Metaal Magazine 3 - 2011

metaalM A G A Z I N E

In dit nummer:

Wemo ontwikkelt kantbank-rolbuiger Trends

metaalproductietechniek Kasto Evo levert snel

en op maat Zantech kiest vastestoflaser Adige

Hannover Messe Vervuiling belangrijke

oorzaak machinestoring Duplex roestvast staal

DMG presenteert DMU 600 P Metavak 2011

J a a r g a n g 4 9 | 3 - 2 0 1 1

D é k e n n i s b r o n v o o r d e m e t a a l

w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l

01_Cover 21-03-11 08:18 Pagina 1

EX

PE

RIE

NC

E M

OR

E

Yamazaki Mazak Nederland B.V.

Peppelkade 54, 3992 AK HOUTENTel.: 030- 634 40 30 Fax: 030-634 40 35

www.mazak.eu

BEZOEK MAZAK TIJDENS DE METAVAK!HARDENBERG, HAL 6 - STANDNUMMER 637

Integrex J 200

5-6-7 APRIL 2011

ONTDEKMIJ !

NIEUW DESIGN

GEAVANCEERDE TECHNOLOGIE

INTELLIGENTE MACHINES

MILIEU VRIENDELIJK ONDERSTEUNING

13114 Yamazaki Adv. METAVAK MetaalMagazine.indd 1 2/03/11 17:17

Onze tweets op Twitter zijn een handige, ei-

gentijdse manier om het nieuws in de me-

taalbranche te volgen. Twitter is een internet-

dienst waarbij gebruikers korte berichtjes pu-

bliceren.

Op http://twitter.com/Metaalmagazine krijgt

u een indruk van onze berichtgeving. Meld u

ook aan voor Twitter en ‘follow’ Metaal Ma-

gazine om steeds snel op de hoogte te zijn

van het metaalnieuws. Dus twitter met ons

mee vanaf uw pc of mobiele telefoon.

Voorpagina:Zantech werkt met de

3 kW Lasertube fiber

van Adige. Deze vaste -

stoflaser heeft weinig

moeite met het snijden

van reflecterende ma-

terialen, verbruikt circa

30% minder energie en combineert hogere

snijsnelheden met een betere kwaliteit van de

snede. De machine bij Zantech is uitgerust met

een stafmagazijn van 6,5 m.

nieuws4 Laser helpt bij frezen

5 Centerpunt

6 Lichtgewicht met hot forming

9 Marktimpuls

bedrijvigheid10 Adige LT fiber

Als een van de beweegredenen voor de aan-

schaf van de 3 kW Lasertube fiber van Adige

noemt directeur Bart van der Zande, van Zan-

tech te Oss, het feit dat deze vastestoflaser meer

mogelijkheden biedt bij het bewerken van pro-

fielen. Daarnaast verbruikt de LT fiber ook min-

der energie

beurs12 Metavak 2011

In april vindt de Metavak plaats. Deze keer in

Hardenberg. Voor deze editie hebben meerdere

bedrijven zich aangemeld die voor het eerst

deelnemen aan deze beurs. Metaal Magazine

bespreekt de noviteiten van een aantal expo-

santen

beurs17 Hannover Messe

Dertien vakbeurzen presenteren zich van 4 tot

en met 8 april in de Duitse stad Hannover. Het

thema van de Hannover Messe is dit jaar Smart

Efficiency. Overkoepelend onderwerp is het zui-

nig gebruik van grondstoffen in de industriële

productie

metaalbewerken18 Gecombineerde kantbank-rolbuiger

Door de bewerkingen afkanten en rolbuigen in

één machine te combineren is bij Wemo de

handmatige handling en tussenvoorraad volle-

dig geëlimineerd. Nu zijn alle mogelijke varian-

ten op het eindproduct op één productielijn vol-

automatisch te produceren

metaalbewerken20 Investeren in automatisering

In februari vond de jaarlijkse huisshow van DMG

plaats in Pfronten (D). Met name de gigantische

DMU 600 P maakte veel indruk

forumdiscussie22 Trends in de metaalproductietechniek

De deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie

bespreken de trends die voor de Nederlandse

metaalondernemer van belang zijn nu het her-

stel in de metaalindustrie is ingezet

materialen26 Duplex roestvast staal

Duplex, superduplex en hyperduplex roestvast

stalen zijn interessante constructiematerialen

vanwege de goede corrosie-eigenschappen ge-

combineerd met een hoge mechanische sterkte.

Maar het lassen van deze stalen gaat anders dan

bij conventionele rvs-soorten

metaalbewerken30 Machine-onderhoud

Een groot deel van machineschades of -storin-

gen is het rechtstreekse gevolg van een te hoge

vervuilingsgraad van de machines

metaalbewerken34 Kasto Evo A 4x5

Staalleverancier Two4Steel heeft geïnvesteerd

in een CNC-bandzaagautomaat, de Kasto Evo A

4x5. Deze maakt het mogelijk om vanuit voor-

raad snel staalkwaliteiten op maat te leveren.

Daarnaast heeft het bedrijf uit Zwaag de op-

slagcapaciteit verdubbeld

productnieuws36 Vijf-assig mét laser

38 Rondslijpmachine uit 1975 geautomatiseerd

41 Terugkoppeling

41 Colofon

inhoud maart


Neem nu een gratis abonnement op de wekelijkse

e-mailnieuwsbrief van Metaal Magazine

Aanmelden: www.metaalmagazine.nl/nieuwsbrief

(Advertentie)

Volg Metaal Magazine op Twitter


In dit nummer:

Wemo ontwikkelt kantbank-rolbuiger Trends

metaalproductietechniek Kasto Evo levert snel

en op maat Zantech kiest vastestoflaser Adige

Hannover Messe Vervuiling belangrijke

oorzaak machinestoring Duplex roestvast staal

DMG presenteert DMU 600 P Metavak 2011

J a a r g a n g 4 9 | 3 - 2 0 1 1

D é k e n n i s b r o n v o o r d e m e t a a l


j a a r g a n g 4 9 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 3 - 2 0 1 1 3

03_Inhoud 21-03-11 16:08 Pagina 3

4 j a a r g a n g 4 9 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 3 - 2 0 1 1

geringen zoals we die tegenkomen in hogetem-

peratuurtoepassingen. Bij al deze toepassings-

voorbeelden speelt dat juist het interessante ei-

geschappenprofiel van die materialen het ver-

spanend bewerken bijzonder moeizaam maakt.

Lokaal verhitten met de laserstraal kan dan een

uitkomst zijn.

In Aken wordt het laserondersteund frezen be-

proefd op een Statisloh G1 vijf-assig bewer-

kingscentrum. Dit is een gantry-machine met

een epoxygranieten machineframe. Het laser-

licht van een 2,4 kW Yb:YAG-fiberlaser met een

golflengte van 1070 nm wordt aan de boven-

zijde van de hoofdspil toegevoerd. Aan de on-

derzijde van de hoofdspil wordt de laserstraal

scherpgesteld en via spiegels gepositioneerd op

het werkstuk. De laserstraal werkt samen met

een hoofdspil die een maximaal vermogen kan

leveren van 38 kW en een koppel heeft van

36 Nm bij 10.000 min-1. De hoofdspil is voorzien

van een HSK-100C-gereedschapopname. Als be-

sturing is gekozen voor het pc-gebaseerde be-

sturingssysteem Bosch Rexroth MTX P60.

Het eindresultaat is een vijf-assig bewerkings-

centrum, met een draaizwenktafel, dat com-

plexe werkstukken van ‘moeilijke materialen’

met een grote vormvrijheid flexibel en meerzij-

dig kan bewerken. <<<

N I E U W S

Het Fraunhofer IPT in Aken (D) heeft voor het bewer-

ken van moeilijk verspaanbare materialen een inno-

vatief freesproces ontwikkeld. Om de verspaanbaar-

heid te verbeteren wordt laserlicht co-axiaal door de

hoofdspil van een bewerkingscentrum gestuurd naar

de snijkant in het roterende freesgereedschap.

Laser helpt bij frezen

Laserondersteund verspanen is een hybride me-

taalbewerkingstechniek die bij draaien al inge-

zet wordt voor het verspanen van keramische

ringen. Voor freesbewerkingen is de laseronder-

steunde procesvariant wat moeilijker uit te voe-

ren. Tot nu toe werd het laserlicht geprojecteerd

op een vlak voor het freesgereedschap. Op zich

niet zo moeilijk, echter het vereist dat een gro-

ter werkstukoppervlak bestraald wordt. Dit

heeft als nadeel dat de thermische beïnvloeding

van het werkstuk behoorlijk kan zijn.

Bij de laserondersteunde procesvariant die het

Fraunhofer IPT nu ontwikkeld heeft, is er voor

gekozen om het vermogen van de laserstraal

precies te projecteren op die plek waar het

nodig is: precies voor het deel dat verspaand

gaat worden. Om dit te realiseren heeft het IPT

een freeskop ontwikkeld die het mogelijk

maakt om het laserlicht door de hoofdspil van

een vijf-assig bewerkingscentrum te sturen naar

het werkstukdeel dat zich precies voor de rote-

rende snijkant van een freesgereedschap be-

vindt.

De effecten van die ‘spaanverhitting’ zijn in-

drukwekkend: bij de eerste verspaningsproeven

blijkt dat de verspaningskrachten afnemen tus-

sen de 73% tot 90%. De afname is bijvoorbeeld

van belang om bij het verspanen van kerami-

sche materialen als Si3N4 een acceptabel verspa-

ningsvolume te bereiken.

Ook is het laserondersteund frezen interessant

voor bewerken van slijtagebestendige materia-

len als kobaltlegeringen. Deze ‘Stellieten’ wor-

den bijvoorbeeld ingezet in omvormgereed-

schappen voor hogesterktestalen. Een ander

toepassingsgebied is het verspanen van gereed-

schappen van nikkellegeringen zoals die bij-

voorbeeld ingezet worden voor het hogetem-

peratuursmeden van lucht- en ruimtevaartcom-

ponenten. Ook is het laserfrezen inzetbaar voor

het vijf-assig bewerken van nikkel- of titaanle-

Meer informatie in twee artikelenOp onze site www.metaalmagazine.nl

staat onder de kop ‘Voor frezen Si3N4

stuurt IPT laser door spil’ ook een bericht

over het laserondersteund frezen. Bij dit

bericht hebben we als bijlagen twee arti-

kelen bijgevoegd die het freesproces uit-

voerig beschrijven.

Zwaartepunt AWKDe hybride bewerkingstechniek zoals hier

beschreven is een van de zwaartepunten

tijdens het AWK 2011 op 26 en 27 mei aan-

staande in Aken (www.awk-aachen.de)

DOOR: REINOLD TOMBERG

De opbouw van de freeskop voor laserondersteund frezen van

Fraunhofer IPT. Onder in deze kop bevinden zich de twee spiegels die

het laserlicht sturen naar de snijkant van het freesgereedschap.

Daarboven het optisch gedeelte voor het scherpstellen van de

laserstraal (foto’s: Reinold Tomberg)

Proefwerkstukken van het laserfrezen bij Fraunhofer IPT

De draaizwenktafel van de Statisloh G1 met daarboven het hybride

gereedschap voor het laserfrezen. Tijdens het bewerken is de

bewerkingsruimte helemaal afgesloten en wordt het proces gevolgd

met camera’s

04-09_Nieuws 21-03-11 16:31 Pagina 4


Het Fraunhofer-Institut ILT in Aken (D) heeft

een SLM-variant (Selective Laser Melting) ont-

wikkeld waarmee het mogelijk is om werkstuk-

ken te laten opgroeien van koper of koperle-

geringen. Het ILT zet hiervoor een 1000 W laser

in. Er zijn intussen ervaringen met de koperle-

gering Hovadur K220. Het laagje voor laagje

opsmelten van koper of koperlegeringen door

middel van ‘Selektive Laserschmelzen’ was tot

C E N T E R P U N T

Onderkoelde metalen hebben de potentie om dezelfde

revolutie te veroorzaken op materiaalgebied als we sinds

de jaren vijftig van de vorige eeuw hebben meegemaakt

met de enorme opkomst van kunststoffen. Na de Tweede

Wereldoorlog hebben plastics in een hoog tempo onze

aardkloot veroverd. Helaas ook letterlijk: er schijnt intus-

sen in al onze oceanen een soep van synthetische

materialen te drijven. Daar bieden de zakken van

‘Plastic Heroes’ helaas geen enkele uitkomst.

Onderkoelde metalen duiken nu in de literatuur op als

‘Bulk Metallic Glasses’ of als ‘metallischen Massivgläsern’.

Op onze site hebben we al berichten geplaatst met toe-

passingsvoorbeelden van respectievelijk Yale en Fraunho-

fer. Kort samengevat zijn dit metalen waarin het de ato-

men niet gelukt is om hun, vanuit energetisch oogpunt,

meest favoriete positie in te nemen. Dit treedt op bij

hoge afkoelsnelheden. Hoe dunner een metaal, hoe

beter overigens die hoge afkoelsnelheid gerealiseerd kan

worden. Het metaal raakt onderkoeld en krijgt dus een

amorfe structuur. De structuur is dus niet kristallijn zoals

we van metalen gewend zijn. Het metaal gaat zich als het

ware als een glas gedragen. En met glas, en ook met

amorfe kunststoffen, kun je technisch leuke dingen doen.

Denk aan blazen. Wie ooit een K-beurs in Düsseldorf be-

zocht heeft, weet wat er mogelijk is met extrusie- en

spuitgietstrekblazen.

Stel je voor dat dat met metalen mogelijk zou zijn: holle

producten met alle mooie materiaaleigenschappen van

metaal, maar met de vormgevingsmogelijkheden van

kunststof. In de Verenigde Staten zijn intussen de eerste

metalen flesjes geblazen. Ook de mogelijkheden van het

spuitgieten van metalen zal veranderen.

Wat vooral interessant is, zijn de integratiemogelijkheden

van vormgeefprocessen als extruderen en spuitgieten. Je

kunt als het ware een functie of een vorm meegeven tij-

dens het maakproces zonder dat een nabewerking nodig

is. Een potentieel enorme verandering voor metalen. Ver-

spaners worden blazers?

Onderkoeld

Reinold Tomberg

[email protected]

Op de beurs Metpack, van 10 tot 14 mei in Essen (D), zal Schuler voor het omvormen van aluminium

spuitbussen de pers Icon V-drive voorstellen. Bijzonder is dat het eigenlijke omvormwerk geschiedt in

een verticale positie. De zwaartekracht ondersteunt daarbij het trekgereedschap. De pers die Schuler

tijdens de beurs voorstelt, kan met een maximaal tempo van 250 stuks per minuut spuitbussen vormen

met een maximale hoogte van 250 mm en een maximale diameter van 74 mm. De Icon V-drive is daarbij

ontwikkeld om hogesterktematerialen te verwerken, ook in gerecycleerde toestand. Het vormen van een

aluminium spuitbus, ‘cupping’ en ‘bodymaking’, is in deze machine in één proces geïntegreerd (foto:

Schuler)

Selective Laser Melting met koper bij ILT

Schuler vormt aluminium spuitbussen verticaal

Erns

t D

irks

en F

otog

rafi

e

Door middel van SLM

opgegroeide koperen

delen van de legering

Hovadur K220 (foto:

Fraunhofer ILT)

nu toe niet mogelijk vanwege de goede warm-

tegeleidbaarheid van koper. Vanwege de grote

warmteafvoer ontstaan er smeltkogeltjes die

hoger zijn dan de dikte van het poederspoor

waarmee gewerkt wordt.

Onder andere door te kiezen voor een laser

met een vermogen van 1000 W in plaats van de

gebruikelijke 200 W lukt het SLM met koper nu

wél bij het ILT.

04-09_Nieuws 21-03-11 16:31 Pagina 5


N I E U W S

Eind vorig jaar heeft ThyssenKrupp in

Dortmund (D) de mogelijkheden van

‘hot forming’ gedemonstreerd. Met

‘tailored blanks’ of met ‘tailored

tempering’ lukt het zelfs om op ver-

schillende locaties van een omvorm-

werkstuk verschillende waarden voor

rek en sterkte in te stellen.

Hét topstaal van ThyssenKrupp voor warmom-

vormen (in het Engels of Duits respectievelijk

aangeduid als ‘hot forming’ of als ‘Warmumfor-

mung’) is momenteel het staaltype MBW 1900.

De mechanische waarden die dit staal na het

warmomvormen in het eindproduct bereikt zijn:

rekgrens, Rp02 = 1215 Mpa, treksterkte Rm =

1815 MPa en de breukrek A50 = 6,2%. Deze ei-

genschappen zijn mogelijk omdat de legerings-

elementen mangaan en boor (borium) van dit

staal na de warmtebehandeling een harde mar-

tensietstructuur vormen. Het bijzondere van dit

staal, maar ook van de voorganger MBW 1500

(maximaal 1,4% Mn en maximaal 0,005 B), is

dat het in de levertoestand een treksterkte

heeft van 500 Mpa tot 700 MPa die bij het op-

warmen tot de verwerkingstemperatuur van

880 ºC tot 950 ºC daalt tot 200 Mpa tot 300 Mpa.

Een snelle afkoeling na het omvormen zorgt er-

voor dat de hoge treksterkte met een hoge

breukrek (hoog in vergelijking met de hoge

treksterkte) ontstaat. De afkoelsnelheid be-

draagt circa 30 ºC per seconde. Bijkomende

voordelen van het omvormen op hoge tempe-

ratuur zijn overigens dat complex omvormwerk

mogelijk is en dat er bovendien geen terugveer-

verschijnselen optreden.

De oorsprong voor ‘hot forming’ ligt al weer

tientallen jaren terug toen in 1974 staalleveran-

cier SSAB het nieuwe omvormprocedé als pers-

harden introduceerde. In 1984 was de Saab

9000 de eerste automobiel met carrosseriedelen

die op deze manier warmgeperst waren. Intus-

sen zien we in auto’s als de Fiat 500, de VW Polo

en de Audi Q5 volop warm-omgevormde plaat-

delen. Inzet van deze delen is voor de automo-

bielindustrie interessant omdat de hoge trek -

sterkte mogelijkheden biedt voor lichtgewicht

constructies. De inschatting van ThyssenKrupp is


Lichtgewicht met hot forming

dat gewichtsbesparingen van 20% tot 30% mo-

gelijk zijn.

Om potentiële afnemers de mogelijkheden te

demonstreren heeft ThyssenKrupp in Dortmund

de beschikking over een prototype-lijn. Deze

lijn, zie ook de foto bij dit artikel, bestaat uit een

oven voor het verwarmen van de plaatuitslagen

tot verwerkingstemperatuur, een pers en een

temperatuurgeregeld persgereedschap.

Met dit gereedschap is een procesvariant moge-

lijk die luistert naar de benaming ‘tailored tem-

pering’. Dat wil zeggen dat verschillende loca-

ties in het omvormgereedschap ingesteld kun-

nen worden op een andere temperatuur. Die

temperatuurverschillen resulteren vervolgens in

verschillende waarden voor de treksterkte en

breukrek in het omvormdeel: in plaats van de

martensietstructuur ontstaat op sommige plek-

ken een minder stijve structuur met bainiet en

ferriet. Als voorbeeld noemt ThyssenKrupp een

B-zuil voor een auto die in het bovenste deel

een sterkte van 1900 MPa combineert met een

breukrek van 5% terwijl in het onderste deel de

sterkte lager is, 700 MPa, maar wel in combina-

tie met een rek van 14%. Op deze manier ont-

staan plaatdelen met, zoals ze bij ThyssenKrupp

zeggen ‘graduierte Bauteileigenschaften’.

