1

MVO Jaarverslag 2016 De Nijs

MVO Commissie

31 maart 2017

2

Inhoudsopgave Voorwoord .......................................................................................................................................................................... 3

1. Over De Nijs ............................................................................................................................................................... 4

2. MVO bij De Nijs .......................................................................................................................................................... 6

3. Stakeholders .............................................................................................................................................................. 8

4. Thema 1: Arbeidsomstandigheden ............................................................................................................................ 9

5. Thema 2: Energie en CO2........................................................................................................................................ 11

6. Thema 3: Grondstoffen en afval .............................................................................................................................. 13

7. Thema 4: Gemeenschap en omgeving ................................................................................................................... 15

8. Thema 5: Veiligheid ................................................................................................................................................. 16

9. Duurzaamheid in beeld ............................................................................................................................................ 18

10. Over dit verslag ........................................................................................................................................................ 20

3

Voorwoord In dit verslag kunt u lezen wat we bij De Nijs gedaan hebben op het gebied van MVO in 2016. Ook geven we u een doorkijk in onze plannen voor 2017. Voor ons is maatschappelijk verantwoord ondernemen al jaren een vanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsvoering. Onze MVO Commissie bestaat uit kleine groep medewerkers die een doorsnede van ons bedrijf is. Gezamenlijk bekijken we hoe MVO op een breder palet bekendheid kan krijgen zowel binnen als buiten de organisatie. We kijken tevreden terug op het afgelopen jaar met veel mooie MVO initiatieven. In het bijzonder 3 juni, de Dag van de Bouw. Op die dag konden geïnteresseerden een kijkje nemen in ons nieuwe kantoor en de Timmerfabriek. Bij de bouw van ons nieuwe kantoor hebben we gebruik gemaakt van FSC-gecertificeerd hout uit onze eigen Timmerfabriek. Ook is het kantoor voorzien van groene daken en state-of-the-art installaties. Een belangrijk aspect van MVO is een goed gesprek met onze stakeholders. Zijn we nog steeds op de goede weg? Is ons beleid van het gewenste niveau? Dat hebben we in 2016 gedaan in het Eye Filminstituut met 50 interne en externe stakeholders. Onze stakeholders raken steeds intensiever betrokken en wij waarderen hun inzet enorm. We hebben naast onze duurzame activiteiten in projecten ook aandacht gehad voor onze keten. Een hoogtepunt van het jaar is de ethische code die is opgesteld en ondertekend door onze belangrijkste onderaannemers en leveranciers. Afvalscheiding en hergebruik zijn de speerpunten van ons MVO beleid in 2017. In 2016 zijn we al gestart met circulair bouwen op een project in Amstelveen waar we betonrecycling hebben toegepast. Beton van sloop is verwerkt in nieuwbouw. Een goed voorbeeld van activiteiten waar wij meer op willen gaan inzetten. De directie, Winfred de Nijs Ton de Nijs Daniëlle de Nijs Mike Coffeng

4

1. Over De Nijs M.J. de Nijs en Zonen B.V. (De Nijs) te Warmenhuizen bouwt, ontwikkelt, renoveert, restaureert en onderhoudt. Al bijna honderd jaar. Vooral in Noord-Holland en met name in de regio’s Alkmaar, Haarlem en Amsterdam. De Nijs levert meer dan gestapelde stenen: vakmanschap, betrokkenheid en kwaliteit. Continuïteit is belangrijker dan winst op de korte termijn. Want ook in de toekomst zijn bouwers nodig. Daarom zetten we ons in voor de opleiding van jonge bouwprofessionals op diverse niveaus. Het familiebedrijf De Nijs werkt aan verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Dat werk begint met betrokkenheid: bij medewerkers en leerlingen, bij de omgeving, bij de maatschappij en bij het milieu. Die betrokkenheid zetten we om in sociale, ecologische en economische duurzaamheid.

1.1. Ontstaan van De Nijs

Als het bedrijf in 1920 wordt opgericht, houdt de familie zich al twee generaties bezig met ‘metselwerk aan gemeente-eigendommen’. Na de oorlog is er volop werk en vanaf 1955 voert aannemer De Nijs grote utiliteitsprojecten uit in de regio en later door het hele land. In 1972 ontstaat de huidige BV, geleid door vier zonen van Matthias Jacobus de Nijs. In Amsterdam wordt veel renovatie- en restauratiewerk uitgevoerd. In 1988 komen de aandelen van de broers in handen van tien neven. Het bedrijf wordt een structuurvennootschap. Vanaf dat moment is er ondersteuning van een Raad van Commissarissen. Sinds 2013 is een geleidelijke overgang gaande naar een volgende generatie aandeelhouders. De focus is gericht op de hoofdstad en de eigen regio. In onder meer Amsterdam realiseerde bouwbedrijf De Nijs de laatste jaren spraakmakende bouwprojecten.

1.2. Visie en beleid

Bij De Nijs weten we wat ondernemen is. Geen rare avonturen, geen overmoedige risico’s. Het hart van de onderneming is het bouwbedrijf. Daarnaast opereren M.J. de Nijs Projectontwikkeling B.V. en De Nijs Castricum (particuliere bouw, beheer en onderhoud). Ook draait er een eigen timmerfabriek voor de productie van kozijnen en andere houten elementen. Zo weten we zeker dat we duurzame, kwalitatief goede kozijnen inbouwen. De Nijs Castricum zorgt dat het onderhoud netjes geregeld is.

