Meten is weten

Uitdagingen in diagnostiek

bij moeilijk te onderzoek cliënten

28-11-2016

Elly Chatrou (Visio) en

Noor van Iersel (Kentalis)

Inhoud:

• Kennismaking

• Introductie: ervaringen met diagnostiek bij moeilijk te onderzoeken cliënten

• Even opfrissen

• Signalen verminderd gehoor of visus

• Onderzoek auditieve en visuele functies bij mensen met een meervoudige beperking

• Zelf ervaren

28-11-2016 Meten is Weten

Geluidsfragmenten

spraakfragmenten

van 50 dB verlies

tot

goedhorend

(No. 50 ev)

spraakfragmenten

in rumoer

(No 1 ev)

Visus 10%

28-11-2016 Meten is Weten

Beperkt contrastzien en

verblinding

28-11-2016 Meten is Weten

Verminderd detailzien en

contrastzien

28-11-2016 Meten is Weten

Gezichtsvelduitval

28-11-2016 Meten is Weten

Kokergezichtsveld

28-11-2016 Meten is Weten

Centraal gezichtsveldverlies

28-11-2016 Meten is Weten

Wie en waarom?

Wat verstaan we onder “moeilijk te onderzoeken”

Mensen met:

• Aangeboren doofblindheid

• Verstandelijke beperking

• Dementie

• Psychiatrische aandoeningen

• Gedragsproblematiek

Belang van onderzoek:

• Onderdiagnostiek

• Kwaliteit van leven

• Goede adviezen / aanpassingen / benaderingswijzen

• Risico op door ernst verstandelijke beperking

28-11-2016 Meten is Weten

Signalen

auditieve beperking

• Vragen om herhaling

• Niet begrijpen/foute antwoorden geven

• Radio/ tv harder zetten

• Harder praten/vocaliseren

• Onrustig gedrag: draaien met hoofd/ogen

• Terug trekken in eigen wereld

• Nadrukkelijk aan het woord zijn/blijven

• Slaan op de oren

• Boosheid/frustratie

• direct tijdens communicatie

• of hele tijd later pas

28-11-2016 Meten is Weten

Signalen

visuele beperking

• Dichtbij halen van voorwerpen/ kijkafstand verkorten

• Naast voorwerpen pakken

• Moeite met opstapjes e.d.

• Angstig zijn bij het voortbewegen / botsen / struikelen

• Schrikreacties

• Geen belangstelling voor de omgeving

• Passiviteit, bv. niet meer lezen / puzzelen / tv kijken

• Geen oogcontact, bijzonder kijkgedrag

• Verandering gedrag, gedragsproblemen

• Hoedanigheid van het oog

• Knijpen met de ogen, last van licht

28-11-2016 Meten is Weten

Diagnostiek algemeen

Goede diagnostiek start met goede anamnese en voorinformatie:

• Oorzaak beperking (syndroom?)

• Familiaire problemen

• KNO-problematiek

• Medische aspecten bv. Epilepsie, diabetes

• Signalen auditieve/visuele problematiek

• Manier en niveau van communicatie

• Ontwikkelingsleeftijd

• Observatielijst mbt functioneren

• Visueel

• Auditief/communicatief

28-11-2016 Meten is Weten

Diagnostiek gehoor

Twee niveaus:

•Drempelbepaling en aard van verlies

•Auditief functioneren: de functie van geluid

Objectieve onderzoeken:

• Tympanometrie

• Stapediusreflexen

• OAE

• BERA

• ASSR

Meer informatie? Zie www.audiologieboek.nl

Subjectieve onderzoeken:

• Toonaudiometrie

• Spraakaudiometrie

28-11-2016 Meten is Weten

Subjectieve onderzoeken

aanpassen aan niveau cliënt door:

Gebruik stimuli:

•zuivere tonen

•warble toon

•smalle ruisband

•betekenisvolle geluiden, zoals water in een glas, hond, muziek

Gebruik transducers:

•hoofdtelefoon

•insert earphones (evt op eigen oorstukjes)

•beengeleider

•vrije veld

28-11-2016 Meten is Weten

Gebruik onderzoeksmethoden:

• toonaudiometrie:

• Gedragsobservaties

• VRA

• Spelaudiometrie

• Knopje drukken/ ja-zeggen/enz.

•Spraakaudiometrie:

• Voorwerpen pakken (PAS)

• Plaatjes aanwijzen (SAP)

• Woordjes nazeggen (NVA)

Ook hier: zie www.audiologieboek.nl voor meer informatie

28-11-2016 Meten is Weten

Subjectieve onderzoeken

aanpassen aan niveau cliënt

Voorbeeld

28-11-2016 Meten is Weten

Diagnostiek gezichtsvermogen

Objectieve onderzoeken door orthoptist

• Oogstand, oogbewegingen, tweeogig zien

• Skiascopie/refractiemeting m.b.v. apparatuur

Subjectieve onderzoeken door orthoptist

Gezichtsscherpte

Gezichtsveld

Contrastzien

Kleurenzien

Invloed verlichting

Observatie/ kenmerken cerebrale visuele problematiek

Aanvullende observatie in dagelijks leven

Objectieve onderzoeken door oogarts

• Onderzoek media: o.a. hoornvlies, voorste oogkamer, ooglens

• Fundoscopie: o.a. netvlies, oogzenuw, gele vlek

Voor uitgebreide informatie over oogafwijkingen zie: www.oogartsen.nl

28-11-2016 Meten is Weten

Visueel Functie Onderzoek

Belangrijk bij het visueel functie onderzoek

• Aanpassen aan het niveau van de cliënt

• Gebruik van materialen hangt af van het niveau van de cliënt

Detectievisus

Candy beads

Resolutievisus

Teller Acuity Cards

Cardiff Acuity Cards

28-11-2016 Meten is Weten

Zelf ervaren!

28-11-2016 Meten is Weten

Talenten begeleider

• Herkennen signalen

• Observatielijsten goed invullen

• Cliënt begeleiden

• Spreekbuis zijn voor de cliënt

• Vertalen gedrag van cliënt

• Overdracht naar leefsituatie

28-11-2016 Meten is Weten

Diagnostiek…

28-11-2016 Meten is Weten

... er zit meer in dan je denkt!

23

Voor vragen achteraf

We hopen dat deze workshop jullie aan het denken heeft gezet.

Mogelijk dat je achteraf nog vragen voor ons hebt, zoals:

-Hoe kan ik de tips van vandaag in praktijk omzetten?

-Wat is de beste benaderingsmethode voor mijn cliënt?

-Hoe kan ik de informatie van vandaag doorgeven aan familie?

Neem dan gerust contact met ons op via:

n.vaniersel@kentalis.nl

06-49443753

of

ellychatrou@visio.org

06-14314285

28-11-2016 Meten is Weten

Bedankt voor uw aandacht

28-11-2016 Meten is Weten