Met vrijwilligers blijf je bezig. Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

32
Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZEN Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw 1 Met vrijwilligers blijf je bezig Handleiding bij het spel - Voor jeugdhuizen van Formaat

description

Dit spel maakt deel uit van een breder project rond vrijwilligers. Enerzijds is de bedoeling van dit project mensen binnen de jeugdhuiswerking te doen nadenken rond het vrijwilligerswerk dat er plaatsvindt; dit is waar het gezelschapsspel toe dient. Anderzijds wil dit project ook duidelijk maken wat het jeugdhuiswerk met vrijwilligers is, het wil vrijwilligers zichtbaarder maken. Het is immers belangrijk dat vrijwilligers binnen de jeugdhuiswerking tot hun recht komen.

Transcript of Met vrijwilligers blijf je bezig. Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Page 1: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

1

Met vrijwilligers blijf je bezig

Handleiding bij het spel - Voor jeugdhuizen van Formaat

Page 2: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen

met uitdrukkelijke bronvermelding.

november 2007

Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzwDe Wittestraat 2, 2600 Berchem(T) 03 226 40 83 - (F) 03 226 40 [email protected] - www.formaat.berekeningnummer 001-0465548-24

Page 3: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

3

De idee voor het ontwikkelen van een ondersteuningsinstru-ment voor het vrijwilligersbeleid van jeugdhuizen kwam tot stand vanuit de ervaring dat veel jeugdhuizen met vragen zitten rond het aantrekken en behouden van vrijwilligers.Pasklare antwoorden bestaan er jammer genoeg niet, maar het kan wel al helpen even stil te staan bij de jeugdhuiswerking. Dat is wat dit spel jullie wil laten doen.

Dit spel maakt deel uit van een breder project rond vrijwilligers. Enerzijds is de bedoeling van dit project mensen binnen de jeugdhuiswerking te doen nadenken rond het vrijwilligerswerk dat er plaatsvindt; dit is waar het gezelschapsspel toe dient. Anderzijds wil dit project ook duidelijk maken wat het jeugd-huiswerk met vrijwilligers is, het wil vrijwilligers zichtbaarder maken. Het is immers belangrijk dat vrijwilligers binnen de jeugdhuiswerking tot hun recht komen.

Formaat wenst er jullie veel succes (en plezier) mee!

Voorwoord

Page 4: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

4

5789

1017

VoorwoordInhoudstafelEerst even ditHet spelRichtlijnen voor een kwartetspelDe thema’sMeer weten?! Uitleg bij de vragenBibliografie

Bijlagen Spelkaarten Themafiches Thematische overzicht

Inhoudstafel

Page 5: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

5

Een vrijwilligersbeleid?

Sommigen zullen de wenkbrauwen fronsen bij het lezen van dit woord, bij anderen zal een lichtje gaan branden. De bedoeling van dit spel is dat bij iedereen die het speelt, een lichtje gaat branden. Met vrijwilligers blijf je immers bezig!

Je vrijwillig inzetten voor een jeugdhuis is namelijk niet zo van-zelfsprekend, want waarom zou iemand zich inzetten als die inspanning niet wordt opgemerkt en geapprecieerd? Wees je hier bewust van; met vrijwilligers blijf je bezig!

En als dit nog niet overtuigend genoeg is om na te denken over een vrijwilligersbeleid, vergeet dan dit niet: zonder vrijwilligers, geen jeugdhuis. Zij zijn degenen die zich telkens weer inspan-nen om een toffe jeugdhuiswerking op poten te zetten, dankzij die vrijwilligers blijf je bezig!

Allemaal goed en wel als je nu begrijpt waarom je met vrijwil-ligers bezig blijft, maar wat houdt een vrijwilligersbeleid dan eigenlijk in?Het antwoord hierop staat niet helemaal vast, want geen enkele vrijwilliger is dezelfde en geen enkel jeugdhuis is hetzelfde. Bij-gevolg zal je beleid ook anders zijn dat het beleid van andere jeugdhuizen.

Toch zijn er twee richtvragen die je al aardig op weg kunnen helpen om te begrijpen wat een vrijwilligersbeleid is en wat het kan inhouden:

- ‘Welke mensen wil ik graag als vrijwilliger aantrekken?’ Omdat een van de hoofdprincipes van het jeugdhuiswerk is

dat het jeugdhuis dient open te staan voor alle soorten jon-geren, moet er met deze vraag omzichtig omgesprongen worden.

