MPB 2015-2018 - Versie Raad met voorblad · 11 Nota van aanbieding Meerjarenprogrammabegroting 2015...

MPB 2015-2018

Inhoudsopgave

Leeswijzer bij Meerjaren Programma Begroting 2015 - 2018..................................................5

1 Nota van aanbieding .....................................................................................................9

2 Meerjarenprogrammabegroting 2015 - 2018...................................................................19

2.1Samenvattend overzicht 2015 - 2018 ......................................................................21

2.1 Samenvattend overzicht ........................................................................................23

2.2 Begrotingsprogramma's.........................................................................................27

Programma 1 Met elan samen DOOR: Bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken en financiën ...29

Programma 2 Veiligheid ..............................................................................................41

Programma 3 Openbare ruimte.....................................................................................47

Programma 4 Milieu....................................................................................................57

Programma 5 Jeugd en onderwijs .................................................................................65

Programma 6 Apeldoorn activeert.................................................................................77

Programma 7 Maatschappelijke ondersteuning................................................................87

Programma 8 Cultuur, erfgoed, evenementen en sport.....................................................99

Programma 9 Door! met de buitenstad ........................................................................109

3 Financiële beschouwingen..........................................................................................121

4 Paragrafen 2015-2018 ..............................................................................................141

4.1 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. ...............................................143

4.2 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ..................................................................153

4.3 Paragraaf Financiering .........................................................................................157

4.4 Paragraaf Verbonden partijen ...............................................................................163

4.5 Paragraaf Grondbeleid .........................................................................................173

4.6 Paragraaf Lokale heffingen...................................................................................177

4.7 Paragraaf Bedrijfsvoering .....................................................................................185

5 Bijzondere paragrafen 2015-2018 ...............................................................................191

5.1 Paragraaf Dienstverlening ....................................................................................193

5.2 Paragraaf Vastgoed ............................................................................................195

Bijlagen......................................................................................................................199

Bijlage 1 Doorrekening Algemene Reserve .......................................................................201

Bijlage 2 Doorrekening bestemmingsreserves...................................................................205

2.1 Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA) ..............................................207

2.2 Reserve Bereikbaarheid Binnenstad .......................................................................215

2.3 Reserve Riolering................................................................................................216

2.4 Reserve Huisvuilrechten ......................................................................................217

Bijlage 3 Overige bijlagen..............................................................................................219

3.1 Totaal overzicht van baten en lasten .....................................................................221

3.2 Overzicht incidentele baten en lasten.....................................................................222

3.3 Overzicht jaarlijks terugkerende arbeidskosten 2015................................................223

3.4 Kapitaallasten en nieuwe investeringen 2015 .........................................................224

3.5 Overzicht reserves en voorzieningen (meerjarendoorrekening)....................................225

3.6 Enkele kerngegevens...........................................................................................227

Bijlage 4 Trefwoordenlijst .............................................................................................229

5

Leeswijzer bij Meerjaren Programma

Begroting 2015 - 2018

Inleiding

In de Meerjaren-Programma-Begroting (MPB) wordt het gemeentelijk beleid op hoofdlijnen toegelicht. De MPB gaat over alle beleidsvelden; onderwijs, ruimtelijke ontwikkeling, openbare ruimte, openbare veiligheid, recreatie, volksgezondheid, milieu, gemeentebelastingen, etc. De uiteenlopende samenstelling van het gemeentelijk beleid maakt het lezen van een gemeentebegroting doorgaans niet eenvoudig. Deze leeswijzer is bedoeld om u daarbij op weg te helpen. In deze leeswijzer komen de volgende onderwerpen aan de orde: · waaruit bestaat een MPB · indeling van de MPB · de voorgestelde beleidswijzigingen · de Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA) · hoe een bepaald onderwerp in de MPB is te vinden.

Waaruit bestaat een MPB ?

De MPB is vergelijkbaar met een privé-huishoudboekje. De periodieke uitgaven die de gemeente jaarlijks doet – ook wel exploitatie-uitgaven genoemd - staan er in vermeld. Voorbeelden zijn de jaarlijkse subsidies aan instellingen, de uitgaven in het kader van de bijstand en het armoedebestrijdingsbeleid, de kosten van rente en afschrijving als gevolg van gemeentelijke investeringen, salariskosten van het bestuur en het gemeentelijk personeel, materiële kosten etc. De gemeenteraad bepaalt de beleidsonderwerpen en per beleidsonderwerp de hoeveelheid geld (de omvang van het budget) dat er maximaal voor mag worden uitgetrokken en het resultaat dat de raad ervoor verwacht. Naast de uitgaven zijn ook de inkomsten in de begroting opgenomen. Tot de belangrijkste inkomsten van de gemeente behoren: a. de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Dit is een rijksbijdrage, waarvan de raad de

bestedingen voor het overgrote deel naar eigen inzicht kan bepalen; b. specifieke bijdragen die het rijk maar ook de provincie aan de gemeente verstrekken om door

hen bepaalde doeleinden te kunnen bekostigen. Voorbeelden zijn de rijksbijdragen die de gemeente krijgt voor sociale werkvoorziening, bijstandsuitgaven en onderwijsachterstandenbeleid;

c. eigen gemeentelijke inkomsten uit gemeentebelastingen (bijv. de onroerende zaakbelasting en hondenbelasting), maar ook inkomsten uit leges die worden verkregen omdat u als burger specifieke diensten van de gemeente afneemt (bijv. een paspoort of een bouwvergunning) en gemeentelijke heffingen (bijv. voor de inzameling van huishoudelijk afval e.d.). De raad beslist over de omvang van de gemeentebelastingen, leges en rechten.

De inkomsten uit het Gemeentefonds zijn grotendeels bepalend voor de bestedingsmogelijkheden van de gemeente. De omvang van het Gemeentefonds - en dus van de algemene uitkering die de gemeente daaruit krijgt – is gekoppeld aan de omvang van een deel van de rijksuitgaven. Nemen die rijksuitgaven toe, dan hebben ook gemeenten meer te besteden. Besluit het rijk tot bezuinigingen op de rijksuitgaven, dan hebben gemeenten minder te besteden. Een wettelijke eis is dat de gemeentelijke exploitatie-uitgaven de inkomsten niet mogen overtreffen. Minder inkomsten uit het Gemeentefonds als gevolg van rijksbezuinigingen, hebben doorgaans tot gevolg dat ook gemeenten moeten bezuinigen. De gemeentelijke exploitatie-uitgaven bedragen in totaal afgerond € 515 mln per jaar (excl. mutaties reserves). Voor de specificatie wordt verwezen naar bijlage 3.1.

6

Indeling van de MPB

In de inhoudsopgave treft u aan uit welke hoofdstukken de MPB is samengesteld. In vogelvlucht worden deze hoofdstukken hier nader toegelicht. - Hoofdstuk 1 Nota van aanbieding

In de nota van aanbieding "Met elan samen Door!"staat het financieel herstel centraal. De financiële positie wordt weergegeven en we blikken vooruit op de verdere weg naar herstel. Door naar een toekomstbestendig Apeldoorn.

- Hoofdstuk 2 Meerjarenprogrammabegroting

Dit hoofdstuk vormt de exploitatiebegroting van de gemeente. De meerjarenbegroting is in 9 programma’s ingedeeld. Deze programma’s vormen voor u een eerste ingang om iets over het door het college voorgestelde beleid te weten te komen. De programma’s zijn als volgt ingedeeld: · ambitie; · speerpunten van beleid; · de risico’s; · doelenboom; · doelstelling, prestaties en nieuwe ontwikkelingen per beleidsproduct; · plannen en kadernotities; · de financiële lasten (uitgaven) en baten (inkomsten), zowel voor 2013 en 2014 als voor

de jaren 2015 t/m 2018. Opgemerkt wordt dat door afrondingen van de lasten en baten bij de uitkomst van de saldoberekening geringe afwijkingen kunnen optreden.

- Hoofdstuk 3 Financiële beschouwingen

Hierin schetst het college de financiële ontwikkelingen voor de komende jaren die als vertrekpunt bij de opstelling van de MPB hebben gegolden. Een belangrijk deel is gewijd aan de ontwikkeling van het Gemeentefonds en de maatregelen die het college aan de raad voorstelt om de MPB financieel sluitend te krijgen.

- Hoofdstuk 4 Paragrafen

Het is een wettelijke eis dat elke gemeente een aantal paragrafen in de MPB opneemt. Deze paragrafen vormen een dwarsdoorsnede van de begroting op een specifiek terrein. De volgende paragrafen zijn opgenomen:

· De paragraaf weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft aan hoe solide de financiële positie van de gemeente is. Het weerstandsvermogen wordt bepaald door de weerstandscapaciteit af te zetten tegen de omvang van de risico’s.

· De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen In deze paragraaf wordt per onderdeel toegelicht op welke wijze het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen gewaarborgd is.

· De paragraaf financiering In deze paragraaf wordt toegelicht op welke wijze met de financierings-behoefte van de gemeente wordt omgegaan. Het betreft een financieel-technische materie.

· De paragraaf verbonden partijen De gemeente werkt vaak samen met andere partijen om bepaalde doelen te bereiken. Als deze samenwerking in een bestuurlijke en financiële vorm wordt gegoten, spreken we van een verbonden partij. In deze paragraaf worden alle partijen, waarmee de gemeente een band heeft nader toegelicht.

· De paragraaf grondbeleid De gemeente speelt ook een actieve rol in het kopen en verkopen van gronden. In deze paragraaf wordt dieper op het grondbeleid van de gemeente ingegaan.

· De paragraaf lokale heffingen In deze paragraaf wordt stilgestaan bij de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen en de consequenties daarvan voor de inwoners. Ook worden hier de tarieven voor het komende begrotingsjaar genoemd.

· De paragraaf bedrijfsvoering Deze paragraaf gaat in op allerlei interne ontwikkelingen binnen de gemeentelijke organisatie,

7

die erop gericht zijn een zo goed mogelijke dienstverlening aan de burgers te kunnen verstrekken en een zorgvuldige besluitvorming te kunnen garanderen.

· Niet verplichte paragrafen Op verzoek van uw raad zijn twee niet verplichte paragrafen in de MPB opgenomen: dienstverlening en vastgoed.

Tot slot is een aantal bijlagen aan de meerjarenbegroting toegevoegd. Sommige daarvan zijn door het rijk verplicht voorgeschreven. Tot de belangrijkste bijlagen behoren:

• bijlage 1 de algemene reserves van de gemeente Apeldoorn;

• bijlage 2 de doorrekening van de bestemmingsreserves BROA, Riolering, Bereikbaarheid Binnenstad en Huisvuilrechten.

Beleidswijzigingen

Het college heeft voorstellen voor tegenvallers en nieuwe ontwikkelingen in de MPB verwerkt. Deze voorstellen zijn in een samenvattend overzicht vermeld dat aan het begin van hoofdstuk 2 is opgenomen. De voorstellen worden in de programma’s toegelicht. Daarnaast is een overzicht opgenomen van de resterende lopende bezuinigingen, tegenvallers en ontwikkelingen.

De BROA

Naast de jaarlijkse exploitatie-uitgaven voert de gemeente ook investeringsprojecten uit. Deze investeringen worden geactiveerd (jaarlijkse afschrijving) of ten laste gebracht van reserves. Eén van die bestemmingsreserves is de BROA. De BROA is een reserve die ontstaan is uit het Meerjaren-Ontwikkelingsprogramma Apeldoorn(MOP). De BROA wordt gevoed met bijdragen van de provincie Gelderland (GSO en ISV) en rijksbijdragen. De financiële meerjarendoorrekening van de BROA vormt een onderdeel van de meerjarenbegroting en is onder bijlage 2.1 opgenomen.

Hoe een bepaald onderwerp in de meerjarenbegroting te vinden?

Afhankelijk van waarin u bent geïnteresseerd zijn de ingangen hierna samengevat:

• Voor beleidsmatige en financiële achtergronden die voor het college het vertrekpunt zijn geweest bij de opstelling van deze MPB verwijzen wij u naar Hfd. 1 de Nota van Aanbieding;

• Voor een totaalbeeld van de voorstellen voor nieuw beleid en bezuinigingsvoorstellen kunt u het samenvattend overzicht in Hfd. 2 raadplegen. De toelichting vindt u onder de programma’s.

• Voor informatie over een specifiek beleidsonderwerp kunt u de trefwoordenlijst onder bijlage 4 raadplegen.

• De financiële positie van de gemeente en voorstellen over gemeentebelastingen worden in hoofdstuk 3 nader toegelicht. De paragraaf ‘Lokale heffingen’ gaat specifiek in op de gemeentelijke tarieven en belastingen.

9

1

Nota van aanbieding

Nota van aanbieding

bij de

Meerjarenprogrammabegroting 2015 - 2018

11

Nota van aanbieding

Meerjarenprogrammabegroting 2015 - 2018

Met elan samen door! 1. Financieel herstel centraal

Met elkaar, samenleving, gemeenteraad en college, hebben wij de ingeslagen route richting financieel herstel onverkort doorgezet. De afgelopen twee jaar bleef niets onbesproken, was er niets onaanraakbaar. De lasten gingen omhoog, de subsidies omlaag, de ambtelijke organisatie is ingekrompen. € 50 miljoen is er bezuinigd. En wel structureel. Tegen dit decor lucht het ons op u te kunnen meedelen dat er op dit moment geen verdere bezuinigingen nodig zijn om onze route richting herstel met resultaat te kunnen vervolgen. En daarmee doorbreken wij de trend van de laatste jaren. Wij zijn opgelucht maar niet uitbundig. Het herstel mag dan meer en meer in zicht komen. Het herstel is broos. En veel blijft onzeker. Wij noemen de herverdeling van het Gemeentefonds en de decentralisaties binnen het sociale domein. Ook blijven er zorgen over voortdurende stijging van het aantal bijstandsgerechtigden en het maar mondjesmaat op gang komen van de bouwactiviteiten in onze gemeente. De Algemene Reserve en de Algemene Reserve Grondbedrijf zijn in deze meerjarenperiode nog niet op peil. Het regiem van preventief provinciaal toezicht blijft ook de komende jaren van kracht. Wij hopen daar uiterlijk in 2019 maar zo mogelijk eerder, vanaf te zijn. Dit alles vraagt om een continuering van het behoedzame en realistische financieel beleid. Met deze Meerjarenprogrammabegroting 2015-2018 (MPB) geven wij daar uiting aan. Een MPB zonder nieuwe bezuinigingen. Een MPB met beperkte ruimte voor nieuw beleid en het verleggen van accenten. Wij stellen u voor om geld vrij te maken voor het binnenhalen van topsportevenementen, wij zetten extra in op de binnenstad en varen een nieuwe koers op het gebied van het gemeentelijk vastgoed. Gelet op de toegenomen werkdruk (groei bijstand, nieuwe zorgtaken) zetten wij ook in op een capaciteitsuitbreiding binnen ons Activerium. Wij stellen u voor om per 2016 de forensenbelasting in te voeren. Ook maken wij een begin met het innen van zogeheten precariorechten. Vanwege alle onzekerheid voorziet ook deze MPB in een substantiële opvangbuffer. Wij hebben van ondernemers geen verzoek gekregen tot de vorming van een ondernemersfonds. Een voorstel daartoe ontbreekt dus in deze MPB. De Meerjarenprogrammabegroting 2015-2018 is de eerste in een nieuwe bestuursperiode. De eerste uitwerking van een MPB nieuwe stijl in navolging van de adviezen van uw raadswerkgroep modernisering van de begroting. Naast een beschouwing over het financiële perspectief kijken wij in deze Nota van Aanbieding ook ‘op inhoud’ vooruit. Onze strategische doelen, de comfortabele gezinsstad, het toeristisch toplandschap, een innovatief economisch klimaat en duurzaamheid vormen hierbij de leidraad. Het niet in ruime mate voor handen zijn van financiële middelen laat onverlet dat wij er de komende jaren alles aan gaan doen om realisatie van deze doelen dichterbij te brengen en Apeldoorn toekomstbestendig te houden. Wij willen met elan samen door!

12

2. Financiële beschouwing op hoofdlijnen

Hoofddoelstelling van ons college is om in de komende jaren het ingezette financieel herstelplan onverkort te handhaven. Er is sprake van een daadwerkelijk financieel herstel als:

• de Algemene Reserve (AR) minimaal gelijk is aan het benodigde weerstandsvermogen (nu € 15 miljoen);

• de bestemmingsreserves van een adequaat niveau zijn ergo dat deze reserves zich op het door uw gemeenteraad vastgestelde minimumniveau bevinden;

• de Algemene Reserve Grondbedrijf (ARG) tenminste gelijk is aan het benodigde weerstandsvermogen voor de grondexploitatie;

• de begroting reëel en structureel in evenwicht is. Concreet: de MPB 2023-2026 is in alle jaarschijven sluitend.

Met deze definitie komen wij in meer dan volledige mate tegemoet aan de eisen zoals die door de provincie Gelderland in het kader van het financieel toezicht worden gesteld. Zoals onder 1 aangegeven gaan wij er vanuit uiterlijk per 1 januari 2019 niet langer onder preventief provinciaal toezicht te vallen. Dit vraagt om een onverminderd behoedzame financiële koers. Het herstel is broos en de toekomst laat zich moeilijk voorspellen. Er liggen kansen maar er zijn ook bedreigingen. Uitgangspunt blijft dat meevallers in de komende jaren in de Algemene Reserve worden gestort. Onverhoopte tegenvallers vangen wij in eerste instantie op binnen het beleidsdomein waar de tegenvallers zich voor doen. Indien dit onmogelijk is dan wordt binnen de totale begroting naar een oplossing gezocht. Hierbij hanteren wij onderstaande volgorde:

• nadere efficiencymaatregelen;

• bezuinigingen ‘in eigen huis’ over de volle breedte van het gemeentelijke domein;

• bezuinigingen ‘buitenshuis’(subsidies en overdrachtsuitgaven);

• verhoging van de algemene lasten voor burgers en ondernemers. In deze tweede paragraaf van deze Nota van Aanbieding nemen wij de meest in het oog springende financiële ontwikkelingen op hoofdlijnen met u door. Een uitgebreide toelichting treft u in hoofdstuk 3 aan. 2.1 Begroting Bestaand Beleid (BBB)

Financieel vertrekpunt bij de opstelling van de MPB vormt de primaire uitkomst van de BBB; wat gebeurt er als wij het in 2014 door uw raad vastgestelde financiële beleid ongewijzigd voortzetten. Normaal gesproken sorteren wij in de Voorjaarsnota voor op de BBB. In verband met de gemeenteraadsverkiezingen is dit jaar geen Voorjaarsnota verschenen. Wel is in de bijlage ‘Doorgerekend’, behorende bij het bestuursakkoord ‘Door’, een pré BBB opgenomen. Ten opzichte van deze medio mei van dit jaar gepresenteerde pré BBB doet zich een aantal verschillen voor. Ontwikkelingen Gemeentefonds

Belangrijkste inkomstenbron voor de gemeente is het Gemeentefonds. En op dit vlak zijn het turbulente tijden. Een herijking van de verdeelsystematiek levert ons een financieel nadeel van € 900.000 op. Wij hebben u hier voor het zomerreces over geïnformeerd. Daarmee houdt het niet op. Technische en beleidsmatige effecten, onder meer veroorzaakt door een lagere economische groei, resulteren in een nadeel van nog eens € 900.000. Daarmee leveren wij structureel totaal € 1,8 miljoen in ten opzichte van de ramingen eerder dit jaar.

Rente op een historisch laag peil

Er zijn meer verschillen. De ontwikkelingen van de lonen zijn in de genoemde pré BBB als te hoog ingeschat. Dat levert ons een voordeel op. Ook vallen opnieuw rentevoordelen in te boeken. Dit onder andere omdat uw raad heeft besloten om aan een aantal reserves geen rente meer toe te

13

kennen. Omdat er meer subsidie binnenkomt, bijvoorbeeld een bijdrage van € 17 miljoen van de provincie Gelderland, neemt onze financieringsbehoefte af. En daarnaast blijft de rente op een historisch laag peil. In totaal is er sprake van een rentevoordeel van structureel € 3,5 miljoen. Negatieve ontwikkeling bijstandsuitkeringen

Het aantal bijstandsgerechtigden blijft onverminderd stijgen. Apeldoorn is daarin niet uniek maar zorgelijk is wel dat het aantal bijstandsgerechtigden bij ons aanmerkelijk sneller stijgt dan elders. Dit heeft aanzienlijke financiële gevolgen. Er vanuit gaande dat deze negatieve ontwikkeling zich doorzet, voorzien wij in 2015 een extra nadeel voor onze gemeente van € 2,4 miljoen. Het gemeentelijk aandeel in de bijstandsuitkeringen komt daarmee per 2015 in totaal op € 3,4 miljoen. Medio oktober hopen wij u een prognose voor te leggen over de voorziene ontwikkelingen ná 2015. Met de ontwikkelingen rond het Gemeentefonds, de rente en de bijstandsuitkeringen hebben wij de belangrijkste verschillen ten opzichte van de pré BBB genoemd. Daarnaast is sprake van een hoger dividend van Circulus en wegvallende baten uit de onderverhuur van Het Portaal. De oplevering van het Park Zuidbroek zorgt voor hogere kosten voor het onderhoud van groen. OZB en leegstand

De aanhoudende leegstand van kantoren zorgt voor een verminderde OZB opbrengst (categorie niet-woningen). Vertrekpunt is dat de opbrengst gelijk moet blijven. Dit maakt dat wij de opbrengstderving als gevolg van leegstand verrekenen in de tarieven voor de niet-woningen. Deze ontwikkeling houden wij het komend jaar tegen het licht. Geoormerkte middelen Gemeentefonds

Hoewel de uitkering uit het Gemeentefonds wettelijk als een algemeen dekkingsmiddel geldt, oormerkt de rijksoverheid toch een deel van deze middelen. Vanaf mei jl. hebben zich wijzigingen voorgedaan. Toegevoegd zijn middelen in verband met de organisatie van de waterschapsverkiezingen in 2015 en een compensatiebedrag in verband met de uitvoering van de Participatiewet. In het kader van dezelfde wet komt er geld beschikbaar voor individuele studietoelagen. Tot slot wordt ons een extra bedrag beschikbaar gesteld ten behoeve van de opvang van vrouwen. Kortingen zijn er ook. En wel op het terrein van E-overheid, de inkoop van e-boeken en maatschappelijke opvang en verslaafdenzorg. Op onderwijsgebied worden gelden van de gemeente overgeheveld naar het onderwijs. De drie D’s

Stukje bij beetje raakt de puzzel compleet. Eind juni hebben wij uw raad geïnformeerd over de geldstromen die beschikbaar komen. In totaal gaat het om een bedrag van ruim € 140 miljoen. Wij zijn verplicht om dit bedrag in te zetten binnen het sociale domein. Schuiven binnen de sectoren is wel toegestaan. In de primaire uitkomst van de BBB hebben wij de bijdragen die wij van het rijk en de gebruikers van WMO-voorzieningen ontvangen en de uitgaven die wij maken budgettair neutraal verwerkt. Een nadere toedeling treft u in het derde hoofdstuk van deze MPB aan. Dit onder de uitdrukkelijke kanttekening dat het hier om een voorlopige toedeling gaat. Het najaar benutten wij om tot een meer nauwkeurige toedeling te komen. Afwijkingen leggen wij vanzelfsprekend aan uw raad voor.

Resumé BBB

Bovenomschreven ontwikkelingen zorgen voor een primaire uitkomst van de BBB in de eerste jaarschijf (2015) van bijna € 5 miljoen negatief oplopend tot een positieve uitkomst van € 4 miljoen in het laatste jaar van deze MPB (2018). In uw vergadering van 17 juli jl. heeft uw raad besloten om een potentieel voordeel van structureel € 3 miljoen op de huishoudelijke hulp te betrekken bij de integrale afweging in het kader van deze MPB. Om die reden hebben wij dit toegevoegd aan de primaire uitkomst van de BBB. In het eerste jaar is rekening gehouden met een nadeel van € 2,5 miljoen als gevolg van het overgangsrecht, dat geldt voor de huishoudelijke hulp. De nadere toelichting treft u in het derde hoofdstuk aan.

14

2.2 Voorstellen onontkoombaar

Naast de breed gewenste verlaging van de bezuiniging op Real X, de invoering van de burgerpeiling en de afschaffing van de leges op vermiste reisdocumenten lopen wij tegen de ontwikkeling van twee kostenposten aan die wat ons betreft onontkoombaar zijn. Allereerst de ontwikkeling van de omgevingsvergunningen. Er staan ons meerdere mogelijkheden ten dienste om de ontstane tekorten terug te dringen. Kostenreductie, tariefsverhogingen of een bijdrage uit de Algemene Dienst. Vooruitlopende op de, dit najaar geplande, discussie in de PMA, volstaan wij nu met de opname van een stelpost van € 1,1 miljoen structureel in deze MPB. Met de vaststelling van het bestuursakkoord ‘Door’ zijn twee opdrachten neergelegd bij de gemeentesecretaris. Allereerst is gevraagd om een evaluatie van de in 2012 afgeronde reorganisatie. Uit de evaluatie blijkt dat zich een aantal formatieve knelpunten voordoet. Deze worden binnen de huidige formatie opgelost, waardoor daarop opnieuw een wissel wordt getrokken. Er geldt één uitzondering. Die heeft de betrekking op het Werkplein Activerium. De eerder beschreven sterke stijging van het aantal bijstandsgerechtigden zorgt voor extra werkdruk met als reëel risico dat we niet in alle opzichten aan de wettelijke normen kunnen voldoen. Wij stellen u voor om een bedrag van € 0,7 miljoen structureel vrij te maken om deze werkdruk het hoofd te kunnen bieden. Ook hebben wij het ambtelijk management gevraagd om ons de contouren van een toekomstbestendige organisatie te schetsen. En wel op een budgettair neutrale wijze. De contouren treft u ter kennisname aan in de paragraaf Bedrijfsvoering van deze MPB. Wij houden u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen. 2.3 Niet haalbare bezuinigingen

Onder 1 gaven wij aan dat er de afgelopen jaren structureel voor een bedrag van € 50 miljoen is bezuinigd binnen de gemeentelijke begroting. Het gros van deze bezuinigingen wordt momenteel geëffectueerd. In de financiële bijlage behorende bij het bestuursakkoord ‘Door’ wordt vastgesteld dat het op twee onderdelen niet lukt om de bezuinigingstaakstelling te halen. Het betreft de taakstellingen op het gemeentelijke vastgoed en op het parkeren. Over het beheer en de exploitatie van het gemeentelijk vastgoed is in de afgelopen jaren veel gezegd en geschreven. Wij hebben conform het Bestuursakkoord de taakstelling op het vastgoed met het gemiddelde van de daarin toegelichte bandbreedte van € 600.000 verlaagd. Dat geldt eveneens voor de € 400.000 in verband met maatschappelijke doeleinde van ons vastgoed. Over de taakstelling, de verduurzaming en over het omgaan met maatschappelijke doeleinden van ons vastgoed, zullen we u op korte termijn nader informeren. In de tweede helft van dit jaar zal hierover met uw raad nader worden gesproken. Over de taakstelling op parkeren hebben wij een notitie aan uw raad voorgelegd waarin de mogelijkheden zijn genoemd om een tekort van € 800.000 in te lopen. Zoals in het Bestuursakkoord is aangegeven is daarmee een extra bezuinigingstaakstelling van structureel € 250.000 uit de vorige MPB niet staande te houden. Ook dat hebben we in deze MPB als zodanig opgenomen.

2.4 Ambities

Onze ambitie is om onze gemeente verder financieel op orde te brengen en tegelijkertijd te werken aan een toekomstbestendig Apeldoorn. Zie hier onze opgave voor de komende raadsperiode. Een toekomstbestendig Apeldoorn is een levendig Apeldoorn. Evenementen als het WK baanwielrennen, het Daviscuptennis en recent het Grand Slam Beachvolleybal dragen bij aan die levendigheid. Ook de komende jaren willen wij graag topsportevenementen naar Apeldoorn halen. Om dit voor elkaar te krijgen, stellen wij u voor om hiervoor een bedrag van € 200.000 structureel beschikbaar te stellen. De ambities op het gebied van topsport en het gemeentelijk vastgoed vloeien voort uit het in mei 2014 door de coalitiepartijen gepresenteerde bestuursakkoord ‘Door’.

15

2.5 Verdere ontwikkelingen

Naast de ambities uit het bestuursakkoord zijn er echter nog andere ontwikkelingen die zowel vanuit een inhoudelijk als financieel perspectief om uw aandacht vragen. Op de eerste plaats stellen wij u voor om de gemeentelijke bijdrage aan het dierenasiel structureel met € 50.000 te verhogen. De toegenomen – deels wettelijke – taken op dit terrein zorgen voor een aanmerkelijke taakverzwaring van het asiel. Aanvullende steun is noodzakelijk om deze belangrijke voorziening overeind te houden. Artikel 228 van de Gemeentewet geeft de gemeenten de bevoegdheid tot het heffen van precariobelasting. “Terzake het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond, kan een precariobelasting worden geheven”. Nader onderzoek leert ons dat het mogelijk is om precariobelasting van hoogspanningsleidingnetwerk te heffen. Wij ramen terzake een opbrengst van structureel € 75.000.

Daarnaast stellen wij uw raad voor om, in navolging tot onder meer de omliggende gemeenten, forensenbelasting in te voeren in Apeldoorn. En wel per 1 januari 2016. Dit is een belasting die gemeenten kunnen heffen van natuurlijke personen die meer dan 90 dagen in Apeldoorn verblijven zonder hier het hoofdverblijf. De opbrengst 2016 ramen wij op € 750.000 en in de daarop volgende jaren op € 850.000. Voor onze overwegingen die tot dit voorstel hebben geleid, verwijzen wij u naar hoofdstuk 3. 2.6 Totaalbeeld

Hoewel wij op weg zijn ons te herstellen, voorziet deze MPB in 2015 nog in een tekort. In 2016 en verdere jaren is sprake van een overschot. Daarmee is de MPB structureel sluitend. De saldi van de MPB jaarschijven verrekenen wij met de Algemene Reserve. Deze bereikt daarmee per 31 december 2022 een stand van afgerond € 22 miljoen. Daarmee zitten wij boven de norm van € 15 miljoen. En daarmee is, zoals eerder aangegeven, onze begroting op termijn weer op orde. Vanzelfsprekend zullen wij in de komende periode geen mogelijkheid onbenut laten om dit moment naar voren te halen. 2.7 Gevolgen objectief verdeelmodel voor de zorg

Met ingang van 2016 zullen de rijksbijdragen voor de WMO onder gemeenten worden verdeeld aan de hand van een objectief verdeelmodel. Dat model is momenteel in ontwikkeling. Van meet af aan was de verwachting dat onze gemeente bij de invoering van een objectief verdeelmodel een substantieel risico loopt. Het rijk heeft aangekondigd de gemeenten in de septembercirculaire over het Gemeentefonds over het verdeelmodel voor de WMO nader te informeren. We houden de ontwikkelingen nauwlettend in het oog en zullen u hierover nader informeren. 3. Modernisering van de begroting

Uw raad heeft de aanbeveling van de raadswerkgroep tot modernisering van de begroting overgenomen. Daar zijn strikte kaders voor meegegeven (begroting beperken tot kerndocument, opnemen van topindicatoren op de begrotingsprogramma's en verwijzing naar relevante achterliggende beleidsdocumenten, inperken van aantal bladzijden) Voor de moderniseringsslag is een periode van twee jaar beschikbaar. Voor ligt het resultaat van de eerste slag. Die voldoet nog niet in alle opzichten aan de meegegeven kaders. Dat levert voor ons verbeterpunten op die we in de eerstvolgende begrotingscyclus ter hand zullen nemen.

16

4. Met elan samen door

Onder 2.4 hebben wij, op een bescheiden wijze, u enkele voorstellen voor nieuw beleid gepresenteerd. Veel draait om geld, maar niet alles. Deze MPB draagt de titel “Met elan samen door”. Door dingen anders te doen, accenten te verleggen en vooral door er met elkaar vol voor te gaan, is het óók mogelijk om doelen te realiseren. In de afgelopen periode hebben wij de intenties als neergelegd in het bestuursakkoord ‘Door’ nader geaccentueerd in het collegewerkprogramma ‘Door(vertaald)’. Wij willen toe naar een Apeldoorn waarin iedereen de kans heeft om zijn talenten tot bloei te laten komen. Wij willen de kracht van Apeldoorn in al zijn facetten benutten. Wij willen de gemeente worden met de laagste werkloosheid van het land en een antwoord formuleren op de ontgroening en de vergrijzing waar wij mee te maken hebben. Wij zetten meer in op marketing. Wij hebben veel te bieden en dat mag men weten. Samen werken wij door aan een (financieel) gezond Apeldoorn. Wij willen een comfortabele gemeente zijn. Een gemeente waarin iedereen meedoet, graag thuis komt en zich veilig voelt. Een gemeente met een dienstbare gemeentelijke organisatie, een eigentijdse binnenstad en onverminderd veel groen. Wij willen een ondernemende en innoverende stad zijn. En wij geven zelf door middel van het verduurzamen van ons eigen vastgoed het goede voorbeeld. Ook willen wij in de komende vier jaar de vrijetijdseconomie versterken. Ondermeer door (topsport)evenementen naar Apeldoorn te halen. Als het gaat om onze openbare ruimte hebben wij het plan om de binnenstad te vergroenen, te verblauwen én te verrijken met tijdelijk groen. Op het gebied van afval gaan we voor hergebruik en voor het verder verminderen van het huishoudelijke restafval. In de jeugdzorg staat het kind centraal. Wij gaan meer dan thans inzetten op preventie en lichte zorg dan op dure zorg. Niet problematiseren, minder medicaliseren. Wij zetten in op een samenhangende aanpak van onderwijsbeleid, arbeidsmarkt en economische zaken. De Apeldoornse burgers zijn aan het werk of anderszins maatschappelijk actief. En daar helpen wij ze bij. De bijstand wordt op een sobere en rechtvaardige wijze uitgevoerd. Wij zorgen voor een vangnet om onder andere de ongewenste gevolgen van de decentralisaties binnen het sociale domein op te vangen. Op het terrein van de zorg komen vele taken onze richting op. Wij zetten in op preventie. Wij doen de komende vier jaar een optimaal beroep op de eigen verantwoordelijkheid, de eigen kracht en het eigen sociale netwerk van Apeldoorners. Er is keuzevrijheid voor cliënten. Op de beleidsterreinen cultuur, erfgoed, evenementen en sport streven wij naar voldoende en vooral optimaal benutte voorzieningen en naar het behoud van het cultureel erfgoed. Wij willen een aanbod dat aansluit bij de actuele en toekomstige wensen van bedrijven, bezoekers en bewoners. Samenwerking is voor ons het sleutelwoord binnen de economische portefeuille. Samenwerking met de bestaande bedrijven met de bestaande en nieuwe bedrijven en met de Apeldoornse attracties en toeristische sector. Openheid en transparantie spelen een grote rol binnen ons grondbeleid. Zoals eerder al aangegeven stellen wij de komende jaren orde op zaken in onze eigen vastgoedportefeuille. Dit zowel vanuit een financieel-economisch als vanuit een maatschappelijk belang. Wij verdubbelen onze energie op de binnenstad. Wij gaan door met de buitenstad.

17

Als college van B. en W. onderhouden wij, meer dan in het verleden, contact met onze inwoners in de stad en de dorpen, ondernemers en instellingen. Zowel via persoonlijk contact als via de sociale media. Gevoed door de ervaringen van het recente Toekomstfestival geven wij ruimte voor experimenten met alle mogelijke werkvormen: doetanks, stadslab burgerkracht, facebookgroepen etc. Maar bovenal willen wij door! Door op de weg richting financieel herstel. Door naar een toekomstbestendig Apeldoorn. Wij willen, wij gaan met elan samen door! College van B. en W.

19

2

Meerjarenprogrammabegroting

2015 - 2018

21

2.1

Samenvattend overzicht

2015 - 2018

23

2.1 Samenvattend overzicht 1. Samenvattend overzicht resterende ombuigingen Zomernota 2012, MPB 2013-2016 en MPB 2014-2017.

In onderstaand overzicht zijn de resterende ombuigingen uit de Zomernota 2012, de MPB 2013-2016 en MPB 2014-2017

opgenomen. Hierbij geldt dat de budgetten overeenkomstig dit overzicht verlaagd zijn in de Begroting Bestaand

Beleid 2015-2018.

Een- Port. Prod Omschrijving

heid houder 2015 2016 2017 2018

1. Bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken

en financiënLopende bezuinigingen MPB 2013-2016

DR JB 002 Bureau gemeentesecretaris, B&W 50 50 50 50

Lopende bezuinigingen MPB 2014-2017

POW JK 001 Subsidies/budgetten wijkbeheer 50 50 50

POW DC 002 Baliefunctie Portaal 43 43 43

S&R JK 002 Bestuursondersteuning college 50 50 50 50

POW JK 003 Digitalisering burgerlijke stand 8 8 8 8

SSC JK 930 Bedrijfsvoering en dienstverlening belastingen 150 300 300

F&C DC 960 Vermindering formatie eenheid Financiën en Control 200 200

F&C DC 960 Verlagen mat. kostenindex vanaf 2016 tot 0,75% 438 875 875

IV DC 960 Besparingen software 130 130 130 130

IV DC 960 Advieskosten software 10 20 30 30

IV DC 960 Verlaging innovatiekrediet 20 40 50 50

IV DC 960 Verschuiving van uitvoering naar regievoer. ICT-taken 60 60 60

IV DC 960 Digitaliseren van documentenverwerking -125 50 190 190

SSC DC 960 Korting vergoeding archiefbeheer 25 50 75 75

SSC DC 960 Catering/bedrijfsrestaurant 100 100 100 100

SSC DC 960 Herinrichting bode/receptie/beveiliging 75 75 75

2. VeiligheidLopende bezuinigingen Zomernota 2012

V&R JB 140 Openbare orde en veiligheid: veiligheid 34 67 67 67

V&R JB 140 Openbare orde veiligheid: toezicht openbare ruimte 25 50 50 50


V&R JB 120 Brandweer/VNOG 220 220

3. Openbare ruimteLopende bezuinigingen MPB 2013-2016

RL OP 560 Accres; kinderboerderijen 100 100 100 100 RL OP 560 Accres; subsidie NME 133 133 133 133

Lopende bezuinigingen Zomernota 2012

B&O OP/DC 560 Groen 70 150 150 150 Lopende bezuinigingen MPB 2014-2017

B&O OP/DC 560 Beeldkwaliteitsniveau groen van A naar B 50 50 50 50

5. Jeugd en onderwijsLopende bezuinigingen MPB 2013-2016


JZW JK 480 leerlingenvervoer(verhogen km-grens naar 5 km) 168 168 168 168

JZW JK 480 onderwijshuisvesting 29 57 57 57


JZW JK 480 Onderwijshuisvesting 0 1.010 1.510 1.510

JZW JK 480 Leerlingenvervoer(verhoging km-grens naar 6 km)) 77 230 230

JZW PB 630 Preventieve jeugddomein 100 167 167 167

24


heid houder 2015 2016 2017 2018

6. Werk, inkomen en arbeidsmarktLopende bezuinigingen MPB 2013-2016

WA JK 614 Minimabeleid 125 250 250 250


WA JK 614 Minimabeleid pm pm pm pm

7. Zorg en welzijnLopende bezuinigingen MPB 2013-2016

JZW PB 630 Buurtcentra (sluiting) en wijkvoorzieningenscan 305 305 305 305

JZW PB 630 Bezuiniging Accres, krimp accommodaties 117 117 117 117

JZW PB 620 Bezuiniging Accres, stelpost onderhoud Accres 17 17 17 17


JZW PB 622 WMO voorzieningen 200 300 300 300

JZW PB 620 Professionele ondersteuning welzijn 75 192 192 192

JZW PB 630 vrijwilligers en verenigingen 201 201 201 201


JZW PB 620 Compensatiemiddelen AWBZ 30 50 70 70

JZW PB 620 Meldpunt discriminatie 15 29 29 29

JZW PB 620 Regionale vrouwenopvang 100 150 215 215

JZW PB 620 Maatschappelijke stage 117 117 117 117

JZW PB 652 Scootmobielen 30 50 80 80

JZW PB 714 GGD Noord en Oost Gelderland 23 23 23

8. Sport en cultuurLopende bezuinigingen MPB 2013-2016

JZW NS 530 Zwembaden (sluiting) 340 340 340 340

JZW NS 530 Accres, taakstelling sport- en gymaccommodaties 83 83 83 83

JZW NS 530 Accres, subsidie sportstimulering 50 50 50 50

JZW DC 540 Grote 4 budgetgesubsidieerde instellingen

- CODA 300 300 300 300


JZW NS 530 Verhogen toegangskaartje zwembaden 25 50 50 50

RL DC 541 Oudheid 0 130 130 130

9. Ruimtelijke ontwikkeling, economie

en wonenLopende bezuinigingen Zomernota 2012

RL NS 822 Volkshuisvesting RO 0 50 50 50


V&G NS 810 Verlaging budget inhuur juristen 20 20 20 20

V&G OP 810 Debiteurenadministratie 30 30 30

25

2. Samenvattend overzicht lopende tegenvallers en ontwikkelingen vorige MPB 2014-2017

Onderstaande budgetten zijn in de Begroting Bestaand Beleid 2015-2018 verwerkt.


heid houder 2015 2016 2017 2017


en financiënS&R JK 002 Verbreding en intensivering lobby -200 -100

POW DC 003 Vervanging GBA door Burgerzakensysteem -114 -110 -110 -110

PC&B JK 960 Mobiliteitsbevorderende maatregelen -pm -pm

5. Jeugd en onderwijsJZW/WA JK div Doorschuiven bezuiniging uitvoering decentralisaties -105

6. Werk, inkomen en arbeidsmarktWA JK 610 Aanzuivering nadeel bijstandsuitgaven -1.000 -1.000 -1.000 -1.000

7. Zorg en welzijnJZW PB 622 Huishoudelijke verzorging en eigen bijdragen -1.000 -1.000 -1.000 -1.000

9. Ruimtelijke ontwikkeling, economie

en wonenRL NS 823 Aanvulling reserve bouwleges -pm -pm -pm -pm

Totaal -2.419 -2.210 -2.110 -2.110

26

3. Samenvattend overzicht van tegenvallers en nieuwe ontwikkelingen

Onderstaande budgetten zijn in de huidige MPB 2015-2018 opgenomen.


heid houder 2015 2016 2017 2018


en financiënPOW DC 002 Burgerpeiling -30 -30

POW DC 002 Ondersteuning informatiebeveiliging -75

POW JB 002 Budget VNG-congres 2015 -150

POW DC 004 Afschaffing vermissingsleges reisdocumenten -32 -32 -32 -32

V&G OP 922 Verlaging taakstelling vastgoed -600 -600 -600 -600

V&G OP 922 Verduurzaming eigen vastgoed +pm +pm +pm +pm

V&G OP 922 Maatschappelijke doeleinden vastgoed -400 -400 -400 -400

F&C DC 922 Opvangbuffer MPB 2015-2018 -500 -3.500 -4.000 -4.000

- dekking voordeel budget huishoudelijke hulp 500 3.000 3.000 3.000

SSC DC 935 Invoering forensenbelasting 750 850 850

SSC DC 939 Precariobelasting Tennet 200 75 75 75

3. Openbare ruimteB&O DC 210 Onkruidbestrijding op verhardingen -pm -pm -pm

RL JK 215 Verlaging taakstelling parkeren -250 -250 -250 -250

RL OP 560 Verhoging bijdrage dierenasiel -50 -50 -50 -50

5. Jeugd en onderwijsJZW PB 670 Verlaging bezuiniging Subsidie Real-X -72 -68 -63 -57

6. Werk, inkomen en arbeidsmarkt

WA JK 610 Capaciteitsuitbreiding Activerium(WA) -700 -700 -700 -700

- dekking uit budget sociaal vangnet 200 200 200 200

7. Zorg en welzijnJZW PB 670 Mantelzorgcompliment 0 0 0 0

8. Cultuur, erfgoed, evenementen en sportJZW NS 530 Topsportevenementen -200 -200 -200 -200

- dekking aanjaagbudget 100 100 100

9. Ruimtelijke ontwikkeling, economie en wonenRL NS 823 Ontwikkeling omgevingsvergunning -1.000 -1.100 -1.100 -1.100

+/- pm +/- pm +/- pm

RL NS 823 Onttrekking reserve bouwleges 1.000

Totaal -2.059 -2.775 -3.200 -3.264

Onderstaande bedragen betreffen uitgavenstelposten en inverdientaakstellingen. Deze zijn opgenomen omdat aan het

gemeentefonds 'geoormerkte' gelden zijn toegevoegd of doelgerichte kortingen zijn toegepast.

1. Bestuur, (wijk)organisatie, burgerzakenIV DC 002 Inverdientaakstelling E-overheid 44 44 44 44

POW JB 003 Organisatie waterschapsverkiezingen -223

F&C DC 921 Mutatie Algemene Uitkering -109 -157 3 127

5. Jeugd en onderwijsJZW JK 421/433 Inverdientaakstelling overheveling buitenonderhoud

Voortgezet en Speciaal onderwijs 1.598 1.598 1.598 1.598

6. Werk, inkomen en arbeidsmarkt

WA JK 623 Uitvoeringskosten Participatiewet (toename door

beperking Wajong) -21 -67 -111 -154

WA JK 623 Individuele studietoeslag Participatiewet -43 -124 -195 -231

7. Zorg en welzijnJZW PB 663 Vrouwenopvang (bestaand) -43 -43 -43 -43

JZW PB 663 Vrouwenopvang (overheveling AWBZ-taak) -16 -16 -16 -16

JZW PB 663 Inverdientaakstelling maatschappelijke opvang/

regionaal Kompas 547 488 430 370

JZW PB 663 Overheveling AWBZ-taak 3D's (begeleiding en

persoonlijke verzorging) -1.808 -1.808 -1.808 -1.808

8. Cultuur, erfgoed, evenementen en sportRL DC 541 Inverdientaakstelling E-boeken (korting bibliotheekwerk) 74 85 98 113

Totaal 0 0 0 0

27

2.2

Begrotingsprogramma's

29

Programma 1

Met elan samen DOOR: Bestuur,

(wijk)organisatie, burgerzaken en

financiën

Beleidsproducten:

001

Bestuursorganen

002

Bestuursondersteuning B&W

003/004

Burgerzaken

005

Bestuurlijke samenwerking

006

Bestuursondersteuning raad en rekenkamerfunctie

330

Dividend nutsbedrijven

511

Vormings- en ontwikkelingswerk

530

Dividend sport

721

Dividend afvalverwijdering

724

Begraafplaatsen

913/914

Geldleningen en beleggingen

921

Algemene uitkering gemeentefonds

922

Algemene baten en lasten

923

Uitkering deelfonds sociaal domein

930/941

Gemeentelijke belastingen

960

Saldi kostenplaatsen

31

1. Met elan samen DOOR: Bestuur,

(wijk)organisatie, burgerzaken en financiën

Portefeuillehouder(s): Allen

Ambitie van het programma

Dit hoofdstuk geeft op hoofdlijnen vertaling aan het bestuursakkoord "Door!". Wat we concreet gaan doen om de in dit hoofdstuk benoemde prestaties te realiseren, vindt u in alle volgende hoofdstukken en paragrafen van deze begroting. We nodigen u uit met elan samen Door te werken aan een (financieel) gezond Apeldoorn. We willen een comfortabele gemeente zijn, waarin iedereen mee doet, graag thuis komt, zich veilig voelt en deugdelijke dienstverlening krijgt. Met een eigentijdse binnenstad en veel groen. Een gemeente waarin wederzijdse zorg normaal is en met een rechtvaardig sociaal vangnet, in het bijzonder voor onze kinderen. We willen een ondernemende stad zijn met innovatie in economie, arbeidsmarkt, onderwijs en duurzaamheid. Via verduurzaming van gemeentelijk vastgoed geven we zelf het goede voorbeeld. Onze ambitie is ook een betere vrije tijdseconomie met top(sport)evenementen, sport beoefening en een sprankelend cultureel- en toeristisch aanbod. Onze regels mogen deze ambities niet belemmeren. Via samenwerking en lobby willen we bereiken dat Apeldoorn een geziene partner is op vele schaalnivo's. Onze ambitie voor de organisatie is dat deze uitnodigend, betrokken en slagvaardig is, zeker in relatie tot de sociale en fysieke transities.

Speerpunten van beleid

• Iedereen, jong en oud, doet mee in de samenleving en redt zich met zoveel mogelijk keuzevrijheid: via ontmoeting en gesprek, nieuwe vormen van samenwerking en participatie, weten we als gemeente wat er gaande is en inspireren we; we verbreden het takenpakket in de wijk;

• Realiseren van de strategische doelen door aan te sluiten bij de kracht van onze ondernemers, onderwijsinstellingen en inwoners;

• Financieel herstel: herstelplan, kostenbewustzijn, regionalisering en externe geldbronnen.

Risico's

Door het werken als een andere overheid kan rechtsongelijkheid ontstaan en onze eigen regels kunnen belemmerend werken op initiatieven van inwoners en ondernemers. Er kan onvoldoende draagkracht in de samenleving zijn om de ambities te realiseren.

Uitgaven Inkomsten

32

Doelenboom

Wat willen Wat gaan we doen Wat is het effect

we bereiken

Strategisch doel Operationeel doel Prestaties 2015-2018 Effectindicatoren

We voeren het financieel herstelplan uit

In gesprek met de raad en ontmoetingen met

het college

Iedereen voelt zich

uitgenodigd om

met elan samen

DOOR te werken

aan de toekomst

van Apeldoorn

In Apeldoorn voelt

iedereen zich

uitgenodigd om

mee te doen

Apeldoorn is

financieel gezond

De strategische

doelen zijn via

samenwerking

gerealiseerd

Deugdelijke service in onze dienstverlening

We werken aan de Betrokkenheid,

Uitnodigendheid en Slagvaardigheid van de

organisatie

We werken wijkgericht op alle gemeentelijke

werkvelden vanuit de grondgedachte van de

overheidsparticipatie: aansluiten bij

burger/ondernemerskracht

We voeren ons programma voor de

binnenstad uit

We werken aan een comfortabele woonstad

via de uitvoering van het integraal

veiligheidsplan, het programma voor de

openbare ruimte, het implementern van een

nieuw sociaal vangnet en het uitvoeren van

de woonagenda

We werken aan de innovatie in onze

economie en in duurzaamheid door de

uitvoering van het programma de

ondernemende stad

We werken aan ons toeristisch toplandschap

door de uitvoering van het programma

Welkom in Apeldoorn

Inwoners en

ondernemers voelen

zich vertegenwoordigd

door de raad

(burger- en

ondernemerspeiling)

Inwoners en

ondernemers voelen

zich betrokken bij hun

buurt/wijk (burger- en

ondernemerspeiling)

We werken aan het kostenbewustzijn van de

organisatie en halen synergievoordelen uit

schaalvergroting

We boren externe geldbronnen aan onder

andere door de lobby te intensiveren

Buurtparticipatiegraad is

groot: we zitten in de

top 10 van Nederlandse

gemeenten

Het leven en

ondernemen in

Apeldoorn krijgt een

ruime voldoende

(burger- en

ondernemerspeiling)

Apeldoorn is duurzamer

geworden

(duurzaamheidsladder)

33

Wat gaan we doen?

001 Bestuursorganen

Doelstelling

Inwoners en ondernemers voelen zich betrokken en hun participatiegraad en vermogen tot samenredzaamheid is hoog.

Prestaties

• B&W onderhouden structureel en uitnodigend contact met inwoners, ondernemers & instellingen. Zowel via persoonlijk contact als sociale media;

• B&W hebben een netwerk rond hun vakportefeuilles en gebiedsverantwoordelijkheid voor een stadsdeel;

• In de samenwerking geven we ruimte voor experimenteren met alle mogelijke werkvormen: doetanks, stadslab burgerkracht, facebookgroepen;

• We zoeken naar nieuwe vormen van wijkgericht werken en doedemocratie;

• Er komt een foto van de wijk;

• Sociale infrastructuur en de mogelijkheden tot ontmoeten in de stadsdelen bouwen we uit, onder andere via uitvoering van de stadscontracten met de provincie Gelderland;

• We stellen toekomstagenda’s op en stadsdeelplannen. Daarnaast introduceren we nieuwe planvormen zoals een wijk/dorpsvitaliteitsplan. De stadsdeelaanpak zal zich verder ontwikkelen;

• We voeren de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport “Betrokken Dorpen” uit;

• Mochten er geschillen ontstaan dan lossen we deze in persoonlijk contact op en anders op basis van een advies van de Onafhankelijke Bezwarencommissie;

• We werken aan de strategische doelen: comfortabele gezinsstad, innovatie in economie & duurzaamheid en het creëren van een toeristisch toplandschap. Dit zodanig dat de binnenstad levendiger en groener wordt, Apeldoorn een stad is waarin je graag thuis komt, we meer arbeidsplaatsen en kenniswerkers krijgen, de toeristische bestedingen toenemen en we meer top(sport)evenementen krijgen;

• Innovatie in duurzaamheid, onder andere vorm gegeven via de Clean Tech inzet in de Stedendriehoek, moet leiden tot energie neutraliteit. Onze rol is faciliterend, zelf het goede voorbeeld geven en zorgen dat er geen belemmerende regels zijn;

• We werken nauw samen met bedrijfsleven en onderwijs op innovatie en zetten in op Apeldoorn als Stagestad;

• We werken aan stadspromotie;

• In het kader van het stimuleren van toeristische bestedingen sturen we op een betere koppeling van evenementen aan de strategische doelen met een transparante inzet van onze organisatie en middelen en korte beslissingstermijnen. We bieden de mogelijkheid om evenementen die van groot belang zijn voor de stad ook na een termijn van drie jaar subsidie te geven.

8 0 % 8 0 % 8 0 % 8 0 %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2015 2016 2017 2018

Percent age inwoners en o ndernemers d at z ich

ver t egenwoo rdig d vo elt d o o r d e g emeent eraad

8 0 % 8 0 % 8 0 % 8 0 %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2015 2016 2017 2018

Percent age inwoners en o ndernemers d at z ich

b et ro kken vo elt b i j hun b uurt

34

10 10 10 10

0

5

10

15

20

2015 2016 2017 2018

Posit ie o p d e N ed erland se rang li jst van

b uur t p art icip at ie

10 10 10 10

0

5

10

15

20

2015 2016 2017 2018

Posit ie op de N eder landse rang li jst van

duurzaamheid

8 0 % 8 0 % 8 0 % 8 0 %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2015 2016 2017 2018

Percent ag e inwo ners en ond ernemers d at een

rap p o rt cijf er 7 o f hog er g eef t vo o r leven en

o nd ernemen in A p eldo o rn

002 Bestuursondersteuning B&W

Doelstelling

Adequate ondersteuning van het college van B&W

Prestaties

Via de ondersteuning van het college op het vlak van koers bepaling, communicatie, relatie management, lobby, bestuurlijke samenwerking, financiële en juridische advisering wordt bijgedragen aan de drie hoofddoelstellingen van het collegeakkoord:

• De organisatie investeert continue in de eigen kwaliteit, flexibiliteit en toekomstbestendigheid om de ondersteuning van het college efficiënt en doelgericht te laten zijn.

• De besluiten van de gemeente zijn juridisch houdbaar. Een systeem van juridische kwaliteitszorg zorgt voor het beperken van de juridische risico’s.

• Er wordt gezorgd voor de juiste indicatoren om de doelstellingen uit het collegeakkoord te kunnen monitoren; onder andere via een burger/ondernemerspeiling.

Nieuwe ontwikkelingen:

Burgerpeiling

Hiertoe heeft uw raad bij de behandeling van de MPB 2014-2017 besloten. De burgerpeiling start voor het eerst in 2015. Ondersteuning informatiebeveiliging

De Nederlandse gemeenten hebben met elkaar de afspraak gemaakt om in de komende jaren extra in te zetten op dit thema. Hiertoe is een nieuwe methode ontwikkeld. Conform het Bestuursakkoord hebben we hiervoor een eenmalig bedrag van € 75.000 opgenomen.

Budget congres Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)

Het jaarlijkse congres van de VNG zal in 2015 in onze gemeente worden gehouden. Hiervoor hebben we een eenmalig uitvoeringsbudget van € 150.000 opgenomen.

35

BROA 29.5 Leefbaarheidsonderzoek

Dit project omvat een grootschalig bevolkingsonderzoek over leefbaarheid in buurt en gemeente, sociale samenhang, maatschappelijke participatie. De uitwerking van het amendement “Bestemmings Reserve Ook Amenderen?” heeft tot gevolg dat dit project in 2015 PM is geraamd. Inmiddels heeft uw raad geld beschikbaar gesteld voor de burgerpeiling dat in de plaats komt van het leefbaarheidsonderzoek.

003/004 Burgerzaken

Doelstelling

De persoonsgegevens van alle inwoners van Apeldoorn zijn juist en actueel. Deugdelijke en respectvolle dienstverlening waarin zoveel mogelijk in het eerste klantcontact wordt afgedaan; zie uitwerking in de paragraaf dienstverlening.

Prestaties

• Verstrekken overheidsdocumenten;

• Basisregistratie Personen en bijdragen aan de omvorming hiervan naar een landelijke administratie;

• Voldoen aan vastgestelde BRP-norm;

• Voldoen aan ISO 9001 - 2008 norm;

• Voldoen aan beveiligingseisen;

• Verzorgen van verkiezingen. Nieuwe ontwikkelingen:

Afschaffing vermissing leges reisdocumenten

Met de inwerkingtreding van de nieuwe paspoortwet (per 9 maart 2014) mogen geen leges in verband met vermissing in rekening worden gebracht. Dit heeft een nadelig effect van € 32.000 op jaarbasis.