Al eerder was het mogelijk om met ‘tailored

blanks’ die verschillen in mechanische waarden

te bereiken. Echter de lasnaad in een dergelijk

plaatdeel is altijd een sprong in de sterkte- en

rekeigenschappen. Dit kan een beperking vor-

men voor de omvormmogelijkheden. <<<

Tailored tubes in combinatie met tailored temperingIn Metaal Magazine nr. 1 van 2010 hebben we geschreven

over de T3-technologie van ThyssenKrupp. Dit is een pro-

ductietechniek om lichtgewicht profielen te kunnen produ-

ceren waarvan de dwarsdoorsnede over de lengterichting

van het profiel behoorlijk kan variëren met een variabele

kromming. T3 is een afkorting voor ‘ThyssenKrupp Tailored

Tubes’. Een volgende stap zou kunnen zijn om T3-technolo-

gie te combineren met die van tailored tempering. Het re-

sultaat is dan een profiel met een variabele doorsnede met

verschillende mechanische eigenschappen over het profiel.

De proefinstallatie voor ‘tailored tempering’ bij ThyssenKrupp

in Dortmund. Op de voorgrond het gloeiende rek waarmee de

eveneens roodgloeiende plaatuitslag naar het omvorm -

gereedschap getransporteerd wordt (foto’s: ThyssenKrupp)

Een warmgevormd profiel

04-09_Nieuws 21-03-11 16:31 Pagina 6


Het Delftse ontwerpbu-

reau MMID heeft in het

Duitse Essen een vestiging

geopend. MMID GmbH

ligt midden in het crea-

tieve centrum Triple Z

(www.mmid.nl).

Het Cuijkse metaalbedrijf Kepser Pro-Metaal neemt Venrooy

Cable Equipment over. Venrooy werd op 1 februari 2011 failliet

verklaard. Eind februari bereikte Kepser overeenstemming met

de curator. Venrooy maakte onder meer haspelwagens voor te-

lecomkabels. Daarnaast produceerde

het bedrijf uit Schijndel lieren en ma-

chines om kabels te wikkelen. Kepser

Pro-Metaal zet deze activiteiten voort.

Dat gebeurt in de eigen fabriek van

Kepser in Cuijk. Op de foto directeur

Chris Kepser (www.kepser.nl).

De activiteiten van Mufacts – waaronder het optimaliseren van

werkplaatsprocessen en gereedschapbeheer – zijn overgenomen

door Bemet Tooling Solutions. Dit is een samenwerkingsverband

tussen Bemet International uit Veenendaal en FMI uit Bergen op

Zoom (www.bemet.nl).

Na bijna een jaar van voorbereiding hebben zeven bedrijven zich

verenigd in een Nederlands-Belgische coalitie om door middel

van kennisbundeling en samenwerking een totaaloplossing te

kunnen bieden voor corrosieproblemen in industrie, scheepvaart

en offshore. Het gaat om: Applus RTD, A.Hak Industrial Services,

Carrecon-Piguillet, Ekopak, Industrial Water Treatment, Grootint

GRP Systems, KH Engineering en TNO (www.corrosioncontrol.nl).

Het bestuur van TechniekTalent.nu heeft beslo-

ten Chris van Bokkum aan te stellen als direc-

teur. TechniekTalent.nu is het intersectoraal sa-

menwerkingsverband van acht technische be-

drijfstakken in Nederland (www.techniekta-

lent.nu).

Van 6 tot en met 8 april a.s. vindt in Keulen (D) voor het eerst de

vakbeurs voor gebruikte machines Usetec 2011 plaats. Usetec is

een voortzetting van Resale en zal vanaf 2011 elk jaar in Keulen

plaatsvinden. De bij de Nederlandse Dutch Used Machinery As-

sociation (Duma) aangesloten bedrijven zullen via een opvallend

collectief aan Usetec deelnemen (www.duma.biz).

Van der Hoorn buigtechniek te Geldrop, specialist in het buigen

en walsen van metalen buizen en profielen, bestaat in juni 2011

75 jaar. Eén van de nieuwe projecten van Van der Hoorn is het

computergestuurd buigen van buizen met een diameter kleiner

dan één millimeter. De buisjes, waardoorheen lucht of gas ge-

perst moet wor-

den, hebben

een wanddikte

van 0,05 mm

(www.vander-

hoorn.nl).

K O R T

Dossier met informatie EMO Hannover 2011

op metaalmagazine.nl

Dit najaar is het weer tijd voor de grote metaalbewerkingsvakbeurs EMO Hannover: van 19 tot

24 september kunnen we dit boeiende metaalmekka in Duitsland bezoeken. Op www.metaal-

magazine.nl hebben we een dossier opgenomen met meer informatie voor exposanten en be-

zoekers van de

EMO. De bij-

gaande foto is

geschoten tij-

dens de vorige

editie in 2009 in

Milaan: het af-

wikkelslijpen op

een Gleason

1500 Titan.

Voorbeeld van

moderne pro-

ductietechnolo-

gie die we op

een EMO altijd

aantreffen

(foto: Reinold

Tomberg)

Leerlingen van de Middelbare Vakopleiding

Metaal (MVM) van het Koning Willem 1 College

uit ’s-Hertogenbosch hebben in samenwerking

met Van Der Lande Industries uit Veghel een in-

genieuze wiebelwagen gerealiseerd. Het idee

van de wiebelwagen is afkomstig van De Uitvin-

ders, een stichting

die tot doel heeft

het stimuleren van

innovativiteit en cre-

ativiteit bij kinderen.

Het totale project

bestaat uit een

hoofdsamenstelling,

achttien subsamen-

stellingen en onge-

veer 70 mono-teke-

ningen waarbij ver-

schillende onderde-

len meerdere keren

voorkomen. De

moeilijkheidsgraad

van dit project ligt

op een hoog niveau.

Veel onderdelen zijn

gemaakt op een

CNC-bewerkingsma-

chine. Om tot een

Leerlingen MVM maken wiebelwagen

gedegen wiebelwagen te komen hebben di-

verse bedrijven bijgedragen door middel van

sponsoring van onderdelen en materialen. Dit

zijn onder andere Brammer, SKF, Staalharderij ’t

Harderijke uit Tilburg, CZL uit Tilburg, Bosch

Rexroth en Elcee.

De wiebelwagen is een goed voorbeeld van samenwerking tussen het bedrijfsleven

en de vakopleidingen (foto: Jan de Rooij)

04-09_Nieuws 21-03-11 16:31 Pagina 7


Haas Automation Europe (HAE) zal op meer dan

twintig locaties evenementen organiseren om

de nieuwe Haas DS-30Y-draaimachine met dub-

bele spil en Y-as te lanceren. De reeks evenemen-

ten, die in het voorjaar van 2011 plaatsvinden,

gaat in Frankrijk op Industrie Lyon van start en

vindt plaats van 5 tot en met 8 april, en eindigt

op 27 en 28 mei met evenementen die tegelij-

kertijd in Duitsland, Polen en Slowakije plaats-

vinden. De draaimachines hebben 102 mm ver-

plaatsing over de Y-as (± 51 mm vanaf de mid-

dellijn) voor off-center frezen, boren en tappen.

Manipulator voor gieten smeedstukkentot 65 ton

Metalcam in Italië heeft geïnvesteerd in een

manipulator die gieten smeedstukken tot 65 ton

kan hanteren. Hierdoor zijn de mogelijkheden

voor vrijvormsmeedwerk en gegoten metaaldelen

enorm toegenomen. De Nederlandse partner

Formaco uit Alblasserdam levert assen, ringen,

centrifugaal gegoten bussen en gietdelen aan

afnemers in Nederland en België. Metalcam kan

gieten tot 40 ton. De smederij heeft zes ovens

voor 500 ton en de persen gaan tot een perskracht

van 6300 ton. Draaien en frezen kan tot 16 meter

gecombineerd worden in één opspanning

(foto: Formaco)

Europese lanceringstournee Haas-draaimachine met dubbele spil en Y-as

De Haas DS-30Y-draaimachine met Y-as en tegenspil is bedoeld voor compleetbewerken. In ons land wordt Haas

vertegenwoordigd door Landré in Vianen (foto: Haas)

A G E N D A

Metaalmanifestaties4 - 8 april

Hannover MesseHannover (D)www.hannovermesse.de

5 - 7 aprilMetavak

Hardenbergwww.evenementenhal.nl

5 aprilLaserevent

Enschedewww.industrial-laserevent.nl

11 aprilVonktechnologiedagen

Bestwww.ridder.net

13 - 16 aprilOpen Huis Hermle

Gosheim (D)www.hermle.de

9 meiTechnology Meeting WFL

Linz (A)www.wfl.at

10 - 14 meiMetpack 2011

Essen (D)www.metpack.de

18 - 21 meiOpen Huis Chiron

Tuttlingen (D)www.chiron.de

25 - 26 meiMaterials Engineering

Eindhovenwww.materialsengineering.nl

26 - 27 meiWerkzeugmaschine-Kolloquium

Aken (D)www.awk-aachen.de

6 - 9 juniBlechexpo en Schweisstec

Stuttgart (D)www.blechexpo-messe.de

28 juni - 2 juliGifa, Metec. Thermprocess en Newcast

Düsseldorf (D)www.messe-duesseldorf.de

19 - 24 septemberEMO Hannover

Hannover (D)www.emo-hannover.de

27 - 29 septemberEurofinish

Gent (B)www.eurofinish.be

Zie ook de meer uitgebreide agenda op onzesite www.metaalmagazine.nl

N I E U W S

De machines zijn verkrijgbaar als standaardmo-

del en als hogesnelheidsmodel (Super Speed-

model). Standaard zijn de machines uitgerust

met onder andere aangedreven gereedschap-

pen met een hoog koppel en een C-as, gesyn-

chroniseerd tappen, hoofdspiloriëntatie, een

15-inch LCD-kleurenscherm en een USB-poort.

Aanvullend kunnen de machines worden uitge-

rust met productiviteitsverhogende opties zoals

een transporteur, een automatische gereed-

schapstaster, een automatisch werkstukopvang-

systeem, hogedrukkoelmiddelsystemen en meer.

04-09_Nieuws 21-03-11 16:31 Pagina 8


Even een knietje frezen

Door de steeds stijgende leeftijd van de mensheid stijgt de behoefte aan allerlei medische hulpmiddelen

snel. Het leveren van prothesen is een groeimarkt; ook voor de metaalbranche. De twee foto’s laten een

interessante toepassing zien: een metalen knieprothese. Om mee te kunnen spelen in deze markt zijn

vijf-assige hogesnelheidsmachines nodig die ook hoge voedingssnelheden kunnen halen. Bovendien

moet het gehele productieproces bestuurd worden en traceerbaar zijn (foto’s: Siemens)

Automatische vacuümbelading bij MefionGF AgieCharmilles, in ons land gevestigd te

Lomm, heeft onlangs een bewerkingscen-

trum van het type Mikron HPM 600 HD met

Erowa ERS-robot uitgeleverd aan Mefion in

Ommen. De Erowa ERS-robot heeft een

laadstation waar een pallet met werkstuk

vacuüm wordt gespannen. De robotarm

neemt het vacuüm over en plaatst de pallet

in een magazijn die vervolgens het vacuüm

overneemt. De robot neemt het vacuüm

weer over als het werkstuk in de machine

gaat. Tijdens de belading neemt vervolgens

de machine het vacuüm over.

Bij Mefion worden aluminium prod uc-

ten door het vacuüm spanningsvrij

gefixeerd.

De nieuwe AgieCharmilles Mikron HPM 600 HD van Mefion heeft een 60-voudige wisselaar met een

gereedschapwissel binnen 2 s. De foto toont een wat grotere HPM bij een demonstratie van GF AgieCharmilles

in Schorndorf (D) (foto: Reinold Tomberg)

M A R K T I M P U L S

Het bereiken van het hoogste punt van de nieuwe fabriekshal

was voor machinefabriek Boessenkool in Almelo een mooi begin

van het nieuwe jaar 2011. Deze maand is begonnen met de in-

bouw van een nieuwe carrouseldraaibank met een maximale

draaidiameter van 5 m bij 4 m hoog. Deze bank is geschikt voor

werkstukken met een maximaal gewicht tot 60 ton.

Joop van Zanten Staalservice uit Veenendaal heeft een nieuwe

autogeen-snijmachine gekocht. De Messer MultiTherm gaat de

bestaande snijmachine vervangen en heeft, evenals de huidige

snijmachine, zes branders.

Style High Tech uit Bunschoten heeft onlangs de grootste draai-

bank ooit gebouwd in de fabriek in Bunschoten en uitgeleverd

aan een Russische klant. Deze draaibank meet 8 meter tussen de

centers en wordt ingezet voor het bewerken van scheepsassen.

De machine is voorzien met aangedreven gereedschappen en

een C-as.

FN Herstal in Luik (B) heeft een opdracht gegeven voor de leve-

ring van twee AgieCharmilles Mikron HPM 600 U HD-bewer-

kingscentra. Dit als

onderdeel van een

groter project waar-

bij meerdere Agie-

Charmilles Mikron

HPM 600 U HD-be-

werkingscentra gele-

verd gaan worden. In

ons land heeft GF

AgieCharmilles een

vestiging in Lomm.

Metaaldraaierij Dondorff in Beilen heeft zijn vierde Emco CNC-

draaimachine in gebruik genomen. Naast twee ET 365-machines

en een MaXXturn 65 met overnamespil en Y-as, beschikt men nu

ook over een MaXXturn 45 in deze configuratie. Emco wordt in

ons land vertegenwoordigd door De Ridder THO uit Best.

04-09_Nieuws 21-03-11 16:31 Pagina 9


“Meer gebruiksmogelijkheden”, dat noemt directeur

Bart van der Zande van Zantech in Oss een van de

afwegingen voor de aanschaf van de nieuwe 3 kW

Lasertube fiber van Adige. In tegenstelling tot de

klassieke CO2-buislaser heeft deze vastestoflaser

(met lichttransport door een glasfiber, vandaar de

naam) weinig moeite met reflecterende materialen

als roestvast staal, aluminium, koper en messing.

Ook niet onbelangrijk: de LT fiber verbruikt daarbij

zo’n 30% minder energie.

DOOR: JAN OONK

Bij de vastestoflaser heeft het laserlicht een golf-

lengte van 1,06 micrometer, beduidend kleiner

dan de 10,64 micrometer van de CO2-gaslaser.

Dat kortgolvige licht wordt beter geabsorbeerd

door het metaaloppervlak en dat is de reden

dat de LT fiber ook goed uit de voeten kan met

reflecterende materialen, in tegenstelling tot de

CO2-laser. Van der Zande wijst op een partij van

25 ton aluminiumkokers: “Een mooie opdracht

waar de nieuwe buislaser zijn klasse bewijst.

Met deze fiberlaser is dat heel goed en mooi te

snijden, vrijwel zonder bramen.” Die hogere ab-

sorptie zorgt bovendien voor een hoger rende-

ment van het snijproces en dus hogere snijsnel-

heden, althans bij wanddiktes tot circa 4 mm.

Volgens importeur Van Gameren in Prinsen-

beek, de vertegenwoordiger van Adige in ons

land, kan in zo’n situatie de snijsnelheid bij ma-

terialen als roestvast staal en aluminium wel

40% tot 60% hoger liggen in vergelijking met

een CO2-laser.

Een ander kenmerk van een vastestoflaser,

Fiberlaser biedt meer mogelijkheden bij bewerken profielen

De LT fiber van Adige combineert

hogere snijsnelheden met een betere

kwaliteit van de snede. De machine bij

Zantech is uitgerust met een

stafmagazijn van 6,5 m, de maximale

profielafmeting bedraagt Ø 152 mm

(foto’s: Bart Nijs Fotografie)

10-11_Zantech 18-03-11 11:16 Pagina 10


eveneens mogelijk gemaakt door de kortere

golflengte, is dat het licht wordt getranspor-

teerd door een glasfiber. Dat betekent een con-

stante afstand tussen laserbron en snijkop en

dus een betere en constante bundelkwaliteit. Bij

gebruik van spiegels wisselt deze met de positie

van de snijkop boven het product. “Als parame-

ters als gasdruk en snijsnelheid goed zijn afge-

steld is de kwaliteit van de snede inderdaad

merkbaar beter”, heeft Van der Zande inmid-

dels vastgesteld.

Vanwege het wat schadelijkere karakter van de

kleinere golflengte zijn fiberlasers volledig af-

geschermd, ook van onderen en van boven. Het

is ook de reden dat de LT fiber (vooralsnog) al-

leen verkrijgbaar is in 2½D-uitvoering, waarbij

de vierklauw de X-as en de rotatie van de buis

voor zijn rekening neemt en de kop alleen recht

kan snijden (Y-as). Een kantelbare kop levert te-

veel onvoorspelbare bewegingen van de laser-

bundel op.

Een bijzonderheid op de LT fiber is nog de

‘spoon’ waarmee in het profiel kan worden af-

gezogen direct onder de snijkop. “Daarmee

kunnen we voorkomen dat er verontreinigin-

gen neerslaan binnen de buis”, aldus Van der

Zande. Reden te meer om te kiezen voor de LT

fiber is voor Van der Zande dat Adige al langer

ervaring heeft met vastestoflasers en dat Zan-

tech over meerdere buislasers beschikt van deze

Italiaanse machinebouwer. “Dat maakt het qua

besturing allemaal wat eenvoudiger.”

In hoge mate onbemandDe bewerking van platen en profielen vormt de

kernactiviteit van Zantech. Dat strekt zich uit

van knippen, ponsen, kanten en zetten tot la-

sersnijden in alle vlakken (2D, 2½D en 3D). Een

hoge graad van automatisering is daarbij het

kenmerk. De vijf lasersnijmachines (van Bystro-

nic en Mazak) beschikken alle over eigen pallet-

systemen en automatische aan- en afvoersyste-

men, zodat in hoge mate onbemand gewerkt

kan worden. Datzelfde geldt voor de buisafde-

ling, waar alle buislasers zijn uitgerust met voor-

raadbunkers. Naast de nieuwe LT fiber telt deze

buisafdeling onder meer nog drie CO2-buislasers

van Adige en, voor de grote profielen zoals

chassisbalken tot Ø 300 mm, een 3D-buislaser

van Mazak. Dankzij die hoge graad van auto-

matisering kan Zantech volstaan met 25 mede-

werkers op een totaal bedrijfsoppervlak van

10.000 m2.

Het plaatwerk wordt gecombineerd met licht

constructiewerk. Want dat is de trend die Van

der Zande signaleert: “Klanten willen zoveel

mogelijk kant-en-klare samenstellingen via één

aanspreekpartner, zodat ze niet voor elke deel-

bewerking naar verschillende adressen hoe-

ven.” Vandaar dat Zantech ook las- en monta-

gemogelijkheden in eigen huis heeft; voor de

oppervlaktebehandelingen (poedercoaten, ver-

zinken en dergelijke) wordt een beroep gedaan

op geselecteerde partners.

De combinatie van plaat- en buiswerk noemt

Van der Zande daarbij een pluspunt. “Samen

met de buisafdeling kunnen we hele mooie en

complete samenstellingen leveren.” Van der

Zande noemt in dit verband school- en kantoor-

meubilair, waar veelal sprake is van een combi-

natie van plaat- en buisdelen. Zantech is daarbij

actief voor een breed scala aan afzetmarkten.

“Daardoor hebben we een mooie spreiding qua

branches. Als de bouwsector bijvoorbeeld te-

rugvalt, is er altijd wel een markt waar we dat

op kunnen vangen.” <<<

B E D R I J V I G H E I D

Voordelen LT fiberDe pluspunten van de LT fiber voor Van der Zande:

- Meer mogelijkheden bij het snijden van reflecterende

materialen als roestvast staal, aluminium, koper en mes-

sing.

- Betere kwaliteit van de snede.

- Hogere snijsnelheden.

