ook bij te veel afstand’

Cor van Montfort: ‘Vier verschillende vormen van verantwoording’

www.kwinkopschool.nl

Gratis proefabonnement KwinkVoor een sociale én veilige groep

Voor de hele school

Een sociaal veilige groep? Waarin je verstorend gedrag zoals pesten kunt voorkomen? Kwink is praktisch, leuk en altijd actueel. Geïnspireerd op het boek Groepsplan Gedrag. Al meer dan 700 scholen werken met veel plezier met Kwink. Probeer het ook uit op jouw school!

Masterclass ‘Actualiteiten arbeidsrecht en dossieropbouw’

medilexonderwijs.nl/arbeidsrecht

Het arbeidsrecht praktisch belicht voor po, vo en mbo

Door de Wnra krijg je als schoolleider van openbare scholen te maken met de WWZ

en WAB. Wat houden de ontslaggronden in? En aan welke voorwaarden moet een

dossier voldoen?

Leer over ontslaggronden, ontslagvergoedingen, de ketenregelingen dossieropbouw!

DatumMaandag 25 november 2019

ONTDEK HET PROGRAMMA OP

ONZE WEBSITE

100% van de deelnemers

raadt deze masterclass aan!

Kanjertraining

(036) 548 94 05 [email protected]

Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect

• Preventief en curatief Opleiding voor individuele leerkrachten en teams (ook B.S.O. en T.S.O.) • Gratis volgsysteem Positief beoordeeld door COTAN en Inspectie van het Onderwijs• Verbetert welbevinden in de klas Zie erkenning datebase NJi

Ouders, leerkrachten en leerlingen verlangen een school die goede leerresultaten weet te behalen en staat voor het welbevinden van alle kinderen op school.


ONDERWIJSJURISTEN

Op 1 januari aanstaande is het zover: vanaf die datum geldt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). Dit betekent dat mensen die in het openbaar onderwijs werken, onder het reguliere arbeidsrecht gaan vallen.

Nu is het nog zo dat voor werknemers in het openbaar onderwijs de Ambtenarenwet geldt. Ze hebben daardoor

een andere rechtspositie dan mensen in private sectoren. Ook werknemers in het bijzonder onderwijs zijn geen ambtenaar en vallen daardoor onder het reguliere ar-beidsrecht. Met de invoering van de Wnra per 1 januari zal dat dus ook het geval zijn voor het personeel in het openbaar onder-wijs (en voor andere ambtenaren). Voor de openbare schoolbesturen betekent de Wnra dat ze straks geen overheidswerk-gevers meer zijn in de zin van de Ambte-narenwet.

‘Voor schoolbesturen in het openbaar onderwijs is het zaak zich goed voor te bereiden op deze wetswijziging’, vertelt mr. Cécile van der Goot-Koenig van de Onderwijsjuristen van VOS/ABB. ‘Met de invoering van de Wnra wordt personeel niet langer aangesteld door het bevoegd gezag. In plaats daarvan is het de stich-ting als privaatrechtelijke rechtspersoon die als werkgever een arbeidsovereen-komst sluit. Omdat een stichting zelf geen arbeidsovereenkomsten kan sluiten, zal die zich moeten laten vertegenwoordigen door het bestuur. Het bestuur kan die bevoegdheid met een volmacht verlenen aan schooldirecteuren. Wij adviseren dat dan wel te registreren in het handelsre-gister. Kortom, de Wnra brengt nogal wat met zich mee. Wij kunnen onze leden er goed over adviseren!’

Alleen rechtspositie verandertVan der Goot-Koenig merkt in contacten met schoolbesturen dat er verwarring kan zijn over de invoering van de Wnra en

TEKST: MARTIN VAN DEN BOGAERDT BEELD: PAUL VAN DER KLEI

de arbeidsvoorwaarden in het onderwijs. ‘De Wnra leidt tot een wijziging van de rechtspositie van het personeel, niet tot een wijziging van arbeidsvoorwaarden. Die zijn geregeld in de cao’s. Ook het materiële recht, waarin allerlei randvoor-waarden worden geregeld, wijzigt niet. Dan hebben we het bijvoorbeeld over de Arbeidsomstandighedenwet, de Wet flexibel werken en de Algemene wet gelijke behandeling. Die blijven allemaal onverkort van toepassing.’

Doordat tegelijk met de Wnra op 1 januari 2020 ook de Wet arbeidsmarkt in balans in werking treedt, verandert er wel iets anders: het recht op transitievergoeding. Een toelichting daarop staat in onze rubriek Juridisch advies op pagina 35: ‘Transitievergoeding voortaan ook bij korte vervanging’. |

Zijn uw beleidsstukken Wnra-proof?

