VKK Zwolle

Stukjes uit Maandbericht

OVER MARIA

Onze lieve vrouwe tenhemelopneming Meimaand, Mariamaand De linde……Mariaboom? Een geschenk van troost Isis als voorloper van Maria, Moeder Gods Sterre der Zee Lilja Sancta Maria, Ora Pro Nobis Mariawijding - Mozart: Litaniae Lauretanae Wat betekent Maria voor mij? Op zoek naar Maria Kwan Yin Bergklooster Montserrat

Middeleeuws lied voor Maria Boodschap op 25 maart

Het was een maget uutvercoren, Daer Jesus af woude sijn gheboren. Dies ben ik vro, O,o,o; benedicamus Domino! Heer Jesus sprac tot Gabriel schoon, Hi seyde “Vaert neder uuten troon, Al totter stede van Nazareth, Dair woont een maget onbesmet. Groetse mi metten name mijn

Ende segt dat ic haer kint wil sijn.” Die engel was een bode goet. Hi quam neder metter spoet Te Nazareth al in die stede, Daer si lach in haer ghebede. Hi seyde “God groet u suver maghet; Ghi sijt die Gode wel behaghet. Hi wil van u gheboren sijn, Jesus Christus, die meester mijn.” Als Maria dat verstoet, Wert si vervaert in haren moet Ende si sprac “Hoe mocht ick hem bekinnen, Want ic noyt man en begheerde om minnen?” “Die heylighe Gheest sal in u comen, Ghelijc den dau valt op die bloemen.

Maria, weset onversaecht, Het is die Gods Sone dyen ghi draecht. Jesus heeft u uutvercoren, Hi wil verlossen, dat was verloren.” “Van allen seere ben ick ghenesen, De deerne Gods wil ick wesen.” Maria viel neder op haer knien, ”Den wille Gods moet mi gheschien.”

Een rode draad…

Het was in 1986 de eerste keer, dat we naar Turkije gingen om onze pleegdochter te bezoeken. Tijdens deze reis bezochten we de plaatsen Efeze en Selςuk. Efeze is een antiek stadje, dat zeker 2000 jaar voor Chr. al gesticht werd. Voor ons toch een beetje een vertrouwde stad door de Brieven van de apostel Paulus. De resten van Efeze zijn nog duidelijk zichtbaar aanwezig. Indrukwekkend vind ik, dat mensen het in die tijd zonder moderne hulpmiddelen voor elkaar kregen zulke grootse gebouwen neer te zetten. De voorgevel van de bibliotheek is in 1978 gerestaureerd, zodat je je een voorstelling kunt maken hoe het er uitgezien heeft. In de nissen op de benedenverdieping van de voorgevel staan vier godinnen die vier deugden symboliseren: de wijsheid (Sophia), de deugd (Arete), het beoordelingsvermogen (Ennoia) en de kennis (Episteme).

Een foto van Sophia uit 1986

Indrukwekkend is ook de zichtbare aanwezigheid van een rijk geestelijk leven. Ik weet dat op een van de gevels van de tempels de lijfspreuk van Socrates, Ken Uzelve, staat. ( in het Grieks natuurlijk) Als je dat leest maak je vanuit de Oudheid een sprong naar het nu, omdat je weet dat dit door alle eeuwen heen nog steeds actueel is. Die eerste keer vergeet ik nooit, maar het was wel druk en vol toeristen. De tweede keer kwamen we er op een zondagmorgen. We waren de eerste bezoekers, het was een oase van rust. Om half elf maakten we in de open lucht een viering van een Mis mee met een internationaal gezelschap, naast het Mariakapelletje. Dit jaar begon onze reis in Turkije in Selςuk, een gezellig plaatsje vlakbij Efeze waar het goed toeven is en waar ook oud en nieuw naast elkaar zichtbaar zijn. Ons bezoek aan Efeze en Selςuk kreeg voor mij onverwachts een nieuwe dimensie. Eigenlijk begon onze reis al op Stille Zaterdag in Nederland: Ben en ik gingen samen naar de stad om allebei een boek te kopen dat ons in Turkije bezig zou houden. Ben slaagde bij Waanders, maar ik kon niks vinden en moest door naar Anna Sofia. Toen ik daar naar binnen liep zag ik direct het boek dat ik nodig had: van Sophia tot Maria van Annine van der Meer. Het leek of het boek me wenkte en hoewel het een lijvig en duur boek is, weifelde ik geen moment... De titel van het boek deed een kosmische dimensie vermoeden. Toch leek het me niet geschikt om het in het vliegtuig te lezen. Eenmaal gearriveerd in Datςa, ons paradijsje op aarde, kreeg ik alle gelegenheid om te lezen. Mijn gewoonte, tijdens de vastenweek opgedaan, om zodra ik wakker werd te gaan zwemmen, kwam me goed van pas, want na een duik in de zee was ik wakker genoeg om me door het boek mee te laten voeren naar allerlei culturen, waar bekende, en onbekende of vergeten godinnen, die soms onder verschillende namen steeds weer opdoken, voor mij tot leven kwamen. Allereerst vond ik het woord ‘moederlandse taal’, zoals de schrijfster het introduceert, grappig en origineel. Later begreep ik pas hoe treffend daarmee iets wordt weergegeven wat we nauwelijks meer herkennen, doordat tegenwoordig iedereen vaderlandse taal spreekt. Als dan ook nog blijkt dat die moederlandse taal soms geruisloos wordt overgenomen door vaderlandse taal, bekruipt je het gevoel dat er iets niet meer klopt. En dan het zinnetje over de verborgen beelden van de Moeder: Sophia spreekt in tal van verborgen beelden. Sophia manifesteert zich als (heilige) geest. Geest manifesteert zich in wind, adem, ziel, vogel wolk, vuur, lichtglans of heerlijkheid, macht, kracht en in de vrouwelijke kant van de androgyne mens (blz. 175).