Figuur 1: Organogram

Verder ontwikkelen we diverse bouwprojecten zelf of samen met anderen, al of niet in opdracht van derden. Als moderne bouwer combineren we ouderwets, beproefd vakmanschap met innovatieve technologische ontwikkelingen als BIM, comakership en LEAN. Die insteek komt de kwaliteit van ons werk en onze organisatie telkens weer ten goede.

M.J. De Nijs en Zonen

De Nijs Projectontwikkeling

(100%)

Project-BV's

(100%)

Combinaties

(% wisselend)

Bouwbedrijf De Nijs

(100%)

De Nijs Castricum

(100%)

Combinaties

(% wisselend)

5

Figuur 2: Keten De Nijs

1.3. Toekomst van de markt

De bouw ontwikkelt zich snel. Consumentenwensen veranderen en daarmee de markt. Die markt vraagt om aannemende partijen die mee ontwikkelen, mee investeren en mede risico dragen. De Nijs wil daarom een totaalproduct aanbieden. Dat bereiden wij grondig voor door kennis en ervaring te verzamelen op de noodzakelijke gebieden. En door te blijven focussen op aandachtsgebieden die we nu al hebben:

- specialisme in binnenstedelijk werk; - mix van nieuwbouw, renovatie, woningbouw en utiliteit; - eigen projectontwikkeling, vooral ten dienste van het bouwbedrijf.

Wij zien dat de vraag vanuit de markt weer toeneemt. Met name in de Randstand begint het bouwvolume toe te nemen. Het aantal aanvragen voor extra woningen in 2017 stijgt. Daarnaast verandert de marktvraag ook. Waar we voorheen vooral opdrachten verwierven op basis van bestek en tekeningen, schrijven opdrachtgevers steeds vaker opdrachten uit op basis van VO/DO-tekeningen. Eerder in het traject betrokken raken past ons, als bouwbedrijf met een eigen projectontwikkelingsafdeling, als een goede jas. Wij denken vanuit dergelijke opdrachten met de opdrachtgever mee over verdere optimalisatie van het ontwerp, gericht op het beheersen van de totale kosten – dus ook ná oplevering - van het project.

Ontwikkelen

• De Nijs Projectontwikkeling

Bouwen

• Bouwbedrijf De Nijs

Onderhoud

• De Nijs Castricum

Gebruik

6

2. MVO bij De Nijs Voor Bouwbedrijf De Nijs is maatschappelijk verantwoord ondernemen een hele logische gedachte. In de dagelijkse werkelijkheid spelen veiligheid, goede arbeidsomstandigheden, de menselijke maat en zorgvuldige omgang met grondstoffen en het milieu al tientallen jaren een belangrijke rol bij De Nijs. Een werkwijze die geboren is uit nuchterheid, spaarzaamheid en kwaliteitsdenken.

Onze certificaten Onze convenanten

MVO Prestatieladder Niveau 4

ISO 14001:2004 Milieucertificaat

ISO 9001:2008 Kwaliteitscertificaat

VCA** 2008/5.1 Veiligheidscertificaat

FSC ® Certificaat

Erkend Restauratie Bedrijf

Erkend Leer Bedrijf

Bewuste Bouwers

FSC ® Convenantpartner: M.J. de Nijs

Projectontwikkeling B.V.

FSC ® Bouw & Hout Convenant: Bouwbedrijf M.J.

de Nijs en Zonen B.V.

Social Return Convenant met de gemeente

Amsterdam

2.1. Ons MVO beleid

Ons MVO beleid richten wij zo in dat dit aansluit bij ons kernproces en onze keten. Wij willen onze verantwoordelijkheid nemen door proactief beleid te formuleren, dat verder gaat dan formele eisen van wet- en opdrachtgever, en hierbij aandacht te hebben voor maatschappelijke (onopgeloste) vraagstukken die spelen in onze keten. Ook willen wij onze verantwoordelijkheid nemen door de invloed die wij hebben in onze keten, sector en maatschappij aan te wenden om positieve MVO-effecten te vergroten en negatieve effecten te minimaliseren. Daarbij richten wij ons op thema’s die voor ons en onze stakeholders het meest belangrijk zijn. We zijn trotse bezitter van het Niveau 4 certificaat van de MVO Prestatieladder dat als leidraad geldt voor de uitvoering van ons beleid.

2.2. Vier kernthema’s

Samen met onze medewerkers, klanten, leveranciers en andere belanghebbenden hebben we vastgesteld dat de volgende vier MVO-thema's het meest belangrijk zijn. Wij hebben MVO-doelstellingen geformuleerd die aansluiten bij ons kernproces, onze invloed en de verwachtingen van onze stakeholders. Deze doelstellingen samen met de gehele organisatie en met onze stakeholders benoemd.