- Een 30% lager energieverbruik dankzij het hogere ren-

dement en het feit dat er geen spiegels meer gekoeld

hoeven te worden.

Zantech, OssWat direct opvalt bij de LT fiber in verge-

lijking met de LT 8 CO2-buislaser van

Adige daarnaast (eveneens 3 kW, aange-

schaft in 2009) is de veel compactere uit-

voering van zowel laserbron als koelag-

gregaat. Dat laatste is te danken aan het

hogere rendement (minder warmtever-

liezen) en het ontbreken van spiegels die

gekoeld moeten worden. Mede daardoor

verbruikt de LT fiber zo’n 30% minder

energie. “Dat past in het kader van MVO,

maatschappelijk verantwoord onderne-

men, en we kunnen daarmee voldoen

aan de richtlijnen van de overheid.” Voor

meer informatie zie www.zantech.nl.

Directeur Bart van der Zande (Zantech): “Met deze

fiberlaser zijn ook reflecterende materialen heel goed

en mooi te snijden, vrijwel zonder bramen”

10-11_Zantech 18-03-11 11:16 Pagina 11


Op 5, 6 en 7 april 2011 is het weer tijd voor de

Metavak, deze keer in Hardenberg. De

beursorganisatie is momenteel druk bezig om de

verkoop van de laatste standlocaties en de inrichting

van de beurs af te ronden. “De teller van het aantal

exposanten die deelnemen aan Metavak Hardenberg

gaat over de 150”, zegt Pamela Colling.

Pamela Colling is al zes jaar het vertrouwde ge-

zicht van de metaalbeurs Metavak. Zowel in

Gorinchem als in Hardenberg. “We zagen de af-

gelopen edities een tendens dat bedrijven wat

later dan gewoonlijk inschrijven. Bedrijven wil-

len wel graag deelnemen, maar zijn nog in af-

wachting of ze wel een machine mee kunnen

nemen naar de beurs.” Bezoekers aan de Meta-

vak Hardenberg zullen volgens Colling begin

april een gerenommeerd deelnemersveld aan-

treffen.

Deze editie hebben meerdere bedrijven zich

aangemeld die voor het eerst gaan deelnemen

aan Metavak Hardenberg. Colling: “Erg blij zijn

wij natuurlijk als we een bedrijf, nadat je soms

al jarenlang contact hebt gehad, eindelijk kun-

nen overtuigen om deel te gaan nemen. Meta-

vak heeft een goede naam opgebouwd de af-

gelopen jaren en voor een relatief laag bedrag

kun je deelnemen. Ondanks het regionale ka-

rakter is er een groot bereik qua bezoekers. Be-

drijven die voor het eerst deelnemen zijn bij-

voorbeeld Stako, Alderliefste, Erowa, Henkel

Nederland, Young Cutting Tools, Intra Metaal,

GF AgieCharmilles, Alfa-TEC, Press Tooling Ser-

vices, Wolthuis en Bokhoven Tool Management

BTM.”

“Gelukkig mogen we ook weer een groot aantal

exposanten verwelkomen die één of meerdere

edities hebben overgeslagen”, zegt Colling.

Over de vraag of ze er een aantal kan noemen

hoeft ze dan ook niet lang na te denken. “Seco

Tools Benelux, Viba, Oude Reimer, Metamach,

Besten Machines en Rolan Robotics.”

“Trouwe exposanten die jaarlijks terugkomen

waar we erg content mee zijn zijn bijvoorbeeld

Van Hoorn Machining, Autowell Benelux,

Hermle, Dormac, Darley, Yaskawa, Inter Imex,

Style High Tech, Boelens Machines, Posthumus

Machines, Landré, Tuwi, Gelderblom, Gühring,

Holland Precision Tooling, Roco, Leering Hen-

gelo, Heudra Tools, Widenhorn en Machinehan-

del Overmars.”

Een aantal exposanten heeft ons vooraf geïn-

formeerd over noviteiten die in Hardenberg ge-

toond worden. Deze zullen we hier kort bespre-

ken.

Darley toont de vernieuwde generatie guilloti-

nescharen. Het meest in het oog springend is de

15”-touchscreenbesturing. Met deze gebrui-

kersvriendelijke besturing kan de bediener in

enkele stappen de schaar bedienen. Het kleu-

renscherm is over het hele werkbereik van de

schaar te bedienen. De schaar kan optioneel

voorzien worden van een pneumatische hoog-

houdinstallatie. Deze ondersteunt de platen

aan de achterzijde van de schaar, zodat deze

eenvoudig tegen de achteraanslag zijn te posi-

tioneren. De hooghoudinstallatie kan uitge-‘Full service formule’

Metavak dit voorjaar in Hardenberg

Nieuw bij Darley is een geïntegreerde CNC-kleindeel klep op de nieuwe generatie guillotinescharen

(foto: Darley)

12-13-15_Metavak 21-03-11 11:12 Pagina 12


breid worden met een ‘return-to-sender’-func-

tie. Daarmee worden de geknipte plaatdelen

teruggevoerd naar de schaartafel. De oplegar-

men zijn zijdelings door middel van lineairgelei-

dingen verplaatsbaar. Hierdoor kan de bedie-

ner, mede in combinatie met de zijdelings ver-

plaatsbare touchscreenbesturing, een optimale

en ergonomische indeling van het werkbereik-

creëren.

Tijdens de Metavak 2011 in Hardenberg zal de

Fauser als partner van Ertec aanwezig zijn voor

diverse demonstraties van het ERP-planningpak-

ket Jobdispo MES. Met dit pakket worden de

productieorders in realtime gepland en geopti-

maliseerd. Centraal staat de weergave van de or-

derbezetting over de beschikbare capaciteiten en

het grafisch planboard. De actieve orders kunnen

door middel van diverse planningsfuncties inge-

pland worden. De gebruiker ziet direct de gevol-

gen van zijn ingreep op de gehele planning.

GF AgieCharmilles zal tijdens de Metavak uit de

marktsegmenten medical, aeronautic en matrij-

zen- en stempelbouw diverse toepassingsvoor-

beelden tonen in de vorm van werkstukken.

Een bijzondere opdracht heeft GF AgieCharmil-

les onlangs gekregen van FN Herstal uit België

voor twee AgieCharmilles Mikron HPM 600 U

HD-bewerkingscentra. Dit als onderdeel van een

groter project waarbij meerdere machines van

AgieCharmilles Mikron geleverd gaan worden.

De machines gaan in het midden van dit jaar in

bedrijf.

Hermle Nederland zal tijdens de Metavak Har-

denberg een vijf-assige Hermle C22U onder

spaan tonen, met als product een beursdemo.

Dit is een gantry machine (in een gemodifi-

ceerde bouwwijze) met drie assen in het ge-

reedschap en twee assen in een draaizwenkta-

fel. Het bereik van deze machine is 450 mm x

600 mm x 330 mm. In de ‘Dynamik’-uitvoering

bereikt de C22U versnellingen tot 15 m/s2 met

ijlsnelheden tot 50 m/min. De A- en C-as zijn

voorzien van torque-motoren. Met een geïnte-

greerd ringvormig magazijn met 55 posities (65

is een optie) zijn volgens het pick-up-principe

gereedschapwisseltijden mogelijk van 4,5 s

(spaan-tot-spaan). Een gebruiker heeft de keuze

uit vier hoofdspillen: tot 37 kW, 80 Nm en maxi-

maal toerental tot 42.000 toeren per minuut.

Op de draaizwenktafel kan een werkstukmassa

van 100 kg opgenomen worden.

Tijdens de Metavak-beurs is Hurco present met

een VMX50t-bewerkingscentrum waarop zoals

altijd live verspaningsdemonstraties worden ge-

geven en de bezoekers kennis kunnen maken

met het programmeersysteem WinMax V8.

Deze dialoogbesturing maakt het de machine-

bediener mogelijk om gemakkelijk en snel vijf-

zijdige bewerkingen direct aan de machine te

programmeren. Interessant zijn ook de moge-

lijkheid tot het gemakkelijk invoegen van 3D-

camprogramma’s met vlakverschuivingen, het

toolcenterpoint-management en de toolpad-li-

nearisatie, die complexe werkstukinstellingen

elimineren en additioneel machinebewegingen

optimaliseren. Met Hurco’s nieuwe Ultimonitor

kan elke Hurco-machine die met de nieuwe

WinMax V8-besturing is uitgerust van afstand

via een internetkoppeling gemonitord worden.

Ultimotion is software voor asbesturingen die

snellere maar gelijk ook gelijkmatigere asbewe-

gingen genereren.

LVDN zal tijdens de beurs de Colchester-Harri-

son-draaibanken presenteren. Bijzonder is dat

er een volledig door de fabrikant in Engeland

B E U R S

Full service formuleKenmerkend voor de Metavak is de zogeheten ‘full ser-

vice formule’. Het entreebewijs is gratis en een bezoeker

hoeft niet te betalen voor het parkeren. Op de beursvloer

zijn diverse horeca- en buffetpunten aanwezig. De ope-

ningstijden van de Metavak zijn iedere dag van 14.00 uur

tot 22.00 uur. Aanvragen van een entreebewijs kan via

www.evenementenhal.nl.

Het scherm van Fauser geeft een goed overzicht hoe

de machinecapaciteiten benut worden (foto: Ertec)

De Hermle C22U tijdens de presentatie eind vorig

jaar tijdens de AMB 2010 in Stuttgart (D) (foto:

Reinold Tomberg)

Complex vijf-assig werk op een bewerkingscentrum

van GF AgieCharmilles tijdens een demonstratie in

Schorndorf (D) (foto: Reinold Tomberg)

Tijdens de bemande machine-uren kan Ultimonitor ook worden

ingezet voor ondersteuning bij programmeer- en servicevragen.

Er is een online chatfunctie beschikbaar (foto: Hurco)

Een Harrison Alpha met

stangaanvoer (foto: LVDN)

>>>

12-13-15_Metavak 21-03-11 11:12 Pagina 13

MACH4METALMETALWORK INGMACHINERY

Wanted Heavy Machinery

www.mach4metal .com Wanted you surplus machinesTel . 0031 (0)316-247123 Fax . 0031 (0)316 - 247956 info@mach4metal .com

LVD – PPEB EFL EASY FORM 4000 X 220 TON - 2008

CNC KANTBANK LVD – PPEB - MET HOEK MEET SYSTEEM Cadman CNC Y1 – Y2 – X – R – Z1 – Z2 – X1 – V-CNC Bombering

Easy Form hoek meet systeem, Boven klemming hydraulischVerhoogde slag van 400 mm uitlading 400 mm in staanders

Incl. div. gereedschappen, incl. opleg armen, incl. inloop beveiliging

LVD – PPEB – 2500/80

CNC KANTBANK – 2008- Cadman CNC sturing

- Zet lengte 2,550 - Tonnage 80 ton

- PPEB - EQ

• Y1-Y2-Z1-Z2 • Laser safe • LVD Opname

DONAU SNEL RADIAAL

DANAUFLEX 135 - 1999Cap. Ø 35 mm, mk 4 – 3200 rpm, tafel

1200 x 750, Uitlading 1050, slag 165 mm

PBR T600 x 6000 mm

PBR – T600 LC/6000Ø 1240 o. bed / Ø 855 o.sup.

6000 Tdc / 150 doorlaat / 7 to werkstukgewicht, digi + bril

ZAYER KF 2200

CNC BED FREEZER - 19911900/1000/1000, iso 50 HH TNC 355,

Tafel 2200 x 100010 T op tafel 1800 rpm 37kW

TOS KURIM – FS 100

CNC BED FREEZER - 20022000/1400/1000, iso 50 HH TNC 430,

Tafel 2000 x 10006 T op tafel 4000 rpm 28 kW

40 x LAS ROLSTELLINGEN

10 X VEGO 50,000 KG2 X VEGO 70,000 KG2 X VEGO 35,000 KG10 X ESAB 40,000 KG

CNC DORRIES Ø 5100

CNC CAROUSSEL CTE 320Tafel 3,200 mm / Swing 5,100 Hoogte 3,000 / 75 Ton load

Siemens Sinumriek CNC


gereviseerde machine getoond wordt. In 2010 is

de fabrikant gestart met een complete revisie-

afdeling; met de getoonde Harrison Alpha 550

laat LVDN zien waar deze afdeling toe in staat

is. De Alpha-range is vooral geschikt voor de

productie van enkelstuks en kleine series. De

kwaliteit-prijsverhouding van dit type is volgens

LVDN ongekend. Ook toont LVDN van Electrox-

markeerlasers de Raptor-laser in een nieuwe

omkasting. De Bharat Fritz Werner-bewerkings-

centra en Colchester CNC-productiedraaibanken

worden in Hardenberg niet getoond daar de

importeur hier binnenkort informatiedagen

voor organiseert.

Teqq biedt tijdens de Metavk een automatise-

ringsoplossing aan voor verticale freesbanken

met kleine tot middelgrote productseries. Het

automatiseringssysteem bestaat uit modules die

met elkaar communiceren, waardoor een alarm

en feedhold gegenereerd kunnen worden als er

iets mis gaat. Bijvoorbeeld bij slecht of niet ge-

plaatst product in de klem of grijper, een pro-

duct dat tijdens de bewerking uit de klem

schiet, botsing tussen grijper en werkstuk en

drukverlies als bijvoorbeeld een hydraulische

slang die los raakt. Als de perslucht of stroom

wegvalt, blijft het product geklemd. Tijdens de

Metavak laat Teqq een nieuwe veiligheid zien

die geïntegreerd is in het systeem. De uitbrei-

ding bestaat uit een gereedschaptaster, die het

tijdens het geautomatiseerd frezen mogelijk

maakt om te controleren of het gereedschap

nog intact is. Teqq wordt op de Metavak in Har-

denberg vertegenwoordigd door haar dealers

Bendertechniek, Bokhoven Tool Management,

Dormac en Promas.

In Hardenberg zal Van Hoorn Machining de

Kasto Verto A2 presenteren. Dankzij het futuris-

tische design is deze machine zeker een opval-

lende verschijning tijdens de beurs. De verticale

zaagautomaat Kasto Verto A2 heeft een zaag-

bereik van 260 mm in rondmateriaal, bij vlak-

materiaal bedraagt het bereik 320 mm x 260

mm (breedte x hoogte). Het opspannen van de

materialen geschiedt door middel van hydrauli-

sche klemmen waarvan de druk hydraulisch re-

gelbaar is zodat dunwandig materiaal niet of

weinig vervormd wordt. De geleiding van de

zaageenheid gebeurt door middel van twee ge-

leidingsblokken op de lineairgeleidingen. Ver-

der wordt de hydraulische zaagbandspanning

elektrisch bewaakt met een automatische uit-

schakeling van de machine bij zaagbreuk. De

Kasto Verto A2 is een vrij compacte zaagma-

chine met zijn afmetingen van 2365 mm x 1350

mm x 1765 mm.

Yamazaki Mazak, in ons land gevestigd in Hou-

ten, stelt tijdens de Metavak in hal 6 de nieuwe

Integrex J200 voor. Dit is een multitasking-ma-

chine voor compleetbewerken die bewerkingen

als boren, frezen en draaien en dergelijke com-

bineert. De maximale bewerkingsdiameter be-

draagt 500 mm, de spildoorlaat is 65 mm en de

maximale bewerkingslengte is 500 mm. De

hoofdspil heeft een maximaal vermogen van

11 kW (bij 50%) met een maximaal toerental

van 5000 min-1. De freesspil heeft bij 20% in-

schakelduur een vermogen van 7,5 kW en een

maximaal toerental van 12.000 min-1. <<<

Vilo Relatiedagen parallel aan MetavakTijdens de Metavak Hardenberg is het mogelijk om de

Vilo Relatiedagen te bezoeken. Dit is een vakbeurs voor

de verpakkingsindustrie, intern transport, logistiek en op-

slag. Op vertoon van één entreebewijs kunnen bezoekers

beide vakbeurzen bezoeken.

Het Teqq-automatiseringssysteem in actie op een

verticaal bewerkingscentrum; in het midden de grijper,

rechts het magazijn met de werkstukken (foto: Teqq)

De Kasto Verto zoals vorig jaar getoond bij Kasto in Achern (D) (foto: Reinold Tomberg)

De nieuwe Mazak J200, een machine voor

compleetbewerken, die tijdens de Metavak getoond

wordt (foto: Yamazaki Mazak)

B E U R S

12-13-15_Metavak 21-03-11 11:13 Pagina 15

Ons evenement. UW MOMENT.

Evenementenhal HardenbergEnergieweg 2, 7772 TV HardenbergT +31 (0)523 - 28 98 98F +31 (0)523 - 28 98 00I www.evenementenhal.nlE [email protected]

Duidelijke (s)taal!

Niet alleen de grootste voorraad Poedermetallurgische kwaliteiten, maar tevens in Precisie & Voorgeslepen gereedschapsstaal 5000 voorraad afmetingen.

Matrijs/Stempelhuizen volgens tekeningGefreesd 5000 x 2300 mmKom geslepen 7000 x 1250 mm

De Corantijn 18, 1689 AP ZwaagT 0229 - 279 279 F 0229 - 295 529E [email protected] I www.4steel.nl

Het sterkst in bewerkt

Gereedschapsstaal Poeder Metallurgisch Nikkel/Titaan1.2379 1.2436 ASP 2023® CPM® 10V Alloy 200/2011.1730 1.2842 ASP 2030® CPM® 9V Alloy 600/6251.2510 1.2083 ASP 2005® CPM® 3V Alloy K-5001.2343 1.3343 ASP 2053® CPM® Rex 76 Alloy 4001.2738 1.2316 ASP 2060® CPM® Rex M4 Grade I / II / V


Op de Hannover Messe 2011 (van 4 t/m

8 april) presenteren zich, onder het

thema ‘Smart Efficiency’, dertien

vakbeurzen. Zuinig gebruik van grond -

stoffen in de industriële productie is

een overkoepelend onderwerp in

Hannover (D). Een kort overzicht van de

deelbeurzen in Hannover.

De Industrial Automation is sinds vele jaren een

beurs voor procesautomatisering. Thema’s van

deze deelbeurs zijn informatie- en communica-

tietechnologieën voor de automatisering van

industriële processen. Getoond worden hard-

ware en software voor industriële communica-

tie en automatisering. Het beursgedeelte ‘Robo-

tics & Automation’ laat robotica-toepassingen

zien.

De Motion, Drive & Automation is een vakbeurs

voor aandrijftechniek. Getoond wordt elektri-

sche, mechanische, hydraulische en pneumati-

sche aandrijftechniek. Thema’s zijn efficiënt ge-

bruik van energie, Life Cycle Management en

conditiebewakingssystemen. De nieuwe vak-

beurs MobiliTec in hal 25 breidt het aanbod uit

met het thema elektrische mobiliteit.

Energy is een beurs voor energietechnologieën.

De beurs toont technologieën voor de opwek-

king van conventionele en van regeneratieve

energie. Met vier deelbeurzen als Energy, Power

Plant Technology, Wind en MobiliTec wordt het

traject van opwekking, transport, distributie,

transformatie, opslag en levering van energie

getoond.

De Digital Factory is een vakbeurs voor geïnte-

greerde processen en IT-oplossingen met indus-

triële software-oplossingen in het middelpunt.

Tot de portfolio van de Digital Factory behoren

virtuele productontwikkeling (CAx), Product

Life Cycle Management (PLM), productontwik-

keling (CAD), productie- en procesplanning

(ERP, PPS), simulatie, productie en automatise-

ring (MES), procesintegratie, orderafhandeling,

rapid prototyping, rapid manufacturing en

technische verkoop en service (CRM).

De ComVac toont trends en ontwikkelingen van

de perslucht- en vacuümtechniek; van perslucht-

voorziening, luchtbehandeling en distributie tot

aan de toepassing in machines en systemen. Het

ComVac Eco Park is een gemeenschappelijk pi-

lootproject van Deutsche Messe en de Duitse

brancheorganisatie voor machinebouw

(VDMA).

