Motivatie

Wat betekent motivatie?

Wat drijft de mens? Drijfveren, (oudere term, synoniem voor motivatie)

Wat beweegt de mens?

BeweegredenenMotie = bewegen (Grieks)In beweging brengen

Waarvoor kom jij je bed uit?

Omschrijvingen van motivatie

1. Geheel van factoren (ook aandriften en beweegredenen) waardoor gedrag gestimuleerd en gericht wordt.

2. Sterkte of intensiteit van de innerlijke gesteldheid die iemand tot het verrichten of het nalaten van bepaalde gedragingen brengt. (Freud; innerlijke driften)

3. (Onderwijs, in 't bijzonder) geheel van factoren die de mate bepalen waarin leerlingen ontvankelijk zijn voor de leerstof.

Twee soorten motivatie

1. Intrinsieke motivatie

Leren omwillen van het

leren. Leren zelf is

belonend.

2. Extrinsieke motivatie

Leren omwillen van andere doelen, niet direct gerelateerd met het leren zelf.

Beide vormen van motivatie

kunnen tegelijkertijd

voorkomen.

3 kenmerkende dimensies van motivatie:

1. Moeite: de energie die iemand kan/ wil/zal steken in acties om een zeker doel te bereiken.

-Waargenomen gedragscontrole

-Mate van bereid zijn tot leren

Kortom: kunnen én willen leren

2. Strategie: de strategie die iemand kiest om een zeker doel te bereiken.

3. Verbondenheid: de mate waarin iemand zich verbonden voelt met het gestelde doel.

Motivatie en andere factoren

1. Verwachtingen– Actie-effect-affectketens = gedrag, consequentie en

gevoel reeks

2.Dezelfde motivatie kan tot geheel ander gedrag leiden.Hetzelfde gedrag kan voortkomen uit verschillende motieven.

3. Prestatiemotivatie = presteren is belangrijk in onze cultuur.– Gerelateerd aan faalangst

5 motivatietheorieën

– Maslow’s behoeftenpyramide

– Herzberg’s tweefactortheorie

– Verwachtingstheorie van Vroom

– Taakkenmerken theorie van Hackman & Oldham

– Attributietheorie van Weiner

Behoeftenpiramide van Maslow

Behoeftenpyramide Maslow

Streven naar behoeftebevrediging:

5 zelfontplooiing/ potenties waarmaken

4 Erkenning/ zelfrespect

3 Sociale behoefte/ liefde

2 Bestaanszekerheid/ veiligheid

1 primaire behoeften- eten, drinken, onderdak, kleren

Hoe is het toepasbaar in het onderwijs?

Two factor theory of Motivatie-Hygiëne theorie Herzberg (1959)

1. Werktevredenheid en geestelijke groei zijn een resultaat van Motivatiefactoren. (Wat: taken)Motivatiefactoren:Prestatie, Erkenning, Uitstraling van de baan, Verantwoordelijkheid, Promotie, Groei, Ontwikkelen van competentie, Iets bereiken

2. Ontevredenheid is het resultaat van een gebrek aan Hygiënefactoren. (Waarin: situatie)Hygiënefactoren:Salaris, Secundaire arbeidsvoorwaarden, Relatie met collega’s, Fysieke werkomgeving, Relatie tussen leidinggevende en werknemer.

Docenten en motivatie – een onderzoek

Salaris motiveert basisschool en voortgezet onderwijs docenten (data uit V.S.)

– Verklaring vertrek docenten beter betaalde banen:

• Hygiëne ofwel situationele factor blijkt een motiverende factor. (Herzberg)

• Erkennings-Waarderingsbehoeften van docenten belangrijker achten dan zelfontplooiing (Maslow) 

Verwachtingstheorie van Vroom

-Motivatie m.b.t. werk

-Plezier maximaliseren en pijn minimaliseren

-Tussen doelen en gedrag staan allerlei

individuele factoren: persoonlijkheid, kennis,

vaardigheden, ervaring en capaciteiten.

Verwachtingstheorie van Vroom

Medewerker wordt positief gemotiveerd als deze verwacht dat:

• Positieve samenhang tussen inspanning en prestatie ervaart.

• Als een gunstige prestatie een gewenste beloning op levert.

• De beloning een belangrijke behoefte tevreden stelt.

• De wens om de behoefte tevreden te stellen is groot genoeg om het de moeite waard te vinden

Motivatie = valentie x (verwachting x instrumentaliteit)

• Valentie = aard van de beloning waar behoefte aan is, wat wordt gewaardeerd? (waardigheid)

• Verwachting = m.b.t. eigen capaciteiten en vertrouwen daarin, wat is nodig om dat positief te stimuleren?

• Instrumentaliteit = perceptie van de medewerker dat hij/zij echt ontvangt wat is afgesproken, worden de beloften nagekomen? (hulp, middel, bemiddeling)

Taakkenmerken theorie van Hackman & Oldham

Elke baan/taak is te beschrijven met 5 basis dimensies:

1. Variatie in vaardigheden

2. Taakidentiteit

3. Taakbelang (maken het werk zinvoller)

4. Autonomie (ervaren verantwoordelijkheid)

5. Feedback (zicht op bereikte resultaten)

Attributietheorie (Weiner)

Mensen zoeken altijd verklaringen voor de

effecten van hun gedrag. Betekenisgeving.– Zien oorzakelijke verbanden tussen leren,

leeromstandigheden en leerresultaten.– Is ook logisch, hoe kan je anders reflecteren

en het verbeteren.

• Attributie = interpreteren, verklaren, toeschrijven van gebeurtenissen aan bepaalde oorzaken.

Attributietheorie van Weiner-2

Toeschrijven van gebeurtenissen aan:

1. Plaats van controle: interne of externe factoren, de oorzaak ligt bij jezelf of er buiten,.

2. Permanentie: stabiele of variabele factoren, is de oorzaak veranderbaar of permanent?

3. Stuurbaarheid: stuurbaar of niet stuurbaar, ook wel mate van controleerbaarheid.

Motivatietheorieën toepassen in het onderwijs

Hoe maak je de leerlingen ontvankelijk?

Welke ideeën haal je uit de theorieën?– Maslow’s behoeftenpyramide– Herzberg’s tweefactortheorie– Verwachtingstheorie van Vroom– Taakkenmerken theorie van Hackman &

Oldham– Attributietheorie van Weiner