005 Bestuurlijke samenwerking

Doelstelling

Apeldoorn functioneert als een geziene samenwerkingspartner zowel in relatie tot de strategische doelen, de arbeidsmarkt, de dienstverlening als in de bedrijfsvoering

Prestaties

• Samenwerking binnen de stedendriehoek (strategische Board, leefomgeving, mobiliteit), het stedenvierkant (arbeidsmarkt, diverse bedrijfsvoeringstaken), de Noord-Veluwe (jeugdzorg, AWBZ), de grote steden van Gelderland/de provincie (Gelrestad), met Zwolle, de 32 grootste steden van Nederland, de VNG, specifieke Rijkswerkverbanden en in relatie tot de Europese agenda;

• Ieder raadslid, collegelid of ambtenaar van de gemeente Apeldoorn treedt binnen deze samenwerkingsverbanden op als ambassadeur;

• Door de lobby te intensiveren genereren we met en voor onze samenwerkingspartners extra invloed en financiële middelen;

• Ondernemers en (onderwijs)instellingen worden uitgenodigd als samenwerkingspartner;

• Er wordt aandacht gegeven aan de democratische legitimatie door regionale beleidsafspraken als sturings – en controle instrument van de raad;

• Veel van onze doelstellingen realiseren we in samenwerking met verbonden partijen. Voor de sturing hierop werken we aan uniformering en verzakelijking van de kaderstelling.

36

006 Bestuursondersteuning raad en rekenkamerfunctie

Doelstelling

Ondersteuning van de raad zodanig dat deze zijn kaderstellende en controlerende functie kan uitoefenen.

Prestaties

• de Rekenkamercommissie voert onderzoeken uit inzake doelmatigheid en doeltreffendheid, waarvan de onderzoeksbevindingen input vormen voor de controlerende functie van de raad. Deze bevindingen bieden ook handvatten voor de kaderstellende functie van de raad;

• de raadsgriffie adviseert de raad over de werkprocessen en procedures, organiseert deze processen en verzorgt de logistieke ondersteuning. Daarnaast advisering inzake vraagstukken met een meer inhoudelijk karakter;

• de raadsgriffie ondersteunt de raad op communicatief vlak door middel internet-TV en door advisering over vormen van communicatie.

330 Dividend nutsbedrijven

Doelstelling

Als aandeelhouder van Alliander en Vitens ontvangt de gemeente Apeldoorn jaarlijks dividend.

511 Vormings- en ontwikkelingswerk

Doelstelling

Subsidiëring van stichting Mondial en stichting Bevrijding 1945.

530 Dividend sport

Doelstelling

Door middel van de rol van eigenaar invloed uitoefenen op het overheidsbedrijf Accres Apeldoorn BV.

Prestaties

• Zorg dragen voor de continuïteit van de vennootschap;

• Realiseren van een jaarlijks dividend van € 260.000.

721 Dividend afvalverwijdering

Doelstelling

Als aandeelhouder van Circulus BV ontvangt de gemeente Apeldoorn jaarlijks dividend.

724 Begraafplaatsen

Doelstelling

Hier worden de kosten van begraven of crematie verantwoord van overledenen waarvan geen nabestaanden bekend zijn. De gemeente is verantwoordelijk voor deze taak op grond van de Wet op de lijkbezorging.

37

913/914 Geldleningen en beleggingen

Doelstelling

Er voor zorg dragen dat de rente over de uitgezette gelden tijdig wordt ontvangen. Zo zorgvuldig mogelijk inschatten van de rentelasten in de begroting.

921 Algemene uitkering gemeentefonds

Doelstelling

Een meerjarenberekening van de algemene uitkering gebaseerd op een juiste interpretatie van de circulaires gemeentefonds aangevuld met een inschatting van factoren die relevant zijn voor Apeldoorn.

Prestaties

• Actief samenwerken met andere (100.000+) gemeenten, Rijk, G32 en VNG;

• In de jaarrekening een afwijking van maximaal 1% van de geraamde algemene uitkering.

923 Uitkering deelfonds sociaal domein

Doelstelling

Een meerjarenberekening van de uitkering deelfonds sociaal domein gebaseerd op een juiste interpretatie van de circulaires gemeentefonds aangevuld met een inschatting van factoren die relevant zijn voor Apeldoorn.

Prestaties

• Actief samenwerken met andere (100.000+) gemeenten, Rijk, G32 en VNG;

• In de jaarrekening een afwijking van maximaal 1% van de geraamde uitkering deelfonds sociaal domein.

930/941 Gemeentelijke belastingen

Doelstelling

Naast de uitkeringen van de rijksoverheid vormen de gemeentelijke belastingen een belangrijke bron van inkomsten. De belastingen die onder dit beleidsproduct vallen zijn de OZB, de toeristenbelasting, de hondenbelasting en de precariobelasting. De inkomsten uit deze belastingen vallen in de algemene middelen van de gemeente. Dat betekent dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten van deze belastingen worden ingezet. De algemene belastingen hebben een belangrijke budgettaire functie voor de gemeente Apeldoorn.

Prestaties

De gemeente is wettelijk verplicht om aan elke onroerende zaak binnen haar grondgebied een waarde toe te kennen, de zogeheten WOZ-waarde. De gemeente geeft de WOZ-waarde door aan het waterschap en de rijksbelastingdienst die de WOZ-waarde gebruiken voor hun eigen belastingheffing. Bij de gemeentelijke belastingen is de WOZ-waarde belangrijk bij het bepalen van de hoogte van de OZB en de rioolheffing (zie beleidsproduct 722).

38

Nieuwe ontwikkelingen Precario Tennet

Voor een nadere toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen bij deze MPB. Invoering forensenbelasting (progr.1) functie 935

Onze overwegingen die ten grondslag liggen aan ons voorstel tot invoering van de forensenbelasting, hebben wij toegelicht in paragraaf 6 van hoofdstuk 3, Financiële beschouwingen. Ook in de paragraaf Lokale heffingen komen we hier op terug. Kortheidshalve verwijzen wij u daar naar.

922 Algemene baten en lasten

Doelstelling

Ramen van een op basis van de Gemeentewet verplicht budget voor onvoorziene en bestuurlijk onontkoombare uitgaven (€ 1,13 per inwoner). Ramen van stelposten voor lasten en baten die (nog) niet aan een specifiek beleidsproduct toegerekend kunnen worden.

Nieuwe ontwikkelingen

Verlaging taakstelling, verduurzaming en maatschappelijke doeleinden vastgoed.

Wij zijn voornemens om de opgaven op het gebied van de verlaging van de vastgoedtaakstelling, de verduurzaming van ons eigen vastgoed en de wijze van omgaan met maatschappelijke doeleinden van ons vastgoed toe te lichten in een separate raadsbrief. Deze brief zal op korte termijn naar u worden verzonden. Conform het Bestuursakkoord zijn we in de MPB vooralsnog uitgegaan van de verlaging van de taakstelling voor vastgoed van € 600.000 en voor maatschappelijke doeleinden van € 400.000 (voor beiden het gemiddelde van de bandbreedtes). In de tweede helft van dit jaar zal met uw raad inhoudelijk worden gesproken over de wijze waarop kan worden omgegaan met het maatschappelijke vastgoed en oneigenlijke woningbezit. Op basis van deze bespreking en op grond van de ervaringen rondom het afstoten kan vervolgens een gefundeerde prognose worden gegeven van de bandbreedtes. Hetzelfde geldt voor de ambities op het gebied van duurzaamheid, die in het Bestuursakkoord budgettair neutraal zijn verwerkt. De financiële gevolgen van deze 'kaderwijzigingen' zullen - naar analogie van de werkwijze rondom het Meerjarenperspectief grondexploitaties (MPG) - worden vastgelegd in het Meerjarenperspectief vastgoed (MPV), dat begin 2015 gereed komt. Nieuwe opvangbuffer

In het Bestuursakkoord is voorzien in een opvangbuffer voor toekomstige ontwikkelingen en mogelijke tegenvallers van € 0,5 mln in 2015, oplopend tot € 1 mln in 2016 en € 1,5 mln in 2017 en verdere jaren. Uw raad heeft op 17 juli jl. het amendement ‘Goed sociaal beleid én goed financieel beleid’ aangenomen, waarin is bepaald dat het potentieel voordeel op de huishoudelijke hulp van structureel € 3 mln bij de integrale afweging in het kader van de MPB moet worden betrokken. Wij hebben dit voordeel aan de opvangbuffer toegevoegd. In 2015 is de toevoeging aan de opvangbuffer lager als gevolg van het overgangsrecht van de cliënten van huishoudelijke hulp. De daarmee gemoeide kosten ramen we op € 2,5 mln. Voorts hebben wij de capaciteitsuitbreiding van het Werkplein Activerium met structureel € 0,5 mln ten laste van de opvangbuffer gebracht. Deze beide ontwikkelingen hebben we nader toegelicht in Hoofdstuk3 Financiële Beschouwingen. Per saldo bedraagt de opvangbuffer daardoor € 0,5 mln in 2015, oplopend tot € 3,5 mln in 2016 en € 4 mln in 2017 en verdere jaren. BROA 30.5 Investeringen 2014-2017

In de vorige MPB 2014-2017 heeft uw raad besloten 4 jaar lang € 300.000 te investeren in aantrekkelijkheid van de stad. Er zijn 6 thema's waarop die sturing in om Apeldoorn extra aandacht vraagt: (1) slimme concepten voor de binnenstad; (2) meer groen in de stad, (3) het uitlokken van extra bestedingen door een aantrekkelijker en zichtbaarder aanbod van cultuur,

39

horeca en top(sport)evenementen; (4) het aanbieden van een toeristisch toplandschap waarbinnen de stad Apeldoorn meer profijt haalt uit de Veluwe en de toeristische attracties; (5) meer innovatie in de topsectoren van onze economie; (6) een groter hoog opgeleid arbeidspotentieel in en om de stad. Aan deze thema’s wordt invulling gegeven.

960 Saldi kostenplaatsen

Doelstelling

Dit is een administratief product.

40

Plannen en Kadernotities

• Bestuursakkoord "Door!" 2014-2018;

• Stadsdeelaanpak 2006 en evaluatie stadsdeelaanpak 2011;

• Samen verder werken aan Apeldoorn, april 2014;

• Strategisch kader;

• Zien en gezien worden; strategische visie op de Apeldoornse lobby; maart 2014;

• Structuurvisie Apeldoorn geeft ruimte, 2013;

• Strategische inzet samenwerkingsverbanden, mei 2014;

• Visie op de Organisatie; We zijn er als organisatie voor publiek, ondernemers en collega’s; oktober 2012;

• Jaarverslag Onafhankelijke Bezwarencommissie 2013;

• Werkplan JKZ 2014;

• Nota Besturen op afstand.

Met elan samen DOOR: Bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken en financiën

Rekening Begroting Meerjarenbegroting

Beleidsproduct Saldo

2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

001 Bestuursorganen -6.398 -6.665 6.743 0 -6.743 -6.375 -5.878 -5.865

002 Bestuursondersteuning B&W -11.892 -12.451 17.552 4.608 -12.945 -12.340 -12.215 -11.804

003/004 Burgerzaken -1.708 -2.419 5.091 2.815 -2.275 -2.087 -2.167 -2.098

005 Bestuurlijke samenwerking -256 -434 444 0 -444 -456 -469 -482

006 Bestuursondersteuning raad en rekenkamerfunctie

-1.717 -2.730 2.641 0 -2.641 -2.658 -2.679 -2.696

330 Dividend nutsbedrijven 1.683 1.679 19 1.706 1.688 1.661 1.661 1.661

511 Vormings- en ontwikkelingswerk -52 -48 49 0 -49 -50 -51 -52

530 Dividend sport 260 260 0 260 260 260 260 260

721 Dividend afvalverwijdering 1.125 290 0 500 500 500 500 500

724 Begraafplaatsen -35 -18 19 0 -19 -19 -19 -19

913,914 Geldleningen en beleggingen 8.953 8.779 2.777 14.899 12.122 10.872 10.722 10.872

921 Algemene uitkering gemeentefonds 161.905 162.152 0 151.216 151.216 152.967 153.811 153.871

923 Uitkering deelfonds sociaal domein 0 0 0 137.257 137.257 135.112 132.967 132.967

930 t/m 941 Gemeentelijke belastingen 41.043 43.350 2.505 47.949 45.444 48.104 50.351 52.453

922 Algemene baten en lasten 2.094 9.751 3.145 12.447 9.303 8.835 2.164 2.634

960 Saldi kostenplaatsen 5.445 -208 0 115 115 120 126 135

Saldo van baten en lasten voor bestemming 200.450 201.288 40.985 373.772 332.789 334.446 329.084 332.337

Rentetoerekening div reserves -940 -1.331

Reserve BROA -3.367 -6.506 4.243 1.400 -2.843 -3.209 430 -500

Huisvesting 56 259 112 98 -15 -16 17 12

Riolering 7 5 5 5 5 5 6

Reserve herstel onderhoud wegen -1.000 1.500 -1.500 -2.000 -250 -250

Huisvuilrechten 11 9 9 9 9 9 9

Reserve aandelenkapitaal Teuge 45 45 45 45 45 45 45

Bcf Reserve 673 600 375 375 210

Algemene reserve 6.601 4.104 6.495 7.866 1.371 -7.093 -7.610 -7.251

Reserve kaplasten transformatieplan 120 161 161 161 161 161 161

Algemene reserve Grondbedrijf -7.400

Reserve de haere 72 72 72 72 72 72 72

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten -133 -396 57 57 24

Saldo van baten en lasten na bestemming 196.195 197.310 52.735 383.860 331.127 323.105 322.263 324.791

41

Programma 2

Veiligheid

Beleidsproducten:

120

Brandweer en rampenbestrijding

140

Openbare orde en veiligheid

160

Opsporing en ruiming conventionele explosieven

43

2. Veiligheid

Portefeuillehouder(s): J.C.G.M. Berends


De centrale doelstelling voor de komende vier jaar is dat Apeldoorn een comfortabele en veilige woon-, werken recreatiegemeente is.


In het Integraal Veiligheidsplan Apeldoorn 2015-2018 worden de volgende speerpunten onderscheiden:

• sociale kwaliteit: overlast in de woonomgeving;

• objectieve veiligheid: met name huiselijk geweld, woninginbraken, (woning)-overvallen en straatroof;

• jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit;

• georganiseerde criminaliteit; met name hennepteelt, mensenhandel en outlaw motorcycle gangs (OMG’s);

• veilig toerisme en veilige evenementen.

Risico's

- maatschappelijke ontwikkelingen De sturing op veiligheid is complex door het autonome karakter van maatschappelijke ontwikkelingen. Als gevolg van sociale, fysieke en economische ontwikkelingen in de samenleving bestaat de kans dat we dergelijke ontwikkelingen niet zien, verkeerd interpreteren of niet kunnen beïnvloeden met als gevolg dat het veiligheidsgevoel verder daalt en/of het aantal misdrijven gaat toenemen. - afhankelijkheid van partners De kern van een succesvol veiligheidsbeleid ligt in de samenwerking die we met de maatschappelijke partners organiseren. Als gevolg van het ontbreken van de essentiële integrale samenwerking met de maatschappelijke partners bestaat de kans dat we de inzet en de budgetten van de ketenpartners missen met als gevolg dat het veiligheidsbeleid niet succesvol is.

Uitgaven Inkomsten

44

Doelenboom


we bereiken


-Het voeren van casusoverleggen in de

Veiligheidskamer (als onderdeel van het

Veiligheidshuis NOG) zodat straf en zorg op

elkaar worden afgestemd ter voorkoming van

overlast en criminaliteit.

De activiteiten en projecten die worden

uitgevoerd om Apeldoorn een comfortabele en

veilige woon-, werken recreatiegemeente te

laten zijn worden opgenomen in een

uitvoeringsplan Integraal Veiligheidsplan

Apeldoorn. behoud van het

veiligheidsgevoel

van de

Apeldoornse

burgers

verminderen van

de gevolgen van

onveiligheid in

Apeldoorn

(preventie en

nazorg)

behouden van de

feitelijke veiligheid

van de

Apeldoornse

burgers

Toezicht en handhaving door het team THOR,

in samenspraak met de politie, met als doel

een schoon, heel en veilig Apeldoorn.

Het zodanig verlenen van vergunningen voor

evenementen, horeca-inrichtingen en op grond

van andere bijzondere wetten dat de openbare

orde, de gezondheid en de veiligheid in

Apeldoorn is gewaarborgd.

Er wordt jaarlijks gemiddeld 25 ha afgezocht

en geruimd. Het exacte aantal

explosievenvrije ha’s wordt bepaald door het

beschikbare budget uit een bijdrage van het

gemeentefonds en de aard van de

werkzaamheden

inzet van het regionale team Brandonderzoek

zodanig dat van incidenten wordt geleerd en

nuttige voorlichting wordt gegeven;

Rapportcijfer veiligheid

in de buurt is een 7 of

hoger (vastgesteld door

de raad op 30 mei

2013)

geven van voorlichting en andere

preventieactiviteiten, zodanig dat bewoners

zelf maatregelen treffen ter voorkoming van

brand

Het maken van de jaarlijkse prestatieafspraken

met de Veiligheidsregio Noord- en Oost

Gelderland (VNOG) voor een

basisbrandweerzorg.

Behoud van de

veiligheid in

Apeldoorn

Aantal misdrijven is

lager dan 11.500

45

Wat gaan we doen?

120 Brandweer en rampenbestrijding

Doelstelling

Het voorkomen van en het voorbereid zijn op het bestrijden van branden en andere incidenten en rampen.

Prestaties

• Het maken van de jaarlijkse prestatieafspraken met de Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland (VNOG) voor een basisbrandweerzorg afgestemd op de risico’s genoemd in het door de raad vastgestelde risicoprofiel;

• Het opzetten en paraat houden van een rampenbestrijdingsorganisatie.

140 Openbare orde en veiligheid

Doelstelling

Het voorkomen en aanpakken van onveilige situaties en overlast.

Prestaties

• Integrale veiligheid: uitvoeren activiteiten en projecten opgenomen in een op te stellen uitvoeringsplan IVA (Integraal Veiligheidsplan Apeldoorn) zodat Apeldoorn een veilige, woon-, werken recreatiestad is;

• Toezicht en handhaving door het team THOR op een geprioriteerde inzet, zodanig dat deze is afgestemd met de inzet van de politie op de doelen schoon, heel en veilig Apeldoorn;

• Vergunningverlening publiek domein voor evenementen, horeca-inrichtingen en op grond van andere bijzondere wetten, zodanig dat alle relevante belangen (veiligheid, leefbaarheid, overlast, bereikbaarheid, gezelligheid, gezondheid, etc) worden afgewogen;

• Het voeren van casusoverleggen in de Veiligheidskamer (als onderdeel van het Veiligheidshuis NOG) zodat straf en zorg op elkaar worden afgestemd ter voorkoming van overlast en criminaliteit.

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R ap po rt ci jf er veil igheid in d e b uurt

46

160 Opsporing en ruiming conventionele explosieven

Doelstelling

Het laten opsporen en ruimen van munitie/explosieven in de gemeentelijke natuurgebieden.

Prestaties

Systematisch wordt jaarlijks gemiddeld 25 hectares afgezocht en geruimd. Het exacte aantal explosievenvrije hectares wordt bepaald door het beschikbare budget uit een bijdrage van het gemeentefonds en de aard van de werkzaamheden. Dit gebeurt voor de gemeente budgettair neutraal. Het Ministerie van BZK stelt per periode van 4 jaar de bijdrageregeling voor het gemeentefonds vast. Voor de periode 2015-2018 overweegt de minister op verzoek van enkele gemeenten de regeling te herzien.


120. Brandweer en rampenbestrijding

- Beheer- en organisatieplan Rampenbestrijding - Prestatieafspraken EVA - Jaarplan EVA 2014 - Risicoprofiel - Regionaal crisisplan 140. Openbare orde en Veiligheid

- IVA 2011-2014 - Uitvoeringsplan IVA 2014 - Jaarwerkplan THOR 2014 - Evaluatierapport Cameratoezicht - Coffeeshopbeleid - Prostitutiebeleid - Handreiking organisatie evenementen - Jaarwerkplan Veiligheidshuis NOG 2014 - Jaarwerkplan PTH 2014 (Preventie, Toezicht en Handhaving) - Preventie en handhavingsplan alcohol 160. Explosieven

- Jaarverslag 2013 - Werkplan 2014

Veiligheid



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

120 Brandweer en rampenbestrijding -11.379 -11.167 12.157 865 -11.292 -11.512 -11.536 -11.788

140 Openbare orde en veiligheid -2.515 -3.903 5.047 1.145 -3.902 -3.900 -3.927 -3.978

160 Opsporing en ruiming conventionele explosieven

-2.720 -1.000 0 0

Saldo van baten en lasten voor bestemming -16.614 -16.070 17.204 2.010 -15.194 -15.412 -15.463 -15.766

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten -248 1.055

Saldo van baten en lasten na bestemming -16.862 -15.015 17.204 2.010 -15.194 -15.412 -15.463 -15.766

47

Programma 3

Openbare ruimte

Beleidsproducten:

210

Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen

210, 212,

Openbaar vervoer

214/215

Parkeren

550, 560

Natuurbescherming

560

Openbaar groen

580

Recreatieve (speel)voorzieningen

722/726

Riolering

724/732

Begraafplaatsen

49

3. Openbare ruimte Portefeuillehouder(s): O.G. Prinsen (groen en water), J.G. Kruithof (verkeer) en D.H. Cziesso

(beheer en onderhoud)


• Wegen, groen en water vormen de drie hoofdcomponenten van de openbare ruimte. De openbare ruimte faciliteert de verkeersbewegingen voor bedrijven, bewoners en recreanten, biedt ruimte voor een prettig verblijf, natuur en cultuurhistorie en faciliteert de schone en vuile waterstromen.

• De economische en maatschappelijke baten van de openbare ruimte staan centraal. We streven naar waardebehoud door een goede zorg voor de bestaande voorzieningen en waardecreatie door uitbouw en versterking van het aanbod. Meerwaarde wordt behaald door samenwerking met andere partijen, functies slim te combineren en kansen voor integraliteit te benutten. Maar ook door verbinding met doelen als arbeidsparticipatie, zorg, gezondheid, voedselproductie en energie.

• De openbare ruimte is toekomstbestendig, met een stevig casco als basis, maar met flexibiliteit om in te kunnen spelen op veranderende behoeften en omstandigheden. Het denken in kringlopen is uitgangspunt. De voorzieningen zijn van duurzame kwaliteit, worden doelmatig beheerd en hebben een uitstraling die past bij de Buitenstad.

• De gebruikers kunnen rekenen op een basiskwaliteit van functioneren, comfort en veiligheid van de voorzieningen. De bewoners en bedrijven worden uitgedaagd om medeverantwoordelijkheid te nemen voor en identiteit te geven aan de eigen leefomgeving.


• vergroenen en verblauwen binnenstad en benutten tijdelijk groen

• versterken groene verbindingen van de stad met de stadsranden

• uitvoering bekenprogramma

• bereikbaarheid en actualisatie visie hierop

• (arbeids) participatie van bewoners en partijen

Risico's

Achterstand in onderhoud van wegen waardoor onveilige situaties kunnen ontstaan.

Uitgaven Inkomsten

50

Doelenboom


we bereiken


Toekomstbestendig functionerend

infranetwerk voor auto, fiets en OV met

verknoping en bovenlokale aansluitingen

Goede bereikbarheid van de binnenstad

voor auto, fiets, OV en

parkeervoorzieningen

- versterken verbindingen stad-stadsranden

- Versterken groene gebieden Weteringse Broek en

Landgoed Woudhuis

- uitvoering bekenprogramma

- Groen op tijdelijke gronden

- Toekomst bossen en landgoederen

- monitoring biodiversiteit

- maatregelen ter verbetering doorstroming (oa

Zutphensestraat)

- nieuwe verkeersvisie

- participereren in planvorming andere overheden (A1

N786)p

- Fietsdoorstroomassen (oa Ugchelseweg)

- verknopingsmaatregelen (carpool, fietsenstalling station

zuidzijde

Bereikbaar voor

bewoners, bedrijven

en bezoekers

Duurzaam beheerbaar,

met aandacht voor

kwaliteit

Versterken groene en

blauwe waarden van

de Buitenstad

Beheersen effecten van mobiliteit m.b.t.

verkeersveiligheid, parkeeroverlast en

mobiliteitsmanagement.

Een robuust netwerk van groen en beken

met goede verbindingen tussen stad en

landschap en met behoud en versterking

biodiversiteit, landschap en

cultuurhistorische waarden.

Nabijheid van voldoende groen en

speelruimte in de

directe woonomgeving

Versterken aanbod groen en water in de

binnenstad

In stand houden basiskwaliteit

infrastructuur mbt functionaliteit,

veiligheid en uitstraling en die financieel

houdbaar is op de lange termijn.

Een goed functionerend waterbergings-

en rioolstelsel en voorzieningen voor

waterberging

kostendekkende begraafplaatsen met

gedifferentieerd aanbod

- uitbreiding fietsenstallingscapaciteit binnenstad

- verkeersplan binnenstad

- efficiencyverbetering (bv digitalisering parkeren)

- Maatregelen ter bevordering van verkeersveiligheid

infrastructuur

- Gedragsbeïnvloedende maatregelen

- Aanpak parkeeroverlast woonwijken

- Uitvoeringsprogramma herstelplan wegen (MJOP)

- uitvoering DVO beheer en onderhoud

- monitoring kwaliteit en achterstanden in aanpak wegen

en groen

- versterken integraliteit in aanpak beheer

- Uitvoering vervangingsprogramma riolering

- Realisatie afkoppelingsprojecten 5 ha/jaar

- Opstellen nieuw GRP en actualisatie uitvoerings-

programma waterplan

- Verduurzaming afvalwaterketen (oa Nieuwe sanitatie)

- op peil brengen begraafplaatsreserve

- ruimte voor natuurbegraven

Beleving /waardering bereik-

baarheid door bewoners en

bedrijven

beleving verkeersveiligheid

Beleving/waardering

beschikbaarheid groen

- groeninrichting nieuwe woongebieden

- stimulering aantrekkelijke speelomgevingen

- vergroeningsprojecten binnenstad

- ondersteuning initiatieven voor tijdelijke gebruik

gebouwen/gronden

Waardering kwaliteit 'grijs'

waardering kwaliteit 'groen'

Stimuleren van een betrokken

samenleving

- verbetering faciliteiten voor participatie van bewoners en

bedrijven

- actieve inzet speciale doelgroepen bij beheer en

onderhoud

51

Wat gaan we doen?

210 Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen

Doelstelling

Instandhouden basiskwaliteit verharde infrastructuur mbt functionaliteit, veiligheid en uitstraling en financieel houdbaar voor de lange termijn.

Kwaliteitsniveau asfalt

2011 2013 2015 (streefcijfer)

A (goed) 79,4 % 75,5 % 76,5 %

B (voldoende) 10,6 % 13,6 % 13,5 %

C (matig, binnen 2 jr ingrijpen)

1,1 % 2,6 % 2,5 %

D (slecht, direct ingrijpen)

8,9 % 8,3 % 7,5 %

Totaal 100,0 % 100,0 % 100,0 %

Werkvoorraad C+D 10,0 % 10,9 % 10,5 %

Ideale werkvoorraad 4-6 % 4-6 % 4-6 %

Prestaties

- Uitvoeringsprogramma herstelplan wegen (verwijzing naar herstelplan wegen)

In het Herstelplan wegen is een aanpak voor de problematiek van de onderhouds-achterstanden voorgesteld. In 2014 is hiertoe het onderhoudsbudget verhoogd. Verder is voor 2014, 2015 en 2016 € 5 mln beschikbaar vanuit de provinciale middelen. De huidige structurele middelen stoppen de achteruitgang. Maatregelen zijn gericht op aanpak wegen met kwaliteitsniveau C en D. (gestreefd wordt naar een maximum werkvoorraad in deze categorie van 6%.) De extra middelen van de provincie zouden bij de meting in 2017 een lichte inloop moeten laten zien. In het Uitvoeringsplan 2015 is ook een beperkt aantal wegen met schadeklasse E2 en E3 opgenomen. Dit zijn de zogenaamde risicowegen: wegen die met klein onderhoud frequent zijn ‘opgelapt’ en daardoor een verhoogd risico op schades hebben.


Onkruidbestrijding op verhardingen

Op dit moment bestrijden wij de onkruidgroei op verhardingen met het middel Glyfosaat. Per november 2015 wordt het gebruik van dit middel verboden. Op dit moment wordt gestudeerd op een alternatief. Of dit budgettair neutraal kan worden ingezet is vooralsnog niet duidelijk. Vandaar de opname van een –pm post in de ramingen vanaf 2016.

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R apport cij f er kwalit eit g ri js

52

210, 212, 214 en 215 Verkeersmaatregelen, openbaar vervoer en

parkeren

Doelstelling

Toekomstbestendig functionerend infranetwerk voor auto, fiets en OV met verknoping en bovenlokale aansluitingen (verwijzing naar verkeersvisie). Goede bereikbaarheid van de binnenstad voor auto, fiets, OV en parkeervoorzieningen Beheersen effecten van mobiliteit m.b.t. verkeersveiligheid, parkeeroverlast en mobiliteitsmanagement.

Prestaties

- Maatregelen ter verbetering doorstroming auto: Lopende projecten zijn: verdubbeling van de Zutphensestraat, verdubbeling van de Laan van Malkenschoten (tussen Oude Apeldoornseweg en Paramariboweg) en de reconstructie van de Arnhemseweg. - Nieuwe verkeersvisie: Dit is een uitvloeisel van het bestuursakkoord "Door!" - Maatregelen ivm teruglopende parkeeropbrengsten

Dit heeft een negatieve invloed op het saldo van de Reserve Bereikbaarheid Binnenstad, waarbinnen alle inkomsten en uitgaven van de parkeersector samen komen. Oplossingsrichtingen worden uitgewerkt.Teruglopende opbrengsten worden deels opgevangen door incidentele meevallers en het zuinig omgaan met regulier onderhoud. Voor de langere termijn wordt onderzocht hoe de bedrijfsvoering en de aansluiting met de markt kunnen verbeteren. - Participereren in planvorming andere overheden: Dit betreft de aanpak van de A1 en de leefbaarheidsproblemen van de N786 bij Loenen. - Fietsdoorstroomassen: Realisatie deel van de fietsdoorstroomas tussen het centrum en Ugchelen. (Ugchelseweg). - Verbetering openbaar vervoer: In 2015 komt er een snelle busverbinding tussen Arnhem en Apeldoorn. Tevens worden de mogelijkheden verkend van nieuwe stations op de lijn Apeldoorn-Amersfoort. Verder speelt het Programma Hoogfrequent Spoor (PHS) met mogelijke consequenties voor Apeldoorn. - Verknopingsmaatregelen: Verruiming capaciteit van de fietsenstalling aan de zuidzijde van station. - Verkeersplan binnenstad: Diverse maatregelen voor doorstroming autoverkeer, fietsbereikbaarheid en fietsparkeren. - Efficiencyverbetering parkeren door digitalisering - Verkeersveiligheidsmaatregelen en gedragsbeïnvloeding Snelheidsremmende - en verkeersveiligheidsmaatregelen, zoveel mogelijk gekoppeld aan asfaltonderhoud. Op gebied van gedragsbeïnvloeding gaat het om doelgroepgerichte acties. - Aanpak parkeeroverlast woonwijken: Gaat om maatwerk voor de locaties waar overlast wordt ervaren. Lopende projecten in dit kader zijn Kruisvoorde, Zuiderlaan en Vondellaan. In 2015 wordt de parkeeroverlast aan de zuidzijde van het station aangepakt.


Verlaging taakstelling parkeren

De in het Bestuursakkoord opgenomen verlaging van de bezuinigingstaakstelling op parkeren met € 250.000 structureel hebben wij gehandhaafd. Voor de meerjarendoorrekening van de reserve Bereikbaarheid Binnenstad verwijzen wij u naar de bijlage van deze MPB. BROA 11.0 Infrastructuur Oostzijde stad/Omnisportcentrum

Dit project betreft het verdubbelen van de Zutphensestraat en de aanpassing van kruispunten. In 2014 is gestart met de uitvoering van de werkzaamheden voor de verdubbeling van de Zutphensestraat, incl kruising met Laan van Erica en Laan van Osseveld. In 2015 zal het project worden afgerond.

53

Fig. ontwikkeling beleving gemeentelijke bereikbaarheid en verkeersveiligheid

Gemeentelijke bereikbaarheid Beleving verkeersveiligheid

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R appo rt ci jf er verkeersveil igheid door bewoners

en bedr ijven

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

Rap por t cij f er bereikbaarheid b innenst ad d oor

bewoners en bedri jven

550, 560 en 580 Natuurbescherming, openbaar groen en recreatieve

voorzieningen

Doelstelling

Een robuust netwerk van groen en beken met goede verbindingen tussen stad en landschap en met behoud en versterking biodiversiteit, landschap en cultuurhistorische waarden. Nabijheid van voldoende groen en speelruimte in de directe woonomgeving en versterken aanbod groen en water in de binnenstad. (verwijzing naar groene mal) In stand houden basiskwaliteit en die financieel houdbaar is op de lange termijn met een groeiende betrokkenheid van bewoners en bedrijven.

Prestaties

- Versterken verbindingen stad-stadsranden Realiseren van aantrekkelijkere en beter verbonden wandel- en fietsroutes - Versterken groene gebieden Gebiedsmatige aanpak Weteringse Broek en Landgoed Woudhuis in samenwerking met partijen gericht op kansen voor natuur, recreatie en lokale economie. - uitvoering bekenprogramma Gebeurt in samenwerking met Waterschap. Trajecten die in ontwikkeling zijn o.a. Orderbeek e.a. - Groen op tijdelijke gronden

Diverse initiatieven voor groen, natuur en biomassa. - Toekomst bossen en landgoederen Verkenning naar samenwerkingsmogelijkheden die gebruik en exploitatie verbeteren. - groeninrichting nieuwe woongebieden - stimulering natuurlijke speelomgevingen - vergroeningsprojecten binnenstad

54

Nieuwe ontwikkelingen Verhoging bijdrage dierenasiel

Sinds 2010 is de zorg voor zwerfdieren (een wettelijke taak) uitbesteed aan Stichting Dierenasiel Kuipershoek, opgenomen in een regiocontract (stedendriehoek). De Dierenbescherming, waar de Kuipershoek onder valt, geeft aan dat de vergoeding, gebaseerd op een bijdrage van € 0,70 per inwoner en € 55 per dier, niet toereikend is voor de uitvoering van de wettelijke taken. Ondanks de inzet van veel vrijwilligers, interne bezuinigingsmaatregelen zoals afslanken van het personeelsbestand en samenvoegen van afdelingen, heeft de Dierenbescherming al drie jaar spaartegoeden moeten inzetten om het jaarlijkse tekort van rond € 300.000,- op te vangen. De Dierenbescherming verzoekt alle contractgemeenten om een verhoging van de inwonersbijdrage naar € 1,20 per inwoner om de begroting kostendekkend te maken (het bedrag per dier komt dan te vervallen). De bijdrage sluit aan bij het landelijke tarief. Voor ons betekent dat een jaarlijkse vergoeding van € 189.000, hetgeen neerkomt op een verhoging van € 50.000 per jaar. Overigens zijn wij voornemens van omliggende gemeenten een offerte te vragen voor de uitvoering van deze wettelijke taak. BROA 3.14 Herinrichting stadsranden

De verbindingen aan de noord- en oostkant van de stad behoeven een investering om stad en land beter op elkaar aan te laten sluiten. Concreet gaat het om de verbinding Zevenhuizen-Zuidbroek met het Weteringse Broek én de verbinding Zonnehoeve/De Maten met Landgoed Woudhuis. De focus ligt rond de A50. Dit doen we samen met partners en betrokken bewoners en eigenaren. In de eerste helft van 2014 zoeken we verbinding met deze groep om de betrokkenheid en investeringsbereidheid te creëren. Daar waar gezamenlijke energie zit worden de eerste projecten gestart. Voor 1 jan 2016 moeten de projecten zijn aanbesteed (voorwaarde provincie). Dat betekent dat de voorbereidingskosten eind 2014 en in 2015 gemaakt worden. De projecten moeten vóór 1 januari 2018 afgerond zijn. BROA 3.15 Beekbergsebroek

Voor de verbinding aan de zuidoostkant van de stad is een investering nodig om stad en land beter op elkaar aan te laten sluiten. Daarbij gaat het om de verbinding Matenpark-Beekbergerwoud. Deze loopt via het Beekbergsebroek, waar de grootste ontbrekende schakel ligt. Dit doen we samen met partners, bewoners en eigenaren. Dit project moet vóór 1 januari 2018 worden afgerond. BROA 3.16 Betere aansluiting Apeldoorn West en Binnenstad op Berg en Bos

Afgelopen jaren is veel geïnvesteerd om het Park Berg en Bos op te knappen. Echter de verbindingen met Apeldoorn West kunnen nog verbeterd worden. Dit in aansluiting op de Badhuisspreng. Die dan weer de verbinding met de binnenstad vormt. Samen met de buurt en de dorpsraad zal het plan in het najaar worden uitgewerkt.

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R appo rt cijf er beschikb aarheid g roen

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R ap port cijf er kwalit eit g roen

55

722/726 Riolering

Doelstelling

Een goed functionerend rioolstelsel en voorzieningen voor waterberging gericht op volksgezondheid, milieu, veiligheid en kwaliteit van de leefomgeving, waarbij geanticipeerd wordt op de effecten van klimaatverandering.

Prestaties

• Uitvoering vervangingsprogramma riolering; - reparaties, vernieuwingen, vervangingen en (hydraulische) verbeteringen.

• Realisatie afkoppelingsprojecten 5 ha/jaar; - met name door meeliften met herstructurering en herinrichting van de openbare ruimte.

• Opstellen nieuw Gemeentelijk rioleringsplan; - voldoen aan de wettelijke planverplichting mbt realisatie van de doelen en toekomstbestendige financiering van de rioleringszorg.

• Actualisatie uitvoerings-programma waterplan; - programma ‘Actief Duurzamer’ 2006-2015 op basis van economische en maatschappelijke ontwikkelingen.

• Verduurzaming afvalwaterketen - verminderen van rioolvreemd water, verbeteren bedrijfsvoering en het verder scheiden van afval(water)stromen (nieuwe sanitatie) om energie en grondstoffen te besparen en terug te winnen.

Nieuwe ontwikkelingen BROA 3.13 Projecten beken en sprengen, herstel Eendrachtsprengen

Herstel van de Eendrachtsprengen is een uitwerking van het Apeldoorn Waterplan. Er wordt ruimte geboden aan afgekoppeld regenwater, overtollig grondwater, natuurontwikkeling, recreatie en cultuurhistorie. De bijdrage vanuit de BROA is onderdeel van de cofinanciering. Voor het project is synergiesubsidie verkregen. In 2014/2015 wordt de Eendrachtspreng Zuidoost gerealiseerd.

724/732 Begraafplaatsen

Doelstelling

Instandhouding gemeentelijk begraafplaatsen met gedifferentieerd aanbod van voorzieningen en op basis van kostendekkendheid.

Prestaties

• Maatregelen ter versterking van de begraafplaatsreserve: Uitvoering plan van aanpak voor maatregelen die de reservepositie versterken;

• Ruimte voor natuurbegraven: Er wordt naar gestreefd om in 2016 ruimte voor natuurbegraven te hebben als toevoeging aan het bestaande pakket voorzieningen.

56


Kadernotitie beheer openbare ruimte 2009 Herstelplan wegen 2013 Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2011-2015 Waterplan Apeldoorn 2005-2015 Verkeersvisie 2010-2020 Groene Mal 2002 Bekenplan 2004 Beeldkwaliteitshandboek openbare ruimte CROW Visie op begraafplaatsen 2002

Openbare ruimte



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

210 Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen

-20.029 -30.217 29.232 998 -28.234 -24.166 -24.619 -23.072

212 Openbaar vervoer -101 -168 170 0 -170 -172 -173 -175

214/215 Parkeren 1.665 1.032 8.445 8.105 -340 930 1.018 1.221

550 Natuurbescherming -222 -84 310 223 -87 -87 -88 -89

560 Openbaar groen -14.662 -15.285 18.720 1.788 -16.933 -17.399 -15.849 -16.236

580 Recreatieve (speel)voorzieningen -422 -556 501 0 -501 -503 -507 -514

722/726 Riolering 368 2.648 10.531 11.957 1.425 1.019 570 516

724/732 Begraafplaatsen -113 -29 1.879 1.871 -8 26 34 40


Riolering 462 -1.651 11.942 11.512 -430 -18 439 507

Bereikbaarheid Binnenstad -633 409 5.803 6.365 562 471 455 419

Reserve BROA 335 4.370 6.454 6.454 1.838 250 252

Afkoop graven 113 -336 1.602 1.620 17 -17 -24 -29

Reserve herstel onderhoud wegen 1.000 1.000 1.000 1.500 2.000 250


Reserve kaplasten brinkparkgarage

Vernieuwen bomenbestand -13 -13 13 -13 -13 -14 -14

Egalisatie Bouwleges 10 11 11 11 11 11

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten -2.022 2.692


57

Programma 4

Milieu

Beleidsproducten:

721/725

Afvalverwijdering en -verwerking

723

Milieubeheer

59

4. Milieu

Portefeuillehouder(s): O.G. Prinsen


Het programma milieu wil voor een juiste balans zorgen in de Apeldoornse markt en samenleving bij de afwegingen die gemaakt worden voor de ontwikkeling van de stad. Programma Milieu acht zich verantwoordelijk voor het verminderen van de hoeveelheid restafval uit huishoudens (tegen acceptabele kosten en met de juiste service). Zij zorgt voor zo optimaal mogelijk hergebruik waarbij grondstoffen weer ingezet kunnen worden in een lokale of regionale circulaire economie. Een gezonde en vooral veilige leefomgeving kan alleen bestaan als er rechtszekerheid is bij haar gebruikers middels regulering door vergunningen, milieutoezicht, –handhaving en bijbehorende milieuadvisering. Deze taken zijn ondergebracht bij de Omgevingsdienst Veluwe IJssel (OVIJ). Circulair en gezond voor de toekomst betekent ook dat een energietransitie nodig is. Een transitie naar meer duurzame energieopwekking maar ook naar minder energieverspilling. Vanuit haar stimulerende rol zal deze transitie getracht worden te versnellen. Duurzaamheid in dit programma richt zich op afval en energie. Onderdelen uit dit programma passen zeer goed in de Cleantech filosofie van de regio.


Voor de invulling van deze ambitie zijn dit onze speerpunten:

• De goede samenwerking met de OVIJ zal gecontinueerd worden. De taken die bij de OVIJ zijn ondergebracht reguleren de gewenste balans tussen de functies wonen, werken en recreëren;

• Het huishoudelijke restafval zal verder verminderd worden en hergebruik van afvalstromen zal worden gestimuleerd;

• Aansluiten bij de regionale ambitie voor energieneutraliteit in 2030;

• Energieneutraliteit zal door de gemeente zoveel als mogelijk binnen het eigen vastgoed worden toegepast.

Uitgaven Inkomsten

60

Doelenboom programma 4 Milieu

Wat willen

we bereiken Wat gaan we doen Wat is het effect


Zorgt voor een schone, gezonde, stad door

het inzamelen van huishoudelijk afval

vermindering aantal storingen en schooheidsgraad

B voor alle containers.

Een gezonde,

veilige en

circulaire

Apeldoornse

leefomgeving

Zorgt voor een veilige leefomgeving,

rechtszekerheid, door regulering op basis

van vergunningverlening en milieutoezicht

en -handhaving

Zorgt voor een veilige leefomgeving,

milieubescherming, middels milieuadvisering

in ruimtelijke plannen, bodem-en

grondwatersanering, voorkomen en saneren

geluidhindersituaties en terugdringen van

lunchtverontreiniging

Zorgt voor een circulaire en gezonde

maatschappij door het versnellen van de

transitie naar meer energiebesparing

opstellen en ter besluitvorming brengen van nieuw

afval- cq grondstoffenplan

Via de landelijke benchmark (bij top 5), een

klantentevredenheidsonderzoek (cijfer 7) en de

massabalans (naar < 150 kg p.p.jr)

- Verbindt betrokken partijen en (zo nodig)

regisseert het proces

- Stimuleert door het beschikbaar stellen van

financiele arrangementen.

- Ondersteunt en adviseert lokale

(energie)initiatieven

De naleefdoelstellingen wordt beoordeeld en

gecontroleerd; het handhavingsprogramma wordt

bijgehouden en uitgevoerd

Zorgt voor een actueel vergunningenbestand

Bij elk ruimtelijk plan zit een actuele, volledige en

kwalitatief juiste milieuparagraaf

Versnelt de (lokale en regionale) circulaire

economie door zoveel mogelijk afval als

grondstoffen in te, laten, zetten.

Zorgt voor een circulaire en gezonde

maatschappij door het versnellen van de

transitie naar meer duurzame

energieopwekking

Uitvoeren ISV bodemprogramma 2010-2015

Uitvoeren gemeentelijke Geluidnota en actieplan

Omgevingslawaai

Uitvoeren Uitvoeringsnota Lucht en regionaal

Programma Luchtkwaliteit

Aantal kg restafval per

inwoner

(gemiddeld) energielabel

gebouwen

61

Wat gaan we doen?

721/725 Afvalverwijdering en -verwerking

Doelstelling

Verdere verlaging van de hoeveelheid restafval en meer inzet van herbruikbare stromen (als grondstof) in een, liefst, regionale of lokale circulaire economie. Op grond van de wet Milieubeheer heeft de gemeente de plicht (zorgplicht in verband met volksgezondheid) voor het inzamelen en verwerken van het huishoudelijke afval. De taak en rol van de gemeente strekt echter verder. Belangrijkste ambitie in dat kader komt uit het afvalplan 2008-2012: minder dan 150 kg restafval per inwoner per jaar. Hoewel gehaald zal de weg naar minder afval onverminderd doorgezet worden. Het afvalplan is afgelopen en verdient herijking. Landelijk, regionaal en lokaal zijn er vele ontwikkelingen die de inzameling van afval en herbruikbare grondstoffen in een ander daglicht zullen gaan stellen. Hierbij moet gedacht worden aan de verdere invoering van producentenverantwoordelijkheid voor meerdere afvalstromen, intensivering kunststofinzameling (inclusief discussie, landelijk, over vergoedingen) eventuele inzameling van drankenkartons, afschaffing van statiegeld, andere vormen van inzameling en afzet van textiel (inclusief kleding), de komst van de participatiewet (oa in relatie tot kringloopbedrijvigheid), landelijke, wettelijke, doelstellingen ten aanzien van hergebruik en het opnieuw inzetten van herbruikbare afvalstromen met een zo beperkt mogelijke uitval in de hele cyclus (circulaire economie). Een discussie over de rol van de gemeente zal hierbij noodzakelijk blijken te zijn. In het programma afval is de begroting opgebouwd uit een aantal hoofdcomponenten. Circa 50% bestaat uit onderdelen gerelateerd aan de dienstverleningsovereenkomst (DVO) met Circulus (exclusief verwerking en eigendom containers). Circulus is voor de gemeente de uitvoerende organisatie voor vele afvalgerelateerde zaken. De gemeente is aandeelhouder van Circulus. Bij het onderdeel verbonden partijen meer hierover. Circa 25% van het budget is noodzakelijk voor de verwerking van het afval (exclusief inkomsten) en 25% voor de inzameling hiervan. Daarnaast zijn er kosten voor het beheer circa 10%.

Prestaties

• leveren van een nieuw afval- cq grondstoffen cq circulair economisch plan;

• Evaluatie kunststofinzameling en besluit over vervolg;

• Evaluatie textielinzameling (inclusief speelgoed, elektra en boeken) en voorstel voor aanpassing structuur;

• Besluit over aanpassing beheer containers door Circulus.

Ontwikkeling hoeveelheid restafval

62

723 Milieubeheer

Doelstelling

Middels uitvoering van vergunningverlening, toezicht, handhaving en planadvisering reguleren van de gewenste balans tussen de functies wonen, werken en recreëren. Verduurzaming middels projecten op het gebied van bodem, geluid, energie en luchtkwaliteit. Uitvoering van rijks- provinciaal en regionaal beleid en het uitvoeren van gemeentelijk beleid met betrekking tot het voorkomen, beperken dan wel beheersen van bodem-, water- en luchtverontreiniging, geluidsoverlast en de toepassing van duurzame energie. Onder dit product valt onder meer: vergunningen, handhaving en toezicht, uitvoering milieu en werken voor derden. De uitvoering van deze milieutaken en het milieubeleid is vanaf 2013 via een dienstverleningsovereenkomst (DVO) belegd bij de Omgevingsdienst Veluwe IJssel (OVIJ). De gemeente Apeldoorn blijft verantwoordelijk voor de regie en het strategisch en tactisch milieubeleid en stelt de kaders waarbinnen de uitvoering moet plaatsvinden. Doordat de taakuitvoering van vergunningverlening, toezicht- en handhaving is ondergebracht bij de OVIJ voldoet dit aan de landelijke kwaliteitscriteria 2.1.

Prestaties

• Uitvoeren van het ISV-bodemprogramma 2010-2015;

• Uitvoeren gemeentelijke Geluidsnota en actieplan Omgevingslawaai;

• Uitvoeren van de Uitvoeringsnota Lucht en het Regionaal Programma Luchtkwaliteit;

• Uitvoeren van het Handhavingsprogramma;

• Uitvoeren actualisatieprogramma vergunningen;

• Milieuadvisering in ruimtelijke plannen. Programma Duurzaamheid/Energieneutraliteit

Doelstelling:

Zorgt voor een circulaire en gezonde maatschappij door het versnellen van de transitie naar meer energiebesparing en meer duurzame energieopwekking Duurzaamheid binnen programma 4 vertaalt zich naar energieneutraliteit. Duurzaamheid is een groter begrip en op een andere plek in de MPB beschreven en uitgewerkt. Hier is energie het kernbegrip. De opgave op dit terrein kent twee hoofdthema’s: het verminderen van de energieverspilling of anders het versnellen van de transitie naar meer energiebesparing en als tweede hoofdthema het versnellen van de transitie naar het gebruik van meer duurzame energie of anders het versnellen van de transitie naar meer duurzame energieopwekking. Vanuit dit programma wordt voortdurend, aan de hand van de twee thema’s, gesondeerd wat er leeft bij bedrijven en burgers om vervolgens, in overleg, samen te bekijken wat de gemeente hierbij kan betekenen. Dit kan zeer divers zijn en afhankelijk van de vraag. Stimulerend, faciliterend, weghalen belemmeringen, adviserend, regisserend en soms ook financieel ondersteunend door de uitvoering van een aantal financieringsmogelijkheden. Kern is dat vanuit dit programma verbindingen worden gelegd tussen partijen en betrokkenen zodat bestaande initiatieven sneller tot volle wasdom kunnen komen. Aan kiempjes die uit het zaad ontspruiten, moet je zeker niet te hard trekken, want

dan breken ze. Selecteer de kiempjes die de planten gaan opleveren die je hebben wilt, goed

groeien en op de juiste plaats staan. Geef deze zo nodig wat water en voedsel, hou gulzige

grazers op afstand en laat vooral de tijd en het eigen ontwikkelplan van de plantjes hun werk

doen. Het is de omgekeerde participatieladder: Bewoners en bedrijven bepalen zelf in welke mate

zij de gemeente willen betrekken bij hun initiatieven. De gemeente stimuleert, ondersteunt,

adviseert en zo nodig regisseert hierbij.

Bestaand vastgesteld beleid: Routekaart Apeldoorn Energieneutraal 2020

63

Prestaties:

• In samenwerking met lokale partijen, markt en belangenorganisaties, zijn concepten (technisch, juridisch, financieel) ontwikkeld om versnelt stappen naar energieneutraal te zetten. Er is gewerkt vanuit principe burgerparticipatie; Inrichting ondersteuningsstructuur energiebesparing en duurzame energiewet SER- Energieakkoord;

• Kansen/mogelijkheden voor grootschalige duurzame energieopwekking zijn verkend.

Nieuwe ontwikkelingen BROA 27.1 Bodemmodule

De gemeente Apeldoorn is programmagemeente in het kader van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV). Om in aanmerking te komen voor ISV-subsidie heeft de gemeente Apeldoorn een meerjarenontwikkelingsprogramma stedelijke vernieuwing 2010-2014 (MOP3) opgesteld. Het bodemsaneringsprogramma maakt hier integraal onderdeel van uit, maar is wel afzonderlijk gebudgetteerd. De provincie en de gemeente hebben formeel een akkoord gesloten over het doorschuiven van de prestaties ISV-2/Vinac naar het bodemprogramma ISV-3 zonder dat daar extra geld bijkomt. De resterende gelden ISV-2 zijn daarom doorgeschoven. Voor het ISV-3 bodemprogramma 2010-2014 is een subsidie toegekend van € 1.110.000.

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

aa

nta

l la

be

ls

2010 2011 2012 2013 2014

Energielabels 2010-2014 Apeldoorn

label A*

label B

label C

label D

label E

label F

label G

* Label A inclusief A+ en A++; Label A++ is de meest energiezuinige categorie.

64

Milieu



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

723 Milieubeheer -4.074 -4.593 5.496 377 -5.119 -4.377 -4.428 -4.481

721,725 Afvalverwijdering en -verwerking 207 -141 20.766 20.359 -407 1.481 1.242 1.136


Reserve BROA -198 343 750 750 130 131 133

Huisvuilrechten -1.059 1 19.556 19.820 264 -1.626 -1.388 -1.284

Egalisatie Bouwleges 41 41 41 42 43 43

Algemene reserve 69

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten 113 396 105 -105


65

Programma 5

Jeugd en onderwijs

Beleidsproducten:

420

Basisonderwijs, excl. onderwijshuisvesting (openbaar en bijzonder)

421, 431,

Basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting (openbaar en bijzonder)

480

Overige onderwijsaangelegenheden

530

Sport (schoolzwemmen)

630

Sociaal cultureel werk

650

Kinderopvang (peuterspeelzaalwerk)

670

Algemene voorzieningen jeugd

671

Eerste lijnsloket jeugd

672

Individuele voorzieningen PGB jeugd

682

PGB Wmo en jeugd progr 5

683

Veiligheid, jeugdreclassering en opvang jeugd

715

Gezondheidszorg jeugd

67

5. Jeugd en onderwijs

Portefeuillehouder(s): J. Kruithof en P. Blokhuis


De datum 1 januari 2015 is voor het programma Jeugd en Onderwijs de datum waarop de gemeente verantwoordelijk wordt voor de jeugdzorg. We hebben ons voorbereid op de taken door gesprekken met cliënten en zorgaanbieders om een goed beeld te krijgen van de opgave. Ook hebben we via CJG4Kracht ervaring opgedaan met een deel van de taken. Tenslotte hebben we onze eigen organisatie en die van het CJG versterkt om onze kennis over inkoop van zorg en de toegang tot zorg te vergroten. Ondanks deze inspanningen moeten we realistisch zijn. Het is een complexe en kwetsbare doelgroep. De praktijk van (cultuur)veranderingen in de zorg is weerbarstiger dan die van de doorgevoerde stelselwijziging. We krijgen de taak voor het eerst. We zullen ongetwijfeld op verrassingen stuiten. Soms positief, soms negatief. We zullen monitoren of we onze doelen bereiken en de gemeenteraad hierover informeren. In het verlengde van de taken op het gebied van de jeugdzorg, hebben de schoolbesturen invulling gegeven aan het passend onderwijs. De samenwerking met schoolbesturen beperkt zich niet tot passend onderwijs. Met schoolbesturen willen we tot een Lokale Educatieve Agenda (LEA) komen om ook andere opgaven zoals krimp het hoofd te kunnen bieden. Daarnaast moet de “going concern” binnen Jeugd en Onderwijs (zoals onderwijshuisvesting, preventieve jeugdbeleid (JUMP), onderwijsachterstandenbeleid en leerplicht/RMC overeind blijven. Het goed uitvoeren hiervan moet leiden tot sneller signaleren van knelpunten, zodat vergroting van de problemen (en toename van kosten) wordt voorkomen. De ambitie van het Apeldoorns jeugd- en onderwijsbeleid is en blijft daarmee dat álle jeugd kan opgroeien in veiligheid en geborgenheid, voldoende kansen krijgt om zijn eigen talenten te ontwikkelen en gestimuleerd wordt tot sociaal en verantwoordelijk burgerschap.


Jeugd:

• Wij versterken de samenwerking met onze partners in het veld. Uitgangspunt is dat een gezin met meervoudige zorgvragen vanuit één team wordt geholpen door middel van een wijkgerichte aanpak;

• Wij willen in de jeugdzorg dat het kind centraal staat. Wij investeren liever in preventie en lichte zorg dan dure zorg: niet problematiseren, minder medicaliseren;

• Wij streven ernaar met de beschikbare budgetten uit te komen. Dit is een grote opgave is mede omdat die budgetten tot 2017 jaarlijks met 5% krimpen.

Onderwijs:

• Wij zetten een samenhangende aanpak van onderwijsbeleid, arbeidsmarkt en economische zaken centraal. Dit heeft inmiddels geleid tot het programma voor de Ondernemende Stad en bijvoorbeeld Apeldoorn Stagestad;

• Wij intensiveren de samenwerking met het onderwijs om ontwikkelingen, zoals het afnemen van de aantallen leerlingen, passend onderwijs en overheveling van taken voor onderwijshuisvesting naar de schoolbesturen, in goede banen te leiden;

• Wij streven ernaar dat steeds meer vormen van hoger beroepsonderwijs zich vestigen in Apeldoorn. Waar kansen zich voordoen op dat vlak, grijpen we die;

• Wij helpen bij het vinden van de goede plek voor elk kind dat extra aandacht behoeft.