De Industrial Supply geeft aandacht aan het ef-

ficiënte gebruik van materialen en grondstof-

fen. Dit is van belang bij het lichtgewicht-con-

strueren. Samen met de beurs voor industriële

toelevering, de vroegere ‘Zuliefermesse’, levert

dit beursdeel het grootste exposantenvolume.

De CoilTechnica toont technologieën voor de

productie van spoelen, elektromotoren, gene-

ratoren en transformatoren. Na de première in

2010 wordt deze vakbeurs verder uitgebouwd.

Ze vormt niet alleen een aanvulling op de toe-

leveringsbeurs, maar ook op de energiebeur-

zen.

SurfaceTechnology is een beurs voor oppervlak-

tetechniek met als onderdelen voorbehande-

ling, reiniging, lak- en galvanische techniek en

plasma- en nanotechnologie. De collectieve

stand ‘Wereld van het oppervlak’ toont de ge-

hele productieketen. De collectieve stand Surf-

PlaNet informeert over plasmatechniek. Een

forum biedt tijdens de eerste vier dagen presen-

taties van bedrijven en instituten. De vijfde dag

is gewijd aan opleidingsmogelijkheden en is

vooral gericht op jonge mensen.

De MicroNanoTec presenteert microsysteem-

techniek, nano- en lasertechnologie. ‘Printed In-

telligence’ en ‘Energy Harvesting’ behoren tot

de trendthema's van 2011. Het business-to-busi-

ness-platform ‘Schauplatz Nano’, toont oplos-

singen uit de nanotechnologie die gereed

zijn voor de markt. Centraal staat het door de

Duitse brancheorganisatie voor microtechniek

(IVAM) georganiseerde forum ‘Innovations for

Industry’. <<<

B E U R S

Dertien beurzen in Hannover

R&D wordt Technology TransferDe vakbeurs Research & Technology in Hannover wordt

vanaf 2011 aangeduid als ‘vakbeurs voor onderzoek, ont-

wikkeling en technologietransfer’. Ze is de marktplaats

voor onderzoeksresultaten en toekomstgerichte industriële

ontwikkelingen. Daarbij is de aandacht vooral gericht op

technologietransfer tussen wetenschap en bedrijfsleven.

De R&D-beurs is een beurs van onverwachte ontmoetingen:

van ruimtevaart via automotive naar fietstechnologie.

Innovatief materiaalgebruik is daarbij een rode draad

De tweejaar-

lijkse Motion,

Drive & Auto-

mation, het

vroegere ASB,

is dit jaar een

belangrijk,

groot onder-

deel van de

Hannover

Messe (foto’s:

Deutsche

Messe AG)

17_Beurs Hannover 18-03-11 12:36 Pagina 17


Voor een producent van rolluikkasten ontwikkelde

Wemo een gecombineerde kantbankrolbuiger. Door

de bewerkingen afkanten en rolbuigen in één ma-

chine te combineren, zijn de handmatige handling en

tussenvoorraad volledig geëlimineerd. Hierdoor zijn

alle mogelijke varianten van het eindproduct op één

productielijn volautomatisch te produceren.

DOOR: MARJOLEIN DE WIT-BLOK

Opvallend is tevens de toepassing van servo-

elektrische aandrijvingen in plaats van een con-

ventionele hydraulische oplossing. Een concept

dat voor zowel machinebouwer als -gebruiker

diverse voordelen biedt.

De gecombineerde kantbank-rolbuiger maakt

deel uit van een integrale lijn voor de productie

van rolluikkasten. Deze kasten – die aan de bui-

tenzijde van veel gevels zijn terug te vinden –

zijn vervaardigd van voorgelakt aluminium

AlMg3 in een dikte van 0,75 mm tot 0,95 mm.

De complete lijn is opgebouwd uit een afwik-

kelhaspel, een richtmachine, een profileerma-

chine, een zaag en tenslotte de gecombineerde

kantbank-rolbuiger. Hiermee zijn zowel stan-

daard rechthoekige, kwartronde als halfronde

modellen te maken. Bovendien bestaat de mo-

gelijkheid modellen met een 45° of 20° afschui-

ning te produceren.

WerkingDe productie van de rolluikkasten – ook wel

shuttercovers genoemd – start bij een rol alumi-

nium. De profileermachine voert de eerste be-

werking uit met het maken van een omslag aan

de linkse vrije zijde en een verbindingsvorm aan

de ander zijde. De omslag dient enerzijds voor

de stevigheid en anderzijds beschermt de afron-

ding de handen van de machinebediener. De

verbindingsvorm aan de rechtse zijde dient voor

het inhaken van het onderste demontabele

kapdeel aan het bovenste stationaire kapdeel.

Vervolgens wordt het materiaal op lengte ge-

zaagd waarna de losse delen in de machine

worden geschoven. Dit gebeurt met één of

twee stuks tegelijk. In de machine worden de

platen geklemd en onder het kantgereedschap

of rolbuiggereedschap gepositioneerd.

Met het rolbuigen worden eerst de benodigde

rondingen aangebracht. Hierna maakt het kant-

gereedschap door middel van een persbewe-

ging de hoeken in het materiaal. Wanneer de

producten gereed zijn, opent de machine zich

De kantbank-rolbuiger met duidelijk zichtbaar de vijf servo-aandrijvingen bovenop en twee IndraDrive Cs-

servomotoren voor de buigrollen. Aan de andere zijde zit een identieke set (foto’s: Wemo)

Betere regelbaarheid en controleerbaarheid

Kantbank-rolbuigerservo-elektrisch aangedreven

18-19_Wemo 18-03-11 11:17 Pagina 18

Elektrisch als het kanDe overstap van hydraulisch naar elek-

trisch heeft onder meer te maken met de

ontwikkelingen op het gebied van servo-

motoren. Tot een aantal jaren geleden

waren er voor een aantal toepassingen

bijvoorbeeld nog geen servomotoren be-

schikbaar met de vereiste krachtdicht-

heid. Daarbij daalt de prijs van servo-elek-

trische aandrijvingen terwijl die voor hy-

draulische aandrijvingen gelijk blijft of

zelfs stijgt. Voldoende redenen voor

Wemo om de stelling in te nemen dat alle

functies waarbij de krachten niet extreem

hoog zijn en een goede regelbaarheid is

vereist, in de toekomst elektrisch zullen

worden uitgevoerd. Dit geldt dus niet

voor machines waarbij een groot aantal

gebruikers relatief grote krachten moe-

ten opwekken; in deze situaties blijft hy-

drauliek belangrijke voordelen bieden.

Voor de kostprijs hoeft Wemo het overi-

gens ook niet te laten. Volgens het bedrijf

bedraagt het kostprijsverschil tussen de

servo-elektrisch aangedreven machine en

de hydraulische variant vier euro.


aan de proceskant waarna tangen de producten

op de afvoerbaan drukken. De snelheid van

deze afvoerbaan wordt door de besturing ge-

synchroniseerd met de snelheid van de tangen.

Hierdoor glijden de producten gelijkmatig op

de transportinrichting en is de kans op bescha-

digingen minimaal.

Servo-elektrisch Naast het combineren van deze twee bewerkin-

gen valt de machine tevens op door het feit dat

er voor de persen rolbewegingen geen ge-

bruik wordt gemaakt van hydraulische aandrij-

vingen gecombineerd met een mechanische

bombering, maar van servomotoren en kogel -

omloopspillen. Een belangrijke reden voor het

overschakelen naar een andere aandrijftechniek

is het feit dat de kanten rolbewerkingen wor-

den uitgevoerd over een lengte van 6 m en in

de nabije toekomst zelfs tot maximaal 8 m. Het

toepassen van een mechanische bombering bij

dergelijke afmetingen zou resulteren in een te

zware en gecompliceerde machine.

De voorziene problemen zijn opgelost door de

benodigde kracht voor zowel de pers- als de rol-

lenverdeling te verdelen over verschillende ser-

vomotoren. De servomotoren voor de persbe-

weging zijn opgesteld over de gehele bewer-

kingslengte van de machine. Gedurende de

persbeweging lopen de servomotoren op de

volle snelheid van 15 m/min. Bij deze snelheid

blijft de synchroniteit van de aandrijvingen bin-

nen een tolerantie van 0,1 mm; bij lagere snel-

heden is dit nog vele malen beter.

Voor het aandrijven van de walsen voor de rol-

buiger zijn vier compactservomotoren gebruikt.

Hierbij is de bovenste rol – de rol die de binnen-

bocht maakt – maatgevend terwijl de buitenrol

fungeert als hulpaandrijving. De rollen worden

vanaf twee zijden synchroon aangedreven om

het torsie-effect in de buigrollen te minimalise-

ren. De twee aandrijfsecties – één voor de pers

en één voor de rolbuiger – zijn uitgevoerd met

een IndraMotion MLD-M-besturing van Bosch

Rexroth met realtime communicatie via een Ser-

cosIII-bus.

VoordelenNaast de eerder genoemde voordelen van een

elektrische aandrijving boven de hydraulische

variant, profiteert Wemo ook van de betere re-

gelbaarheid en betere controleerbaarheid. Ver-

der is het elektrisch mogelijk om te ‘spelen’ met

krachten. Zo ontstaat er tijdens het uitvoeren

van de bewerkingen elastische uitvering in de

machine. Deze is elektronisch te ‘camoufleren’

door de aandrijving in dezelfde mate weer ver-

der te positioneren. Het gaat hier om – qua ver-

plaatsing – nauwkeurige bewegingen die met

de elektronische besturing eenvoudig zijn te

vinden en in te stellen. Deze instellingen wor-

den vervolgens bij het productprogramma op-

geslagen.

Een ander voordeel ziet het bedrijf in de moge-

lijkheid de aandrijfeenheden eenvoudig correct

te dimensioneren. Verder zijn de softwarematig

uitgevoerde instellingen eenvoudig te kopiëren

naar een andere motor; bijvoorbeeld naar een-

zelfde motor in dezelfde machine, eenzelfde

motor in een gelijksoortige machine of naar een

vervangingsmotor. Ook het inregelen van de

aandrijvingen is eenvoudiger geworden door

toepassing van de servomotoren met bijbeho-

rende regeling.

Verder voorziet het systeem in verschillende

diagnosemogelijkheden waardoor storingen

sneller zijn op te sporen en op te lossen. Boven-

dien zijn verschillende gegevens van de elektro-

motoren eenvoudig uit te lezen en te gebrui-

ken. Uit het opgenomen moment van de moto-

ren is bijvoorbeeld af te leiden of de uitlijning

van de machine in orde is.

Tot slot profiteert de eindklant niet alleen van de

betere regelkarakteristieken, maar tevens van

lagere onderhouds- en energiekosten. <<<

De Wemo gecombineerde kantbank-rolbuiger en de platenzaag met de

eindproducten op de uitvoerband

Het kloppend hart van de machine: de IndraDrive C- en IndraDrive Cs-versterker

ingebouwd in de schakelkast

M E T A A L B E W E R K E N

18-19_Wemo 18-03-11 11:17 Pagina 19


Tijdens de jaarlijkse huisshow van DMG begin februari dit jaar in Pfronten (D), had de Duitse machinebouwer een speciale hoek ingericht

voor machines voor grootverspaning. Naast de grote draaibank voor compleetbewerking, de CTX 4000 TC, stond er de gigantische DMU 600 P

die veel indruk maakte. Aan de overkant van deze grootverspaner was er ook nog eens een soortgelijk exemplaar in aanbouw. Dan zie je

pas de werkelijke afmetingen. Maar ook op het gebied van de normale machines was het nodige nieuws te melden.

DOOR: PAUL QUAEDVLIEG

De DMU 600 P is een bijzondere portaalmachine met bewegende portaal (W-as) voor maximale

nauwkeurigheid (illustratie: DMG)

XXL Arenain Pfronten maakt indruk

Foto’s huisshow DMGVoor meer foto’s van de grote DMU 600 P, de CTX 4000 TC

en de andere noviteiten van DMG tijdens de huisshow in

Pfronten (D) kijkt u in het digitale fotoalbum op

www.metaalmagazine.nl.

20-21_DMG 18-03-11 12:37 Pagina 20


De nieuwe portaalmachine DMU 600 P was van

dichtbij te bekijken door middel van een om de

machine gebouwde ‘bühne’. “Een groot deel

van de machinebasis verdwijnt onder de

grond”, legt Job van Berkel, directeur van DMG

Benelux uit. “Voor deze machine is een speciaal

fundament nodig. Mede hierdoor wordt een

hoge nauwkeurigheid bereikt.” En nauwkeurig is

deze grootverspaner. DMG spreekt van 0,015 mm

over de volledige slag van 6000 mm. De DMU

600 P heeft een werkbereik van 6000 mm (X),

4200 mm (Y) en 1600 mm (W-as). De W-as is de

open neergaande beweging van de portaal.

Daarbovenop komt nog de Z-as (hoofdspil) die

nog eens 1250 mm kan bewegen ten opzichte

van de portaal. “Op deze manier krijgt de spil

veel minder te maken met momentwerking bij

het verspanen, met een hoge nauwkeurigheid

tot gevolg”, legt van Berkel uit. “De bewe-

gende portaal wordt met kogelomloopspillen

aangedreven, maar hydraulisch geblokkeerd

voor een maximale stijfheid.”

ZwaarStandaard kan de DMU 600 P producten aan

met een maximale massa van 25 ton. Optioneel

kan dit uitgebreid worden tot 40 ton. Tijdens de

huisshow in Pfronten stond er op de werkstuk-

tafel een machinebed van een DMU 210 P met

een massa van 20 ton. Deze werd gevlakt met

een drietal verschillende vlakfrezen van Sandvik.

Naast de standaard verticale freeskop voor vlak-

freesbewerkingen staan er voor het vijf-assig si-

multaan bewerken nog twee freeskoppen met

geïntegreerde A-as en twee freeskoppen met

geïntegreerde B-as tot de beschikking. De vlak-

freesspil gaat tot maximaal 2500 Nm, heeft een

vermogen van 60 kW en draait maximaal

6000 min-1. De verticale freeskoppen met geïnte-

greerde A- en B-as gaan tot 1200 Nm en toeren-

tallen van 4000 min-1 respectievelijk 6000 min-1.

Ten slotte is er nog een specifieke freeskop voor

nabewerkingen. Deze draait maximaal

24.000 min-1 en heeft een vermogen van 19 kW.

Ander nieuwsEen andere grootverspaner met respectabele

afmetingen is het draaifreescentrum CTX delta

4000 TC, geschikt voor producten met een maxi-

male draailengte van 4150 mm en een draaidia-

meter van 1070 mm. Er is ook nog een 6000-uit-

voering, die tussen de centers producten aan-

kan met een lengte van 6150 mm. De CTX delta-

serie is gebaseerd op de NT-draaibanken van

Mori Seiki, maar de buitenkant en de CNC-be-

sturing (nu van Siemens) is aangepast naar

DMG-standaard.

Maar DMG had meer nieuws te melden, ook bij

de ‘normale’ bewerkingsmachines. In totaal

waren er zeven wereldprimeurs. Een daarvan


Samenwerking Mori SeikiTijdens de persconferentie die traditioneel op de eerste

dag van de huisshow werd gehouden, gingen Dr. Kapitza

(DMG) en Dr. Mori (Mori Seiki) verder in op de globale sa-

menwerking tussen DMG en Mori Seiki: “Op de EMO

2011 laten we onze eerste gezamenlijke ‘baby’ zien”, zei

Dr. Kapitza. “Een compacte machine die is ontwikkeld

door engineers van DMG en Mori Seiki samen. In de toe-

komst gaan we meer nieuwe machines samen ontwikke-

len.” Er liepen dan ook opvallend veel Japanners met

Mori Seiki-badges rond in Pfronten. Verder werden er

sheets getoond van nieuwe gecombineerde vestigingen

in Mexico, Argentinië en India. Over Europa werd niet ge-

praat, dat heeft vooral te maken met de Europese wetge-

ving. “Maar dat is een kwestie van tijd”, liet een mede-

werker van DMG weten.

De samenwerking moet vooral gezien worden als een

strategische keuze. “Op het gebied van onderdelen inko-

pen wordt een groot voordeel behaald”, legt Dr. Mori

(rechts op de foto) uit. “In het recente verleden kochten

we, vanwege de dure euro, onderdelen in Japan. Nu, met

een lage euro, kopen we gezamenlijk componenten in

Europa. Op deze manier valt veel winst te halen.” Ook

verkoopt Mori Seiki nu DMG-machines in Japan. “De sa-

menwerking heeft goed gewerkt tijdens de economische

crisis”, legt Dr. Kapitza (links op de foto) uit. “Vooral in

landen als Thailand, de Verenigde Staten, Mexico en In-

donesië hebben we machines kunnen verkopen die zon-

der samenwerking niet verkocht zouden zijn. Ruwweg

kan gezegd worden

dat zowel DMG als

Mori Seiki ieder de

maandproductie van

de ander in een jaar

extra verkoopt.”

(foto: Paul Quaed-

vlieg)

betreft de DMU monoblock-serie (65,85 en 105).

Deze heeft een compleet nieuw machinecon-

cept. Voorheen zat de Z-as in de tafel, tegen-

woordig in de hoofdspil. Voordelen zijn een be-

tere spaanval, bereikbaarheid van het product

en een compact oppervlak. Op de hoofdspil zit

tegenwoordig een soort oog, waarvan de spil-

belasting af te lezen valt. Ook de DMU 80 evo li-

near heeft een betere bereikbaarheid gekregen

en is door de schuine bouw ook beter geschikt

voor automatiseringsoplossingen. Het concept

van deze machine is compleet herzien en is nu

als gantry opgebouwd, waardoor de machine

stabieler is geworden. Een aantal van deze ma-

chines komt de komende maanden aan bod in

de rubriek Technisch Nieuws. <<<

In de XXL Arena was een DMU 600 P in aanbouw te bekijken. Duidelijk is dat de machine op een diep

fundament geplaatst moet worden (foto: Paul Quaedvlieg)

20-21_DMG 18-03-11 12:37 Pagina 21


Het herstel in de metaalindustrie is ingezet. Investeringen in machines beginnen weer vormen aan te nemen en veel

bedrijven zijn weer voorzichtig optimistisch. Tijd om eens stil te staan bij een aantal trends in de metaalproductietechniek.

Daarbij passeren niet alleen de veranderde economische realiteit en nieuwe productietechnieken de revue, maar komen

ook thema′s zoals duurzaamheid, energiebesparing en verminderde CO2-emissies aan de orde. Welke trends zijn daarbij

voor de Nederlandse metaalondernemer van belang? De deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie geven antwoord.

DOOR: MARTIN FRANKE

Trends in de metaalproductietechniek

V.l.n.r. met de klok mee: Hank Oude Reimer, Philippe Reinders Folmer, Daniël Kofman, Gert Jan Braam, Martin Franke, Reinold Tomberg en Theo Coffeng (foto’s: Herbert Wiggerman)

22-25_Vimag 21-03-11 08:32 Pagina 22


Gecontroleerd groeien De afgelopen jaren heeft de metaalindustrie

onder grote druk gestaan. Verwonderlijk is dat

niet, als we bedenken dat de financiële wereld in

korte tijd instortte en nagenoeg alle delen van

de economie met zich meetrok, van Albuquer-

que tot Zhengzhou. De diepe en zware economi-

sche val week af van de traditionele economische

golfbeweging, waarbij gemiddeld vijf goede

jaren worden afgewisseld met twee slechte

jaren. Deze cycli lijken steeds korter te worden.