Lange termijn Onze beleidsverklaring beschrijft onze visie op MVO en de samenhang hiervan met onze langetermijn bedrijfsstrategie

Middellange termijn Ons MVO-beleid bevat concrete doelstellingen die wij in 2020 willen bereiken

Korte termijn Om deze doelstellingen te bereiken hebben wij acties benoemd voor dit jaar en voor volgende jaren

1

Arbeids-omstandigheden

2

Energie en CO2

3

Grondstoffen en afval

4

Gemeenschap en omgeving

Kernthema's

7

2.3. Onze MVO Commissie

De directie is eindverantwoordelijk voor het vaststellen en intern evalueren van het MVO-beleid. Één directielid heeft MVO als onderwerp in zijn of haar portefeuille en rapporteert inhoudelijk aan de directie over de voortgang van het MVO-beleid. De gehele directie is actief betrokken bij de stakeholderdialoog. De verantwoordelijkheid voor het dagelijks uitdragen en uitvoeren van het MVO-beleid binnen de bedrijfsorganisatie ligt bij de MVO Commissie. De Commissie vertegenwoordigt een doorsnede van de organisatie, komt maandelijks bijeen en heeft de volgende taken:

Het vaststellen van het MVO-beleid;

Het toezien op de uitvoering en verbetering van het beleid en de acties;

Het rapporteren aan het management over de voortgang op de doelstellingen;

Per 1 januari 2017 is de samenstelling van de MVO Commissie gewijzigd. Martin de Waal zal worden vervangen door Frank Ligthart (uitvoering) en Frank Klaver (uitvoering). Jochem van Leeuwerke zal worden vervangen door Karel Budde (p&o).

Samenstelling MVO Commissie 2016:

Daniëlle de Nijs (directie)

Rene Moormann (KAM)

(kerngroep Gemeenschap)

Rob van Langen (materieel)

(kerngroep Energie en CO2)

Jochem van Leeuwerke (p&o)

(kerngroep Arbeidsomstandigheden)

Bas van Velzen (inkoop)

(kerngroep Arbeidsomstandigheden)

Koos Vriend (projectontwikkeling)

(kerngroep Grondstoffen en Afval)

Martin de Waal (uitvoering)

(kerngroep Gemeenschap)

Christine Wortmann (mvo)

8

3. Stakeholders We werken samen met onze stakeholders aan het vaststellen en uitvoeren van ons MVO beleid.

3.1 Wie zijn onze stakeholders?

In onze analyse van stakeholders onderscheiden we drie groepen: binnen het bedrijf, binnen de keten en buiten de keten.

Binnen het bedrijf Binnen de keten Buiten de keten

Certificaathouders Raad van Commissarissen Directie Medewerkers Ondernemingsraad

Architecten Adviseurs Leveranciers Onderaannemers Klanten Samenwerkingspartners

Overheden Banken Opleidingsinstellingen Certificerende instanties Kennisinstituten Studenten NGO’s Omwonenden Burgers Brancheorganisaties

3.2. Dialoog met stakeholders

Wij voeren doorlopen het gesprek met onze interne en externe stakeholders, onder andere op de volgende manieren:

- Het houden van groepsgesprekken over MVO in de 4 kerngroepen die gevormd zijn rondom de 4 kernthema’s. In deze kleinere setting werken we samen met relevante stakeholders aan concrete maatregelen;

- Het houden van groepsgesprekken tijdens onze jaarlijkse personeelsavond; - Het afnemen van enquêtes over MVO; - Het informeren van onze stakeholders over ons MVO-beleid middels ons online MVO verslag, ons

Personeelsblad Bijspijkeren, brieven aan onze medewerkers, onze website en ons Sociaal Jaarverslag;

- Het agenderen van MVO in interne reguliere vergaderingen en in onze reguliere contacten met externe stakeholders zoals klanten en leveranciers.

- Doorlopende bereikbaarheid via info@denijs.nl voor opmerkingen, aanbevelingen en klachten.

In 2016 hebben wij uit de gesprekken en de input van onze stakeholders de volgende conclusies getrokken: 1. De kernthema’s die in 2015 benoemd zijn door De Nijs worden door onze stakeholders bevestigd. 2. Een belangrijk aandachtspunt blijft de interne en externe communicatie en bewustwording 3. Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk: het is moeilijk om voldoende aandacht aan een probleem in de

gehele technische branche, namelijk een tekort aan mensen

4. Energie en CO₂: inzicht in het energieverbruik per bouwfase is noodzakelijk voordat er een goede afweging

kan worden gemaakt voor concrete acties 5. Grondstoffen en afval: inzicht in de kostenstructuur van afval en de huidige werkwijze van afvalscheiding is

noodzakelijk zodat hergebruik beter kan worden beoordeeld en voordat budgetten kunnen worden verschoven naar preventieve maatregelen, zoals prefab.

6. Gemeenschap en omgeving: communicatie bij projecten vraagt meer structuur in de vorm van een plan of project. Communicatie met de directe omgeving zorgt voor begrip en draagt bij aan draagvlak.

We zijn in 2016 aan de slag gegaan met de waardevolle input van onze stakeholders. Per themahoofdstuk is te lezen hoe we ons hiervoor hebben ingezet.