De Onderwijsjuristen van VOS/ABB kunnen checken of uw beleids-stukken voldoen aan de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren. Om goed voorbereid te zijn op de Wnra, zult u de beleidsstukken bin-nen uw organisatie met betrekking tot het personeelsbeleid moeten aanpassen. Denk aan regelingen voor benoeming en ontslag of eventuele bezwaar- en beroepsprocedures. De Onderwijsjuristen van VOS/ABB checken uw personele beleidsstukken en passen die waar nodig direct aan. Voor de check geldt een tijdsinvestering van een dagdeel. De helft daarvan (twee uur) valt binnen het lidmaatschap van VOS/ABB. Daar betaalt u als lid van onze vereniging dus niets voor. De overige twee uur betaalt u op basis van het aantrekkelijke VOS/ABB-ledentarief.Meer weten? Neem contact op met de Onderwijsjuristen van VOS/ABB: 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, [email protected].

Onderwijsjurist Cécile van der Goot-Koenig: ‘Aanstellen van personeel gaat per 1 januari

anders.’

Wnra

De Wnra komt eraan!


Scholen mogen fusiecompensatie houden

Goed nieuws voor twee schoolbesturen in Noord-Nederland: zij mogen eerder toegekende fusiecompensatie houden. OCW wilde in totaal bijna 1 miljoen euro terugvorderen, maar de

rechter stak daar een stokje voor.

Het gaat om de scholengroep OPRON voor openbaar primair onderwijs in de gemeenten Veendam, Stadskanaal en

Midden-Groningen en onderwijsstichting De Greiden voor christelijk basisonderwijs in de gemeenten Súdwest-Fryslân, Leeu-warden en Waadhoeke. Van OPRON eiste OCW bijna 6,5 ton terug, van De Greiden 3 ton.

De redenering van het ministerie was dat twee fusies van basisscholen in 2015 geen fusies waren als bedoeld in de Wet op het primair onderwijs. Dit omdat er geen enkele leerling was overgegaan van de opgeheven scholen naar de betref-fende fusiescholen. Dat lijkt op zich een verdedigbaar standpunt, ware het niet dat op het moment van de samenvoegingen nergens in de wet vermeld stond dat er leerlingen moesten overgaan naar de fusiescholen. Met andere woorden: ook al zijn er geen leerlingen overgegaan, dan nog is er sprake van samenvoeging en is er recht op fusiecompensatie. Zo zit het en niet anders, zo blijkt uit de uitspraken die de rechtbank Noord-Nederland afge-lopen juli deed.

Nergens in de wetJuridisch adviseur Ronald Bloemers is blij met de heldere uitspraken. ‘VOS/ABB heeft al in maart 2016 samen met de andere profielorganisaties aan de bel getrokken bij toenmalig staatssecreta-ris Sander Dekker van OCW. In die brief gaven wij aan dat OCW geen fusiecom-pensatie kan terugvorderen op basis van een eis die nergens in de wet stond. Dat wij niet zomaar aan de bel hebben ge-trokken, blijkt uit het feit dat de rechtbank Noord-Nederland ons gelijk geeft.’ |

TEKST: MARTIN VAN DEN BOGAERDT

OCW blijft terugvorderen

Het ministerie van OCW gaat door met rechtszaken om fusiecompensatie terug te vorderen. Dat heeft onderwijsminister Arie Slob gemeld in reactie op vragen van de SGP.De SGP wees Slob op een artikel van juri-disch adviseur mr. Ronald Bloemers van VOS/ABB. Hij legt in vakblad School en Wet uit dat nergens in de wet staat dat er voor toekenning van fusiecompensatie leerlingen moeten overgaan van een van de opgehe-ven scholen naar de fusieschool. Er kan dus volgens Bloemers geen sprake zijn van terugvordering van toegekende fusiecom-pensatie op grond van het feit dat er geen leerlingen zijn overgegaan. De minister stelt in zijn antwoorden dat daar wel degelijk sprake van moet zijn. ‘Er is geen reden om nu de terugvorderingen ongedaan te maken’, zo houdt hij vol. Zijn reactie kwam kort voordat de rechtbank Noord-Nederland hem tot twee keer toe in het ongelijk stelde.