Stagnatie wordt daarmee sneller én heviger af-

gewisseld met krachtige groei. Hoe kunnen me-

taalbedrijven hiermee omgaan? Is het beleid dat

de afgelopen jaren is gevoerd, wel het juiste be-

leid geweest? Philippe Reinders Folmer van Re-

nishaw Benelux: “Dat suggereert alsof metaalbe-

drijven en machine- en gereedschapleveranciers

invloed hebben op de cycli. Dat is allerminst het

geval. Zeker niet bij zo’n hevige daling als we

hebben gehad. Die extreme situatie leidde tot

massagedrag. Als metaalondernemer kon je al-

leen maar zo snel mogelijk reageren, veelal met

drastische maatregelen. Die periode lijkt inmid-

dels alweer helemaal te boven; je krijgt zelfs het

gevoel dat er in Azië orders worden gevreten.”

Theo Coffeng van Dymato: “Daar schuilt ook di-

rect weer een gevaar. Hyundai-Kia heeft recent

een order afgesloten van 1500 gereedschapsma-

chines met een Chinese klant. Dergelijke grote

hoeveelheden zorgen niet alleen voor een forse

prijsdruk, maar leggen ook een groot beslag op

de productiecapaciteit. Dat zal door andere klan-

ten minder worden gewaardeerd.”

Verschuiving naar Verre OostenHebben we uiteindelijk dan toch niet geleerd

hoe we met crises en intense cycli om moeten

gaan? Daniël Kofman van Siemens Nederland:

“Daar ben ik het niet mee eens. De crisis heeft

bedrijven ook de tijd en de mogelijkheden ge-

geven om na te denken over hun bedrijf, het

productieproces en de manier waarop dat pro-

ces wordt gerealiseerd. Bij veel bedrijven heeft

dat geleid tot een strategische heroverweging

en verbeteringen in fabrieken. Tegelijkertijd

heeft de Duitse Kurzarbeit-regeling – en tot op

zekere hoogte ook de Nederlandse variant

ervan – gezorgd dat er flexibeler met personeel

kon worden omgegaan.”

Dat flexibel omgaan met personeel staat inmid-

dels bekend als het concept van de ademende

fabriek: een fabriek die al naar gelang de eco-

nomische omstandigheden uitzet en inkrimpt.

Is dat de toekomst van de metaalindustrie?

Hank Oude Reimer van Oude Reimer: “De ade-

mende fabriek kon in zo’n korte tijd populair

worden omdat de overheid dat ook onder-

steunde. Met name in Duitsland kon door de

Kurzarbeit-regeling gemakkelijker worden in-

gekrompen, zonder definitief afscheid te hoe-

ven nemen van personeel. De markt trekt nu

weer aan, mede dankzij de auto-industrie, die

samen met de bouw de motor van onze econo-

mie vormt. Als het daar goed gaat, gaat het met

leveranciers ook goed. Wat je echter wel merkt,

is dat er een grote verschuiving naar het Verre

Oosten heeft plaatsgevonden en nog steeds

plaatsvindt.” Die trend wordt door Daniël Kof-

man van Siemens Nederland bevestigd: “Europa

is voor ons nog steeds de grootste markt, maar

de échte groei komt uit Azië. Je ziet veel grote

machinebouwers dan ook die kant op gaan. En

niet onbelangrijk: in Azië zit ook buiten de ban-

ken veel geld. Dat maakt het investeren een

stuk eenvoudiger. Wij ondervinden die krach-

tige groei ook aan den lijve. Onze capaciteit is

het afgelopen jaar fors gegroeid en het is nog

niet voldoende om alle vragen uit Azië te kun-

nen bedienen. Dat maakt de aankoop van bij-

voorbeeld onderdelen echter steeds moeilijker.”

Energie in de hoofdrolGroei die gedwarsboomd gaat worden door het

ontbreken van componenten? Daniël Kofman:

“Die situatie is wel aan het ontstaan. Het is niet

voor niets dat er zoveel aandacht wordt besteed

aan recycling.” Theo Coffeng vult aan:

“Schroothandelaren in Duitsland beklagen zich

momenteel omdat er zoveel schroot door China

wordt opgekocht. De Chinezen zelf worden

echter steeds zuiniger met de levering van com-

ponenten die in minder grote hoeveelheden

beschikbaar zijn. Grondstoffen voor permanent-

magneetmotoren worden door China bijvoor-

beeld niet meer geleverd. De Chinezen hebben

wat dat betreft als voordeel dat zij een centraal

geleide economie hebben. Ten aanzien van bo-

demschatten is er een langetermijnstrategie die

niet om de zoveel jaar wordt aangepast omdat

er een nieuwe regering zit.” Dat gebrek aan

grondstoffen is een probleem waar niet alleen

China, maar de hele wereld mee wordt gecon-

fronteerd.

Het grondstoffentekort, gecombineerd met de

stijgende energieprijzen, noodzaken de sector

om efficiënter met materiaal en energiebronnen

om te gaan. De energieprijs is echter nog nau-

welijks terug te vinden in de kostprijs. Welke

ontwikkeling kunnen we daar verwachten?

Theo Coffeng: “In omgevingen waar de verdien-

sten worden gemaakt met centen per onderdeel

en kostprijs dus een grote rol speelt, daar let

F O R U M D I S C U S S I E

Hybride technieken of traditioneel en vakmanschap?>>>

Hank Oude Reimer

“Overheid zal verbetering van het onderwijs moeten faciliteren”

22-25_Vimag 21-03-11 08:32 Pagina 23


men op iedere verbetering. Dus ook verbeterin-

gen in het energieverbruik. Maar bij het gemid-

delde metaalbedrijf is er nog niet zoveel aan-

dacht voor energie.” Hank Oude Reimer consta-

teert wel een kentering: “Bij de aanschaf van

nieuwe machines begint die belangstelling wel

te komen. En op dat soort momenten kan het

verschil ook worden gemaakt; zeker in wat gro-

tere productieomgevingen zijn besparingen tot

15% op het energieverbruik mogelijk.”

Dat die besparingen noodzakelijk zullen zijn,

bewijst het EU-energielabel voor machines. De

Duitse machinebouwers verenigd in de VDW

reageerden hier al op met het Blue Compe-

tence-project. Vanuit de Blue Competence-ge-

dachte wordt de volledige productieketen be-

oordeeld en worden waar mogelijk (energie) -

verbeteringen aangebracht. Dat betekent dus

ook: lichter construeren om het transport te ver-

eenvoudigen of de energie in de vorm van te-

rugvoeding of warmte die in de machine wordt

ontwikkeld terugwinnen en hergebruiken. Da-

niël Kofman: “Ook binnen Siemens wordt ge-

werkt aan Blue Competence. Voor een groot

aantal consumentenproducten bestaan er in-

middels energielabels. Mensen raken er steeds

meer aan gewend. Binnen een aantal jaren kun-

nen we dergelijke labels ook voor machines ver-

wachten.” Hank Oude Reimer vult aan: “Het

onderwerp energielabels zal door de overheid

worden opgepakt en gepusht. Dan zal het ook

meer gaan leven. Kijk maar naar wasmachines;

bij de aanschaf hiervan let iedereen inmiddels

op het energielabel. Dat zal ook voor machines

wel gaan gebeuren.”

Besparingen in metaalindustrieInmiddels duiken er van alle kanten lijsten op

met aandachtspunten om energiebesparingen

te realiseren. Sommige daarvan zijn al door ma-

chinefabrikanten overgenomen en in hun pro-

ductenprogramma verwerkt, andere richten zich

meer op de metaalbewerkers en verlangen een

bijdrage van de kant van de gebruiker. Wat kan

een verspanende metaalbewerker momenteel

doen om het energieverbruik te verlagen? Theo

Coffeng: “Binnen de metaalwereld is het lucht-

verbruik een grote energievreter. Er gaat onno-

dig veel perslucht verloren en bedrijven zouden

kunnen besparen door daar meer aandacht aan

te besteden.” Kan de toepassing van verbruik-

meters op de machine eraan bijdragen dat er

minder energie wordt verbruikt? Theo Coffeng:

“Verbruiksmeters op de machine zijn onzinnig.

Als metaalbedrijf wil je spanen maken. Een ver-

bruiksmeter weerhoudt je daar niet van.” Daniël

Kofman vult aan: “Die verbruiksmeter heeft al-

leen zin voor de momenten dat de machine stil-

staat. Op die momenten zie je hoeveel energie

nog wordt gebruikt. Dat is vaak schrikbarend en

brengt je er sneller toe om bijvoorbeeld het ag-

gregaat automatisch te laten afschakelen.” Ook

door het aanpassen van de bewerkingsstrategie

zou energie kunnen worden bespaard. Biedt die

mogelijkheid uitkomst? Volgens Philippe Rein-

ders Folmer niet: “De metaalbewerker is geïn -

Daniël Kofman

“Crisis heeft gezorgd voor strategische heroverweging en verbeteringen in fabrieken”

Philippe Reinders Folmer

“Component mens steeds nadrukkelijker centraal bij keuzenieuwe productietechniek”

22-25_Vimag 21-03-11 08:32 Pagina 24


F O R U M D I S C U S S I E

teresseerd in productie: wat, hoe vaak, hoe

snel. De rol die energie daarbij speelt, is niet echt

groot.”

Toch zijn er wel positieve voorbeelden van ener-

gie-efficiency binnen de metaalindustrie. Zo be-

vordert het Laser Applicatie Centrum duurzaam-

heid in de maakindustrie door bestaande laag-

rendement lasserbronnen te vervangen door

moderne laserbronnen. Dit project, dat samen

met de Metaalunie en de provincie Overijssel

wordt uitgevoerd, levert een energiebesparing

op van ruim 480.000.000 kWh, genoeg om ruim

140.000 huishoudens een jaar lang van elektrici-

teit te voorzien. Hank Oude Reimer: “Dat is in-

derdaad een fraai voor beeld, maar lang niet voor

alle delen van de maakindustrie bruikbaar. De

gemiddelde metaalondernemer wil sneller en

beter produceren. Dat kan niet altijd met minder

energie. En als het met minder zou kunnen, dan

nog is de invloed op de uiteindelijke prijs van het

product gering. De energiekosten zijn slechts een

paar procent van het totaal.” Theo Coffeng vult

aan: “Energiebesparingen zijn niet altijd en

overal zomaar te realiseren. Voor de ondernemer

is het belangrijker om veel te produceren dan om

energiezuinig te produceren.

En misschien heeft hij nog wel gelijk ook, want

als je vervolgens het energieverbruik per pro-

duct berekent, blijkt het maar om procentjes te

gaan. Datzelfde geldt ook voor de discussie over

energie- en CO2-emissierechten. Er wordt veel

over gesproken, maar ook veel gegeneraliseerd.

In onze tak van industrie heeft die discussie maar

beperkte waarde. Het is veel belangrijker voor

de grote energieverbruikers, zoals Tata Steel.”

Trends in productietechnologieGrote maar ook kleinere bedrijven beginnen

weer met het investeren in productietechnolo-

gie. Daarbij passeren ook nieuwe productie-

technieken, zoals het laserondersteund frezen

of ponsen, ultrasoon slijpen, compleetbewerken

en hybridetechnieken de revue. Zijn die nieuw-

ste technieken daadwerkelijk nodig voor het

productieproces bij het gemiddelde Neder-

landse metaalbewerkingsbedrijf? Philippe Rein-

ders Folmer: “Bij de keuze voor nieuwe produc-

tietechniek staat de ‘component’ mens steeds

nadrukkelijker centraal. Die moet zoveel moge-

lijk omlaag worden gebracht. Persoonlijk denk

ik dat de Nederlandse metaalindustrie zich sterk

moet maken voor het economisch vervaardigen

van kleine series. Wanneer je dat beheerst, kun

je als bedrijf opschalen naar iets grotere series.”

Daniël Kofman vult aan: “De kleine metaalbe-

drijven doen er goed aan zich te specialiseren in

producten waar ze goed in zijn. Dat vergt een

strategische keuze, die veel bedrijven nog niet

hebben gemaakt.”

Over de complexiteit van de machines die daar-

bij nodig zijn vertelt Hank Oude Reimer: “Het

gaat erom de juiste product/machinecombinatie

te kiezen. Een eenvoudig product dat op een

complexe machine wordt vervaardigd, is zonde

van het geld. Daar moet altijd een goede afwe-

ging worden gemaakt.” Theo Coffeng: “Com-

plexe machines met hybride technieken moet je

alleen zetten voor complexe productietaken.

Dat gebeurt lang niet altijd en dan wordt zo n

machine opeens een hele dure machine. An-

dersom betekent het ook, dat met de keuze

voor complexe hybride technieken hoogwaardig

werk kan worden binnengehaald. Bovendien

horen bij die complexe machine ook de juiste

vakmensen. Dat geldt niet alleen voor het be-

drijf dat zo’n machine aanschaft, maar ook voor

de leverancier. Opleiding is zeer belangrijk."

Daniël Kofman bevestigt dat: “Het is niet voor

niets dat in Duitsland veel machineproducenten

over een eigen leerschool beschikken. Het ba-

sisniveau is daardoor al een stuk hoger dan in

Nederland.” Hank Oude Reimer: “De overheid

zal een verbetering van het onderwijs veel

meer moeten faciliteren. Daar kunnen onder-

nemers ook een rol in spelen, maar dan moet

dat ook wel aantrekkelijker voor ze worden

gemaakt.” <<<

Vimag-forumdiscussieDe Vimag-forumdiscussie is een initiatief van de sectie

Vimag van de Federatie Productie Technologie. De leden

van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer

dan 1500 producenten van apparatuur voor de metaalin-

dustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoordiging en

de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-leden over

een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid.

Die knowhow wordt nu ook via de forumdiscussie over-

gedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de

stand der techniek, ontwikkelingen en aandachtspunten

voor potentiële gebruikers de revue. De bijeenkomst over

trends in de metaalproductietechniek stond onder leiding

van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal Maga-

zine en vond plaats onder auspiciën van de PR-commissie

van de Federatie Productie Technologie.

Deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie over trends in de

metaalindustrie zijn Philippe Reinders Folmer van Renishaw

Benelux BV (Breda), Daniël Kofman van Siemens Nederland

(Den Haag), Hank Oude Reimer van Oude Reimer BV (Hil-

versum) en Theo Coffeng van Dymato (Veenendaal).

Theo Coffeng

“Groei in Azië zorgt voor forse prijsdruk op grondstoffen en legt groot beslag op productiecapaciteit”

22-25_Vimag 21-03-11 08:33 Pagina 25


Roestvast staal (rvs) wordt meestal toegepast vanwege zijn

corrosiewerende eigenschappen. Het is een materiaal dat zijn weg

vooral vindt binnen de levensmiddelen- en petrochemische

industrie. Echter niet elk type rvs is geschikt voor elk milieu.

Dan komen de duplex, superduplex en hyperduplex

roestvast stalen om de hoek kijken. Dat zijn interessante

constructiematerialen vanwege de goede corrosie-

eigenschappen gecombineerd met een hoge mechanische

sterkte. Maar het lassen hiervan gaat anders dan bij

conventionele rvs-soorten.

DOOR: THEO LUIJENDIJK

Rvs dankt zijn uitstekende corrosie-eigenschap-

pen en weerbestendigheid aan een goed afslui-

tende oxidehuid. Dit wordt bereikt door aan

koolstofstaal met een laag koolstofgehalte mi-

nimaal 13% chroom toe te voegen, zie figuur 1.

Door het toevoegen van nikkel en door het

chroomgehalte verder te verhogen ontstaat

achtereenvolgens duplex rvs en bij hogere nik-

kelgehaltes austenitisch rvs. Duplex rvs heeft

een uitgekiende chemische samenstelling en

bestaat voor 50% uit ferriet en voor 50% uit

austeniet. Een austenitisch rvs als type AISI 304

bevat 17% tot 19% chroom en 8% tot 9% nik-

kel. Door het nikkelgehalte iets te verhogen en

enige procenten molybdeen toe te voegen ont-

staat een austenitisch rvs met een betere weer-

stand tegen putvormige aantasting. De L achter

de typen 304 en 316 staat voor een materiaal

met een laag koolstofgehalte. Voor een goede

lasbaarheid van deze materialen is een laag

koolstofgehalte gewenst om aantasting in de

warmtebeïnvloede zone door de vorming van

chroomcarbiden te voorkomen.

In figuur 1 zijn de ferritische soorten met een

hoger chroomgehalte en de martensitische

soorten niet opgenomen. De ferritische soorten

kenmerken zich ten opzichte van de austeniti-

sche soorten door betere mechanische eigen-

schappen, maar de corrosiebestendigheid voor

een groot aantal milieus is lager. Aan de ferriti-

sche soorten zal in deze publicatie geen verdere

aandacht worden besteed.

CorrosiebestendigheidHoe hoger het chroom- en nikkelgehalte in de

austenitische soorten, des te beter is de weer-

stand tegen corrosieve aantasting in diverse mi-

lieus. Nikkel stabiliseert de austenietstructuur en

hoe hoger het nikkelgehalte, des te stabieler

deze structuur en des te beter de corrosieve

weerstand. Belangrijk voor de austenitische

soorten is de weerstand tegen putvormige aan-

tasting. Door circa 2,5% Mo toe te voegen

wordt een betere weerstand tegen putvormige

aantasting verkregen. De laatste ontwikkeling

naast het verhogen van het chroom- en nikkel-

gehalte is de toevoeging van extra stikstof. De

soorten met een hoog nikkel- en verhoogd stik-

stofgehalte worden ook wel super-austenieten

Ontwikkelingenmet accent op duplex rvs

De inzet van duplex, superduplex en hyperduplex roestvast stalen kan bijvoorbeeld

de levensduur van warmtewisselaars met minimaal een factor vier verlengen

(foto’s en illustraties: Sandvik)

26-27-28_Sandvik 18-03-11 12:39 Pagina 26


genoemd. Een voorbeeld van een dergelijk ma-

teriaal is 254SMO.

Om een structuur bestaande uit 50% austeniet

en 50% ferriet te krijgen moet het nikkelgehalte

lager zijn dan in de austenitische soorten. Verder

hangt de structuur af van de ferrietstabilisatoren

chroom en molybdeen. Het standaardduplex rvs

is het materiaal met werkstofnummer 1.4462

(SAF 2304) met een chroomgehalte van circa

23%, een nikkelgehalte van circa 5% en een mo-

lybdeengehalte van bijna 3%. Duplex rvs combi-

neert de gunstige eigenschappen van ferritisch

en austenitisch rvs en is daarmee een uiterst in-

teressant constructiemateriaal. Het heeft een

uitstekende sterkte met een goede taaiheid en

corrosie-eigenschappen die nauwelijks onder-

doen voor de austenitische variant. Evenals bij

austenitisch rvs worden nog betere corrosie-ei-

genschappen verkregen door het nikkelgehalte

iets te verhogen en door het molybdeengehalte

te vergroten en ook stikstof toe te voegen. Een

materiaal als SAF 2507 wordt dan ook wel een

super- of hyperduplex rvs genoemd. Hiermee

zijn niet alle duplex rvs-soorten genoemd. Er zijn

ook legeringen waaraan koper als legeringsele-

ment is toegevoegd en legeringen waarin een

deel van het nikkel door mangaan is vervangen.

Ook aan deze laatste materialen zal in dit artikel

geen verdere aandacht worden besteed. In het

vervolg van dit artikel zullen de duplex rvs-soor-

ten vergeleken worden met de austenitische va-

rianten, zie ook figuur 1.

Milieu bepaalt type rvsRoestvast staal wordt toegepast vanwege zijn

corrosiewerende eigenschappen. Echter niet elk

type rvs is geschikt voor een bepaald milieu. Het

gaat er dus om welk type rvs en welke speci-

fieke legering men moet toepassen in een be-

paalde situatie. Zo is het type AISI 316 niet be-

stand tegen zeewater, maar kan het materiaal

wel gebruikt worden voor trapjes in zwemba-

den. Alvorens verder in te gaan op de corrosie-

eigenschappen van austenitisch en duplex rvs

zal eerst aandacht worden besteed aan de che-

mische samenstelling en aan de mechanische ei-

genschappen van een aantal legeringen.