Na ruim 450 bladzijden is het boek uit en de vakantie voorbij. We gaan weer richting Efeze en komen terecht in een hotel in Selςuk. Vanuit ons raam op de derde verdieping kijken we rechtstreeks in een ooievaarsnest met twee ooievaars die druk doende zijn het nest te vervolmaken. We zien dat het nest gemaakt is op een enigszins afgebrokkelde zuil die vele eeuwen getrotseerd heeft en de functie had hemel en aarde te verbinden. Een mooi plaatje: die oude zuil met bovenin het nieuwe leven in wording

Als we in het hotel ingecheckt hebben gaan we naar het museum en staan daar oog in oog met een meer dan levensgroot beeld van Artemis. Op dat moment leeft ze voor me, maar zij niet alleen, ook Sophia, Maria en al die bekende of verborgen godinnen zijn aanwezig in haar, in mij. En ik weet: Zij is er en zal er altijd zijn, ook tijdens mijn wijding tot subdiaken. Carla Brinksma

Verslag van de gemeenteavond op 17 oktober 2007 over “Het vrouwelijke in mensbeeld, godsbeeld en liturgie”

Het thema van de gemeenteavond van oktober was “Het vrouwelijke in mensbeeld, godsbeeld en liturgie”. Het ging niet om theorie, maar om de eigen beleving. Het werd duidelijk hoe verschillend de beleving is en hoe inspirerend het is om met elkaar hierover te discussiëren. Achteraf gezien valt er toch veel gemeenschappelijks te ontdekken. Aan de hand van een lijstje met vragen kon ieder zich een mening vormen en die uitspreken. Anderen konden daarover vragen stellen en commentaar geven. Het betrof dus vooral een inventarisatie en verduidelijking van gevoelens en meningen. Hieronder een korte samenvatting.

Mensbeeld: Uitgangspunt was dat het mannelijke en vrouwelijke aspect (“m/v”) in zowel mannen als vrouwen aanwezig is, maar in wisselende samenstellingen. De negatieve lading uit het verleden moet er echter af; het onderscheid moet gelijkwaardig worden, als in een polariteit binnen de eenheid. Lang niet alles hoeft echter onder het onderscheid m/v te vallen. Als het gaat om de specifieke werking van m/v kan het zinvol zijn om onderscheid aan te brengen. Enkele voorbeelden van onderscheidingen die gegeven werden zijn: vrouwelijk mannelijk

ondersteunend - handelend

ruimte gevend - ruimte nemend

voelkracht - daadkracht omhullend - kern vormend

ontvangend - gevend

donker - licht Yin - Yang

vormgevend - levengevend (sommigen: omgekeerd). Godsbeeld: Als wij ons tot God richten, dan is er in onze beleving geen behoefte aan een Godsbeeld of aan een m/v-onderscheid; het benoemen als alléén God de Vader werkt dan voor sommigen belemmerend. Het kan het ervaren van de eenheid in de weg staan. Aanduidingen voor mogelijke andere benoemingen zijn “Vader-Moeder” (of helemaal niet), “Gij” i.p.v. “Gij, o Heer”, “het hogere”, “het schone”, “het almachtige”, “het goddelijke”, “het mysterie”, “de eenheid”. Als het gaat om de werking van God, dan kan het zinvol zijn om de vanuit menselijk perspectief gezien vrouwelijke werkingen (“het vrouwelijk aspect van God”) een eigen aandacht te geven. Liturgisch gezien wordt daarbij zowel de Mariawijding als de Wijsheidsmeditatie als waardevol ervaren. Sommigen zouden het waarderen, wanneer er af en toe een liturgie zou worden gecelebreerd, waarin het vrouwelijk aspect meer tot uitdrukking komt. Een dergelijke liturgie zou nog ontwikkeld moeten worden. Vervolg: Een verdere behandeling van het onderwerp vereist dat we het plaatsen binnen de vijf aandachtsgebieden van onze Kerk: innerlijke beleving, liturgie, wijsheid, leven en gemeenschap, met de daarbij horende verbindingen. Op deze gemeenteavond hebben we alleen de eerste twee gebieden genomen. Het is zinvol ook de andere daarbij te betrekken. Om met “wijsheid” verder te gaan: onze Kerk heeft een esoterische achtergrond. Hoe wordt in de esoterie gedacht over het mannelijk en vrouwelijk aspect van God? Hoe is dat in andere religies? Hoe is de verbinding met onze eigen beleving en met de liturgie? Hierover gaat ten dele de volgende gemeenteavond in april (zie elders). Studiegroep: Als er voldoende belangstelling bestaat zouden we een studiegroep kunnen vormen, waarin het onderwerp verder wordt uitgediept. Als voorlopig doel zouden we kunnen stellen het vormen van denkbeelden voor een (aanvullende) liturgie waarin het vrouwelijk aspect meer tot uitdrukking komt.

Gelezen in de vertaling van Kader Abdolah van de Koran: Soera 44

Maria

Maria stond naakt in de rivier. Opeens verscheen er een knappe man. Maria schrok en rende naar de struiken om zich te verstoppen. “Wees niet bang, Maria,” riep de man, “ik ben de engel Ghabriël. Ik kom om je een kind te geven”. De engel wist Maria over te halen, verleidde haar achter de dadelbomen en maakte haar zwanger. De aankondiging van Gabriël aan Maria, door Rembrandt

Twee culturen … bijeengebracht…

Onze lieve vrouwe tenhemelopneming

Het feest en het latere dogma van Onze Lieve Vrouwe Ten- hemelopneming zijn ontstaan onder druk van de gelovigen. Maria staat in hun beleving dichter bij de mensen, maar moet ook op gelijke voet staan met de Heilige Drievuldigheid. In volksbelevingen schuilen vaak diepe waarheden, evenals in de mythologie. Wij hebben dan te maken met bewustwordings- processen in het onbewuste. In het traditionele Christendom worden daarbij beelden gebruikt uit de Bijbel. De gnostiek, esoterie, dieptepsychologie en symboliek voegen daaraan hun eigen beelden toe. Die beelden betreffen het uiteindelijke, onzegbare mysterie. Het is daarom moeilijk om iets rationeels te zeggen over het feest van Onze Lieve Vrouwe Tenhemelopneming. Misschien kan dat alleen maar door meditatieve denkbeelden aan te geven en door daartussen enkele relaties te leggen. In onze tijd is er steeds meer aandacht voor het vrouwelijk aspect van God en van mens, met de onvermijdelijke spraakverwarringen, omdat zowel man als vrouw mannelijke als vrouwelijke aspecten in zich heeft. Als het over het leven gaat wordt daarom in plaats daarvan ook wel gesproken over levengevende en vormgevende aspecten. Een mogelijke zienswijze op ons feest is dan de volgende. De Godheid heeft zowel een mannelijk als een vrouwelijk aspect. Het mannelijk aspect van het leven manifesteert zich als de Heilige Drievuldigheid: de Vader is

de levengever, Christus is de herder en leider van al het Leven, de Geest is de levenbrenger en levendmaker. Het vrouwelijk aspect van het leven manifesteert zich als de Moeder. Zij geeft vorm aan al het leven; zij schept de voorwaarden voor ontwikkeling op allerlei niveaus; zij harmoniseert en bereidt de inwerking van de Geest voor. De Moeder zien wij werkzaam op allerlei niveaus, beeldend in hypostasen weergegeven als: Moeder Gods, Koningin der hemelen, Moeder van de kosmos, Moeder van de aardse wereld, Behoedster der mensheid, Ster van de Zee en Maria. De liturgische symboliek daarvan is de kelk als vorm. Deze bevat water als symbool van de ziel en wijn als symbool van de Geest. Of de hostie, vormgegeven door de Moeder, waardoor de Geest stroomt, geleid door Christus. Of de hostie in de monstrans waarmee tijdens het H. Lof de zegen gegeven wordt. In deze terminologie wordt de Tenhemelopneming de vergoddelijking van de vormgeving, van de zuiverheid van de vorm, van de voorwaarden voor de vorm: datgene wat de schepping draagt en bijeenhoudt en voorwaarden schept wordt opgenomen in de Hemel, vergoddelijkt. Hoe leg je hierbij de relatie met de Bijbelse hemelvaart van Jezus?