Toch zijn er enkele noodzakelijke kenmerken om actief te zijn binnen het jeugdhuiswerk, zoals het kunnen samen-werken en communiceren, constructief met kritiek kunnen omgaan, zich bewust zijn van de eigen referentiekaders om zo de andere te kunnen waarderen, durven experimenteren, bereid zijn tot leren… Afhankelijk van de functie die ingevuld dient te worden, kan dit profiel nog uitgebreid worden, maar bedenk wel dat het jeugdhuiswerk voor iedereen bestemd is en dat je de (nieuwe) vrijwilligers dus ook niet moet bedel-ven onder een berg eisen. Vanuit zijn of haar inzet kan een vrijwilliger trouwens snel en veel bijleren. Stimuleer hem of haar hier eerder in dan op voorhand al af te remmen.

- ‘Waarom zouden vrijwilligers bereid zijn om juist mijn organi-satie onbetaald hun vrije tijd te schenken?’

Voor wat hoort wat! Waarom komen jongeren in de eerste plaats naar een jeugd-

huis? Hoe komen ze ertoe de overgang te maken van bezoe-ker naar vrijwilliger? Waarom blijven ze actief binnen het jeugdhuis?

Al deze vragen verwijzen naar de sterkten en zwakten van het vrijwilligersbeleid binnen je jeugdhuis. Door even stil te staan bij de jeugdhuiswerking, vind je de antwoorden op deze bedenkingen misschien wel en dan kan je vanuit die antwoorden op zoek gaan naar kansen tot verandering en verbetering.

’De’ jeugdhuisvrijwilliger bestaat natuurlijk niet, maar toch zijn er algemene kenmerken of behoeften waaraan je jeugd-huiswerking kan tegemoetkomen om vrijwilligers aan te trekken, tevreden te houden, of zich beter te doen voelen binnen de werking. De functies, processen en principes van het jeugdhuiswerk kunnen je al goed op weg helpen om een antwoord te formuleren op de vraag wat vrijwilligers kan sti-muleren om zich voor de werking in te zetten.

Eerst even dit

Page 6: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

6

Een berg informatie, denk je nu, maar wat ben je daarmee?

Het doel van dit spel en deze handleiding is dat vrijwilligers, professionelen en zelfs bezoekers binnen een jeugdhuis op een leuke en creatieve manier stil kunnen staan bij wat vrijwilligers betekenen voor het jeugdhuiswerk en wat jeugdhuiswerk kan betekenen.

Veel plezier ermee.

Page 7: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

7

Om met dit spel te beginnen, moet de groep met minimum drie en maximum zeven zijn (al kan er per twee gespeeld worden).

Hoe je dit spel speelt, is afhankelijk van de tijd en het werk dat je erin wil steken. Wel is het de bedoeling dat er bij al deze vor-men aandachtig geluisterd wordt naar de mening van iedereen die meespeelt.

Het is ten slotte niet het hoofddoel om te winnen. Het belang-rijkste is dat de spelers nadenken over de vrijwilligerswerking en hoe deze op een aantrekkelijke manier verder uit te bou-wen.

Er zijn verschillende manieren waarop gespeeld kan worden. In overleg met de spelers en afhankelijk van de beschikbare tijd kunnen jullie kiezen voor…

1. Veel blabla, weinig…Jullie lezen gewoon de vragen in de handleiding en de groep vat de discussie aan, jullie vertellen jullie verhaal… Je kan hierbij kiezen om de extra uitleg ook door te nemen, of gewoon te fo-cussen op de richtvragen. Het spel zal hierdoor sneller gaan, maar misschien ook eerder vervelen. Om iedereen aan het woord te laten, is het een goede tip dat elk thema door een andere persoon wordt geleid. Dit wil zeggen dat iemand de vragen een voor een overloopt en eerst zijn of haar eigen mening formuleert en er vervolgens over waakt dat iedereen aan het woord komt en dat de opmerkingen genoteerd worden.

2. Een vluggertjeJullie kunnen ervoor kiezen om het kwartetspel te spelen, maar de extra uitleg in de handleiding niet op te nemen in het spel. Het voordeel hiervan is dat het spelen sneller gaat, maar de achtergrondinformatie of extra uitleg bij de vragen krijg je op deze manier niet. Zo duurt het spel een tweetal uur.