68

Risico's Jeugd:

• Onvoldoende kwaliteit van zorg en onvoldoende “transformeren” naar lichtere vormen van zorg. Om dit risico te beheersen worden deskundige medewerkers geplaatst op die plekken waar besloten wordt over niet vrij toegankelijke zorg en toeleiding naar het juridisch kader. Medewerkers die naar het hele gezin kijken, de eigen kracht benutten en durven inzetten op lichte vormen van zorg indien mogelijk;

• Onvoldoende zorgcontinuïteit voor jeugdigen wanneer zorgaanbieders failliet gaan en de zorg niet (tijdig) overgenomen kan worden, of wanneer veel verloop (en ontslag) van personeel plaats vindt vanwege onzekerheid voor instellingen. Om dit risico te beheersen is onder meer het Regionaal Transitiearrangement (RTA) afgesloten;

• Budgetoverschrijdingen. De budgetten voor de jeugdzorg worden gekort, terwijl de bestaande rechten (kosten) van de cliënten worden geborgd. Ook heeft de gemeente geen controle over alle toegang naar individuele voorzieningen in de jeugdzorg want ((huis)artsen en medisch specialisten bepalen zélf wanneer dit nodig is. Om dit risico te beheersen worden prognoses gemaakt om uitgaven te monitoren en bij te stellen;

• Korte termijn om de organisatie gereed te maken voor de nieuwe taken. Denk hierbij aan de Stichting CJG waar het gaat om keuzes omtrent zorg en de gemeente waar het gaat om het inkopen van de zorg;

• Korte termijnen om allerhande uitvoeringsaspecten gereed te hebben. Denk hierbij aan aspecten als automatisering, werkprocessen en protocollen. Om dit risico te beheersen wordt aangesloten bij landelijke en regionale kennis op dit gebied;

• Risico’s op incidenten zoals familiedrama’s. Feit is hierbij dat we ons systeem kunnen inrichten om de risico’s hierop te verminderen, maar uitsluiten is een utopie. Beter is het om ons voor te bereiden op het moment dat dit plaatsvindt.

Onderwijs:

• Door de terugloop van leerlingen kunnen scholen onder de opheffingsnorm komen. Met name in dorpen is dit een risico omdat daar weinig alternatieven voorhanden zijn. Om dit risico te beheersen wordt gezocht naar multifunctioneel gebruik van gebouwen en wordt er gewerkt met het systeem van de gemiddelde schoolgrootte;

• Financiële knelpunten door het teruglopen van het aantal leerlingen (vermindering uitkering gemeentefonds en vrijkomende locaties). Dit risico is te beperken door goed portefeuillemanagement. Daarnaast houden we de informatie over de verkoopwaarde van het vastgoed actueel;

• Uitname uit het gemeentefonds van 2,7 mln (beperking investeringscapaciteit) en uitname van 1,5 mln (doordecentralisatie aan schoolbesturen op het gebied van buitenonderhoud/aanpassingen).

Uitgaven Inkomsten

69

Doelenboom


we bereiken


Eén visie van

gemeente en

onderwijsveld

Onderwijs-

deelname door

ieder kind

Goede

doorstroming

tussen scholen en

arbeidsmarkt

Stichting CJG oprichten

Deskundig personeel beslist over toegang

Juiste zorg(bouwstenen) ingekocht

Integrale aanpak Lokale Educatieve Agenda

Afspraken over passend onderwijs

Onderzoek naar gevolgen krimp leerlingen

Alle jeugd kan

opgroeien in

veiligheid en

geborgenheid,

Onderwijskansen

voor ieder kind

De juiste zorg

voor iedereen

Voldoende aanbod

aan overige

voorzieningen

Werken binnen de

financiele kaders

Veiligheid voor en

opvang van jeugd

Voorkomen

overlast door

jongeren

Afspraken aansluiting Po/Vo/MBO-HBO-WO

Afspraken met werkgevers over aansluiting

arbeidsmarkt

Toereikend aanbod voorscholen

Vergroten deskundigheid pedagogisch med.

Kwalitatief goede onderwijshuisvesting

Schoolzwemmen speciaal onderwijs

Voorkomen en bestrijden van schoolverzuim

Terugleiden naar onderwijs en arbeidsmarkt

Onder voorwaarden financieren vervoer

Maatschappelijke opvang

Tegengaan huiselijk geweld

Verslavingszorg

Zo min mogelijk overlast gevende groepen

Geen criminele groepen

- Clienttevredenheid

over resultaat/advies,

geboden hulp CJG

Begeleiding via Jeugd en Jongerenwerk

Premie op Actie/Young055

Aanbod aan opvoedondersteuning

Zorg (bouwstenen) scherp ingekocht

Afname gebruik individuele voorzieningen en

PGB

- Herplaatste

schoolverlaters t.o.v.

aantal meldingen

schoolverzuim

Voorkomen en

tijdig opsporen

gezondheids-

problemen

Voldoende aanbod en spreiding voorzieningen

jeugdgezondheidszorg

Uitvoeren van wettelijke basistaken

Resultaten iJGZ bekend

De jeugd krijgt

voldoende kansen

om de eigen

talenten te

ontwikkelen.

Jongeren worden

gestimuleerd tot

sociaal

verantwoordelijk

burgerschap.

70

Wat gaan we doen?

420 Basisonderwijs, excl. onderwijshuisvesting (openbaar en

bijzonder)

Doelstelling

De doelstelling is om kwalitatief goed onderwijs te bieden in de wijken en dorpen binnen de gemeente Apeldoorn, zodanig dat iedereen kansen krijgt om zicht te ontwikkelen. Hiertoe wordt de samenwerking tussen de gemeente en de schoolbesturen geïntensiveerd.

Prestaties

• Met de schoolbesturen wordt een Lokale Educatieve agenda opgesteld waarin de Het voorkomen en bestrijden van schoolverzuim;

• Afspraken rondom informatie, advies en doorverwijzing worden met de schoolbesturen gemaakt in het kader van passend onderwijs en jeugdzorg;

• De doorgaande leerlijn tussen scholen richting de arbeidsmarkt wordt gestimuleerd in de projecten stagestad en het techniekpact;

• Maximale toegankelijkheid (nabijheid) van basisonderwijs, in het bijzonder in de dorpen.

421, 431, 441, 480 (deels) Basis-, speciaal- en voortgezet

onderwijs, onderwijshuisvesting (openbaar en bijzonder)

Doelstelling

Het gaat om voldoende en kwaliteitsvolle onderwijshuisvesting ten behoeve van een inspirerende leeromgeving, zodanig dat er een evenwichtige spreiding van de scholen over de wijken blijft. De kwaliteit van de gebouwen richt zich in het bijzonder op het in stand houden van de kwaliteit van de scholen via renovatie of vervangende huisvesting. De gemeente heeft hierbij een gedeelde verantwoordelijkheid met schoolbesturen. De rol van de schoolbesturen bij onderwijshuisvesting neemt toe door decentralisatie van het buiten onderhoud.

Prestaties

• Het voorzien en in stand houden van voldoende onderwijsvoorzieningen;

• Het voorzien en in stand houden van gymnastieklokalen;

• Renovatie van circa 20 gymnastiekaccommodaties die meer dan 40 jaar oud zijn;

• Het opstellen van leerlingenprognoses waarmee inzicht verkregen wordt in de spreiding van voorzieningen.

480 Overige onderwijsaangelegenheden

Doelstelling

Doelstelling onderwijskansen:

Wij willen de jeugd voldoende onderwijskansen bieden zodanig dat stagnaties in de doorlopende leerlijn worden tegengegaan. Doelstelling onderwijsdeelname:

Wij willen dat ieder kind tot 18 jaar deelneemt aan het onderwijs en de school regelmatig bezoekt. Wij doen dit zodanig dat:

• Zoveel mogelijk jongeren tot 23 jaar een startkwalificatie behalen en daardoor hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten;

• Voortijdige schoolverlaters worden toe- of teruggeleid naar opleiding en/of werk of waar nodig passende zorg.

71

De meldingsbereidheid van verzuim is toegenomen. Dit is positief, maar leidt ook tot meer casussen. Gekoppeld aan een afname van de formatie betekent dit dat er meer wordt gericht op de wettelijke taken en minder op preventie en nazorg.

Prestaties

Prestaties onderwijskansen:

• Het leveren van een toereikend aanbod van voorscholen;

• Het vergroten van deskundigheid van pedagogische medewerkers van voorscholen zodat zij in staat zijn achterstanden te signaleren en passende leermethoden te bieden;

• Het realiseren van een doorgaande lijn tussen voorschool en basisschool;

• Het inrichten en uitbreiden van intensieve taalklassen voorzieningen verlengde schooltijd.

Prestaties onderwijsdeelname:

• Het voorkomen en bestrijden van schoolverzuim;

• Het voorkomen en bestrijden van voortijdig schoolverlaten;

• Het terugleiden van jongeren naar onderwijs of arbeidsmarkt;

• Het onder voorwaarden bekostigen van vervoer van en naar school.

700 700 700 700 700

450

500 500 500 500

0

200

400

600

800

2014 2015 2016 2017 2018

aantal

schoolverlaters

aantal succesvolle

herplaatste

schoolverlaters

530 Sport (schoolzwemmen)

Doelstelling

Wij willen kwetsbare en hulpbehoevende kinderen in het speciaal onderwijs voldoende kansen bieden voor bewegingsonderwijs. Daarom stellen wij deze kinderen in de gelegenheid om deel te nemen aan schoolzwemmen.

Prestaties

• Het mogelijk maken van schoolzwemmen voor de meest kwetsbare en hulpbehoevende kinderen in het speciaal onderwijs door financiële bijdragen.

650 Kinderopvang (peuterspeelzaalwerk)

Doelstelling

Wij streven naar goede voorzieningen voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk zodanig dat wordt voldaan aan de door de wetgever gestelde kwaliteitseisen.

Prestaties

• Een up-to-date Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk (LRKP);

• Risicogestuurd toezicht: meer waar nodig, minder waar mogelijk;

• Jaarlijkse inspectie van de geregistreerde voorzieningen;

• Aanpassing gemeentelijk handhavingsbeleid aan wijziging weten regelgeving.

72

670 Algemene voorzieningen jeugd

Doelstelling

Wij willen jeugdige inwoners kansen geven om mee te doen eventueel met enige ondersteuning en wij willen kwetsbare jeugdige inwoners een vangnet bieden. Wij doen dit zodanig dat de voorzieningen voor iedereen toegankelijk zijn (geen beschikking nodig).

Prestaties

• Faciliteren van mogelijkheden voor ontmoeting en ontspanning;

• Stimuleren van vrijwillige inzet voor en door jeugd- en jongeren;

• Het begeleiden, ondersteunen en opvangen van dakloze en/of kwetsbare jongeren zodat zij weer actief deel kunnen nemen aan de maatschappij;

• Verminderen van jeugdoverlast door hinder van (risico)jongeren en jeugdgroepen door de inzet van jongerenwerkers op straat;

• Voorkomen van jeugdprostitutie en seksuele uitbuiting van jongeren door verstrekken van informatie, advies op scholen en delen van kennis waardoor signalering toeneemt.


Verlaging bezuiniging Real X

Uw raad heeft bij de behandeling van de MPB 2014-2018 in een motie opgeroepen om een permanente huisvestingsoplossing voor Real-X te vinden en de bezuinigingstaakstelling op het subsidie deels te verlagen. De verlaging van de bezuiniging hebben we hier opgenomen. BROA 10.3 Wijken – Uitvoeren jeugdbeleid (GSO-4)

Het onderdeel Jeugd en Onderwijs is onderdeel van het stadscontract 2012-2015 en bestaat uit 7 deelprojecten. Deze deelprojecten zijn in de loop van 2012 gestart. Bij 4 projecten is de uitvoering gepland in 2013 en verder. Daarvoor zijn ook (meerjarige)verplichtingen aangegaan.

671 Eerste lijnsloket jeugd

Doelstelling

Wij ondersteunen inwoners bij het gezond en veilig opvoeden en opgroeien van hun kinderen zodanig dat:

• Preventie voorop staat;

• Waar mogelijk lichte zorg wordt geboden en waar nodig zware zorg. In 2015 wordt de laatste tranche van de bezuinigingen op JUMP II gerealiseerd. Dit betekent met name een terugloop van het aantal uren jongerenwerk. JUMP II loopt eind 2015 af. In 2015 zal het jeugdbeleid opnieuw vorm gegeven worden.

Prestaties

• Oprichten van de Stichting CJG die beslist over recht op niet-vrij toegankelijke zorg en toeleiding richting juridisch kader en jeugdzorg plus;

• Het geven van informatie en advies aan opvoeders en jongeren op de 4 inlooppunten;

• Zorgen voor een adequaat aanbod aan lichte opvoedingsondersteuning in de wijken;

• Verbinden van de preventieve zorg met de voorschoolse voorzieningen en het onderwijs;

• Vroegtijdige signalering van zorgen rondom kinderen en jongeren (verwijsindex);

• Het invoeren van een nieuwe methode van werken waarbij zorgen voor de afstemming in ondersteuning en hulpverlening kan plaatsvinden: één kind/gezin, één plan.

73

7,5 7,5 7,5 7,5

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

2015 2016 2017 2018

R app ort ci jf er cliënt t evred enheid gebo den

result aat / advies en gebod en hulp C JG

672 Individuele voorzieningen PGB jeugd Hierin worden alle persoonsgebonden budgetten (PGB’s) benoemd die worden verstrekt op grond van de Jeugdwet. PGB’s lopen via de Sociale Verzekeringsbank via trekkingsrecht. Er is geen zicht op de ontwikkeling van het aantal PGB’s. Bestaande PGB’s blijven gedurende maximaal 1 jaar nog onder dezelfde voorwaarden bestaan.

Doelstelling

Kinderen en gezinnen ontvangen de hulp die past bij hun gezinssituatie.

Prestaties

• Verstrekken van PGB’s wanneer er geen zorg in natura kan zijn;

• Adequate wijze van gegevensuitwisseling met sociale verzekeringsbank om fraude te voorkomen.

682 Individuele voorzieningen natura jeugd Deze functie bevat de individuele voorzieningen in natura. Het betreft alle vormen van jeugdhulp die door de gemeente als individuele voorziening worden aangemerkt. Dit zijn vormen van jeugd- en opvoedhulp, jeugd-ggz, zorg aan kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking, begeleiding, persoonlijke verzorging, kortdurend verblijf voor de doelgroep 18- en jeugdzorg-plus (gesloten jeugdhulp).

Doelstelling

Waar kinderen niet gezond en veilig opgroeien bieden wij adequate ondersteuning zodanig dat de situatie hanteerbaar wordt voor de jeugdige en het gezin.

Prestaties

• Zorgen voor een adequaat aanbod aan jeugdhulp en voorzieningen (spoedeisende zorg, Advies Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK), voortgezette diagnostiek, jeugdbescherming/reclassering);

• Voorzien in een voldoende aanbod aan plaatsen in jeugd GGZ, VG en jeugdzorgplus;

• Goede samenwerkingsafspraken met AMHK, Raad voor de Kinderbescherming, gecertificeerde instellingen;

• Voorzien in een adequate wijze van gegevensuitwisseling.

74

683 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang jeugd

Deze functie omvat alle uitgaven die worden gedaan om de veiligheid van het kind te verbeteren en de uitgaven aan opvang, voor zover ze de doelgroep 18- betreffen. Dit laatste gaat om bijvoorbeeld maatschappelijke opvang, huiselijk geweld, regionale instellingen beschermd wonen (RIBW’s) en programma’s omtrent verslaving (voor zover het de doelgroep 18- betreft). Dit zijn dure vormen van zorg met bijbehorende financiële risico’s.

Doelstelling

Zorgen dat kinderen gezond en veilig opgroeien en niet worden belemmerd in hun ontwikkeling en voorkomen dat jongeren voor hun omgeving of zichzelf een gevaar vormen.

Prestaties

• Bieden van begeleiding aan jongeren met meervoudige problemen;

• Voorzien in een voldoende en adequaat aanbod.

715 Gezondheidszorg jeugd

Doelstelling

Voorkomen en vroegtijdig opsporen van gezondheidsproblemen van jongeren en hen ondersteunen bij het ontwikkelen van een gezonde leefstijl. Er is een pilot gestart om te komen tot integrale Jeugdgezondheidszorg (iJGZ), waarbij de knip die bij 4 jaar ligt wordt opgeheven. De resultaten worden in 2015 bekend. De raad heeft een motie aangenomen waarmee zij oproept de iJGZ zo spoedig mogelijk binnen de Stichting CJG onder te brengen.

Prestaties

• Voldoende aanbod van voorzieningen op het gebied van jeugdgezondheidszorg;

• Eén uitvoeringsorganisatie voor de integrale JGZ 0-19;

• Gedifferentieerd aanbod JGZ, aansluitend bij de vraag van cliënten.

75


• Kadernota Jeugd, onze zorg

• Doorontwikkeling CJG Apeldoorn

• Inkoopnota en uitvoeringsnota jeugdzorg

• JUMP II

• Kaderstelling IHP 2012-2015

Jeugd en onderwijs



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

421 Basis-, speciaal-, en voortgezet onderwijs, onderwijshuisves

-23.339 -23.897 25.889 1.987 -23.902 -23.307 -23.617 -23.887

480 Overige onderwijsaangelegenheden -4.178 -4.422 7.231 2.866 -4.365 -4.355 -4.276 -4.356

530 Sport (schoolzwemmen) -101 -66 157 90 -67 -68 -69 -70

650 Kinderopvang (peuterspeelzaalwerk) -374 -394 422 20 -402 -409 -416 -424

671 Eerste lijnsloket jeugd -711 -1.352 3.104 434 -2.670 -2.617 -2.638 -2.662

682 PGB Wmo en jeugd progr 5 0 0 32.866 0 -32.866 -31.161 -29.432 -29.432

683 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang jeugd

0 0 1.305 0 -1.305 -1.238 -1.172 -1.172

715 Gezondheidszorg jeugd -2.328 -2.375 2.445 0 -2.445 -2.494 -2.543 -2.594

670 Algemene voorzieningen jeugd -3.014 -3.975 4.359 0 -4.359 -3.839 -3.830 -3.884

630 Sociaal cultureel werk 70 0 0 0

672 Individuele voorzieningen PGB jeugd 0 0 6.313 0 -6.313 -6.000 -5.700 -5.700


Reserve BROA 532 490 434 434

Reserve kapitaallasten Kristal 1.067

Onderwijshuisvesting -2.356 -8 1.070 300 -770 -294 -69 112

Algemene reserve 1.053 -300 300 -300

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten -292 240


77

Programma 6

Apeldoorn activeert

Beleidsproducten:

310

Stadsbank

482

Volwassenen en beroepsgerichte educatie

610

Bijstandsverlening en inkomensvoorziening en -subsidies

611

Sociale werkvoorziening

614

Gemeentelijk minimabeleid

623

Reïntegratie- en participatievoorzieningen Participatiewet

650

Kinderopvang

79

6. Apeldoorn activeert

Portefeuillehouder(s): J. Kruithof


Met dit programma willen we bereiken dat burgers financieel onafhankelijk zijn en naar vermogen participeren in de samenleving. Uitgangspunten zijn: 1. Burgers zijn aan het werk dan wel maatschappelijk actief; 2. Burgers komen uit met hun inkomen; 3. Kansen op de arbeidsmarkt nemen toe.


Burgers zijn aan het werk dan wel maatschappelijk actief

Wij helpen de verschillende doelgroepen bij het zoeken naar een geschikte plek waar zij of hij op het eigen niveau een bijdrage levert aan het arbeidsproces. Uitstroom uit de bijstand bevorderen we via het (door)ontwikkelen van het beproefde programma Direct Actief en reïntegratie-instrumentaria zoals leerwerksettings. We bevorderen uitstroom door werkgevers te inspireren om mee te denken en mee te doen. Ook binnen de gemeente zoeken we (leer)werkplekken zoals bij het gemeentelijke leerwerkbedrijf. Burgers komen uit met hun inkomen

Een sobere en rechtvaardige uitvoering van de bijstand staat ook de komende periode centraal. Burgers zijn zelf verantwoordelijk voor het nakomen van de verplichtingen. Bewoners die in de schulden dreigen te raken, staan we tijdig bij. Wij zorgen voor een sociaal vangnet om onder andere de ongewenste gevolgen van de decentralisaties te ondervangen. Kansen op de arbeidsmarkt nemen toe

We werken intensief verder aan de relatie met het onderwijsveld. Via het programma de Ondernemende Stad werken wij, mét ondernemers, aan het versterken van de (regionale) arbeidsmarkt. Als onderdeel daarvan hebben we in het Akkoord van Beekbergen belangrijke ambities neergelegd om samen met werkgevers de werkgelegenheid te stimuleren. Daarnaast werkt Apeldoorn als centrumgemeente actief mee aan de uitvoering aan het sociaal akkoord door het opzetten van een regionaal werkbedrijf en worden burgers aan een baan geholpen via Sociaal Aanbesteden.

Risico's

• Het beroep op financiële ondersteuning is zodanig groot dat de daarvoor beschikbare middelen ontoereikend zijn. Dit geldt voor zowel de uitvoering als voor de budgetten;

• Het budgettaire kader van de Participatiewet is zodanig beperkt dat de dienstverlening voor de doelgroepen niet op het huidige niveau gehandhaafd kan blijven;

• De Participatiewet (zoals de aangescherpte wetgeving Wwb-maatregelen) kan leiden tot nadelige maatschappelijke gevolgen die wij niet kunnen voorkomen en oplossen;

• Betalingsgedrag is zodanig verslechterd dat het aflossen op gemeentelijke vorderingen afneemt en beroep op schuldhulpverlening toeneemt;

• Het effect van het nieuwe verdeelmodel voor het landelijke BUIG-budget is nog niet bekend en kan nadelig uitvallen.

80

Uitgaven Inkomsten

81

Doelenboom


we bereiken


Wie kan werken,

werkt naar

vermogen

Alleen burgers die er recht hebben ontvangen

een uitkering

Beperken instroom en verhoging gedeeltelijk en

volledige uitstroom naar werk

Burgers zijn aan

het werk dan wel

maatschappelijk

actief Wie niet kan

werken, levert een

maatschappelijke

bijdrage

Burgers met

inkomen onder het

bestaansminimum

ontvangen een

uitkering

Effectieve

(preventieve)

schuldhulpver-

lening

Waar nodig wordt

het inkomen

ondersteund

Uitvoering geven aan

het Akkoord van

Beekbergen

Uitvoering geven

aan het sociaal

akkoord door het

opzetten van een

regionaal

werkbedrijf

Burgers worden

aan een baan

geholpen via

Sociaal

Aanbesteden

Ondernemerschap

stimuleren

Verhoging aantal uitkeringsgerechtigen dat

maatschappelijk actief is

Minder uitkeringsgerechtigen zonder

startkwalificatie

Meer uitkeringsgerechtigden met een

arbeidshandicap aan het werk

Tenminste 5% van de opdrachtsom wordt

besteed aan banen aan de onderkant van de

arbeidsmarkt

Meer uitkeringsgerechtigden worden gecoacht

in het doorontwikkelen of behoud van hun

bedrijf.

Aantal burgers/huishoudens dat

onderdeel uitmaakt van de doelgroep

voor een minimaregeling

Voorkomen dat burgers binnen 4 jaar na

afloop van een een schuldregeling er weer

gebruik van maken.

Alleen burgers die er recht op hebben, maken

gebruik van het sociaal vangnet

Lokale ontwikkeling bijstandsvolume tov

de referentiegemeenten

Percentage klanten dat (gedeeltelijk)

uitstroomt naar werk en dat participeert

ten opzichte van het totale bestand

Aantal burgers/ huishoudens dat gebruik

maakt van de minimaregeling

Burgers komen uit

met hun inkomen

Kansen op de

arbeidsmarkt

nemen toe

82

Wat gaan we doen?

310 Stadsbank Onder dit product valt de verstrekking van sociale kredieten en schuldhulpverlening. De stadsbank kan een sociaal krediet tegen een normaal en redelijk rentetarief verstrekken als een burger niet terecht kan bij andere banken. Voor schuldhulpverlening zijn onderstaande doelstelling en prestaties afgesproken:

Doelstelling

Efficiënte (preventieve) schuldhulpverlening die zodanig wordt ingezet dat de burger duurzaam financieel stabiel is.

Prestaties

• Burgers zijn zodanig financieel zelfredzaam, dat ze binnen 4 jaar na een positieve beëindiging van een minnelijke schuldregeling niet wederom een schuldregeling aanvragen.

482 Volwassenen en beroepsgerichte educatie

Doelstelling

Volwassen laaggeletterde Nederlanders en niet-inburgeringsplichtigen worden in staat gesteld om een opleiding gericht op het verbeteren van de Nederlandse taal en rekenvaardigheden te volgen bij Aventus.

Prestaties

De afspraken over de inzet van de bijdrage, de inhoud en de duur van de opleidingen worden vastgelegd in een productovereenkomst met Aventus.

610 Bijstandsverlening en inkomensvoorziening en -subsidies

Doelstelling

Zodanig efficiënt en effectief uitvoering geven aan de Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG)dat alleen burgers die daar recht op hebben een uitkering ontvangen.

Prestaties

• Alleen burgers die er recht op hebben, ontvangen een uitkering.


Capaciteitsuitbreiding Werkplein Activerium

Voor het zomerreces hebben wij u middels een brief geïnformeerd over de formatieve knelpunten bij het Werkplein Activerium. Dit is het gevolg van de sterke stijging van het aantal bijstandsgerechtigden (met ongeveer 35% t.o.v. 2009) terwijl de personele capaciteit als gevolg van bezuinigingen met ca. 20% is afgenomen. In de huidige situatie leidt dit tot een dermate hoge workload, waardoor we het risico lopen niet meer aan alle wettelijke normen te kunnen voldoen. Wij stellen u voor de formatie met € 700.000 uit te breiden. In lijn met de te hanteren volgorde voor het oplossen van knelpunten kan een bedrag van € 200.000 ten laste van het budget voor het sociaal vangnet worden gebracht.

83

0,97

0,975

0,98

0,985

0,99

0,995

1

1,005

1,01

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Lokale ontwikkeling bijstandsvolume t.o .v. de

referentiegemeenten

Ref erent iegemeent en

bijst andsvolume

Lokale ont wikkeling

bijst andsvolume

611 Sociale werkvoorziening

Doelstelling

Het zodanig overeenkomen van jaarlijkse prestatieafspraken met het Dagelijkse Bestuur van de Felua-groep dat de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) wordt uitgevoerd conform de daarbij behorende financiële middelen.

Prestaties

• Felua-groep voert de prestatieafspraken op de afgesproken wijze uit.

614 Gemeentelijk minimabeleid

Doelstelling

Waar nodig wordt het inkomen ondersteund. Het gemeentelijke minimabeleid is zodanig vorm gegeven, dat iedereen ongeacht zijn inkomen al dan niet in combinatie met ziekte, handicap of psychosociale problemen in staat is om zo lang mogelijk een zelfstandig leven te leiden en maatschappelijk te participeren.

Prestaties

• Alleen mensen die er recht op hebben, maken gebruik van het sociaal vangnet.

6 . 5 4 0

6 . 9 9 0 6 . 9 9 0 6 . 9 9 06 . 9 9 0 6 . 9 9 0

5 . 0 0 0

5 . 5 0 0

6 . 0 0 0

6 . 5 0 0

7 . 0 0 0

7 . 5 0 0

8 . 0 0 0

2 0 13 2 0 14 2 0 15 2 0 16 2 0 17 2 0 18

Aant al huishoudens (met inkomen t ot 110%) in doelgroep

minimaregeling

Aantal huishoudens (met

inkomen tot 110%) in

doelgroep minimaregeling

7 3 5 47 4 5 0 7 4 5 0 7 4 5 0 7 4 5 0 7 4 5 0

6 0 0 0

6 5 0 0

7 0 0 0

7 5 0 0

8 0 0 0

8 5 0 0

2 0 13 2 0 14 2 0 15 2 0 16 2 0 17 2 0 18

Aant al huishoudens dat gebruik maakt van de

minimumregeling. NB Alleen aant allen Regelrecht

Aant al hui shoudens dat

gebr ui k maakt van de

mi ni mumr egel i ng. NB A l l een

aantal l en Regel r echt

84

623 Reïntegratie- en participatievoorzieningen Participatiewet

Doelstelling

In samenwerking met ondernemers en onderwijs en overheid willen we de kansen op de arbeidsmarkt zodanig laten toenemen dat:

• Wie kan werken, werkt naar vermogen;

• Wie niet kan werken, levert een maatschappelijke bijdrage.

Prestaties

• Beperken instroom uitkeringsgerechtigden en verhoging gedeeltelijk en volledige uitstroom naar werk;

• Verhoging aantal uitkeringsgerechtigden dat maatschappelijk actief is;

• Minder uitkeringsgerechtigden zonder startkwalificatie;

• Meer uitkeringsgerechtigden met een arbeidshandicap aan het werk;

• Tenminste 5% van de opdrachtsom bij gemeentelijke bestedingen wordt besteed aan banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt;

• Meer uitkeringsgerechtigden worden gecoacht in het doorontwikkelen of behoud van hun bedrijf;

3.287

1.0 2 9

585

3.531

9 8 9

551

3.697

1.0 2 8

551

3.539

9 9 1

549

3.539

9 9 1

549

3.539

9 9 1

549

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Uitstroom bijstandsontvangers naar werk en participatie

totaal aantal

bijstandsontvangers

uitst room naar werk

uitst room naar part icipat ie

650 Kinderopvang

Doelstelling

De gemeente verstrekt een toeslag zoals vastgesteld in de regeling tegemoetkoming kosten kinderopvang 2013.

85


Voor de raad:

• Kadernota Participatiewet

• Startnotitie Voor elkaar

• Kaderstelling Schuldhulpverlening

• Uitvoeringsplan Handhaving Werkplein Activerium

• Verordening afstemming en bestuurlijke boete

• Verordening bestuurlijke geldschulden

• Participatieverordening

• Verordening Tegenprestatie

• Verordening Individuele Inkomenstoeslag

• Verordening cliëntenparticipatie Voor het college:

• Bankreglement gemeente Apeldoorn

• Beleidsregels schuldhulpverlening

• Beleidsregels participatiewet/participatievoorzieningen

• Regeling werkgeverssubsidie

• Beleidsregels Voor Elkaar

• Beleidsregels verlaging uitkering

• Beleidsregels Individuele Inkomenstoeslag

• Beleidsregels bijzondere bijstand

• Beleidsregels terugvordering

• Beleidsregels Krediethypotheek

• Beleidsregels bestuurlijke boete

• Beleidsregels verhaal

• Regeling tegemoetkoming kosten kinderopvang

• Richtlijn scholingsplicht jongeren

Apeldoorn activeert * de bijdrage vanuit de reserve riolering en de reserve huisvuilrechten heeft betrekking op de vergoeding voor kwijtschelding



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

310 Stadsbank -1.832 -2.245 2.795 517 -2.278 -2.293 -2.314 -2.348

482 Volwassenen en beroepsgerichte educatie

-54 -29 409 381 -29 -29 -29 -30

610 Bijstandsverlening en inkomensvoorziening en -subsidies

-8.543 -10.973 57.133 45.971 -11.162 -8.808 -8.868 -8.972

611 Sociale werkvoorziening -234 -1.279 25.247 0 -25.247 -25.249 -25.251 -25.255

614 Gemeentelijk minimabeleid -9.875 -10.178 9.694 378 -9.316 -9.250 -9.318 -9.450

623 Reïntegratie- en participatievoorzieningen

-3.304 -2.512 7.292 50 -7.243 -7.238 -7.238 -7.260

650 Kinderopvang -149 -242 250 5 -245 -247 -249 -253


Riolering 332 268 276 276 282 287 293

Schildersonderhoud openb verlichting 320 320 320 320 14


Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten -513 1.032


87

Programma 7

Maatschappelijke ondersteuning

Beleidsproducten:

620

Maatschappelijke begeleiding en advies

630

Sociaal cultureel werk

652

Voorzieningen gehandicapten

661

Maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo

662

Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo

663

Opvang en beschermd wonen GGZ Wmo

667/677

Eigen bijdragen

670 en 621

670 Algemene voorzieningen Wmo en 621 vreemdelingen

671

Eerste lijnloket Wmo

672

Maatwerkvoorzieningen PGB Wmo

714

Openbare gezondheidszorg

922

Algemene baten en lasten

89

7. Maatschappelijke ondersteuning

Portefeuillehouder(s): P. Blokhuis


De ambitie van het Apeldoorns Zorg- en Welzijnsbeleid is dat álle burgers zo lang mogelijk zelfstandig, volwaardig en met een aanvaardbare kwaliteit van leven en gezond kunnen meedoen aan onze maatschappij. Onze gemeente doet hierbij een beroep op de eigen kracht en het eigen sociale netwerk van onze burgers en zal dit ook ondersteunen en versterken. De uitgangspunten van de Wmo 2015 vormen tevens het strategisch kader: 1. Preventieve acties door het bevorderen van de sociale samenhang, de mantelzorg, het

vrijwilligerswerk en de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente, toegankelijkheid alsmede

voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld;

2. Ondersteuningsacties gericht op de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een

beperking of met chronische, psychische of psychosociale problemen zoveel mogelijk in de

eigen leefomgeving;

3. Het leveren van zorg door het bieden van beschermd wonen GGZ, beschut wonen GZ en

V&V en opvang (maatschappelijke opvang en vrouwenopvang).


Ad 1: Preventieve acties

• We doen optimaal een beroep op de eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht en eigen sociaal netwerk van Apeldoorners;

• Wij investeren eerst in preventie, informele zorg en algemene voorzieningen en dan in duurdere maatwerkvoorzieningen. Uiteraard wordt zwaardere hulp geboden als dat noodzakelijk is, ook vanaf 2015;

• Versterken samenwerking tussen netwerken gericht op hulpverlening. Ad 2: Curatieve acties

• De cliënt staat centraal, dit betekent dat een cliënt, één ondersteuningsplan en één regisseur krijgt;

• Zo weinig professionele en betaalde ondersteuning als mogelijk, zoveel als nodig;

• Cliënten krijgen voldoende keuzevrijheid tussen aanbieders van zorg in natura en het persoonsgebonden budget.

Ad 3: Het leveren van zorg door het bieden van opvang

• Het rijksbudget is taakstellend voor de uitvoering van de Wmo;

• De rijksbezuinigingen op het budget voor de opvang van dak- en thuislozen en verslaafden wordt betrokken bij het nieuwe budget voor ‘beschermd wonen GGZ’.

Risico's

• Organisatorisch: Onvoldoende “transformeren” van maatwerkvoorziening naar algemene voorzieningen. Onvoldoende zorgcontinuïteit voor cliënten wanneer zorgaanbieders failliet gaan en de zorg niet (tijdig) overgenomen kan worden;

• Financieel: In 2015 zijn de rijksbijdragen gebaseerd op historische uitgaven. De budgetten voor de Wmo worden met verschillende percentages gekort, terwijl een overgangsrecht van kracht is, waarbij de bestaande rechten van de cliënten worden geborgd. In 2016 worden de rijksbijdragen gebaseerd op een objectief verdeelmodel dat naar verwachting wel eens fors nadelig voor onze gemeente kan uitpakken. De raming voor de eigen bijdragen van de cliënten is gebaseerd op de opgave van het rijk. Of wij die baten in die omvang ook ontvangen moeten we afwachten. De ervaring met de Wmo tot nu toe is dat de eigen bijdrage lastig is te ramen;

• Communicatie: Ondanks alle inspanningen van professionals, vrijwilligers en een adequate organisatie zijn excessen, zoals familiedrama’s nooit uit te sluiten;

90

• Klanten: Het wordt voor klanten ingewikkelder om met hun hulpvraag bij het juiste ‘loket’ te komen omdat de voorzieningen die ze nodig hebben per 2015 verdeeld is tussen de verzekeraars, de langdurige zorg (rijk) en de Wmo (Gemeenten).

Uitgaven Inkomsten

91

Doelenboom programma 7

Wat willen Wat gaan we doen

we bereiken


Wat is het effect

optimaal een beroep op de eigen

verantwoordelijkheid en eigen

kracht en eigen sociaal netwerk van

Apeldoorners

de cliënt staat centraal, dit

betekent dat een cliënt, één

ondersteuningsplan en één

regisseur krijgt

investeren eerst in preventie,

informele zorg en algemene

voorzieningen en dan in duurdere

maatwerkvoorzieningen. Uiteraard

wordt zwaardere hulp geboden als

dat noodzakelijk is

Het totaal aan maatwerkvoorzieningen blijft

binnen de begroting.

Focus vreemdelingenbeleid ligt op

communicatie

Bevorderen van de gezondheid door

voorlichting over gezondheidsrisico’s als o.a.

alcohol en overgewicht.

1. Preventieve

acties door het

bevorderen van de

sociale

samenhang, de

mantelzorg, het

vrijwilligerswerk

en de veiligheid en

leefbaarheid in de

gemeente,

toegankelijkheid

alsmede

voorkomen en

bestrijden van

huiselijk geweld

Versterken samenwerking tussen

netwerken gericht op

hulpverlening.

Zo weinig professionele en

betaalde ondersteuning als

mogelijk, zoveel als nodig;

Cliënten krijgen voldoende

keuzevrijheid tussen aanbieders

van zorg in natura en het

persoonsgebonden budget

Het rijksbudget is taakstellend voor

de uitvoering van de Wmo.

subsidieregeling gericht op functies

nieuwe innovatie en

maatwerkvoorzieningen blijven binnen de

begroting

Het voorkomen of vroegtijdig op te sporen van

ziekten

samenwerking stimuleren

De wettelijke proceseisen worden efficiënt

uitgevoerd

Alleen een uitgebreid onderzoek waar nodig.

Niet meer dan 10% stijging van het aantal

gegronde klachten en bezwaarschriften

Complexe casuïstiek bij volwassenen en

gezinnen wordt geregisseerd vanuit de Sociale

Wijkteams

Rapportcijfer voor het beleven

van het eigen welzijn door de

Apeldoornse burger

via een raamovereenkomst, bouwstenen

inkopen bij diverse leveranciers

De administratieve afhandeling van de PGB’s

worden uitgevoerd door de Sociale

Verzekeringsbank.

via een raamovereenkomst, bouwstenen

inkopen bij diverse leveranciers

• Het innen van de eigen bijdrage voor alle

maatwerkvoorzieningen verloopt via het

Centraal Administratie Kantoor (CAK) zoals

dat al vanaf 2007 is geregeld.

Rapportcijfer van de burger voor

de door Apeldoorn geleverde

zorg

Om de gewenste doorstroom naar ander

aanbod te regelen zal een Convenant worden

gesloten met de desbetreffende aanbieders

over de transformatie naar meer ambulante

begeleiding.

De rijksbezuinigingen op het

budget voor de opvang van dak-

en thuislozen en verslaafden wordt

betrokken bij het nieuwe budget

voor ‘beschermd wonen GGZ’

2.

Ondersteuningsact

ies gericht op de

zelfredzaamheid

en de participatie

van personen met

een beperking of

met chronische,

psychische of

psychosociale

problemen zoveel

mogelijk in de

eigen

leefomgeving

3. Het leveren van

zorg door het

bieden van

beschermd wonen

GGZ, beschut

wonen GZ en

V&V en opvang

(maatschappelijke

opvang en

vrouwenopvang

92

Wat gaan we doen?

I Sociale basisvoorzieningen

670 en 621 Algemene voorzieningen Wmo

Doelstelling

Doelstelling Wmo:

Er is in Apeldoorn een fijnmazig netwerk van algemene voorzieningen beschikbaar zodanig dat deze:

• preventief werkt doordat eenvoudige vragen en problematiek hier ter plekke kan worden aangepakt;

• algemene voorzieningen maken tevens onderdeel uit van het ondersteuningsplan in het kader van maatwerkvoorzieningen die één op één aan de cliënt / het huishouden wordt beschikt;

• bevorderen van maatschappelijke deelname door allochtonen, met aandacht voor bijzondere problematiek als gevolg van taalachterstand en culturele verschillen zodanig dat deze mensen optimaal mee kunnen doen aan de Apeldoornse maatschappij.

Prestaties

• De bestaande, instellingsgerichte, subsidiesystemen zijn omgebouwd naar een subsidieregeling gericht op functies waardoor nieuwe innovatie en samenwerking wordt gestimuleerd;

• Het palet van algemene voorzieningen werkt preventief t.o.v. maatwerkvoorzieningen zodanig dat deze laatste binnen de begroting blijven;

• Focus vreemdelingenbeleid ligt op communicatie, o.a. via het communicatienetwerk en de Stichting Samenspraak (voorheen Platform Duurzaam Dialoog Apeldoorn);

• Eigen bijdrage, zie producten 667 en 677.

Nieuwe ontwikkelingen Mantelzorgcompliment

Het huidige mantelzorgcompliment houdt per 1 januari 2015 op te bestaan. Vanaf dat moment zijn de gemeenten hiervoor verantwoordelijk. Voor Apeldoorn gaat om een bedrag van ongeveer € 1 miljoen. Dit is zogeheten nieuw geld dat onderdeel gaat uitmaken van het sociaal deelfonds. Conform het Bestuursakkoord stellen wij voor om dit bedrag te bestemmen voor de waardering en de ondersteuning van mantelzorgers.

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R ap p o rt cij f er b eleving eig en welz ijn d o o r

A p eld o o rnse b urg er

6 6

7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R ap p o rt cij f er d o o r A p eld o o rn g eleverd e zo rg

93

714 Openbare gezondheidszorg

Doelstelling

De GGD Noord- en Oost Gelderland voert de taken uit de Wet Publieke Gezondheidszorg uit zodanig dat iedereen een gelijke kans heeft op een optimale gezondheid; Bovenop deze wettelijke taak voorziet de GGD in projecten om alcoholgebruik te verminderen zodanig dat blijvend hersenletsel bij m.n. jeugdigen wordt voorkomen.

Prestaties

• Het voorkomen of vroegtijdig op te sporen van ziekten;

• Bevorderen van de gezondheid door voorlichting over gezondheidsrisico’s als o.a. alcohol en overgewicht.

II Eerstelijns ondersteuning

671 Eerstelijnsloket Wmo

Doelstelling

De gemeente informeert, adviseert, verwijst, regisseert en beschikt aan de hand van ondersteuningsplannen zodanig dat de burger snel en adequaat is geholpen. De gemeente heeft een toegankelijk Wmo loket dat samen met de sociale wijkteams burgers informeert en adviseert bij ondersteuningsvragen. De burgers zijn hierdoor goed geïnformeerd over de ondersteuningsmogelijkheden zodanig dat zij optimaal en zoveel mogelijk op eigen kracht kunnen blijven functioneren. Het Wmo-loket zal de komende jaren nodig hebben om uitvoering van de nieuwe taak continue te verbeteren, zowel m.b.t. efficiency als kwaliteit dienstverlening. Dit betekent regelmatig evalueren en bijscholen en keuzes maken. Zie verder onder de producten 661, 662 en 667.

Prestaties

• De wettelijke proceseisen worden efficiënt uitgevoerd zodanig dat de klant snel en adequaat is geholpen;

• Alleen een uitgebreid onderzoek waar nodig;

• Niet meer dan 10% stijging van het aantal gegronde klachten en bezwaarschriften inzake de Wmo t.o.v. 2014;

• Complexe casuïstiek bij volwassenen en gezinnen (niet-willers, niet-kunners) wordt geregisseerd vanuit de Sociale Wijkteams zodat integrale hulpverlening mogelijk is en sneller en adequater hulp geboden kan worden;

• Het Wmo loket kan in de maatwerkvoorziening ook een reductie op de eigen bijdrage opleggen zodanig dat cumulatie van extra kosten wordt verminderd;

• Het totaal aan maatwerkvoorzieningen blijft binnen de begroting. Hiertoe verzorgt het Wmo-loket de factuurcontrole en -betaling van de Wmo maatwerkvoorzieningen en die voor de jeugdzorg.

Het Wmo loket voert daarom de werkzaamheden die voortvloeien uit de Wmo verordening, beleidsregels en financieel besluit uit.

94

III Tweedelijns ondersteuning

661 Maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo

Doelstelling

Onze gemeente verstrekt woonvoorzieningen, rolstoelvoorzieningen en vervoersvoorzieningen zodanig dat mensen met een beperking zelfstandig kunnen wonen en zich in huis en in de omgeving zo zelfstandig mogelijk kunnen verplaatsten. Hierbij wordt wel de eigen kracht van de burger meegewogen.

Prestaties

• Bij een beperkt aantal leveranciers, via een raamovereenkomst, bouwstenen inkopen zodanig dat de consulent van het Wmo loket adequate maatwerkvoorzieningen kan beschikken;

• Omdat deze voorzieningen altijd via een beschikking worden geregeld kunnen eenvoudig de financiële voortgang en volumes gemeten worden en via tussenrapportages kan desgewenst bijgestuurd worden in financiële zin dan wel kwantitatieve of kwalitatieve zin;

• Zie product 671/667.

662 Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo

Doelstelling

De maatwerkvoorziening wordt enkel geleverd indien de combinatie van eigen kracht, netwerk, vrijwilligers, informele zorg en algemene voorzieningen voor de cliënt onvoldoende zijn om zijn of haar leven zelfstandig vorm te geven, zie product 667. Op deze manier krijgt de burger de ondersteuning die ze nodig heeft. Hierbij geldt ‘zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig’.

Prestaties

• Bij een groot aantal zorgaanbieders, via een raamovereenkomst, ondersteuningsbouwstenen inkopen zodanig dat de consulent van het Wmo loket adequate maatwerkvoorzieningen kan beschikken;

• Omdat deze voorzieningen altijd via een beschikking worden geregeld zal de voortgang gemeten worden en via tussenrapportages kan desgewenst bijgestuurd worden in financiële zin dan wel kwalitatieve zin;

• Het verstrekken van een Inkomensbijdrage HH-1 aan mensen met een laag inkomen die deze huishoudelijke hulp nodig hebben en dit niet (geheel) zelf kunnen betalen;

• Via de gemeentelijke collectieve aanvullende verzekering kunnen de eigen bijdragen voor maatwerkvoorzieningen gedeclareerd worden. Vanaf 2015 komt de centrale inkomensgrens te vervallen waardoor een breder doelgroep waaronder chronisch zieken en gehandicapten zich kunnen aansluiten. De nieuwe middelen WTCG / CER worden hiervoor ingezet als dekking.

672 Maatwerkvoorzieningen PGB Wmo

Doelstelling

Met het PGB maken wij optimale keuzevrijheid mogelijk voor die gevallen dat een voorziening in natura niet tot het gewenste resultaat kan leiden. De klant kan dus kiezen, onder voorwaarden, of hij/zij de zorg in natura of als PGB beschikbaar wil ontvangen.

95

Prestaties

• Inhoudelijk zie onder de nummers 661, 662 en 667;

• De administratieve afhandeling van de PGB’s worden uitgevoerd door de Sociale

Verzekeringsbank.

IV Bescherming en veiligheid

663 Opvang en beschermd wonen GGZ Wmo

Doelstelling

Deze maatwerkvoorziening wordt geleverd indien de combinatie van eigen kracht, netwerk, vrijwilligers, informele zorg en algemene voorzieningen voor de cliënt onvoldoende zijn om zijn of haar leven zelfstandig vorm te geven, zie product 667. Op deze manier krijgen de meest kwetsbare burgers de ondersteuning die ze nodig hebben. Ook hier geldt ‘zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig’. Doel is de door- en uitstroom bevorderen waardoor de doelgroep zo zelfstandig mogelijk kan blijven functioneren. Hiervoor is ketenregie nodig. Bijzonder bij deze taak is de rol van de gemeente Apeldoorn als centrumgemeente in een aantal jaren moet worden afgebouwd. Het betreft de gemeenten uit de regio ‘Regionaal Kompas Oost Veluwe’ (Apeldoorn, Brummen, Epe, Heerde en Voorst). Het oorspronkelijke Regionaal Kompas is overigens komen te vervallen en gaan op in dit onderdeel voor dezelfde gemeenten. De gemeenten hebben op bestuurlijk niveau aangegeven te willen blijven samenwerken. De nieuwe samenwerking ten aanzien van de maatwerkvoorzieningen heeft de naam “Kompas 2015” gekregen.

Prestaties

• Bij alle betrokken zorgaanbieders, via een raamovereenkomst, wonen c.q. verblijf bouwstenen inkopen zodanig dat de consulent van het Wmo loket adequate maatwerkvoorzieningen kan beschikken;

• Om de gewenste doorstroom naar ander aanbod te regelen zal een Convenant worden gesloten met de desbetreffende aanbieders over de transformatie naar meer ambulante begeleiding.

Vrouwenopvang en huiselijk geweld

Doelstelling

Het bestrijden van geweld in afhankelijkheidsrelaties door inzet op het voorkomen en het signaleren ervan en door het (acute) beschermen en ondersteunen van slachtoffers, zodanig dat het geweld snel stopt en slachtoffers een leven zonder geweld kunnen opbouwen. Apeldoorn voert deze taak als centrumgemeente voor een aantal gemeenten in de regio uit.

Prestaties

• In 2015 bezien of en zo ja hoe de huidige regeling vanaf 1-1-2017 geïntegreerd kan worden in de algemene en maatwerkvoorzieningen en hoe (de financiering van) het beleidsveld zich verhoudt tot de regionale afspraken met gecertificeerde instellingen in het kader van jeugdzorg;

• Door ketenaanpak de doorstroming van de opvang naar zelfstandig wonen organiseren zodanig dat wachtlijsten worden voorkomen;

• Het regionaal advies meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK).

96

V Eigen bijdragen

667/677 Eigen bijdragen

Doelstelling

Eigen bijdragen worden geheven over alle maatwerkvoorzieningen op het maximale niveau dat landelijk mogelijk is gemaakt. Hiermee continueert onze gemeente de in 2007 gekozen lijn om de sterkste schouders de zwaarste last te laten dragen.

Prestaties

• Het innen van de eigen bijdrage voor alle maatwerkvoorzieningen verloopt via het Centraal Administratie Kantoor (CAK) zoals dat al vanaf 2007 is geregeld;

• Ook voor cliënten in de Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen GGZ wordt de reguliere werkwijze met het CAK gebruikt voor het innen van eigen bijdragen;

• Het innen van eigen bijdragen voor algemene voorzieningen zal zoveel mogelijk worden beperkt. Net zoals nu worden mensen gevraagd een bijdrage in bijvoorbeeld koffiekosten en cursusmateriaal te leveren.

97


Voor raad:

• Verordening Wmo

• Beleidsplan

• Nota beschermd Wonen GGZ

• Afbouw huishoudelijke hulp

Voor college:

• Raamovereenkomst

• Subsidieregeling inclusief cliëntondersteuning; sensoor; SWT

• Beleidsregels

• Financieel besluit

Maatschappelijke ondersteuning



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

670 Algemene voorzieningen Wmo -3.124 -12.071 15.905 1.965 -13.940 -13.964 -14.127 -14.318

621 Vreemdelingen -245 -198 204 0 -204 -207 -211 -215

714 Openbare gezondheidszorg -2.244 -2.317 2.387 0 -2.387 -2.409 -2.454 -2.479

671 Eerste lijnloket Wmo 2.199 -1.877 3.970 0 -3.970 -3.981 -3.996 -4.024

661 Maatwerkvoorzieningen natura materieel Wmo

-5.599 -4.112 5.374 91 -5.283 -5.304 -5.317 -5.407

662 Maatwerkvoorzieningen natura immaterieel Wmo

-14.385 -13.454 27.491 0 -27.491 -25.209 -25.434 -25.666

672 Maatwerkvoorzieningen PGB Wmo 0 -1.090 8.537 0 -8.537 -8.555 -8.574 -8.593

663 Opvang en beschermd wonen GGZ Wmo

-13.279 -10.742 50.489 1.841 -48.648 -48.741 -48.822 -48.972

667 Eigen bijdragen 0 3.955 0 7.493 7.493 7.566 7.641 7.712

677 Eigen bijdragen 0 640 0 282 282 287 293 299

620 Maatschappelijke begeleiding en advies

-1.784 0 0 0

630 Sociaal cultureel werk -1.135 0 0 0

652 Voorzieningen gehandicapten -236 0 0 0

922 Algemene baten en lasten 0 0 1.750 0 -1.750 -1.750 -1.750 -1.750


Reserve BROA 93 93

Algemene reserve -1.500

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten 297 537


922 Algemene baten en lasten: deze lasten hebben betrekking op de aanpassing / uitbreiding van de organisatie in verband met de werkzaamheden voor de nieuwe taken voor de decentralisaties.

99

Programma 8

Cultuur, erfgoed, evenementen en

sport

Beleidsproducten:

002

Bestuursondersteuning B&W

480/530/53

Overige onderwijsaangelegenheden

510

Bibliotheek

511/540

Kunstzinnige vorming/talentontwikkeling

530

Omnisport

530

Ruimte voor sport

530

Sportverenigingen en -activiteiten

531

Groene sportvelden en terreinen

540

Podiumkunsten

540

Creatieve industrie

541/002

Museum en archief

541/821

Erfgoed en oudheidkunde

821

Stads- en dorpsvernieuwing

101

8. Cultuur, erfgoed, evenementen en sport

Portefeuillehouder(s): D.H. Cziesso, N.T. Stukker


Voor de inwoners van Apeldoorn vormen sport, cultuur en erfgoed mogelijkheden om zich te kunnen ontplooien, voor een goede lichamelijke conditie, voor het prikkelen van de geest, voor vrijetijdsbesteding en voor het vormgeven van creatief en sportief talent. Cultuur, sport, erfgoed en evenementen zijn altijd al de landingsplaatsen voor veel vrijwilligerswerk. Die participatiekwaliteit willen we koesteren en daar waar nodig stimuleren. Voor een aantrekkelijke stad is een veelzijdig en goed bereikbaar aanbod van cultuur- en sportvoorzieningen belangrijk, maar ook de zichtbaarheid van de historie van de stad en een ruim aanbod van evenementen zijn belangrijk factoren. De grote cultuurinstellingen (Orpheus, Markant, Gigant, CODA) zijn de organisaties aan wie wij de exploitatie en programmering hebben opgedragen voor de culturele hoofdaccommodaties. Omnisport biedt mogelijkheden voor topsport-events en wij willen deze potentie benutten door het stimuleren van de organisatie van (inter-)nationale sportevenementen. Het kwaliteitsniveau van deze infrastructuur willen we zo goed mogelijk waarborgen en optimaal benutten. De cultuurinstellingen staan voor de opgave om hun rol aan te passen aan de nieuwe ontwikkelingen in de cultuursector en om producten op maat te leveren aan andere maatschappelijke sectoren. Wij verwachten onder meer dat deze instellingen de samenwerking zoeken met het onderwijs en het welzijnswerk(jeugdzorg, ouderen). Het kunnen uitstralen van een herkenbare historische identiteit is van belang voor een toekomst bestendige binnenstad en voor de toerismesector. Daarom willen we dat het culturele erfgoed geprononceerder in beeld wordt gebracht (monumentensubsidies, gevelfonds) evenals het archeologische erfgoed. Deze creatieve industrie manifesteert zich in vele bedrijfstakken en heeft stevige wortels in de culturele sector (ontwerpers, beeld-geluid-nieuwe media expertise etc). Wij willen gebruik maken van de kansen die deze creatieve sector biedt voor de kwaliteit van de binnenstadeconomie.


• Voldoende en optimaal benutte voorzieningen voor sport en cultuur en behoud van cultureel erfgoed;

• Een aanbod dat aansluit bij de actuele en toekomstige wensen van bedrijven, bezoekers en bewoners;

• Aantrekkingskracht en bereikbaarheid van aanbod waarborgen en vergroten.

Risico's

• Leegstand en of onderbenutting van sport- en cultuurvoorzieningen;

• Exploitatietekorten bij gesubsidieerde culturele instellingen;

• Specifiek: Omnisportcentrum, investeringen wielerbaan en onderhoudsvoorziening;

• Specifiek: renovatie of vervanging sporthal Zuiderpark.

102

Uitgaven Inkomsten

103

Doelenboom


we bereiken


Behoud van een

goede en optimaal

benutte

infrastructuur voor

sport en cultuur

en behoud van

cultureel erfgoed

Het verlenen van subsidies, en het maken,

monitoren en vaststellen van prestatie-afspraken

met culturele organisaties, gericht op optimale

kwaliteit, participatie en publieksbereik:

Bibliotheekwerk 510

-bereikbare bibliotheekvoorziening

-leesbevordering

Erfgoed 541

-informeren van bewoners en bezoekers dmv

educatieve activiteiten

Museum 541

-een gevarieerd aanbod van tentoonstellingen

Podiumkunsten 540

-een schouwburg met een gevarieerd aanbod

-een filmhuis/poppodium met een gevarieerd aanbod

Kunstzinnige vorming 511/540

-een gevarieerd aanbod voor amateurkunst en

cultuurparticipatie

-een breed aanbod cultuureducatie jeugd

-een hoogwaardig aanbod op het gebied van jong

muziektalent

-een hoogwaardig aanbod op het gebied van

muziekproductie

Erfgoed en oudheidkunde 541

-inventariseren en waarderen van cultuurhistorisch

erfgoed

-stimuleren van onderhoud en herstel van

gemeentelijke monumenten

Creatieve sector 540

-Faciliteren van de Apeldoornse creatieve sector

met ruimte voor productie, experiment, expositie en

ontmoeting

-Coördineren van de plaatsing van kunst in de

openbare ruimte (particulier initiatief en Stichting

Wilhelminaring)

-Uitvoeren van meerjarenonderhoud van kunst in de

openbare ruimte

Cultuur,

evenementen,

erfgoed en sport

zijn essentiële

voorwaarden voor

een goed

vestigingsklimaat

voor bedrijven, een

goed leefklimaat

voor bewoners, en

aantrekkelijkheid

voor bezoekers.