Bij de hemelvaart van Jezus vieren wij de éénwording met het Goddelijk Bewustzijn; wij vieren dat de schepping gevoerd wordt tot de voeten van de Vader, onder leiding van de Zoon. Het gaat hierbij om verhoging van bewustzijn. Als wij beide hemelvaarten vergelijken komen wij vanzelf op de relatie tussen de Moeder en de Zoon. Ook hier kun je eigenlijk alleen maar meditatief en beeldend spreken, en dan vooral gnostisch. De religieuze verbeelding van Moeder en Zoon is wijd verbreid in onze religieuze cultuur. Voorbeelden zijn Maria en het kind Jezus, Isis en het kind Horus die in heilige kunst overal worden verbeeld. De verlossing door de Zoon wordt in Bijbelse en gnostieke taal overal besproken. Je zou het verband als volgt kunnen zien. De ziel is de vormgever van de Geest. Zowel bij de mensenziel als bij de wereldziel. De ziel die de Geest ontvangt en een Kind baart, uit de Geest. De Moeder werkt vormgevend voor de Geest. Haar hoogste vormgeving is het Kind. Daarin liggen alle hoop, verwachting, liefde en schoonheid. Zij is daarbij voedend. Op een hoog niveau is Haar Kind de schepping. Als schepping is het Kind in aanvang onbewust. Het Kind bestaat uit generaties van schepselen op een lager niveau, met een toenemend bewustzijn. De tijd ligt hier besloten in processen die uit elkaar voortvloeien. Deze processen eindigen met de Zoon die volledig bewust is en al het onbewuste uit het verleden bewust maakt en daarmee verlost, daarmee ook het verleden opheft en zelf geen kinderen meer voortbrengt. Dan zijn er ook geen moeders meer nodig en wordt de Moeder ten hemel opgenomen. De mysteriën van de verlossing door en de hemelvaart van Jezus als de Christus hangen op die manier samen met het mysterie van de Tenhemelopneming van de Moeder. Door de verlossing door Christus wordt de schepping zichzelf bewust en keert de schepping terug in de Vader, verhoogd en verdiept. Hiermee is het mannelijke en vrouwelijke in

God verenigd zonder verdere noodzaak van manifestatie. Er bestaat geen tijd meer en wij zeggen dan dat de openbaring ten einde is. Zouden we zelf kunnen bijdragen aan Onze Lieve Vrouwe

Tenhemelopneming? Om in bovenstaande termen te blijven: ja, wanneer wij het kind in ons de wereld laten verlossen door de Geest te laten stromen. Praktisch gesproken geeft iedereen daar zelf invulling aan. Maar je zou aan het volgende kunnen denken. De aarde heeft haar eigen ontwikkelingsweg; zij is een levend wezen, met een in- en een excarnatie. Als mensen kunnen wij Geest laten instromen in de Aarde. Liturgisch gebeurt dit tijdens de H. Mis: het graan wordt aangeboden, vormgegeven door de Moeder in de hostie, zodat de Geest erdoorheen kan stromen; door het breken van de hostie wordt de Geest verspreid over de aarde. De aarde kan daardoor hogere vormen van leven aantrekken. Wij kunnen ons verder zuiveren. Door de zuiverheid van de vorm kan de Geest zich beter door ons manifesteren. Zij kan de vormen om ons heen verhogen, zodat zij betere uitdrukkingsvormen worden van Goddelijk leven. Wij kunnen Geest laten uitstromen in onze lichamen, de vorm van ons lichaam verder laten vergeestelijken. Wij kunnen dingen mooier maken. Als wij iets achterlaten dat wij gebruikt hebben, dan kunnen wij proberen het mooier en zuiverder achter te laten dan het was. Dit alles vraagt van ons een verhoging van aandacht en zorg voor al het leven. Dat kunnen we mede doen door onze omgeving te harmoniseren vanuit een scala van aandachtspunten, ons aangereikt in de Mariameditatie: mededogen, liefde, tederheid, troost, aandacht, toewijding en wijsheid. Gert Jan van der Steen

Naar boven

Meimaand Mariamaand

Maria-feesten Op het moment dat ik dit schrijf hebben we net het feest van O.L.Vrouwe Visitatie gevierd (op 2 juli) en nadert op 15 augustus het volgende Maria-feest: O.L. Vrouwe Tenhemelopneming. Op 8 september volgt dan het feest van O.L. Vrouwe Geboorte. Als je dat zo ziet, lijkt dit een merkwaardige volgorde. Terwijl de weg van de Inwijding, die ons wordt voorgehouden door de verschillende gebeurtenissen in het leven van Jezus, een rechte lijn lijkt te vormen – verbeeld in de gebeurtenissen van Kerstmis tot en met Hemelvaart en als apotheose, Pinksteren – en die zich in een tijdsbestek van ongeveer een half jaar lijken af te spelen, lijkt er in de Maria-feesten geen lijn te bekennen. Toch is die lijn er wel degelijk, maar ze is meer een als een spiraal gebogen lijn, die niet een half jaar, maar ongeveer twee jaar in beslag neemt, wanneer je de gebeurtenissen in menselijke tijd uitzet. Waarbij we ook hier in gedachte moeten houden, dat deze gebeurtenissen het gehele aardse leven van Maria betreffen.

Al deze feesten hebben een eigen betekenis, maar tezamen zou je ze kunnen zien als een Inwijdingsweg. Stel, we nemen als beginpunt Maria Geboorte op 8 september 2006. Maria wordt opgedragen in de Tempel op driejarige leeftijd: 21 november 2006. Maria Boodschap is op 25 maart 2007.

Maria Visitatie (31 mei 2007): Maria was toen ruim twee maanden zwanger en bij Elisabeth sprong het kind op in haar schoot.