OCW wilde tonnen euro’s

terug van schoolbesturen

Ronald Bloemers: blij met uitsprakenFO

TO: A

REN

DA O

OMEN

FOTO

: PAU

L VA

N D

ER K

LEI


VOS/ABB blijft btw-vrij

Het Centraal Register Kort Beroeps Onderwijs (CRKBO) heeft de registratie van VOS/ABB gecontinueerd. Dit betekent dat wij cursussen en andere scholingsbijeen-komsten btw-vrij kunnen blijven aanbieden.

Om de vier jaar bekijkt het CRKBO of de registratie voor btw-vrije scholing kan blijven bestaan. In de zomervakantie heeft VOS/ABB laten zien dat de vereniging aan alle voorwaarden voldoet. Dit heeft het CRKBO doen besluiten de registratie te continueren. VOS/ABB is sinds 2011 geregistreerd.

Let op: de btw-vrijstelling is niet van toepassing op cursussen en trainingen die door externe aanbieders worden verzorgd. Een voorbeeld hiervan is de VOS/ABB-mediatraining.

Toolbox met rekeninstrumentenIn onze online Toolbox op vosabb.nl vindt u als lid van VOS/ABB verschillende praktische rekeninstrumenten die u in uw organisatie kunt gebruiken.

De Toolbox is een van de meest bezochte onderdelen van de website van VOS/ABB. Logisch, want de instrumenten die u daar kunt vinden, helpen scholen en schoolbesturen bijvoor-beeld om op efficiënte wijze begrotingen op te stellen. U vindt in onze Toolbox ook rekeninstrumenten die betrekking heb-ben op onderwijshuisvesting en andere downloads. Zo kunt u er terecht voor een praktisch overzicht van HRM-gerelateerde subsidies.

U kunt de instrumenten gratis downloaden. Een deel van de Toolbox is alleen bestemd voor leden van VOS/ABB. Daarvoor moet u eerst inloggen.

Model-arbeidsovereenkomsten WnraOp het besloten ledengedeelte van vosabb.nl staan model-arbeidsovereenkomsten die u kunt gebruiken als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) van kracht is.

De Wnra zorgt ervoor dat werknemers in het openbaar onderwijs vanaf 1 januari 2020 onder het reguliere arbeids-recht vallen. Het gaat alleen om een wijziging in rechtspositie; er verandert niets aan de arbeidsvoorwaarden. U kunt de model-arbeidsovereenkomsten gebruiken voor nieuwe dienstverbanden in het openbaar onderwijs die

ingaan op 1 januari 2020 of daarna.

Vragen over de Wnra? Neem contact op met onze Onderwijsjuristen, 0348-405250 van 08.30 tot 12.30 uur, [email protected]. Zie voor meer informatie over (de gevolgen van) de Wnra ook de pagina’s 27 en 35.

Korting op tweedaagseAls lid van VOS/ABB kunt u voor slechts 150 euro deelnemen aan de buiten-gewoon interessante tweedaagse ‘Zin of onzin van centrale toetsing?’ Wij organiseren deze conferentie met de Vlaamse zusterorganisatie OVSG en het Stedelijk Onderwijs Antwerpen.

Op de tweedaagse op 3 en 4 oktober in Antwerpen staat de vraag centraal wat Nederland en Vlaanderen van elkaar kunnen leren. Hoe meten we onderwijskwa-liteit en wat is de rol van toetsen daarin? Er zijn diverse sprekers, onder wie prof. dr. Jan Vanhoof van de Universiteit Antwerpen, René Kneyber van de Onderwijs-raad en Arjen Toet van VOS/ABB. Toet zal het in een van de parallelsessies hebben over de overstap van primair naar voortgezet onderwijs in Nederland. Op de tweede dag gaan de deelnemers onder meer op schoolbezoek.

Voor meer informatie en aanmelding gaat u naar ovsg.be.

VEELLEDEN

KORTING!Voordeel & gemak

Wnra


LEDENVOORDEEL

MediatrainingOp 6 november kunt u onze mediatraining voor mensen uit het onderwijs volgen. Deze unieke training wordt gegeven door communicatieadviseur Ronald Brouwers.

In de mediatraining leert u wat de principes van goede crisiscommu-nicatie zijn. U oefent in de praktijk. Brouwers stelt zich op als kritisch journalist. Hij heeft audiovisuele apparatuur bij zich, zodat u kunt zien en horen hoe u op basis van verschillende cases namens uw organisa-tie het woord voert.

De mediatraining duurt een dag en wordt gegeven op woensdag 6 no-vember in ons kantoor in Woerden. De kosten bedragen 395 euro ex. btw per persoon (dat is ver beneden de tarieven die in de markt gebruikelijk zijn). Het minimumaantal deelnemers is vier, het maximumaantal zes.Let op: alleen leden van VOS/ABB kunnen de mediatraining volgen!