Een aanbod dat

aansluit bij de

actuele en

toekomstige

wensen van

bedrijven,

bezoekers en

bewoners

percentage inwoners

dat sport

oordeel inwoners over

culturele voorzieningen

Ruimte voor Sport 480/530/531

-het efficiënt beheren en exploiteren van

gemeentelijke sportaccomodaties en sportvelden

-het ondersteunen van sportverenigingen bij

investeringen in de eigen sportaccommodaties

Omnisport 530

-bieden van platform voor topsportevenementen

-bieden van ruimte voor sportverenigingen

-bieden van voorziening voor bewegingsonderwijsoordeel inwoners over

sportvoorzieningen

104

Wat gaan we doen?

510 Bibliotheek

Doelstelling

Het beschikbaar stellen van middelen voor een stedelijk instituut dat de burgers in Apeldoorn - van jong tot oud - op goed bereikbare locaties in de gemeente toegang biedt tot informatie via oude en nieuwe media.

Prestaties

• Bereikbare bibliotheekvoorziening;

• Leesbevordering.

511/540 Kunstzinnige vorming/talentontwikkeling

Doelstelling

Het bijdragen in de kosten van muzikale en creatieve ontwikkeling in cursusverband of in binnenschools verband van de jonge burgers van Apeldoorn. Het financieel ondersteunen van de amateurkunst. Het mede financieren van professionele muziek- en orkestorganisaties die gevestigd zijn in Apeldoorn en onderdeel uitmaken van de nationale en provinciale bestel voor de podiumkunsten.

Prestaties

• Gevarieerd aanbod van amateurkunst;

• Breed aanbod cultuureducatie en activiteiten voor een breed publiek;

• Stimulering jong talent;

• Een goed aanbod op het gebied van jong muziektalent;

• Een goed aanbod op het gebied van muziekproductie.

540 Creatieve industrie

Doelstelling

Het stimuleren van de creatieve industrie in Apeldoorn. Tot de creatieve industrie worden de kunsten, media en entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening gerekend. De Apeldoornse creatieve sector wordt gefaciliteerd met ruimte en subsidie voor productie, experiment, expositie en ontmoeting.

Prestaties

• faciliteren van de Apeldoornse creatieve sector met ruimte voor productie, experiment, expositie en ontmoeting;

• coördineren van de plaatsing van kunst in de openbare ruimte (incidenteel particulier initiatief en kunstwerken Wilhelminaring);

• uitvoeren van regulier onderhoud van kunst in de openbare ruimte.

105

540 Podiumkunsten

Doelstelling

Het bijdragen in de kosten van een theater, een poppodium en een filmhuis die voorzien in een gevarieerd aanbod van voorstellingen, art-house film en concerten voor een breed publiek.

Prestaties

• Een schouwburg met een breed en divers aanbod;

• Een filmhuis en poppodium met een breed en divers aanbod.

541/002 Museum en archief

Doelstelling

Een gevarieerd aanbod van tentoonstellingen, passend bij een stedelijk niveau van voorzieningen Het beheren van het gemeentelijk statisch archief en documentatiecollecties.

Prestaties

• Een gevarieerd aanbod van tentoonstellingen.

541/821 Erfgoed en oudheidkunde

Doelstelling

Ondersteuning van het behoud van het historisch waardevolle (archeologische) erfgoed en het stimuleren van de belangstelling voor de cultuurhistorie en archeologie in Apeldoorn.

Prestaties

• Inventariseren en waarderen van cultuurhistorisch erfgoed en dat integraal opnemen in ruimtelijke plannen;

• Stimuleren van en bijdragen aan onderhoud en herstel van gemeentelijke monumenten;

• Verbinden van de cultuurhistorische beleidsdoelen met economische doelen van de gemeente ( voorbeeld, herstel historische gevels in de binnenstad m.b.v. gevelfonds);

• Het ontsluiten van kennis over het Apeldoornse verleden. Specifieke doelgroepen zijn de eigen plaatselijke bevolking, bezoekers/toeristen en de schoolgaande jeugd.

480/530/531 Ruimte voor sport

Doelstelling

Het in stand houden van breedtesportvoorzieningen voor binnensport, buitensport en voor het zwemmen, die worden benut voor bewegingsonderwijs, verenigingssport en individuele sportbeoefening.

Prestaties

• Het efficiënt en kwaliteitsvol beheren en exploiteren van gemeentelijke sportaccommodaties;

• Optimale inzet, spreiding en benutting van gemeentelijke sportvelden;

• Ondersteunen van sportverenigingen bij het doen van investeringen in de eigen sportaccommodaties.

106

5 9 % 5 9 % 5 9 % 6 0 % 6 0 %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2014 2015 2016 2017 2018

Percent age inwoners d at sp ort

Bron: Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen (Zorgatlas.nl)

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R app ort ci j f er inwoners over

sport vo orz ieningen

530 Sportverenigingen en -activiteiten

Doelstelling

Het over een breed front ondersteunen van het plaatselijke sportleven, zowel door subsidiëring van sportverenigingen (vooral voor instandhouding van de infrastructuur) als door het vanuit de gemeente stimuleren van (school)sport.

Prestaties

• Kwaliteitsbehoud van het verenigingsaanbod en het stimuleren van vitale verenigingen;

• Bevorderen samenwerking tussen en fusies van verenigingen;

• Ondersteunen van sportverenigingen bij het doen van investeringen in de eigen sportaccommodaties;

• Het stimuleren van dagelijks sport- en beweegaanbod op en rond scholen.

107

530 Omnisport

Doelstelling

Een sportvoorziening voor breedtesport, topsport en talentontwikkeling waar internationale topsportevenementen plaats kunnen vinden als bijdrage aan de sportieve uitstraling van Apeldoorn.

Prestaties

• Een platform bieden voor de organisatie van grote topsportevenementen (zoals EK’s en WK’s) in het Omnisport Apeldoorn;

• Bijdragen aan de passieve sportbeleving door een hoogwaardig sportaanbod;

• Trainingslocatie voor topsport;

• Voorziening voor Apeldoornse verenigingsactiviteiten op gebied van alle indoor zaalsporten, baanwielrennen, indooratletiek en voor outdoor skeeleren, schaatsen en beachvolleybal;

• Voorziening voor activiteiten op gebied van bewegingsonderwijs.

Nieuwe ontwikkelingen Budget voor topsportevenementen

In het Bestuursakkoord is het onderdeel topsportevenementen van een –pm raming voorzien in afwachting van een nadere uitwerking. Die uitwerking heeft geresulteerd in ons voorstel om daar een bedrag van structureel € 200.000 voor beschikbaar te stellen. In de MPB 2014-2017 is tot en met 2017 een aanjaagbudget opgenomen van jaarlijks € 300.000. Dit budget is bedoeld voor de stimulering van 6 thema’s, waaronder het uitlokken van extra bestedingen door een aantrekkelijker en zichtbaarder aanbod van cultuur, horeca en (top)sportevenementen. Gelet hierop hebben wij van dit aanjaagbudget € 100.000 ingezet als gedeeltelijke dekking voor ons voorstel voor topsportevenementen. Tegelijkertijd hebben we om een bestedingsvoorstel voor het restant van het aanjaagbudget verzocht. Mocht daaruit blijken dat dit restant van € 200.000 ontoereikend is om te voorzien in de gewenste bestedingen, dan zullen we overwegen om naar een alternatieve dekking om te zien.

108


• Nota spin- off 2

Cultuur, erfgoed, evenementen en sport



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

530 A Omnisport -754 -800 881 0 -881 -796 -812 -827

511/540 Kunstzinnige vorming/talentontwikkeling

-2.173 -2.015 1.976 0 -1.976 -2.013 -2.015 -2.056

002 Bestuursondersteuning B&W -751 -777 845 0 -845 -834 -823 -839

510 Bibliotheek -5.045 -5.274 5.403 0 -5.403 -5.491 -5.581 -5.688

530 B Sportverenigingen en -activiteiten -848 -622 834 0 -834 -844 -854 -866

530 C Ruimte voor sport -7.299 -7.218 8.670 1.982 -6.688 -6.645 -6.484 -6.479

540 A Creatieve industrie -1.338 -1.524 1.550 0 -1.550 -1.568 -1.586 -1.614

540 B Podiumkunsten -5.406 -5.558 8.331 3.093 -5.238 -4.863 -4.932 -5.010

480 Overige onderwijsaangelegenheden -831 -914 5.936 5.036 -900 -915 -956 -976

541/002 Museum en archief -1.665 -1.388 1.122 0 -1.122 -1.141 -1.159 -1.182

541/821 Erfgoed en oudheidkunde -956 -958 812 15 -798 -733 -740 -752

531 Groene sportvelden en terreinen -696 -934 747 119 -629 -608 -674 -609

821 Stads- en dorpsvernieuwing -307 -321 1.540 1.063 -477 -405 -392 -379


Sportactiviteiten 18 135

Topsportevenementenfonds 40 100 100

Kunsttoepassingen 100

Algemene reserve 22

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten 34 11


109

Programma 9

Door! met de buitenstad

Beleidsproducten:

310/311/56

Handel en ambacht

560

Openluchtrecreatie

810

Ruimtelijke ontwikkeling

822

Volkshuisvesting

823

Omgevingsvergunningen, activiteit bouwen

830

Bouwgrondexploitatie

111

9. Door! met de buitenstad

Portefeuillehouder(s): O.G. Prinsen en N.T. Stukker


Het samen met bewoners en bedrijven behouden en verder ontwikkelen van een toekomstbestendig woon- en investeringsklimaat is de ambitie van dit programma. Dit programma levert hiermee belangrijke bijdragen aan de strategische opgaven van de buitenstad Apeldoorn: de comfortabele woonstad, de veelzijdige economie en het toeristisch toplandschap. We investeren daarom tijd en geld in:

• een betaalbare, voldoende beschikbare en kwalitatief goede woningvoorraad in Apeldoorn;

• de veelzijdige economische structuur van Apeldoorn;

• een uitnodigende ruimtelijke kwaliteit in Apeldoorn;

• de ruimtelijke dynamo’s én de kwetsbare gebieden in de bestaande stad en dorpen;

• de binnenstad;

• de rechtszekerheid voor en veiligheid van bewoners en bedrijven.


Het bestuursakkoord zegt veel over de ambitie van dit programma. Samenvattend: “De woonagenda vormt de basis voor de vraagstukken binnen de volkshuisvesting en de zorgkwetsbaren. Samenwerking is het sleutelwoord voor de economische portefeuille; samenwerking met bestaande en nieuwe bedrijven en met de Apeldoornse attracties en toeristische sector. De ‘andere overheid’ wil minder regelen en meer inspireren op het gebied van de ruimtelijke kwaliteit in Apeldoorn. Onze focus en inzet ligt steeds meer op de bestaande stad, dat wil zeggen de kwaliteit van de wijken en dorpen ‘die er al zijn’. Openheid en transparantie spelen een belangrijke rol in de Apeldoornse grondportefeuille. We stellen daarnaast orde op zaken in onze vastgoedportefeuille, zowel vanuit financieel-economisch als maatschappelijk belang. We verdubbelen de energie op de binnenstad; het is belangrijk dit gebied aantrekkelijk te houden voor bewoners, bedrijven en bezoekers. Tot slot willen we de bewoners en bedrijven steeds eerder in het ruimtelijk ordeningsproces duidelijkheid en rechtszekerheid bieden en anticiperen we op de nieuwe omgevingswet.”

Risico's

Er zijn op een aantal punten risico’s:

• asbestrisico’s

• beroepsprocedure Ons Huis

• bestemmingsplannen

• kwetsbare functies

• leges omgevingsvergunning

112

Uitgaven Inkomsten

113

Doelenboom progr. 9 Wat gaan we doen Wat is het effect

Operationeel doel Prestaties 2015-2018 Topindicatoren

een betaalbare,

voldoende

beschikbare en

kwalitatief goede

woningvoorraad in

Apeldoorn

een veelzijdige

economische

structuur van

Apeldoorn

bewaking van de volkshuisvestelijke basis door

regie op adequate huisvesting voor kwetsbare

huishoudens op de woningmarkt

Het samen met

bewoners en bedrijven

behouden en

versterken van een

toekomstbestendig

woon-, werken

investerings-

klimaateen uitnodigende

ruimtelijke

kwaliteit

de ruimtelijke

dynamo's en

opwaardering van

de bestaande stad

de binnenstad:

van een 6.5 naar

een 8

de

rechtszekerheid

voor en veiligheid

van bewoners en

bedrijven

beheer van de bestaande (buiten)stad; het

maken van afspraken en ondersteuning bieden

bij initiatieven om de aantrekkelijkheid van de

woningvoorraad op peil te houden

sturing op nieuwbouw in een marktmeesterrol

ondersteuning van de vijf speerpuntsectoren:

maakindustrie, zorg, ICT, vrije tijd en transport

het actualiseren van bestemmingsplannen en

maken van een welstandsnota 'nieuwe stijl'

het inspireren van bewoners en bedrijven:

- het afronden van het kookboek voor de stad

- het gebruiken van de kookboeken voor de

stad, de dorpen en het landschap

ruimtelijke dynamo's uit de structuurvisie:

- binnenstad

- kanaaloevers en kanaalzone

- zuidbroek en zonnehoeve

tevredenheid

woning

waardering

ondernemers-

klimaatsturing op economisch vastgoed:

- opstelling kantoorprogrammering

- uitvoering opgaven uit detailhandelsvisie

- uitgifte van 2 tot 5 ha bedrijfskavels

bijdragen aan de marketing van Apeldoorn:

- uitvoering marketing- en acquisitieplan

bedrijven

- prestatieafspraken maken Regiomarketing

Gelderland

het maken van ontwikkelingsplannen in de

stijl van de kansenbenadering voor bestaande

wijken en werkgebieden

uitvoering van het uitvoeringsprogramma

binnenstad Apeldoorn 2014-2015

het behandelen van

omgevingsvergunningaanvragen

actief anticiperen op de implementatie van de

nieuwe Omgevingswet

uitvoering geven aan het strategisch

handhavingsplan

faciliteren van innovaties, kenniscentra en

cleantechacitviteiten

woningbouw-

productie

netto uitgifte

bedrijventerreinen

aantal werkzame

personen

114

Wat gaan we doen?

822 Volkshuisvesting

Doelstelling

Een betaalbare, voldoende beschikbare en kwalitatief goede woningvoorraad in Apeldoorn.

Prestaties

De gemeenteraad heeft begin 2014 de ‘Woonagenda Apeldoorn 2014-2018’ vastgesteld. In deze woonagenda staan de drie hoofdopgaven en agendapunten waar wij als gemeente de komende jaren energie en geld op inzetten:

• bewaking van de volkshuisvestelijke basis door regie op adequate huisvesting voor kwetsbare huishoudens op de woningmarkt

• beheer van de bestaande (buiten)stad; het maken van afspraken en ondersteuning bieden bij initiatieven om de aantrekkelijkheid van de woningvoorraad op peil te houden

• sturing op nieuwbouw in een marktmeesterrol Binnen deze hoofdopgaven krijgen de volgende agendapunten bestuurlijke prioriteit:

• voldoende en betaalbare woonkwaliteit voor zorgkwetsbaren (waaronder de extramuralisering);

• inzetten op kwetsbare plekken en woningcomplexen;

• het actueel houden van de woningbouwprogrammering (kwantitatief en kwalitatief);

• de afstemming in de stedendriehoek met regiogemeenten en provincie.

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R apport cijf er t evredenheid woning in

A peldoorn

3 5 1

1. 14 8

3 9 0 3 9 0 3 9 0 3 9 0

0

200

400

600

800

1.000

1.200

2012 2013 2014 2015 2016 2017

N et t o t o evo eg ing wo ning vo o rraad A p eldo o rn

( ho g er cijf er in 2 0 13 ko mt do o r land elijke

wijz ig ing BA G)

310/311/560 Handel en ambacht - openluchtrecreatie

Doelstelling

Een veelzijdige economische structuur van Apeldoorn.

Prestaties

De gemeenteraad heeft een breed palet aan economische beleidsproducten vastgesteld om sturing te geven aan de veelzijdige economie van Apeldoorn. De komende 4 jaar investeert de gemeente tijd en geld om deze structuur verder te versterken:

• Ondersteuning van de vijf speerpuntsectoren: maakindustrie, zorg, ICT, vrije tijd en transport Deze ondersteuning bestaat onder andere uit actief relatiemanagement op de vijf speerpuntsectoren, het vergroten van de samenwerking tussen deze sectoren en het bijdragen aan Apeldoorn Stagestad. De sector vrije tijd krijgt een apart programma met als doel nog meer bezoekers en bestedingen naar de Veluwe en Apeldoorn te trekken;

• Sturing op economisch vastgoed De gemeente stuurt programmatisch en ruimtelijk op het economisch vastgoed in haar stad. De detailhandelsvisie en de kantorenprogrammering geven aan investeerders duidelijkheid op welke plekken in de stad en dorpen we ruimte bieden. We faciliteren

115

hierbij initiatieven die een kwaliteitsimpuls voor de economische structuur betekenen en stimuleren het gebruik van leegstaand vastgoed. Daarnaast geven we uitvoering aan de opgaven die uit het beleid naar voren komen. Als gemeente hebben we een dubbele rol bij bedrijven. We sturen via de bedrijvenprogrammering en hebben daarnaast een actieve rol bij de gronduitgifte van bedrijventerreinen. We koersen de komende 4 jaar op de uitgifte van 2 tot 5 hectare bedrijventerrein;

• Faciliteren van innovaties, kenniscentra en cleantechactiviteiten Kansen op het gebied van innovatie, kennis en cleantech pakken we als stad en regio actief op. We leveren in samenwerking met onze economische partners een bijdragen aan de vernieuwing van onze regio.

7 7 7 7

0

2

4

6

8

10

2015 2016 2017 2018

R ap port cij f er waardering ondernemersklimaat

A p eldo orn

98.500 97.000 97.000 97.500 98.500 99.500 100.000

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Werkgelegenheid: A antal werkzame perso nen in

A peldo o rn

*2012 en 2013 betreft het werkelijk aantal arbeidsplaatsen in Apeldoorn

o.b.v. werkgelegenheidsenquête (PWE) van de provincie Gelderland.

810 Ruimtelijke ontwikkeling

De ‘andere overheid’ wil in de ruimtelijke ontwikkeling de voortdurend de balans te zoeken tussen rechtszekerheid, ruimte geven en inspireren. We inspireren door onze bewoners, bedrijven en bezoekers uit te nodigen een bijdrage te leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van Apeldoorn. We bieden duidelijkheid door vooraf de kaders en speelruimte helder te maken. Daarnaast blijven we ons gebieds-, wijken dorpsgericht focussen op bepaalde plekken in Apeldoorn (zie 830).

116

Doelstelling Een uitnodigende ruimtelijke kwaliteit .

Prestaties

Minder regelen, meer inspireren. Met de kookboeken voor het landschap en de dorpen hebben we een nieuwe koers ingezet om bewoners en bedrijven te verleiden om te investeren in de ruimtelijke kwaliteit van onze buitenstad. Het komende jaar maken we het kookboek voor de stad af. We gebruiken de kookboeken in onze samenwerking met bewoners en bedrijven om hen te inspireren om samen tot een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit te komen. De welstandsnota zal komende periode vernieuwd worden, waarbij verder inhoud wordt gegeven aan deze inspirerende koers. Hierbij zal het erfgoed van Apeldoorn een belangrijk fundament zijn. Daarnaast zullen de bestemmingsplannen op een nieuwe manier gemaakt worden. We betrekken de bewoners, ondernemers en de raad al in het begin van het proces om hen actief mee te laten denken en de kaders vooraf helder te hebben.

Nieuwe ontwikkelingen BROA 4.2 Binnenstad

De gemeente Apeldoorn heeft de ambitie om de binnenstad van een 6,5 naar een 8 te brengen. Door het project als één van de onderdelen van het strategisch kader te benoemen is duidelijk kenbaar gemaakt dat de raad groot belang hecht aan het slagen van dit project. In het in 2010 vastgestelde regieplan zijn de contouren vastgelegd waarbinnen de uitwerking zijn beslag krijgt. Voor 2014 zal de herinrichting van Binnenstad Noord worden afgerond. Daarnaast blijven we in gesprek met ontwikkelaars om te komen tot nieuwe ontwikkelingen op de Van Berlo locatie en de Marktstraat-Beekstraat. BROA 4.3 Binnenstad – GSO-4

De werkzaamheden voor het Caterplein zijn grotendeels afgerond. Een klein deel loopt door in 2014. Dan zullen de afrondende werkzaamheden plaatsvinden. Ook worden diverse projecten opgestart die worden gedekt door de 2e tranche van GSO4, zoals het Gevelfonds, Stadslab en Quick wins fietsparkeren. Hierover heeft uw raad in januari 2014 besloten in de subsidieaanvraag Beleidslijn gemeenten. In 2014, 2015 en 2016 zullen verder verschillende projecten worden opgepakt n.a.v. de € 5 mln die vanuit de provincie voor de binnenstad beschikbaar is gesteld. Dit betreft o.a. de verdere herinrichting van het voetgangersdomein, aanpassing van Hoofdstraat Zuid en Molenstraat Centrum, het tijdelijk inrichtingen van lege plekken, en dergelijke. BROA 14.1 Kanaalzone

Het doel is om de Kanaalzone via een integrale ontwikkelings- en realisatiestrategie tot ontwikkeling te brengen, waarbij de centrale noord-zuid as getransformeerd dient te worden in een gemengd stedelijk gebied voor wonen, werken en voorzieningen. De gemeente heeft de regierol gedurende de projectperiode (tot 2025). Sturing vindt plaats op twee niveaus: op programmaniveau en op projectniveau. Sturing op programmaniveau is het sturen op samenhang en prioriteiten. De komende jaren ligt de focus vooral op de lopende projecten Pilot Zuid en Vlijtsepark. Daarnaast loopt de particuliere ontwikkeling bij de Vlijt en wordt gekeken naar een nieuwe bestemming voor de kavel van het oude politiekantoor aan de Sleutelbloemstraat. Ook zal voor de panden/gronden die vallen onder de 'Niet In Exploitatie Genomen Gronden zonder stellig voornemen' bekeken worden wat hiermee te gaan doen. De in 2014 van de provincie ontvangen gelden in het kader van de Investeringsimpuls worden voor Pilot Zuid in 2014 voor € 0,47 mln doorbetaald aan de woningbouwcorporaties en voor € 0,43 mln in de GREX gestort in verband met het plantekort. De bijdrage bestemd voor Vlijtsepark zal in 2014 naar verwachting geheel worden aangewend voor het verbeteren van de gebouwen. BROA 9.4 Wijken – De Maten (GSO-4) en De Maten vitaal (investeringsimpuls)

Dit project betreft het voorkomen van achteruitgang van buurten in het stadsdeel ZuidOost door projecten te starten die dit tegengaan en renovatie van het Matenpark. In de Maten is in het Matenpark gewerkt aan de aanleg van een vissteiger die toegankelijk is voor mindervaliden. Er is op verzoek van hondenbezitters een omheinde hondenuitlaatplaats aangelegd in het Matenpark,

117

als onderdeel van de uitvoering van 25 ideeën voor Zuidoost. Dit zijn over het algemeen kleinschalige plannetjes op het gebied van groen, spelen, parkeren en verkeersveiligheid voortkomend uit de Toekomstagenda, die noodzakelijk zijn om verloedering van de openbare ruimte in De Maten tegen te gaan. Verder is gestart met de aanleg van een avontuurlijk spelen plek in het Matenpark. De oplevering hiervan is in maart/april 2014. Daarnaast is park de Horst in ontwikkeling genomen in het kader van de acupunctuur aanpak waarbij heel gericht versleten plekken worden aangepakt. Ook hiervan wordt de oplevering verwacht in maart/april 2014. Naast hetgeen is gerealiseerd, is ook veel in de voorbereidende sfeer aan projecten gewerkt. De planvorming voorziet in forse investeringen vanaf 2014.

BROA 9.5 Wijken – Orden en Kerschoten (GSO-4) en Duurzame aanpak winkelcentrum

Kerschoten

In Orden is doorgewerkt aan de uitvoering van de in het huidige en vorige stadscontract overeengekomen afspraken. Zo is de nieuwbouw op de Caretex en Hobbemalocatie in 2013 gereed gekomen en vordert de bouw van het nieuwe winkelcentrum Orden gestaag. Op basis van het in 2010 opgestelde buurtontwikkelplan 'Weer op Orde(n)!' is verder voortgaand geïnvesteerd in de elementen 'maatschappelijke voorzieningen', 'intensieve sociale aanpak' en 'buitenruimte'. Dit heeft o.a. geleid tot het leggen van meer verbindingen tussen de ontmoetingsplekken, extra jongerenwerk-inzet, een project dat moet leiden tot een veilige en kindvriendelijke route tussen verschillende 'kindplekken' en de aanpak van de buitenruimte van het zogeheten 'Sprengendorp', een typisch arbeidersbuurtje in Orden. In Kerschoten heeft zich in 2012 en 2013 de mogelijkheid voorgedaan om met een groot aantal nationale bedrijven en Apeldoornse partijen te werken aan een plan om de wijk energieneutraal te maken. Naar verwachting zal dit een grote spin-off kunnen hebben op diverse voor Kerschoten belangrijke terreinen zoals toekomstbestendigheid, imago- en waarde wijk en sociale betrokkenheid. Voor de bewonersbetrokkenheid bij dit traject is geïnvesteerd in communicatie- en voorlichting, activiteiten en bewonersinitiatieven. Op basis van de Toekomstagenda en het Stadsdeelplan voor Noordwest is voor het winkelcentrum Mercatorplein in Kerschoten een (tijdelijke) 'kwartiermaker' aangesteld om te zien of de marktpartijen in staat en bereid zijn om het winkelcentrum verder te ontwikkelen. BROA 9.6 Verduurzamen van voorzieningen in wijken en dorpen

Dit project betreft maatregelen in kader van verduurzaming wijken en dorpen, waarbij de te renoveren gymzalen betrokken dienen te worden gelet op de eigen cofinanciering. Inmiddels is een concept projectopdracht opgesteld voor de initiatieffase waarin de 2 sporen zijn opgenomen. Spoor 1 betreft de verduurzamingsmaatregelen inzake de renovatie van gymzalen en spoor 2 betreft het multifunctioneler c.q. toekomstbestendiger maken van maatschappelijke voorzieningen in wijken en dorpen. In de raadsbrief van juni 2014 hebben wij aangegeven dat wij in oktober een plan van aanpak verduurzaming zullen aanbieden. Hierin worden tevens beide sporen integraal meegenomen.

BROA 9.7 Verbeteren kwaliteit parken

Dit project betreft de verbetering van de kwaliteit van de parken in het Stadsdeel Noordoost door het aanleggen van een skatebaan in Apeldoorn-oost en het plaatsen van een Citybox (voetbalkooi) in park Zuidbroek. Ook de parken in het Stadsdeel Zuidwest krijgen een kwaliteitsverbetering door het realiseren van een moderne speelplek op het speelveld aan de Goudstraat en het herinrichten van het Zuiderpark in samenspraak met wijkraad, bewoners en gemeente. Daarnaast worden aanpassingen verricht in het Westenenkerpark om de aansluiting tussen het theehuis en het park te verbeteren.

BROA 15.1 Wijkontwikkelingsplan Zevenhuizen

De beschikbare BROA-middelen voor het WOP Zevenhuizen zijn, in aanvulling op investeringen van corporaties en marktpartijen, geheel toegedeeld. De fasering van de uitgaven wordt periodiek verfijnd aan de hand van het nieuwste inzicht in het uitvoeringsproces. Het in 2014 en verder beschikbare budget is voor de projecten Anklaar (parkeergarage) en 't Podium. Het ISV3 budget is aangewend voor realisatie van de parkeergarage onder het nieuwe winkelcentrum Anklaar. Door problemen bij de onteigening van de huidige winkeliers is het project Anklaar vertraagd. De verwachting is dat begin 2015 wordt gestart met de sloop van de huidige winkels, waarna de bouw van de parkeergarage en het winkelcentrum kan starten.

118

Ons Huis zal de komende jaren de volgende fases van ‘t Podium ontwikkelen. De gemeente faciliteert deze ontwikkeling waarbij onze apparaatskosten ten laste van dit BROA budget worden gebracht. De uitgaven voor 't Podium voor fase 4 worden later gedaan omdat het tijdelijke winkelcentrum voor Anklaar naar verwachting t/m 2017 in het plangebied van 't Podium gesitueerd zal zijn.

BROA 15.2 Wijkontwikkelingsplan Zuid

Naast investeringen van woningcorporaties, marktpartijen en gerichte inzet van reguliere middelen is het gemeentelijk BROA-budget essentieel geweest voor versterking van Apeldoorn-Zuid (Zuid Vooruit). De vernieuwde openbare ruimte voor het winkelcentrum in Hart van Zuid is eind 2013 binnen de raming opgeleverd. Het resterende budget is nog beschikbaar voor de afrondende werkzaamheden voor Hart van Zuid en communicatiekosten in verband met het ondergronds brengen van de hoogspanningslijnen (zie BROA 15.10). In vervolg op het project 'ondergronds brengen hoogspanningslijnen' zal er nog herstructurering van de Vogelbuurt plaatsvinden.

830 Bouwgrondexploitatie

We blijven ons gebieds-, wijken dorpsgericht focussen op bepaalde plekken in Apeldoorn: de ruimtelijke dynamo’s uit de structuurvisie én de bestaande stad en dorpen. Hierbij vraagt de binnenstad extra inspanning.

Doelstelling

• Actieve inzet op de ruimtelijke dynamo’s en opwaardering van de bestaande stad;

• De binnenstad: van een 6,5 naar een 8.

Prestaties

Bestaande stad

Gebiedsgerichte inspanning is nodig om het woon-, werken vestigingsklimaat op peil te houden en te versterken. De ruimtelijke dynamo’s uit de structuurvisie Buitenstad Apeldoorn blijven tijd en aandacht vragen om de buitenstad aantrekkelijk te houden voor bewoners, bedrijven en bezoekers:

• Programma binnenstad (aparte doelstelling);

• Programma kanaaloevers en kanaalzone: transformatiegebieden;

• Programma Zuidbroek en Zonnehoeve: uitleggebieden woningbouw. De gewenste ruimtelijke ontwikkeling van deze gebiedsontwikkelingen wordt vanuit het grondbedrijf gefaciliteerd, waarbij de balans gezocht wordt tussen het maatschappelijke rendement en het vergroten van het verdien- en weerstandsvermogen van het Grondbedrijf. Openheid en transparantie spelen een belangrijke rol in de Apeldoornse grondportefeuille, waarbij het uitwerken en actualiseren van het meerjarenperspectief grondexploitatie (MPG) een belangrijke rol speelt. De focus van de ruimtelijke ordening komt hiernaast steeds meer op de kwaliteit van de bestaande stad en dorpen te liggen; niet alleen op de woongebieden, maar ook op de werkgebieden ‘die er al zijn’. We steken daarom tijd en energie in het maken van ontwikkelingsplannen voor bestaande woon- en werkgebieden in de stijl van de kansenbenadering.

Binnenstad

De binnenstad is het visitekaartje voor het woon-, werken investeringsklimaat in Apeldoorn. We zetten daarom met dubbele energie in op de ambities die wij hebben met onze binnenstad:

• De compacte en complete binnenstad;

• De bereikbare binnenstad;

• De verblijfskwaliteit van de binnenstad: groen, water, openbare ruimte en gevels. De komende jaren voeren we het uitvoeringsprogramma binnenstad uit. We investeren onder andere in het vergroenen en verblauwen van de binnenstad (zie programma 4), in het verbeteren

119

van de historische gevels, in het tijdelijk invullen van braakliggende terreinen, in een nieuwe openbare ruimte, in de bereikbaarheid en in acties leegstand en hergebruik. Daarnaast faciliteren we de ondernemers bij het oprichten van centrummanagement (incl. een ondernemersfonds) voor de binnenstad.

20.36123.280

45.515

59.046

43.911

55.921

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

50.000

55.000

60.000

2013 2014 2015 2016 2017 2018

N etto uitgif te bedrijventerre inen in m2

( 2 0 13 = r e a l i sa t i e , 2 0 14 - 2 0 18 =r a mi ng M P G 2 0 14 )

823 Omgevingsvergunningen, activiteit bouwen

Doelstelling

De rechtszekerheid voor en veiligheid van bewoners en bedrijven.

Prestaties

Burgers en bedrijven verwachten van de gemeente rechtszekerheid en veiligheid in de gebouwde omgeving. De implementatie van de Omgevingswet zien we als fundamentele verandering in denken en handelen. We behandelen ruimtelijke initiatieven integraal: lokale regelgeving dringen we fors terug en tegenstrijdigheden lossen we op. We laten initiatiefnemers en belanghebbenden aan de voorkant participeren en zorgen dat we ook echt ruimte hebben om recht te doen aan de inbreng die hierbij wordt gegeven. Om de rechtszekerheid en veiligheid te borgen steken wij tijd en geld in:

• het actualiseren van bestemmingsplannen en verlenen van omgevingsvergunningen;

• het actief anticiperen op de invoering van de nieuwe Omgevingswet;

• het uitvoeren van het strategisch handhavingsplan.


Ontwikkeling kosten en opbrengsten omgevingsvergunningen

In het Bestuursakkoord is gemeld dat door de teruglopende activiteit van met name de grote bouwwerken en door een toename van vergunningvrij bouwen er is sprake van een aanzienlijke verminderde opbrengst uit leges. De stand van de reserve bouwleges wordt hierdoor € 1,5 mln negatief. Op dit moment wordt onderzocht welke maatregelen er genomen moeten worden. Die hebben nog onvoldoende positieve gevolgen voor 2015. Daarmee verwachten wij ook voor dat jaar een tekort van € 1 mln. Dit bedrag wordt gedekt door een bedrag van € 1 mln te onttrekken aan de bestemmingsreserve bouwleges. Uw raad is hierover in de jaarrekening 2013 geïnformeerd. Voor de jaren daarop is in het Bestuursakkoord volstaan met een pm-raming. Ons is een eerste uitwerking voorgelegd, waarbij opties in beeld zijn gebracht variërend van kostenreductie,

120

tariefsverhoging en een bijdrage uit de Algemene Dienst. In het derde kwartaal van dit jaar zal daarover een pma-behandeling plaatsvinden. In afwachting daarvan hebben wij geoordeeld om nu te volstaan met de opname van een stelpost van € 1,1 mln ± pm. Dit heeft betrekking op het midden van de bandbreedte van de voorlopig uitgewerkte opties. Na de pma-behandeling kan tot een nadere concretisering worden overgegaan.


822 Volkshuisvesting

• woningbouwprogrammering

• woonagenda 310/311 Handel en ambacht + 560 Openluchtrecreatie

• detailhandelsvisie

• nota verblijfsrecreatie

• programmering bedrijventerreinen,

• koersdocument kantoren

• notitie leegstand en hergebruik

• marketing- en acquisitieplan bedrijven 810 Ruimtelijke ontwikkeling + 830 Bouwgrondexploitatie

• kookboeken voor het landschap en de dorpen

• welstandsnota

• vigerende bestemmingsplannen

• structuurvisie buitenstad

• ontwikkelingsplannen Kanaalzone/Kanaaloevers en Zuidbroek/Zonnehoeve

• regieplan binnenstad

• meerjarenperspectief grondexploitaties

• nota I-cultuur

• archeologische beleidskaart 2014 823 Omgevingsvergunningen, activiteit bouwen

• omgevingsvergunningen

• strategisch handhavingsplan

Door! met de buitenstad



2013

Saldo

2014

Lasten

2015

Baten

2015

Saldo

2015

Saldo

2016

Saldo

2017

Saldo

2018

822 Volkshuisvesting -6.914 -7.533 7.670 448 -7.222 -7.202 -7.188 -7.242

310/311 Handel en ambacht -1.244 -1.316 1.835 445 -1.391 -1.243 -1.243 -1.256

560 Openluchtrecreatie -454 -461 475 0 -475 -484 -494 -504

810 Ruimtelijke ontwikkeling -8.229 -7.652 8.408 1.308 -7.100 -8.557 -6.152 -5.219

830 Bouwgrondexploitatie -15.709 -4.718 83 83

823 Omgevingsvergunningen, activiteit bouwen

2.633 2.400 0 3.271 3.271 1.911 1.911 1.911


Reserve BROA 10.854 6.562 2.125 2.125 3.597 1.153 150

Egalisatie Bouwleges 381 3.271 4.361 1.090 1.347 1.313 1.332

Algemene reserve 1.767

Algemene reserve Grondbedrijf 86 1.000

Reserve bedrijfsvoering / overlopende projecten 4.304 289 146 146


121

3

Financiële beschouwingen

123

3 Financiële beschouwingen

3.0 Inleiding

In de nota van aanbieding (Hoofdstuk 1) hebben we de contouren en kaders uiteengezet die wij bij de opstelling van deze MPB in acht hebben genomen. In dit hoofdstuk geven wij een toelichting op de financiële effecten. De basis voor deze MPB wordt gevormd door het Bestuursakkoord 'Door' zoals dat medio mei van dit jaar is vastgesteld door de coalitiepartijen D66, CDA, Christenunie, PvdA en Groenlinks. Het Bestuursakkoord bevat een helder kader voor het financiële herstel; een financieel sluitende MPB en een Algemene Reserve die per 2022 tenminste € 15 miljoen bedraagt. Ook ontwikkelingen buiten dit Bestuursakkoord om maken deel uit van deze MPB. In de bijlage Door!(gerekend) van het Bestuursakkoord is een indicatieve financiële meerjarendoorrekening 2015-2018 opgenomen. Op grond daarvan spraken de coalitiepartijen de verwachting uit dat voor de komende nieuwe bezuinigingen achterwege kunnen blijven Nadere doorrekeningen bevestigen deze verwachting. En dat zorgt, zoals wij in de nota van aanbieding al vermelden, voor een gevoel van opluchting. Ten opzichte van het Bestuursakkoord signaleren wij wel een aantal verschillen, vooral door sinds mei opgetreden ontwikkelingen. Het zijn turbulente tijden. De verschillen tussen de indicatieve financiële doorrekeningen in Door!(gerekend) met de huidige uitkomst lichten wij in dit hoofdstuk toe.

In de volgende tabel presenteren wij u de financiële uitkomst van de MPB 2015-2018. Die wordt bepaald door de uitkomst van de Begroting Bestaand Beleid (BBB) voor de periode 2015-2018, aangevuld met de financiële effecten van onze voorstellen. Elk onderdeel lichten we in dit hoofdstuk toe.

124

Tabel financiële uitkomst MPB 2015-2018

2015 2016 2017 2018

1. Begroting Bestaand Beleid (BBB)

a. Primaire uitkomst -4.922 3.373 4.315 4.020

b. Toevoeging voordeel huishoudelijk hulp 500 3.000 3.000 3.000

Gecorrigeerde uitkomst BBB -4.422 6.373 7.315 7.020

2. Voorstellen onontkoombaar

a. Afschaffing vermissingsleges reisdocumenten -32 -32 -32 -32

b. Burgerpeiling -30 -30

c. Verlaging bezuiniging subsidie Real-X*) -72 -68 -63 -57

d. Ontwikkeling omgevingsvergunning

- Nadeel (vanaf 2016 stelpost) -1.000 -1.100 -1.100 -1.100

+/- pm +/- pm +/- pm

- Onttrekking aan Reserve bouwleges 1.000

e. Onkruidbestrijding op verhardingen - pm - pm - pm

3. Opdracht evaluatie gevolgen reorganisatie/

a. Capaciteitsuitbreiding Activerium (WA) -700 -700 -700 -700b. Dekking uit budget sociaal vangnet 200 200 200 200

4. Niet haalbare bezuinigingen

a. Verlaging taakstelling vastgoed -600 -600 -600 -600b. Verlaging taakstelling parkeren -250 -250 -250 -250

5. Ambities Bestuursakkoord

a. Topsportevenementen

- Opgenomen budget -200 -200 -200 -200 - Dekking uit aanjaagbudget 100 100 100b. Mantelzorg compliment 0 0 0 0

c. Verduurzaming eigen vastgoed +pm +pm +pm +pmd. Maatschappelijke doeleinden vastgoed -400 -400 -400 -400

e. Ondersteuning informatiebeveiliging -75

6. Ontwikkelingen buiten Bestuursakkoord om

a. Verhoging bijdrage dierenasiel -50 -50 -50 -50

b. Precario Tennet 200 75 75 75

c. Invoering forensenbelasting 750 850 850d. Budget VNG-congres 2015 -150

7. Nieuwe opvangbuffer

a. Voordeel huishoudelijke hulp -500 -3.000 -3.000 -3.000

b. Buffer conform Bestuursakkoord -500 -1.000 -1.500 -1.500

c. Dekking capaciteitsuitbreiding WA (ad. 3) 500 500 500 500

Totaal nieuwe opvangbuffer -500 -3.500 -4.000 -4.000

-6.981 598 1.115 756

*) In 2019 en verdere jaren -50.

Uitkomst MPB 2015-2018

Omschrijving(bedragen x € 1.000; + = voordeel; - = nadeel)

3.1 Begroting Bestaand Beleid (BBB) De BBB bestaat uit twee elementen; de primaire uitkomst en het toegevoegde voordeel op de huishoudelijke hulp, conform het in uw vergadering van 17 juli jl. aangenomen amendement ‘Goed sociaal beleid én goed financieel beleid’. Daarin is bepaald dat dit voordeel betrokken moet worden bij de integrale afweging in het kader van de MPB 2015-2018. Tezamen resulteert dit in de gecorrigeerde uitkomst van de BBB.

3.1.1 Primaire uitkomst BBB

De primaire uitkomst hebben we apart vermeld omdat deze qua systematiek vergelijkbaar is met de pré-BBB uitkomst, zoals vermeld in de financiële onderlegger ‘Door(gerekend)’ bij het

125

Bestuursakkoord. Voordat we de verschillen toelichten, gaan we in op de wijze waarop de primaire BBB is opgesteld. Het financiële vertrekpunt bij de opstelling van elke MPB vormt de primaire uitkomst van de BBB. De primaire BBB heeft betrekking op de financiële doorrekening van de Algemene Dienst (AD) voor de jaren 2015-2018, ervan uitgaande dat het door uw raad voor 2014 vastgesteld beleid in die jaren ongewijzigd zou worden voortgezet. De budgetten van de vastgestelde begroting voor 2014 (zowel de inkomsten als de uitgaven) worden onder handhaving van dit vastgestelde beleid doorgetrokken naar de jaren 2015-2018. Dat gebeurt door rekening te houden met:

• de te verwachten loon- en prijsontwikkeling in deze jaren;

• volume-ontwikkelingen (bijv. meer gebouwen leiden tot een hogere OZB-opbrengst, toename van het aantal bijstandsgerechtigden leidt tot extra bijstandsuitgaven, c.a.);

• een verhoging van de ozb-opbrengst met jaarlijks 3,5% cf. de landelijk geldende macronorm;

• areaaluitbreidingen (als gevolg van toename van oppervlaktes van onze wegen en openbaar groen, worden de onderhoudskosten met een normbedrag per m2 verhoogd);

• de ontwikkeling van de rente;

• de uitkering uit het Gemeentefonds en specifieke uitkeringen;

• de restanten van de door de raad in de afgelopen jaren vastgestelde lopende bezuinigingen voor deze jaren;

• afwijkingen in de jaarrekening 2013 t.o.v. de begroting met een structurele doorwerking. De ontwikkeling van al deze onderdelen zijn bepalend voor de uitkomst van de primaire BBB. Overtreffen de inkomsten de uitgaven in deze meerjarenperiode, dan is de BBB-uitkomst positief. Het omgekeerde leidt tot een negatieve BBB-uitkomst. Een negatief saldo heeft tot gevolg dat het bestaande beleid van 2014 niet ongewijzigd in de periode 2014-2018 kan worden voortgezet. Dit vanwege de eis in de Gemeentewet dat gemeentebegrotingen geen tekorten mogen hebben. In dat geval zijn maatregelen nodig om het financiële evenwicht tussen de inkomsten en de uitgaven te herstellen door op de uitgaven te bezuinigen en/of de eigen inkomsten te verhogen. Ten tijde van het opstellen van het Bestuursakkoord door de coalitievormende partijen was er voor de periode 2015-2018 nog geen BBB beschikbaar. Op dat moment ontbraken de gegevens over de ontwikkeling van de uitkering uit het Gemeentefonds; een substantiële inkomstenbron die voor een groot deel bepalend is voor de uitkomst van de BBB. Informatie over die ontwikkeling verschijnt via de zgn. meicirculaire van het rijk. In de financiële doorrekening van het Bestuursakkoord is volstaan met een pré-BBB, gebaseerd op inschattingen op grond van de inzichten van dat moment. Tussen de pré-BBB en de nadien opgestelde primaire BBB doen zich verschillen voor. In het volgende overzicht zijn de verschillen vermeld.

Onder meer de volgende ontwikkelingen hebben bijgedragen aan dit verschil.

3.1.1.1 Uitkering Gemeentefonds (GF) Een belangrijk onderdeel in de pré-BBB heeft betrekking op de inschatting van de uitkering uit het GF. Ook nu weer is gebleken dat, vanwege de dynamiek in de financiële verhouding met het rijk, het steeds moeizamer wordt om daarover - voorafgaande aan de circulaires - voorspellingen te doen. Via onze brief van 24 juni 2014 hebben wij u over de ontwikkeling van de gemeentefondsuitkering geïnformeerd. We hebben daarin gewezen op de herijking van de verdeelsystematiek van het GF. De verdeling van het GF over gemeenten geschiedt aan de hand van verdeelmaatstaven die aansluiten op een ‘normale’ kostenstructuur waar gemeenten voor staan. Daar is de laatste jaren een scheefgroei in

(Bedragen x € 1.000) 2015 2016 2017 2018

Pré BBB-uitkomst -4.550 3.250 4.050 3.550

Primaire uitkomst BBB -4.922 3.373 4.315 4.020

Verschil -372 123 265 470

126

ontstaan, wat aanleiding is geweest voor de herijking. Dat leidt voor alle 400 gemeenten tot herverdeeleffecten. Voor onze gemeente resulteert dit in een negatief herverdeeleffect van ruim € 1 mln. Daarnaast zijn er tal van andere technische en beleidsmatige effecten zoals een t.o.v. de pré-BBB nadeliger doorwerking van de bezuinigingen op grond het regeerakkoord van het kabinet Rutte 2 op het GF. En ook de veronderstelde toename van het GF als gevolg van de economische groei blijkt minder dan bij de pré-BBB is verondersteld. Al met al resulteert dit voor de algemene uitkering in een nadeel van structureel € 1,8 mln t.o.v. de inschattingen bij de pré-BBB .

3.1.1.2 Overige verschillen

Naast de ontwikkeling van de GF-uitkering, hebben de volgende ontwikkelingen geleid tot afwijkingen t.o.v. de pré-BBB.

a. Correctie op loonindex

Voor de salarisontwikkeling voor de jaren 2015-2018 hebben we bij de pré-BBB gerekend met indexcijfers die zijn afgeleid van ramingen van het CPB van januari jl. Ten opzichte van waar het rijk van uitgaat in de meicirculaire, blijkt die indexering achteraf te hoog. Die zijn in de BBB verlaagd en in overeenstemming gebracht met de veronderstellingen van het rijk.

b. Rentevoordeel Er is sprake van een rentevoordeel dat is opgebouwd uit de volgende onderdelen:

(Bedragen x € 1.000) 2015 2016 2017 2018

1.Voordeel doorwerking notitie reserves en voorzieningen 2. Voordeel prijs- en volumeontwikkelingen 3. Weglekeffecten rentevoordelen

1.000

4.000

1.000 4.000 -1.500

1.000 4.000 -1.500

1.000 4.000 -1.500

Netto-voordeel 5.000 3.500 3.500 3.500

ad 1. Uw raad heeft in juni jl. de nota reserves en voorzieningen vastgesteld. Besloten is aan een aantal reserves geen rente meer toe te rekenen. Conform het raadsbesluit (met inbegrip van het aangenomen amendement over de rentetoerekening aan de reserve riolering) resulteert dit in een voordeel van circa € 1 mln; ad 2. Doordat meer subsidiestromen binnen komen (bijvoorbeeld de € 17 mln van de provincie Gelderland) en minder projecten worden uitgevoerd neemt onze financieringsbehoefte af (volume-effect). Dit resulteert in een voordeel van afgerond € 2 mln Daarnaast is de ontwikkeling van de marktrente nog verder gedaald dan was voorzien (prijseffect). Zowel de rentes voor kortlopende als de langlopende leningen zijn van een historisch laag niveau. Onlangs heeft de ECB de depositorente verlaagd tot zelfs negatief 0,1%. Voor het stallen van overliquide middelen van beleggers bij de ECB moeten zij nu geld bijleggen. Beleggers zoeken voor het stallen van hun overliquide middelen een veilige haven, en daar horen ook overheidspartijen toe. Voor onze gemeente was 27 juni jl. een memorabele datum, waarop we een bedrag van € 26 mln voor 3 dagen hebben geleend tegen een rentepercentage van – 0,01%! Alom is de verwachting dat het lage renteniveau voorlopig aanhoudt. Voor ons resulteert dit in een voordeel van eveneens € 2 mln. ad 3. Bij de voorbereiding van de MPB 2016-2019 zijn wij voornemens om onderzoek te doen naar mogelijkheden om de in de laatste jaren ontstane voordelen op het begrotingsproduct rente en financiering door te geven aan de Algemene Dienst en aan het Grondbedrijf. Daardoor zal de doorberekende rente meer in overeenstemming komen met de ontwikkeling van de rentekosten van onze leningportefeuille. Dat heeft weglekeffecten tot gevolg. Dat houdt in dat rentevoordelen weliswaar niet voor de gemeente verloren gaan maar niet geheel ten gunste van de Algemene Dienst kunnen worden ingeboekt. Een deel hiervan komt ten gunste van de reserves voor onderwijshuisvesting, riolering,

127

begraafplaatsen en huisvuil. Daarnaast resulteert de bijstelling van de rente ook voor een weglekeffect richting het Grondbedrijf. Het totaal van de weglekeffecten is geraamd op € 1,5 mln vanaf 2016. Het netto-voordeel is in de primaire uitkomst van de BBB opgenomen.

c. Nadeel raming bijstandsuitgaven 2015

In de Meerjarenprogrammabegroting 2014-2017 is, t.b.v. de betaling van de bijstandsuitkeringen, in 2014 een gemeentelijke bijdrage geraamd van € 3,8 miljoen. In de jaren hierna is dit € 1,0 mln per jaar. Dit bedrag is ook in de pré-BBB aangehouden. Uit de huidige ontwikkeling van het bijstandsvolume blijkt dat Apeldoorn afwijkt van de ontwikkeling in de referentie-gemeenten. Tot en met mei van dit jaar is (t.o.v. realisatie 2013) in Apeldoorn een toename van 5,2 % en in de referentiegemeenten een toename van 3,2 % gerealiseerd. Ervan uitgaande dat deze ontwikkeling in 2015 grosso modo niet wijzigt en dat de gemiddelde ontwikkeling van de referentiegemeenten uitgangspunt is voor het macrobudget, dan ontstaat er op grond van de huidige inzichten in 2015 een aanvullend nadeel van ca. € 2,4 mln. Op basis hiervan neemt het gemeentelijke aandeel in de bijstandsuitkeringen in 2015 toe van € 1,0 miljoen tot € 3,4 mln. Deze verwachting is gebaseerd op de huidige kennis en inzichten. Onzekerheden die nog een grote invloed kunnen hebben op het tekort zijn:

• de uitkomst van het nieuwe verdeelmodel bijstandsuitkeringen (BUIG);

• de ontwikkeling van het macrobudget;

• de ontwikkeling van het bestandsvolume Apeldoorn in relatie tot de landelijke ontwikkeling;

• de ontwikkeling van de gemiddelde bijstandsuitkering. De ontwikkeling van het landelijke budget, het nieuwe verdeelmodel en het daaruit voortvloeiende voorlopige budget 2015 voor Apeldoorn, worden in oktober bekend. Mede daarom hebben wij ons aandeel alleen in 2015 verhoogd met € 2,4 mln. In 2015 zal op basis van het dan bekende budget en de ontwikkeling van het Apeldoornse bestand een nadere prognose voor 2016 en wellicht verdere jaren worden gegeven.

d. Hogere dividenduitkering Circulus

In de MPB hebben wij tot nu toe een taakstellende dividenduitkering van Circulus van € 290.000 opgenomen. Het betreft het dividend op basis van het jaarresultaat van het CirecBV (overslag restafval). De afgelopen jaren kwam deze uitkering aanzienlijk hoger uit, wat tot voordelen heeft geleid in tussentijdse rapportages en jaarrekeningen. Er is geen aanleiding om te veronderstellen dat de hogere winstuitkering zich in de komende jaren niet zal voordoen. Daarom hebben wij in de primaire uitkomst van de BBB de dividenduitkering verhoogd tot € 500.000. Het hogere bedrag van € 210.000 is het gemiddelde van hetgeen in de afgelopen jaren extra vanuit de commerciële taak door Circulus is afgedragen.

e. Hoger areaalaccres onderhoud groen

Jaarlijks wordt het bestaande budget voor onderhoud openbaar groen verhoogd met een bedrag voor toename van het aantal te onderhouden m2. Deze areaalgroei (groengazon en hooigras) is in 2015 fors hoger omdat voor ongeveer 300.000 m2 extra groen in onderhoud is genomen. Dit wordt voor een groot deel veroorzaakt door het park Zuidbroek dat wordt opgeleverd. Dit leidt tot een structureel verschil van € 450.000 ten opzichte van de doorrekening van de pré-BBB in het Bestuursakkoord.

f. Wegvallende baten uit onderverhuur Portaal

In de doorrekening van de eenheidsplannen (EHP) 2014-2017 is een fout geslopen van € 400.000. Vanaf 2016 is wel rekening gehouden met minder huurlasten Activerium en Portaal aan WIEAP, maar niet met de derving van baten uit de onderverhuur. De gemeente ontvangt van o.a. GGD, CIZ en Agis namelijk geen huurinkomsten meer. Dit is in de BBB 2015-2018 hersteld.

128

3.1.1.3 OZB-opbrengst en leegstand

In de Tussentijdse Rapportage 2014 melden we u een nadeel op de opbrengst uit de Onroerend Zaakbelastingen (OZB) in verband met forse leegstand bij ‘niet-woningen’. Hierbij speelt vooral de leegstand van kantoren. Voorzien wordt dat de leegstand in de komende jaren zal aanhouden. Voor de raming van de OZB in de eerstvolgende BBB is de gebruikelijke werkwijze dat we in eerste instantie de OZB-opbrengst gelijk houden. Is de waarde van het onroerende goed gestegen, dan wordt het OZB-tarief verlaagd en – andersom – bij een waardedaling wordt het tarief verhoogd. Uitgangspunt daarbij is dat de opbrengst gelijk blijft. Daarna wordt rekening gehouden met volume-effecten (meer woningen/kantoren etc) en inflatiecorrectie. Gelet op het uitgangspunt van gelijkblijvende opbrengst hebben we de opbrengstderving als gevolg van de leegstand verdisconteerd in de tarieven voor de niet-woningen. Dit is in de primaire uitkomst van de BBB verwerkt. Overigens gaan wij de mogelijkheden van differentiatie in de tarieven voor eigenaren en gebruikers van niet-woningen onderzoeken. Hierbij wordt ook de vraag betrokken in welke gevallen bij tijdelijk gebruik van leegstaande panden OZB-heffing aan de orde is. De resultaten van dit onderzoek zullen wij betrekken bij de opstelling van de MPB 2016-2019.

3.1.2 Geoormerkte middelen GF

Aan het GF zijn ook dit jaar weer 'geoormerkte' middelen toegevoegd, waarvan het rijk of het betrokken ministerie verwacht dat die voor het doel worden aangewend waarvoor ze zijn toegekend (ad 3.2.1). Op zich een vreemde figuur omdat wettelijk vastligt dat de uitkering gemeentefonds een algemeen dekkingsmiddel is, dat naar inzicht van gemeenten zelf kan worden ingezet. Naast toevoegingen worden ook doelgerichte kortingen op het GF aangebracht (ad 3.2.2). In het Bestuursakkoord is opgenomen dat bij onverhoopte tegenvallers in eerste instantie een oplossing wordt gevonden binnen het domein waar ze zich voordoen en dat uitgangspunt is om meevallers te storten in de Algemene Reserve (AR). Wij hebben ons in onze afweging laten leiden door de doelen die aan de kortingen en toevoegingen ten grondslag liggen. Concreet gaat het om de volgende ontwikkelingen.

3.1.2.1 Toegevoegde ‘geoormerkte’ middelen

a. Organisatie waterschapsverkiezingen

Per 1 juli 2014 treedt de Wet aanpassing waterschapsverkiezingen in werking. Dit betekent dat de waterschapsverkiezingen in 2015 tegelijk met de verkiezingen voor de provinciale staten plaatsvinden. Gemeenten krijgen door de wetswijziging voor het eerst een rol bij het organiseren van de waterschapsverkiezingen. De toevoeging aan het GF compenseert gemeenten voor de extra kosten als gevolg van de organisatie van gecombineerde verkiezingen. Ter compensatie van deze extra kosten ontvangen we een bedrag van € 223.000. Wij hebben hiervoor op begrotingsprogramma 1 een uitgavenstelpost van dezelfde omvang opgenomen.

b. Compensatie uitvoeringskosten Participatiewet

Vanaf 2015 ontvangen gemeenten compensatie voor de hogere uitvoeringskosten die veroorzaakt worden door toename van de doelgroep omdat de toegang tot de Wajong wordt beperkt. Mensen met arbeidsvermogen vallen vanaf 2015 niet meer onder de UWV maar onder de Participatiewet. Deze groep neemt van jaar op jaar toe en het kabinet stelt hiervoor een vergoeding beschikbaar die oploopt van € 21.000 in 2015 tot € 154.000 in 2018 en verdere jaren. Omdat hier sprake is van een nieuwe taak hebben wij op begrotingsprogramma 6 een dienovereenkomstige uitgavenstelpost opgenomen.