Maria baart haar kind op 25 december 2007. Maria Lichtmis: zij draagt haar kind op in de Tempel: 2 februari 2008. Maria Tenhemelopneming: 15 augustus 2008.

Zoals het geestelijk bewust worden van een mens verbeeld kan worden door de fases in het leven van Jezus, en die fases van een heel leven van 33 jaar binnen een half jaar worden gesymboliseerd, is de symbolische tijd, die nodig is om tot die eenheid te komen via de hoogtepunten in het leven van Maria over ongeveer twee jaar verdeeld. Het bereiken van de Verlichting, verbeeld door de Hemelvaart, is vergelijkbaar met het levensverhaal van Boeddha. Beide wegen, die van Jezus en die van Maria, zijn vergelijkbaar. Ze zijn tevens vergelijkbaar met vele andere wegen, zoals vermeld in de Baghavad Gita, in het leven van Boeddha, Mani, en nog vele grote heiligen. Begin van het bewustwordingsproces, ook wel geboorte genoemd

Maria: 8 september Jezus: 25 december

De wil je te richten op het hogere, je aan te bieden aan het hogere

Maria draagt haar kind op in de Tempel

Jezus: Doop in de Jordaan

Overgave aan het Hogere

Maria Boodschap: “Mij geschiede naar Uw woord”

Jezus op Goede Vrijdag: “Niet mijn wil maar Uw wil geschiede”

Voorschouw

Maria Visitatie Verheerlijking op de berg

Het ervaren van het Koningschap

Maria Lichtmis Jezus: Palmpasen

Eenwording met het Goddelijk Bewustzijn

Maria Tenhemelopneming Jezus: Hemelvaart

Wanneer u goed kijkt merkt u, dat ook de data van de Inwijdingsweg via Jezus niet allemaal in de tijd een rechte lijn volgen, en dat bijvoorbeeld een van oudsher zeer belangrijk feest als Drie Koningen niet genoemd is. Dit laatste is te danken aan het feit, dat hetgeen nu met Kerstmis wordt gevierd in de beginjaren als Drie Koningen werd verbeeld. Een vergelijking met alle belangrijke gebeurtenissen kan aan de volledige bewustwording van de mens via de lijn die door Maria wordt verbeeld een extra dimensie geven. In wezen is hier sprake van een universeel proces, dat verbeeld wordt door vele mythen, sprookjes en heiligenverhalen. Het is het beeld van het leven van de mens, van iedere mens. Nu of ooit in de (verre) toekomst. Dit proces kan zich over vele levens heen uitstrekken, want het is niet de fysieke mens die Een wordt met het Goddelijk bewustzijn, maar de monade, de Gods vonk, de ziel van de mens die terug wil naar daar waar hij vandaan is gekomen, zoals de verloren zoon terugkeert naar het huis van zijn Vader. Wies Kuiper

Naar boven

De linde……Mariaboom? In deze tijd waarin de Mariafeesten elkaar opvolgen iets over de linde, die ook wel Mariaboom of liefdesboom wordt genoemd. Mijn eerste echte kennismaking met de linde was tijdens een workshop over de zomer. Nadat we de geur van de lindebloesem hadden opgesnoven, bekeken we de vorm van boom, bloem en blad. Ten slotte kregen we de opdracht om de linde te tekenen. Het ging niet om een mooie tekening, maar om contact te maken met het wezen van de linde. Al doende ging mijn tekening wel erg veel op een kerstboom lijken. Achteraf misschien niet zo verwonderlijk, want als je van een afstand naar de linde kijkt lijken de bloesems net lichtjes. Ook de opmerking van een medecursist: “De linde is een zomerse kerstboom” maakte me iets milder over mijn tekenvaardigheid. Geboeid door deze kennismaking zocht ik voor de koffiekamer in de kerk een paar lindetakken. Ik verbaasde me over de hoeveelheid lindes die ik opeens overal zag. Zelfs heel dicht bij de kerk op het Assendorperplein staat het vol met lindes. Toch moeilijk om een geschikte tak te vinden, die ik zomaar af kon knippen. Uiteindelijk vond ik een linde, vlakbij de Diezerkade: een grote linde, met

takken tot bijna aan de grond. Hoe dichter ik bij de stam kwam, des te meer ik de beschutting van de ruimte ervoer. Midden in het rumoer van de stad leek het een stille, heilige ruimte. Een energie die je ook kunt ervaren, als je tijdens je vakantie een kerk inloopt. Nog wat wetenswaardigheden over de linde:

Onze voorouders waren gewend als middelpunt van een nieuwe nederzetting een linde te planten. Die boom was dan de schutsboom van het dorp.

Je kunt de linde herkennen aan het hartvormige blad en de opslag van twijgen onderaan de stam.

De linde valt op, doordat zij als laatste boom in bloei staat. De takken van de linde die naar de kosmos reiken kunnen ook in de

aarde wortelen. Lindehout werd vaak gebruikt voor Mariabeelden. Vroeger danste men om de linde en onder het uitgebreide

bladerdak zat men ’s zomers te drinken en te musiceren. Paartjes verklaarden elkaar de liefde onder de linde. De lindeboom werd bij de Kelten en de Germanen beschouwd

alsheilige boom. Als heilige boom kon de bliksem haar niet deren en ook de persoon

die onder haar bladerdak school, kon niet door de bliksem getroffen worden.

De verse bloesems kunnen als sla gegeten worden. Gustav Mahler componeerde speciaal een lied over de

linde:

Ich atmet’ einen Linden Duft. Im Zimmer stand ein Zweig der Linde, ein Angebinde von lieber Hand. Wie lieblich war der Linden Duft…

