MUZIEKPSYCHOLOGIE

LUCA-ARTS LEUVEN

ACADEMIEJAAR 2013-2014

WE ZIJN MUZIKALE DIEREN

“ Ik heb geen gevoel voor ritme”

2

WE ZIJN MUZIKALE DIEREN

“ Ik heb geen muzikaal talent”

3

WE ZIJN MUZIKALE DIEREN

We horen muziek in vogels, walvissen,

We horen ritme bij chimpansees, kikkers, olifanten

Music is in the mind of the beholder

(muziek is alles waarvan wij vinden dat het muziek is)

- Dieren kunnen ritmisch bewegen maar niet luisteren

- Luisteren is nodig om de maat te horen

- Maatgevoel bij mensen lijkt aangeboren (zie verder)

4

MUZIEK EN MUZIKALITEIT

Muzikaliteit Muziek

Natuurlijke, op onze biologie cultureel bepaald fenomeen

bepaalde eigenschap

voorwaarde voor muziek

gebaseerd op aangeboren vaardigheden:

maatgevoel + relatief gehoor + sensitiviteit voor nuances

5

MUZIEK EN MUZIKALITEIT

Sensitiviteit voor nuances

6

AMUZIKAAL

Amusie

- Verzameling afwijkingen in herkennen of reproduceren van

melodieën en ritmes, andere functies normaal

- MBEA : Montreal Battery of Evaluation of Amusia

- 4% in West-Europa vs. 15% gepercipieerde amusie

- Belangrijk verschil in productie en perceptie

zangvaardigheid cognitieve vaardigheid

oefening, stress kleinere verschillen tss.

“acrobatiek” profs en amateurs

expertise exposure

7

AMUZIKAAL

Amusie

- Wel gevoeligheid voor emotionele boodschap (droevig – vrolijk)

- Plezier in muziek?

Stewart (2008)

- “muziek irriteert, ik voel niets, alleen de tekst raakt mij”

- hangt af van de (sociale) situatie

party => muziek is irritant

filmmuziek => versterkt de sfeer

Verschil tussen waarneming en waardering van muziek!

8

9

MUZIKAAL TALENT

Extreme overgevoeligheid voor waarnemen, onthouden en

uitvoeren van muziek.

(bijv. autisme, Williams-syndroom)

Is muzikaal talent aangeboren of aangeleerd?

Nature of nurture?

Aangeboren omgeving

genetisch bepaald opvoeding (memen)

belang van oefening, doorzettingsvermogen, nieuwsgierigheid

Muzikale genen zijn geen garantie voor succes

10

INVLOED VAN ERFELIJKHEID EN

MILIEU

1. Erfelijk of cultureel bepaald?

3 bepalende factoren:

- Aanleg (nature)

- Omgeving (nurture)

- Vrije wil

INVLOED VAN ERFELIJKHEID EN

MILIEU

2. Invloed van erfelijkheid (Nativisme)

Predisposities

(genotype)

↓

Invloeden van de omgeving

↓

Waarneembare kenmerken

(fenotype)

INVLOED VAN ERFELIJKHEID EN

MILIEU

3. Invloeden van het (opvoedings)milieu (empirisme)

Ontwikkeling via:

- aanleren van cultuurkenmerken (enculturatie)

- toename van mogelijkheden

INVLOED VAN ERFELIJKHEID EN

MILIEU

4. Interactie tussen erfelijkheid en milieu

Convergentietheorie:

-Positieve samenhang

-Reactieve samenhang

-Actieve samenhang

INVLOED VAN ERFELIJKHEID EN

MILIEU

Potenties

↓

Tendentie

↓

Milieu

↓

Actualisering

+ gevoelige periodes

+ individuele reactiewijze

MUZIKAAL TALENT

John Blacking

How musical is man? (1973)

- Muziekantroplogie

- Sociale invloeden van muziek

- "it is the activities of Man the

Music Maker that are of more interest

and consequence to humanity than

the particular musical achievements

of Western man”

- "no musical style has „its own terms‟:

its terms are the terms of its society

and culture"

16

MUZIKAAL TALENT

John Sloboda

onderzoek naar ontwikkeling van muzikaal talent

volgens biografische methode

- invloed van vroege blootstelling op luister-

vaardigheid

- intense oefening (10.000 studie op 21 jaar)

- sociale factoren

* opbouwend

* belemmerend

- diepe emotionele ervaring

maar : aanleg speelt ook een rol!

17