129

c. Individuele studietoeslag in kader van de Participatiewet

Met de Participatiewet wordt een individuele studietoeslag ingevoerd, als nieuwe vorm van aanvullende inkomensondersteuning voor bepaalde groepen studerenden. De individuele studietoeslag is een toeslag voor studenten met een beperking. Deze regeling is afgeleid uit de nieuwe Wajong. De gedachte hierbij is dat deze studenten door hun beperking niet of moeilijk een bijbaan kunnen hebben naast hun studie. Deze studenten kunnen een beroep doen op de gemeenten voor een studietoeslag.Gemeenten moeten in een verordening vaststellen hoe hoog de individuele studietoeslag is en hoe vaak die wordt verstrekt. Het kabinet stelt hiervoor extra geld beschikbaar. Het budget loopt op van € 43.000 in 2015 tot € 231.000 in 2018 en verdere jaren. Deze middelen voorzien ook in de uitvoeringskosten (circa 6%). Ook hier gaat het om een nieuwe taak. Daarom hebben wij op programma 6 een uitgavenstelpost van dezelfde omvang opgenomen.

d. Vrouwenopvang

Wij voeren als centrumgemeente de wettelijke taken voor vrouwenopvang uit. Via de meicirculaire ontvangen wij in dit kader vanaf 2015 extra structurele middelen. Als eerste een bedrag van € 43.000 ten behoeve van een kwaliteitsimpuls voor de aanpak van huiselijk geweld. Ten tweede is, net als bij maatschappelijke opvang en verslaafdenzorg, een klein deel van het macrobudget voor de nieuwe Wmo taken afgezonderd en ten behoeve van de bestaande taak vrouwenopvang in het GFgestort. Ook hier heeft het budget betrekking op begeleiding en persoonlijke verzorging. Het gaat vanaf 2015 om een bedrag van € 16.000 dat wij als centrumgemeente ontvangen. Ook voor deze nieuwe taken hebben wij op programma 7 een uitgavenstelpost van € 59.000 opgenomen.

3.1.2.2 Geoormerkte kortingen

a. E-overheid

Voor een deel van de gegevensverstrekkingen door het Handelsregister en de Kamer van Koophandel ontvangen gemeenten vanaf 2015 geen facturen meer. Beide instanties ontvangen hiervoor hun vergoeding voortaan van het Rijk. Hierdoor gaan gemeenten minder kosten maken en daarom wordt het Gemeentefonds gekort. Voor ons gaat het vanaf 2015 om een bedrag van € 44.000. Wij hebben op programma 1 een inverdientaakstelling van dezelfde omvang opgenomen.

b. Overheveling buitenonderhoud voortgezet en speciaal onderwijs naar

schoolbesturen

Vanaf 2015 nemen de schoolbesturen de verantwoordelijkheid over voor het buitenonderhoud en de aanpassingen aan schoolgebouwen voor scholen van het voortgezet en het speciaal onderwijs. Hiervoor wordt een bedrag uit het Gemeentefonds gehaald en toegevoegd aan de begroting van het ministerie van OCW. Voor ons gaat het om een bedrag van € 1,6 mln. De structurele uitname kan via onderwijshuisvesting inverdiend worden. Op programma 5 hebben wij voor dit bedrag een inverdientaakstelling opgenomen. Dit onderdeel en ad e gaan beide over onderwijshuisvesting. Er is echter een wezenlijk verschil: in geval van het buitenonderhoud is sprake van een taak- en budgetoverheveling naar de schoolbesturen, terwijl onder ad e slechts sprake is van een rijksbezuiniging zonder dat het takenpakket van de gemeente wijzigt.

c. Maatschappelijke opvang en verslaafdenzorg (MO/V)

In deze meicirculaire is de laatste tranche verwerkt van invoering van het objectief verdeelmodel voor de maatschappelijke opvang en verslaafdenzorg. Dit leidt voor ons tot een korting. De korting wordt veroorzaakt door het definitief vrijvallen van de grensstrookbedragen ten gunste van het macrobudget MO/V. Deze problematiek is in het kader van Regionaal Kompas verschillende malen in uw college aan de orde geweest. Apeldoorn ondervindt op dit beleidsterrein een groot nadeel vanwege

130

de invoering van een objectief verdeelmodel enkele jaren geleden. Zowel ambtelijk als bestuurlijk is langdurig bij VNG en het Rijk onze problematiek van grootschalige zorgen expertisecentra onder de aandacht gebracht. Wij gaan daar mee door om de rijkskorting zoveel mogelijk te verzachten. In afwachting hiervan en in lijn met het Bestuursakkoord hebben wij op programma 7 een inverdientaakstelling opgenomen, die conform de rijkskorting afloopt van € 547.000 in 2015 tot € 370.00 in 2018 en verdere jaren.

d. E-boeken

Enkele jaren geleden is besloten om de inkoop van digitale informatiedragers door lokale bibliotheken te centraliseren. Omdat de lokale bibliotheken deze taak niet meer hoeven uit te voeren, behoeven gemeenten deze taak niet meer te subsidiëren. Daarom vindt er vanaf 2015 een korting op het Gemeentefonds plaats die voor Apeldoorn in 2015 € 74.000 bedraagt en die oploopt tot € 113.000 in 2018 en verdere jaren. Wij hebben op programma 8 een vergelijkbare inverdientaakstelling opgenomen in de vorm van een korting op het subsidie aan CODA.

e. Voordeel op uitname voor onderwijshuisvesting 2014-2017

De meicirculaire 2014 laat een groot aantal mutaties zien. Eén er van betreft de korting op het Gemeentefonds vanwege de ombuigingsmaatregel van het kabinet op onderwijshuisvesting, die vorig jaar is doorgevoerd. Op basis van de meicirculaire van vorig jaar zouden wij vanaf 2015 hiervoor met € 2,7 mln ineens worden gekort. Dit nadeel is in de MPB 2014 - 2017 verwerkt via een oplopende inverdientaakstelling op programma 5, die in 2019 het bedrag van € 2,7 mln bereikt. Deze kan worden gerealiseerd door het budget onderwijshuisvesting te verlagen en de schoolbesturen (mede) verantwoordelijk te maken voor de kosten van onderwijshuisvesting. Omdat deze ombuiging van € 2,7 mln pas vanaf 2019 volledig worden inverdiend, is tot die tijd het verschil tussen de korting ineens op het Gemeentefonds met onze oplopende taakstelling ten laste van de algemene middelen gebracht. Als gevolg van de herijking/groot onderhoud van het gemeentefonds per 2015 heeft het Rijk deze korting opnieuw berekend en dat pakt gunstig uit voor gemeenten met veel V(S)O, w.o. voor Apeldoorn. Hierdoor ontstaat op dit onderdeel in de periode 2015-2018 een voordeel van € 400.000. Dat voordeel komt ten gunste van de algemene middelen, omdat zoals eerder aangegeven, deze de komende jaren nog bijdraagt aan de rijkskorting. Wij hebben met deze tijdelijke meevaller in de BBB uitkomst rekening gehouden. Wij stellen wel voor om vanaf 2019 dit voordeel niet meer op te nemen, en de vorig jaar opgelegde inverdientaakstelling op onderwijshuisvesting cq. de schoolbesturen met € 400.000 te verlagen.

3.1.3 Bijdragen te decentraliseren taken in het sociale domein en

voorlopige toedeling

3.1.3.1 Drie geldstromen

In de primaire uitkomst van de BBB hebben we de bijdragen en de kosten voor de uitvoering van de te decentraliseren en aanverwante taken in het sociale domein budgettair neutraal verwerkt. De volgende vier geldstromen zijn hiervoor beschikbaar:

• Sociaal deelfonds

In onze brief van 24 juni 2014 over de gevolgen de meicirculaire GF, hebben we u bericht over de budgetten voor 2015 voor de te decentraliseren taken op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, participatie en jeugdzorg (de zgn. drie D’s). De budgetten zijn binnen het GF als een afzonderlijk sociaal deelfonds ondergebracht. Gemeenten zijn verplicht om het totaal van dit sociaal deelfonds in de komende drie jaar te bestemmen aan alle taken die in de Jeugdwet en de Wmo 2015 aan gemeenten zijn

131

toegekend, en aan de taak voor gemeenten om participatievoorzieningen aan te bieden. Het is gemeenten niet toegestaan om deze middelen voor andere taken buiten het sociaal domein in te zetten. Wel mag er tussen de compartimenten worden geschoven, mits het totaal maar besteed blijft worden aan de drie D’s.

• Uitkering maatschappelijk opvang

De toevoeging aan deze rijksuitkering (ook verstrekt via het GF, maar buiten het sociaal deelfonds om) vormt ook een onderdeel van de te decentraliseren taken. Wij ontvangen hiervoor een bedrag als centrumgemeente voor taken op het gebied van AWBZ-opvangen.

• Eigen bijdragen WMO en bijdragen van regiogemeenten

We ontvangen bijdragen van degenen die gebruik maken van begeleiding en beschermd wonen voorziening. Bij de bepaling van het macrobudget WMO en de verdeling over de gemeenten heeft het Rijk rekening gehouden met de mogelijkheid die gemeenten hebben om van de cliënten een eigen bijdrage te vragen. Wij hebben hiervoor bij het onderdeel maatwerkvoorzieningen en opvang WMO dan ook inkomsten geraamd.

Tot slot ontvangen wij van de regiogemeenten een bijdrage voor beschermd wonen.

Conform ons uitgangspunt ten aanzien van de 3 D's zijn de uitgaven en inkomsten hierdoor budgettair neutraal in de MPB opgenomen. De omvang van de bijdragen voor 2015 uit deze geldstromen staan in het volgende overzicht vermeld.

(bedragen x € 1.000) 2015

Sociaal deelfonds WMO (voornamelijk begeleiding) WMO beschermd wonen*) Jeugdzorg Participatie

25.599 38.873 42.901 29.883

Totaal sociaal deelfonds 137.256 Toevoeging uitkering maatschappelijke opvang 1.808 Bijdrage van - gebruikers van begeleiding en beschermd wonen - regiogemeenten voor beschermd wonen

3.610

309

Totaal beschikbaar 142.983

De bijdrage in het kader van het sociaal deelfonds en de toegevoegde middelen voor maatschappelijke opvang zijn opgenomen onder begrotingsprogramma 1. De bijdragen van de regiogemeenten en gebruikers van beschermd en begeleid wonen zijn in programma 7 opgenomen.

3.1.3.2 Voorlopige toedeling

Wij hebben de nieuwe middelen op basis van wat wij nu weten zo goed mogelijk toebedeeld aan de nieuwe taken en producten op de begrotingsprogramma’s 5, 6 en 7. Soms op basis van indicatieve berekeningen en historische gegevens, soms aan de hand van inschattingen. De thans toebedeelde budgetten hebben daardoor een voorlopig karakter. In het najaar zullen die, op basis van betere en actuelere gegevens, nauwkeuriger worden becijferd. De afwijkingen t.o.v. deze voorlopige toedeling zullen wij u via de eerste begrotingswijzing 2015 aan uw raad ter bekrachtiging voorleggen. a. Wmo

De tegemoetkoming in het kader van de Wet chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de compensatie eigen risico (CER) worden afgeschaft. Via het sociaal deelfonds krijgt de gemeente extra mogelijkheden om maatwerk te bieden aan mensen met een beperking die daardoor aanmerkelijke meerkosten hebben.

132

Op moment van schrijven zijn de gegevens over de huidige indicaties voor voorzieningen AWBZ-begeleiding nog niet bekend. Wel zijn de tarieven voor de bouwstenen voor maatwerkvoorzieningen vastgesteld en zijn de raamcontracten aanbesteed. Die bouwstenen betreffen coördinatie, wonen, hulpverlening en huishoudelijke ondersteuning (HH1). Wij kunnen thans nog geen goede prognose maken van de omvang van het beroep dat op de maatwerkvoorzieningen gedaan zal worden. Dat geldt ook voor de bijdrage van de gebruikers. Die raming is gebaseerd op de opgave van het rijk. Wij moeten afwachten of wij die baten in de zelfde omvang ontvangen. Het budget dat wij ontvangen voor de taken Beschermd Wonen, dat gebaseerd is op de historische uitgaven, houden wij daar voor beschikbaar. Een klein deel van het budget willen wij inzetten op preventieve taken, die wij als algemene voorziening hebben opgenomen in de subsidieregeling Wmo. Wij hebben de subsidieregeling Algemene Voorzieningen Wmo en Jeugd vastgesteld. In de regeling is voor elk van de onderscheiden functies een plafond bepaald op basis van de huidige subsidies en een reële inschatting van de omvang van nieuwe functies. Met de regeling kan de huidige infrastructuur overeind blijven en kan een inen doorstroom naar de duurdere maatwerkvoorzieningen voorkomen worden. De bestaande subsidiebudgetten (circa € 9,8 mln) worden aangevuld met middelen uit het sociaal deelfonds. De nieuwe middelen zullen voornamelijk ingezet worden voor de functies ontmoeten, dagbesteding en cliëntondersteuning. In het organisatierapport van de eenheid Jeugd, Zorg en Welzijn is de extra capaciteit berekend voor uitvoering van de nieuwe taken voor zowel de Wmo als voor Jeugdzorg. Voor de Wmo is de formatie uitbreiding berekend op afgerond € 1,8 mln. Wij hebben op basis van eerdere kaderstelling en genoemde besluitvorming de middelen in 2015 toebedeeld naar budgetten voor: Tegemoetkoming chronisch zieken & gehandicapten € 2.160.000 Maatwerkvoorzieningen Wmo (aanbesteding € 12.932.000 Persoonsgebonden budget (PGB) Wmo € 7.501.000 Beschermd wonen (aanbesteding) € 39.066.000 Algemene voorzieningen en eerstelijnsloket (voornamelijk door subsidieregeling) € 6.790.000 Uitvoeringsorganisatie eenheid JZW € 1.750.000 Totaal € 70.199.000

b. Jeugdzorg

Met ingang van 1 januari 2015 is de gemeente wettelijk verantwoordelijk voor de gedecentraliseerde taken Jeugdzorg, conform de nieuwe Jeugdwet. Dit betreft de jeugdzorg voor jongeren tot 18 jaar die vanuit het woonplaatsbeginsel onder verantwoording van de gemeente Apeldoorn vallen. De begroting voor de Jeugdzorg (uitsluitend de nieuwe taken) ziet er, na regionale afstemming en op basis van eerdere kaderstelling en besluitvorming, als volgt uit: Uitvoeringskosten (toegang - CJG- en formatie) € 1.360.000 PGB Jeugd € 6.300.000 Doorontwikkeling Jeugdzorg (innovatie) € 1.100.000 AMHK *) en Jeugdreclassering (Bureau Jeugdzorg) € 1.300.000 Hulpverlening Jeugdzorg (zorg in natura) € 32.841.000 Totaal € 42.901.000 *) Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling.

Binnen de Jeugdregio Midden IJssel/Oost Veluwe (Lochem, Zutphen, Voorst, Brummen, Apeldoorn, Epe, Heerde en Hattem) worden afspraken uitgewerkt om met betrekking tot het landelijke transitiearrangement (door de VNG vastgesteld op 3,76 % van het totale jeugdbudget) de kosten regionaal met elkaar te verevenen. Het budget landelijk transitiearrangement maakt onderdeel uit van het inkoopbudget bij instellingen (zorg in natura).

133

De inkoop van jeugdzorg is in 2014 bestuurlijk aanbesteed bij de jeugdzorginstellingen en vrijgevestigden die jeugdzorg verlenen aan onze jongeren. Over de rol en positie van onze Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s) binnen het stelsel van de jeugdzorg hebben wij voorstellen aan uw raad voorgelegd (besluit van 17 juli 2014). Deze besluiten worden binnen de financiële kaders van bovenstaande begroting ingevuld. De invulling van de rol van Bureau Jeugdzorg (BJZ) in het nieuwe gemeentelijke jeugdstelsel moet nog inhoudelijk en financieel worden uitgewerkt, waardoor er nog verschuivingen binnen de budgetten kunnen plaatsvinden. De raming PGB is gebaseerd op brongegevens over 2011. Er zijn geen actuelere gegevens beschikbaar. Mutaties in het budget PGB op basis van actuelere gegevens worden gecorrigeerd op het budget voor zorg in natura.

c. Participatie

Met ingang van 2015 treedt de Participatiewet in werking. Vanaf dat moment is er geen instroom meer mogelijk in de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw). De Gemeenschappelijke Regeling Felua-groep voert de Wsw namens de gemeenten Apeldoorn, Epe en Heerde uit. De mensen die op 31-12-2014 een Wsw-dienstverband hebben, blijven hun Wsw-rechten en hun dienstverband bij Felua-groep behouden. Mensen met een arbeidshandicap (Wajong) kunnen alleen nog bij volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid instromen in de Wajong-regeling en vallen, samen met de huidige Wajongers, onder de verantwoordelijkheid van het UWV. Mensen die zich vanaf 1 januari 2015 melden, maar niet volledig en duurzaam afgekeurd zijn, komen niet meer in de Wsw of de Wajong en vallen onder de Participatiewet. Zij zullen, wanneer daar recht op bestaat, gebruik gaan maken van de ondersteuning en bijstandsverlening door de gemeente. Naast een korting op het bestaande re-integratiebudget worden middelen ten behoeve van de begeleiding van de nieuwe doelgroep toegevoegd aan het sociaal deelfonds. Per saldo leidt dit, in 2015 in vergelijking met 2014, tot een lager budget van ca. € 0,2 mln. Voor de Wsw worden door het Rijk jaarlijks middelen ter beschikking gesteld. Deze middelen dalen door twee oorzaken. Ten eerste door een afname van het aantal in dienst zijnde werknemers van het Wsw-bedrijf doordat er geen nieuwe instroom in de Wsw meer is maar er wel mensen uitstromen. Ten tweede zal er vanaf 2015 een korting op het budget worden toegepast waardoor uiteindelijk de vergoeding per SW-werkplek daalt van ongeveer € 26.000 nu naar € 22.700 in 2020. Net als in het verleden ontvangt Felua-groep van de gemeenten Apeldoorn, Heerde en Epe het budget voor de sociale werkvoorziening. Felua-groep zal door deze nieuwe ontwikkelingen wijzigingen moeten aanbrengen in het verdienmodel en de bedrijfsvoering, waarbij de samenwerking met het Werkplein Activerium op termijn moet leiden tot het in elkaar schuiven van de werkprocessen van beide organisaties. Dit resulteert in de volgende budgetten voor 2015: - WSW € 25.002.000 - budget voor re-integratie € 4.881.000 Totaal € 29.883.000

3.1.4 De primaire uitkomst

De voornoemde ontwikkelingen zijn alle verwerkt in de primaire BBB-uitkomst.

134

3.1.5 Toevoeging voordeel huishoudelijke hulp In de raadsvergadering van 17 juli jl. hebben wij u het voorstel over de nieuwe kaders voor de huishoudelijke hulp voorgelegd. Dat resulteerde in een potentieel voordeel van structureel € 3 mln. U heeft bij amendement besloten om dat voordeel te betrekken bij de integrale afweging van de MPB 2015-2018. Om die reden hebben wij dit voordeel met ingang van 2016 toegevoegd aan de primaire BBB-uitkomst. In 2015 is sprake van overgangsrecht. Dat houdt in dat de cliënten waarvan de huishoudelijke hulp (HH) in 2015 opnieuw wordt geïndiceerd het recht op de huidige huishoudelijke hulp behouden tot het moment van herindicatie doch uiterlijk tot 1-1-2016. Globaal hebben wij de kosten die met het overgangsrecht zijn gemoeid becijferd op circa € 2,5 mln. Wij hebben daarom voor 2015 een bedrag van € 0,5 mln aan de primaire BBB-uitkomst toegevoegd. Wij merken hierbij op dat in 2015 het grootste deel van de bezuiniging op de HH uit het regeerakkoord is verwerkt. In 2016 volgt nog een laatste ombuigingstranche die pas volgend jaar in het Gemeentefonds zal worden verwerkt. Wij zullen de financiële gevolgen hiervan (mogelijk € 800.000) betrekken bij de opstelling van de MPB 2016-2019. Uiteraard is ook bij de decentralisatie van nieuwe taken sprake van overgangsrecht. De lasten daarvan kunnen nog niet worden berekend vanwege het ontbreken van gegevens. Dit is een fors risico dat wij zullen meenemen in de risicoparagraaf voor de drie decentralisaties, die separaat aan u wordt voorgelegd. Tenslotte het volgende: op 7 juli jl. schreven minister Asscher en staatssecretaris Van Rijn aan de Tweede Kamer een brief over de stand van zaken in de arbeidsmarkt zorg. Hierin introduceren zij een actieplan om ontslagen te voorkomen. Eén van de sectoren waarover gesproken wordt is de HH. Er wordt landelijk € 75 mln extra beschikbaar gesteld voor de ‘huishoudelijke hulp toelage’, waarmee gemeenten mensen die zelf de HH niet kunnen betalen tegemoet kunnen komen. Onduidelijk is nog op welke wijze deze regeling wordt ingevuld, wat de voorwaarden zijn en welke financiële gevolgen dit heeft. Wij zullen u hierover in een later stadium informeren.

3.2 Voorstellen onontkoombaar In de financiële onderlegger van het Bestuursakkoord zijn de in de volgende tabel opgenomen onderwerpen als onontkoombare voorstellen aangemerkt. Wij hebben deze gehandhaafd. (bedragen x € 1.000)

Toegelicht op programma

2015

2016

2017

2018

a. Afschaffing vermissingsleges reisdocumenten

1

-32

-32

-32

-32

b. Invoering burgerpeiling 1 -30 -30

c. Verlaging bezuiniging Real-X*) 5 -72 -68 -63 -57

d. Ontwikkeling omgevingsvergunningen - Nadeel (vanaf 2016 stelpost) - Onttrekking reserve bouwleges

9

-1.000

1.000

-1.100 +/- pm

-1.100 +/- pm

-1.100 +/- pm

e. Onkruidbestrijding op verharding 3 -pm -pm -pm *) In 2019 e.v. jaren dalend naar – 50.

In de tabel is aangegeven onder welk begrotingsprogramma deze budgetten en de inhoudelijke toelichtingen zijn opgenomen. Het onderdeel ‘Ontwikkeling omgevingsvergunningen’ hebben wij t.o.v. het Bestuursakkoord gewijzigd. In het Bestuursakkoord is ingaande 2016 in afwachting van een nadere uitwerking volstaan met een –pm raming. Op grond van een eerste globale uitwerking zijn ons mogelijkheden voorgelegd om het tekorten terug te dringen in de vorm van kostenreductie, tariefsverhoging en een bijdrage uit de Algemene Dienst. In het derde kwartaal van dit jaar zal daarover een pma-behandeling plaatsvinden. In afwachting daarvan hebben wij geoordeeld om nu

135

volstaan met de opname van een stelpost van € 1,1 mln +/- pm. Dit heeft betrekking op het midden van de bandbreedte die met de verkende mogelijkheden zijn gemoeid.

3.3 Evaluatie van de reorganisatie Naar aanleiding van het Bestuursakkoord hebben wij de gemeentesecretaris verzocht om een tweetal onderwerpen nader uit te werken: een evaluatie van de reorganisatie en hoe te komen tot een toekomstbestendige organisatie. Voor de eerst genoemde opdracht is in de financiële onderlegger bij het Bestuursakkoord een pm-raming opgenomen. Voor de tweede opdracht is uitgegaan van een budgettair neutrale uitwerking. Voor de uitwerking van beide onderwerpen verwijzen wij u naar de paragraaf Bedrijfsvoering bij deze MPB.

3.3.1 Evaluatie van de reorganisatie; capaciteitsuitbreiding Werkplein

Activerium

De evaluatie van de reorganisatie heeft (formatieve) knelpunten opgeleverd, die op één na door de organisatie zelf zullen worden opgelost. De uitzondering heeft betrekking op het capaciteitsvraagstuk bij het Werkplein Activerium als gevolg van het sterk toegenomen aantal bijstandsgerechtigden. Op zich is dit geen gevolg van de reorganisatie maar een gevolg van een externe ontwikkeling. Desalniettemin hebben we dit aspect bij de evaluatie betrokken. Met onze brief van 22 juli jl. hebben wij u bericht dat deze problematiek zich ook in dit jaar al voordoet. In het kader van deze MPB stellen wij u voor om de formatie uit te breiden met € 700.000 en hiervan een bedrag van € 200.000 te dekken uit het budget voor het sociaal vangnet. Met de € 700.000 wordt de formatie in overeenstemming gebracht met de toegenomen workload. Zonder deze uitbreiding lopen we een reëel risico dat we niet in alle opzichten aan de wettelijke normen kunnen voldoen, die voor de bijstandsverstrekking van kracht zijn. In de komende periode zullen wij een ‘trap op – trap af’ systematiek uitwerken, waarbij een relatie tot uitdrukking zal worden gebracht tussen het aantal bijstandsgerechtigden en de workload. De uitkomsten hiervan zullen wij betrekken bij de opstelling van de MPB voor de jaren 2016-2019. Dit voorstel maakt onderdeel uit van het begrotingsprogramma 6.

3.3.2 Toekomstbestendige organisatie

De uitwerking van dit thema is ter hand genomen maar is nog niet geheel afgerond. In de paragraaf Bedrijfsvoering bij deze MPB schetsen wij de contouren waarlangs een toekomstbestendige organisatie kan worden bereikt. Wij stellen u voor in dit stadium van de voorlopige uitwerking kennis te nemen en nadere uitwerkingen af te wachten.

3.4 Niet haalbare bezuinigingen In de financiële onderlegger bij het Bestuursakkoord zijn twee onderwerpen genoemd waarvan de bezuinigingstaakstellingen zijn verlaagd, namelijk de verlaging van de taakstelling op vastgoed met € 600.000 en de verlaging van de taakstelling op parkeren met € 250.000. Dit hebben wij in deze MPB gehandhaafd. Voor de nadere toelichting verwijzen wij u naar het begrotingsprogramma 1 resp. 3. Onder punt 5 van dit hoofdstuk komen wij nader terug om de verlaging van de taakstelling voor vastgoed in combinatie met ons voornemen tot verduurzaming ervan en het omgaan met maatschappelijk vastgoed.

136

3.5 Ambities Bestuursakkoord Onder deze titel zijn in de financiële onderlegger bij het Bestuursakkoord een vijftal ontwikkelingen opgenomen die wij in deze MPB hebben opgenomen. De volgende tabel geeft hiervan een overzicht met vermelding van het begrotingsprogramma waar de toelichtingen zijn opgenomen.

(bedragen x € 1.000)

Toegelicht op

programma

2015

2016

2017

2018

a.Topsportevenementen – Opgenomen budget – Dekking uit aanjaagbudget

8

-200 100

-200 100

-200 100

-200

b. Mantelzorgcompliment 7 0 0 0 0

c. Verduurzaming eigen vastgoed 1 +pm +pm +pm +pm

d. Maatschappelijke doeleinden vastgoed 1

-400

-400

-400

-400

e. Ondersteuning informatiebeveiliging 1 -75

a. Topsportevenementen

In de financiële onderlegger is het onderdeel topsportevenementen van een –pm raming voorzien in afwachting van een nadere uitwerking. Die uitwerking heeft geresulteerd in ons voorstel om daar een bedrag van structureel € 200.000 voor beschikbaar te stellen. In de MPB 2014-2017 is tot en met 2017 een aanjaagbudget opgenomen van jaarlijks € 300.000. Dit budget is bedoeld voor de stimulering van 6 thema’s, waaronder het uitlokken van extra bestedingen door een aantrekkelijker en zichtbaarder aanbod van cultuur, horeca en (top)sportevenementen. Gelet hierop hebben wij van dit aanjaagbudget € 100.000 ingezet als gedeeltelijke dekking voor ons voorstel voor topsportevenementen. Tegelijkertijd hebben wij om een bestedingsvoorstel voor het restant van het aanjaagbudget verzocht. Mocht daaruit blijken dat dit restant van € 200.000 ontoereikend is om te voorzien in de gewenste bestedingen, dan zullen wij overwegen om naar een alternatieve dekking om te zien.

c en d Vastgoed

Onze voornemens ten aanzien van de verlaging van de vastgoedtaakstelling (zie punt 3.4 van dit hoofdstuk), de verduurzaming van ons eigen vastgoed (Ad c) en de wijze van omgaan met maatschappelijke doeleinden van ons vastgoed (Ad d) hebben we rond het zomerreces in een separate raadsbrief toegelicht. Conform het Bestuursakkoord zijn we in de MPB vooralsnog uitgegaan van de verlaging van de taakstelling voor vastgoed van € 600.000 en voor maatschappelijke doeleinden van € 400.000 (voor beiden het gemiddelde van de bandbreedtes). In de tweede helft van dit jaar zal met uw raad inhoudelijk worden gesproken over de wijze waarop kan worden omgegaan met het maatschappelijke vastgoed en oneigenlijke woningbezit. Op basis van deze bespreking en op grond van de ervaringen rondom het afstoten kan vervolgens een gefundeerde prognose worden gegeven van de bandbreedtes. Hetzelfde geldt voor de ambitie op het gebied van duurzaamheid, die in het Bestuursakkoord budgettair neutraal is verwerkt. De financiële gevolgen van deze 'kaderwijzigingen' zullen - naar analogie van de werkwijze rondom het Meerjarenperspectief grondexploitaties (MPG) - worden vastgelegd in het Meerjarenperspectief vastgoed (MPV) dat begin 2015 gereed komt.

De overige voorstellen zijn conform het Bestuursakkoord.

137

3.6 Ontwikkelingen buiten Bestuursakkoord om Wij hebben de volgende ontwikkelingen betrokken bij onze integrale afweging. (bedragen x € 1.000)

Toegelicht op

programma

2015

2016

2017

2018

a. Verhoging bijdrage dierenasiel 3 -50 -50 -50 -50

b. Precario Tennet 1 200 75 75 75

c. Invoering forensenbelasting 1 750 850 850

d. Budget VNG-congres 2015 1 -150

Voor de onderbouwing van onze voorstellen verwijzen wij u naar de betreffende begrotingsprogramma’s. De onderdelen b en c worden ook aangehaald in de begrotingsparagraaf Lokale Heffingen. In aanvulling daarop merken wij het volgende op.

b. Precario

Afgelopen voorjaar hebben we uw raad geïnformeerd over de mogelijkheden om precariobelasting te heffen en nader onderzoek aangekondigd. Dit onderzoek is afgerond. We stellen voor om met terugwerkende kracht met ingang van 2011 precariobelasting op te leggen aan Liander en Tennet. Met het innen van deze belasting van Liander zullen we wachten tot de fiscale procedure die Liander heeft lopen bij twee andere gemeenten is afgerond. Deze baat hebben we daarom nog niet in de begroting opgenomen. Met ingang van 2015 willen we het huidige tarief van € 1 per strekkende meter verhogen naar het landelijk gemiddelde van € 2,25 per strekkende meter.

c. Forensenbelasting

Een belastingmogelijkheid die Apeldoorn niet heeft ingevoerd is de forensenbelasting. Dit is een belasting die gemeenten kunnen heffen van natuurlijke personen, die meer dan 90 dagen van het jaar voor zichzelf of hun gezin een gemeubileerde woning in de gemeente houden, zonder in die gemeente een hoofdverblijf te hebben. Burgers van de gemeente Apeldoorn met een tweede woning in de gemeente kunnen dus niet in de heffing worden betrokken. In de praktijk betreft het voor het overgrote deel recreatiewoningen. Het overgrote deel van de recreatiewoningen wordt als onroerend beschouwd. Dit betekent dat eigenaren van recreatiewoningen OZB betalen. Ook brengt de gemeente rioolheffing in rekening evenals (in de meeste gevallen) afvalstoffenheffing. Via het Gemeentefonds krijgen we wel een vergoeding voor de eigen inwoners (ingezetenen van de gemeenten), maar niet voor de forensen die in Apeldoorn een tweede verblijfsmogelijkheid hebben, terwijl ze wel gebruik maken van de voorzieningen in onze gemeente. Momenteel hebben ruim 150 gemeenten een forensenbelasting ingevoerd, waaronder gemeenten rondom de Veluwe (Epe, Heerde, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Putten, Ede). In onze afweging, die uiteindelijk tot het voorstel tot invoering van de forensenbelasting heeft geleid, hebben we eerst de in het Bestuursakkoord aangegeven volgorde van maatregelen beoordeeld, die gevolgd moet worden bij de bestendiging van het ingezette solide financiële beleid en voor het opvangen van onverhoopte tegenvallers. Voor tegenvallers zal in eerste instantie een oplossing gevonden moeten worden binnen het domein waar ze zich voordoen. Lukt dit niet, dan zal binnen het totaal van de begroting naar een oplossing moeten worden gezocht; eerst binnenshuis en vervolgens buitenshuis. Als laatste mogelijkheid geldt een verhoging van algemene lasten voor Apeldoornse burgers en ondernemers. Tegen deze achtergrond hebben we de tot op heden nog niet benutte bezuinigingsmogelijkheden beoordeeld, die door de organisatie in het kader van de Zomernota 2012 zijn uitgewerkt. Die mogelijkheden gaan ons te ver. Het nog verder bezuinigen op de ambtelijke organisatie, die in de komende periode voor grote uitdagingen

138

staat en die ook al een aantal formatieve knelpunten zelf oplost, beschouwen wij als een niet reële optie. Het verder bezuinigen op subsidies, het beheer van de openbare ruimte c.a. leiden naar ons oordeel – mede gelet op de bezuinigingen die hier al op zijn aangebracht - tot een dermate aantasting van het voorzieningenniveau, dat ook daarop onze keus niet is gevallen. Tot slot worden met de invoering van de forensenbelasting de Apeldoornse burgers en ondernemers niet extra belast.

Voornoemde overwegingen zijn voor ons de aanleiding om u het voorstel te doen tot invoering van de forensenbelasting met ingang van 2016. Wij stellen u hierbij voorts voor om het tarief op € 250 per object vast te stellen. Dat tarief is van een bescheiden niveau ten opzichte van de tarieven die gemeenten rondom de Veluwe hanteren. Daarvan bedraagt het gemiddelde € 350 met een bandbreedte van afgerond € 175 tot € 485.

3.7 Nieuwe opvangbuffer

In het Bestuursakkoord is een opvangbuffer, bestemd voor het opvangen van toekomstige ontwikkelingen en mogelijk tegenvallers, opgenomen van € 0,5 miljoen in 2015, oplopend tot € 1,5 mln in 2017 e.v. jaren. Daar hebben we het potentiële voordeel op de huishoudelijke hulp aan toegevoegd, zodat dit voordeel ook in de komende jaren bij de integrale afweging kan worden betrokken. In 2015 is de toevoeging aan de opvangbuffer lager als gevolg van het overgangsrecht van de cliënten van huishoudelijke hulp. Voorts hebben wij de capaciteitsuitbreiding van het Werkplein Activerium - zoals toegelicht onder 3.1 van dit hoofdstuk- ten laste van de opvangbuffer gebracht. Per saldo bedraagt de opvangbuffer daardoor € 0,5 mln in 2015, oplopend tot € 4 mln in 2017 en verdere jaren.

3.8 Bestemmingsreserve Ontwikkeling van Apeldoorn (BROA) Onder bijlage 2.1 van deze MPB hebben wij de geactualiseerde meerjarendoorrekening van de BROA opgenomen. Op grond van de landelijk geldende begrotingsregels voor gemeenten mag geen enkele jaarschijf van deze bestemmingsreserve in een negatief saldo resulteren. Ondanks dat er na 1 januari 2015 geen rente meer wordt toegevoegd, blijft de BROA in alle jaarschijven positief. Een bijstorting vanuit de Algemene Reserve is derhalve niet nodig.

3.9 Reserve Bereikbaarheid Binnenstad (RBB) Voor deze MPB is ook de meerjarendoorrekening van de RBB geactualiseerd. In deze doorrekening is conform het Bestuursakkoord de lopende taakstelling van € 250.000 geschrapt. De meerjarendoorrekening van deze reserve resulteert met inbegrip van een nog in te vullen taakstelling in alle jaarschijven in positieve saldi (zie bijlage 2.2 van deze MPB).

3.10 Financiële uitkomst MPB en verrekening met de Algemene Reserve

De financiële uitkomst van deze MPB resulteert in 2015 in een tekort. In 2016 en verdere jaren is sprake van overschotten. Hiermee is de MPB meer dan structureel sluitend. De saldi van de MPB-jaarschijven worden verrekend met de regulier Algemene Reserve (AR). Die bereikt per eind 2022 een stand van afgerond € 17 mln. De AR voor het inlopen van het tekort op de grondexploitatie bedraagt per die datum ruim € 3,9 mln. In totaliteit komt de AR hiermee op nagenoeg € 21 mln. Dit overtreft de aan te houden norm van € 15 mln. Hiermee blijft het ingezette financiële herstelplan op koers. De doorrekening van de AR met inbegrip van het in te lopen tekort op de grondexploitatie, is gevoegd onder bijlage 1. In het volgende overzicht hebben we het meerjarenverloop grafisch weergegeven.

139

Ontwikkeling Algemene Reserve

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

jaar

eu

ro's

(x 1

mil

joe

n)

Prognose MPB 2015-2018

Prognose Zomernota 2012

Streefwaarde

Realisatie

3.11 Risico's herverdeling rijksgelden voor de zorg

We hechten eraan om u met nadruk te wijzen op de risico's die we als gemeente lopen in verband met de herverdeling van rijksbijdragen voor de zorg. Voor deze herverdeling werkt het rijk aan zogenaamde objectieve modellen. Voor de herverdeling van de WMO-gelden sluiten we een fors nadelig risico niet uit. Dit houdt verband met de hoge concentratie van het zorgaanbod in onze (centrum)gemeente, dat naar verwachting onvoldoende in het objectieve verdeelmodel tot uitdrukking zal komen. Het rijk heeft aangekondigd in de septembercirculaire over het gemeentefonds hierover nadere mededelingen te zullen doen. Over deze ontwikkelingen houden we u op de hoogte.

141

4

Paragrafen 2015-2018

143

4.1 Paragraaf Weerstandsvermogen en

risicobeheersing.

4.1.0 Inleiding De gemeente heeft een financiële buffer nodig als zich een financiële tegenvaller voordoet. Het weerstandsvermogen geeft aan hoe solide de financiële positie van de gemeente is. Het weerstandsvermogen wordt bepaald door de weerstandscapaciteit af te zetten tegen de omvang van de risico’s. Risico’s relevant voor het weerstandsvermogen zijn de risico’s, waarvoor geen dekking is in de begroting. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten van risicogebeurtenissen te dekken. Het mag duidelijk zijn, dat macro- economische omstandigheden invloed hebben op de financiële positie en het weerstandsvermogen van de gemeente Apeldoorn. Vooral de recessie van de laatste jaren heeft geleid tot bijstelling van het gemeentelijk beleid en omvangrijke bezuinigingen. Door het negatief resultaat van het Grondbedrijf in 2011 is het weerstandsvermogen vanaf 2012 negatief en is het toezicht van de provincie op de gemeente preventief. In 2012 heeft de gemeenteraad de Zomernota 2012 en het financieel herstelplan vastgesteld. Met de doorzetting van ons financieel herstelplan, zoals uitgewerkt in deze MPB, verwachten wij in 2022 een positieve algemene reserve van € 17 mln en een weerstandsvermogen (= financieel effect risico’s/ weerstandscapaciteit) > 1. Hieronder lichten we eerst de risico’s toe. Daarna gaan we in op de weerstandscapaciteit en geven we u inzicht in ons weerstandsvermogen.

4.1.1 Risicobeheersing en risico’s In 2013 en 2014 heeft het college gemeentebreed afspraken gemaakt over risicomanagement, zoals vastgelegd in de Nota Risicomanagement Gemeente Apeldoorn 2013. Risicobeheersing is een cyclisch proces. In deze MPB is de stand van zaken van de risico’s opgenomen per 1 juli 2014. De gemeente Apeldoorn voert een prudent financieel beleid. Bij de voorbereiding van zowel de (meerjaren)programmabegroting als van separate voorstellen worden de benodigde budgetten getoetst en worden eventuele risico’s in beeld gebracht. Algemene kostenontwikkelingen (inflatie) worden vroegtijdig door begrotingsrichtlijnen vastgelegd. Omgevingsfactoren – bijvoorbeeld het rijksbeleid – worden voortdurend gesignaleerd, waarbij wij beoordelen wat de effecten hiervan voor Apeldoorn zijn. De ontwikkeling van de algemene en specifieke uitkeringen krijgen in dit kader bijzondere aandacht. Er worden stappen gezet om de prestatieafspraken gemaakt tussen raad, college en management meer specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART) te maken. Daardoor wordt een beter inzicht in mogelijke risico’s bereikt. Het risicomanagement wordt steeds beter verankerd in de integrale bedrijfsvoering. In het kader van versterking van de planningen controlfunctie wordt het managen en daarmee beheersen van risico’s steeds meer een vast onderdeel binnen de bestaande cycli, processen en rapportages. Bij het inventariseren van de risico’s wordt onderscheid gemaakt in financiële risico’s en risico’s op prestaties en imago. Daarnaast maken we onderscheid tussen risico’s op projecten in het Grondbedrijf en risico’s in de Algemene Dienst.

4.1.1.1 Risico’s (projecten) Grondbedrijf De risico’s van het Grondbedrijf worden in eerste instantie binnen het Grondbedrijf zelf opgevangen. Voor het risico op de projecten van het Grondbedrijf is de Algemene Reserve Grondbedrijf (ARG) gevormd. Deze reserve bepaalt vooral de weerstandscapaciteit van het Grondbedrijf. Voor het Grondbedrijf geldt als norm, dat de weerstandscapaciteit groter is dan het risicobedrag, met andere woorden: weerstandsvermogen > 1.

144

Omvang risico’s Grondbedrijf

Bij het Grondbedrijf zijn er zowel algemene risico’s (markt, prijsstelling, etc.) als projectspecifieke risico’s die het resultaat van complexen kunnen beïnvloeden. In het Meerjarenperspectief Grondexploitaties (MPG) 2014 zijn deze risico’s in vijf onderdelen uitgesplitst. Onderstaande tabel geeft per onderdeel inzicht in het risicobedrag dat niet binnen het project (via onvoorzien of lagere winstverwachting) opgevangen kan worden en waarvoor de ARG aanvullend als buffer nodig is.

nr Risico-onderdelen bedrag Verwijzing naar MPG

1 Projectoverstijgende risico’s wonen 13,8 mln § 7.2

2 Projectoverstijgende risico’s niet- wonen 3,0 mln § 7.2

3 Risico’s projecten o.b.v. statistische methode 0,8 mln § 7.3

4 Risico’s projecten o.b.v. IFLO-methode 0,9 mln § 7.4

5 Saneringsrisico restcomplexen 2,0 mln § 7.5

Totaal € 20,5 mln

Tabel 4.1: Inzicht in omvang risico’s dat niet binnen projecten opgevangen kan worden. Voor een toelichting op de onderdelen wordt verwezen naar hoofdstuk 7 van het MPG 2014 en de paragrafen zoals in bovenstaande tabel aangegeven. Hieronder zijn voor het inzicht de grootste risico’s kort benoemd. Grootste risico’s

Externe omstandigheden De grootste risico’s van het Grondbedrijf zijn gelegen in externe omstandigheden. Het betreft o.a. risico’s t.a.v. de rente, inflatie, lagere grondopbrengsten en vertraging in de uitgifte. Deze risico’s worden nagenoeg volledig ingegeven door economische omstandigheden en zijn meegenomen bij de onderdelen 1 en 2. Kwalitatief woningbouwprogramma Onduidelijk is of het huidige kwalitatieve programma binnen het Grondbedrijf nog aansluit bij de behoefte/vraag vanuit de markt. Omzetting van duur naar goedkoop programma kan forse financiële consequenties hebben. Deze zijn nog niet meegenomen in de berekening van het risicoprofiel bij het MPG 2014. Projectspecifieke openbare risico’s (en kansen)

• Kosten bouwen woonrijp maken Zuidbroek / WC Anklaar vallen hoger/lager uit

• Kosten sanering vallen hoger/lager uit bij Vlijtsepark.

• Hogere kosten en vertraging door mogelijk archeologische vondsten Vlijtsepark

• Niet kunnen nakomen contractuele verplichting warmtenet Zuidbroek

• Voorgang en levering grond laatste fase WC Eglantier onzeker

• Haalbaarheid gronduitgifte fase 2 en 3 De Voorwaarts

145

€ 0

€ 1.000.000

€ 2.000.000

€ 3.000.000

€ 4.000.000

€ 5.000.000

€ 6.000.000

€ 7.000.000

€ 8.000.000

€ 9.000.000

€ 10.000.000

€ 11.000.000

€ 12.000.000

€ 13.000.000

Gro

ot Zonnehoeve

Pilo

t Zuid

Vlijts

epark

Zuidbro

ek W

onen

Ecofa

cto

rij I

Zuidbro

ek B

edrijven

Noord

oost Poort

Anklaar

De V

oorw

aarts

Winkelcentrum

Eglantie

r

Saneringsrisico

Projectspecif iek

Projectoverstijgend

Totaal

Grafiek 4.1: Overzicht risico’s per project + algemeen saneringsrisico Weerstandsvermogen grondbedrijf

De weerstandscapaciteit van het Grondbedrijf bestaat uit de volgende onderdelen:

• Post onvoorzien binnen grondexploitatiebegrotingen

• Eventuele winstverwachting van grondexploitatiebegrotingen

• Algemene Reserve Grondbedrijf

Rekening houdend met de mogelijkheid om risico’s binnen projecten op te kunnen vangen (post onvoorzien of lagere winstverwachting) zou de ARG per 1-1-2014 € 20,5 mln moeten bedragen. De ARG bedraagt op basis van het MPG 2014 € 15,2 mln, zodat het weerstandsvermogen eind 2013 uitkomt op 0,74 (€ 15,2 / € 20,5). Het verschil van € 5,3 mln is een risico voor de Algemene Dienst.

Weerstandsvermogen Grondbedrijf

(Omvang ARG / omvang risico's)

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

jaar

weers

tan

dsverm

og

en

Weerstandsvermogen Grondbedrijf

Grafiek 4.2: ontwikkeling weerstandsvermogen Grondbedrijf Het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf is de laatste jaren verbeterd (zie grafiek). Enerzijds is de reserve in omvang toegenomen en anderzijds zijn de risico’s afgenomen doordat het programma en daarmee de risico’s in omvang zijn bijgesteld. In de toekomst lijkt het weerstandsvermogen ook toe te nemen als gevolg van het positieve saldo van verwachte winstnames en de jaarlijks af te boeken last op de NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden). Daardoor zal het risico van het Grondbedrijf voor de Algemene Dienst afnemen.

146

Belangrijke disclaimers hierbij zijn dat de winstnames in de tijd en in omvang onzeker zijn en dat bij de berekening van de risico’s nog geen rekening is gehouden met een mogelijke aanpassing van het kwalitatieve woningbouwprogramma. Tevens is er in bovenstaande grafiek rekening mee gehouden dat de omvang van de risico’s niet wijzigt. Dat is uiteraard niet zeker.

4.1.1.2 Risico’s AD en het financiële effect Bij het inventariseren van deze risico’s kijken naar de kans, dat een risico-gebeurtenis zich voordoet, het financiële effect van een risico en naar de impact op prestatie en imago van de gemeente. De risico’s worden opgenomen in de Apeldoornse risicomatrix en weergegeven in risicoprofielen. Het totale financiële effect van de risico’s voor de Algemene Dienst bedraagt € 15,5 mln in 2015. De risico’s, die samenhangen met de drie decentralisaties zullen we in de tweede helft van 2014 apart in beeld brengen en met de gemeenteraad bespreken. In deze paragraaf weerstandsvermogen zijn deze risico’s nog niet gekwantificeerd. In deze MPB hebben we het budget voor de bijstandsuitgaven eenmalig met € 2,4 mln verhoogd. Vanaf 2016 is het risico van hogere bijstandsuitgaven nog geen extra budget opgenomen. Het risico neemt daarom in 2016 toe met € 2,4 mln. Zoals hiervoor toegelicht neemt het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf komende jaren toe en wordt het risico van het Grondbedrijf voor de Algemene Dienst kleiner. Daardoor daalt het risico per 2017 naar € 15,3 mln.

Ontwikkeling risico's

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

jaar

fin

an

cie

el

eff

ect

risic

o's

financieel effect risico's AD

financieel effect risico GB tlv AD

financieel effect totaal

Grafiek 4.3: ontwikkeling risico’s Algemene Dienst en financieel effect De risico’s zijn deels incidenteel en deels structureel. Bij de kwantificering van de risico’s gaan we er vanuit, dat structurele risico’s in vier jaar worden gedekt door ombuigingen binnen de begroting dan wel aanpassing van beleid of beheersmaatregelen. We kwantificeren het risico dan als: risicobedrag x kans x 2. De belangrijkste risico’s wat betreft financieel effect en de beheersmaatregelen zijn hieronder samengevat. In paragraaf 4.1.1.4 is een volledig overzicht van de risico’s opgenomen.

147

Belangrijkste risico’s AD op basis van financieel effect, kwadrant I. Bedragen * € 1.000

Nr. Risicogebeurtenis Beheersmaatregelen o.a. Kans I/ S

Risico Effect

9.5 Afwaardering gemeentelijk vastgoed

Op basis van expliciete verkoopbesluiten is eventuele afwaardering aan de orde. De gemeente kan zelf regie voeren op het te nemen besluit. Vertrekpunt is het door de raad in juni vastgestelde voorstel uitgangspunten waardering vastgoed Vastgoedbedrijf.

25% I 10.000 2.500

9.9 Risico's projecten Grondbedrijf ten laste van AD

Zie MPG 2014 50% I 5.300 2.650

6.3 BUIG vanaf 2016 Monitoring, benchmark referentiegemeenten Effectieve inzet P-budget Kwaliteitbevordering van medewerkers, zoals dmv intervisie Arbeidsmarktbeleid Apeldoorn eo

50% S 3.400 3.400

9.4 Verkoopbaarheid van gemeentelijk vastgoed

Communicatieve verkoopinstrumenten inzetten (winkel, website) teneinde sneller en meer contact te krijgen met potentiële kopers. Financiële instrumenten inzetten vanwege beperking kredietverlening door banken. Instellen van een accounthouder verkoop vastgoed i.c.m. een verkoopteam.

75% S 1.000 1.500

5.1 Onderwijshuisvesting, daling leerlingen VO / VSO

Jaarlijks wordt de uitkering uit het gemeentefonds opnieuw berekend op basis van het aantal leerlingen dat op de peildatum van 1 oktober ingeschreven staat bij de scholen.

75% S 600 900

1.7 Regionale dienstverlening en samenwerking.

Contractuele afspraken hierover maken. Bij beëindiging van het contract zo snel mogelijk personeel aanschrijven. Investeren in relatiemanagement, communicatie en lange termijn partnership. Waar mogelijk flexibiliteit behouden in personele bezetting zodat ingespeeld kan worden op eventuele krimp (en uitbreiding). NB: aangezien het merendeel van de regionale dienstverlening meerjarig is, kan de inhuur van personeel niet alleen op tijdelijke basis plaatsvinden.

25% I 3.000 750

3.1 Beheer en onderhoud wegen, bruggen etc.

Herstelplan wegen en meerjarenplanning. Budget splitsen in klein en groot onderhoud. Integrale aanpak van projecten / meeliften. Groter deel van het onderhoudsbudget inzetten voor onderhoud asfaltwegen. Extra inzet van geld en uren voor onderhoud van fietsroutes en voetpaden.

70% I 1.000 700

8.3 Omnisport, onvoldoende kwaliteit van de wielerbaan.

Op basis van onafhankelijk onderzoek naar de problematiek en het in beeld brengen van de oorzaken en aandragen van oplossing(en) wordt rekening gehouden met vervangen van de toplaag van de wielerbaan. Hierbij zijn de verantwoordelijke partij(en) inzake het opstellen van de technische specificatie en de realisatie van de wielerbaan aansprakelijk gesteld.

90% I 550 495

6.6 Participatiewet- participatiebudget

Goede verplichtingenadministratie, financiële planning en registratie. Goede pdca-cyclus en besluitvormingsproces. Tussentijdse controle en overleg met accountant en andere gemeente (Zaanstad), Bij twijfel over juiste besteding kosten klantmanagement inzetten. Realistische en adequate planning.

25% I 1.000 250

148

Deze risico’s met de grootste impact wat betreft kans en risicobedrag zitten in kwadrant I van het risicoprofiel (kans > 25%, risico > € 500.000).

Grafiek 4.4: risicoprofiel ontwikkeling risico’s Algemene Dienst en financieel effect

4.1.1.3 Overzicht van risico’s per kwadrant cf grafiek 4.4 Nr. Risico (Klik op de link, dan naar het format) Financieel effect Kans I/S Netto financieel

gevolg input

paragraaf

weerstandsver

mogen

Impact

op d

e d

oe

lste

lling

Impact

op h

et

Imago

Tota

al score

1.7 Regionalisering 3.000.000 25% I 750.000 3 3 6

3.1 Beheer en onderhoud wegen, bruggen etc. 1.000.000 70% I 700.000 7 6 13

5.1 Onderwijshuisvesting 600.000 75% S 900.000 5 1 6

6.3 BUIG vanaf 2016 3.400.000 50% S 3.400.000 7 7 14

6.6 Participatiewet – participatiebudget 1.000.000 25% I 250.000 7 8 15

8.3 Omnisport wielerbaan 550.000 90% I 495.000 8 8 16

9.4 Verkoopbaarheid gemeentelijk vastgoed 1.000.000 75% S 1.500.000 9 4 13

9.5 Afwaardering vastgoed Vastgoedbedrijf 10.000.000 25% I 2.500.000 8 8 16

9.9 Risico's projecten GB ten laste van AD 5.300.000 50% I 2.650.000 6 7 13

1.11 Botnet 50.000 30% I 15.000 7 8 15

1.19 DIV Dossiervoorziening 250.000 40% I 100.000 4 8 12

2.4 PV vergoeding 200.000 50% I 100.000 10 2 12

3.2 Ongeval door gladheid 30.000 80% I 24.000 2 8 10

3.3 Onveiligheid medewerkers en derden 25.000 50% I 12.500 3 8 11

6.1 Afboeken Leningen 75.000 30% I 22.500 4 6 10

6.2 BBZ 150.000 30% I 45.000 6 7 13

6.4 Debiteuren 150.000 50% I 75.000 4 6 10

8.1 Omnisport oplossen knelpunten bouw 50.000 80% S 80.000 8 8 16

8.2 Omnisport onderhoud 250.000 50% S 250.000 8 6 14

9.6 Bekostiging onderhoud Accres 250.000 30% S 150.000 8 2 10

1.8 Faillissementen 100.000 10% I 10.000 3 5 8

Kwadrant 1

Kwadrant 2

Kwadrant 3

149

Nr. Risico (Klik op de link, dan naar het format) Financieel effect Kans I/S Netto financieel

gevolg input

paragraaf

weerstandsver

mogen

Imp

act

op

de

doels

telli

ng

Imp

act

op

he

t Im

ago

To

taal score

1.9 Beveiligingslek 100.000 10% I 10.000 10 10 20

1.10 Licenties niet op orde 100.000 20% I 20.000 3 3 6

1.14 Integriteit 50.000 5% I 2.500 5 5 10

1.15 Loyaliteitsconflict 50.000 5% I 2.500 5 7 12

1.16 Onjuiste informatie verstrekken 5.000 10% I 500 5 8 13

1.24 Focus 100.000 30% S 60.000 7 7 14

1.25 Juridische Beleidsadvisering 250.000 2% I 5.000 8 8 16

1.26 Nadeelcompensatie 100.000 5% I 5.000 1 2 3

1.27 Planschade 100.000 5% I 5.000 1 2 3

1.30 Gemeenscappelijke regelingen 200.000 10% S 40.000 6 4 10

2.1 Cameratoezicht 100.000 10% I 10.000 1 5 6

2.2 Explosievenopruiming 12.500 1% I 125 2 9 11

2.3 Faunabeheer 12.500 1% I 125 1 9 10

2.5 Rampenbestrijding 50.000 5% I 2.500 3 10 13

2.6 Riec 12.500 5% I 625 1 9 10

2.7 Geen of verkeerde voorschriften bij

vergunningverlening

150.000 5% I 7.500 9 9 18

8.4 Budget vervangingsinvesteringen/Zuiderparkhal 100.000 20% S 40.000 7 3 10

9.1 Verhuurderheffing 50.000 50% S 50.000 2 1 3

9.2 Leegstand vastgoed Vastgoedbedrijf 50.000 50% S 50.000 8 6 14

1.1 Financiering en rente risico’s 1.000.000 10% S 200.000 5 5 10

1.2 Realisatie algemene uitkering gemeentefonds 3.000.000 10% S 600.000 7 4 11

1.3 Interpreteren circulaire gemeentefonds 2.000.000 10% S 400.000 8 8 16

1.4 Aandelenkapitaal 1.717.000 10% I 171.700 7 7 14

1.5 Gemeentegaranties 9.000.000 15% I 1.350.000 3 4 7

1.6 Informatieplicht 500.000 20% I 100.000 7 8 15

1.12 Uitval bedrijfsapplicatie(s) 500.000 10% I 50.000 8 4 12

1.13 Evenementen 500.000 10% I 50.000 3 5 8

1.17 Publicatie gemeentepagina's 30.000 5% I 1.500 5 7 12

1.18 Wetswijzigingen en cao- wijzigingen 50.000 20% I 10.000 5 3 8

1.20 Europees aanbesteden 500.000 10% I 50.000 3 8 11

1.21 Innen belastingen 100.000 5% I 5.000 2 8 10

1.22 Onderhoud gebouwen 50.000 10% I 5.000 8 8 16

1.23 Bestuurlijk proces 50.000 10% I 5.000 8 4 12

1.28 Vastleggen van onjuiste (persoons)informatie in BS

en/of BRP

500.000 2% I 10.000 9 9 18

1.29 Verstrekken verkeerde/gevoelige informatie 500.000 5% I 25.000 8 9 17

9.8 Subsidieverstrekking 500.000 20% I 100.000 6 5 11

9.7 Hoogspanningsleidingen 2.300.000 20% I 460.000 1 2 3

Totaal 49.419.500 15.533.575

Kwadrant 4

4.1.1.4 Risico’s AD op basis van prestatie en imago. Bepaalde risicogebeurtenissen kunnen ook leiden tot het niet of niet tijdig halen van onze doelstellingen en imagoschade. Door beheersmaatregelen proberen we dit te voorkomen, maar sommige risico’s kunnen we niet uitsluiten. Hieronder geven we het risicoprofiel op basis van prestatie en imago. De risico’s met de grootste impact (kans > 25%, score prestatie en imago > 14) zitten in kwadrant I.