Carla Brinksma

Traditiegetrouw is de maand Mei verbonden met Maria. Het ontluiken van de natuur en de geboorte van ontelbare nieuwe wezens vertellen ons over Haar zorg voor het instandhouden van het leven. Maar ook op andere momenten in het jaar is Maria er: als de troosteres der lijdenden en als voorbeeld van wijsheid en van toewijding. In Haar verheven staat is Zij de Wereldmoeder, en nog hoger vereren we haar als de Moeder van God. De gestalte van Maria vinden we terug in vele godsdiensten. In afbeeldingen laten zij ons Maria zien in zorgvolle werkzaamheid. Die werkzaamheid vinden we terug in ons eigen bewustzijn, wanneer wíj ons buigen over een ander, een kind of een medemens die (toevallig?) op ons pad komt. Of in de

grote emancipatiebewegingen, waarin opgekomen wordt voor de rechten van vrouwen en meisjes. Maria laat zich op velerlei manieren benaderen; elke poging lijkt zij te beantwoorden met een glimlach. Het benaderen van Maria is het binnengaan van een mysterie, het mysterie van oneindig mededogen, van oneindige liefde en tederheid. Ieder van ons ervaart dat verschillend. Dit was de reden waarom we besloten om op de gemeenteavond in Mei onze eigen persoonlijke benadering met elkaar te delen, na de viering van het Marialof. Dat kon dan zijn in een gestalte van Maria in een godsdienst, of als Maria ervarend in ons eigen leven, in zang, muziek of in gedichten. Voor degenen die niet aanwezig konden zijn, en ook voor elkaar, hebben we de meeste bijdragen in dit Maandbericht bijeengebracht. Zij werden opgetekend vóór de gemeenteavond, dus kunnen zij ter plekke nog wat zijn aangepast. Wij zijn blij dat zovelen aan de oproep gehoor hebben gegeven om mee te doen. Maria weet ons te inspireren. Gert Jan van der Steen

Naar boven

Een geschenk van troost Dit beeld is het geschenk van mijn dochter aan mij, na het overlijden van mijn oudste, mijn verstandelijk gehandicapte zoon. We zagen het beeld in een etalage, en het gaf ons een schok van herkenning. Alles ligt erin besloten. Het is een beeld dat de beschermende gevoelens van de moeder treffend laat zien. Het is het beeld van wat de pastor ons schetste bij de overdenking: “Jezus, de Goede Herder, die het weerloze schaap bescherming biedt in een plooi van zijn mantel en het meeneemt naar huis”. En op een heel natuurlijke en gevoelige manier bracht het mij de troostende aanwezigheid van die andere moeder, Maria, want ook zij laat zich zien in dit beeld.

Anneke Ploegstra- Meijer

Isis als voorloper van Maria, Moeder Gods

Als belichaming van de moederliefde was Isis de meest geliefde godin van het Egyptische pantheon en de meest menselijke figuur onder de goden. Al vanaf het begin van het tweede millennium voor Christus is het motief van de zogende moeder in de Egyptische kunst bekend, meestal in de vorm van bronzen beeldjes, die als votiefgeschenk aan Isis werden geofferd om een voorspoedige geboorte af te smeken of om haar te bedanken voor een gelukkige zwangerschap en bevalling. Isis was de zuster en gemalin van Osiris, die van goddelijke afstamming was en goed en wijs over het land regeerde; hij had echter een vijandige broer, Seth, die hem doodde, zijn lijk in stukken hakte en in de Nijl gooide. Vol verdriet trok Isis door het land om Osiris te zoeken en rustte niet voor ze hem gevonden had. Met hulp van Anubis voegde zij alle veertien delen weer samen, wikkelde het lichaam in windsels en creëerde zo de eerste mummie. Isis veranderde zichzelf in een valkenwijfje en door het klapperen met haar vleugels begon de dode weer te leven en verwekte bij Isis een zoon Horus, die troonopvolger moest worden. Osiris mocht niet blijven leven en werd heerser over het dodenrijk. De Osiris en Isis-cultus werd in de latere tijd erg populair in het gehele Middellandse-Zeegebied en heeft in het Christendom de afbeelding van moeder Maria en haar kind beïnvloed. In de leer van dood en opstanding is eveneens sprake van invloed vanuit de Osiris en Isis-cultus. Er zijn meer gebruiken overgenomen uit de Egyptische cultuur, o.a. de kromstaf en de hoge hoofdbedekking zoals de tiara.

Kitty Disch

Naar boven

Sterre der Zee

Mam, op wie leek u? Stamde u af van de Egyptische godin Isis? Liet u mij, als kind van een varende familie, kennismaken met de Latijnse eretitel ‘Sterre der Zee’ als vertroosting voor het ondervonden leed? U was liefde, zachtmoedigheid, geduld en kalmte. Ik was voortgekomen uit een twee-eenheid, kon altijd op u rekenen. U was er altijd, als ik u nodig had, of moe gespeeld was. Was het de godin Isis, de god Osiris of hun goddelijke kind Horus, van wie u deze wijsheden gekregen heeft. Al deze eigenschappen vormen voor mij het moederbeeld in de vrouw. En omdat man en vrouw voor mij één zijn, hoort daar ook de liefde bij, waar alles uit voortkomt. O Moeder Gods, die de aardse moeder bij zich draagt, mag ik u het volgende vragen: “Als mijn zandlopertje op aarde is leeggelopen, wilt u mij dan met mijn geestelijk koffertje (met goed en kwaad) weer begroeten bij de Zonne-ingang van uw tempel?”. Dank u, Moeder Gods.

Riet van den Wijngaard

Lilja Fragment van een gedicht, geschreven door de IJslandse monnik Eysteinn Άsgrimsson (†1361). De melodie is in een zeldzame toonzetting en de herkomst ervan is onbekend. Het wordt beschouwd als een van de oudste als zodanig bekende IJslandse volksliederen. Van de circa 100 coupletten zijn alleen de twee onderstaande overgeleverd.

Enigszins vrije vertaling, zo goed mogelijke weergave van de strekking ervan: Almáttugur guð allra stetta Almachtige god van arm en rijk yfirbjóðandi engla og þjóða heerser over engelen en volken ei þurfandi stað né stundir die plaats noch tijd behoeft staði haldandi í kyrrleiks valdi. Zich ophoudend in machtige stilte. Senn verandi úti og inni Tegelijk aanwezig zowel buiten als binnen uppi og niðri og þar í miðju. Boven en onder en daar tussenin Lof sé þér um aldur og æfi Ere zij U in alle eeuwigheid eining sönn í þrennum greinum. Waarachtige eenheid in drievul- digheid

Máría ert þú móðir skærust? Maria, bent u de meest stralende moeder? Máría lifir þú sæmt í hárri? Maria, leeft u glorievol in den hoge? Máría ert þú miskunn kærust? Maria, bent u liefdevolle barmhartigheid? Máría léttu synda fári. Maria, verlicht - alstublieft - de gevolgen van onze zonden. Máría lít þú mein þau er voru, Maria, zie de tekortkomingen die we had- den, Máría lít þú klökk á tárin. Maria, kijk met mededogen naar mijn tranen. Máría græð þú meinin stóru. Maria, heel - alstublieft - ernstige ziek- tes. Máría dreif þú smyrsl á sárin. Maria, smeer zalf op de wonden. Pauline de Groot

Sancta Maria, Ora Pro Nobis De gemeenteavond van woensdag 25 mei jl. was gewijd aan de verschillende visies op de gestalte van Maria, c.q. de Moeder in de wereldgodsdiensten.