9

4. Thema 1: Arbeidsomstandigheden Bij De Nijs vinden wij het belangrijk dat onze medewerkers zich goed en gezond voelen en zich ook zo blijven voelen. Daarnaast zullen we de jongere generatie talenten een goede opleiding moeten bieden. Met goede scholing zijn we een aantrekkelijke werkgever en borgen we de continuïteit van ons bedrijf. Onze doelstellingen voor 2020 voor het thema Arbeidsomstandigheden zijn:

Uitvoeren medewerkerstevredenheidsonderzoek

Ontwikkelen en lanceren ethische code in samenwerking met ketenpartners

Ondertekenen ethische code door belangrijkste leveranciers en samenwerkingspartners

Actief bijdragen aan verkleinen afstand tot de arbeidsmarkt

4.1 Kerngroep in 2016

De Kerngroep Arbeidsomstandigheden heeft de invoering van de ethische code mogelijk gemaakt. Met deze ethische code hebben we twee doelstellingen volbracht. Deze doelstellingen kwamen naast onze eigen behoefte, ook voort uit een behoefte bij onze stakeholders. Zij hebben in voorgaande jaren aangegeven hier veel belang aan te hechten. Met deze ethische code leveren we een bijdrage aan arbeidsomstandigheden in de keten. Op 24 november 2016 kwamen we met 30 van onze vaste onderaannemers en leveranciers bij elkaar in de modelwoning van ons project Pontsteiger. Daar hebben wij samen met onze onderaannemers en leveranciers formeel de ethische code ondertekend. Daar zijn we trots op. Bij toekomstige inkoopgesprekken zal de ethische code een onderdeel van het gesprek zijn en streven wij er naar deze door al onze leveranciers en onderaannemers te laten tekenen.

Een nieuw onderwerp waar deze kerngroep zich op richt is ‘werkgelegenheid’. In de hele branche is een tekort aan mensen. Ook bij De Nijs merken we dit. Voor het werven van nieuwe mensen proberen we goed zichtbaar te zijn bij opleidingsinstituten en de gemeente. Ook hebben we onze eigen vacaturewebsite werkenbijdenijs.nl. Voor dit onderwerp is een nieuwe samenstelling van de werkgroep gewenst. In 2017 wordt verder onderzocht of dit een mogelijkheid is. Wij zijn ook verkennend bezig om te onderzoeken wat onze bijdrage kan zijn aan het brancheprobleem. Goed geschoolde mensen vinden we heel belangrijk en opleiding blijft een speerpunt bij De Nijs. We investeren daarom in jonge mensen, bijvoorbeeld door samen te werken met de bouwopleidingsinstituten in Nederland, zoals Espeq en Bouwmensen. Daarnaast hebben wij regelmatig overleg met bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam over het enthousiast maken van Amsterdamse jongeren voor de bouw. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn welkom bij De Nijs. Voor de praktische inregeling hiervan hebben wij ons aangesloten bij het Social Return convenant in samenwerking met de Gemeente Amsterdam.

10

4.2 Medewerkers

De samenstelling van onze medewerkers is als volgt:

Ons beleid is erop gericht dat onze medewerkers gezond zijn en blijven. In 2016 is een Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO) uitgevoerd, waaruit bleek dat duurzame inzetbaarheid prioriteit moet blijven voor De Nijs. Om deze resultaten onder de aandacht te brengen bij ons personeel stond de personeelsavond in januari 2017 in het teken van dit thema. Het geplande medewerkerstevredenheidsonderzoek is niet uitgerold in 2016, onder andere vanwege de uitvoering van het PAGO. We willen nog steeds graag het welbevinden van onze medewerkers in kaart krijgen evenals de concrete verbeterpunten voor De Nijs als werkgever. We hebben het onderzoek nu eind 2017 gepland.

113 114 118 116

26 25 26 26 22 25 17 23

152 138 126 124

0

100

200

300

400

2016 2015 2014 2013

Aantal medewerkers

BOUW-cao Project BOUW-cao - Timmerfabriek

Stagiaires UTA UTA-cao

3,47% 3,83%

2,86% 2,95%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

2016 2015 2014 2013

Ziekteverzuim

0

5

10

15

20

25

30

15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-68

Leeftijd medewerkers

Bouwplaatsmedewerkers UTA medewerkers

532

432

298 311

202 179 135 116

0

100

200

300

400

500

600

2016 2015 2014 2013

Opleidingen

Opleidingsdagen

Aantal personen

11

Elektriciteit 34%

Verwarming 2%

Zakelijke auto reizen 52%

Zakelijke reizen prive

auto 12%

CO2-footprint De Nijs 2016

5. Thema 2: Energie en CO2 Energieverbruik dat vrijkomt bij transport, de bouwplaats en alle werkzaamheden rondom de bouw is onvermijdelijk. Maar wij gaan aan de slag met de kansen die er liggen voor energiebesparing en energieopwekking, zoals slimmere logistiek en duurzame bouwplaatsen. Onze doelstellingen voor 2020 voor het thema Energie en CO2 zijn:

30% CO2-reductie/€ omzet in 2020

Informeren van klant over energieprestatie en energiezuinig gebruik van door ons gerealiseerde gebouwen

Ontwikkeling nieuwe energiezuinige standaardkeet en toepassen voor alle langlopende projecten (>1,5 jaar) De CO2-footprint laat alle CO2-uitstoot zien die wij als bedrijf zelf veroorzaken door gebruik van energie, zoals elektriciteit in de timmerfabriek of brandstof in onze auto’s en het materieel. De afgelopen jaren zagen we een stijging van onze CO2-emissies. Door op kantoor en in de timmerfabriek over te stappen op groene stroom is ons elektriciteitsverbruik sterk gedaald. Hierdoor is onze CO2-footprint aanzienlijk gedaald ten opzichte van 2014, namelijk met 13%. Relatief aan de omzet daalde onze footprint met 28% ten opzichte van 2014, wat betekent dat onze doelstelling van 30% reductie per € omzet bijna is bereikt 2016. Dit komt door een combinatie van de daling van de absolute footprint en een sterke stijging van de omzet.