In tabel 1 (zie volgende pagina) zijn de geel ge-

markeerde legeringen de standaard austeniti-

sche soorten en de groen gemerkte de super-

austenieten. De oranje gekleurde soorten zijn

de duplexsoorten. De chemische samenstelling

van de materialen is niet alleen bepalend voor

de corrosie-eigenschappen, maar ook voor de

structuur en daarmee voor de mechanische eigen-

schappen. In figuur 2 wordt de sterkte van een

drietal duplexsoorten vergeleken met de eigen-

schappen van een drietal austenitische materialen.

Uit figuur 2 blijkt het grote verschil in mechani-

sche sterkte tussen duplex rvs en de austeniti-

sche variant. Zoals al aangegeven gaat het niet

alleen om de mechanische eigenschappen, maar

vaak om de combinatie van corrosie- en mecha-

nische eigenschappen. In tabel 2 (zie volgende

pagina) wordt een overzicht gegeven van de

corrosieweerstand van een aantal typen rvs.

Beperkte inzetbaarheidUit tabel 2 moet niet de conclusie worden ge-

trokken dat de standaard austenitische soorten

zoals 304 en 316 slechts beperkt inzetbaar zijn.

Deze materialen worden voor veel technische

toepassingen en ook in de voedingsmiddelenin-

dustrie met succes toegepast. Ze zijn echter niet

bestand tegen sterke zuren en meer extreme

corrosieve omstandigheden. Voor meer infor-

matie over de toepasbaarheid van de austeniti-

sche rvs-soorten wordt verwezen naar het

Dechema Corrosiehandboek met corrosiegege-

vens en chemische weerstand van alle technisch

belangrijke legeringen.

Uit tabel 2 volgt ook dat de gevoeligheid voor

spanningscorrosie voor de super-austenieten en

voor de duplexsoorten geringer is dan voor de

standaard austenieten. Bij gevaar voor span-

ningscorrosie zijn met name de duplex rvs-soor-

ten interessant. Door hun relatief lage nikkelge-

halte zijn deze materialen goedkoper dan de

super-austenitische soorten (zie voor de chemi-

sche samenstelling tabel 1). Voor de duplexsoor-

ten geldt dat bij gelijkblijvend nikkelgehalte, de

gevoeligheid voor spanningscorrosie afneemt

met toename van het chroom-, molybdeen- en

stikstofgehalte. Een materiaal als SAF 2507 (een

superduplex rvs) heeft een uitstekende corrosie-

weerstand voor toepassing in de raffinagetech-

niek en petrochemische industrie. Het materiaal

is goed bestand tegen chloride-houdende mi-

lieus, inclusief zeewater. Het kan dus toegepast

worden voor warmtewisselaars die met zeewa-

ter worden gekoeld en het materiaal is een

goed en economisch gunstig alternatief voor

aluminiumbrons (Cu-Al), monel-soorten (Cu-Ni),

titaan en nikkellegeringen. Bij toepassing van

duplex rvs moet wel opgepast worden voor bio -

logische activiteit van het medium. Door filteren

en/of toevoegen van biocides kan dit gevaar on-

derdrukt worden.

M A T E R I A L E N

>>>

Figuur 1. Schematische weergave van de ontwikke lingen in roestvast staal

Figuur 2. Vergelijking 0,2% rekgrens tussen duplex en austenitisch

roestvast staal

Figuur 3. Kritische pitting temperatuur als functie van het NaCl-gehalte

Figuur 4. Spanningscorrosiegevoeligheid als functie van tempera tuur

en chloridegehalte

26-27-28_Sandvik 18-03-11 12:39 Pagina 27


Weerstand putvormige aantastingDe weerstand van de duplex rvs-soorten tegen

putvormige corrosie wordt in het algemeen

aangegeven door het PRE-getal (Pitting Resi-

tance Equivalent). In formulevorm:

PRE = %Cr + 3,3x %Mo +16x %N

Een superduplex rvs als SAF 2507 (S32750) heeft

dan een PRE-waarde van 42 en het hyperduplex-

materiaal SAF 2707HD een PRE-waarde van 49

en is daarmee aanzienlijk beter bestand tegen

putvormige aantasting door chloriden. In figuur

3 is een andere vergelijkende waarde voor de

weerstand tegen putvormige aantasting (kriti-

sche pitting temperatuur) uitgezet als functie

van het NaCl (keukenzout)-gehalte. Uit de figuur

komen de superieure corrosie-eigenschappen

van de superduplex- en hyperduplexmaterialen

SAF 2507 en SAF 2707 HD duidelijk tot uiting.

SpanningscorrosieDe hoge weerstand tegen putvormige aantas-

ting door chloriden naast de relatief hoge sterkte

van deze materialen zijn niet de enige voordelen

van de duplex rvs-soorten. Duplex rvs is ook beter

bestand tegen spanningscorrosie dan de stan-

daard austenitische soorten als AISI 304 en 316.

In figuur 4 wordt de weerstand tegen scheurvor-

ming door spanningscorrosie aangegeven als

functie van de temperatuur en chlorideconcen-

tratie. Beneden de getrokken blauwe lijnen

treedt geen scheurvorming op voor de aangege-

ven materialen. Duidelijk komt in deze figuur tot

uiting dat de duplex rvs-soorten een veel hogere

weerstand tegen spanningscorrosie hebben dan

de austenitische soorten 304 en 316.

Lassen duplex rvsDe structuur van duplex rvs is naast de chemi-

sche samenstelling ook afhankelijk van de af-

koelsnelheid. Hoe hoger de afkoelsnelheid van

de lasverbinding, des te hoger het ferrietge-

halte in de las. Een hoog ferrietgehalte is onge-

wenst in verband met de corrosiebestendigheid,

en om meer austeniet te vormen in de las wordt

een lastoevoegmateriaal gebruikt met een

hoger nikkelgehalte dan in het basismateriaal.

Een geschikt toevoegmateriaal heeft de vol-

gende chemische samenstelling: 27% chroom,

9% nikkel, 5% molybdeen en een laag koolstof-

gehalte. Om ook in de las een voldoende hoog

stikstofgehalte te krijgen, wordt aan het be-

schermgas bij het MIG/MAG-lassen 2% tot 3%

stikstof toegevoegd.

De duplex rvs-soorten mogen tijdens het lassen

niet te warm worden om allerlei ongunstige uit-

scheidingen te voorkomen. Ook mogen ze niet

langdurig in het temperatuurgebied rond

475 °C verblijven. Om die reden moet er gelast

worden met een zo laag mogelijke warmte-in-

breng. Afhankelijk van de plaatdikte van

0,2 kJ/mm voor dunne plaat tot 1,5 kJ/mm voor

grote materiaaldikten. Voorkomen moet wor-

den dat de interpass-temperatuur hoger wordt

dan circa 100 °C. Dit houdt soms in dat er ge-

wacht moet worden tussen het leggen van twee

opeenvolgende lagen. Voorwarmen is dus bij

dit materiaal niet toegestaan. Het lassen van du-

plex rvs is lastiger dan het lassen van austeni-

tisch rvs en voordat men aan het lassen van du-

plex rvs begint is het raadzaam eerst eens te

rade te gaan bij een gerenommeerde leveran-

cier van toevoegmaterialen.

ToepassingsvoorbeeldenDoor het toepassen van duplex rvs kan de le-

vensduur van een bepaalde constructie aanzien-

lijk worden verlengd. Een praktijkvoorbeeld is

de vervanging van koolstofstaal door het hyper-

duplex SAF 2707 HD voor een warmtewisselaar

van een ruwe-oliedistillatiekolom. De levens-

duur van de koolstofstalen warmtewisselaar be-

droeg slechts negen maanden. De pijpenbundel

van de warmtewisselaar bestaande uit het hy-

perduplex staal bleek na vier jaar in bedrijf te

zijn geen merkbare aantasting te vertonen. Ook

voor toepassing in warmtewisselaars met zee-

waterkoeling kan dit materiaal gebruikt wor-

den. Wel moet opgepast worden voor biologi-

sche corrosie. Afzettingen van pokken en schel-

pen moet voorkomen worden door filtering van

het zeewater en het toevoegen van biociden.

Uit bovenstaande mag duidelijk zijn geworden

dat duplex, superduplex en hyperduplex rvs in-

teressante constructiematerialen zijn door hun

zeer goede corrosie-eigenschappen gecombi-

neerd met een hoge mechanische sterkte. Ma-

terialen die prijstechnisch ook interessant zijn

door hun relatief lage nikkelgehalte. <<<

Dit artikel is een bewerking van een presentatie gegeven door

dhr. F. Aardoom van Sandvik

Tabel 1. Chemische samenstelling van een aantal austenitische en duplex roestvast staaltypen

Tabel 2. Overzicht corrosie-eigenschappen in verschillende milieus

26-27-28_Sandvik 18-03-11 12:39 Pagina 28

www.thebrightworldofmetals.com www.gmtn.de

Eén datum – vier beurzen – één locatieBeleef vier eersteklas vakbeurzen voor de gieterij, metallurgie, thermoprocestechniek op één locatie en met één toegangskaart.

Wereldwijd de nummer één beurs voor deze branches: een veelvoud van synergie, connecties en netwerken – en dat allemaal op één beurs. Welkom in Düsseldorf!

The Bright Worldof Metals.Düsseldorf, Germany 28 June – 02 July 2011

Informatie in Nederland:

Fairwise bv

Verlengde Tolweg 2a

2517 JV Den Haag

tel: 070-3501100

fax: 070-3584061

email: [email protected]

gif1102_AZ-GIF_91x257.indd 1 25.02.2011 19:30:28 Uhr

GrindTec 2012International Trade Fair forGrinding Technology

14th to 17th MarchMesse Augsburg • Germanywww.grindtec.de

Europe’s No. 1 forum for this sector.

Be there. Be successful.

Organiser: AFAG Messen und Ausstellungen GmbH • Am Messezentrum 586159 Augsburg • Tel. +49 (0)821 - 5 89 82 - 390 • e-mail: [email protected]

GrindTec

*Messe- und Congressberatung Dirr, Hamburg

Exhibitors at the GrindTec 2010 gave top marks*: 66% “very good” and “good”,27% “satisfactory”

ANZ_GT12_Metaalmagazine_94X130 07.02.2011 14:24 Uhr Seite

Bulk informeert u over:

malen, mengen, drogen,

wegen, doseren, intern

transport, silo-opslag en

nog veel meer.

Maak nu kennis met Bulk en vraag een gratis exemplaar aan.

Kijk snel op www.bulkgids.nl of bel naar 088-2266648.

Uw wegwijzer in de stortgoedverwerkende industrie

Vakblad BulkMaak nu gratis kennis met

Speciaal

voor lezers

Metaal Magazine


Er zijn machineleveranciers die roepen dat metaalbewerkers meer geld uitgeven aan het onderhoud

van hun luxe auto die pakweg een halve ton kost, dan aan hun kostbare machines met prijskaartjes

van enkele tonnen of meer. Nu hebben machineleveranciers niet altijd gelijk, maar in deze hebben ze

wel degelijk een punt. Het dagelijkse machine-onderhoud krijgt niet de aandacht die het verdient.


Na de inhoudspagina zet de derde pagina van

het ‘Wartungsplan’ van een Duitse machine-

bouwer het belang van goed onderhoud met-

een in het juiste perspectief. Bij gereedschaps-

werktuigen als de verticale bewerkingscentra

zoals deze machinefabriek ze bouwt, is het

derde deel van alle machineschades of machi-

Bij verspanende activiteiten, hier het frezen van een wormwiel bij Bierens in Tilburg, is het noodzakelijk om machine, geleidingen, balgen en dergelijke regelmatig goed

te reinigen. Spanen of spaanopeenhopingen verhogen de kans op machinestoringen (foto: Paul Quaedvlieg)

Machinestoring vaak gevolg van vervuiling

30-31-32_Onderhoud 18-03-11 11:23 Pagina 30


nestoringen het rechtstreekse gevolg van een te

hoge vervuilingsgraad van de machines. Nog

eens een derde gedeelte komt voor rekening

van bedieningsfouten van de operators tijdens

het bedienen van de machines of fouten tijdens

de service van machines. Het laatste derde deel

ten slotte is het gevolg van technische onvolko-

menheden van machinehardware of -software.

Het kenmerkende van de laatstgenoemde tech-

nische storingen is dat ze zich vaak meteen

openbaren bij de ingebruikname van de

machine. Twee van de drie nieuwe machines

geven problemen bij de afname. Dit geldt niet

voor standaardmachines, maar voor de grotere

metaalbewerkingsmachines. Die storingen zijn

bijvoorbeeld het gevolg van materiaal- of con-

structiefouten. Het is ook mogelijk dat deze sto-

ringen zich op een wat langere termijn openba-

ren als het resultaat van te hoge vermoeiings- of

slijtageverschijnselen.

Bedieningsfouten hebben vaak een ad-hoc -

karakter. Denk aan een hoofdspil die op ijlsnel-

heid in de opspanklem duikt of een werkstuk

dat loskomt uit de uitspanning. Het is in één

keer ‘boem is ho’. Fouten op het gebied van on-

derhoud hebben weer een meer sluipend ka-

rakter: het niet bijvullen van het reservoir van

de centrale smering bijvoorbeeld resulteert niet

meteen in een onverwachte machinestop, maar

de storing is al wel voorgeprogrammeerd.

Betere garantievoorwaardenMet de verdeling van die drie hoofdgroepen in

het achterhoofd is het eigenlijk ‘vreemd’ dat de

metaalbewerkers, die voor tweederde deel de

oorzaken voor machinestoringen in eigen hand

hebben, aan de machinebouwers in toene-

mende mate vragen om het verbeteren van de

garantievoorwaarden (hardere voorwaarden)

en te komen tot een betere beheersing van de

machine-uurkosten (lagere kosten). Je ziet mo-

menteel dat machineleveranciers wel aan die

eisen tegemoetkomen, de markt is tenslotte

dwingend, maar dan wel in combinatie met ver-

plichte, betaalde onderhoudsprogramma’s (met

een afgesproken niveau van onderhoud). En

met een eveneens contractuele vastgelegde

standaard voor professionele bedrijfsvoering

rondom de machines. Wat voor nut heeft bij-

voorbeeld een manarme of manloze geautoma-

tiseerde machine als het laden en lossen moet

geschieden met een operator die net even bezig

is met een sanitaire stop of een heftruck moet

halen op een andere afdeling?

Als je met ‘Machine Tool Maintenance’ zoekt op

Google vind je ook mooie Amerikaanse stelling-

names. In de States zijn ze van mening dat naast

een goede smering de reinheid op en rondom

een metaalbewerkingsmachine doorslaggevend

is voor de levensduur van de machine. Zeker als

je het hebt over de machinegeleidingen.

Het automatiseren van metaalbewerkingsmachines, hier bij een draaimachine in de productie van Trumpf in

Grüsch (CH), vereist ook dat de aandacht voor preventief onderhoud toeneemt. Een hogere

automatiseringsgraad is gevoeliger voor kleine, onverwachte storingen (foto: Reinold Tomberg)


Wat je zelf zou moeten doenAan de hand van een ‘Wartungshandbuch’ laten we zien

wat een metaalbewerkend bedrijf zelf zou moeten doen

voor een dagelijks, optimaal onderhoud van een verspa-

nende machine. In dit geval een verticaal bewerkingscen-

trum. Het lijken allemaal open deuren, maar de praktijk

leert dat er te weinig aandacht geschonken wordt aan de

volgende punten. Sla ze allemaal over en met een paar

maanden is de machine vervuild en komen de irriterende

storingen. Nodig is:

- oliestand controleren van het hydraulische aggregaat

(wekelijks) en bijvullen met juiste oliesoort;

- schakeltijden controleren van het hydraulische

aggregaat (wekelijks);

- hydraulisch aggregaat wekelijks controleren op lekkage;

- elke week de centrale smering navullen en jaarlijks de

smeertijden controleren;

- wekelijks koelaggregaat voor hoofdspil controleren op

niveau en vervuiling;

- wekelijks filter voor koelsmeervloeistof controleren;

- vlotter van bandfilter elke week controleren op functio-

neren;

- elk kwartaal papierrol bandfilter controleren;

- perslucht-unit wekelijks controleren;

- elk kwartaal oliestand van de zwenkkop controleren;

- elk kwartaal de balgafdichting van de Z-as reinigen;

- elk kwartaal Z-slede spanenvrij maken;

- elk kwartaal aandrijving van de Z-as controleren;

- elke week machineruimte reinigen;

- elke week gereedschapwisselaar reinigen en controleren

op functioneren;

- elk kwartaal gereedschapmagazijn reinigen en geleidin-

gen smeren;

- bij een lineaire aandrijving van de X-as de vuilafstrijkers

maandelijks controleren;

- rondtafels elke week reinigen

- elke week bedieningsknoppen en beeldscherm reinigen;

- elke week machineafdekkingen reinigen;

- elke week machineomgeving goed reinigen en oprui-

men;

- elke maand machinebed en X-as reinigen;

- elke maand de Y-as reinigen;

- elk kwartaal de schakelkast reinigen;

- dagelijks de spanentransporteur schoonmaken;

- elke week olienevelaars perslucht controleren;

- elke maand aanwezige smeernippels doorsmeren; en

- reinigen van damp- en nevelafzuiging conform voor-

schriften leveranciers.Vakmanschap herken je aan reinheidsgraad

>>>



Bovendien durven ze daar de uitspraak aan dat

je het vakmanschap en de effectiviteit van de

machineoperator, en dus ook van zijn leidingge-

vende en het metaalbedrijf in kwestie, kunt her-

kennen aan de reinheidsgraad van de machines.

Met andere woorden: als het op de werkvloer

een bende is, dan kun je er eigenlijk ook wel

van uitgaan dat het vakmanschap van het be-

treffende metaalbedrijf op een lager pitje staat.

Een conclusie die (potentiële) klanten overigens

ook kunnen trekken. Waarom zou je vertrou-

wen schenken aan een metaalonderneming

waar de peuken in de koelsmeeremulsie drijven,

het toilet smerig is en je bij binnenkomst moet

plaatsnemen op een zwart-ogende stoel? Om

maar eens een paar dwarsstraten te noemen die

wij regelmatig tegenkomen.

Let wel: we praten over reinheidsgraad van ma-

chines en de machine-omgeving en niet over

machineleeftijd. Oudere machines staan, mits

goed onderhouden of gereviseerd, hun manne-

tje in menig metaalbedrijf. Er zijn genoeg me-

taalbewerkers die bijvoorbeeld bereid zijn voor

een tweedehands, goed onderhouden mecha-

nische pers ook na tien of twintig jaar meer te

betalen dan de orginele aanschafprijs destijds.

Met een knipoog: Marijke Helwegen zou zeg-

gen ‘Het gaat niet om de leeftijd, maar om de

mate van onderhoud’.

Een wijd verbreid misverstand in de metaal is

dat reinigen een synoniem is voor het schoon-

blazen met perslucht. Dit is om een aantal rede-

nen niet aan te bevelen. Perslucht is een duur

medium. We hebben het in deze kolommen al

eens vaker gezegd: een persluchtcompressor is

een dure manier om warmte op te wekken. Bo-

vendien vliegen tijdens het schoonblazen de

spanen en de bijbehorende emulsienevel in het

rond, dus eventueel ook in afdichtingen, ogen

en longen. Ten slotte: perslucht in combinatie

met vervuilde kleding is brandgevaarlijk. Zeker

als ook kleding met perslucht schoon geblazen

wordt. Beter is om machine en werkstukken te

spoelen met emulsie. Bij sommige moderne ma-

chines zie je tegenwoordig zelfs emulsiedou-

ches die de machineruimte voortdurend spoe-

len om spaanophopingen te voorkomen. Je

kunt op die manier ook werkstukken en op-

spanningen goed schoonspoelen.