Mijn aandeel in de gedachtewisseling over dit onderwerp bestond niet alleen uit een korte beschrijving van de Latijnse Litanie van de H. Moeder Gods van Loreto, maar ook uit de Gregoriaanse vertolking van deze ware engelenzang. Daarbij heeft iedereen het steeds weer terugkerende mantra-achtige responsorium spontaan meegezongen. Reeds in de Middeleeuwen begon de ster van Maria te rijzen. “Feitelijk heeft zij in het gevoelsleven der gelovigen Christus grotendeels verdrongen,” aldus prof. dr. J.L. Walch in zijn Nieuw Handboek der Nederlandse Letterkundige Geschiedenis. “Zij is eigenlijk de genadige, de vergevende figuur geworden, wier voorbede het strenge recht Gods – van God-de-Vader en God-de-Zoon – opschort en veelal buiten werking stelt. Die plaats heeft zij aanvankelijk niet gehad; zij is deze eerst, onder opstuwing der heiligenverering, na de IVde tot de IXde eeuw, langzamerhand deelachtig geworden. God-de-Vader en God-de-Zoon worden dan steeds meer een ver en hoog Rechtsfatum, dat alleen door haar te vermurwen is. Zij is – hoe hoog ook gestegen, tot de vergoddelijking toe – een mens, die de menselijke zwakheid kent en begrijpt, die de menselijke vreugde door haar tot puurheid gesublimeerd moederschap en het menselijk lijden door de wrede en verheven dood van haar Zoon in heiligste hevigheid heeft leren kennen. Nu zetelt zij in ere aan Gods zijde. Moest zij, ‘de gezegende onder de vrouwen’, niet degene zijn, tot wie men met smekend vertrouwen de bede opzond: “Bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van de dood”?”… Maria’s religieuze betekenis groeide in de R.–K. Kerk in de loop der tijden: zo werd in 1854 door paus Pius IX het dogma van Maria’s Onbevlekte Ontvangenis (= haar geboorte zonder erfzonde) afgekondigd, terwijl paus Pius XII in 1950 alle rooms-katholieken verplichtte tot het aanvaarden van het leerstuk van Maria’s lichamelijke Tenhemelopneming. En in de Romana bestaat nog altijd een tamelijk sterke stroming – volgens mij in Spanje – die Maria verheven wil zien tot Medeverlosseres! Tekenend voor de macht, die de Moeder Gods als de voorspreekster der mensen bij haar goddelijke Zoon in de Middeleeuwen werd toegekend, zijn bijvoorbeeld de zogeheten hemelprocessen. Zo’n hemelproces met Maria’s “advocatuur” komt voor in een Katwijks handschrift, waarin sprake is van de ziel van een arme zondaar: ‘Ende onse lieve Heer seide: “Och mijn lieve moeder, wat bidt ghi voor hem, want die deur des hemels is hem ontseit”. Doe seide onse Vrouwe: “Ay mi, wel lieve kint” ende lachede vriendelic op hem, “is hem die deur ontseit, dat veynster en is hem niet ontseit”. “Laet mi,” sprac si, “dat veynster wesen en laet hem door mi ingaen”.’… Interessant is de opmerking die dr. Walch maakt, dat er in de middeleeuwse Maria-verhalen oeroude Boeddhistische en Oudgermaanse elementen, die verchristelijkt zijn, zoals de feesten ter ere van Ostara en Wodan, en de verering van vele woud- en brongoden schuil zouden gaan. Jammer genoeg gaat hij hier niet nader op in. Wel vermoedt hij, dat de Christelijke verering van Maria te beschouwen is als een voortzetting van de verering der Phrygische moedergodin Cybele (de Magna Mater), wier beeld met een kind op schoot in de eerste eeuwen van onze jaartelling in de Romeinse landen en wingewesten ‘ongemeen veelvuldig’ voorkwam. Hendrik S. de Bruin

Naar boven

Mariawijding - Mozart: Litaniae Lauretanae

In 1994 ben ik lid geworden van de Vrij-Katholieke Kerk in Zwolle. Van huis uit ben ik Nederlands-Hervormd opgevoed. Met de Mariawijding had/heb ik nog veel moeite. In november 2004 zong ik met het toonkunstkoor Caecilia o.a. de Litaniae Lauretanae KV 195. Een litanie is van oorsprong een lied dat gezongen werd bij een processie, een optocht door de straten, met een door mannen gedragen Mariabeeld voorop. Ik vind de Litaniae Lauretanae een prachtige compositie. Vooral het Regina angelorum ontroert mij ten zeerste. Wat anderen waarschijnlijk ervaren tijdens de Maria-meditatie beleef ik tijdens het zingen of beluisteren van deze litanie. Mijn wens is dan ook dat tijdens mijn uitvaartmis in plaats van de Mariawijding het onderstaande gedeelte van de litanie ten gehore gebracht wordt:

Regina angelorum, Regina patriarcharum, Regina prophetarum, ora pro nobis. Regina apostolorum, ora pro nobis. Regina martyrum, Regina confessorum, Regina virginum,

Regina sanctorum omnium, Ora pro nobis.

Koningin der engelen, Koningin van de patriarchen, Koningin van de profeten, bid voor ons. Koningin van de apostelen, bid voor ons. Koningin van de martelaren, Koningin van de belijdenden, Koningin van de maagden, Koningin van alle heiligen, Bid voor ons. Ben Brinksma

Wat betekent Maria voor mij?

Na op mijn drieëntwintigste jaar Rooms-Katholiek gedoopt te zijn was Maria nog een vraagteken voor mij. Toen ik op mijn zevenentwintigste jaar in het klooster trad en een boek over Maria las, is zij voor mij van grote betekenis in mijn leven geworden. Ik maakte kennis met de stichting De Vrouwe van alle Volkeren. Dit deed mij aan mijn eigen moeder denken. Zij stond klaar voor haar medemensen. Zij kende geen rangen of standen. Waar zij ook vandaan kwamen, uit Afrika of Rusland etc. Zij zag de Mens. Dit heeft mij geholpen om via Maria voor mijn medemens klaar te staan. Het is interessant om in het verleden te kijken, welke rol Isis als voorloopster van Maria gespeeld heeft. Ik ben meer een mens van het heden, wetende hoe het ontstaan is. Door de liefdeskracht die van Maria uitstraalt, probeer ik, waar nodig, voor mijn medemensen klaar te staan. Zo help ik momenteel drie gezinnen met een vluchtelingenstatus. De hulp strekt zich uit van het bieden van onderdak en het lezen en schrijven van brieven tot het pleiten bij ambassades voor documenten, hulp bij de aanschaf van schoenen, wasmachines of muzieklessen en het luisteren naar de verschrikkingen die deze vluchtelingen hebben meegemaakt.