Allerbeste totaalpakket!Met het Inkoop Centrum Onderwijs (ICO) kunt u veel geld besparen. Het is het grootste inkoopcollectief van het onderwijs in Nederland. Bovendien kan het ICO u veel werk uit handen nemen. Ook dat scheelt, want tijd is geld!

Het ICO is een initiatief van VOS/ABB en de andere profielorganisaties. Doel is om met de gezamenlijke leden zo groot

mogelijke inkoopvoordelen te beha-len. Die bestaan uit scherpe deals met aanbieders van bijvoorbeeld energie, kantoorartikelen en printers. Als u kiest voor het ICO, kunt u veel tijd besparen. De uren die vrijkomen, kunt u beste-den aan het verzorgen van het beste onderwijs.Belangrijk om te weten: het Inkoop Cen-trum Onderwijs heeft geen winstoog-merk. Met de opbrengsten die het ICO

realiseert, worden nieuwe initiatieven ontplooid om het aanbod voor uw orga-nisatie en andere scholen te verbreden en te verbeteren.Meer weten? Ga naar www.inkoopcentrumonderwijs.nl. Of neem contact op met Ron van der Raaij, 06-53733449, [email protected] of Elwin Lentze, 06-52730064, [email protected]

Themabijeenkomsten onderwijshuisvestingSamen met onze huisvestingspartner HEVO organiseren wij dit najaar weer themabijeenkomsten over onderwijshuisvesting. Er zijn afzonderlijke bijeenkomsten voor mensen uit het primair respectievelijk voortgezet onderwijs. Deelname is gratis.

Er komen verschillende onderwerpen aan bod, zoals voorgestelde nieuwe wetgeving over onderwijshuisvesting. Ook zal worden inge-gaan op de gevolgen van het Klimaatakkoord en op de BESEF-methode (Beheer, Exploitatie, Samenwerking, Eigendom en Financiën).

De themabijeenkomsten zijn op 5 november in Woerden en op 7 november in Drachten. De ochtenden zijn bedoeld voor mensen uit het primair onderwijs, de middagen voor mensen die in het voortgezet onderwijs werken. Voor uw aanmelding gaat u naar vosabb.nl.Deelname is kosteloos en is voorbehouden aan leden van VOS/ABB.

Efficiënt personeel wervenVOS/ABB biedt u de mogelijkheid om uw personeelsadvertenties op efficiënte wijze onder de aandacht van uw doelgroep te brengen. Dat kan via de website, de wekelijkse e-mailnieuws-brieven, Twitter en zelfs met aanzienlijke korting in de krant!

Adverteren via de traditionele media is als een schot hagel, maar via de verschillende mediakanalen van VOS/ABB is dat een gericht schot: u bereikt exact de juiste doelgroep, namelijk mensen die werken of geïnteres-seerd zijn in een functie op het gebied van bestuur en management van het primair en/of voortgezet onderwijs. Tegen gereduceerd ledentarief plaatst u uw advertenties bij VOS/ABB. Ook kunt u ge-bruikmaken van ons aanbod om goedkoop te adverteren in dagbladen. Vaak is het via ons vele honderden euro’s goedkoper dan als u zelf een advertentie in de krant plaatst. Met mediabureau Godding hebben wij hiervoor heel goede afspraken gemaakt. Let op: van dit aanbod kunnen alleen leden van VOS/ABB gebruikmaken!

Adverteren via de mediakanalen van VOS/ABB? Ga naar vosabb.nl of neem con-tact op met Martin van den Bogaerdt via 06-13190311 of [email protected].

MEDIATRAINING

Onderwijsjuristen van VOS/ABBDe Onderwijsjuristen van VOS/ABB geven dage-lijks advies en informatie aan leden. Mail uw vraag naar [email protected] of bel op de ochtenden van werkdagen naar 0348-405250. Leden kunnen ook kijken op www.vosabb.nl > onderwijsjuristen > veelgestelde vragen.

Hoe zit het

?

Gescheiden ouders en inschrijven

Mag de school een leerling inschrijven als zij weet dat de ouders gescheiden zijn en een van de ouders het niet met de inschrijving eens is?