Waarde toevoegenOok vanuit financieel oogpunt is het eigenlijk

vreemd dat het derde deel van alle machinesto-

ringen voortkomt uit onvoldoende of slecht ma-

chine-onderhoud. De machines zijn immers een

‘company asset’ voor een metaalonderneming.

Een middel dus om waarde toe te voegen en

dus geld te verdienen. De bedrijfsleiding inves-

teert om een rendement te behalen en niet van-

uit hobby-overwegingen. Om een maximaal

rendement te behalen zijn een aantal zaken van

belang:

Correctief onderhoud te hoogop de agendaService en onderhoud zijn ook al eens on-

derwerp geweest van een Vimag-forum-

discussie (zie het archief op onze site

www.metaalmagazine.nl. Uit die discus-

sie bleek toen dat 70% van de bedrijven

minder dan 50% van het onderhouds-

budget besteedt aan preventief onder-

houd. Correctief onderhoud staat daar-

mee nog steeds hoog, te hoog, op de

agenda. Eigenlijk past dit niet bij de he-

dendaagse trend naar onbemand wer-

ken, hogere spiltijden en meerploegen-

diensten. Eigenlijk zouden metaalbedrij-

ven machines, zeker de complexe machi-

nes, moeten willen kopen voor een

totaalprijs: dus machine inclusief mon-

tage, scholing, garantie en onderhoud. Er

zijn de laatste jaren ontwikkelingen in die

richting, maar het gaat niet snel.

Een ‘bejaard’ Unisign-bewerkingscentrum enkele jaren geleden gefotografeerd in de eigen productie van

Unisign in Panningen. Opvallend hoe schoon de machine erbij staat. Zie ook de meetgereedschappen

rechtsonder op een schone poetsdoek. Lijken details, maar het is veelzeggend (foto: Reinold Tomberg)

- een goede training van operator en leidingge-

vende om goed met de machine te kunnen

werken;

- een regelmatige inspectie en onderhoud van

de machines;

- de machines goed inzetten. Bij verspaningsma-

chines dus verspanen met de maximale verspa-

ningscapaciteit; en

- streven naar zoveel mogelijk spiluren. Het

maximaal aantal uren is te behalen bij een

24/7-bezetting in een vijfploegendienst.

Van belang is om te onderkennen dat er een sa-

menhang is tussen de vier genoemde punten.

Bij een 24/7-productie is het belang van goed

onderhoud en goede scholing groter dan bij

een machine die af en toe ingezet wordt voor

een eenvoudige taak. Bovendien moet je het

goed inzetten van een machine in een breder

verband zien. Een voorbeeld: wat is het nut van

een investering in een machine die dagdienst

kan combineren met twee onbemande ploegen

als het logistiek niet mogelijk is om de machine

te laden en te lossen voor die drie ploegen in die

ene dagdienst? Of wat is het nut van investerin-

gen in high-endproductietechnologie als voor

de bediening gekozen wordt voor tijdelijk per-

soneel met een matige technische achtergrond

die zelfs al zouden ze het willen niet goed voor

de machine, het bedrijfskapitaal dus, kunnen

zorgen. <<<


TRUMPF Neder land B.V. Postbus 837 7550 AV Hengelo Te l : 074 - 249 84 98

Fax: 074 - 243 20 06 e-mai l : info@nl . t rumpf.com www.nl . t rumpf.com

TRUMPF Nederland staat garant voor ‘Technologie van morgen’. Met betrouwbare specialisten die niet van gisteren zijn en in staat zijn snel met de juiste oplossing

te komen. TruServices is het paradepaardje van de dienstverlening van TRUMPF. We blijven in contact met klanten nadat projecten in bedrijf zijn genomen. Dat uit

zich in preventief onderhoud, maar ook in de vorm van klantgerichte, eerlijke adviezen over gereedschappen, modifi caties en productverbeteringen.

TruServices

‘’Mooi dat de storing zo

snel verholpen kon worden‘’

‘’Tja, zo werken we bij

TRUMPF. De klant staat centraal‘’

Doosan bouwt voor iedere toepassing een specifieke machinelijn, zoals de Doosan Puma 700 serie

draaimachines voor de bewerking van lange, zware assen in grote diameters.

De Doosan Puma 700 is leverbaar in draailengtes tot 5055 mm, draaidiameters tot 900 mm ø

en 11 kW op de aangedreven gereedschappen.

Laat u eens uitgebreid informeren door één van onze specialisten.

0229 54 24 85 - [email protected] - www.dormac.nl

Altijd een passende oplossing voor uw verspanende productie

Laat u eens uitgebreid informeren door één van onze specialisten. Laat u eens uitgebreid informeren door één van onze specialisten.

0229 54 24 85 - [email protected] - www.dormac.nl

Een Doosan voor Xtra large en heavy cutting

Doosan Puma 700 serie


De voorraadhoudende staalleverancier Two4Steel

heeft geïnvesteerd in een CNC-bandzaagautomaat.

De nieuwe machine maakt het mogelijk om vanuit

de voorraad snel staalkwaliteiten op maat te

leveren. Bovendien is de opslagcapaciteit in Zwaag

verdubbeld van 100 ton naar 200 ton.


Two4Steel zet de nieuwe Kasto Evo A 4x5 onder

andere in voor het op maat zagen van titaan-

materialen. Vorig jaar is de in Zwaag gevestigde

staalhandelsonderneming een samenwerking

aangegaan met de firma S + D uit Duitsland

voor het leveren van titaan- en nikkellegerin-

gen. Een uitbreiding van het handelsassorti-

ment van Two4Steel dat daarnaast gereed-

schapstalen, poedermetallurgie-stalen (pm-sta-

len) en smeed- en gietwerk omvat (zie ook

kader). De beide eigenaren van Two4Steel,

Eelco Bruinsma en Fred Timmer, vergelijken de

marktpotentie van titaan met die van de roest-

vast stalen 304 en 316 die intussen volledig in-

geburgerd zijn en niet meer als exotische mate-

rialen beschouwd worden. Ze zijn ervan over-

tuigd dat titaanlegeringen op een vergelijkbare

manier de markt gaan veroveren. “Ze zijn sterk,

hebben een laag gewicht en zijn goed corrosie-

bestendig. Vandaar.” Two4Steel levert de ti -

taanlegeringen in de bekende luchtvaartkwali-

teiten (grade 1 - 5). Met name machinefabrie-

ken en fijnmechanische industrie hebben mo-

menteel veel belangstelling voor titaan.

Voor een afnemer zaagt Two4Steel onder an-

dere stafmateriaal van grade 5 met een diame-

CNC-bandzagenversterkt voorraad houden

AluminiumbronsEen nieuw materiaal in het programma van Two4Steel is de aluminiumbronslegering Forma-

met. Dit is een legering gemaakt door BrushWellmann. Two4Steel biedt deze legering aan als

een alternatief voor Ampco-legeringen voor koudwerktoepassingen in dieptrek- en buigge-

reedschappen. De structuur van dit aluminiumbrons kenmerkt zich door een fijne korrelstruc-

tuur. Dit is een gevolg van de zogeheten Equacast-gietmethode waarmee de legeringselemen-

ten goed verdeeld worden in het materiaal.

De Kasto Evo is een volledig ingekapselde machine. Dit is een gevolg van Europese richtlijnen die bepalen dat

machines met een automatische aanvoer gesloten moeten zijn. Kasto levert de Evo in twee bouwgroottes:

de Evo 3x4 en de Evo 4x5. De 4x5 is de nieuwe machine van Two4Steel in Zwaag. De Evo is een bandzaagauto -

maat voor serie- en productiezaagwerk. Kenmerkend is de zaaggeleiding met twee zuilen. Deze geleiding

resulteert in een trillingsarm en dus rustig verlopend zaagproces. Bij 90° sneden heeft de 3x4 een bereik van

rond 360 mm. Voor de 4x5 is dit in rondmateriaal 440 mm (foto’s: Reinold Tomberg)

34-35_Kasto 18-03-11 12:39 Pagina 34


ter van 100 mm in plakjes met een dikte van bij-

voorbeeld 8 mm tot 10 mm. Met een bimetalen

zaag lukt het de nieuwe Kasto om binnen

15 min een plakje titaan af te zagen.

“Maar hou wel in de gaten”, vertelt Bruinsma,

“we praten over een materiaal met een prijs in

de ordergrootte van 60 euro tot 80 euro per ki-

logram. Dan is netjes en nauwkeurig op maat

zagen ongelooflijk belangrijk om materiaalver-

spilling te voorkomen.”

Jack van Hoorn (van Van Hoorn Machining uit

Veldhoven) die de bandzaagmachine aan

Two4Steel geleverd heeft, vertelt dat de nieuwe

zaagmachine materiaal kan aanvoeren met een

positioneernauwkeurigheid van 0,2 mm. Tevens

lukt het zagen met een haaksheidnauwkeurig-

heid binnen 0,1 mm. Bovendien is de machine

voorzien van een scheefloopbeveiliging die het

zaagproces stopt als de zaag om wat voor reden

dan ook gaat verlopen in het te zagen materi-

aal. Kortom: precisie-zagen met een minimale

materiaalverspilling is mogelijk.

De Evo A 4x5 is de eerste bandzaagmachine van

dit type die Van Hoorn Machining in ons land

geleverd heeft. Het is een machine met een

maximale zaagcapaciteit van 440 mm in rond-

materiaal en 520 mm x 440 mm in platmateriaal

met een minimale zaaglengte van 6 mm. Met

de 4 kW frequentiegeregelde zaagmotor zijn

zaagsnelheden haalbaar van 15 m/min tot

150 m/min.

InvesteringenDe aanschaf van een nieuwe CNC-gestuurde

bandzaag – eerder werkte Two4Steel met een

handbediende zaag – past in de servicege-

dachte van Two4Steel. “We willen staal op maat

zagen en ook adequaat loonzaagwerk kunnen

verrichten.” Timmer en Bruinsma vertellen dat

door afbouw van zaagcapaciteiten elders in ons

land, er nu zeker een behoefte is bij bijvoor-

beeld gereedschapmakers om snel een op maat

gezaagd gereedschapstaal geleverd te krijgen.

“Gereedschapmakerijen hebben altijd haast.

Het snel op maat kunnen zagen is dan een plus-

punt.” Bruinsma roemt de CNC-mogelijkheden

van de nieuwe zaag. “Wij hebben hier gereed-

schapstalen liggen met een massa van 1000 ki-

logram per meter, probeer die palen maar eens

handmatig goed te positioneren onder een

zaag. Moeizaam werk. Zeker als je meerdere

keren achter elkaar moet zagen. Dit kan nu ge-

makkelijk en onbemand.” Van belang is ook dat

de twee kolommen van de nieuwe zaag het

zaagproces voldoende stabiliteit verlenen. Dat

vertaalt zich naar de eerder genoemde nauw-

keurigheden.

De aanschaf van de nieuwe zaag is een deel van

het verhaal. Tevens heeft Two4Steel vorig jaar

de voorraad in Zwaag verdubbeld van 100 ton

naar 200 ton. Ook dit vanuit de gedachte dat el-

ders voorraden afgebouwd worden of ver-

plaatst naar het buitenland. Het op voorraad

houden van een bepaalde staalkwaliteit om ver-

volgens snel en op maat te kunnen leveren, kan

dan doorslaggevend zijn voor het binnenhalen

van een order. Om de logistiek rondom de

nieuwe zaagmachine goed te verzorgen, en om

tevens de verdubbelde voorraad goed aan te

kunnen, heeft Two4Steel ook geïnvesteerd in de

magazijnuitrusting. Het magazijn is nu voorzien

van een nieuwe bovenloopkraan met een maxi-

male hefcapaciteit van 3,2 ton. Tevens is een

aantal stellingen vernieuwd en is een magneet-

heffer aangeschaft voor handling van plaat -

materiaal. <<<


Jarenlange ervaringNaast het nieuwe agentschap voor S + D voor titaanlegeringen is Two4Steel vorig jaar ook een

samenwerking aangegaan met de eveneens Duitse firma Dörrenberg. Dit is een leverancier

voor gewalste en gesmede gereedschapstalen. Van de Duitse firma Bartsch biedt Two4Steel

het programma geslepen en eventueel voorgefreesde gereedschapstalen aan. Een andere

Duitse leverancier waar Two4Steel mee samenwerkt is Baumann voor vrijvormsmeedwerk.

Voor de pm-materialen als ASP en CPM functioneert Two4Steel als een agent voor Zapp voor

de Benelux. De beide directeuren Eelco Bruinsma en Fred Timmer zijn in 2002 begonnen met

Two4Steel vanuit hun jarenlange ervaring in de staalbranche.

“Snel op maat zagen is een pluspunt”

n

De hal van Two4Steel in Zwaag. Boven is de nieuwe bovenloopkraan goed zichtbaar, achter in de hal de

nieuwe bandzaagautomaat

34-35_Kasto 18-03-11 12:39 Pagina 35


Voor het hybride compleetbewerken, in één

opspanning, van complexe werk stukken zet het

WZL in Aken (D) een verticaal Chiron-

bewerkings centrum in dat is voorzien van twee

draaizwenktafels. Dit in combinatie met een zes-

assige robot en twee laserbewerkings koppen.


De hybride Chiron, het type Mill 2000, wordt

door het Werkzeugmaschinenlabor (WZL) be-

proefd om de inzetbaarheid te beoordelen voor

complexe delen. Denk aan mallen, stempels en

matrijzen zoals gereedschapmakerijen maken.

Vaak werkstukken in enkelstuks- en kleinserie-

fabricage. Het compleetbewerken in één op-

spanning kan dan voordelen bieden gelet op re-

ductie van doorlooptijd en verhoging van de

flexibiliteit.

Het bewerkingscentrum, een vastbedmachine

met een rijdende kolom, is voorzien van twee

draaizwenktafels. Deze kunnen beide ingezet

worden voor vijf-assige, verspanende bewerkin-

gen. Tussen de beide tafels in staat een zes-as-

sige Kuka-robot. De combinatie van robot en

tafel biedt de mogelijkheid om bij laserbewer-

kingen als laserharden, -verspaning en -oplassen

te werken met acht vrijheidsgraden. Voor deze

laserbewerkingen kan de robot de handling van

een laserkop verzorgen. Het laservermogen van

een 2,4 kW fiberlaser kan geconcentreerd wor-

den in een focuspunt met een intensiteit van

meer dan 1 MW/mm2. Bij een dergelijke concen-

tratie kan de laser lokaal materiaal verdampen

voor bijvoorbeeld kleine boringen. Dezelfde la-

serkop wordt bij een intensiteit lager dan

1 MW/mm2 ingezet voor laserlassen of -harden.

Bij het laserlassen kan de laser toevoegdraad

smelten en bij het harden zorgen voor een mar-

tensietspoor op een werkstuk.

De tweede laserkop van het hybride bewer-

kingsentrum wordt ingezet op oppervlaktebe-

handeling zoals het aanbrengen van een tex-

tuur. Met een fiberlaser in pulsbedrijf zijn piek -

intensiteiten van 1 GW/mm2 haalbaar. Dit

resulteert in een structuur met een fijnheid van

20 micrometer. Om deze reden kan de laser niet

de handling van de tweede laserkop verzorgen.

Deze kop wordt opgenomen in de hoofdspil

van het bewerkingscentrum. <<<

Vijf-assig mét laser

De opbouw van het hybride bewerkingscentrum: links en rechts de

twee draaizwenktafels, tussen de tafels in de robot en achter de tafels

de hoofdspil van de machine (illustratie: WZL)

Een proefwerkstuk opgelast met de laser (foto: Reinold Tomberg)

Een laserkop in de robot. Onder de kop een van de

twee draaizwenktafels (foto: Reinold Tomberg)

De hybride Chiron van het WZL. De robot kan op beide machinestations

ingezet worden. Ook kan de robot helemaal uit het machinebereik

gedraaid worden (foto: WZL)

36-41_TN 21-03-11 11:13 Pagina 36


T E C H N I S C H N I E U W S

Compacte robotcelDe nieuwe DMG DMU 80 eVo linear heeft een

nieuw machineconcept. In tegenstelling tot de

‘klassieke’ gantry bouwwijze, heeft de 80 eVo

(net als de DMU 60 eVo) een geoptimaliseerde,

onder een hoek geplaatste gantry waarmee een

hoge stijfheid en nauwkeurigheid gecombi-

neerd wordt met een betere toegankelijkheid

en een groter werkbereik bij een kleiner vloer-

oppervlak. De machine heeft een werkbereik

(X, Y, Z) van 800 mm bij 650 mm bij 550 mm en

de NC-zwenkrondtafel heeft een werkopper-

De Romias1m2 is een compacte en flexibel in-

zetbare robotcel. Door de gehele cel op een ge-

leiding te plaatsen is hij eenvoudig met de hand

te verplaatsen. Dit maakt het omschakelen tus-

sen bemand en onbemand werken snel en mak-

kelijk realiseerbaar. Overdag kan desgewenst

bemand gewerkt worden, aan het eind van de

dag wordt het geïntegreerde magazijn met vier

lades van te bewerken producten voorzien

en kan men onbemand de nacht door. De bui-

tenafmetingen van de robotcel zijn (L, B, H)

1000 mm bij 1000 mm bij 2390 mm. De geïnte-

greerde robot, een Fanuc M10, kan producten

pakken met een massa van maximaal 10 kg. De

productafmetingen (rond of vierkant) zijn mini-

maal 20 mm tot maximaal 100 mm. Per product-

lade kan er maximaal aan 200 kg producten opge-

slagen worden. Standaard wordt de Romias 1m2

uitgevoerd met de Romias-MI (Machine Interface).

Hierdoor wordt de bediening heel eenvoudig.

Zie www.products4engineers.nl

Infonummer: 64642

Nieuwe gantry bouwwijze

Nieuwe machinesOp zoek naar een nieuwe machine?

Bezoek www.Products4Engineers.nl

Door de universele opbouw beperkt de inzet van de

Romias 1m2 zich niet alleen tot freesbanken en

draaibanken, maar alle machines die binnen het

bereik van de robot vallen (foto: Romias)

vlak van 800 mm bij 700 mm. De maximale be-

lading bedraagt 600 kg. De zwenkhoek gaat

van -5° tot +110° waardoor er met deze ma-

chine vijf-assig simultaan bewerkt kan worden.

De ijlsnelheid in X, Y, Z bedraagt 50 m/min.

Standaard is de machine uitgerust met een

14.000 min-1 spil en een gereedschapsmagazijn

met dertig posities.


Infonummer: 64643

De nieuwe machines van DMG,

waaronder ook deze DMU 80 eVo,

zijn voorzien van een

belastingssensor in de spil, waarop

de operator meteen kan zien hoe

zwaar de spil belast wordt

(foto: DMG)

Productiecel composiet-kunststofonderdelen

Onlangs heeft de leerstoel ‘Strukturleichtbau und Kunststoffverarbeitung’ van de technische universiteit

van Chemnitz (D) een productiecel aangeschaft voor de fabricage van composiet-kunststofonderdelen.

Deze cel werd geleverd door het Oostenrijkse Engel. Vooral vanuit de automobielindustrie is veel

aandacht voor het vervangen van bepaalde metalen onderdelen door de sterke, maar veel lichtere

composiet-kunststofonderdelen. Het hart van de cel bestaat uit een spuitgietmachine van het type Engel

insert 1800 H/500 L400/90 alsook een industriële robot die door Engel in de cel is geïntegreerd (foto: Engel)

36-41_TN 21-03-11 11:13 Pagina 37


DOOR: PAUL QUAEDVLIEG

Volgens bedrijfseigenaar Richard Lerchenmüller

zijn de Lidköping-slijpmachines bij goed gebruik

en regelmatig onderhoud bijna ‘unkaputtbar’.