‘Liefde tot het uiterste toe’ Maria, de Moeder van alle volkeren, de band van eenheid en vrede.

Nan Zalm

Op zoek naar Maria Ik weet nog steeds niet wie Maria is. Misschien voelde ik iets van haar aanwezigheid daar hoog in de Himalaya, toen ik daar een paar jaar geleden wandelde in een ongerept gebied, waar naar onze begrippen leven nauwelijks mogelijk is. Steeds als ik de Bezinning op de Wijsheid hoor zie ik die beelden weer voor me. Of zag ik Maria in het gezicht van die oude vrouw die ik daar ontmoette? Ze woont in een hut zonder water en elektriciteit, een vuurtje verwarmt de donkere ruimte, kinderen hangen aan haar rokken. Ze straalt rust en liefde uit. Ook in Turkije ving ik een tipje op van Maria: Toen ik op een ochtend op een leeg strandje kwam en daar allemaal godinnen zag; iemand had van zwerfkeien vrouwenfiguren gemaakt. Mijn eerste reactie was: daar staat de oergodin, tegen een hemelsblauwe lucht. Was het Moeder Aarde omdat ze bestond uit niets anders dan natuurlijke stenen? Of ging het om het evenwicht dat gevonden was in het op elkaar plaatsen van twee totaal verschillend gevormde keien? Een perfecte balans tussen boven en beneden. Toch kunnen we Maria ook dichterbij ervaren, bijvoorbeeld in een bos in Hattem. Daar staat een oude boom die Mariaboom wordt genoemd. Indrukwekkend strekken haar stevige takken zich uit naar de hemel. Haar omvangrijke stam staat stevig op de aarde, haar wortels zuigen voeding uit een beekje dat langs haar stroomt. Je krijgt de neiging om even tegen haar aan te leunen en uit te rusten in een van haar oksels. Heeft u wel eens van De pandhof Sinte Marie gehoord? Het is een kloostertuin aan de Mariaplaats in het historisch centrum van Utrecht. Het is een prachtige tuin binnen een Romaanse kloostergang. Deze elfde-eeuwse kloostergang behoorde bij de inmiddels afgebroken Mariakerk. Vooral

Mariaplanten sieren de tuin. Is het niet geweldig dat we om ons heen zoveel van Maria kunnen ervaren?

Als we ons zo met Maria-buiten-ons verbinden, kunnen we de Maria-in-ons steeds beter herkennen en erkennen. Zo kan Haar tegenwoordigheid-in-ons een grotere werkelijkheid worden. In De pandhof Sinte Mari vond ik de volgende informatie : Van de planten die aan Maria zijn gewijd, zijn vooral de lelie en de roos bekend. De lelie is het symbool van de onschuld en reinheid van Maria. Volgens de legende droeg de aartsengel Gabriël een lelie in de hand toen hij Jezus' geboorte aankondigde. De roos geldt als de koningin van de bloemen, zoals Maria de koningin van alle vrouwen is. De meeste rozen heetten vroeger Lievevrouwenrozen, omdat volgens de legende Maria, op haar vlucht naar Egypte, op een rozenstruik de doeken van Jezus te drogen hing. Talrijke wilde planten in heel Europa droegen vroeger Marianamen. Een paar namen klinken nu nog bekend, zoals Lievevrouwebedstro en Madonnalelie. Minder bekend is dat met de Goudsbloem het goud van Maria werd bedoeld, en met bladvlekken de moedermelk van Maria (Longkruid, Mariadistel). Carla Brinksma

Naar boven

Kwan Yin Kwan Yin is een figuur uit het Chinese Boeddhisme, zij wordt in Oost-Azië de Grote Moeder genoemd. Het is de godin van Liefde en Mededogen, of de godin van Genade. Van haar wordt gezegd dat zij leeft op de drempel van het Nirvana, of de hemelwereld.

Haar medeleven met de mensen weerhoudt haar ervan het Nirvana of de Hemel binnen te treden. Zij is het, die het wenen der mensen hoort. Een ander verhaal over haar vertelt dat zij voedsel geeft aan alle levende wezens, zelfs aan de kwade geesten in de hel. Om dat te kunnen doen dient zij eerst haar prachtige hemelse gewaden af te leggen, omdat zij anders niet in de hel zou worden toegelaten. Zij verschijnt dan als een kwade geest om in de hel te kunnen doordringen. De duivels in de hel laten zich dan door haar voeden. Op een schilderij wordt zij afgebeeld met een dunne verbindingsdraad tussen haar hemelse en helse gedaante. Je zou je kunnen afvragen wat dan de hel is, is het misschien gewoon de aarde? In Japan is het Kwanon, in India Kwan Shai Yin, de heer die met erbarmen op ons neerziet. Nu is het een mannelijke gestalte, evenals de Indiase boddhisatva Avalokitesvara. Het verwarrende is dat we nu spreken over een godengestalte die zich op het gebied van de intuïtie manifesteert. Op dat gebied is er geen mannelijk of vrouwelijk. Deze beide aspecten van de aardse mens vallen hier samen. In religies heeft men op verschillende wijze uitdrukking gegeven aan de ervaring op het hoger bewustzijn, en wij trachten het dan te benoemen. In de Hindoe-cultuur verbeeldt men het door de figuur van Krishna, in het Christendom door Christus, die als het Woord uit de Vader voortkomt. In het Chinese Boeddhisme is het de figuur van Kwan Yin, die het hoger bewustzijn gestalte geeft. Kwan Yin wordt geboren uit de innerlijke stilte. Een innerlijke stilte die in ieder van ons aanwezig is. Vanuit ons diepste innerlijk openbaart zich dit wezen als de volkomen mens. Hij is niet langer een zoeker; zoeken en vinden zijn samengevallen. Ik en het andere (Das ganz Andere) worden tot één. Kwan Yin is uiteindelijk geen beeld, maar een proces tot heelheid.