In beginsel is voor de inschrijving van de leerling op school één handtekening van één ouder vol-doende. Het bevoegd gezag mag te goeder trouw op het handelen van een van de ouders afgaan. Dit is slechts anders wanneer u als schoolbestuur wéét dat de andere ouder het niet met de inschrijving eens is. In dat geval bent u niet gerechtigd om het kind in te schrij-ven met alleen de handtekening van een van de ouders, en moet u aangeven dat u niet tot inschrij-ving kunt overgaan totdat beide ouders overeenstemming hebben bereikt over de schoolkeuze. Dit geldt niet als een van de ouders niet het ouderlijk gezag heeft. Dan is de handtekening van de ouder met ouderlijk gezag voldoende. Hetzelfde geldt bij uitschrijving van leerlingen.

Foto’s op de website

Mogen er foto’s van leerlingen en personeelsleden op de website van de school worden gepubliceerd?

Een school mag niet zomaar foto’s van leerlingen op internet plaat-sen. Dit mag alleen als de ouders van de leerling, of de leerling zelf als hij/zij 16 jaar of ouder is, hiervoor uitdrukkelijk (schrifte-lijk) toestemming heeft verleend. Hetzelfde geldt voor personeels-leden. Het is verstandig om bij de aanmelding van leerlingen aan de ouders te vragen schriftelijk te ver-klaren of er wel of geen bezwaar bestaat tegen het maken van foto’s en video-opnamen, bijvoorbeeld van klassenfeestjes. Ook dient toestemming gevraagd te worden voor het plaatsen van foto’s op internet. Bij personeelsleden kan dit bij indiensttreding worden gevraagd. Het schoolbestuur dient te kunnen bewijzen dat zij geldige toestemming heeft gekregen.

Indien geen toestemming wordt verkregen, dan dient zorgvuldig te worden omgegaan met publicatie van foto’s en video-opnamen. De leerlingen/personeelsleden dienen onzichtbaar te worden gemaakt en uit video-opnamen te worden ge-knipt. Plaatsen op internet zonder toestemming is niet mogelijk.

Verplichting VOG

Voor welke werknemers is een VOG verplicht?

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is in het onderwijs verplicht voor leraren, (adjunct-)di-rectieleden, (con-)rectoren, onder-wijsondersteunende functionaris-sen, externe leraren (bijvoorbeeld gedetacheerd of werkzaam via een uitzendbureau of als zzp-er), exter-ne (adjunct-)directieleden, LIO-sta-giaires (met leerovereenkomst of leerarbeidsovereenkomst), conciërges, overblijfmedewerkers en schoonmaakpersoneel (eventu-eel extern ingehuurd).

Dit geldt ook in het geval van interimwerk of korte klussen. Voor bestuurders, vrijwilligers en stagi-aires (anders dan LIO-stagiaires) geldt op dit moment géén ver-plichting voor een VOG, maar een bestuur kan altijd zelf bepalen dat in deze gevallen er toch één moet worden overlegd.

12

3

De Onderwijsjuristen van VOS/ABB beantwoorden hier veelgestelde vragen van bestuur en management van scholen.


?

nu precies?

Ouders en de toelaat-baarheidsverklaring

Welke rechten hebben ouders ten aanzien van de aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring?

Voor toelating tot het speciaal (basis)onderwijs is een toelaatbaar-heidsverklaring (tlv) nodig. Deze kan de school aanvragen bij het samenwerkingsverband. Met de tlv kunnen ouders hun kind aanmel-den op een speciale (basis)school.Een tlv kan ook zonder dat de ouders het daarmee eens zijn worden aangevraagd. Een tlv moet deugdelijk gemotiveerd zijn, zeker als bekend is dat een ouder het hier niet mee eens is.

Het is niet noodzakelijk dat aan de tlv een door de ouders goedge-keurd ontwikkelingsperspectief ten grondslag ligt. Wanneer het samenwerkingsverband aan-vullende informatie nodig heeft om een tlv af te kunnen geven, is voor het doen van een onderzoek wel toestemming van de ouders nodig. Tegen een besluit van een samenwerkingsverband over een tlv kunnen de betrokken ouders bezwaar indienen.

4Inzage leerlinggegevens

Vanaf welke leeftijd krijgt een leerling rechten ten aanzien van de leerlinggegevens die een school opslaat?

Voor de beantwoording van deze vraag moet onderscheid worden gemaakt tussen het recht van ou-ders om op de hoogte te worden gehouden over de leervorderin-gen van hun kind, en het recht van de leerling op inzage in de persoonsgegevens die de school verwerkt.In de onderwijswetten is geregeld dat de school ouders op de hoogte moet brengen van leervorderin-gen zolang de leerling nog geen 18 is. Hiervoor is geen toestemming van de leerling nodig.