150

Grafiek 4.5: risicoprofiel ontwikkeling risico’s Algemene Dienst op basis van prestatie en imagoschade

4.1.2 Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten als gevolg van risicogebeurtenissen te dekken. Voor het bepalen van de weerstandscapaciteit kijken we naar drie componenten:

• Het buffervermogen

• Ruimte in de begroting

• Onbenutte belastingcapaciteit. De weerstandscapaciteit is in de periode 2015-2018 negatief, maar verbetert van -/- € 27 mln in 2015 naar -/- € 5,4 mln in 2018 en groeit naar € 24,9 mln in 2022.

Ontwikkeling weerstandscapaciteit

-40.000

-30.000

-20.000

-10.000

0

10.000

20.000

30.000

40.000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

jaar

we

ers

tan

ds

ca

pac

ite

it

weerstands capaciteit

buffervermogen

ruimte in de begroting

Grafiek 4.6: Weerstandscapaciteit (bedragen * € 1.000)

4.1.2.1 Buffervermogen Het buffervermogen is dat deel van het eigen vermogen, dat beschikbaar is om risico’s op te vangen. Basis voor het buffervermogen is de Algemene Reserve. Deze wordt gecorrigeerd voor de negatieve reserves, zoals de Reserve Tekort Grondbedrijf en de egalisatiereserve

151

begraafplaatsen. Het buffervermogen bedraagt in 2015 -/- € 27,2 mln en groeit naar € 20,9 mln in 2022.

4.1.2.2 Ruimte op de begroting Ook de bezuinigingsmogelijkheid binnen de bestaande begroting behoort tot een van de factoren die de weerstandscapaciteit bepaalt. Immers wanneer het echt tegenzit, zullen de zeilen op alle fronten moeten worden bijgezet, zeker wanneer er sprake is van onvoldoende (of negatief) eigen vermogen. In dat geval zal er fors moeten worden ingegrepen. In de MPB 2012 waren ombuigingen opgenomen oplopend tot € 30 mln. Met de vaststelling van de zomernota 2012 en de MPB 2014 is besloten om aanvullend ruim € 20 mln te bezuinigen per 2017. Daarmee is de ruimte in de begroting voor de opvang van tegenvallers beperkt. Gelet op de nog te realiseren taakstellingen en onzekere ontwikkelingen is een opvangbuffer opgenomen in de MPB van € 0,5 mln in 2015, € 3,5 mln vanaf 2016 en € 4 mln vanaf 2017. Deze buffer draagt bij aan de weerstandscapaciteit.

4.1.2.3 Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit ontstaat door de mogelijkheid om extra middelen te genereren door belastingen te verhogen of heffingen meer kostendekkend te maken. Uitgangspunt voor de heffingen (waarvan de afvalstoffenheffing en het rioolrecht de meeste inkomsten genereren) is, dat deze 100% kostendekkend zijn. Hierin zit dus geen extra inkomsten mogelijkheid. Om mogelijke buitensporige Onroerende Zaak Belasting (OZB)- verhogingen te voorkomen stelt het Rijk jaarlijks de macronorm vast. Dit is een toegestane stijging van de OZB- opbrengst van alle gemeenten samen ten opzichte van de opbrengst van het jaar daarvoor. Als de macronorm door alle gemeenten gezamenlijk wordt overschreden kort het Rijk op het Gemeentefonds. Voor de verhoging van de OZB hanteren wij de macronorm. De onbenutte belastingcapaciteit ramen we op nul.

4.1.2.4 Omvang weerstandscapaciteit

weerstandscapaciteit einde jaar (*€1000) 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Algemene reserve 23.646 15.879 8.313 8.911 10.026 10.782 12.338 13.894 15.450 20.937

Tekort grondbedrijf -46.178 -41.325 -36.308 -31.119 -25.755 -20.208 -14.472 -8.542 -2.410 0

Egalisatiereserve bouwleges -1.465 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Egalisatiereserve begraafplaatsen -229 -257 -230 -157 -65 0 0 0 0 0

Buffervermogen -24.226 -25.703 -28.225 -22.365 -15.794 -9.426 -2.134 5.352 13.040 20.937

Onbenutte belastingcapaciteit 0 0 pm pm pm pm pm pm pm pm

Ruimte op begroting 0 1.500 500 3.500 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000

Weerstandscapaciteit -24.226 -24.203 -27.725 -18.865 -11.794 -5.426 1.866 9.352 17.040 24.937 Tabel 4.2: weerstandscapaciteit

4.1.3 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen wordt berekend door het financiële effect van de risico’s te delen door de weerstandscapaciteit. Voor de kwalificering van het weerstandsvermogen van de gemeente Apeldoorn kan de volgende normering worden gehanteerd:

• >2, uitstekend

• 1,4 tm 2 ruim voldoende

• 1,0 tm 1,4 voldoende

• 0,8 tm 1,0 matig

• 0,6 tm 0,8 onvoldoende

• < 0,6 zeer slecht Tot en met 2018 is onze weerstandscapaciteit en daarmee ook ons weerstandsvermogen negatief. Op basis van de MPB 2015-2018 zal het weerstandsvermogen toenemen van -/- 1,9 in 2015 naar -/- 0,4 in 2018 en 1,6 in 2022. Vanaf 2020 is het weerstandsvermogen > 1.

152

Ontwikkeling weerstandsvermogen

-2,50

-2,00

-1,50

-1,00

-0,50

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

jaar

weers

tan

dsverm

og

en

weerstandsvermogen

Grafiek 4.7: ontwikkeling weerstandsvermogen = weerstandscapaciteit/ risico’s

153

4.2 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen De gemeente Apeldoorn heeft een groot vermogen geïnvesteerd in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, openbare verlichting, riolering, groen, water, sportvoorzieningen, gemeentegebouwen en onderwijsgebouwen. Het onderhoud van deze goederen is van groot belang voor het zo goed mogelijk functioneren van de gemeente op vele terreinen. Vanwege het belang hiervan is dit onderhoud grotendeels vastgelegd in allerlei meerjarenplannen, nota’s, visies en regelingen. In deze paragraaf wordt per onderwerp ingegaan op de notities en plannen waarin het beleidskader is aangegeven, de stand van zaken en de voornemens voor de komende periode. Hiermee willen we inzicht geven op welke wijze het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen wordt geborgd. 1. Integrale openbare ruimte

Stand van zaken: Apeldoorn is een ‘Buitenstad’. De Apeldoornse ruimte is schoon, heel en veilig. Verduurzaming en ‘voorraadbeheer’ zijn hierin de opgaven voor de toekomst. In navolging op Herstelplan wegen zijn wij bezig met integraal ‘voorraadbeheer’ van de openbare ruimte. Wij inventariseren wat er moet gebeuren in Apeldoorn door het maken van een ‘foto van de wijk’. In 2014 is in overeenstemming met het Herstelplan Wegen een reserve herstel onderhoud wegen gevormd. Deze is in de MPB opgenomen in bijlage 3.5. A. Groen Stand van zaken:

Apeldoorn is een stad in het groen. Wij hebben oog voor de waarde van de groene gebieden aan de randen van de stad. Groen is meer dan alleen een natuurlijke versiering. Groen brengt mensen bij elkaar, draagt bij aan de gezondheid en verhoogt de waarde van de leefomgeving. Groen leent zich voor burgerinitiatieven en samenwerking met medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt. De budgetten voor onderhoud zijn toereikend voor het onderhoudsniveau waarbij geen sprake is van onveiligheid of kapitaalvernietiging door gebrekkig onderhoud, maar ze zijn ontoereikend om in de vervangingsopgave op de lange termijn te kunnen voorzien. In het bijzonder geldt dit voor het bomenbestand.

Programma 2015:

In 2015 wordt het onderhoud, conform de vastgestelde kwaliteit zoals aangegeven in de nota, gerealiseerd. Er is tevens een website waarop alle burgerinitiatieven zijn terug te vinden. Het lange termijn perspectief bomenbestand is in beeld gebracht. B. Wegen (en bruggen, tunnels en viaducten) Stand van zaken: In 2014 is gestart met de uitvoering van de maatregelen die zijn opgenomen in het ‘Herstelplan Wegen (fiets-, voetpaden en wegen)’. Inzet is om geleidelijk de achterstand op wegenonderhoud terug te brengen. Een goed en veilig wegennet is ook nodig om iedereen die onderweg is gastvrij te ontvangen. Voor het gastvrije onthaal hebben wij veilige wandel- en fietspaden. Verduurzaming en ‘voorraadbeheer’ zijn de opgaven voor de toekomst.

Programma 2015

In 2015 worden de wegen en fiets/wandelpaden conform het door ons vastgestelde Uitvoeringsplan Wegen 2014 - 2016 in uitvoering gebracht. Tevens wordt in 2015 een drie-jaren doorkijk aan de raad aangeboden waarin is aangegeven welke wegen in die periode worden aangepakt.

154

Openbare verlichting Stand van zaken:

De komende jaren worden de technisch goede masten geschilderd en de slechte masten vervangen. Tevens worden minder energie efficiënte armaturen vervangen door een dimbare LED armatuur. De verwachting is dat we met het huidige vervangingsbudget in combinatie met de reserve schilder-onderhoud de achterstanden op mastvervanging in 2020 hebben weggewerkt. Wij dragen bij aan energieneutraliteit en duurzaamheid. De openbare verlichting is een onderdeel binnen integraal ‘voorraadbeheer’.

Programma 2015:

Het planmatig onderhoudsbudget wordt overeenkomstig het jaarlijkse onderhouden vervangingsplan ingezet. Bruggen Stand van zaken:

De bruggen voldoen aan de functionele eisen. Er is echter sprake van een onderhoudsachterstand. Vanwege de technische staat zullen drie bruggen over het Apeldoorns kanaal binnen enkele jaren vervangen moeten worden. Voor de jaren 2012-2015 is hiervoor in totaal € 2,25 miljoen extra beschikbaar gesteld. Daarnaast zal binnen 5 tot 10 jaar een groot aantal houten fiets- en voetbruggen in de wijken Zevenhuizen en de Maten vervangen moeten worden. De omvang van de werkzaamheden gaan het reguliere budget te boven. Daarom is in het ‘Herstelplan Wegen (fiets-, voetpaden en wegen)’ deze problematiek ook meegenomen. Het onderhouden en vervangen van bruggen maken deel uit van integraal ‘voorraadbeheer’.

Programma 2015:

In 2015 worden onderhoud en vervanging uitgevoerd zoals aangegeven in de Nota Bruggen en het door ons vastgestelde Uitvoeringsplan Wegen 2014 - 2016.

Begraafplaatsen Stand van zaken:

In de MPB 2014-2017 heeft uw raad ingestemd met een éénmalige aanvulling van € 350.000 in de reserve begraafplaatsen. Naar aanleiding van een zorgwekkende terugloop van de egalisatiereserve is in 2014 een plan van aanpak voor verbetering van de exploitatie gemaakt. Dit plan van aanpak zal leiden tot een integrale visie op het beheer en de exploitatie van begraafplaatsen, waarbij de mogelijkheden van een natuurbegraafplaats worden onderzocht. De éénmalige aanvulling in combinatie met de nieuwe integrale visie zorgt ervoor dat de reserve de komende jaren op peil blijft.

Programma 2015:

In 2015 wordt het onderhoud, zoals aangegeven in de nota begraafplaatsen, conform de jaarlijkse begroting uitgevoerd.

Riolering

Stand van zaken:

De ambities, doelen en maatregelen voor water en riolering zijn vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2011-2015. In 2015 leggen wij een nieuw GRP aan de raad voor. Het GRP is een wettelijk verplicht plan en beslaat een periode van 5 jaar. Het huidige GRP is in uitvoering.

Programma 2015:

In 2015 wordt het beheer en onderhoud conform het GRP en het jaarlijks onderhouds- en vervangingsplan uitgevoerd. De maatregelen variëren van het reguliere beheer en onderhoud (oplossen storingen, reiniging, inspectie en reparaties), groot onderhoud en vervangingen tot projecten (oplossen knelpunten, verbetering functioneren systeem en reconstructies) en de hiervoor noodzakelijke onderzoeken, planvorming en voorbereiding. Tevens wordt gewerkt aan een verduurzaming van de afvalwaterketen en verdere regionale samenwerking.

155

Water

Stand van zaken:

De visie op het water in Apeldoorn is vastgelegd in het waterplan. Het uitvoeringsprogramma van Water en Riolering loopt van 2006 tot 2015. In 2015 zal gelijktijdig met het GRP een nieuw uitvoeringsprogramma worden opgesteld. Het waterplan is in uitvoering. Programma 2015:

Het uitvoeringsprogramma voor 2015 is vastgelegd in het Programma Water en Riolering en het Programma Beken en Sprengen. Hierin worden diverse projecten uitgevoerd. De belangrijkste zijn: maatregelen tegen wateroverlast, waterkwaliteitsmaatregelen door oplossen knelpunten o.a. door verbeteringen in de riolering en diverse afkoppelprojecten. De uitvoering van de Eendrachtspreng, de beek in het Orderveen en de Rode Beek wordt gecombineerd met ecologie, recreatie en cultuurhistorie. Verkeersapparatuur

Stand van zaken:

Er zijn contracten gesloten met alle leveranciers van verkeersapparatuur voor het beheer en onderhoud evenals het verhelpen van storingen. Daarnaast wordt er voor de verkeersregelinstallaties een jaarlijks vervangingsprogramma uitgevoerd. Afstemming en implementatie binnen integraal ‘voorraadbeheer’ zal plaatsvinden. Programma 2015:

In 2015 wordt het onderhoud en de vervanging conform het jaarlijkse onderhouden vervangingsplan uitgevoerd.

Parkeren

Stand van zaken: Voor het onderhoud parkeerapparatuur, parkeergarages en maaiveld zijn contracten afgesloten. In 2014 is conform het jaarlijks onderhouden vervangingsplan de maaiveldapparatuur vervangen. De uitvoering van grootschalig schilderwerk en maatregelen in het kader van brandveiligheid zijn in 2014 uitgevoerd. Programma 2015: In 2015 wordt het onderhoud en de vervanging conform het jaarlijkse onderhouden vervangingsplan uitgevoerd. Onderdeel hiervan is de vervanging van de parkeergarageapparatuur.

Gemeentegebouwen (inclusief in beheer bij Accres)

Stand van zaken

Met betrekking tot het onderhoud wordt gewerkt met Meerjarenonderhouds-planningen (MJOP’s), conform de NEN 2767. Voor nagenoeg alle opstallen zijn MJOP’s beschikbaar. Uitzonderingen hierop zijn tijdelijke - te verkopen - objecten en het ontwikkelingsvastgoed. Hier wordt alleen het hoognodige onderhoud voor uitgevoerd. De MJOP’s zijn leidend voor het onderhoud in de komende jaren en basis voor de onderhoudsvoorziening Vastgoedbedrijf. Voor een aantal objecten geldt (nu) nog een andere situatie, namelijk dat het eigenarenonderhoud is belegd bij de huurder van het vastgoed. Dit geldt voor Orpheus, Coda, Omnisport en Accres (ca. 65 panden). Bij deze objecten wordt onderzocht of het eigenarenonderhoud eventueel teruggehaald wordt naar de gemeente.

Programma 2015: Gemeente en Accres dragen zorg voor de uitvoering van het onderhoud volgens de vigerende MJOP’s, welke deels in 2014 zullen worden geactualiseerd. Hierbij zal rekening worden gehouden met de afwegingen die samenhangen met de voorgenomen afstoot van panden vanuit het uitvoeringsprogramma van de Nota Gemeentelijk Vastgoed. Voor enkele locaties zal een nieuw MJOP worden opgesteld. Tevens zal in de komende periode duidelijk worden in hoeverre de overheveling van het door CODA, Orpheus, Omnisport en Accres uitgevoerde eigenarenonderhoud zal plaatsvinden.

156

Onderwijsgebouwen

Stand van zaken: Als uitwerking van de zomernota 2012 is het investeringskader behorende bij de Kaderstelling onderwijshuisvesting 2012-2015 geparkeerd tot en met 2015. Hiermee wordt een incidentele bezuiniging geëffectueerd van € 3,5 miljoen die opgenomen is in de zomernota 2012. Er komt geen nieuw Integraal Huisvestingsplan tot stand gedurende de periode 2012-2015. Het programma onderwijshuisvesting 2014 zal eind 2013 worden vastgesteld. Hierin zijn opgenomen diverse (voor rekening van gemeente) uit te voeren onderhoudswerkzaamheden aan school- en gymaccommodaties.

Programma 2014: Ons college zal met inachtneming van de kaderstelling onderwijshuisvesting 2012 - 2015 en het programma 2014 vaststellen en het onderhoud aan schoolgebouwen door de schoolbesturen laten uitvoeren.

Sportvelden

Stand van zaken: In het verleden zijn gemeentelijke veldsportaccommodaties (velden en bijbehorende kleedgebouwen) voor een deel geprivatiseerd naar de verenigingen die de accommodaties in gebruik hebben. Een deel (circa 40 velden) is nog gemeentelijk eigendom. Beleid van de gemeente is om het onderhoud van het entouragegroen over te laten nemen door de verenigingen. Een groot gedeelte van de overeenkomsten met de verenigingen is hier al op aangepast. Ook de energielasten worden zoveel mogelijk bij de verenigingen belegd door aansluitingen rechtstreeks op naam van de gebruikers te stellen.

Programma 2015: Er zijn geen wijzigingen in de bestaande situatie. In 2014 is de toplaag van de 2 kunstgrasvelden van WSV vervangen, waarin de gemeente financieel bijdraagt. Gemeentelijke kapitaalgoederen

Omschrijving Beleidsnota Vaststelling Budget 2014

jaar: (x € 1.000,-)*

1. Integrale openbare ruimte

a. Groen Kadernotitie beheer openbare ruimte 2009 € 4.378

b. Wegen Herstelplan wegen 2013 € 10.043

2. Openbare verlichting Handboek openbare verlichting nvt € 1.550

3. Bruggen Herstelplan Wegen/nota Bruggen 2010 € 1.226

4. Begraafplaatsen Nota begraafplaatsen 2002 € 447

5. Riolering Gemeetnelijk rioleringsplan 2011 € 4.191

7. Verkeersapparatuur Verkeersvisie 2010-2020 2009 € 440

8. Parkeren Actualisatie parkeernota 2004 € 814

9. Gemeentegebouwen (incl. Accres) Vastgoednota Apeldoorn 2010 € 3.536

10. Onderwijsgebouwen** Kaderstelling integraal Huisvestingsplan

Apeldoorn 2012-2015 2011 € 0

11. Sportvelden Geen nvt € 127

* budget is exclusief interne uren

** per 2015 is buitenonderhoud schoolgebouwen primair onderwijs overgeheveld naar de schoolbesturen

157

4.3 Paragraaf Financiering

4.3.1 Algemene ontwikkelingen De economische vooruitzichten voor 2015 en verder lijken te verbeteren, maar het herstel is nog erg broos. Alom is de verwachting dat de Europees Centrale Bank (ECB) de korte rente niet binnen afzienbare termijn zal verhogen. De rente van de ECB staat nu op 0,15% en om geld uit te lenen aan de ECB moeten partijen zelfs 0,1% betalen. De 10-jaars rente staat op een niveau van 1,50%#. Voor 2015 houden wij rekening met een kortlopende rente tussen 0% en 0,5% en een langlopende rente# tussen 1,5% en 2,0%. De kans dat de feitelijke rente anders wordt, blijft altijd aanwezig. Voor de beeldvorming: 1% rente afwijking op de kort lopende financiering betekent circa € 500.000 resultaat op het product rente en financiering. De Wet schatkistbankieren is eind 2013 ingevoerd. Die wet houdt in dat gemeenten die al dan niet tijdelijk geld over hebben dit bij de schakist moeten stallen. We verwachten in 2015 geen geld onder te brengen in de schatkist. Verder zal mogelijk in het najaar van 2014 ook de Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overheden (RUDDO) als onderdeel van de Wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO) worden aangepast. In de sector overkoepelende brief die de minister van Financiën in april 2013 naar de 2de Kamer heeft gestuurd, staan diverse beperkingen. Wij gaan er vooralsnog vanuit dat bij nieuwe financieringen de inzet van rente-instrumenten erg moeilijk wordt. In de prijzen van de nieuwe leningen houden we rekening met een zogenaamde liquiditeitstoeslag. Voor de berekening van de kapitaallasten van onze investeringen hanteren we marktconforme percentages;

Levensduur Activa, < € 2,5 mln Rentepercentage

=< 5 jaar 1,75%

5 <> 10 jaar 2,5%

11 <> 20 jaar 3,2%

> 20 jaar 3,6%

Activa => € 2,5 mln Maatwerk

Deze percentages zijn begin april 2014 afgegeven. De administratieve organisatie van de treasuryfunctie is georganiseerd conform het door ons in 2014 vastgestelde Treasurystatuut.

4.3.2 Risicobeheer

4.3.2.1 Renterisicobeheer Renterisico over de vlottende schuld

De kasgeldlimiet wordt conform de Wet FiDO berekend naar een vast percentage (8,5%) van het begrotingstotaal per 1 januari. Voor 2015 is de kasgeldlimiet voorlopig berekend op € 51 mln. Zolang de korte rente lager is dan de rente voor langere looptijden zal de kasgeldlimiet optimaal worden benut. Renterisico over de vaste schuld

Voor het renterisico over het begrotingstotaal geldt een norm van maximaal 20% per jaar. Dit houdt in dat wij in enig jaar niet meer dan een bedrag ter grootte van 20% van het begrotingstotaal aan herfinanciering dan wel renteherziening mogen hebben. Dat maximum percentage is door het Rijk ingesteld om een enigszins stabiele rentelast over de jaren te

158

bewerkstelligen. In onderstaand overzicht is dit voor onze gemeente weergegeven voor de komende 5 jaren.

Renterisiconorm (bedragen x € 1 mln.) 2015 2016 2017 2018 2019

- Maximaal renterisico op vaste schuld 72,6 50,4 55,8 71,1 71,1

- Renterisiconorm 120 120 120 120 120

Ruimte onder limiet 47,4 69,6 64,2 49,9 49,9

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de renterisiconorm in 2015 en verdere jaren niet overschreden gaat worden. Voor 2015 houden we voorlopig rekening met € 50 mln aan nieuwe leningen. Het te lenen bedrag is vooral benodigd voor herfinancieringen. Rekening houdend met enige onderuitputting, verwachten we dat de nieuwe investeringen kunnen worden betaald uit de afschrijvingen.

4.3.2.2 Kredietrisico’s op beleggingen

Restant vordering Per 1-1-2015

Kredietrisico op beleggingen (bedragen x € 1 mln)

Absoluut %

Waarvan met aanvullende zekerheid

- Gemeenten / provincies - -

- Woningbouwcorporaties met garantie WSW 21,4 36,7%

- Semi-overheidsinstanties 15,0 25,6%

- Financiële instellingen met rating A, of hoger 12,3 21,1%

- Overige instellingen 9,7 16,6% 0,7

Totaal 58,4 100,0%

De beleggingen zijn oplopend gerangschikt naar risico, waarbij alle beleggingen binnen de toegestane kredietrisico’s vallen.

4.3.2.3 Risico’s op verstrekte gemeentegaranties De gemeenteraad heeft vooral in het verleden garanties verstrekt voor leningen die onder meer door lokale woningbouwverenigingen, verzorgingstehuizen, sportverenigingen en dergelijke zijn aangegaan. Tegenwoordig opereren er waarborgfondsen voor woningbouw, zorg en dergelijke. Hiermee wordt een rechtstreeks beroep op de gemeente om garant te staan voor leningen, aangegaan door deze instanties, steeds kleiner. Bij de woningbouw is de gemeente nog steeds verplicht om als ‘achtervang’ garant te staan. Ons college heeft besloten om vanaf 1-1-2011 niet meer garant te staan voor nieuwe leningen die worden verstrekt onder de Nationale Hypotheek Garantie (NHG).

Restant bedrag per 1-1-2014

Risico op gemeentegaranties (bedragen x € 1 mln.)

Absoluut %

- Rechtstreekse garantstelling 8,4 1,8%

- Als achtervang met WSW-garantie 462,3 98,2%

Totaal 470,7 100%

159

4.3.3 Gemeentefinanciering

4.3.3.1 Financieringspositie De jaarlijkse financieringsbehoefte wordt bepaald door een aantal elementen:

• mutaties in de leningen- en beleggingenportefeuille;

• de begrote besteding van de reserves en voorzieningen;

• Meerjarige investeringsplannen;

• het meerjarige liquiditeitsverloop van het Grondbedrijf. In 2015 voorzien wij een financieringsbehoefte van circa € 50 mln. Dit gaat om herfinanciering van een deel van de huidige leningenportefeuille. Voor 2016 voorzien wij geen nieuwe financieringsbehoefte omdat er nauwelijks nieuwe investeringsplannen zijn. Daarnaast verwachten we een behoorlijk positieve kasstroom uit grondbedrijfactiviteiten. Ook in de jaren 2021 en verder is de financieringsbehoefte beperkt. Bij de invulling van de looptijden voor de nieuwe financieringsbehoefte 2014 en 2015 zullen wij met deze situatie rekening houden.

Meerjarige financieringsbehoefte

-20.000,00

-10.000,00

0,00

10.000,00

20.000,00

30.000,00

40.000,00

50.000,00

60.000,00

70.000,00

80.000,00

90.000,00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Meerjarig financieringsbehoefte

4.3.3.2 Leningenportefeuille opgenomen gelden

Mutaties leningenportefeuille Bedrag (x € 1 mln.)

Gemiddelde rente

Stand per 1 januari 2015 597,2 3,24 %

- Nieuwe leningen + 50,0 1,99 %

- Reguliere aflossing - 72,6 3,0 %

- Vervroegde aflossing n.v.t.

- Renteherziening n.v.t.

Stand per 31 december 2015 574,6 3,18 %

Volgens de voorlopige raming zal in 2015 voor € 50 mln aan leningen moeten worden aangetrokken. De looptijden van de nieuwe leningen worden afgestemd op het meerjarenfinancieringsperspectief.

160

Het verloop van de leningportefeuille vanaf 2011:

Verloop leningportefeuille

-100

0

100

200

300

400

500

600

700

2011 2012 2013 2014 2015

jaren

in m

iljo

enen e

uro

s

2,00%

2,50%

3,00%

3,50%

4,00%

4,50%

gem

iddeld

e r

ente

per

1-1

stand 1-1 mutaties gemiddelde rente per 1-1

4.3.3.3 Leningportefeuille uitgezette gelden Tot deze portefeuille behoren vooral de leningen die conform uw besluiten zijn verstrekt aan woningbouwverenigingen, Orpheus, sportverenigingen, het Wereld Natuurhuis en dergelijke. Verder vallen hier de gelden onder die belegd zijn vanwege de verkoop van voormalige VNB-aandelen.

Mutaties beleggingenportefeuille Bedrag (x € 1 mln)

Gemiddelde rente

Stand per 1 januari 2015 58,4 4,40%

- Nieuwe beleggingen 0,0 0.0%

- Reguliere aflossing -0,4 4,4%

- Vervroegde aflossing n.v.t.

- Renteherziening (oud percentage) 0,6 4,4%

- Renteherziening (nieuw percentage) 0,6 4,2%

Stand per 31 December 2015 58,0 4,36%

4.3.4 (Netto) Schuldquote In het collegewerkprogramma hebben wij als aandachtspunt de Schuld(quote) benoemd. Voor de definitie van de Schuld hebben wij besloten om aansluiting te zoeken bij de door de VNG gehanteerde definitie. Deze berekeningswijze van de Netto Schuldquote zal ook worden voorgesteld als één van de toekomstige financiële kengetallen voor gemeenten. De definitie luidt: (Onderhandse leningen+overige vaste schuld+kortlopende schuld+overlopende passiva -/- langlopende uitzettingen -/- kortlopende (debiteuren) vorderingen en uitzettingen -/- liquide middelen -/- overlopende activa) / totaal van de inkomsten op de exploitatiebegroting. Onze Netto schuldquote kwam per 31-12-2013 uit op 143%.

161

Hoe kunnen we de schuldquote verlagen?

• Indien we de inkomsten in de exploitatie opvoeren, heeft dat een positief effect. Als die inkomsten worden toegevoegd aan de reserves kan er schuld worden afgelost. Dan ontstaat een extra positief effect op de netto schuldquote.

• Indien we bezittingen verkopen. Met de opbrengst kan schuld worden afgelost.

• Als we minder investeren dan afschrijven, ontstaat een positieve kasstroom waarmee schuld kan worden afgelost.

Al deze mogelijkheden hebben (politiek bestuurlijke) consequenties, die verder gaan dan alleen een verlaging van de netto schuldquote.

Overigens is de verwachting dat de netto schuldquote in de komende jaren zal dalen als gevolg van:

• Effect grondexploitatie - in de huidige begroting is rekening gehouden met het inlopen van de eerdere verliezen vanuit het grondbedrijf. Elk jaar wordt daarmee een deel van de schuld afgelost.

• Toename Algemene Reserve – wij “sparen” vanuit de begroting om de Algemene Reserve de komende jaren te verhogen tot tenminste € 15 mln in 2022. Ook daarmee kan een deel van de schuld worden afgelost.

• Afstoten vastgoed – we ontwikkelen beleid dat gericht is op (versnelde) afstoting van oneigenlijk woningbezit. Ook voor regulier vastgoed, voor zover dat niet meer functioneel is voor de gemeente, wordt beleid ontwikkeld.

Hoe hier over te rapporteren?

Wij stellen voor om telkens bij de jaarrekening over dit financiële kengetal te rapporteren. Daarnaast zullen we bij elke volgende MPB een prognose maken van de te verwachten uitkomst van de komende jaren. Over de voortgang van de later te bepalen voorstellen, zullen wij u bij de reguliere rapportages berichten.

163

4.4 Paragraaf Verbonden partijen

4.4.1 Inleiding Verbonden partijen zijn derde rechtspersonen waarmee de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel in het bestuur van een rechtspersoon of het hebben van stemrecht. Financieel belang is er, als de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld en die kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Wij hebben bestuurlijke en financiële belangen in gemeenschappelijke regelingen, deelnemingen en pps-constructies. Afhankelijk van onze mate van verbondenheid (bijv. geplaatst aandelenkapitaal) zijn wij in meer of mindere mate in staat om invloed op het beleid van de betreffende verbonden partij uit te oefenen.

4.4.2 Visie op verbonden partijen Het gemeentebestuur van twee of meer gemeenten kunnen afzonderlijk of samen een gemeenschappelijke regeling treffen ter behartiging van één of meer belangen van die gemeenten. Hieronder volgt een toelichting op de gemeenschappelijke regelingen, waarin de gemeente Apeldoorn deelneemt. Vanuit het oogpunt van het behartigen van het publieke belang, is Apeldoorn deels of geheel in het bezit van de aandelen van een aantal vennootschappen. Onderstaand worden per programma deze deelnemingen toegelicht. Publiek private samenwerking is een middel om beleidsdoelen te realiseren. De samenwerking met marktpartijen moet meerwaarde opleveren. Meerwaarde in de vorm van het benutten van kennis en expertise van andere partijen en het spreiden van risico’s kan leiden tot efficiëntere uitvoering van plannen en projecten. Onderstaand een toelichting op deze PPS-constructies. Ten opzichte van voorgaande jaren is de opzet van de paragraaf gewijzigd mede vanwege aanpassing van de wettelijke voorschriften (BBV). Deze aanpassingen voorzien o.a. in het expliciet benoemen van belangrijke risico’s bij en inzage in de vermogenspositie (hoofdlijnen) van de verbonden partijen. Uw raad heeft in het verleden aangegeven behoefte te hebben aan meer sturingsinstrumenten met betrekking tot de verbonden partijen. Separate voorstellen in dit kader kunnen voor de MPB 2016-2019 leiden tot verdere aanpassing van deze paragraaf.

4.4.3 Overzicht van verbonden partijen

a. Gemeenschappelijke regelingen Programma 1

Regio Stedendriehoek Vestigingsplaats: Deventer

Doel en openbaar belang: Op intergemeentelijk niveau de belangen behartigen met betrekking tot gemeente overstijgende aangelegenheden op het terrein van ruimtelijke en sociale ontwikkeling, wonen, verkeer en vervoer en economische zaken Deelnemers: 7 gemeenten met in totaal 414.000 inwoners) Financiële bijdrage 2015: In de begroting van de regio Stedendriehoek is de totale gemeentelijke bijdrage geraamd op € 1.032.000. De bijdrage van de gemeente Apeldoorn bedraagt € 393.000. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: De begroting 2015 is opgebouwd op basis van de op 29 december 2013 ondertekende en bekrachtigde "De Agenda Stedendriehoek". De rode

164

draad hierin is om naast de samenwerking tussen de zeven regiogemeenten ook externe partners uit het bedrijfsleven, het onderwijs en maatschappelijke organisaties te betrekken bij het realiseren van maatschappelijke opgaven. In gezamenlijkheid is de nieuwe koers van de regio bepaald. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 169.000 en € 294.000 Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 3.600.000 en € 3.298.000 Rekeningresultaat 2012 en 2013:

Risico(’s): het weerstandsvermogen van de regio Stedendriehoek is niet groot. Indien de regio op enig moment onverhoopt niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen, moet teruggevallen worden op de deelnemende gemeenten. Programma 2

Veiligheidsregio N.O. Gelderland/GHOR Vestigingsplaats: Apeldoorn

Doel en openbaar belang: op regionaal niveau voorkomen, beperken en bestrijden van grootschalige incidenten en rampen, coördinatie van multidisciplinaire samenwerking van hulpverleners en uitvoeren van brandweertaken. Deelnemers: 22 gemeenten met 812.000 inwoners. Financiële bijdrage 2015: € 11.425.000. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015:

• De basisbrandweerzorg is afgestemd op de risico’s in het vastgestelde risicoprofiel Epe-Voorst-Apeldoorn.

• Binnen het nog nader uit te werken prestatiecontract realiseren van de primaire processen beheersen risico’s, bestrijden incidenten en normalisatie situatie. (NB hiervoor worden eind 2014 in overleg met de gemeenteraad ipv de huidige opkomsttijden nieuwe prestatie-indicatoren geformuleerd).

• Opnieuw beoordelen en vaststellen risicoprofiel en regionaal beleidsplan. In 2015 wordt het beleidsplan 2016-2020 opgesteld. Het risicoprofiel wordt in 2015 geactualiseerd.

• Het realiseren van een actueel regionaal dekkingsplan.

• Het organiseren van 2 multidisciplinaire oefeningen.

• Vaststelling van de beleidsvoornemens uit MOED (Masterplan voor een Optimale, Effectieve, Doelmatige brandweerorganisatie) en de implementatie daarvan in de periode 2015-2018, inclusief de regionaal te realiseren taakstellingen.

Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 4,6 mln en € 6,5 mln, waarvan € 1,4 mln wordt terugbetaald aan de gemeenten ter afrekening van de gemeentelijke bijdragen 2013. Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 8,2 mln en € 36,7 mln Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 1,2 mln en € 2,8 mln

Risico(’s): De VNOG heeft een buffer van € 5,1 mln om risico's op te vangen. Hiervan is € 1,7 mln bestemd voor het opvangen van risico's binnen de brandweerclusters. Belangrijkste risico's zijn de managementtaakstelling van € 1,2 mln, die nog moet worden gerealiseerd en de implementatie van MOED, waarvoor een reserve van € 600.000 is gevormd. Voor de brandweerclusters is de aanpassing van de werkkostenregeling een risico. Vooralsnog lijkt de buffer voldoende groot om de risico's zoals benoemd in de begroting 2015 van de VNOG op te vangen. Programma 4

Omgevingsdienst Veluwe IJssel (OVIJ) Vestigingsplaats: Apeldoorn Doel en openbaar belang: het behartigen van de belangen van de deelnemers ter zake van vergunningverlening, toezicht en handhaving in het kader van het omgevingsrecht. Het samenwerkingsverband richt zich in eerste instantie op de uitvoering van milieutaken. Apeldoorn heeft ook milieuadvisering over diverse thema’s (bodem, geluid etc.) bij OVIJ ondergebracht. Deelnemers: gemeenten Apeldoorn, Brummen, Epe en Voorst en Provincie Gelderland. Financiële bijdrage 2015: € 4.104.000.

165

Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: De beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015 worden vastgelegd in de in het najaar 2014 op te stellen Dienstverleningsovereenkomst gemeente Apeldoorn/ Omgevingsdienst Veluwe IJssel. Eigen vermogen (rekening 2013): € 998.000, waarvan in 2014 € 704.000 is terugbetaald aan de deelnemende gemeenten en provincie. Vreemd vermogen (rekening 2013): € 741.000. Rekeningresultaat 2013: € 998.000 Risico(’s): OVIJ heeft een algemene reserve gevormd van € 150.000 en een budget van € 60.000 in de begroting om risico's op te vangen. Belangrijkste risico is, dat OVIJ de efficiencytaakstelling die met de deelnemende gemeenten en provincie is afgesproken, niet of vertraagd realiseert Vooralsnog is de buffer voldoende om de risico's van OVIJ op te vangen.

Programma 6

Felua-groep Vestigingsplaats: Apeldoorn Doel en openbaar belang: in kader van de Participatiewet mensen die door diverse oorzaken (lichamelijk, verstandelijk, psychisch, langdurige werkloosheid) een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben, zoveel mogelijk begeleiden en ontwikkelen zodat zij het meeste uit zichzelf kunnen halen. Dit kan zijn door regulier werk, individuele of groepsdetacheringen, begeleid werken of werken binnen de Felua-groep. Deelnemers: 3 gemeenten (Apeldoorn, Epe en Heerde) Financiële bijdrage 2015: € 25 mln. (rijksbijdrage Apeldoorn in kader van WSW-oud) Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: Felua-groep zal in 2014 een koers opstellen waarmee zij zich voorbereidt op de veranderingen die samenhangen met de komst van de Participatiewet per 1 januari 2015. Deze raakt Felua doordat er geen nieuwe instroom in de Wsw meer zal zijn en er door het Rijk wordt bezuinigd op de vergoeding per SW'er. Felua-groep zal de samenwerking met het Activerium intensiveren. Later in 2014 worden de prestatieafspraken 2015 opgesteld tussen het college en het DB van Felua-groep. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 5,8 mln. en € 5,0 mln. Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 6,8 mln. en € 3,8 mln. Rekeningresultaat 2012 en 2013: nadeel van respectievelijk € 0,76 mln. en € 0,46 mln. Nadeel komt ten laste van het eigen vermogen van de Felua-groep. Risico(’s): uit de meerjarenbegroting van Felua volgt een cumulatief tekort van € 2,4 mln tot en met 2018. Dit tekort kan Felua-groep nog uit eigen reserves dekken. In deze begroting is geen rekening gehouden met nog te ontwikkelen veranderingen in het verdienmodel van Felua-groep. Als de tekorten groter worden dan begroot, dan kan het eigen vermogen onvoldoende zijn en kan Felua-groep een financieel beroep doen op de in de GR participerende gemeenten.

Programma 7

GGD Noord- en Oost Gelderland Vestigingsplaats: Apeldoorn

Doel en openbaar belang: het bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van de inwoners. Ten behoeve van de wettelijke verplichting op het gebied van collectieve preventie volksgezondheid werken gemeenten in de Achterhoek, de Stedendriehoek en de Noord Veluwe samen. Deelnemers: 22 gemeenten met in totaal 812.000 inwoners Financiële bijdrage 2015: € 2.158.000 Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: Voor de GGD vormen de Strategische Visie 2009 - 2013 en de Bestuursagenda 2012 - 2014 het inhoudelijke kader. De kern van die visie is dat de gemeenten die deelnemen in de GGD Noord- en Oost Gelderland hebben gekozen voor een organisatie die zich versterkt als gemeentelijke gezondheidsdienst. In 2013 is de gemeentelijke nota Op uw Gezondheid 2013 -2016 opgesteld, waarin beleidsvoornemens staan op het gebied van preventiebeleid en waar de GGD Noord- en Oost Gelderland nauw bij is betrokken. Prestatieafspraken:

166

• Jeugdgezondheidszorg; doorontwikkeling van het basistakenpakket preventieve jeugdgezondheidszorg voor 4-19 jarigen. Flexibiliseren van de contactmomenten. Een extra contactmoment voor adolescenten in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Deelnemen aan de pilots voor integrale jeugdgezondheidszorg

• Algemene gezondheidszorg: verdere ontwikkeling en borging van de samenwerking met de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (GHOR) op het gebied van veiligheid en gezondheid. Stimuleren van de seksuele weerbaarheid en bescherming tegen ongewenste zwangerschap en soa’s en hiv.

• Kennis en expertise; beleidsadviezen op maat aan gemeenten voor volksgezondheid. Bijdragen in de blijvende borging van de succesvolle effecten van het alcoholmatigingsproject. Betere uitwisseling tussen wetenschap, beleid en praktijk d.m.v. de academische werkplaats Agora. Ondersteunen - op inhoud en proces – van de intensivering van de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars

• Maatschappelijke zorg; aansluiten/ondersteunen bij de veranderingen die de gemeenten doorvoeren bij de transities

Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): ): € 3.765.000 en € 3.507.000 Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): Geen. Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 470.000 en € 391.000

Risico(’s):

• Minder afname door de gemeenten van de plusproducten zoals jeugd-, algemene zorg en kennis en expertise.

• Opnieuw bezuinigingstaakstellingen bij gemeenten

• Gemeenten kunnen besluiten om in het kader van de decentralisatieopgaven met het onderdeel Jeugdgezondheidszorg uit te treden. De JGZ hangt nauw samen met de andere taakgebieden van de GGD.

b. Deelnemingen Programma 1

Bank Nederlandse Gemeenten Vestigingsplaats: Den Haag

Doel en openbaar belang: De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor maatschappelijk belang. Via financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Aandelenbelang: De Staat is de houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een waterschap. Ieder jaar wordt door de bank dividend uitgekeerd. de gemeente Apeldoorn heeft 0,24% van de aandelen. Financieel belang: Over 2013 is € 168.000 aan dividend ontvangen. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: nvt Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 2,8 mld en € 3,6 mld

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): ca. € 139 mld en ca. € 128 mld Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 332 mln en € 283 mln Dividend 2012 en 2013: € 197.000 en € 168.000 Risico(’s): Bij tegenvallende winstontwikkeling, dan wel een lagere uitbetaalratio over de winst kan het dividend tegenvallen. NV Luchthaven Teuge Vestigingsplaats: Teuge

Doel en openbaar belang: Faciliteren van General Aviation vliegverkeer en daaraan verbonden recreatie en bedrijvigheid binnen wettelijke en door de aandeelhouders gestelde kaders. Aandelenbelang: 54 % Financieel belang: De gemeente Apeldoorn heeft € 1 mln ingebracht in NV Luchthaven Teuge. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015:

• Kostendekkende exploitatie

167

• Voorbereiding van een nieuw luchthavenbesluit

• Doorontwikkeling conform bedrijfsplan 2012

Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 1,8 mln en € 1,8 mln

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013):€ 1,9 mln en € 1,9 mln

Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 180.000 en -/- € 30.000 Dividend 2012 en 2013: nvt Risico(’s):

• achterblijven van het aantal vliegbewegingen ten opzichte van de planning

• hoge brandstofprijzen, waardoor lagere marge

• afhankelijkheid van vliegschool als grootste gebruiker van het vliegveld NV Nuon Energy Vestigingsplaats: Amsterdam Doel en openbaar belang: Nuon Energy is het productie- en leveringsbedrijf van Nuon. In 2009 is Nuon gesplitst in een productie/leveringsbedrijf en een netwerkbedrijf (Alliander). De publieke aandeelhouders hebben Nuon Energy verkocht aan het Zweedse energiebedrijf Vattenfall. De laatste tranche van de aandelenoverdracht vindt plaats in 2015. Aandelenbelang: In 2009 is 49% van de aandelen overgedragen en vervolgens in 2011 15%. In juni 2013 is de derde tranche van 15% van de aandelen overgedragen. Apeldoorn bezit nu nog 12.352 aandelen A. Dit is de vierde en laatste tranche, die in 2015 wordt overgedragen. Financieel belang: de dividenduitkering gedurende de periode van aandelenoverdracht is vastgesteld op 2% van de verkoopwaarde van de nog niet overgedragen aandelen. Over 2013 is € 18.000 dividend uitgekeerd. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: nvt Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 3,333 mld en € 2,922 mld Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 3,501 mld en € 3,435 mld Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 333 mln en € 210 mln Dividend 2012 en 2013: € 30.500 en € 18.000 Risico(’s): minimaal Alliander NV Vestigingsplaats:Utrecht

Doel en openbaar belang: Alliander is het netwerkbedrijf van het voormalige Nuon en in 2009 afgesplitst. Het netwerkbedrijf heeft alleen publieke aandeelhouders. Aandelenbelang: 0,0043% Financieel belang: Het resultaat (na belastingen en correctie) van Alliander in 2013 was € 288 mln. Hiervan is € 125 mln als dividend uitgekeerd. De gemeente Apeldoorn heeft hiervan 0,0043% ontvangen; dat is € 53.750. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: T.a.v. de groeistrategie van Alliander hebben de aandeelhouders in 2014 ingestemd met het voorstel tot schaalvergroting. De aandeelhouders hebben niet ingestemd met het voorstel van Alliander om deze groei in Duitsland te realiseren. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 3,203 mld en € 3,375 mld

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 4,211 mld en € 4,173 mld

Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 224 mln en € 288 mln Dividend 2012 en 2013: € 32.000 en € 53.750 Risico(’s): minimaal

Vitens Vestigingsplaats: Arnhem Doel en openbaar belang: Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf in Nederland en verzorgt de drinkwatervoorziening in de gemeente Apeldoorn. Vitens is afgelopen jaren ontstaan uit fusies van lokale en regionale drinkwaterbedrijven. In 2007 heeft de gemeente een belang in Vitens genomen. Aandelenbelang: 1 aandeel Financieel belang: Het financieel belang is gering. Het netto resultaat van Vitens in 2013 was een winst van € 39,3 mln, waarvan 40% aan dividend is uitgekeerd. Het dividend voor Apeldoorn bedroeg € 2,72.

168

Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: nvt Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 386 mln en € 438 mln Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 1,045 mld en € 1,043 mld

Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 29,6 mln en € 39,3 mln Dividend 2012 en 2013: € 2,57 en 2,72 Risico(’s): nvt

Recreatiegemeenschap Veluwe Vestigingsplaats: Arnhem

Doel en openbaar belang: Het (laten) exploiteren van dagrecreatieve voorzieningen voor een breed publiek Aandelenbelang: Apeldoorn heeft 17% van de aandelen. Voor Apeldoorn is de laagdrempeligheid en het onderhoud van de recreatieve voorzieningen van belang zoals Busloo. De gemeente kan hierop in hoofdlijnen invloed uitoefenen. Financieel belang: De nominale waarde bedraagt € 32.604. De aandeelhouders hebben afgesproken dat de eerste vijf jaar van het aandeelhouderschap (t/m 2016) geen dividend wordt uitgekeerd. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: nvt

Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013):€ 43,4 mln en € 49,9 mln

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 24,1 mln en € 20,8 mln

Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 2,3 mln en € 3,6 mln

Dividend 2012 en 2013: geen Risico(’s): minimaal

Programma 3

BV Parkeerexploitatie Orpheus Vestigingsplaats: Apeldoorn Doel en openbaar belang: Het beheren en exploiteren van de parkeervoorzieningen gelegen aan het Churchillplein in Apeldoorn. Aandelenbelang: de gemeente is voor100% aandeelhouder Financieel belang: Jaarlijkse bijdrage van circa € 300.000 ter dekking van het exploitatietekort. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: de BV houdt zich bezig met het beheren en exploiteren van de parkeergarage gelegen bij schouwburg Orpheus. Voor 2015 is sprake van een regulier onderhoudsjaar, waarin lopende zaken zoals kleine reparaties en reguliere vervangingen zijn inbegrepen. Er is vooralsnog geen sprake van gepland groot onderhoud. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): -/- 54.000 en -/- 64.000 Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 175.000 en € 190.000 Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 59.000 en -/- € 11.000 Dividend 2012 en 2013: nvt Risico(’s): Bij een blijvende negatieve reserve zal de gemeente een extra kapitaalstorting moeten doen of de exploitatiebijdrage moeten verhogen. Programma 4

Circulus B.V. Vestigingsplaats: Apeldoorn Doel en openbaar belang: Circulus heeft als primaire doel de wettelijk taak van de gemeente met betrekking tot het inzamelen van laten verwerken van huishoudelijk restafval te vervullen. Daarnaast heeft zij een adviserende en ondersteunende rol ten aanzien van afvalmanagement in de breedste zin. Aandelenbelang: De gemeente Apeldoorn heeft 55% van de aandelen. Financieel belang: De nominale waarde van de aandelen bedraagt € 29.900. De jaarlijkse omvang van de dienstverleningskosten bedraagt circa € 8,9 mln. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: In de loop van 2014 zal de fusie van Circulus met Berkel Milieu NV worden geëffectueerd.

169

Met Circulus is een specifieke dienstverleningsovereenkomst gesloten, een resultatenovereenkomst. Hierin zijn de specifieke, reguliere, werkzaamheden opgenomen die Circulus de gemeente levert. Inclusief budgetten en prestatie indicatoren. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 4,7 mln en € 4,8 mln. Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 12,9 mln en € 14,2 mln, waarvan € 5,7 mln leningen van de aandeelhouders. Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 1,8 mln en € 1,8 mln. Dividend 2012 en 2013: Aan Apeldoorn is in 2012 € 1,1 mln en in 2013 € 0,9 mln dividend uitgekeerd. Risico(’s): - Risico is, dat minder afval wordt aangeboden voor de afvaloverslag. Dit zal effect hebben op het resultaat van het overslagbedrijf van Circulus en leiden tot een lagere dividenduitkering. - De risico's voor de gemeente als aandeelhouder zijn gering. De gemeente heeft de regie over de afvalinzameling en legt prestatie- en prijsafspraken vast in de dienstverleningsovereenkomst.

Programma 8

Stichting Exploitatiegarantiefonds OSCA Vestigingsplaats: Apeldoorn

Doel en openbaar belang: de stichting beheert 2 exploitatiegarantiefondsen, te weten één fonds gericht op de eerste 10 jaar en één fonds gericht op de periode na deze 10 jaar. Op verzoek van exploitant Exploitatiemaatschappij Omnisportcentrum BV kan in enig jaar de stichting een bijdrage verstrekken in het verlies op de exploitatie van het Omnisportcentrum, indien dit wordt veroorzaakt door een onvoorziene omstandigheid of door bijvoorbeeld een tekort op de participatie in een topsportevenement. Een resterend saldo aan het eind van de exploitatieperiode wordt uitgekeerd aan de Exploitatiemaatschappij Omnisportcentrum B.V. Aandelenbelang: niet van toepassing. Financieel belang: van belang is dat de stichting goed beheer voert. De gemeente kan dit controleren aan de hand van de jaarverslagen Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: het voeren van goed beheer Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 425.000 en € 548.000

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 11.000 en € 11.000 (kort vreemd vermogen) Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 46.000 en € 45.000

Dividend 2012 en 2013: niet van toepassing. Risico(’s): de gemeente loopt geen risico.

Exploitatiemaatschappij Omnisportcentrum B.V Vestigingsplaats: Apeldoorn Doel en openbaar belang: met deze exploitatiemaatschappij, dochter van Libéma Vastgoed, heeft de gemeente in 2006 een Huur- en Exploitatieovereenkomst Omnisportcentrum Apeldoorn afgesloten voor de exploitatie van het Omnisport Apeldoorn. Met het Omnisport accommodeert Apeldoorn lokale en landelijke sportorganisaties. Omnisport draagt bij aan de uitstraling van Apeldoorn Aandelenbelang: niet van toepassing. Financieel belang: de exploitatiemaatschappij ontvangt jaarlijks een contractueel overeengekomen exploitatiebijdrage van de gemeente van ruim € 700.000. Beleidsvoornemens/prestatieafspraken 2015: nakoming van de in de een Huur- en Exploitatie-overeenkomst overeengekomen afspraken. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 465.000 en € 785.000 Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 450.000 en € 812.000 (kort vreemd vermogen) Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 313.000 en € 319.000 Dividend 2012 en 2013: niet van toepassing

Risico(’s): het exploitatierisico is voor de exploitatiemaatschappij. De gemeente loopt geen rechtstreeks financieel risico. Wij kunnen wel afbreuk leiden door teruglopende evenementen-

170

kalender Omnisport, door verslechtering relatie tussen exploitatiemaatschappij en gebruikers, door gebreken aan het Omnisport etc.

NV Orpheus theater/congrescentrum

Vestigingsplaats: Apeldoorn.

Doel en openbaar belang: het aanbieden van een breed cultureel programma. Het bieden van accommodatie en ondersteuning voor culturele organisaties in Apeldoorn, zowel op amateur- als op professioneel niveau. Aandelenbelang: De gemeente Apeldoorn bezit 72,7% van de aandelen. Financieel belang: De aandelen hebben een nominale waarde van € 270.000. De gemeente verstrekt een subsidie van jaarlijks ruim € 4 mln (2015 € 4,5 mln, vanaf 2016 jaarlijks € 4,2 mln. De gemeente is tevens eigenaar van gebouw, gronden en parkeergarage. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: op 31 mei 2012 is de nota Spin-Off doorkijk Cultuur 2013-2016 in de PMA besproken waarin de beleidsplannen en de prestatieafspraken van de grote culturele instellingen, waaronder Orpheus, zijn opgenomen. Orpheus heeft een Meerjarenbeleidsplan 2012-2015 gepresenteerd met verschillende maatregelen om zo snel mogelijk tot een gezonde exploitatie te komen. Bij de behandeling van de BBB 2013-2016 en Zomernota 2012 is besloten tot een extra subsidie aan Orpheus van € 900.000 voor 2013 en 2014 en € 450.000 voor 2015. De gevraagde investeringsbijdrage tot een bedrag van € 450.000 is niet beschikbaar gesteld. Daarbij is verwezen naar de bestaande kredietfaciliteit die Orpheus heeft bij de gemeente. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): -/- € 635.000 en -/- € 548.000 Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 4,8 mln en € 4,8 mln Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 254.000 en € 88.000. Dividend 2012 en 2013: nvt. Risico(’s):

• De financiële doelstelling voor 2015 staat onder druk, omdat de aanvullende subsidie in 2015 met € 450.000 en in 2016 met € 900.000 wordt verlaagd. Dit betekent dat de afboeking van de ‘eeuwigdurende’ vordering van € 821.000 op de gemeente getemporiseerd zal moeten worden. Gehoord uw raad (bij de behandeling van de BBB 2013-2016), hebben wij Orpheus hiervoor meer tijd gegeven.

• De NV heeft een negatief eigen vermogen .Als komende jaren geen positief rekeningresultaat wordt gerealiseerd en het eigen vermogen wordt aangevuld is het risico, dat de waardering van de aandelen op de gemeentelijke balans moet worden afgeboekt.

Programma’s 5, 7 en 8

Accres Apeldoorn BV Vestigingsplaats: Apeldoorn.

Doel en openbaar belang: in opdracht van de gemeente beheren en verzorgen van de gebruikersexploitatie van de gemeentelijke maatschappelijke accommodaties. Vanwege juridische en fiscale aspecten en de wens om na de verzelfstandiging in 1999 de gemeentelijke aansturing zo maximaal mogelijk te laten zijn, is gekozen voor een vennootschapsconstructie. Aandelenbelang: de gemeente is voor 100% aandeelhouder. Financieel belang: de waarde van de aandelen op onze balans bedraagt € 18.151. De subsidie aan Accres bedraagt € 11.439.000. Accres huurt het gemeentelijk vastgoed voor € 6.500.000. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: in 2015 zullen verdere stappen gezet worden om te bepalen hoe wij in de toekomst het beheer en de exploitatie van ons (strategisch) maatschappelijk vastgoed gaan organiseren. De positie van Accres is daarbij een belangrijke factor. Tot hierover definitieve besluitvorming heeft plaatsgevonden blijven de bestaande prestatie afspraken met Accres van kracht. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 3,1 mln en € 4 mln. Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 7,5 mln en € 3,9 mln (kortlopende schulden Rekeningresultaat 2012 en 2013: € 428.000 en € 1.150.000. Dividend 2012 en 2013: in beide jaren is de afgesproken € 260.000 gerealiseerd.