“Maar zonder automatisering kunnen wij de

producten niet meer tegen concurrerende prij-

zen slijpen. De prijscalculatie is aanzienlijk ver-

beterd nadat we de investering van 80.000 euro

hebben gemaakt voor een plug&play Unirobot

van FMB.” Nu kan de slijpmachine volautoma-

tisch een voorraad van 100 stuks excenterassen

op maat slijpen. Bij een cyclustijd van 105 s kan

de machine dus 3 uur lang manloos werken. De

ruwe excenterassen met een lengte van 356 mm

en een doorsnede van 60 mm worden bij de

Motomann-robot geplaatst op tien pallets met

elk tien producten. De producten die geslepen

zijn plaatst de robot op een lege pallet naast de

stapel onbewerkte producten. Is een pallet van

de onbewerkte delen leeg, dan pakt de robot

deze op en plaatst deze op de bewerkte pro-

ducten. Deze cyclus gaat net zo lang door tot-

dat alle producten bewerkt zijn. Dan gaat de

gehele stapel naar een sluis, waarachter een

operator de gehele stapel uit de robotcel kan

halen.

ModulairBehalve het oppakken van de producten kan de

robot ook nog de bewerkte producten in de cel

meten. De lengte en de diameter worden op

een geïntegreerde SMB-meetmachine geme-

ten. FMB heeft de Unirobot ontwikkeld volgens

een modulair systeem. “Ondanks de modulaire

opbouw maken we elke robotcel klantspecifiek

tot in detail”, legt Stephen Ackermann, con-

structiemanager bij FMB Faulbach uit. “De con-

structie en uitvoering van deze details en het sa-

menspel hiervan in combinatie met de bestu-

ring en software-integratie zorgen voor een be-

trouwbare en economische oplossing. <<<

Het komt niet vaak voor dat een oude

machine nog zo goed en nauwkeurig

werkt dat deze geschikt is voor

automatische belading door een robot.

Toch investeerde het familiebedrijf

Lerchenmüller Systeme –

Schleiftechnologie uit Bernbeuren (D)

in een FMB Unirobotcel en koppelde

deze aan een Lidköping 4B centerloze

rondslijpmachine uit 1975.Een slijpmachine uit 1975 die geautomatiseerd wordt komt niet vaak voor. Lerchenmüller en FMB durfden het

aan (foto’s: Klaus Hennecke)

Ook nieuwe machine geautomatiseerdLerchenmüller was tevreden met de oplossing van FMB en investeerde eind 2010 in een nieuwe

Mikrosa Kronos L660 (Körber Schleifring groep) inclusief een tweede FMB Unirobot. Deze ma-

chine slijpt excenterassen

met een lengte van 590 mm

en een diameter van 60 mm.

Deze excenterassen voor in-

spuitsystemen worden in

drieploegendienst geslepen.

Met een voorraad van tien

pallets met elk acht produc-

ten kan deze slijpcel in to-

taal 74 minuten vooruit.

Omdat deze cel met pallet-

wagens werkt, kan de be-

werkte stapel producten er

eenvoudig uitgereden wor-

den. Een nieuwe stapel staat

dan al klaar.

Ook een gloednieuwe Mikrosa Kronos L660 werd voorzien van een

FMB-robotcel Lerchenmüller Systeme is gespecialiseerd in

centerloos-, doorsteek-, vlak- en rondslijpen

Rondslijpmachine uit 1975 geautomatiseerd

36-41_TN 21-03-11 11:14 Pagina 38



De nieuwe Bosch rechte slijpmachines GGS 28 C Professional en

GGS 28 CE Professional zijn universele apparaten die overal ge-

bruikt worden waar kleine afbraam- of slijpwerkzaamheden uit-

gevoerd moeten worden. Nuttig bij de veelzijdige toepassingen

zijn vooral zijn compacte formaat en het gewicht van slechts

1,4 kg. Hierdoor liggen de rechte slijpmachines goed in de hand

en zijn ze ook voor slijpwerkzaamheden met één hand en voor

werkzaamheden op moeilijk bereikbare plaatsen bruikbaar.

De Bosch rechte slijpmachines zijn in twee varianten verkrijgbaar:

als GGS 28 C met een toerental van 28.000 min-1 en als GGS 28 CE

met variabel instelbaar toerental van 10.000 min-1 tot

28.000 min-1 voor veelzijdige toepassingen.


Infonummer: 64165

DraadsnijtappenDormer breidt het programma ‘multi-material

tools’ verder uit met nieuwe draadvormtappen

en draadsnijtappen voor verschillende draad-

soorten. De Spectrum-draadsnijtappen worden

vervaardigd uit poedermetallurgisch staal of uit

HSCo, voor een hoge stabiliteit en sterkte van

de snijkant. Ze worden voorzien van de beno-

digde oppervlaktebehandelingen of coatings

om een vloeiende snijbewerking te realiseren

bij minder snijkantsopbouw. Om een continu

productieproces te ondersteunen worden alle

gespiraliseerde Spectrum-tappen uitgevoerd

met een 3 radii profiel en een constante spaan-

hoek. Dit resulteert in de vorming van makkelijk

af te voeren, regelmatige, slanke spanen. Het

draadprofiel genereert weinig draaimoment en

daardoor wordt een langere standtijd bereikt

met uitstekende oppervlaktekwaliteit en mini-

male kans op breuk.


Infonummer: 64036

De Spectrum-draadvormtappen bieden een

spaanloze bewerking en een sterkere schroefdraad

voor gaten tot 3,5xD (foto: Dormer)

Stabiele gereedschaphouderHet nieuwe CoroCut QS-systeem van Sandvik Co-

romant wordt al gebruikt bij het conventioneel

draaien, maar is nu ook beschikbaar voor af-

steek- en groefsteekgereedschap. Het nieuwe

systeem is een alternatief voor conventionele ge-

reedschaphouders. Bij gebruik op machines met

verschuifbare koppen is een hoge productiviteit

gegarandeerd dankzij snelle gereedschapwis-

sels. In vergelijking met de twaalf stappen die

nodig zijn bij het vervangen van conventionele

gereedschaphouders uit één stuk, gebeurt dit bij

het QS-systeem efficiënt in twee stappen, waar-

door stilstand aanzienlijk wordt verkort. Dankzij

het ontwerp van de CoroCut QS, waarbij maar

één schroef moet worden losgedraaid om de

houder te vervangen, worden gereedschapwis-

sels met +/- 66% verkort. De gepatenteerde wig-

gen met veerbelasting garanderen een snelle en

veilige opspanning. Bovendien wordt het risico

op laten vallen van de houder gereduceerd. De

nieuwe houders voor afsteken en groefsteken

zijn beschikbaar met zittingen die geschikt zijn

voor wisselplaten in de groottes D, E, F en G. In

totaal bestaat het gamma uit 24 houders.

De CoroCut QS-houder is

geschikt voor afsteken en groefsteken (foto: Sandvik Coromant)

Universele slijpmachines

Precies werken met de GGS 28

C/CE Professional wordt door

het nieuwe spansysteem onder-

steund, waarbij de slijpstiften

zonder speling bevestigd worden

(foto: Bosch)


Infonummer: 63643

advertentie

36-41_TN 21-03-11 11:14 Pagina 39


De uitvoering met ‘gedeeld

bekerwerk’ is in principe

toepasbaar op alle Turbotecnica-

werpstraalinstallaties (foto:

Leering Hengelo)

Boorsysteem met wisselplatenMet het nieuwe wisselplatenboorsysteem HT

800 WP biedt Gühring een programma houders

en wisselplaten voor boringen in het diameter-

bereik van 11 mm tot 26 mm. Deze boren zijn

beschikbaar voor boordiepten van 3D, 5D, 7D

en 10D. De houders van het boorsysteem zijn

slijtvast vanwege het hoogwaardige materiaal

dat voorzien is van een vernikkeld oppervlak.

Vorm en afmetingen van de spiraalgroeven die

in de houder zijn aangebracht zorgen voor een

soepel spanentransport uit de boring, ook bij

grotere boordiepten. Met het oog op koeling

en smering zijn koelkanalen met een zo groot

mogelijke doorsnede aangebracht. Vervanging

van de wisselplaten is mogelijk in de machine

met slechts weinig handelingen. Dankzij de ma-

teriaalkeuze voor de houder kunnen de wissel-

platen vaker dan bij conventionele systemen

verwisseld worden, alvorens de houder van-

wege de slijtage van de plaatzittingen ver-

nieuwd moet worden. De stappen van 0,5 mm

waarmee de houderdiameters in het pro-

gramma oplopen reduceren slijtage en verho-

gen de stabiliteit.

Zie www.products4en-

gineers.nl

Infonummer: 64644

De HT 800 WP-serie

omvat wisselplaten voor

het boren van staal,

gietijzer en aluminium

(foto: Gühring)

Piëzotechnologie voor persenF. Hoffmann te Zwijndrecht introduceert een

geheel nieuwe piëzosignaaltechnologie (PSA)

voor stans- en omvormprocessen. De PSA-tech-

nologie is ontwikkeld door Unidor TRsystems in

Pforzheim (D) en is geschikt voor alle machines

voor stans-, persen omvormprocessen. Kracht -

analyse, controle op achtergebleven stansdeel-

tjes, banddikte, stempeldiagnose, vervorming,

scheurherkenning, trilling, contactgeluid en

zelfs energieoptimalisering: al deze functies

kunnen met behulp van de PSA-technologie

worden uitgevoerd. Het systeem maakt her-

kenning van vervormingsfouten tot 0,01 mm

mogelijk. Behalve voor persprocessen is het

nieuwe systeem in principe geschikt voor tal

van andere toepassingen. Zo worden proeven

genomen met de toepassing van het PSA-sys-

teem voor het bepalen van kortetijdbelastin-

gen op spuitgietmachines.


Infonummer: 64547

De polymeerlagers voor ronddraaitafels van Igus zijn smeermid-

delen onderhoudsvrije, montageklare oplossingen ter vervan-

ging van kogelgelagerde ronddraaitafels en draaibare koppelin-

gen. De robuuste, maar toch lichte Iglidur PRT-lagers voor rond-

draaitafels zijn corrosievrij. De geleidingselementen worden ge-

fabriceerd uit het tribologisch geoptimaliseerde materiaal Iglidur J.

Alle behuizingdelen zijn vervaardigd van aluminium (er zijn ook

versies van roestvrij staal (X5CrNiMo17-12-2)), de tegenlopende

oppervlakken van de ‘Iglidur’-glijelementen zijn hard geanodi-

seerd. Alle verbindingsschroeven zijn gemaakt van roestvrij staal.

De kleinste ronddraaitafels van Iglidur hebben een binnendia-

meter van 20 mm, de grote diameters tot 300 mm. Deze grootste

maat (PRT-01-300) is geschikt voor hogere belastingen en momen-

ten kan axiaal-statisch een belasting van 15.000 kg aan.


Infonummer: 61823

De draaitafellagers

zijn stijf,

gemakkelijk te

monteren en

slijtvast (foto: Igus)

Gedeeld bekerwerk

Robuuste draaitafellagers

Turbotecnica heeft een werpstraalinstallatie ontwikkeld met

een gedeeld bekerwerk. Hierdoor hoeft er geen put in de grond

en/of verhoging op het dak gemaakt te worden. In het geval

van een gedeeld bekerwerk zijn de gritreiniger en bunker lager

geplaatst en wordt het gereinigde straalmiddel via een tweede

elevator met dwarstransport naar de werpwiel(en) getranspor-

teerd. De hoeveelheid straalmiddel dat door de tweede elevator

en dwarstransport getransporteerd wordt is groter dan er door

de werpwiel(en) benodigd is. Op die manier is de toevoer ge-

waarborgd en gaat het teveel aan straalmiddel terug naar de

machine. Naast de genoemde uitvoering zijn de installaties te-

vens leverbaar met Atex-certificering, werpwielen met gebogen

schoepen voor een hogere straalintensiteit en klantspecifieke

wensen. Leering-Hengelo is de Benelux-dealer van Turbotecnica.


Infonummer: 64035

Het complete PSA-systeem bestaat uit één of (in de

regel) meerdere PSA-sensoren, een verzameldoos,

versterker en de digitale controlesystemen alsmede

modules voor het besturen, visualiseren en

controleren voor een uiterst zuinige en homogene

oliedosering (foto: Hoffmann)

36-41_TN 21-03-11 11:14 Pagina 40


Verticaal frezen en draaienDe nieuwe verticale freesmachine NBV 700 5X

van MAG Hüller Hille kan in MT-uitvoering

(mill-turn) behalve vijf-assig simultaan frezen

ook draaibewerkingen uitvoeren. Dankzij een

zwenkdraaitafel (C-as op A-as) kan de nieuwe

machine complexe werkstukken in één keer

compleetbewerken. De A-as (zwenktafel)

heeft een bereik van +90° tot -120° en de

draaitafel heeft een maximale snelheid van

1000 min-1. Hierdoor kan de machine boren,

frezen, schroefdraad maken en allerlei andere

draaibewerkingen uitvoeren. Het werkbereik

van de NBV 700 bedraagt 700 mm (X) bij

600 mm (Y) bij 500 mm (Z). De hoofdspil

maakt maximaal 12.000 min-1 en heeft een ver-

mogen van 15 kW. Het gietijzeren bed is dik-

wandig en sterk verribt en biedt een solide

basis voor de thermisch symmetrische Y-as.

Deze is samen met de Z-as-componenten ook

gebouwd uit gietijzer. Het door middel van

FEA-technieken statisch en dynamisch geopti-

maliseerd design biedt alle mogelijkheden

voor een snelle en dynamische verspaning met

een hoge nauwkeurigheid. MAG Hüller Hille

wordt in Nederland vertegenwoordigd door

De Ridder THO in Best.


Infonummer: 64101

De verticale freesmachine NBV 700 5X kan ook

draaibewerkingen uitvoeren (foto: MAG)

C O L O F O NMetaal MagazineOnafhankelijk vakblad voor ondernemers en leiding -gevenden in de metaalbranche, constructeurs en hoofdenvan technische diensten in industriële bedrijven. Technische,actuele en praktijkgerichte informatie over metaalproductie-technieken.Metaal Magazine is een uitgave van Eisma Industrialmediaen een voortzetting van Metaal en Kunststof.

Hoofdredacteur: ing. R. TombergRedactie: J. Aalberts, P. QuaedvliegBureauredactie: IkmediaVormgeving: ZeeDesignE-mail redactie: [email protected] redactie: +31 088 2944707Internet: www.metaalmagazine.nlAdres: Informaticaweg 3c, NL-7007 CP Doetinchem

Uitgave: Eisma Industrialmedia BV, postbus 361, 7000 AJ Doetinchem

Directie: E. van Hes, algemeen directeurB. Hoving, financieel directeurG. Tiecken, uitgeefdirecteur

Uitgever: H. Meinen

Marketing: I. Hammerman, tel.: +31 88 2944760

Advertentie-exploitatie:Sales: I. Bomhof, accountmanager binnendienst, tel.: +31 88 2944739, e-mail: [email protected]. te Nijenhuis, salesmanager buitendienst,tel.: +31 88 2944735, e-mail: [email protected]

Traffic:ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810,[email protected]

Abonnementeninformatie:Abonneeservice: Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven. Tel.: +31 88 2266648 , e-mail [email protected]: € 232 per jaar (excl. 6% BTW) (bij auto-matische incasso bespaart u € 3 administratiekosten). Dit isbij vooruitbetaling verschuldigd.Abonnementsprijs voor andere landen op aanvraag.Abonnementen kunnen op elk gewenst moment van hetjaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Op-gave via www.metaalmagazine.nl of via [email protected]. Opzegging dient schriftelijk en minimaal eenmaand voor het einde van de abonnementsperiode te ge-schieden. U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging.

Bankrelatie:Voor Nederland: Friesland Bank: 29.80.05.298Voor België: Postcheque Brussel: 000-0007463-91

Druk: Scholma Druk b.v.

©2011 Eisma Industrialmedia BV, Leeuwarden

Algemene VoorwaardenNiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ofovergenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek-tronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige anderemanier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming vande uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad opzorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld,evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijzeinstaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informa-tie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkeleaansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die hetgevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerdzijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordtmet nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd tegebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis enervaring en de te gebruiken informatie te controleren.



TerugkoppelingStuder-rondslijpmachineOp deze foto uit 1957 staat Fritz Studer bij het duizendste exemplaar van een Studer univer-

seel-rondslijpmachine van het type DB. Studer startte bijna honderd jaar geleden met de pro-

ductie van rondslijpmachines. Naast andere technologieën zoals het sjabloonfrezen en vlakslij-

pen, ontwikkelde Studer het universeel-rondslijpen steeds verder. Zo werd begin jaren veertiger

van de vorige eeuw de eerste hydraulisch aangedreven rondslijpmachine ontwikkeld, de RHU.

Aan het einde van de jaren zeventig introduceerde het bedrijf de RHU-CNC, later bekend als

S30-CNC. Deze machine ligt aan de basis van de nieuwste Studer-machine, de S41, die het Zwit-

serse bedrijf onlangs in Thun (D) aan de wereldpers presenteerde (foto: Studer AG)

36-41_TN 21-03-11 11:14 Pagina 41

De kern van iedere perfectie

is precisie. De bewerkings-

centra van Hermle zijn

precisiekrachtstations. Bij de

5-assen-technologie zijn wij

toonaangevend. Door onze

automatiseringstechniek en

onze betrouwbare service

zijn wij de ideale partner

wanneer het om frezen gaat.

Precisiekrachtstation

www.hermle-nederland.nl

Hermle Nederland B.V. · Moliérelaan 176 · NL-5924 AN Venlo-Blerick

Telefoon: 0773961761 · www.hermle-nederland.nl

Bezoekt u ons op de AMB van 28 september t/m 02 oktober 2010 in Stuttgart, Duitsland, hal 7, stand D52

_00_Hermle:basis adds MM 2010 27-08-10 11:21 Pagina 1

Probeer Metaal Magazine met 20% korting Metaal Magazine is het enige praktijkgerichte, technische vakblad voor de hele metalektro-branche dat alle aspecten van het metaalbe- en verwerken behandelt. Onafhankelijk van welke vereniging of organisatie dan ook houdt Metaal Magazine elke maand de lezers op de hoogte van technische ontwikkelingen, automatisering, materialen en branchenieuws. Wilt u ook profiteren van het voordelige Introductieabonnement? Vul dan onderstaande bon in en stuur deze zonder postzegel naar onderstaand adres. Of mail uw gegevens naar [email protected] Veel leesplezier en inspiratie!

Antwoordstrook introductieabonnement Metaal Magazine Ja, ik meld mij aan als nieuwe abonnee van Metaal Magazine en ontvang hierbij 20% korting en betaal

slechts 185,- in plaats van 232,- euro!

Naam:…………………………………………………. Postcode:……..………………………………

Adres:…………………………………………………. Telefoon:………………………………………

Plaats:…………………………………………………. Handtekening:………………………………

E-mail:………………………………………………….

U kunt de ingevulde bon opsturen naar Eisma Industrialmedia BV, antwoordnummer 155, 7000 VB Doetinchem. Abonnementen gelden tot wederopzegging. Opzeggingen dienen schriftelijk en tenminste 1 maand vóór verschijnen van het laatste nummer van de abonnementsperiode te geschieden. Prijzen gelden alleen voor Nederland, andere landen op aanvraag.

mailto:[email protected]�

Metaal Magazine 3 - 2011

Documents

Transcript of Metaal Magazine 3 - 2011