Daarnaast heeft een leerling op grond van privacywetgeving (AVG) recht op inzage in alle persoons-gegevens die de school van hem/haar verwerkt. Dit betekent dat de school het kind informatie moet geven over onder andere de persoonsgegevens die zij ver-werkt, waarvoor en door wie deze worden gebruikt. Om van dit recht gebruik te mogen maken, moet een verzoek worden gedaan. Tot-dat het kind 16 jaar is kunnen zijn ouders dat verzoek indienen en de gegevens inzien. Het blijft een recht van het kind, maar de ouders hebben zo de mogelijkheid om te controleren of de gegevens klop-pen en of de school er zorgvuldig mee omgaat.

6

Beleid gezonde voeding

Mag een school een beleid met een verplicht karakter ten aanzien van gezonde voeding invoeren?

Scholen mogen een voedingsbe-leid voeren. Inspanningen voor een gezonde school worden door de overheid gestimuleerd. Hier-voor gelden geen landelijke regels; dit is schoolbeleid. Dit beleid moet wel op de juiste manier tot stand komen, namelijk met instemming van de ouders in de medezeggen-schapsraad (MR).

Het is belangrijk dat duidelijk vast staat welke voeding wel en niet is toegestaan en wat er gebeurt wanneer een kind toch 'verboden' voedingsmiddelen meeneemt. Krijgt de leerling dan straf? Krijgen de ouders een berisping? Wordt het eten afgenomen waardoor het kind niks te eten heeft? Wil de school een duurzame houding ten aanzien van voedsel uitdragen en weggooien voorkomen? En wat te doen met leerlingen die speciale dieetwensen hebben (bijvoorbeeld bij diabetes, allergieën of onderge-wicht)? Deze vragen horen bespro-ken te worden met de MR.

5De vereniging Ouders & Onderwijs beantwoordt veelgestelde vragen van ouders en leden van mezeggenschapsraden.

VRAAG EN ANTWOORD

Ouders & OnderwijsOuders & Onderwijs is hét informatiepunt voor ouders van schoolgaande kinderen. Voor vragen of persoonlijk advies neemt u contact op met de informatiedienst, via [email protected], of op schooldagen van 10 tot 15 uur via telefoonnummer 0800-5010 (kies 1 voor onder-wijs). U kunt ook kijken op www.oudersonderwijs.nl


BOEKEN


boekenkast Een selectie uit recent verschenen boeken en andere publicaties, die relevant zijn voor het onderwijs.

Nieuw in de

Naar onderwijs in blauwAuteur: Dolf van den Berg | Uitgever: Gompel&Svacina |

ISBN: 978-94-6371-111-1 | Aantal pagina’s: 133 | Prijs: 24 euro

Dolf van den Berg is emeritus hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Recent publiceerde hij dit boek - dat hij zelf een manifest noemt - waarin hij afrekent met de vanzelfsprekendheid van de leerstofjaarklas. Hij pleit voor ‘onderwijs in blauw’, waarbij blauw staat voor hoop en het verlangen naar een verande-ring van ongekende omvang. Van den Berg wil toe naar ont-wikkelingsgericht onderwijs met oog voor de verschillen tussen leerlingen. Hij pleit voor verticale groepen en maatwerk in de school en roept op om een taskforce op te richten om dit mogelijk te maken.

Leidinggeven zonder opsmukEen dwarse kijk op leidersAuteur: Willem de Vos | Uitgever: SWP, 2019 | ISBN:

978-90-8850-899-8 | Aantal pagina’s: 184 | Prijs: 29,90 euro

Willem de Vos werkt als rector-bestuurder in het voortge-zet onderwijs. Zijn boek is een pleidooi voor leiderschap op alle niveaus, maar zonder poeha, eigendunk, intellectu-ele opgeblazenheid of jargon. Hij geeft veel aandacht aan di-mensies in taalgebruik en een gezonde kijk op hiërarchie. Er staan veel relativerende ver-halen-met-een-moraal in. Over leiders. ‘Stof tot nadenken’, volgens een recensie in De Nieuwe Meso, vakblad over onderwijs en leiderschap.

Jeugdliteratuur en didactiekAuteurs: Iris Kamp, Janneke de Jong-Slagman en Peter van

Duijvenboden | Uitgever: Coutinho, 2019 | ISBN:


Het bevorderen van lees-plezier bij leerlingen in het voortgezet onderwijs. Dat staat centraal in dit toegan-kelijke handboek voor (toe-komstige) tweedegraads docenten Nederlands. De auteurs laten zien hoe veelzijdig jeugdliteratuuron-derwijs kan zijn en besteden aandacht aan De Lees-cyclus, een didactische aan-pak die lezen bevordert en leesplezier stimuleert, op ba-sis van maatwerk. Er staan veel lessuggesties in en het

boek is ook handig als naslagwerk en bronnenboek.