171

Risico(’s): de raad heeft op 6 maart 2014 besloten dat het alleenrecht van Accres op beheer en exploitatie van het gemeentelijk vastgoed geen uitgangspunt meer is. Hieruit vloeit voor Accres het risico voort, dat het bedrijf in de toekomst een deel van haar huidige opdrachten verliest, waardoor de continuïteit van het bedrijf in gevaar kan komen. Daarnaast krimpt de portefeuille van Accres vanwege de door de gemeente opgelegde bezuinigingen. Het risico bestaat dat de BV dan niet meer kan voldoen aan haar dividendtaakstelling van € 260.000. Een klein deel van de medewerkers van Accres valt nog onder het Sociaal statuut 1999 ten tijde van het verzelfstandigen van Accres. Als deze medewerkers als gevolg van de bezuinigingen hun baan verliezen en niet binnen of buiten de BV herplaatst kunnen worden dan dient de gemeente de rechtspositionele en financiële verantwoordelijkheid over te nemen. Vanwege de sluiting van het Sportfondsenbad per 1/1/2015 loopt de gemeente hier een risico. c. PPS-constructies De PPS'en van het grondbedrijf worden gefinancierd via een schuldrelatie met de gemeente. Er is geen eigen vermogen van de partners gestort. Jaarlijks worden de kosten en opbrengsten in het onderhanden werk opgeboekt, respectievelijk afgeboekt; er is geen rekening resultaat. Alleen bij beëindiging kan er rekeningresultaat ontstaan. Programma 9

ZW Poort de Veldekster BV Vestigingsplaats: Ugchelen

Doel en openbaar belang: gemeenschappelijk tot exploitatie brengen van bouwgrond gericht op de realisering van woningbouw in een deelgebied van de Zuid West Poort. Financieel belang: kosten en opbrengsten met betrekking tot de grondexploitatie komen ten laste dan wel ten bate van de betrokken partijen op basis van een vastgelegde samenwerkingsovereenkomst. De gemeente neemt voor 25% deel in deze samenwerking. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: voor het wasserijcomplex bestaat een goed initiatief voor herontwikkeling met behoud van het bestaande. Voor 2014 zal de ontwikkeling hiervan in samenwerking met de partners nader uitgewerkt worden. Met een beperkt aantal kavels zal ook de bestaande samenwerking worden besproken. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 0

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 133.802 en € 111.716. Rekeningresultaat 2012 en 2013: niet van toepassing

Risico(’s): met de huidige marktomstandigheden is de verkoop van (grote) kavels in deze prijsklasse niet eenvoudig. Het risico zit met name in de fasering. Wegener Vestigingsplaats: Apeldoorn

Doel en openbaar belang: de transformatie van het plangebied passend binnen de visie voor de Zuidwestpoort. Financieel belang: de gemeente participeert voor 1/3 deel. Daarnaast treedt de gemeente op als financier voor het onroerend goed. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: de door de gemeente in 2014 op te stellen kantorenprogrammering kan aanleiding vormen de gemaakte afspraken te herzien. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 0

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): € 9.262.000 en € 9.382.000

Rekeningresultaat 2012 en 2013: niet van toepassing

Risico(’s): de ontwikkeling van kantorenprogramma in zijn algemeenheid vormt een groot risico. Voor het risico op gemeentelijke gronden is begin 2014 door de raad een algemene verliesvoorziening ingesteld en is de raad voor de Wegener-locatie (niet openbaar) geïnformeerd. Kanaalzone Zuid Vestigingsplaats: Apeldoorn

Doel en openbaar belang: partijen (corporaties, provincie en gemeente) zijn overeengekomen het plangebied gelegen aan de Kanaalzone Zuid in onderlinge samenwerking te ontwikkelen tot een

172

hoogwaardige locatie voor woningbouw, alsmede tot een locatie voor commerciële en maatschappelijke voorzieningen. Financieel belang: elke partij draagt 1/3 deel van het risico in de grondexploitatie. De corporaties zijn 100% verantwoordelijk voor de opstalontwikkeling. Beleidsvoornemens/ prestatieafspraken 2015: de locatie wordt op basis van een overeengekomen planning ontwikkeld. Voor de afname van gronden staan vaste data, de bouw van de opstallen is aan de corporaties. Zij hebben een afname plicht, geen bouwplicht. Eigen vermogen (rekening 2012 en 2013): € 0

Vreemd vermogen (rekening 2012 en 2013): - € 6.201.000 en - € 6.878/000

Rekeningresultaat 2012 en 2013: niet van toepassing. Risico(’s): met de vastgestelde herontwikkeling zijn veel risico’s uitgesloten. Toch blijft de marktontwikkeling voor de Pilot onzeker.

173

4.5 Paragraaf Grondbeleid

4.5.1 Algemeen Wat zijn wij verplicht te regelen in deze paragraaf?

De paragraaf grondbeleid maakt onderdeel uit van de Meerjaren programma Begroting (MPB) ‘nieuwe stijl’. Het grondbeleid vormt een vast onderdeel van de begroting en verantwoordingscyclus van de gemeente. Elk jaar is de gemeente op grond van het besluit Begroting en Verantwoording (BBV), verplicht om een paragraaf grondbeleid in zowel de meerjarenprogrammabegroting (vooruitblik) als de jaarrekening (terugblik) op te nemen. Dit is geen keuze. De paragraaf grondbeleid bevat tenminste: a. De visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de

programma’s die zijn opgenomen in de gemeentelijke meerjarenbegroting; b. Een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert. c. Een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie d. Een onderbouwing van de geraamde winstneming. e. Beleidsuitgangspunten omtrent reserves voor grondexploitatie in relatie tot de risico’s die

daaraan verbonden zijn. Ad a+b - Nota grondbeleid (verwijzing)

De gemeente Apeldoorn heeft haar visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de gemeentelijke meerjarenbegroting vastgelegd in de nota grondbeleid die op 13 juni 2013 door de raad is vastgesteld. In deze nota staat aangegeven welke vorm van Grondbeleid de gemeente voorstaat, en welke instrumenten het zal inzetten om het ruimtelijke beleid tot uitvoering te brengen. De nota grondbeleid betreft geen wettelijke verplichting. Ad c+d+e – Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (verwijzing)

In aanvulling op de begroting en de jaarrekening kent de gemeente Apeldoorn een meerjarenperspectief grondexploitaties (MPG). Het MPG geeft informatie over de actuele voortgang van de grondexploitaties. In het MPG wordt teruggekeken op het afgelopen jaar en vooruit gekeken naar de komende jaren. De te verwachten ontwikkelingen worden financieel vertaald. Tevens wordt een inschatting gemaakt van de risico’s. Kortheidshalve wordt naar de MPG 2014 verwezen die in de gemeenteraad van 5 juni 2014 is vastgesteld. Die publicatie vormt de laatst bekende bedrijfseconomische barometerstand rond het grondbedrijf. Wat willen wij regelen in deze paragraaf?

De focus in de MPB is gelegd op de verschillende programmalijnen. Grondbeleid is geen afzonderlijke programmalijn maar heeft wel invloed op en samenhang met de realisatie van bijvoorbeeld paragraaf 9 van Ruimtelijke leefomgeving. De paragraaf is géén middel om ‘nieuw beleid’ vast te stellen. Nieuw beleid wordt via de lijn College ter bespreking naar u als Raad gebracht. Deze paragraaf is een middel om:

actuele onderwerpen (bv nota Grondbeleid) terug te laten komen en nader uit te werken. toekomstige ontwikkelingen, waar grondbeleid een relatie mee heeft te agenderen.

In de Nota Grondbeleid is de Apeldoornse Grondbeleidskeuze samengevat in vijf beleidskaders. Als basis is gekozen voor een regierol op de grondmarkt. Apeldoorn laat de productie van bouwrijpe grond over aan andere partijen. In onderstaand figuur is deze overgang schematisch weergegeven. Onder het schema staan op de eerste plaats vastgestelde beleidsdocumenten. Vervolgens worden actuele onderwerpen vanuit de rolverdeling producent/regisseur benoemd die in deze paragraaf staan, onderwerpen die vanuit het MPG uitgewerkt worden en ontwikkelingen die de komende jaren bijzondere aandacht vragen.

174

Tijd (afbouw magazijnvoorraad grond)

Actief Facilitair

productie regie

inkoop kostenverhaal

bewerking

verkoop

Vastgesteld beleid

Algemeen Nota Grondbeleid (verwijzing)

Paragraaf Grondbeleid (begroting + rekening) (verwijzing)

Financieel Uitvoeringskader Grondbedrijf (verwijzing)

Specifiek Nota Gronduitgifteprijsbeleid (verwijzing)

Nota Gronduitgiftebeleid (verwijzing)

Notitie werkwijze en kostenverhaal bij zelfrealisatie (verwijzing)

Actuele ontwikkelingen (Onderwerpen in deze Paragraaf)

Ontwikkelingen fiscaal-juridisch vlak Samenvoegen Kostenverhaal AC1 + AC2

Onderwerpen uit te werken vanuit MPG

Niet in exploitatie genomen grond (NIEGG)

(verwijzing nota MPG, hfd 8)

Programmering (KWP) (verwijzing nota MPG, hfd 8)

Ontwikkelingen die de komende jaren aandacht vanuit de eenheid V&G vragen

Omgevingswet (ontwikkelingen) Bovenwijks

Waardecreatie - ontwikkelen zonder grond

Stedelijke herverkaveling

4.5.2 Actuele ontwikkelingen a. Ontwikkelingen op fiscaal-juridisch vlak Een van de instrumenten in het grondbeleid is de fiscalisering. De wet en regelgeving en (Europese) jurisprudentie volgen elkaar op en is constant aan veranderingen onderhevig. Door de constant veranderende weten regelgeving is het belangrijk dat een fiscale verkenning van een (ruimtelijke) ontwikkeling (publiek en privaat) al in een zeer vroeg stadium start. De complexe samenhang van wetten in relatie tot de aard van de casus (aankoop of verkoop van grond, een exploitatieovereenkomst, publiek private samenwerkingsverbanden) is bepalend voor de fiscaal juridische insteek van een project of gronduitgifte. Actuele ontwikkeling: (toekomstige) Vennootschapsbelasting Een van de fiscale ontwikkelingen die onze gemeente gaat raken is de Vennootschapsbelastingplicht voor (o.a.) het Grondbedrijf. Op dit moment wordt de wet geschreven en de verwachting is dat de staatssecretaris deze bekend maakt op Prinsjesdag 2014. De belastingplicht zal ingaan op 1 januari 2016. Welke impact dit heeft op het Grondbedrijf/de gemeente is nu nog niet te voorzien. b. Kostenverhaal Sinds in 2008 de nieuwe Wro is ingevoerd, is de gemeente verplicht de kosten die zij maakt bij en voor particuliere ruimtelijke ontwikkelingen te verhalen op de exploitant. Voor het verhalen van deze kosten wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde anterieure grondexploitatieovereenkomst I en II (ACI en ACII contracten). Bij een op te stellen contract zijn de volgende drie gevallen denkbaar:

175

• eenvoudige initiatieven

• Ingewikkelder situaties die multidisciplinair ter hand worden genomen

• Ingewikkelder initiatieven die met behulp van projectmatig werken worden aangevat Een volledige uiteenzetting van het onderwerp en de bijbehorende gedragslijn komen aan bod in de notitie werkwijze en kostenverhaal bij zelfrealisatie (verwijzing). Samenvoegen Anterieur Contract I+ II

Van oudsher wordt voor eenvoudige initiatieven door Ruimtelijke Leefomgeving gebruik gemaakt van zgn. betaalbrieven waarin de kosten voor het bestemmingsplan bij de exploitant in rekening werden gebracht. Echter, meer kosten kunnen en moeten verhaald worden. Gedurende de aanloop naar vaststelling van het bestemmingsplan is geconstateerd dat een bekrachtigde aanvullende overeenkomst (AC2), opgesteld door team Grond benodigd is. Inmiddels is de gang van zaken rondom de kleinere ontwikkelingen en grondexploitatie-overeenkomsten bekend en is in goed overleg tussen team Grond en Ruimtelijke Leefomgeving, besloten dat deze twee overeenkomsten gecombineerd gaan worden. Tijdens de beoordeling van de aanvraag van de exploitant tot wijziging van het bestemmingsplan in de zgn. Projectgroep Plan Initiatieven, zullen alle aspecten voor deze ontwikkeling aan de orde moeten komen. Een uitgebreidere rol van de in de PPI zittende vertegenwoordiger van team Grond wordt gevraagd omdat deze persoon moet inschatten of team Grond bij de opstelling van het contract moet worden betrokken. De betrokkenheid van team Grond is gewenst/noodzakelijk aangezien de verantwoordelijkheid voor het kostenverhaal ligt bij het team Grond. De betreffende planeconoom moet beoordelen of het bestemmingsplan economisch uitvoerbaar is. Daarnaast is de betrokkenheid van team Grond noodzakelijk indien er tevens sprake is van een gedeeltelijke gronduitgifte (verantwoordelijkheid van het Grondbedrijf). Tevens is de betrokkenheid gewenst voor de noodzakelijke privaatrechtelijke expertise.

177

4.6 Paragraaf Lokale heffingen

4.6.1 Inleiding De baten van de gemeente bedragen voor 2015 € 503 mln, exclusief verrekening met reserves. Meer dan de helft daarvan wordt ontvangen van het Rijk via de algemene uitkering uit het Gemeentefonds en specifieke uitkeringen (bijv. sociale zekerheid, maatschappelijke dienstverlening). Bij de overige baten moet u denken aan bouwgrondexploitatie, interne verrekeningen en eigen belastingen (heffingen, rechten en leges). Bij de heffingen is de onroerende- zaakbelasting de belangrijkste component.

Lokale heffingen 2015: € 88,5 mln

OZB

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Parkeerbelasting

Omgevingsvergunning (bouw en)

Overig

Leges Burgerzaken

4.6.2 Overzicht belastingen en heffingen

Gemeenten zijn beperkt in de soorten belastingen die ze mogen heffen. Deze zijn limitatief opgesomd in de wet. Naast belastingen, heft de gemeente rechten en leges voor individuele dienstverlening aan haar burgers. De tarieven van deze rechten en leges dienen zodanig vastgesteld te worden dat de geraamde opbrengsten de geraamde kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. De opbrengst van deze zogeheten gebonden heffingen dient alleen ter bestrijding van de kosten die de gemeente voor de betreffende dienstverlening maakt. De gemeentelijke kosten stijgen in 2015 gemiddeld met 1,2%. Dit is minder dan de inflatie als gevolg van de verlaging van de materiële kostenindex voor de gemeentelijke budgetten. De opbrengsten van de belastingen en overige heffingen worden in beginsel alleen aangepast aan de inflatiecorrectie. Deze bedraagt 1,95%. De gemeente is vrij in de besteding van de opbrengst van de ongebonden heffingen (algemene belastingen). De gemeentelijke belastingen en retributies die in 2015 in Apeldoorn worden geheven zijn: Ongebonden belastingen: Gebonden belastingen:

Onroerende- zaakbelastingen Afvalstoffenheffing

Hondenbelasting Rioolheffing

Parkeerbelastingen Leges en rechten

Precariobelasting

Toeristenbelasting

In 2015 worden voorbereidingen getroffen om m.i.v. 2016 forensenbelasting te heffen.

178

4.6.3 Voorstel per belastingsoort

Onroerende- zaakbelasting De OZB wordt berekend naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. De nieuwe vastgestelde WOZ- waarden met als waardepeildatum 1 januari 2014 zijn bepalend voor het belastingjaar 2015. In 2015 worden voor alle onroerende zaken binnen de gemeentegrenzen nieuwe WOZ- beschikkingen afgegeven die het hele jaar 2015 geldig zijn. De waarde van een woning in Apeldoorn is ten opzichte van peildatum 1 januari 2013 gemiddeld met 2,36% gedaald. De waarde van een niet-woning is gemiddeld gedaald met 4,05%. Daarnaast is er een toegenomen leegstand bij niet-woningen. Uitgangspunt voor de berekening van de tarieven OZB is, dat we de opbrengst gelijk houden. De waardedaling leidt daarom tot een tariefstijging. De leegstand is verrekend in de tarieven voor niet- woningen. Daarnaast hebben we rekening gehouden met volume- effecten. Conform uw besluit van 2014 hebben we de tarieven verhoogd met de macronorm. Deze bedraagt 3,5%. Bovenstaande wijzigingen leiden tot de volgende OZB- tarieven voor 2015:

Percentage van de heffingsmaatstaf (WOZ-waarde) voor berekening ozb: 2014 2015 Gebruikersbelasting:

niet-woningen 0,2461% 0,2744% Eigenarenbelasting:

woningen 0,1346% 0,1427% niet-woningen 0,3052% 0,3404%

Rioolheffing Naast de zorg voor inzameling en transport van afvalwater hebben gemeenten ook een regenwaterzorgplicht en hebben zij een duidelijke rol als regisseur bij de aanpak van grondwaterproblemen. De gemeente is dus niet alleen verantwoordelijk voor het onderdeel afvalwater, maar voor de gehele gemeentelijke waterhuishouding. De kosten die hiervoor worden gemaakt, worden met de rioolheffing verhaald op gebruikers van woningen en niet-woningen. De aanslagen rioolheffing worden berekend naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Ook voor de rioolheffing geldt dat, door de waardedaling van de onroerende zaken, de tarieven verhoogd moeten worden om tot eenzelfde belastingopbrengst te komen. Om daarnaast de gemeentelijke kostenstijging te compenseren, zullen de tarieven gecorrigeerd worden. Dit betekent dat de gemiddelde aanslag rioolheffing in 2015 wordt verhoogd met 1,2%. Voornoemde wijzigingen leidt tot het percentage zoals genoemd in de volgende tabel.

Percentage van de heffingsmaatstaf (WOZ-waarde) voor berekening rioolheffing: 2014 2015

gebruikers 0,0662% 0,0687%

179

Afvalstoffenheffing

De afvalstoffenheffing bestaat uit een vast en een variabel gedeelte. Elk huishouden is het vaste gedeelte verschuldigd. Bij de behandeling van de MPB 2014-2017 heeft uw raad het amendement ‘De afvalscheider beloond’ aangenomen. De tarieven voor de komende jaren zijn op basis van dit amendement berekend. Vanaf 2017 dalen de vastrechttarieven als gevolg van het goedkopere contract per 2016 voor de verwerking van restafval. De variabele tarieven stijgen met meer dan de inflatie om te stimuleren dat minder restafval wordt aangeboden. Voor meerpersoonshuishoudens ziet het plaatje er als volgt uit: Meerpersoonshuishoudens 2014 2015

2016 2017

2018

Tarieven vastrecht € 167,29 € 167,29 € 167,29 € 165,63 € 165,63

Tarief variabel 240-litercontainer per lediging

€ 7,98

€ 8,11

€ 8,15

€ 8,15

€ 8,27

Ontwikkeling woonlasten Wij houden de inflatie aan voor de stijging van de gemiddelde woonlasten. De geraamde inflatie voor 2015 bedraagt 1,95%. In onderstaande tabel wordt een totaalbeeld gegeven van de ontwikkeling van de woonlasten voor een huishouden met een gemiddelde woningwaarde van € 214.100. Woonlasten 2014 2015 % ontw.

Ozb € 288,18 € 298,26 3,50% Rioolheffing afval vastrecht

€ 141,73 € 167,29

€ 143,43 € 167,29

1,20% 0,00%

afval variabel* € 79,80 € 81,10 1,63%

Totaal € 677,00 € 690,08 1,93%

* uitgaande van een aanbod van 10 ledigingen per jaar voor een 240- litercontainer, prognose 2015 (benadert opgave van COELO 2014)

Op totaalniveau stijgen de woonlasten in 2015 met 1,93%.

Overige heffingen en rechten • Parkeerbelastingen

In de gemeente Apeldoorn worden de parkeertarieven gebruikt om de kosten voor parkeervoorzieningen te bestrijden en om het parkeren binnen de gemeente te reguleren. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen parkeren voor bewoners, bezoekers en woon- werk parkeren. Het streven is zo min mogelijk auto’s langs de openbare weg te laten parkeren en het gebruik van de auto voor woon- werkverkeer te ontmoedigen. In deze begroting gaan we uit van een gemiddelde tariefstijging met het inflatiepercentage van 1,95% in 2015.

• Precariobelasting Precariobelasting wordt geheven voor het gebruik van gemeentegrond. Hieronder valt niet alleen het plaatsen van containers langs- of op de openbare weg, maar bijvoorbeeld ook lichtbakken aan winkels die boven gemeentegrond hangen. Precariobelasting is een ongebonden belasting, waarbij de gemeente volledige vrijheid heeft in de vaststelling van de hoogte van de tarieven. Voorgesteld wordt om de tarieven voor de precariobelasting te verhogen met het inflatiepercentage (1,95%). Het tarief voor het hebben van buizen, kabels, draden of andere leidingen zal verhoogd worden van € 1,00 naar het landelijke gemiddelde van € 2,25.

180

Precariobelasting netwerkbeheerders

Tijdens de raadsbehandeling van de MPB 2014-2017 heeft uw raad n.a.v. twee ingediende moties ons college verzocht een notitie over gemeentelijke belastingen in het vooruitzicht te stellen, met inbegrip van belastingmogelijkheden die Apeldoorn tot nu toe niet heeft ingevoerd. Die notitie is dit voorjaar ter kennisneming gebracht van uw raad. In deze notitie hebben wij uw raad meegedeeld dat er een onderzoek gestart zal worden naar de mogelijkheid van de invoering van precariobelasting op leidingen en kabels van netwerkbeheerders. Dat onderzoek is onder inschakeling van een extern adviesbureau recentelijk afgerond. Naar aanleiding daarvan concluderen wij dat naar verwachting geen precariobelasting kan worden geheven voor het waterleidingnetwerk van Vitens en voor het (hoofd)gasleidingnetwerk van de Gasunie, vanwege in het verleden gesloten overeenkomsten met de voorgangers van deze netwerkbedrijven. Wel is dit mogelijk voor het gasleiding- en elektriciteitsnetwerk van Liander, hoewel dat in een tweetal gemeenten thans onderwerp is van een fiscale procedure. Daarnaast is het mogelijk om voor het hoogspanningsnet van Tennet precario te heffen. In de door uw gemeenteraad vastgestelde belastingverordening is de precariobelasting voor netwerken al als mogelijkheid opgenomen. Maar gelet op voornoemde onzekerheden en omdat het kabinet Balkenende voornemens was deze precariomogelijkheden voor gemeenten af te schaffen, zijn vanaf het belastingjaar 2011 tijdelijk geen aanslagen opgelegd. Het tijdelijk aanhouden van het opleggen van aanslagen is voor een periode van drie jaar mogelijk, zonder dat daarmee rechten verloren gaan. Van afschaffen van deze precariomogelijkheid door het kabinet Balkenende is het niet gekomen en het is onzeker of het huidige kabinet dat voornemen doorzet. Om geen rechten te verspelen is nu het moment aangebroken om wel aanslagen op te leggen. Overigens heeft het opleggen van precariobelasting op kabels en leidingen van netwerkbeheerders niet direct invloed op de energienota van Apeldoornse burgers en bedrijven. De toezichthouder van de netwerkbedrijven, de Autoriteit Consument en Markt (ACM), stelt namelijk maximum tarieven vast. Dat neemt niet weg dat kostenstijgingen in de toekomst worden meegenomen in de tarieven. Omdat er meerdere gemeenten zijn die precariobelasting (gaan) heffen, zouden we kunnen zeggen, dat we onze gemeente en daarmee onze burgers benadelen als we geen gebruik maken van de mogelijkheid om precario op kabels en leidingen te heffen. Samengevat stellen wij u nu het volgende voor:

• Opleggen van aanslagen precariobelasting m.i.v. het belastingjaar 2011 aan Liander, met dien verstande dat Liander tegelijkertijd op de hoogte wordt gebracht dat de betaling van de aanslagen pas aan de orde is, nadat voornoemde juridische procedure in het voordeel van gemeenten wordt beslecht;

• Voor alle netwerken het huidige tarief van € 1 per strekkende meter, met ingang van 2015 verhogen naar het landelijk gemiddelde van € 2,25 per strekkende meter;

• Opleggen en innen van de precarioaanslagen aan Tennet m.i.v. het belastingjaar 2011.

Indien u hiermee instemt, stellen wij u voor om de mogelijke meeropbrengst van Liander (in 2015 afgerond € 7 mln) in de MPB niet in te boeken in verband met de onzekere uitkomst van het juridisch geschil. Voor Tennet geldt dit niet. De meeropbrengst daarvan staat in het volgende overzicht vermeld.

*) Dit betreft de opbrengst van drie belastingjaren 2011, 2012 en 2013.

• Hondenbelasting Hondenbelasting is een algemene belasting. Dat houdt in dat de raad vrij is in de bepaling van de opbrengst: er hoeft geen relatie met de kosten te zijn. Uw raad heeft bij de invoering van de hondenbelasting besloten dat de opbrengst niet hoger mag zijn dan de kosten van de maatregelen om de overlast van honden te beperken. Deze kosten betreffen voornamelijk de kosten voor het

(Bedragen x € 1.000) 2015 2016 2017 2018

Opbrengst precario Tennet 200*) 75 75 75

181

onderhoud van de hondenuitlaatplaatsen. De prijsverhoging vanwege inflatie kan binnen het budget worden opgevangen. Voorgesteld wordt om de tarieven voor hondenbelasting te handhaven op het niveau van 2014.

• Toeristenbelasting Voor de toeristenbelasting heeft uw raad in het verleden besloten dat de tarieven worden aangepast overeenkomstig het consumentenprijsindexcijfer (voorheen: prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie) van het CBS. Voorgesteld wordt om deze lijn voort te zetten en de tarieven voor de toeristenbelasting overeenkomstig dit indexcijfer 0,8%) aan te passen.

• Forensenbelasting Voor onze overwegingen die hebben geleid tot het voorstel invoering van de Forensenbelasting, verwijzen wij u naar onderdeel 6 van de Financiële beschouwingen van Hoofdstuk 3. Ter voorbereiding hierop dienen in 2015 beleidskeuzes te worden gemaakt over de grondslag voor deze belasting en de in de heffing te betrekken objecten. Aangezien Apeldoorn een gemeente is met veel tweede woningen, kan invoering van de forensenbelasting tot een substantiële opbrengst leiden. Bij 4000 te belasten objecten en een bescheiden tarief van € 250 bedraagt de bruto opbrengst € 1.000.000. per jaar. De invoeringskosten worden geraamd op eenmalig € 100.000 en de perceptiekosten op structureel € 150.000. De netto-opbrengst in 2016 ramen we op € 750.000 en in 2017 en verdere jaren op € 850.000. Ter informatie is in onderstaande grafiek een overzicht opgenomen van de gemiddelde aanslag forensenbelasting door Veluwegemeenten.

Gemiddelde aanslag forensenbelasting Veluwegemeenten

0 100 200 300 400 500 600

Epe

Ermelo

Harderwijk

Barneveld

Ede

Heerde

Putten

Nunspeet

Apeldoorn

gemiddelde aanslag

• Marktgelden Voorgesteld wordt om de tarieven van marktgelden te verhogen met 1,2% en zoveel mogelijk af te ronden op hele bedragen.

• Grafrechten Met ingang van 2009 is een boveninflatoire tariefstijging benodigd van 1,5%, wat in lijn ligt met uw besluit uit 2006. De grafrechten zijn volledig kostendekkend. Hierbij wordt gerekend met de gewogen index van 1,2%. Voorgesteld wordt dan ook om de tarieven van de begraafplaatsenrechten te verhogen met 2,7%.

182

• Leges en rechten

De verschillende leges en rechten die worden geheven, worden in principe verhoogd met 1,2%. Bij de vaststelling van een aantal tarieven, zoals de kansspelautomaten, is rekening gehouden met wettelijk vastgestelde tarieven. Voorgesteld wordt om de legestarieven omgevingsvergunning te handhaven op het niveau van 2014. Zoals in programma 9 is toegelicht, zal uw gemeenteraad in het derde kwartaal van 2014 maatregelen bespreken om de reserve bouwleges weer op peil te brengen.

4.6.4 Geraamde opbrengsten 2015 ten opzichte van 2014

In de tabel hieronder zijn, met inachtneming van de voorstellen uit hoofdstuk 3, de geraamde opbrengsten voor 2015 vergeleken met de geraamde opbrengsten van 2014. Voor een toelichting op de hierna vermelde bedragen verwijzen wij u naar voornoemd hoofdstuk over de financiële beschouwingen.

(bedragen in €) 2014 2015

- OZB 42.785.000 44.661.200 - Afvalstoffenheffing 17.126.000 16.825.000 - Rioolheffing 11.874.000 12.076.000 - Parkeerbelasting - Omgevingsvergunning bouwen - Leges burgerzaken Overig

4.246.000 3.281.000 2.466.800

3.745.000 3.270.700 2.799.672

- Precariobelasting 662.200 671.500 - Hondenbelasting 771.000 771.000 - Toeristenbelasting 1.614.400 1.636.000 - Begraafrechten 1.496.600 1.575.000 - Leges vergunningen publiek domein 220.600 224.928 - Marktgelden 361.700 368.786

Totaal 86.905.400 88.546.800

4.6.5 Geraamde kosten 2015 ten opzichte van geraamde

opbrengsten 2015 In de tabel hieronder zijn van de gebonden belastingen (zie 4.6.2) de geraamde kosten 2015 vergeleken met de geraamde opbrengsten 2015. (bedragen in €) Kosten 2015 Opbrengsten

2015

- Afvalstoffenheffing - Rioolheffing

18.114.000 12.262.000

16.825.000 12.076.000

Leges en rechten - Begraafrechten 1.575.000 1.575.000 - Omgevingsvergunning (bouwen) 4.466.000 3.271.000 - Leges burgerzaken 2.787.900 2.800.000 - Leges vergunningen publiek domein 286.000 225.000 - Marktgelden 406.000 369.000

183

4.6.6 Lokale lastendruk Uit onderstaande grafieken blijkt dat de totale woonlasten van zowel een éénpersoonshuishouden als een meerpersoonshuishouden in Apeldoorn in 2014 lager liggen dan die van omliggende gemeenten van vergelijkbare grootte. Momenteel is nog niet duidelijk welke tarieven volgend jaar in de omliggende gemeenten gaan gelden.

Lokale lastendruk 2014 eenpersoonshuishoudens

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Apeldoorn Ede Nijmegen Arnhem

be

dra

ge

n in

€

OZB eigendom woning Afvalsto ffenheffing Rioolheffing

Lokale lastendruk 2014 meerpersoonshuishoudens

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Apeldoorn Ede Nijmegen Arnhem

be

dra

ge

n in

€

OZB eigendom woning Afvalsto ffenheffing Rioolheffing

4.6.7 Kwijtscheldingsbeleid Apeldoorn hanteert als kwijtscheldingsnorm 100% van de bijstandsuitkering. Voor gepensioneerden geldt 100% van de aow-norm. Apeldoorn maakt daarmee, net als in het overgrote deel van de andere gemeenten in Nederland, gebruik van het recht dat lokale overheden hebben om de landelijke norm van 90% van het bijstandsniveau te verhogen tot maximaal 100% van die norm. Dit houdt in dat als men onder de norm komt, men in aanmerking komt voor gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Niet voor alle heffingen wordt kwijtschelding verleend. De afvalstoffenheffing, rioolheffing, hondenbelasting (voor 1 hond) en een gedeelte van de onderhoudsrechten graven komen in Apeldoorn in beginsel voor kwijtschelding in aanmerking. Voor het onderhoudsrecht van graven

184

wordt slechts zeer beperkt kwijtschelding aangevraagd en verleend. Voor de overige heffingen zijn voor 2015 de kosten van kwijtschelding geraamd op: Hondenbelasting: € 42.000 Afvalstoffenheffing € 977.000 Rioolrechten € 276.000 Voor de afvalstoffenheffing wordt beperkt kwijtschelding (vastrecht en een maximaal aantal ledigingen) verleend, zodat er ook voor de minima een prikkel blijft bestaan om zorgvuldig met hun huishoudelijke afvalstoffen om te gaan. Het maximaal kwijt te schelden bedrag is zodanig vastgesteld dat dit bij “normaal afvalgedrag” toereikend is. Gemiddeld wordt een 240 liter container door een meerpersoonshuishouden 10 maal per jaar ter lediging aangeboden. Vandaar dat het maximaal kwijt te schelden bedrag voor wat betreft het variabele gedeelte voor 2015 wordt vastgesteld op € 81,10.

185

4.7 Paragraaf Bedrijfsvoering 1. Inleiding

De veranderende positie van de overheid in de samenleving, de decentralisatie van de zorgtaken en de aanmerkelijke bezuinigingen die in de afgelopen zijn doorgevoerd leggen een stevige hypotheek op de bedrijfsvoering. Anders werken, nieuwe taken en beter werk leveren met minder mensen. Tegen dit decor is deze bedrijfsvoeringsparagraaf opgesteld. In deze paragraaf blikken wij terug op de ontwikkelingen van de afgelopen jaren, maken wij de balans op én kijken wij voor uit. Bij dit alles laten wij ons leiden door intenties zoals die zijn neergelegd in het bestuursakkoord ‘Door’ en de financiële ‘Doorrekening’. Dat doen wij echter niet alvorens onze waardering uit te spreken voor onze medewerkers. Er liggen roerige politieke tijden achter ons. En dan is het fijn te kunnen rekenen op een betrouwbare en loyale organisatie. 2. Anders Denken Anders Doen: terugblik op de reorganisatie

Hoofddoel van de in 2012/2013 geïnitieerde en geëffectueerde reorganisatie van de ambtelijke organisatie was om tot een toekomstbestendige organisatie te komen. En dan hebben wij het over een organisatie die in staat is om alert en flexibel te opereren in een snel veranderende omgeving. Over een organisatie met een open mind. Een dienstbare organisatie die gekend en herkend wordt door onze inwoners, bedrijven en instellingen. Een organisatie met minder verkokering en een beter vermogen tot integraal werken. Een toekomstbestendige organisatie is ook een compacte organisatie. Een organisatie met minder mensen maar met een hoger rendement. Er zijn in de afgelopen jaren flinke inspanningen geleverd om te komen tot de gewenste toekomstbestendige organisatie. Onder de noemer ‘Anders Denken Anders Doen is in de afgelopen periode een breed scala aan initiatieven ontplooid. De meest in het oog springende ontwikkelingen lopen wij met u langs. De veranderende positie van de lokale overheid in combinatie met de komst van nieuwe taken (3 d’s) vraagt om een organisatie waarbij mobiliteit niet het gevolg is van verbeteringen, maar de kern ervan, aldus onze organisatievisie Apeldoorn Anders. Vanuit die visie sturen wij de organisatie op drie kernwaarden: betrokken, uitnodigend en slagvaardig (BUS). Outputgericht en lean

Deze kernwaarden lopen inmiddels als een rode draad door alle ambtelijke echelons. Outputgerichte sturing is daarbij de leidraad. Met iedere medewerker zijn resultaatgerichte afspraken gemaakt. Ook wordt systematisch gesproken over de wijze waarop de kernwaarden binnen het eigen functioneren een rol spelen. Uiteindelijk doel is natuurlijk dat ook onze inwoners, bedrijven en instellingen onze kernwaarden als zodanig ervaren. Naast outputsturing maakt ook het lean werken nadrukkelijk deel uit van het dna van onze organisatievisie. Opzet is om onze werkprocessen te ontdoen van ballast. Dit om onze slagvaardigheid naar buiten toe te vergroten. Het lean maken van werkprocessen is ingewikkeld maar bovenal spannend. Ingewikkeld omdat slagvaardigheid en betrouwbaarheid elkaar niet in de weg mogen zitten. Spannend omdat het lean maken van processen kan leiden tot het overbodig worden van functies. Wij hebben in de afgelopen periode flinke stappen gezet. Maar met het lean maken van processen ben je nooit klaar. Dat vraagt om continue aandacht en inzet. De afgelopen periode is ingezet op de concrete uitvoering van de organisatievisie. Dat hebben wij gedaan door te doen. Er is extra inzet gepleegd op de interne communicatie. De leden van de directieraad zijn zichtbaar aanwezig en sturen nadrukkelijk op de kernwaarden. De hoofden van

186

de ambtelijke eenheden komen frequent bij elkaar. En in deze overleggen ligt het accent niet op de structuur van de organisatie maar op de cultuur én op samenwerking en integraliteit. Integrale koers

Het vaststellen door de politiek van de drie, inmiddels bekende, strategische doelen helpt de organisatie zeer bij het bepalen van een integrale koers. Met ingang van 2015 geven de eenheden aan hoe en op welke wijze de eenheid bijdraagt aan de effectuering van de gestelde concerndoelen. Buiten dit alles wordt extra inzet gepleegd op de thema’s lobby en samenwerking. Als het gaat om het eerste thema is het APAC, het Apeldoorns Centrum voor Public Affairs geïnitieerd. Vanuit het APAC worden de ontwikkelingen in Brussel, Den Haag en Arnhem nadrukkelijk gescreend op Apeldoornse kansen. Wij werken hierbij samen met de andere grote Gelderse gemeenten. Compact

Een toekomstbestendige organisatie is een compacte organisatie. In de afgelopen twee jaar is de ambtelijke formatie met 225 arbeidsplaatsen gekrompen. Invulling van deze taakstelling loopt tot 2017. Op 1 januari 2013 bedroeg het aantal te herplaatsen medewerkers 124 (102 fte). Bij vacaturevervulling krijgen zij voorrang. Daardoor is het aantal herplaatsingskandidaten teruggebracht tot thans (stand per september) 35 medewerkers, waarvan er18 vóór 2017 via (pré)pensioen de organisatie zullen verlaten. De toekomstige vacatures zullen nodig zijn voor herplaatsingen van de resterende medewerkers. Al met al piept en kraakt het en dat met name binnen het sociale domein. Wij hebben de knelpunten inmiddels op een rij. De ambtelijke leiding heeft ons aangegeven het merendeel van de knelpunten binnen de staande formatie te kunnen oplossen. Dit met één uitzondering. De doorijlende economische crisis zorgt voor een aanmerkelijke toename van de werkdruk binnen het Activerium. In het kader van deze MPB stellen wij u voor om € 700.000 structureel vrij te maken om aan deze druk tegemoet te komen. Resumerend, de route richting toekomstbestendige organisatie is met elan ingeslagen. Dit laat onverlet dat er nog vele stappen zijn te zetten. Het gaat om een continu proces. Ook stellen wij vast dat wij in de afgelopen periode een enorme wissel hebben getrokken op onze organisatie. Maar het genereert ook nieuwe energie. Er worden successen geboekt door onze organisatie in de huidige turbulente omgeving. 3. Op weg naar een toekomstgerichte organisatie

Een reorganisatie is nooit af. Het is, zoals wij net al schreven, een continu proces. Wij gaan door met de outputsturing en het lean maken van onze werkprocessen. Wij blijven in beweging. Wij moeten antwoorden vinden op de aanwezige spanning tussen de toegenomen werkdruk en de afgenomen omvang van onze organisatie. Dat gaat ook gepaard met tijdelijke inhuur van externen ten laste van vacatureruimte, projectbudgetten en uitbestedingsbudgetten. Investeringen

Het toekomstbestendig houden van de organisatie vraagt om een aantal investeringen. Wij achten het van belang om versneld te investeren in de modernisering en digitalisering van de dienstverlening aan de burger. Wij houden u terzake op de hoogte. Het geplande en noodzakelijke groot onderhoud op het gebied van klimaatbeheersing, verwarming en luchtkwaliteit biedt niet alleen een mogelijkheid tot verduurzaming van ons gemeentelijk vastgoed, maar ook om ons dienstverleningsconcept opnieuw tegen het licht te houden. Zoals aangekondigd in het Bestuurakkoord ‘Door’ laten wij onderzoeken of de huidige

187

inrichting van het stadhuis nog past bij de nieuwe organisatiestructuur en –cultuur, waarin flexibiliteit en samenwerking centraal staan. Dit thema komt bij ‘verduurzaming gemeentelijk vastgoed’ nader terug. Dienstverlening

Met de reorganisatie hebben wij ook ingezet op een verbetering van de dienstverlening. Wij werken inmiddels met een front-office. Via dit frontoffice communiceren we centraal met inwoners, bedrijven en instellingen via de kanalen: internet, balie, mail, post en telefoon. Hiermee is een fundament gestort voor een verbeterde dienstverlening. Maar daar mee zijn wij er niet. Recent is daarom het programma ‘Dienstverlening; Focus 2017, aan de slag!’ opgesteld. Belangrijk binnen ons vernieuwde dienstverleningsconcept is het thema zaakgericht werken. Het gaat hier om het organisatiebreed samenwerken met de zaak als middelpunt. Dit leidt tot gestructureerde dossiervorming zodat informatie over een zaak beschikbaar is voor klant, back- en frontoffice. De opbrengst: Minder onnodige contacten en meer snelheid en slagvaardigheid in het eerste contact en een beter samenspel tussen fronten backoffice. Met dit alles vormt het zaakgericht werken een belangrijke basis voor het verbetering van de dienstverlening. Wij zetten hier de komende jaren zwaar op in. De investeringen die wij plegen worden terugverdiend. Inwoners, bedrijven en instellingen worden sneller en beter geholpen. Ook levert het efficiencyvoordelen op; werkprocessen worden minder arbeidsintensief. Verduurzaming gemeentelijk vastgoed

In het bestuursakkoord ‘Door’ geven de coalitiepartijen aan grote waarde te hechten aan duurzaamheid. De gemeente dient hierbij een voortrekkersrol te vervullen. Duurzaamheid is verweven met veel gemeentelijke beleidstaken. In het bestuursakkoord is de opgave geformuleerd om ons stadhuis als onderdeel van het gemeentelijke vastgoed te verduurzamen. Het gemeentehuis is ruim 20 jaar oud en kent een aantal technische achterstanden die moeten worden aangepakt. Investeringen in duurzaamheid worden voor een groot deel terugverdiend door lagere energierekeningen. Tegelijkertijd onderzoeken wij of de huidige inrichting van het stadhuis nog past bij de nieuwe organisatiestructuur en –cultuur, waarin flexibiliteit en samenwerking centraal staan. Ook een visie van de functie of mogelijk gewenste functie van ons gemeentehuis in onze binnenstad maakt onderdeel uit van het nadere onderzoek. Voor deze aanpassingen zijn budgetten voor (groot) onderhoud beschikbaar. Dit alles maakt wat ons betreft de tijd rijp om breed te kijken naar de wijze waarop het stadhuis is ingericht. Door deze ontwikkelingen in samenhang te benaderen en in een breder perspectief te zetten, kan een optimale synergie worden bereikt, hetgeen een positief effect heeft voor de inhoudelijke ambities alsmede de hiervoor benodigde investeringen. Van exacte kostenraming is op dit moment nog geen sprake. Wel is onderzocht welke financiële ruimte beschikbaar is vanuit bestaande kredieten alsmede te behalen besparingen en synergievoordelen. Hieruit blijkt dat een investering van € 13 mln mogelijk is, waarbij rekening is gehouden met (afgerond) € 1 mln onvoorzien (15% van de totale kosten). In 2015 zal de investering in het toekomstbestendig maken van het stadhuis worden uitgewerkt in een concrete kostenraming, We streven ernaar om dit project zoveel mogelijk op te knippen in afzonderlijke fasen met mijlpalen om daarmee het project (technisch en financieel) beheersbaar te houden en logische ‘go/ no-go’ -momenten in te plannen. Toekomstbestendig personeelsbestand

Zoals al eerder aangegeven signaleren wij spanning tussen de toegenomen werkdruk en in omvang gekrompen formatie. Uit de benchmark “Vensters op de bedrijfsvoering” , die we met uw raad zullen delen, blijkt dat Apeldoorn in vergelijking met referentiegemeenten qua personele

188

omvang aan de onderkant zit. Om het hoofd te kunnen bieden aan de snel veranderende omstandigheden is inhuur als ‘flexibele schil’ onvermijdelijk. Wij sluiten niet uit dat wij ook in de toekomst een beroep op tijdelijke krachten moeten doen. Op weg naar een toekomstgerichte organisatie leggen wij een zwaarder accent op ons strategisch personeelsbeleid. Ook in Apeldoorn is de instroom van jongere werknemers van groot belang om de uitstroom van oudere werknemers op te kunnen vangen. De uitgangspunten van dit personeelsbeleid zijn vastgelegd in de HRM-visie. Op basis van deze visie zetten wij extra in aan het binnenhalen van trainees. Uw raad heeft daar middelen voor beschikbaar gesteld. Daar is vliegende start mee gemaakt. Tot op dit moment zijn tien trainees binnengehaald. Daar willen mee verder. Overall willen wij toe naar een evenwichtig en toekomstig bestendig personeelsbestand. De bestaande vormings- en opleidingstrajecten gaan wij centraliseren en zetten wij hier voor in. 4. Ontwikkelingen met betrekking tot de bestuurlijke organisatie

Gemeentelijke overheid: Sturen op kerntaken en andere rolneming

De uitgangspunten voor de rolverandering van 'de Andere Overheid' zijn leidend voor het beleid en de uitvoering ervan. De inwoner van Apeldoorn staat daarbij voorop. Het betekent ook dat de overheid niet meer als vanzelfsprekend taken oppakt en uitvoert. Beleidsmatig zal ingezet worden de strategische doelen. Bij de ondersteuning van de door de raadsgriffie ligt de nadruk op het regelen van en adviseren over de procedures en processen, maar tevens op advisering en ondersteuning met een meer inhoudelijk karakter. Daarbij hecht de raad eraan om betrokken, vooruitstrevend en innovatief zijn werk te kunnen doen. Alles staat de komende jaren in het teken van het op orde brengen van de gemeentelijke financiën. Ook wordt gezocht naar ruimte voor nieuwe initiatieven. De raad hanteert met betrekking tot de planning en controlcyclus de zogenaamde omkering van de begrotingscyclus. Het belangrijkste aspect daarvan is dat de raad in een vroeg stadium daadwerkelijk sturing geeft en niet pas bij de behandeling van de meerjaren programmabegroting. Een belangrijk instrument in sturen op processen is de introductie van de Lange Termijn Agenda, waar onderwerpen van maatschappelijk en politiek belang primair door de raad worden geagendeerd en geprioriteerd. Ook is het de basis voor het college om in vervolg hierop vorm en inhoud te geven. Verder werkt de raad vaker met startnotities om daarmee vroegtijdig in het proces sturing te geven en daarbij ook de burgers te kunnen betrekken.

Politieke Markt, interactie en communicatie

De Politieke Markt Apeldoorn blijkt een beproefde manier van werken die optimaal kansen geeft om de lokale democratie goed te laten functioneren en is daarmee het centrale punt voor de raadscommunicatie. Met ingang van november 2013 werkt de gemeenteraad met een geoptimaliseerde werkwijze en vergaderstructuur. De raadsvergaderingen en PMA’s vinden om en om elke week plaats. Op de raadsavond wordt dit voorafgegaan door een laagdrempelige mogelijkheid voor burgers en organisaties om onderwerpen te agenderen dmv ‘In gesprek met de raad’. Daarnaast kunnen onderwerpen via petities worden aangedragen. Inbreng van buiten

Het oogmerk is niet alleen buiten naar binnen te brengen maar het stadhuis (raad, college en organisatie) ook meer naar buiten zodat meer en beter inzicht bestaat in de wensen, belangen en opvattingen van de burgers. Optimaal is wanneer de raad zowel wordt geïnformeerd door college en organisatie, als ook in toenemende mate door de burgers en instellingen van de stad en

189

dorpen. Dit om de kwaliteit van de besluitvorming te verbeteren. In dit kader zoeken raad en college actief burgers en organisaties op. Dit gebeurt door het bijwonen van bijeenkomsten en onder andere door bij gebiedsgerichte onderwerpen ook daadwerkelijk een Politieke Markt of andere bijeenkomsten op de betreffende locatie te organiseren. Digitaliseren, Social Media en Internet-tv

Alle agenda’s en de stukken voor de raad en PMA zijn opgenomen in het ook voor burgers toegankelijke raadsinformatiesysteem. Een divers medialandschap is belangrijk. De raad heeft gekozen voor het webcasten van de Politieke Markt Apeldoorn in vier vergaderzalen. Hierdoor zijn alle vergaderingen, zowel live als in het archief, thuis of waar dan ook toegankelijk: alle uitzendingen zijn via vrijwel alle tablets en mobiele telefoons te bekijken. In 2012 hebben social media als Facebook en Twitter een prominentere plek gekregen in de communicatie door de raad, raadsfracties en individuele raadsleden: 25 Raadsleden, 14 fractievertegenwoordigers en 10 raadsfracties zijn actief op twitter. De gemeenteraad Apeldoorn heeft ook een eigen twitteraccount @raadapeldoorn en een facebookaccount: facebook.com/gemeenteraadapeldoorn

191

5

Bijzondere paragrafen 2015-2018

5 Bijzondere paragrafen 2015-2018

193

5.1 Paragraaf Dienstverlening Ambitie en speerpunten van beleid

Het bestuursakkoord 2014 -2018 geeft als koers voor de publieksdienstverlening; "Apeldoorners

kunnen rekenen op deugdelijke service bij hun contacten met de gemeentelijke overheid.

Bereikbaarheid, snelle en deugdelijke informatieverstrekking en korte wachttijden blijven van

groot belang. Automatisering speelt hierbij een essentiële rol. Wij willen de dienstverlening via de

gemeentelijke website uitbreiden."

Daartoe hanteren we in het kader van het programma "Dienstverlening; Focus 2017, aan de slag!" de volgende uitgangspunten:

• De vraag van burgers, bedrijven en instellingen staat centraal in ons handelen;

• We werken aan vermindering van het aantal onnodige klantcontacten;

• Ons gedrag is erop gericht mensen snel, vriendelijk en goed te helpen; we praten en schrijven in begrijpelijke taal;

• We richten ons primair op het digitale kanaal; waar enigszins mogelijk heeft dit communicatiekanaal de voorkeur;

• We bieden burgers, bedrijven en instellingen de mogelijkheid om de voortgang van hun transacties met de gemeente digitaal te volgen door dossiers zowel voor de klant als voor de gemeente digitaal te ontsluiten;

• We stellen geen overbodige vragen; het gebruik van gegevens in basisregistraties is verplicht;

• Waar persoonlijk contact met de gemeente noodzakelijk is, maken we persoonlijk contact voor burgers, bedrijven en instellingen mogelijk;

• Voor bedrijven en instellingen geldt, dat het papieren kanaal op termijn zal worden afgeschaft;

• Medewerkers worden in staat gesteld zich zodanig te ontwikkelen dat deze taken kunnen worden uitgevoerd op een wijze waarbij hostmanship centraal blijft staan.

Wat gaan we doen?

De uitgangspunten zijn uitgewerkt in drie programmalijnen:

• Ander gedrag in contact met Apeldoorners;

• Meer en betere dienstverlening in het eerste contact (uitbouw KlantContactCenter);

• Aanvalsplan Digitalisering Dienstverlening. Iedere programmalijn leidt tot een (groot) aantal activiteiten in de periode 2014 -2017.

Wat is het effect?

Indicatoren (tijdreeksen vanaf 2014, grafisch weer te geven):

• Een tenminste gelijk blijven van de klanttevredenheid gebruikers (inwoners, bedrijven) per jaar;

• Een stijging van het aantal digitaal toegankelijke producten per jaar;

• Een stijgend aandeel van de kanalen (digitaal, telefoon, post/mail en balie) in het klantcontact;

Onderstaand overzicht geeft een weergave van de programma’s en producten waar dienstverlening een belangrijke rol speelt.

194

Transactie /activiteit Programma Beleidsproduct

Documenten Burgerzaken

Met elan Door!; bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken en financiën (1)

Burgerzaken (003)

Aanvragen vergunningen

Veiligheid (2) Openbare Ruimte (3) Milieu (4) Door! met de buitenstad (9)

Brandweer en rampenbestrijding (120) Openbare Orde en veiligheid (140) Parkeren (214) Milieubeheer (723) Openbaar groen (560) Overige volkshuisvesting (822)

Aanvragen uitkeringen, schuldhulpbemiddeling

Apeldoorn Activeert (6) Schuldhulpverlening (310) Werkgelegenheid (611) Participatie (623)

Behandelen klacht of bezwaarschrift

Met elan Door!; bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken en financiën (1)

Bestuursondersteuning (002)

Bedrijvenloket Door! met de buitenstad (9) Handel en ambacht (310)

In de begrotingsprogramma’s 1, 2, 3, 4, 6 en 9 spelen specifieke normen voor de dienstverlening van burgerzaken, de vergunningverlening, zorg, werk en inkomen en het bedrijvenloket. Voor al deze vormen van zogenaamde transactiedienstverlening tussen de gemeente Apeldoorn en burgers en bedrijven geldt dat er zoveel mogelijk via digitale dienstverlening wordt gewerkt, dat er kwaliteitsnormen aan het telefoonverkeer van de klantencontactcentra (KCC stadhuis, ISP Activerium) evenals voor het e-mail- en postverkeer worden gesteld. Ook wordt er gestuurd op zo kort mogelijke doorlooptijden, zo mogelijk beperkt tot 1 dag of direct klaar producten. Ten slotte: Goede publieksdienstverlening vraagt om goede bedrijfsprocessen in de gemeentelijke organisatie. De ondersteuning van deze bedrijfsprocessen omvat de interne dienstverlening vanuit de eenheden Informatie Voorziening, Personeel, Communicatie & Bestuursondersteuning evenals het Shared Service Center.

195

5.2 Paragraaf Vastgoed Inleiding

De gemeente Apeldoorn is eigenaar van veel kadastrale eigendommen. In lijn met de kadernota Vastgoed uit 2012 werken we toe naar een compacte strategische (kern)portefeuille. We streven naar transparantie en inzicht in onze portefeuille en doen dat door het opstellen van een Meerjarenperspectief Vastgoed (MPV). Het MPV schept kaders, biedt inzicht in onze portefeuille en brengt vraag en aanbod financieel en functioneel in kaart. Het MPV vormt daarmee een goed instrument om de controlerende- en kaderstellende rol van de raad uit te voeren. In het MPV staan we stil bij wat we aan vastgoed willen behouden en wat we willen afstoten. De kernportefeuille staat centraal in het MPV, echter het MPV zal zich ook richten op de strategische afwegingen van het overig vastgoed. Het doel van het MPV sluit daarmee aan bij het MPG (Meerjarenperspectief Grond): de financiële stand van zaken en ontwikkelingen van deze kernportefeuille inzichtelijk maken, zodat integrale (vastgoed) beleidsbeslissingen kunnen worden genomen en hierover verantwoording afgelegd kan worden. Het resultaat van deze operatie is een kleine portefeuille ‘duurzaam en doelmatig’ met lagere beheerskosten op de begroting.

Onze vastgoedportefeuille

De vastgoedportefeuille kent ca. 340 panden. Deze vastgoedportefeuille is onder te verdelen in;

• de gebruiksportefeuille die is ondergebracht in het Vastgoedbedrijf (circa 175 panden en terreinen) en binnen Onderwijshuisvesting (circa 45 panden);

• en de ontwikkelportefeuille die behoort bij het Grondbedrijf (ca 120 panden, welke het Vastgoedbedrijf beheert).

Ook heeft de gemeente een economisch claimrecht op circa 100 schoolgebouwen, waarvan het juridisch eigendom bij de scholen ligt. Het MPV gaat over de gebruiksportefeuille van het Vastgoedbedrijf. De kernportefeuille bestaat straks, al naar gelang de afwegingen, uit ca. 60 panden. We werken aan onze regiefunctie, en (her)definiëren onze rol als vastgoedeigenaar, portefeuillemanager, vastgoedbeheerder en vastgoedontwikkelaar. We maken slimme keuzes waarbij we werken aan een optimaal resultaat, zowel financieel als maatschappelijk.

Gebruiksportefeuille medio 2014

9 2 4

28

28

8

47

76

19Brandweer

Eigen huisvesting

Kunst en Cultuur

Openbare ruimte

Overig, divers

Parkeergarages en rijwielstalling

Sport en recreatie

Verkoop

Zorg en welzijn

196

Ontwikkelportefeuille (Grondbedrijf)

In de ontwikkelportefeuille verandert een en ander. Waar voorheen werd uitgegaan van een ‘tijdelijke beheersituatie’, is dit in de huidige tijd niet zonder meer aan de orde. Op dit moment wordt daarom gewerkt aan een analyse van de NIEGG een plan van aanpak opgesteld waarin keuzes dienen te worden gemaakt, ook ten aanzien van het vastgoed, wat er mee te doen wanneer er niet binnen nu en 20 jaar wordt verwacht dat dit herontwikkeld wordt. Onderwijshuisvesting (Eenheid Jeugd, Zorg & Welzijn)

De schoolbesturen zijn juridisch eigenaar van de meeste schoolpanden. Zij gaan over het onderhoud en de instandhouding van de scholen. De verantwoordelijkheid voor het buitenonderhoud en de aanpassingen van het primair onderwijs gaat in 2015 over van gemeente naar de schoolbesturen. De gemeente houdt een gedeelde verantwoordelijkheid met de schoolbesturen waar het gaat om renovatie, uitbreiding en (ver)nieuwbouw. Gedeeltelijk komen keuzes daarbij tot stand vanuit onderwijskundige (beleids)ontwikkelingen die plaatsvinden, bijvoorbeeld het passend onderwijs. Feiten en Cijfers

Medio 2014 omvat de vastgoedportefeuille van de gemeente Apeldoorn (exclusief scholen) ca 340 panden. Ten opzichte van 2013 (375 panden) is dit een daling, echter deze krimp is niet geheel veroorzaakt door verkoop en of sloop maar vooral door een veranderd inzicht in de aanduiding van panden waarbij sommige adressen nu als 1 pand worden beschouwd (bijvoorbeeld het Raadhuis). De gebruikersportefeuille kent een boekwaarde van € 220 miljoen, waarbij 10 panden met bijna € 170 miljoen aan boekwaarde voor ruim 80% van dat totaal vertegenwoordigen. Dit betreft Omnisportcentrum, Orpheus, Stadhuis, Coda, Werkgebouw Zuid, Omnizorg, MFC dok Zuid, het Kristal, ACEC en het Huis voor Schoone kunsten. De rente en afschrijvingen ad € 15 miljoen per jaar zijn veruit de grootste post binnen de totale lasten ad € 21 miljoen van het Vastgoedbedrijf.