Ook ons wagenpark heeft een substantieel aandeel in onze CO2-footprint. Waar mogelijk besteden we aandacht aan de verduurzaming van ons wagenpark. Naast dat we drie elektrische auto’s in gebruik hebben, schaffen we enkel nieuwe auto’s aan met een A, B of C label. Het aandeel van energiezuinige en elektrische auto’s inmiddels gestegen naar 83% van het totaal.

22

31

18 16

5 3

29 30 26

13

5 3

0

10

20

30

40

A B C D E Elektrisch

Energielabels personenauto's De Nijs

begin 2016

eind 2016

642

1.111

0

200

400

600

800

1.000

1.200

Kantoor entimmerfabriek

Bouwplaatsen

Elektriciteitsverbruik (kWh)

12

5.1 Kerngroep in 2016

Eén van de doelstellingen voor 2020 van De Nijs is het ontwikkelen van een duurzame schottenkeet. De Kerngroep Energie en CO2 heeft zich hier mee bezig gehouden. In ons onderzoek naar de mogelijkheden zijn we tot de conclusie gekomen dat verduurzamen van de kleinere units een betere optie is dan een schottenkeet. Units zijn namelijk eenvoudiger te verduurzamen en flexibeler in gebruik. We onderzoeken nu 3 units van 6x24 als een eerste testcase. Daarnaast werken we aan meer inzicht in het energieverbruik op de bouwplaats, door het plaatsen van extra meters bij kranen en keten. Voor de toekomst hopen we door dit inzicht aanvullende reductiemaatregelen te benoemen. Naast een energiezuinige bouwkeet liggen er kansen voor energiezuinig materieel. In 2016 zijn we gestart met structureel meten van het precieze energiegebruik van een torenkraan op een bouwproject in Utrecht. De eerste meetgegevens zijn binnen, maar deze zijn nog onvoldoende voor een goede analyse. Dit is een vervolgstap, waarna we gerichte maatregelen kunnen nemen. Een voorbeeld van een maatregel is Led verlichting in de torenkranen. Naast het energieverbruik van het materieel willen we ook de energieopwekking van materieel onderzoeken. Er komt bijvoorbeeld energie vrij uit de torenkraan tijdens het hijsen. Daarnaast zal er voor al het nieuwe materieel de energiezuinige optie worden geprioriteerd.

13

69%

2%

14%

1%

10% 1%

Afgevoerd afval 2016

BSA

Bedrijfsafval

B-Hout & C-hout

Gips

Mengpuin

Papier / karton

Niet gescheiden

69%

Gescheiden 31%

Afvalscheidingspercentage 2016

6. Thema 3: Grondstoffen en afval Materialen zijn een onmisbaar deel in ons proces. Van de primaire grondstofstroom tot de verwerking van afval, in de gehele keten zorgt dit voor een negatieve milieudruk. Daar zijn we ons van bewust en we leren steeds meer over onze grondstoffenstromen. Wij onderzoeken wat wij zelf kunnen doen om zowel aan de voorkant als aan de achterkant slim te organiseren en wat we samen met ketenpartners kunnen doen. Onze doelstellingen voor 2020 voor het thema Grondstoffen en afval zijn:

Verhogen hoogwaardige toepassing van afgevoerd afval

Informeren van klant over hergebruik en recycling van de materialen in de door ons te realiseren gebouwen

Afvalscheidingspercentage verhogen met 20%

Hoeveelheid afgevoerd (verpakkings)afval verlagen met 10%/€ omzet

Onderzoek naar het vergroten van hergebruik van materialen Voor 2016 hadden we het doel om een afvalscheidingspercentage van 50% op ieder project te bereiken. Dit is helaas niet gelukt. We zien zelfs een lichte daling ten opzichte van 2015. We hebben in 2016 onze afvalstromen geanalyseerd en zijn tot goede aanknopingspunten gekomen voor concrete maatregelen om dit percentage structureel te verhogen. Tegelijkertijd zien we ook dat de samenstelling van het afval en de hoeveelheden sterk afhankelijk zijn van het type project.

Afgevoerd afval 2016 21.435 m3

Afgevoerd afval 2015 19.854 m3

Aantal afvalstromen 17

6.1 Kerngroep in 2016

De Kerngroep Grondstoffen heeft zich in 2016 gericht op het beter scheiden van afval en afvalreductie in de levenscyclus van gebouwen. Analyse van onze afvalstromen en gesprekken met ketenpartners zoals leveranciers en afvalverwerkers hebben ons meerdere aanknopingspunten getoond. We hebben gezien dat er grote verschillen zijn in projecten als het gaat om afvalscheiding. Dit komt onder andere doordat we vaak met verschillende leveranciers en onderaannemers op de bouwplaats samenwerken, waardoor onderlinge afspraken over afvalscheiding niet overal hetzelfde zijn. Voor 2016 hadden we het doel om een afvalscheidingspercentage van 50% op ieder project te bereiken. Dit is helaas niet gelukt. We weten ook dat er in het bouwproces twee fasen zijn waarbinnen de aard en omvang van het afval enorm verschilt. Dit zijn de ruwbouwfase en de afbouwfase. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de juiste mensen zich bezig houden met zorgvuldige afvalscheiding? Soms kennen wij de producten en materialen beter en soms is het andersom. Sommige partijen voeren wel consequent hun eigen afval af en anderen niet. We willen onze leveranciers stimuleren

14

om afval nog beter te scheiden. In 2017 zullen daarom de contracten tussen De Nijs en zijn onderaannemers/leveranciers aangaande het afvoeren van afval worden aangepast.