Krachtig aanwezig zijn in de klasAuteur: Rob Salter | Uitgever: Bazalt, 2019 | ISBN:


Dit is een nieuwe titel in de serie pocketboeken van Bazalt, allemaal gericht op het onderwijs. Van Omgaan met agressie op school tot Effectieve communicatie in de klas. Handzame boekjes op A6-formaat vol praktische tips en technieken. Deze aflevering is gericht op leraren die hun rol in de klas willen ontwikkelen en versterken.

Die zo’n leraar willen worden die altijd de aandacht heeft, die inspireert en respect afdwingt. Wie dat niet direct in de vingers heeft, kan het leren. In dit boekje veel con-crete voorbeelden.

Krachtig aanwezig zijn in de klas Pocketboek

Sommige leraren lijken ‘het’ van nature te hebben. Ze dwingen aandacht af zodra ze een

lokaal binnenlopen; hun aanwezigheid wordt onmiddellijk opgepikt door de leerlingen, vaak

nog voordat er iets gezegd is. De leerlingen luisteren en zijn bereid zich te concentreren op

de les. Deze krachtige aanwezigheid van leraren in de klas - waar leerlingen intuïtief op reageren -

bestaat echter uit strategieën die leraren kunnen inzetten en verfijnen om de sfeer, de relatie

met hun leerlingen en het gedrag te verbeteren. Dit boekje geeft je tips en technieken om je

in je rol als leraar te ontwikkelen en je aanwezigheid in de klas te versterken.

De leraar die krachtiger wil worden, zal met behulp van de aangereikte technieken het

experiment aan moeten gaan, volhardend moeten zijn, dienen te reflecteren op het eigen

handelen. Maar wat is er meer belonend dan tijd en energie steken in iets waar je beter van

wordt? En je leerlingen ook!

Rob Jasperse – LinQue Consult

In samenwerking met

KR

AC

HTIG

AA

NW

EZIG ZIJN

IN D

E KLA

S Pocketboek

9 789461 182616

KRACHTIG AANWEZIG ZIJN IN DE KLAS

Rob Salter

Pocketboek

Dolf van den Berg

Naar onderwijs in blauwAan de vanzelfsprekendheden voorbij

We zijn verknocht aan de leerstofjaarklas. Daaromheen is ons hele collectieve onderwijsbolwerk

en onze identiteit opgebouwd. In dit systeem zijn kinderen of leerlingen kwetsbaar voor stigmati-

sering en buitensluiting. Dit is tegen de mensenrechten, inhumaan en discriminerend.Het onderwijs zit vol met vanzelfsprekendheden, zoals de leerstofjaarklas. Om daaraan te ontko-

men schreef Dolf van den Berg Naar onderwijs in blauw, bedoeld om uit te dagen en te confronteren,

maar ook om hoop en verlangen uit te drukken. Verscheidenheid is essentieel voor onze evolutie. Kinderen of leerlingen zijn niet gelijk, zij leren

niet gelijk en zij leven niet gelijk. Erkenning van die verscheidenheid is de basis voor de ontwikke-

ling van elk kind of elke leerling. Naast die erkenning is in het onderwijs verticaliteit in programma-opbouw ook van groot belang.

Iedere leerling verdient een eerlijke en rechtvaardige onderwijsplek. We praten niet meer over ‘sterkere’ of ‘zwakkere’ leerlingen, niet meer over achterstanden, niet meer over vooruit zijn, niet meer over zwakbegaafd of hoogbegaafd. Ook niet over gepersonaliseerd onderwijs, maar wel over ontwikkelingsgericht onderwijs in een blijvende dialoog.

Naar onderwijs in blauw: de kleur van de hoop en het verlangen naar een verandering van ongekende omvang. Voor alle kinderen

Dolf van den Berg is emeritus hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Centraal in zijn wetenschappelijk werk staat de zoektocht naar opvoeding en onderwijs dat meer in over-eenstemming is met de kenmerken van menselijke en professionele ontwikkeling.www.dolfvandenberg.nl

Dolf van den Berg

Naar onderw

ijs in blauw

www.gompel-svacina.eu

9 789463 711111 Gompel&Svacina

Juridisch advies nodig? De Onderwijsjuristen van VOS/ABB zijn dagelijks bereikbaar via 0348-405250 van 8.30 tot 12.30 uur of via [email protected].