Financiële context Vastgoedbedrijf

Financieel gezien loopt de portefeuille van het Vastgoedbedrijf door bijna alle begrotingsprogramma’s en vele beleidsproducten heen. Hierbij is een onderscheid te maken tussen enerzijds het vastgoed waarvan het saldo van baten en lasten bij de eenheid Vastgoed en Grond voor rekening van de algemene dienst komt en anderzijds het vastgoed waarvan de baten en lasten worden verrekend met andere eenheden. Dit betreft voor het merendeel de functies/ producten die gerelateerd zijn aan een reserve. Te denken valt aan de begraafplaatsen,Circulus, parkeergarages, onderwijshuisvesting en het Grondbedrijf. Resultaat

Onderstaand overzicht geeft een beeld van de financiën 2015 van het gemeentelijk vastgoed vallend onder de aansturing door het Vastgoedbedrijf, gebaseerd op de BBB 2015-2018.

197

Vastgoed Vastgoedbedrijf (excl. onderwijshuisvesting);

bedragen * € 1.000Prg Product

Boekwaarde

ultimo 2013

Kapitaal-

lasten 2015

Overige

lasten 2015Baten 2015

Resultaat

2015

Produkten Vastgoedbedrijf saldo t.l.v. algemene dienst eenheid Vastgoed en Grond *)

Stadhuis/vm Postkantoor & Activerium/Portaal 1 002 21.856 2.117 2.326 4.421 -22

Oneigenlijk/te verkopen vastgoed/algemeen ***) 1 922 14.810 968 987 2.225 270

Brandweer 2 120 3.205 229 164 280 -113

Parkeergarage Orpheus 3 214 p.m. 0 371 349 -22

Wijkposten, kinderboerderijen & Berg en Bos 3 560 17.433 952 254 1.028 -178

Onderwijs advies&beheer 5 480 0 0 188 0 -188

Omnizorg 7 620 11.755 719 136 863 8

Wijkcentra, MFC's & Kristal 7 630 18.833 1.260 269 1.900 371

Sporthallen, zwembaden & Omnisport 8 530 47.819 3.448 341 1.982 -1.807

Sportvelden 8 531 2.799 247 281 119 -409

Huis voor Schoone Kunsten, ACEC & Orpheus 8 540 43.564 3.046 139 3.093 -92

CODA & historische gebouwen/objecten 8 541 18.507 1.246 128 1.063 -311

200.581 14.232 5.584 17.323 -2.493

Produkten Vastgoedbedrijf saldo te verrekenen met andere eenheden **)

Rijwielstallingen 3 211 p.m. 0 72 0 -72

Parkeergarages 3 214 225 181 235 0 -416

Hapshutten & bosbeheer 3 550 438 21 58 14 -65

Volkstuinen, bos- & landbouwgronden, snippergroen 3 560 338 20 161 106 -75

Gemalen 3 722 0 0 4 0 -4

Begraafplaatsen 3 724 1.026 108 51 6 -153

Circulus 4 721 216 19 142 642 481

Onderwijs/Sport gymzalen 5 480 0 0 130 2.692 2.562

CJG 7 716 0 0 0 217 217

2.243 349 853 3.677 2.475

Totaal 202.824 14.581 6.437 21.000 -18

De lasten en baten van de door het Vastgoedbedrijf beheerde panden binnen de grondexploitaties zijn met ingang van 2013 direct in de begroting van het Grondbedrijf verwerkt. Voor wat betreft lasten en baten van onderwijshuisvesting wordt verwezen naar programma 5. Uit bovenstaande tabel blijkt dat het begrote resultaat van het Vastgoedbedrijf over 2015 circa € 2,5 miljoen nadelig is. Dit wordt met name veroorzaakt door een symbolische huurvergoeding ad € 1 inzake Omnisportcentrum. Binnen de begroting 2015 zijn een tweetal taakstellingen voor totaal € 1,1 miljoen door het Vastgoedbedrijf in te vullen De invulling hiervan moet grotendeels via verkoop/afstoot van woningen en overig vastgoed worden gerealiseerd. Ook dient het Vastgoedbedrijf via verkoop/afstoot van vastgoed te faciliteren in een deel van de taakstelling Accres en de taakstelling wijkvoorzieningenscan, beide vallend onder de eenheid Jeugd, Zorg en Welzijn. Het bestuursakkoord heeft ten aanzien van de hoogte van de taakstellingen gesteld dat deze neerwaarts moeten worden bijgesteld op basis van nader uit te werken invulling hiervan. Waardering vastgoed

Een blijvend risico binnen de vastgoedportefeuille is de mogelijke afwaardering van het vastgoed naar marktwaarde. Dit is aan de orde bij vastgoed met een bedrijfseconomische functie of vastgoed met een maatschappelijke functie waarvan de intentie is om dit af te stoten. Er zijn op dit moment enkele panden kritisch op dit vlak gelet op een mogelijke wijziging van intentie. Besluiten met dergelijke financiële consequenties worden aan het bestuur voorgelegd. Actuele ontwikkelingen & Programma 2015:

Voor wat betreft het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen wordt verwezen naar paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. Krimpen van de portefeuille

In lijn met de Kaderstelling Nota Gemeentelijk Vastgoed wordt invulling gegeven aan afslanking van de vastgoedportefeuille. De beoogde krimp betreft veelal maatschappelijk vastgoed. Voor de verkoop van maatschappelijk vastgoed ligt er een uitdaging in het vinden van een goede balans tussen maatschappelijke en financiële dilemma’s. Daarnaast onderzoeken we de haalbaarheid en wenselijkheid van een versnelde verkoop van ons oneigenlijk woningbezit in relatie tot een al dan niet versnelde krimp van onze vastgoedportefeuille en de taakstelling.

198

We blijven extra inzetten op het proactief in de etalage zetten van ons vastgoed. Via onze Kavels+Panden winkel, website en door het bieden van flexibele vastgoed-economische arrangementen ten aanzien van huurkoop, pacht etc. Ook werken we aan creatieve manieren om de verkoop te stimuleren en te flexibiliseren om zo aan de start van het bestemmingsplanproces bewoners en bedrijven meer rechtszekerheid en duidelijkheid te bieden Duurzaamheid

Hoewel duurzaamheid binnen vastgoed voortdurend - binnen de budgettaire kaders - in diverse projecten en panden is toegepast, is dit onvoldoende zichtbaar geweest. We werken aan een zichtbare voorbeeldfunctie als het gaat om verduurzamen van ons eigen vastgoed. De focus voor verduurzaming ligt op onze strategische (kern)portefeuille, en op verduurzamingsmaatregelen welke financieel en functioneel aantrekkelijk blijven. Gedacht wordt aan eenvoudig te realiseren besparingen op korte termijn, ‘laaghangend fruit’, concrete projecten en concrete doelstellingen.

Verzakelijking Accres

In samenhang met de vragen ‘wat doen we zelf en wat laten we over aan derden en onder welke

voorwaarden ?’ wordt met betrekking tot de door Accres uitgevoerde beheer- en exploitatietaken de prijs-kwaliteit afspraken onder de loep genomen en herijkt. Er wordt heldere invulling gegeven aan de opdrachtgeversrol met het doel om zakelijker, efficiënter en transparanter te werken. Het werken met een vaste partner wordt daarbij niet uitgesloten, maar is niet een uitgangspunt voor de gemeente Apeldoorn. Aangezien we dit traject met de nodige zorgvuldigheid oppakken gezien onze langdurige relatie met Accres én de uitkomsten niet direct van belang zijn voor het resultaat van het MPV, willen we hiervoor de tijd en ruimte nemen.

199

Bijlagen

201

Bijlage 1

Doorrekening Algemene Reserve

203

1. Doorrekening Algemene Reserve Stand per 31-12-2013 22.896.126

Resultaat rekening 2013 2.802.001

Bestemmingsvoorstellen rekening 2013, naar diverse reserves -2.052.001

Stand per 1-1-2014 23.646.126

Rente 2014 1,75% regulier 413.807

Bespaarde rente (deel) bestemmingsreserves 254.301

- bestemmingsvoorstel rekening 2013, budget ict 3 decentralisaties -750.000

- Archeologisch onderzoek -77.401

- Bijdrage van BROA projecten 480.000

- Storting voorfinanciering NUP gelden (algemene uitkering) 295.000

- Bijdrage van reserve onderwijshuisvesting conform besluitvorming rekening 2012 300.000

- Bijdrage aan BROA -200.000

- Voordeel WMO 2014 1.500.000

- Eerste wijziging eenheidsplannen 2014 -207.000

- Opbrengst verkoop Drieschoten (storting vanuit eenheidsplan 2014) 1.124.550

- Aanvulling post onvoorzien i.v.m. kunstgrasvelden WSV -5.138

Bijdrage aan de Algemene Dienst 2014 -10.895.181

Stand per 01-01-2015 15.879.064

- Onttrekking voorfinanciering NUP gelden (algemene uitkering) -885.000

- Bijdrage van reserve onderwijshuisvesting conform besluitvorming rekening 2012 300.000

Bijdrage aan de Algemene Dienst 2015 -6.981.000

Stand per 01-01-2016 8.313.064

Bijdrage aan/van de Algemene Dienst 2016 598.000

Stand per 01-01-2017 8.911.064

Bijdrage aan/van de Algemene Dienst 2017 1.115.000

Stand per 01-01-2018 10.026.064

Bijdrage aan/van de Algemene Dienst 2018 756.000

Stand per 01-01-2019 10.782.064

Oplopende reeks bezuiniging onderwijshuisvesting 800.000

Bijdrage van de Algemene Dienst 2019 756.000

Stand per 01-01-2020 12.338.064



Stand per 01-01-2021 13.894.064



Stand per 01-01-2022 15.450.064



Stand per 31-12-2022 17.006.064

204

Algemene reserve inlopen tekort grondexploitatie

Stand per 01-01-2014 -46.177.764

Rente 2014 3,4% -1.570.044 Storting annuïteit tekort Grondbedrijf 6.422.607

Stand per 01-01-2015 -41.325.201


Stand per 01-01-2016 -36.307.650


Stand per 01-01-2017 -31.119.503


Stand per 01-01-2018 -25.754.958

Rente 2018 3,4% -875.669 Storting annuïteit tekort Grondbedrijf 6.422.607

Stand per 01-01-2019 -20.208.020


Stand per 01-01-2020 -14.472.485


Stand per 01-01-2021 -8.541.942


Stand per 01-01-2022 -2.409.760


Stand per 31-12-2022 3.930.915

Toelichting

In de Zomernota was voorzien dat de Algemene reserve inlopen tekort grondexploitatie met een jaarlijkse

annuïteit van € 6,4 mln eind 2022 op 0 zou lopen. Bij de rekening 2012 bleek dat het bedrag dat in 2012

aan deze reserve werd toegevoegd vanuit de investeringsscan en het opheffen van bestemmingsreserves,

in werkelijkheid hoger was dan geprognosticeerd. Dit heeft een gunstig effect op de reserve. Omdat de

annuiteit gelijk blijft, vertoont deze reserve eerder een positief saldo.

205

Bijlage 2

Doorrekening bestemmingsreserves

207

2.1 Bestemmingsreserve Ontwikkeling

Apeldoorn (BROA)

Toelichting doorrekening Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA) 1. Inleiding

Ten opzichte van de vorige BROA-doorrekening in de MPB 2014-2017 zijn er enkele veranderingen opgetreden. Naast de afronding van enkele projecten zijn nieuwe projecten toegevoegd in het kader van de Investeringsimpuls van € 17 mln door de provincie. Deze nieuwe projecten vindt u terug bij de diverse BROA-programma’s onder de kop “Investeringsimpuls Provincie (€ 17 mln)”. 2. Financieel-technische actualisatie meerjarendoorrekening BROA

2.1 Financieel technische actualisatie De BROA is in het kader van de BBB 2015-2018 in financieel-technische zin geactualiseerd. Hierbij zijn de rekeningcijfers 2013 verwerkt. Deze actualisatie heeft plaatsgevonden onder handhaving van bestaand beleid, conform de door de raad laatst vastgestelde BROA (MPB 2014-2017). Per project is nagegaan

- wat er moet gebeuren met in 2013 niet bestede budgetten; - in hoeverre de fasering van de opgenomen budgetten over de verschillende jaarschijven

op basis van actuele inzichten bijgesteld moet worden. De vertraging in de uitvoering heeft in veel gevallen een herverdeling van de budgetten over de jaarschijven tot gevolg gehad;

- in welke IPOR-fase het project zich bevindt (IPOR staat voor Initiatief-, Plannings-, Ontwikkelings- en Realisatiefase van het project. Dit onderscheid is van belang om meer inzicht te krijgen in de financiële risico’s;

- in hoeverre de budgetten aangepast moeten worden aan het huidige prijspeil. De BROA is opgesteld op basis van het prijspeil 2014, waarbij uitsluitend projecten die zich in de ontwikkelings- of realisatiefase bevinden worden geïndexeerd;

Daarnaast is de actualisatie toegelicht en zijn de rekeningcijfers 2013 in de financiële doorrekening verwerkt. 2.2 Percentage onderuitputting Sinds enkele jaren wordt er op de BROA-ramingen een percentage onderuitputting toegepast. De reden hiervoor was, dat planningen van projecten in de praktijk uitlopen, waardoor aan het eind van het jaar niet alle beschikbaar gestelde budgetten zijn uitgegeven. In de MPB 2014-2017 gingen we uit van 70% uitgaven in het eerste jaar. Gezien de werkelijke uitgaven van 2013 zien we geen aanleiding om de onderuitputting aan te passen. In de huidige doorrekeningen hebben we gerekend met de volgende percentages: 70% in het 1e jaar, 15% in het 2e jaar en 15% in het derde jaar.

208

3. Resultaten financieel technische actualisatie

De financieel technische actualisatie heeft geleid tot een actuele doorrekening van de BROA. De actualisatie van de projecten heeft ertoe geleid dat de fasering van de meeste projecten is gewijzigd en enkele BROA-projecten financieel zijn afgerond Zoals bekend, mogen reserves op grond van het landelijk geldende Besluit Begrotings- en Verantwoordingsvoorschriften (BBV) in geen van de jaarschijven een negatieve stand vertonen. De doorrekening van BROA voldoet aan dit criterium. Het eindsaldo in 2023 bedraagt € 223.000 positief. 4. Toelichting budgetten 2014

Om meer inzicht te geven in het verloop van de BROA projecten wordt ook een toelichting gegeven op de projecten die in het lopende begrotingsjaar zijn of worden afgerond. Voor deze projecten is een toelichting opgenomen na het overzicht van de projecten. De lopende en de nieuwe BROA projecten worden evenals in vorige MPB’s toegelicht bij de betreffende begrotingsprogramma’s.

209

Doorrekening BROA tbv. de MPB 2015-2018(bedragen x € 1.000)

Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA) 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Reserve per 1-1 15.981 13.815 9.126 5.550 2.363 1.193 579 396 302 246

Algemene voeding

Rentevoet (vlgs richtlijnen MPB)

1) Rente over het saldo van de BROA per 1-1 515 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2) Bijdragen uit Algemene Middelen 1.000

4) ISV3, te ontvangen 3.320

- ontvangen in 2010 t/m 2013 -2.719

nog te ontvangen 601 601

5) GSO4 (1e tranche), te ontvangen 11.000

tgv. complexen GB -5.000- ontvangen in 2012 en 2013 -4.500

nog te ontvangen 1.500 900 300 300

6) GSO4 (2e tranche), te ontvangen 2.570

- ontvangen in 2012 en 2013 -514

nog te ontvangen 2.056 1.285 643 128

7) Investeringsimpuls Provincie (17 mln) 17.000

tgv. reserve herstel onderhoud wegen -5.000

nog te ontvangen 12.000 3.900 3.000 4.100 500 500

8) Extra bijdrage uit Algemene Middelen 200

9) Bijdrage van de algemene dienst tbv investeringen 300 300 300 300

Totaal algemene voeding (excl. 'pm') 8.701 4.243 4.828 800 500 0 0 0 0 0

Programma 1: Groene Mal -575 -828 -1.008 -125 -127 0 0 0 0 0

Programma 2: Duurzaamheid

Programma 3: Veiligheid

Programma 4: Binnenstad -1.089 -1.975 -2.944 -500 0 0 0 0 0 0

Programma 5: Recreatie en toerismeProgramma 7: Woningbouwproductie -4.868 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Programma 8: Kanaalzone -2.950 -150 -653 -653 -150 -144 -50 -50 -50 0

Programma 9: Complete wijken -1.621 -1.581 -1.922 -670 -200 -150 -46 0 0 0

Programma 10: Alle jeugd telt -524 -527 0 0 0 0 0 0 0 0

Programma 11: Vermaatschappelijking

Programma 12: Meedoen

Programma 13: Economie

Programma 14: Verkeer -2.768 -3.697 170 0 0 0 0 0 0 0

Programma 15: Milieu -350 -375 0 0 0 0 0 0 0 0Programma 16: Overige -780 -300 -300 -300 0 0 0 0 0 0

Totaal netto onttrekkingen lopend en lopend nieuw beleid -15.525 -9.433 -6.657 -2.248 -477 -294 -96 -50 -50 0

Verwacht uitgavenpatroon 2014 -10.868 -2.329 -2.329

- verwachte uitgaven 1e jaar 70% 2015 -6.603 -1.415 -1.415

- verwachte uitgaven 2e jaar 15% 2016 -4.660 -999 -999

- verwachte uitgaven 3e jaar 15% 2017 -1.574 -337 -337

2018 -334 -72 -72

2019 -206 -44 -44

2020 -67 -14 -14 2021 -35 -8 -8

2022 -35 -8Saldo per 31-12 (excl. 'pm') 13.815 9.126 5.550 2.363 1.193 579 396 302 246 231

Uitgaven na 2023 -8 Eindsaldo 223

210

Overzicht BROA-projecten

MOP- programma's MPB Restant

Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn (BROA) Eenheid progr. t/m

(bedragen x € 1.000) en prod 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Programma 1: Groene Mal

Lopende projecten

3.13 Projecten beken en sprengen; herstel

Eendrachtspreng RL prog. 3/ -75 -72

722

Investeringsimpuls Provincie (€ 17 mln)

3.14 Herinrichting stadsranden RL prog. 3/ -240 -363 -484 -60 -61

560

3.15 Beekbergsebroek RL prog. 3/ -200 -302 -403 -50 -51

560

3.16 Betere aansluiting Apeldoorn West en

Binnenstad op Berg en Bos RL prog. 3/ -60 -91 -121 -15 -15

560

Totaal A-projecten programma 1 -575 -828 -1.008 -125 -127 0 0 0 0 0

Programma 4: Binnenstad

Lopende projecten

4.2 Binnenstad PJ prog.9/ -337 -75 -44

810

4.3 Binnenstad GSO-4 PJ prog.9/ -452 -400 -200(€ 1 mln uitgaven bij Brinkpark) 810

Investeringsimpuls Provincie (17 mln)

Binnenstad, herinrichting binnenstad -200 -1.100 -2.000 -375

Binnenstad, bereikbaarheid, doorstroming,

bewegwijzering, fietsenstallingen -50 -285 -500 -115

Binnenstad, transformatie, braakliggende

terreinen en leegstaande plinten -50 -115 -200 -10

Totaal A-projecten programma 4 -1.089 -1.975 -2.944 -500 0 0 0 0 0 0

Programma 7: Woningbouwproductie

Lopende projecten

15.10 Hoogspanningsleidingen RL prog. 9/ -4.868

810

Totaal A-projecten programma 7 -4.868 0 0 0 0 0 0 0 0 0

211




Programma 8: Kanaalzone

ISV-3 subsidie: € 1,7 mln

Lopende projecten

14.1 Kanaalzone RL prog. 9/ -1.246 -100 -137 -137 -100 -94

810

Kanaalzone projectbureau PJ prog. 9/ -50 -50 -50 -50 -50 -50 -50 -50 -50 -4

810

Kanaalzone, ISV-3-subsidie

- storting in grondexploitatie PJ prog. 9/ 346 -466 -466

(jaar 2014 betreft correctie) 810


Kanaalzone Vlijtsepark -1.100

Kanaalzone Schatkamer van Zuid -900

Totaal A-projecten programma 8 -2.950 -150 -653 -653 -150 -144 -50 -50 -50 -4

Programma 9: Complete Wijken

Lopende projecten

9.4 Wijken - De Maten (GSO-4) POW prog. 9/ -426 -100

810


De Maten vitaal -120 -180 -240 -60

9.5 Wijken - Orden/Kerschoten (GSO-4) POW prog. 9/ -464 -150

810


Duurzame aanpak winkelcentrum Kerschoten -40 -60 -80 -20


9.6 Verduurzamen van voorzieningen in wijken V&G prog. 9/

en dorpen 810 -40 -160 -500 -500

212





9.7 Verbeteren kwaliteit parken POW prog. 9/ -100 -150 -200 -50

810

15.1 Wijkontwikkelingsplan Zevenhuizen RL prog. 9/ -40 -40 -40 -40 -200 -150 -46

810

Uitgaven t.l.v. ISV-3 budget -100 -650 -862

15.2 Wijkontwikkelingsplan Zuid RL prog. 9/ -100 -91

810

15.5 Plattelandsontwikkeling RL prog. 9/ -191

810

Totaal A-projecten programma 9 -1.621 -1.581 -1.922 -670 -200 -150 -46 0 0 0

Programma 10: Alle Jeugd Telt

Lopende projecten

10.3 Wijken - Uitvoeren jeugdbeleid (GSO-4) JZW prog. 5/ -524 -527

630

Totaal A-projecten programma 10 -524 -527 0 0 0 0 0 0 0 0

Programma 14: Verkeer

Lopende projecten

11.0 Infrastructuur Oostzijde stad/Omnisport/ RL prog. 3/ -3.448 -3.697

verdubbeling Zutphensestraat 211

- bijdrage derden(BDU) 680 170

Totaal A-projecten programma 14 -2.768 -3.697 170 0 0 0 0 0 0 0

213




Programma 15: Milieu

ISV subsidie 2005-2007: € 0,254 mln

27.1 Bodemmodule RL prog. 4/ -800 -375

- bijdrage ISV 2/VINAC 723 450

Totaal A-projecten programma 15 -350 -375 0 0 0 0 0 0 0 0

Programma 16: Overige

Lopende projecten

29.5 Leefbaarheidsonderzoek S&R prog. 1/ -pm

002

30.4 Bijdragen aan de algemene dienst S&R prog. 1/ -480

(ivm vervallen budgetten beken en sprengen 922 en Ecofactorij)

30.5 Investeringen 2014-2017 S&R prog. 1/ -300 -300 -300 -300

(zie MPB 2014-2017) 922

Totaal A-projecten programma 16 -780 -300 -300 -300 0 0 0 0 0 0

TOTAAL -15.525 -9.433 -6.657 -2.248 -477 -294 -96 -50 -50 -4

214

Toelichting in 2014 af te ronden A-projecten BROA

Programma 7: Woningbouwproductie

15.10 Hoogspanningsleidingen

Dit project betreft het ondergronds brengen van de hoogspanningslijnen in Apeldoorn Zuid. Dit is noodzakelijk om de herstructurering in de Vogelbuurt te realiseren. Naast de € 3,8 mln van de Gemeente hebben de Provincie en de woningcorporatie De Goede Woning de overige € 4 mln beschikbaar gesteld. In november 2013 heeft uw raad besloten op basis van de aangekondigde rijksregeling 'uitkoop en verkabelen' die vanaf 2017 mogelijk gaat starten, de benodigde extra € 2,85 miljoen bovenop de al beschikbare € 3,8 miljoen beschikbaar te stellen voor de volledige verkabeling door Zuid. Gunning van het civiele werk dat in opdracht door de gemeente wordt uitgevoerd in het noordelijk deel van het tracé heeft plaatsgevonden. Ook aanvullende werkzaamheden voor het parkgedeelte zijn inmiddels op de markt gezet binnen de geraamde bedragen. De inkoop van de kabel is door TenneT binnen het door hen geraamde budget geëffectueerd. De werkzaamheden in het veld worden naar verwachting conform de planning in het eerste kwartaal van 2015 afgerond. De uitgaven in 2014 komen geheel tlv het budget dat binnen de BROA beschikbaar is gesteld voor het korte tracé. De uitgaven boven dit bedrag komen in 2014 en 2015 ten laste van het extra budget ad (maximaal) € 2,85 mln.

Programma 9: Complete wijken

15.5 Plattelandsontwikkeling

De gemeente Apeldoorn is ‘slechts’ medefinancier van het project Veluwetransferium ’t Leesten. Het project wordt uitgevoerd voor rekening en risico van Staatsbosbeheer. In 2014 zal dit project worden afgerond. Programma 16: Overige

30.4 Bijdrage aan de algemene dienst ivm vervallen budgetten beken en sprengen en

Ecofactorij Als gevolg van de extra bezuinigingen, zoals opgenomen in de Verkenningen Bezuinigingsmaatregelen Formatie 2010 worden deze budgetten in de jaren 2011 t/m 2014 toegevoegd aan de algemene dienst. De besluitvorming over het vervallen van de budgetten voor de projecten Beken en sprengen en de Ecofactorij is opgenomen in de MPB 2011-2014.

215

2.2 Reserve Bereikbaarheid Binnenstad

RESERVE BEREIKBAARHEID BINNENSTAD(bedragen * 1.000 euro) 2014 t/m 2024

DOORREKENING 2014- Indexering vlg BBB 2014 en BBB2015

- index kosten en opbrengsten na MPB periode gelijk

- bestaand beleid, herijking 2014 volgt

Opbrengsten en ontvangsten 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

VOEDING

1 Parkeerbijdragen 450 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50

3 Parkeervergunningen (maaiveld+garages) 401 411 421 417 407 419 422 424 425 427 431

4 a. Meters/automaten maaiveld 1.032 1.062 1.078 1.086 1.081 1.091 1.110 1.130 1.149 1.170 1.190

b. bijdrage AD in kader Brinkpark en Orpheus 312 278 257 236 201 151 99 47 0 0 0

5 Stelpost: tariefsaanpasingen 0 150 150 300 300 450 450 450

6 Parkeergarage Marktplein 1.597 1.644 1.669 1.682 1.673 1.689 1.718 1.748 1.778 1.809 1.841

7 Parkeergarage Koningshaven 168 177 175 176 175 172 172 173 172 172 172

8 Parkeergarage Brinkpark 265 265 274 276 274 277 282 287 292 297 302

Netto beschikbaar 4.225 3.888 3.925 3.922 4.012 3.998 4.154 4.158 4.317 4.375 4.436

Netto onttrekkingen 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

KOSTEN ALGEMEEN8 Parkeeradvisering / ondersteuning 36 37 37 38 38 39 40 41 41 42 43

KOSTEN BEHEER EN ONDERHOUD9 Parkeeronderzoek 19 0 19 0 19 0 19 0 19 0 19

10 Parkeercontrole 538 546 547 528 508 487 466 459 467 475 484

11 Parkeervergunningen (maaiveld+garages) 136 132 127 122 117 112 110 112 114 116 118

12 Parkeervergunningensysteem (PVS4U) 32 33 33 34 34 74 76 77 78 79 81

13 Afbreken PRIS 54 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

14 a. Fysieke afsluiting binnenstad 64 64 64 66 67 68 69 70 72 73 74

b. Digitalisering parkeren 38 38 50 51 51 51 51 52 52 52 52

15 Meters en automaten maaiveld 262 230 165 136 146 127 129 132 135 137 139

16 Parkeergarage Marktplein 750 762 775 789 802 816 831 845 860 875 915

17 Parkeergarage Koningshaven 166 168 171 174 177 180 184 187 190 193 197

18 Parkeergarage Brinkpark 314 315 316 318 319 321 322 324 326 327 329

19 Bijdrage aan exploitatietekort pg Orpheus 306 306 306 306 306 306 306 306 306 306 306

20 Diversen 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

INVESTERINGEN

parkeergarages/-terreinen

21 Reservering investering Brinkparkgarage -46

23 Reservering Carpoolplaats zuid 6 6 6 5 5 5 5 5 0 0 0

parkeerregulering

22 Diverse wijken 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25openbaar vervoer

23 toegankelijkheid OV -400 0verkeersbeleid

24 Verkeerskaart: ondersteunend beleid 30 30 30 30 30 25 25 25 25 25 25

diversen

25 Apeldoorn 2000 onderhoud infra BS 409 409 409 409 409 409 409 409 409 409 40926 Onttrekking t.g.v. algemene reserve 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300

KAPITAALLASTEN

27 Berg en Bos 0 028 PVS4U apparatuur

27 Vervanging p-apparatuur maaiveld 0 80 80 80 80 80 80 80 80 80 3628 Vervanging p-apparatuur p-garages 0 0 35 67 67 67 67 67 67 67 4229 Zomernota (PRIS) 25 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50

STIMULERINGSMAATREGELEN

jaarlijks wordt een bedrag van 25% van de parkeer-

opbrengsten gereserveerd voor uitvoering van deze

stimuleringsmaatregelen openbaar vervoer en fiets.

30 Maatregelen fiets / OV 214 217 212 208 245 248 288 291 332 335 33831 Fiets - gratis stallen 482 489 498 506 515 524 533 543 552 562 572

Totaal projecten en kapitaallasten 3.763 4.241 4.261 4.246 4.317 4.319 4.390 4.405 4.504 4.533 4.558

Jaarresultaat 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

462 -353 -336 -324 -305 -321 -236 -247 -187 -158 -122

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Saldo Reserve Bereikbaarheid Binnenstad op 31/122.610 2.257 1.920 1.595 1.289 967 729 481 293 133 10

216

2.3 Reserve Riolering

Meerjarenexploitatie doorrekening Rioolfonds

2014 t/m/ 2024

Doorrekening MPB 2015 - 2018

- indexering kosten: volgens BBB 2015- 2018

- indexering baten: 1,2% in 2015; 2016 - 2018 inflatiecorrectie (=2,0%)

- indexering 2019 ev.: lasten en baten 1,75%

Bedragen x 1000 in euro's raming raming

Opbrengsten 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

Opbrengst van O.Z.B./rioolrecht 12.484 11.886 12.076 12.365 12.660 12.961 13.236 13.515 13.799 14.088 14.383 14.682

rente reserve 61 61 58 57 49 41 32 31 39 49 65

TOTAAL OPBRENGSTEN 105 11.947 12.137 12.424 12.717 13.010 13.276 13.547 13.830 14.127 14.432 14.747

Verwachte uitgaven 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2.024

Overlopende kosten post 5, 10 1.772 150 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

TOEGEREKENDE KOSTEN

1 Doorber. Kostenplaatsen/ uren inzet1.684 1.797 1.777 1.774 1.796 1.806 1.816 1.831 1.842 1.854 1.867 1.879

KAPITAALLASTEN

2 Riolen en randvoorzieningen 2.267 2.267 2.267 2.267 2.267 2.267 2.267 1.965 1.611 1.567 1.439 1.414

3 Niet verrekende btw.

KOSTEN beheer,onderhoud en vervanging

Vrijverval riolering

3 beheer en onderhoud 352 416 421 426 429 433 437 440 444 448 452 456

Kolken / lijngoten


Pers-en vacuumriolering



6 reiniging en inspectie 85 61 49 66 60 59 63 62 62 63 64 64

Pompen en gemalen

7 groot onderhoud en vervanging 159 151 150 155 154 156 158 159 160 162 163 164


8 vervanging renovatie en reparatie 2.229 1.392 1.402 1.430 1.807 1.839 1.871 1.904 1.937 1.971 2.005 2.040

Algemeen riolen

9 bijdrages en vergoedingen -158 -72 -29 -88 -64 -61 -72 -67 -68 -70 -70 -71

10 meten en functioneren 567 473 431 497 475 476 491 489 494 500 503 507

Diverse overige kosten

11 automatisering en heffingen 33 142 143 145 146 147 148 150 151 152 154 155

12 Kwijtschelding rioolrecht 332 300 305 318 313 317 322 323 326 329 332 335

13 Perceptiekosten 154 154 236 211 231 230 228 234 235 236 239 241

14 BTW-compensatiefonds 960 1.353 1.407 1.438 1.547 1.586 1.625 1.613 1.586 1.619 1.636 1.655

15 veegkosten 50% 898 1.061 1.073 1.086 1.092 1.102 1.112 1.122 1.132 1.141 1.151 1.161

Kapitaalslasten "actief duurzamer"

16 Waterkwaliteit 107 107 243 243 243 243 243 243 243 243 243 243

17 Afkoppelen 562 657 752 823 895 966 1.037 1.037 1.037 1.037 1.037 1.037

verhoging pompcapaciteit OAS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

18 Beken en sprengen 289 381 409 488 574 661 748 834 921 1.007 1.007 1.007

Vuilwatergoot Waterschap

Baggeren 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

TOTAAL UITGAVEN 13.287 11.992 12.262 12.498 13.202 13.476 13.750 13.606 13.394 13.552 13.525 13.605

Jaarresultaat -698 -44 -126 -75 -484 -466 -474 -59 437 575 907 1.142

Saldo Reserve Riolering op 31/12 3.466 3.341 3.266 2.782 2.316 1.842 1.783 2.220 2.795 3.702 4.844

217

2.4 Reserve Huisvuilrechten

RESERVE HUISVUILRECHTEN

(bedragen * 1.000 euro)

Tarieven 2014 2015 2016 2017 2018

Tarieven vastrecht (per huishouden):

1-persoonshuishoudens 152,96 152,96 152,96 150,36 152,62

2-persoonshuishoudens 160,09 160,09 160,09 157,95 160,32

3- of meerpersoonshuishoudens 167,29 167,29 167,29 165,63 168,11

Stijging (of daling) t.o.v. voorgaand jaar:

1-persoonshuishoudens 0,00% 0,00% 0,00% -1,70% 1,50%

2-persoonshuishoudens 0,00% 0,00% 0,00% -1,34% 1,50%

3- of meerpersoonshuishoudens 0,00% 0,00% 0,00% -0,99% 1,50%

Tarieven variabel recht (per aanbieding):

120-liter container (restafval) 3,99 4,06 4,08 4,08 4,14



40-literzak (restafval) 1,33 1,35 1,36 1,36 1,38


Reserve 2014 2015 2016 2017 2018

Stand van de reserve op 1 januari 6.325 3.116 1.826 2.365 2.570

Opbrengst afvalstoffenheffing 16.658 16.825 16.929 16.855 17.181

22.983 19.940 18.755 19.220 19.751

Bij: overige baten 3.013 2.738 2.776 2.814 2.853

Af: lasten -20.580 -20.852 -19.166 -19.464 -19.778

Teruggave surplus reserve -2.300 0 0 0 0

Stand van de reserve op 31 december 3.116 1.826 2.365 2.570 2.826

Minimum = € -600.000; maximum = € 3.600.000

Areaalaccres 300 aansluitingen per jaar conform BBB 2015-2018

Kostenindex 0,75 % conform BBB 2015 - 2018

Doorrekening 2014-2018

219

Bijlage 3

Overige bijlagen

221

3.1 Totaal overzicht van baten en lasten (x € 1.000)

Programma Lasten Baten Saldo

1.

Met elan samen DOOR: Bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken en financiën

40.985 373.773 332.788

2. Veiligheid 17.204 2.010 -15.195

3. Openbare ruimte 69.788 24.941 -44.848

4. Milieu 26.262 20.736 -5.526

5. Jeugd en onderwijs 84.091 5.397 -78.694

6. Apeldoorn activeert 102.820 47.301 -55.518

7. Maatschappelijke ondersteuning 116.106 11.671 -104.435

8. Cultuur, erfgoed, evenementen en sport 38.649 11.308 -27.341

9. Door! met de buitenstad 18.471 5.555 -12.917

Subtotaal programma's 514.376 502.691 -11.685

(x € 1.000)

Programma Lasten Baten Saldo

Toevoegingen en onttrekkingen reserves

1. Met elan samen DOOR: Bestuur, (wijk)organisatie, burgerzaken en financiën

11.750 10.088 -1.662

2. Veiligheid

3. Openbare ruimte 19.361 27.267 7.906

4. Milieu 19.661 20.611 950

5. Jeugd en onderwijs 1.370 734 -636

6. Apeldoorn activeert 1.574 1.574

7. Maatschappelijke ondersteuning 93 93

8. Cultuur, erfgoed, evenementen en sport 100 100

9. Door! met de buitenstad 3.271 6.632 3.361

Totaal mutaties reserves 55.414 67.099 11.685

Saldo na bestemming 569.790 569.790

222

3.2 Overzicht incidentele baten en lasten In dit overzicht zijn de incidentele baten en lasten vermeld. Deze baten en lasten hebben betrekking op de exploitatiebegroting, zijn in de programma's opgenomen en beïnvloeden eenmalig het begrotingsresultaat.

Pro- Beleids

gramma product Omschrijving Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten

1 002 Burgerpeiling -30 -30

1 002 Ondersteuning informatiebeveiliging -75

1 002 Budget VNG-congres 2015 -150

1 002 Vebreding en intensivering lobby -200 -100

1 003 Verkiezingen -205 0 -210 -220

1 922 Bijdrage van de BCF-reserve 375 210

1 922 Bijdrage Alg Reserve ivm I-NUP 885

(algemene uitkering)

1 960 Digitaliseren informatievoorziening -125

6 610 Hogere bijstandsuitkering -2.400

Totaal -3.185 1.260 -100 210 -240 0 -220 0

2015 2016 2017 2018

223

3.3 Overzicht jaarlijks terugkerende

arbeidskosten 2015 Op basis van de primaire begroting (inclusief toelagen)

Loonkosten, Totaal Loonsom

Eenheid uitkeringen, aantal per

vergoedingen fte's fte

in € in €

Huidig personeelRaadsleden 1.001.347Bestuur (incl lasten APPA) 1.270.970

Griffie 756.100 9,53 79.339

Organisatie-eenheden

Directieraad 432.537 3,00 144.179

Strategie en Regie 1.460.094 14,97 97.535

Publiek, Ondernemen en Wijken 4.963.596 87,10 56.987

Shared Service Center 5.419.396 101,32 53.488

Ruimtelijke Leefomgeving 8.772.225 115,17 76.168

Jeugd, Zorg en Welzijn 4.813.865 69,53 69.234

Werkplein Activerium 10.952.189 187,14 58.524

Beheer en Onderhoud 9.214.943 187,24 49.215

Vastgoed en Grond 2.491.783 32,40 76.907

Veiligheid en Recht 4.149.023 63,51 65.329

Projecten 5.361.445 66,44 80.696

Personeel, Communicatie en Bestuursondersteuning 3.983.374 56,66 70.303

Financiën en Control 4.934.966 64,59 76.404

Informatievoorziening 5.535.866 73,46 75.359

Totaal huidig personeel 75.513.719

Voormalig personeelUitkeringen wethouders 379.933

Pensioenen wethouders 229.696Wachtgeld en WW-uitkeringen (totale concern) 433.947

Totaal voormalig personeel 1.043.576

Totaal personele lasten 76.557.295 1.132,06

224

3.4 Kapitaallasten en nieuwe

investeringen 2015 Bedragen * € 1.000 Cursief = investeringen 2015

Balans Omschrijving Eenheid Boekwaarde Vermeerdering Verminderingen Afschrijving Boekwaarde Rente* Totaal

nr. 1-1-2015 (investering) 31-12-2015 kapitaallasten

B0101 Gronden en terreinen 39.849 905 0 40.754 1.808 1.808

Specificatie vermeerdering:

- Vleugelschool Zuidbroek JZW 905 0 905 19 19

B0102 Woonruimten 4.454 0 4.454 205 205

B0103 Bedrijfsgebouwen 410.676 8.147 10.116 408.707 19.365 29.481


- Huisvesting scholen JZW 8.147 147 8.000 274 421

B0104 Grond- wegen waterbouwk.werken 69.635 8.901 2.503 76.033 3.413 5.916


- Diverse (riolerings)werkzaamheden RL 5.798 17 5.781 54 71

- Beken en sprengen RL 3.103 30 3.073 104 134

B0105 Vervoermiddelen 1.300 320 980 41 361

B0106 Machines/apparaten/installaties 20.966 4.890 3.007 22.849 826 3.833


- Automatisering IV 1.890 319 1.571 28 347

- Huisvesting SSC 2.810 52 2.758 41 93

- Diverse JZW/POW 190 5 185 2 7

B0107 Overige materiële vaste activa 11.246 1.674 1.296 11.624 488 1.784


- Huisvesting SSC 711 15 696 10 25

- Routine investeringen 2014 BO 903 91 812 7 98

- Diverse JZW/IV 60 5 55 1 6

Totaal materiële activa 558.126 24.517 0 17.242 565.401 26.146 43.388

225

3.5 Overzicht reserves en voorzieningen (meerjarendoorrekening) Doorrekening reserves

Bal. Omschrijving Boekwaarde Mutaties Vermeerdering Overige Vermindering Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Maximum Doel en bijzonderheden

nr 01-01-2015 2015 wegens rente vermeerdering 31-12-2015 31-12-2016 31-12-2017 31-12-2018

201 Eigen vermogen

Algemene reserve 15.879.100 -7.566.000 0 300.000 7.866.000 8.313.000 8.911.100 10.026.100 10.782.100 n.v.t. Buffer t.b.v. rekening-uitkomsten; wordt ook wel

gebruikt ter dekking van incidentele uitgaven.

Reserve inlopen tekort grondbedrijf -41.325.200 5.017.500 -1.405.100 6.422.600 0 -36.307.700 -31.119.500 -25.755.000 -20.208.000 0 Reserve tbv inlopen tekort grondbedrijf

Egalisatiereserve bouwleges 602.500 -1.141.100 0 4.271.000 5.412.100 -538.600 -838.400 -1.104.400 -1.391.100 n.v.t. Bestemd voor continuïteit in tariefstelling bouwleges

Afkoopsommen begraven 102.800 -44.200 0 1.575.400 1.619.600 58.600 28.200 8.100 8.200 n.v.t. Afkoop tijdelijke expl.tekorten a.g.v. onderhouds-

Totaal buffervermogen -24.740.800 -3.733.800 -1.405.100 12.569.000 14.897.700 -28.474.700 -23.018.600 -16.825.200 -10.808.800

202 B. Bestemmingsreserves

Huisvesting 1.636.500 14.700 0 112.500 97.800 1.651.200 1.667.400 1.650.400 1.638.000 n.v.t. Egalisatiereserve om fluctuaties in huisvestingskosten

op te vangen

Reserve aandelenkap. Teuge 1.076.300 -11.600 33.400 0 45.000 1.064.700 1.052.600 1.040.200 995.200 n.v.t. Deelneming in NV luchthaven Teuge

BCF-reserve 584.100 -375.000 0 0 375.000 209.100 0 0 0 n.v.t. Opvang structureel nadeel btw compensatiefonds

Ontwikkeling Apeldoorn (BROA) 13.814.000 -4.689.000 0 4.243.000 8.932.000 9.125.000 5.549.000 2.362.000 1.192.000 n.v.t. Gecombineerde reserve voor diverse doeleinden

Kapitaallasten gedane investeringen

met economisch nut 1.453.000 -364.700 62.700 0 427.400 1.088.300 708.000 311.200 311.200 n.v.t. Dekking kapitaallasten

Stelpost lok. woonw.bew./kerm. 119.200 2.100 2.100 0 0 121.300 123.400 125.600 127.800 geen Dekking optredende tekorten

Reserve de Haere 1.800.000 0 72.000 0 72.000 1.800.000 1.800.000 1.800.000 1.800.000 geen

Algemene reserve Grondbedrijf 15.843.500 3.133.700 633.700 3.400.000 900.000 18.977.300 22.136.400 23.021.800 23.021.800 26.200.000 Gebaseerd op MPG 2014, het weerstandsvermogen

-/- pm -/- pm -/- pm -/- pm -/- pm -/- pm -/- pm van het grondbedrijf wordt jaarlijks geactualiseerd. In deze

doorrekening zijn toekomstige verliezen nog niet

meegenomen.

Bereikbaarheid binnenstad 2.610.700 -353.000 0 3.888.000 4.241.000 2.257.700 1.921.700 1.597.700 1.292.700 3.000.000 Parkeervoorzieningen en stimulering fiets en OV

ter ontsluiting binnenstad

Riolering 3.466.600 -125.000 61.000 12.076.000 12.262.000 3.341.600 3.266.600 2.781.600 2.315.600 n.v.t. Onderhoud, vervanging verouderde rioolstelsels

en waterberging

Huisvuilrechten 3.115.600 -1.289.000 0 19.563.000 20.852.000 1.826.600 2.365.600 2.570.600 2.826.600 1.200.000 Egalisatie tariefsaanpassingen. Overschrijding

toegestaan voor deel efficiencykorting (Essent).

Schildersonderh. openb. Verlichting 657.500 -320.000 0 0 320.000 337.500 17.500 0 0 1.000.000 Reservering voor werkzaamheden 1 maal per 7 jaar

Vernieuwen bomenbestand 686.600 13.300 0 13.300 0 699.900 713.400 726.900 740.700 750.000 Aanplant nieuwe bomen ter compensatie gekapte

bomen

Reserve herstel onderhoud wegen 0 0 0 1.500.000 1.500.000 0 0 0 0 Reservering voor herstel onderhoud wegen

Reserve Onderwijshuisvesting 5.163.600 -1.730.000 0 1.070.000 2.800.000 3.433.700 3.062.400 2.966.300 2.689.100 n.v.t. Fluctuaties in lasten en baten (egalisatiefunctie) en

spaarfunctie voor toekomstige investeringen

Sportactiviteiten 47.900 0 0 0 0 47.900 47.900 47.900 47.900 600.000 Ondersteuning van sportevenementen

Topsportevenementen 168.500 -100.000 0 0 100.000 68.500 68.500 68.500 68.500 n.v.t. Ondersteuning van topsportevenementen

Bedrijfsvoeringsreserve griffie 50.000 0 0 0 0 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 Waarborgen continuïteit bedrijfsvoering

Concernreserve bedrijfsvoering 1.972.800 -98.400 0 105.000 203.400 1.874.400 1.850.300 1.850.300 1.850.300 3.950.000 Waarborgen continuïteit bedrijfsvoering

Totaal Bestemmingsreserves 54.266.400 -6.291.900 864.900 45.970.800 53.127.600 47.974.700 46.400.700 42.971.000 40.967.400

226

Doorrekening voorzieningen

Omschrijving Dienst Boekwaarde Overige Vermindering Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Boekwaarde Doel en bijzonderheden

31-12-2014 vermeerdering 31-12-2015 31-12-2016 31-12-2017 31-12-2017

Uitgaven worden vanwege BBV rechtstreeks ten laste geboekt van de betreffende voorziening

voorziening Wijkzaken POW 147.686 50.000 75.000 122.686 97.686 72.686 47.686 ter dekking van kosten voor spec.

wijkontwikkelingsproj. die reeds

zijn toegezegd aan de wijkraden

voorziening Gebiedsgericht grondwaterbeheer RL 123.500 720.000 200.000 643.500 643.500 643.500 643.500

voorziening Wachtgelden FC 0 0 0 0 0 ter dekking kosten voormalig personeel

voorziening Onderhoud stadhuis SSC 2.225.045 715.821 490.256 2.450.610 2.679.761 2.891.374 3.111.875 ter dekking toekomstig groot onderhoud

voorziening Vorderingen/zaken onder rechter FC 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 ter dekking (toekomstige) vorderingen

n.a.v. rechterlijke uitspraken

voorziening Frictiekosten FC 6.307.693 3.000.000 1.447.000 7.860.693 7.386.693 6.003.693 6.003.693 ter dekking frictiekosten agv reorganisatie

voorziening Onderhoud VGA V&G 1.742.103 926.038 926.038 1.742.103 1.742.103 1.742.103 1.742.103 ter dekking toekomstig groot onderhoud

gemeentelijk vastgoed

voorziening Bestemmingsplannen RL 0 0 0 0 0 te dekking kosten opstellen bestemm.pl.

waarvan opbrengsten al zijn ontvangen

Totaal 11.546.027 5.411.859 3.138.294 13.819.592 13.549.743 12.353.356 12.548.857

227

3.6 Enkele kerngegevens Omschrijving

2014 2015

A. Belangrijkste maatstafgegevens voor uitkering Gemeentefonds1. Waarde woningen (x € 1.000) 14.402.000 14.202.000

Waarde niet woningen (x € 1.000) 3.996.000 3.822.000

totale waarde onroerende zaken binnen de gemeente conform de WOZ 18.398.000 18.024.0002. Inwoners 157.841 157.9403. Jongeren 35.845 35.400

4. Ouderen 29.902 30.7365. Huishoudens met een laag inkomen 20.911 21.212

(het aantal huishoudens met een inkomen tussen een bepaalde onder- en bovengrens)

6. Bijstandsontvangers (o.b.v. ABW, IOAW, IOAZ) 2.952 3.2307. Uitkeringsontvangers 13.155 13.255

(als 6 plus militairen, WSW, WAO-jong, WAO, WAZ en WIW)

8. Minderheden 7.588 7.629

9. Huishoudens - 72.975

10. Lokaal klantenpotentieel 164.848 164.672(klantenkring van de lokale gemeentelijke voorzieningen in kring van 20 km)

11. Regionaal klantenpotentieel 249.481 248.541(klantenkring van de regionale gemeentelijke voorzieningen in kring van 60 km)

12. Leerlingen voorgezet onderwijs 11.853 11.711

(leerlingen worden geteld in de gemeente waar zij naar school gaan)

13. Oppervlakte gemeente 33.988 33.988

14. Woonruimten 75.578 72.10815. Omgevingsadressendichtheid (x 100) 1.262 1.212

(aantal woningen in duizendtallen, gewogen voor de gemidd. Omgevingsadressendichtheid van

de locaties binnen de gemeente, het is indicatie van stedelijkheid)

16. Bedrijfsvestigingen (bron: CBS) 10.336 13.684

17. Totale oppervlakte bebouwing (in ha) 964 1.01018. Oppervlakte bebouwing in de bebouwde kom (in ha) 746 80319. Oppervlakte bebouwing buiten de bebouwde kom (in ha) 218 206

B. Overige fysieke structuurgegevens1. Lengte van de wegen (km): buiten de bebouwde kom 466 466

binnen de bebouwde kom 817 817

totaal 1.283 1.2832. Lengte van de riolering in km (incl. drainverzamelleidingen en duikers/beekriolering) 1.160 1.306

3. Oppervlakte openbaar groen excl. bossen en begraafplaatsen (in ha) 585 585(1 ha = 10.000m2)

Vanaf 2015 wordt in het gemeentefonds een andere berekening gehanteerd voor het aantal woonruimten.Voortaan is de

basisadministratie gebnouwen (BAG) van de gemeente leidend. De voor de BAG verplicht te hanteren definitie voor een

woonruimte (gebouw met een verblijf- of logiesfunctie) zorgt voor een lager aantal voorheen. Binnen het gemeentefonds

is dit o.a. gecompenseerd door een nieuwe maatstaf 'huishoudens'.

Voor wat betreft het aantal bedrijfsvestigingen tellen vanaf 2015 ook het aantal eenmanszaken mee.

Begroting

Zelf of één van de ouders geboren in Suriname, Nederlandse Antillen, Aruba, Turkije of Marokko en

vluchtelingen overeenkomstig artikel 9 of artikel 10 Vreemdelingenwet

229

Bijlage 4

Trefwoordenlijst

231

Trefwoordenlijst

A

Accres ........................................................................... 36, 155, 156, 170, 171, 197, 198 ACEC ........................................................................................................................196 Activerium........................................11, 14, 38, 82, 85, 127, 133, 135, 138, 165, 186, 194 Algemene baten en lasten........................................................................29, 38, 40, 87, 97 Algemene uitkering ............................................................................................ 29, 37, 40 Anklaar .......................................................................................................117, 118, 144 AWBZ...........................................................................................................35, 131, 132

B

Bedrijfsvoering ...............................................................................................14, 135, 185 Begraafplaatsen ........................................................................29, 36, 40, 47, 55, 56, 154 Beken en sprengen ......................................................................................................214 Bereikbaarheid ............................................................................. 7, 52, 56, 138, 193, 215 Bestuursondersteuning .............................................................29, 34, 36, 40, 99, 108, 194 Bibliotheek ....................................................................................................99, 104, 108 Bodemmodule ...............................................................................................................63 Bureau Jeugdzorg................................................................................................ 132, 133 Burgerzaken...................................................................................................... 29, 35, 40

C

Circulus ............................................................................. 13, 36, 61, 127, 168, 169, 196 CODA.........................................................................................................101, 130, 156

D

Dienstverlening ................................................................................................... 187, 193 Dierenasiel....................................................................................................................54 Dividend..............................................................29, 36, 40, 166, 167, 168, 169, 170, 171 Duurzaamheid ..........................................................................................59, 62, 187, 198

E

Ecofactorij ..................................................................................................................214 Erfgoed .........................................................................................................99, 105, 108 Evenementen ................................................................................................................14

F

Fietsdoorstroomassen ....................................................................................................52

G

Geldleningen..................................................................................................... 29, 37, 40 Gemeentefonds...............................5, 6, 11, 12, 13, 15, 125, 129, 130, 134, 137, 151, 177 Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) ............................................................................ 56, 154

232

Gezondheidszorg ..........................................................................................65, 74, 75, 93 GGD ..................................................................................................... 93, 127, 165, 166 Groene Mal...................................................................................................................56

H

Handel en ambacht .......................................................................................109, 114, 120 Heffingen ...................................................................................................................137 Hondenbelasting................................................................................... 177, 180, 182, 184 Hoogspanningsleidingen ...............................................................................................214 Hulpverlening..............................................................................................................132

I

Infrastructuur................................................................................................................52

J

Jeugd ............................................................. 65, 67, 68, 72, 75, 132, 133, 196, 197, 221 Jeugdgezondheidszorg ........................................................................................... 74, 166 Jeugdzorg ...................................................................................................131, 132, 133

K

Kanaaloevers ..............................................................................................................120 Kanaalzone ..................................................................................................116, 120, 172 Kinderopvang................................................................................... 65, 71, 75, 77, 84, 85

L

Leefbaarheidsonderzoek .................................................................................................35 Luchtkwaliteit ...............................................................................................................62

M

Maatschappelijke zorg ..................................................................................................166 Museum........................................................................................................99, 105, 108

O

Onderwijs......................................................................................................... 67, 68, 72 Onderwijshuisvesting .............................................................................. 75, 147, 195, 196 Openbaar groen....................................................................................................... 47, 56 Openbaar vervoer .................................................................................................... 47, 56 Openbare ruimte.........................................................................................47, 49, 56, 221 Openbare verlichting ....................................................................................................154 Orpheus ....................................................................... 101, 155, 156, 160, 168, 170, 196

P

Park Berg en Bos ...........................................................................................................54 Parkeren......................................................................................................... 47, 56, 155

233

Participatie ......................................................................................................... 131, 133 Plattelandsontwikkeling ................................................................................................214 Portaal ................................................................................................................. 13, 127 Post onvoorzien ..........................................................................................................145

R

Raad.................................................................................................................... 73, 173 Raadsleden.................................................................................................................189 Rampenbestrijding .........................................................................................................46 Real-X ................................................................................................................. 72, 134 Regio Stedendriehoek...................................................................................................163 Reïntegratie ...................................................................................................... 77, 84, 85 Rekenkamercommissie ...................................................................................................36 Rente...........................................................................................................................12 Riolering..................................................................... 7, 40, 47, 55, 56, 85, 154, 155, 216

S

Schuldhulpverlening .......................................................................................................85 Sportvelden ................................................................................................................156 Sportverenigingen...........................................................................................99, 106, 108 Stadsbank ........................................................................................................ 77, 82, 85 Stadsdeelaanpak ...........................................................................................................40 Stadsdeelplan .............................................................................................................117 Stedendriehoek ...................................................................................... 33, 163, 164, 165

T

THOR .................................................................................................................... 45, 46 Treasurystatuut...........................................................................................................157

V

Vastgoed ............................................................................. 136, 155, 169, 195, 196, 197 Veiligheidsplan ........................................................................................................ 43, 45 Verkeersmaatregelen......................................................................................................52 Vrouwenopvang ............................................................................................................95

W

Waterplan .............................................................................................................. 55, 56 Wegen ........................................................................................ 47, 49, 51, 56, 153, 154 Wijkontwikkelingsplan Zevenhuizen................................................................................117 Wijkontwikkelingsplan Zuid ...........................................................................................118 Wonen........................................................................................................... 96, 97, 132 Woningbouwcorporaties ...............................................................................................158 Woningbouwproductie .................................................................................................214

Z

Zonnehoeve...................................................................................................54, 118, 120 Zuidbroek ......................................................................... 13, 54, 117, 118, 120, 127, 144

MPB 2015-2018 - Versie Raad met voorblad · 11 Nota van aanbieding Meerjarenprogrammabegroting 2015...

Documents

Transcript of MPB 2015-2018 - Versie Raad met voorblad · 11 Nota van aanbieding Meerjarenprogrammabegroting 2015...