3. All the wayTenslotte kan ervoor gekozen worden om het spel volledig te spelen: nadat iedereen zijn eigen mening op de vraag gefor-muleerd heeft, wordt er gekeken naar de extra uitleg bij de betreffende vraag in de handleiding. Aan de hand hiervan kun-nen jullie misschien acties bedenken, aanvullingen maken of de discussie hervatten. Houd er rekening mee dat het spel op deze manier al snel twee à drie uur duurt. Maak dit mensen die je uitnodigt om te spelen ook duidelijk.

Wanneer je ervoor kiest ‘een vluggertje’ of het spel ‘all the way’ te spelen, lees dan de richtlijnen voor een kwartetspel.

Het spel

Page 8: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

8

1. Leg het thematisch overzicht (vanaf pagina 10) en de hand-leiding deel ‘Meer weten?! Uitleg bij de vragen’ in het mid-den van de tafel. Kies een viertal thema’s die jullie zeker wil-len behandelen. Jullie kunnen je keuze maken door de uitleg van de thema’s zoals die staat op het thematisch overzicht te lezen.

2. Schud de uitgeknipte kwartetkaartjes goed door elkaar en verdeel deze onder de spelers. Zorg dat iedereen evenveel kaarten heeft. De kaarten die overblijven, worden in het mid-den van de groep gelegd. De jongste speler begint te spelen.

3. De bedoeling is dat er zo snel mogelijk een ‘kwartet’ wordt verzameld, of met andere woorden, dat iemand vier richt-vragen van een thema bijeen sprokkelt. Dit kan door tijdens de spelbeurt een nummer van een bepaalde vraag aan een specifieke ‘bevraagde’ te stellen. De ‘vrager’ moet wel zelf minstens een kaart van dat thema hebben. Heeft de bevraag-de deze vraag, dan kan de vrager bij iemand een volgende kaart eisen. Wanneer de bevraagde de kaart niet heeft, wordt de bevraagde vrager en mag hij een kaart opvragen, tot ook hij fout gokt. Je kan er als vrager ook voor kiezen om in plaats van een kaart van een andere speler te eisen, er een van de stapel in het midden te nemen. Deze kaart mag je dan houden, maar de beurt gaat wel naar de speler links van je.

Een voorbeeldje hiervan: Jan (= de vrager) heeft al twee kaarten van het thema ‘Stoppen=droppen?!’. Hij wil nu kaart 4 van dit thema verkrijgen en vraagt deze aan Hanne. Wanneer Hanne (= de bevraagde) deze heeft, krijgt Jan ze en mag Jan aan Hanne of een andere speler een volgende kaart vragen. Jan mag zolang kaarten eisen totdat hij verkeerd gokt en de bevraagde de gewenste kaart niet kan voorleggen. Wanneer Hanne dus kaart 4 niet kan geven, mag zij vrager worden en een kaart eisen van een andere speler. Het principe herhaalt zich telkens weer.

4. Als iemand op deze manier vier kaarten van een thema heeft verzameld, heeft deze persoon een ‘kwartet’. Als het gaat om een thema dat jullie als groep hebben gekozen, mag de persoon met de kaarten het thema ‘leiden’. Dit wil zeggen: de overeenkomstige themafiche bij zich nemen, de vragen overlopen en de discussie op gang trachten te brengen. De vragen die op de themafiche staan en de uitleg die de hand-leiding per vraag bevat, kunnen de leider daarbij helpen. Het is echt belangrijk dat deze persoon het maximum uit het thema probeert te halen. Wanneer er hierbij discussies ontstaan, tracht hiervoor dan compromissen te zoeken en bedenk zo mogelijk concrete acties die tegemoet komen aan de opmerkingen, noden en wensen van de spelers. Gaat het om een kwartet van een thema dat niet werd gekozen, dan is dit ook een punt voor de speler die de kaarten heeft verza-meld. Deze kaarten worden echter zonder te bespreken opzij gelegd. Als er is op het einde tijd over, kunnen ze nog altijd hernomen worden.