JURIDISCH ADVIES

MR. CHRISTIAAN ROOSEBOOM

VOS/ABB ONDERWIJSJURISTEN

NAAR SCHOOL! NR 20 35

Schoolbesturen moeten er vanaf 1 januari 2020 rekening mee houden dat ook tijdelijke leerkrachten die korte tijd op een school vervangen, bij hun ontslag voortaan recht hebben op een transitievergoeding. Dat komt door nieuwe wetgeving. Vervanging wordt hierdoor duurder.

Transitievergoeding voortaan ook bij korte vervanging

transitievergoeding gelijk is aan één derde maandsalaris per volledig gewerkt dienstjaar. De WAB regelt dat bij arbeidsovereenkomsten van korter dan één maand het daadwerkelijk verdiende loon wordt gezien als het bru-tomaandsalaris en dus naar rato wordt berekend. Voor een werknemer die slechts een gedeelte van een jaar in dienst is geweest, kan de transitievergoeding worden berekend met deze formule: (Daadwerkelijk verdiende salaris / brutomaandsalaris ) x (1/3e brutomaandsalaris /12). Hieronder ter illustratie twee voorbeelden.

Voorbeeld 1Werknemer A heeft een brutomaandsalaris van 2.500 euro. Hij/zij heeft vijf dagen gewerkt en 625 euro bruto verdiend. De transitievergoeding wordt dan:

(625 / 2.500) x ( 833.33 /12) 0,25 x € 69.44 = €17,36

Voorbeeld 2Werknemer B met een brutomaandsalaris van 4500 euro heeft drie maanden gewerkt en in die tijd 13.500 euro verdiend. De werk-nemer heeft in dat geval recht op een transitievergoeding ter hoogte van:

(13.500/4.500) x (1500/12)3 x 125 = €375,-

Kosten en administratieve drukHet is nieuw dat voor ieder tijdelijk dienstverband dat door de werkgever niet wordt verlengd, ongeacht de duur van het dienstverband, een vergoeding aan de werknemer verschuldigd is. Deze verandering brengt niet alleen kosten, maar ook administratieve druk mee. VOS/ABB raadt u aan u hier administra-tief op voor te bereiden en er rekening mee te houden in uw begroting.

Kijk voor meer informatie over de Wnra op pagina 27.

Op 1 januari 2020 treden de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) en de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) in werking. Door de invoering van de Wnra geldt per 1

januari ook het reguliere arbeidsrecht voor het openbaar onderwijs en zijn werknemers in het openbaar onderwijs niet langer ambtenaar. Onder het reguliere arbeidsrecht geldt dat een werkne-mer die na een dienstverband van minimaal 24 maanden wordt ontslagen recht heeft op een transitievergoeding. Door de invoering van de WAB heeft een werknemer bij ontslag op initiatief van de werkgever al na de eerste dag recht op een transitievergoeding.

Wanneer recht op een transitievergoeding?Uit artikel 7:673 BW (nieuw) volgt dat íedere werknemer van wie het (tijdelijke) dienstverband door de werkgever wordt beëindigd of op initiatief van de werkgever niet wordt verlengd, recht heeft op een transitievergoeding. Dus ook vervangende leraren, als de vervanging niet meer nodig is en hun tijdelijke dienstverband niet wordt verlengd door het schoolbestuur. Er is geen recht op een transitievergoeding als een werk-nemer wordt ontslagen vanwege ernstig verwijtbaar handelen, zoals diefstal, fraude of geweld. Daar is slechts in uitzonderlijke gevallen sprake van. Een werknemer die wordt ontslagen wegens disfunctioneren of een verstoorde arbeidsverhouding, zal in de regel wel recht hebben op een transitievergoeding.

Hoogte transitievergoeding Voor de hoogte van de transitievergoeding blijven de duur van het dienstverband en het maandsalaris bepalend. Als uitgangspunt geldt dat de hoogte van de

Voor meer informatie bel Geke Lexmond op 06 2051 6610 of mail naar [email protected] leeuwendaal.nl

werving en search / interim management

toezichthouders, bestuurders en managers

voor tijdelijk of voor vast

altijd in dienst van uw organisatiedoelen

ontwikkelen en training

organisatiepsychologie en assessments

functioneren en beloning

HR planning en control

arbeidsmobiliteit en duurzame inzetbaarheid

ambtenaren- en arbeidsrecht

N0 20 | OKTOBER 2019 waar elk kind welkom is › flipbook › naarschool...In 2015 stonden er...

Documents

Transcript of N0 20 | OKTOBER 2019 waar elk kind welkom is › flipbook › naarschool...In 2015 stonden er...