Voor onderzoek naar duurzaam materiaalgebruik hebben we in 2016 de kostenstructuur van afval en materialen inzichtelijk gemaakt. Hierdoor kunnen we hergebruik beter beoordelen en kunnen budgetten eventueel verschoven worden naar preventieve maatregelen, zoals prefab of ander materiaalgebruik. Een goed voorbeeld van hergebruik is betonmortel. Dit kunnen we hergebruiken in met name funderingen, de opstort van breedplaatvloeren en druklagen op kanaalplaatvloeren. Duurzaam materiaalgebruik staat ook centraal bij onze FSC certificering, waarmee we aantonen dat we alleen hout gebruiken uit bossen die duurzaam worden beheerd. Door onze ontwerpactiviteiten hebben wij veel invloed op materiaalgebruik. De Nijs wil binnen haar projectontwikkelingsactiviteiten het thema grondstoffen structureel meenemen in haar proces. We zullen dit doen door de GPR methodiek, die wordt gebruikt bij duurzame projectontwikkeling, standaard onderdeel te maken van onze processen. Met deze methodiek maken we de milieu-impact van de gebruikte materialen inzichtelijk, zodat dit kan worden meegenomen in ontwerpafwegingen in overleg met de opdrachtgever. Het in gebruik nemen van deze werkwijze, inclusief het gebruik van de GPR Gebouw software staat voor het najaar van 2017 op de agenda. Daarnaast is communicatie en bewustzijn net als bij alle andere thema’s voortdurend van belang. Tijdens toolboxmeetings en de uitvoerders- en werkvoorbereidersoverleggen zal de aandacht voor afvalscheiding worden aangescherpt, zodat de aanpak consequent wordt gehanteerd.

15

7. Thema 4: Gemeenschap en omgeving Binnen dit thema hebben we aandacht voor de invloed van ons bouwproces op de omgeving en de interactie en communicatie met die omgeving. Een steeds belangrijker wordend aandachtspunt naast de klant is de eindgebruiker: de bewoner, de gebruiker of de bezoeker. Om nog beter te kunnen communiceren met de eindgebruiker en de buurtbewoner, is het belangrijk om te weten wat deze eindgebruiker nu écht belangrijk vindt in zijn nieuwe omgeving. Wederzijdse interesse leidt ook tot wederzijds begrip en waardering. We hebben de volgende doelstellingen voor 2020 voor het thema Gemeenschap en Omgeving vastgesteld:

Bereikbaar voor klachten vanuit omgeving

Voldoen van alle bouwplaatsen aan de richtlijnen van Bewuste Bouwers

Bij alle projecten die we doen laten we iets voor de omgeving achter dat een positieve bijdrage levert aan die omgeving

Opnemen omgang met omgeving in afspraken met ketenpartners

7.1 Kerngroep in 2016

De Kerngroep Gemeenschap en omgeving heeft zich ten doel gesteld om een stappenplan voor omgevingscommunicatie te ontwikkelen. Bij aanvang van ieder project zal dit stappenplan al bij de ontwikkelfase worden doorgelopen om zo vanaf het begin al aandacht voor de omgeving te hebben en een goede buur te zijn. Dit stappenplan is in de laatste fase en zal in 2017 worden afgerond en in gebruik worden genomen. Bij De Nijs werken wij volgens de richtlijnen en de gedragscode van Bewuste Bouwers. De rol van de bouwer in de omgeving verandert en dat is iets wat wij ook ervaren. Bewuste Bouwers is een stichting die de bouw wil professionaliseren en een positiever imago van de bouw nastreeft. De Bewuste Bouwers Gedragscode is bedoelt als een norm voor alle betrokkenen in bouwend Nederland en richt zich op de omgeving. Wij ondersteunen dit initiatief en hebben onszelf daarom als doel gesteld dat alle bouwplaatsen in 2020 voldoen aan de richtlijnen van Bewuste Bouwers. In het stappenplan voor omgevingscommunicatie zit standaard een Bewuste Bouwers checklist inbegrepen. Een slimme oplossing om de richtlijnen van Bewuste Bouwers beter te integreren in onze standaard procedures. Maatregelen worden projectspecifiek opgesteld en uitgevoerd. Zo werken we aan de doelstelling om alle bouwplaatsen aan de richtlijnen van Bewuste Bouwers te voldoen. De totstandkoming van het project Rhapsody in de Kolenkitbuurt in Amsterdam-West is bijzonder te noemen. Dit gaat in nauw overleg met de buurtbewoners. Samen met hen en met kunstenaarscollectief Cascoland en architect Tangram is toegewerkt naar een ontwerp voor de collectieve buitenruimte en ankerplek voor de buurt. Naast het eindresultaat is ook nagedacht over de periode van de bouw zelf. Tijdens de bouwfase wordt er een tijdelijke ontmoetingsplek gerealiseerd pal naast de bouwketen, waar buurtbewoners kunnen binnen stappen voor vragen. Ook is deze tijdelijke ruimte beschikbaar voor het beheer van de buurt-economische deelfuncties die straks een bestemming krijgen op de nieuwe Ankerplek, zoals een Spullenbibliotheek. We blijven ook steeds zoeken naar maatregelen om de bouwplaats aangenaam te maken voor de buurt, bovenop de richtlijnen van Bewuste Bouwers. Daarnaast nemen we ook ieder jaar deel aan de Dag van de Bouw, waar we onze bouwplaatsen openstellen voor de directe omgeving en ander geïnteresseerd publiek.