In het Boeddhisme was het de Boeddha van het oneindige Licht en het oneindige Leven, Amithaba Boeddha, die uit zijn voorhoofdchakra, zijn derde oog, een lichtstraal deed uitgaan. Hieruit kwam de figuur van Kwan Yin voort. Hoewel Kwan Yin als de Grote Moeder van Genade en Mededogen wordt genoemd, is zij in wezen noch vrouwelijk noch mannelijk. In haar beeltenis lijkt zij voor ons vrouwelijk, zij heeft geen beharing op het gezicht, maar zij heeft ook geen borsten. Een verbeelding vanuit het intuïtieve of boeddhisch gebied heeft ook geen geslachtelijke kenmerken. Voor mij is het een geweldige fijnzinnige manier om dat op deze wijze uit te drukken. Wanneer de mens in nood verkeert en het licht niet meer of nauwelijks nog ziet, zou men tot de “Heer die hoort” vol geloof en vertrouwen kunnen bidden. Bestorm Hem/Haar met alle macht, maar wees daarna stil. Wacht op de transformatie van Kwan Yin, die hoort, tot Kwan Yin, die gehoord wordt. Dit is een geweldige ervaring en moeilijk in woorden te vatten. In het Chinese Boeddhisme noemt men deze ervaring: het uitstorten van de dauw (Amritsa) van Kwan Yin (Kwan Yin wordt altijd afgebeeld met een vaasje waarin de dauw, de godendrank, de nectar van de Goddelijke genade zich bevindt). Bij het ervaren van die genade rijst er een geweldig geluksgevoel in ons op, een gevoel van het zich verbonden weten met de Heer of het je bevinden in het hogere bewustzijn.

Het is over dit gebeuren dat Paulus spreekt in zijn brief aan de Corinthiërs: “Want nu zien wij nog door een spiegel in raadselen, maar alsdan van aangezicht tot aangezicht. Nu ken ik ten dele maar dan zal ik kennen zoals ook ik gekend ben”. Wies Kuiper

Het bergklooster Montserrat

Toen ik in de krant de foto zag van de Zwarte Madonna en het prachtige Catalaanse kustgebergte met de basiliek en het eeuwenoude benedictijner klooster van Montserrat, hoog op de rotsen, kwam er een blij gevoel over me heen. Ik was nog nooit in Spanje geweest, maar ik wilde nu zelf ook wel eens de sinaasappelen aan de bomen zien groeien en die heb ik tijdens mijn verblijf op het Iberisch schiereiland dan ook terdege bewonderd én graag gegeten… Eenmaal daar gearriveerd vulde ik zoveel mogelijk mijn eigen tijd in. Ik maakte tochtjes naar bezienswaardigheden en karakteristieke dorpjes in het binnenland, maar het plan om een uitstapje te maken naar het historische Montserrat gaf een geheel eigen dimensie aan mijn “Spaanse avontuur”. Het rijden met de bus omhoog naar de basiliek en het klooster bracht veel respect bij me teweeg voor de chauffeur. Met andere woorden: wanneer de neus van de bus hoopvol ‘omhoogkeek’, ‘gluurde’ de achterkant van het voertuig – hangend over het ravijn – de ontzaglijke diepte in. Mijn gedachten waren dan ook: “Dit eens en nóóit weer!, maar ja, ik zat nu eenmaal in het schuitje en ik moest wel meevaren”… Zodra ik boven aangekomen en uit de volle bus was gestapt, was ik alle zorgen vooralsnog vergeten. Een groot ontzag voor de Schepping waarin ik me daar nietig voelde kwam spontaan bij me naar boven. Waar ik ook keek, het was overweldigend mooi op deze rotsformatie. Ook de zon liet zich van haar goede kant zien. Wel begon het steeds warmer te worden, maar wat wil je, je bent tenslotte in Spanje en dan moet je die zuidelijke warmte gelaten aanvaarden. Temidden van ontelbaar veel toeristen betrad ik uiteindelijk de zestiende-eeuwse basiliek, waar het beroemde jongenskoor van Montserrat, ‘La Escolania’ geheten, gregoriaanse gezangen stond te zingen tijdens een huwelijksmis waarin een van de monniken een alleszins hemels kijkend bruidspaar inzegende. Een aardige Spaanse mevrouw fluisterde mij glimlachend toe, dat de Catalanen beweren dat “bruid en bruidegom die niet op Montserrat zijn geweest, slechts een half huwelijksfeest hebben gehad”… Met eerbied en ontzag keek ik in de overvolle basiliek naar het twaalfde-eeuwse beeld van de Madonna van Montserrat, oftewel La Moreneta, de Zwarte Madonna. Ze is de patrones van Catalonië en staat op een hoog zilveren altaar. Maria heeft het Kindeke Jezus in het midden op haar schoot, beiden dragen ze een kroon op het hoofd. De statige Madonna strekt haar rechterhand majesteitelijk uit, en houdt een globe vast, die als symbool van de hele kosmos kan worden gezien. Suggestief is haar linkerhand, die ze op de schouder van haar Zoon lijkt te gaan leggen. Het kind zegent alle aanwezigen met zijn rechterhand, terwijl het in zijn linkerhand een dennenappel vasthoudt, een symbool van vruchtbaarheid en het eeuwige leven.

Zo voorzichtig en devoot mogelijk schuifelde ik ietwat vermoeid tussen de vele mensen door en belandde ten slotte bij de uitgang die je kunt gebruiken, wanneer je de Zwarte Madonna hebt vereerd en een kaarsje bij haar hebt aangestoken. Meer mensen van mijn busgroep stonden er te wachten en ik sloot me bij hen aan. We besloten enkele trappen te beklimmen, tenslotte nodigde een bord met de tekst: ‘Alleen voor groepen’ ons vriendelijk uit. Hoe hoger we kwamen, des te mooier en sierlijker werd het trappenhuis, tot ik geheel onverwachts…vlak náást de Zwarte Madonna stond. Verbijsterd keek ik omlaag naar al die biddende mensen, naar het nog altijd verheugd kijkende bruidspaar en het prachtig zingende jongenskoor. Maar opeens ontwaarde ik een benedictijner kloosterling die beneden tussen de mensen naar mij stond te gebaren om mij duidelijk te maken, dat ik daar naast de Zwarte Madonna niet mocht staan. Met knikkende knieën liep ik fluks de trappen af, tot ik weer in de zalige buitenlucht stond, die mij fris en opgewekt welkom heette. Ik ben er zeker van, dat deze hele gebeurtenis een voorrecht was. Het was alsof ik Haar hoorde zeggen: “Kom naast me staan, meisje, ik zal je de kracht geven om door te gaan!” Tijdens de vervaarlijke terugreis in de bus neuriede ik dan ook dankbaar het Ave Maria, dat de koorknapen ter afsluiting van de huwelijksmis tijdens de zogeheten bruidsopdracht aan Maria in de basiliek zo hemels mooi gezongen hadden. Wat een foto in de krant al niet kan veroorzaken! Die hele mooie vakantie komt weer in mijn herinnering terug, en zeer zeker de ontmoeting met mijn Zwarte Madonna. Riet van den Wijngaard