16

8. Thema 5: Veiligheid Over veiligheid valt niet te discussiëren: dit thema is prioriteit bij het algemeen beleid van De Nijs. Samen werken we aan het bevorderen van die veiligheid en het bewustzijn van alle betrokkenen. We proberen steeds meer vanuit de voorbereiding na te denken over de borging van veiligheid in projecten. We hebben de volgende doelstelling voor 2020 voor het thema Veiligheid:

Verhogen veiligheidsbewustzijn We werken aan veiligheidsbewustzijn op verschillende manieren. In 2016 hebben we een veiligheidsdeskundige aangesteld welke zich onder andere bezig houdt met het verzamelen van de meldingen met betrekking tot ongevallen en bijna ongevallen. Deze meldingen worden geanalyseerd op gedrag van betrokkenen, de gebruikte technieken en organisationele samenwerking. In 2016 waren er 52 meldingen. Geen van deze was complex. Op het moment dat er zich een ongeval voordoet met een complexe oorzaak zal er gebruikt worden gemaakt van een ongevalsonderzoek methode. In 2016 was de IF-rate 9 en deze is daarmee sinds jaren weer gedaald. Dit betekent dat het aantal ongevallen met letsel en verzuim is gedaald, terwijl zowel het bedrijf als de bouwproductie is gegroeid. We merken tegelijkertijd ook dat het melden van ongevallen en bijna ongevallen meer structuur krijgt doordat op de projecten de nut en noodzaak van het melden mondeling aan uitvoering worden toegelicht. Onze afdeling KAM heeft projectbezoeken gedaan om goede en slechte voorbeelden van ordelijke en opgeruimde bouwplaatsen vast te leggen. Vervolgens is dit aan de medewerkers terug gekoppeld tijdens de uitvoerders overleggen. Tijdens de overleggen met uitvoerders en werkvoorbereiders staat veiligheid altijd op de agenda. Daarbij gaan we in op de veiligheidsaspecten die project specifiek zijn. Daarnaast organiseren we de toolboxmeetings conform de VCA cyclus. Er zijn in 2016 218 werkplekinspecties gehouden door de directie, de bedrijfsleiding, de uitvoerders en werkvoorbereiders, door een externe partij en vanuit Bewuste Bouwers. Op een tweetal combinatiewerken is er een continu toezicht van speciale projectveiligheidsdeskundigen.

9,0

11,8 11,0

12,1

0

2

4

6

8

10

12

14

2016 2015 2014 2013

Ongevallenindex (IF-rate) Ongeval met

verzuim 6

Ongeval zonder verzuim

14 Bijna ongeval

8

Ongeval bij onder-

aannemers 11

Ongevallen in 2016

170

218

0

50

100

150

200

250

Toolboxmeetings Werkplekinspecties

Toolboxen en werkplekinspecties in 2016

6

7

6 6

0

2

4

6

8

2016 2015 2014 2013

Aantal ongevallen (eigen personeel)

17

In 2016 zijn er twee proefprojecten voor het meten van veiligheidsbewustzijn uitgevoerd. Helaas is gebleken dat we met deze aanpak weinig concrete informatie en aanknopingspunten konden ophalen. Goede zichtbaarheid in en rondom de bouwplaats is van groot belang. Daarom hebben we de bedrijfskleding voor het bouwplaatspersoneel vernieuwd. De gehele bovenkleding is vervangen door fluorescerende en reflecterende veiligheidskleding, zodat aparte hesjes niet meer nodig zijn. Zo zijn onze mensen beter zichtbaar voor zowel de kraanmachinisten op de bouwplaats en tijdens de overige transportbewegingen van en naar het bouwterrein. Het stakeholderdialoog in mei 2016 stond in het teken van veiligheid. In een Veiligheidscasus werden diverse (veiligheids-)dilemma’s voor de betreffende functiegroepen beschreven. De casus had betrekking op het bouwen in binnenstedelijke gebieden. Daarbij volgende steeds een nieuwe gebeurtenis waardoor de situatie veranderde. Gezamenlijk werd bediscussieerd hoe de belangen van elkaar verschillen en hoe men de ander ziet in zo’n voorbeeldsituatie. Hierbij is voornamelijk gesproken over de gedeelde verantwoordelijkheid en hoe dit versterkt kan worden.

8.1 Onze Veiligheidscommissie

Net als dat we een MVO Commissie kennen, hebben we sinds 2015 ook een aparte Veiligheidscommissie. Deze komt elke twee maanden bijeen en ondersteunt de directie bij het formuleren van beleid rond veiligheid. In de commissie zijn diverse disciplines vertegenwoordigd: directie, management, projectmanagement, personeelszaken, uitvoering en procesmanagement. De commissie brengt de belangrijkste risico’s in kaart en doet voorstellen voor acties. De belangrijkste aandachtsgebieden zijn: voorbereiding en organisatie, communicatie, controle en uitvoering en orde en netheid.

18

9. Duurzaamheid in beeld

1. Atrium (hergebruik warmte) Rond het bestaande Atrium gebouw aan de zuid-as wordt door de Bouwcombinatie Dura-De Nijs een dubbel laags kelder gebouwd om de bestaande kantoortorens. Het is een project van de grote getallen bijvoorbeeld: 1900 ton wapening, 2700 ton damwanden, 15000m3 grond ontgraven en afvoeren en 12.097 m³ grijze beton. (feitje = uitgaande van 10 m³ per wagen 1210 st. vrachtwagens over de Amsterdamse ring) . De verwachting is dat er in 2017 opgeleverd wordt. Daarna komen op de kelder 2 nieuwe kantoortorens naast de bestaande. Aangezien de bestaande torens tijdens de bouw in gebruik blijven is de aan – en afvoer van materiaal en materieel een puzzel

Werk: Atrium parkeergarage Rol van De Nijs: uitvoerend in samenwerking met Dura

Vermeer Opdrachtgever: Icon Real Estate Architect: Van den Berg Bouwkundigen , Amsterdam Start bouw: 1e kwartaal 2015 Opleverdatum: 2017 Aanneemsom: € 15.000.000 - € 20.000.000 Locatie: Strawinskylaan 3001 Amsterdam

2. Hotel Jakarta (BREEAM) Hotel Jakarta wordt een uniek, volledig klimaatneutraal hotel in Amsterdam. In het gebouw wordt een combinatie gemaakt van hout met slanke stalen en aluminium profielen voor de gevels, die het een duurzaam-industrieel karakter geven. Daarnaast komt er veel glas: veel transparantie, licht en uitzicht.

Werk: Hotel Jakarta Type werk: Realisatie hotel Rol van De Nijs: Uitvoerend Opdrachtgever: West Cord Hotels Architect: SeArch Architecten Start bouw: 2e kwartaal 2016 Opleverdatum: 4e kwartaal 2017 Aanneemsom: € 25.000.000 > € 30.000.000 Locatie: Java eiland Amsterdam Dit is een Bewuste bouwer project

3. Opening nieuwe kantoor Op vrijdagmiddag 3 juni 2016 is het verbouwde en uitgebreide kantoor aan de Oudewal 21 in Warmenhuizen officieel geopend door Jelle Beemsterboer, wethouder in de gemeente Schagen en Maxime Verhagen, de voorzitter van Bouwend Nederland. Op zaterdag 4 juni waren het nieuwe kantoor en de timmerfabriek in het kader van de Dag van de Bouw opengesteld voor bezoekers. Ruim 850 mensen hebben van die gelegenheid gebruik gemaakt.

19

4. Startbaan (betonrecycling) Na selectie door Altera Vastgoed N.V. draagt M.J. de Nijs Project III B.V. zorg voor de verdere uitwerking en realisatie van het aangedragen schetsontwerp. Dit in een UAV GC contractvorm. Het project bestaat uit de sloop van een leegstaand kantoorpand en vervolgens de realisatie van 103 appartementen met parkeren op eigen terrein. Door middel van de lean methodiek zal begin 2017 gestart worden met de bouw. De oplevering zal in mei 2018 plaatsvinden.

Werk: Startbaan Amstelveen Type werk: sloop kantoorpand, nieuwbouw appartementen Rol van De Nijs: ontwikkelend Opdrachtgever: Altera Vastgoed N.V. Architect: Rijnbout Architecten Start bouw: 1

e kwartaal 2017

Opleverdatum: 2e kwartaal 2018

Locatie: Van der Hooplaan 241 Amstelveen

20

10. Over dit verslag De Nijs heeft voor de tweede keer een apart MVO verslag opgesteld, naast haar bestaande Sociaal Jaarverslag en Financieel Jaarverslag. Dit verslag is opgesteld met behulp van de internationale Global Reporting Initiative (GRI) richtlijn en voldoet aan de GRI 4 ‘Kern’ criteria. Op de website van De Nijs is een koppelingstabel te vinden waarin wordt aangegeven hoe aan de eisen van deze GRI richtlijn wordt voldaan. Met dit verslag geeft De Nijs invulling aan haar verplichtingen op het gebied van rapportage en communicatie die horen bij haar MVO Prestatieladder niveau 4 certificaat. De gehele organisatie zoals weergegeven in het organogram bij ‘Over De Nijs’ is meegenomen in de verslaglegging. Het MVO verslag wordt jaarlijks opgesteld en beslaat een volledig kalenderjaar. Bij het bepalen van de inhoud van het verslag is gebruik gemaakt van de stakeholderanalyse, de uitkomsten van de stakeholderdialoog en de materialiteitsanalyse. De verslaglegging sluit aan bij de behoefte van stakeholders aan meer communicatie over MVO, die zij hebben uitgesproken tijdens de diverse bijeenkomsten in het kader van de stakeholderdialoog in 2016. Voor de opbouw van het verslag is aangesloten bij de MVO Kernthema’s die door De Nijs zijn vastgesteld in het kader van haar MVO beleid. De CO2-uitstoot is bepaald aan de hand van de methodiek van het GHG Protocol en de CO2-Prestatieladder Handboek 3.0, en hanteert de actuele emissiefactoren van www.co2emissiefactoren.nl. Over dit verslag is geen externe assurance verleend. We ontvangen graag uw reactie en feedback op onze MVO verslaggeving via info@denijs.nl.