5. Wanneer alle kwartetten zijn gevormd, is het spel ten einde. Degene met de meeste kwartetten is de winnaar van het spel. Het is raadzaam na te gaan of er wel degelijk iets uit de bus is gekomen tijdens het spelen van dit spel. Zijn de ideeën genoteerd, heeft iedereen zijn zegje kunnen doen, zijn de on-enigheden uitgeklaard… ? Als blijkt dat er nog iets ontbreekt, kan dit onderdeel nog (kort) hernomen worden.

Richtlijnen voor een kwartetspel

DUS, kort samengevat:

thema’s en uitleg bij de vragen op tafel leggen

kaartjes schudden en verdelen

kwartetspel spelen

gekozen thema compleet = thema leiden

meeste kwartetten aan einde spel = winnaar

wat heeft het spel nu opgeleverd?

Page 9: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

9

Hierbij volgt een korte toelichting van de verschillende thema’s.

Samen in het jeugdhuis. Of: Jeugdhuis:samen uit én thuisEen van de basisprocessen en -principes binnen het jeugdhuis is samenwerking. In welke mate is hiervan sprake binnen je jeugd-huis, hoe verloopt die samenwer-king, hoe wordt er omgegaan met

conflicten… Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Te-gelijkertijd is het een plaats waar jongeren zich thuis moeten kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te zijn en zichzelf te uiten.

Hoe ziet je jeugdhuis eruit? Of: Toogbeeld van een jeugdhuisHierbij komen vooral de ‘zakelijke’ vragen aan bod: hoe is de relatie met de gemeente, hoe staat het met het budget en wie heeft hier inspraak in… Het antwoord op deze vragen geeft aan hoe je jeugdhuis

werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie moge-lijkheden zijn…

Wat is vrijwilligerswerk in jouw jeugdhuis? Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda? In deze categorie komen vragen aan bod die betrekking hebben op welke rol vrijwilligers kunnen spelen binnen verschillende ver-enigingen, wat de spelers vinden

dat vrijwilligerswerk binnen het jeugdhuis betekent, over de wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen het jeugdhuis doen.

Werven van vrijwilligers. Of: Trek (het je) aan! Omdat er veel jeugdhuizen zijn die zich pas echt met een vrijwilligers-werving bezig houden wanneer er zich een tekort aan vrijwilligers voordoet, laat dit thema je stilstaan bij waarom iemand eigenlijk vrijwil-

liger zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden van vrijwilligers…

Vrijwilligers blijvend motiveren. Of: Hou ze b(l)ij!Vrijwilligers bijhouden, of voor een tijdje op hen kunnen rekenen, houdt in ze kunnen motiveren en tevreden houden. Bijhouden komt dus overwegend neer op ‘blij hou-den’. Hierin wordt stilgestaan bij

richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening wordt gehouden, die nagaan welke motivaties er allemaal kun-nen zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe met deze motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt aan bod.

Beëindigen van de samenwerking. Of: Stoppen=droppen?!Nog te vaak wordt er niet genoeg aandacht besteed aan het einde van de ‘carrière’ van de vrijwilliger, terwijl deze persoon zich toch hard heeft ingezet om de jeugdhuis-werking mee te maken tot wat ze

is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te besteden en hoe kan dit dan gebeuren? Wat kan de vrijwilliger overhouden aan de werking?Stoppen zou niet zomaar ‘droppen’ mogen betekenen, maar het dient een doordachte actie te zijn, niet enkel vanuit de vrijwil-liger, maar vanuit de hele jeugdhuiswerking.

Mix van thema’s. Of: ‘Achter de hand’-vragenIn deze categorie komen restvragen aan bod die vooral naar persoon-lijke wensen, ideeën… peilen. Ook vragen die niet onder de vorige the-ma’s vallen, zijn bij dit onderwerp geplaatst.

De thema’s

Het thematisch overzicht kan helpen om een selectie te maken aan het begin van het spel.

Page 10: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

10

Jeugdhuis: samen uit én thuis

1. Doe een brainstorm rond het woord ‘samen’ in het jeugdhuis. Bespreek deze woorden ach-teraf.

Het samenzijn, samenwerken en samenleven zijn belangrijke functies binnen het jeugdhuiswerk en het werd al eerder aangege-ven: geen jeugdhuis zonder verenigde krachten. De groep mensen binnen het jeugdhuis is meer dan de som van iedereen apart: elk heeft zijn eigen mogelijkheden, maar doordat er zoveel mogelijk-heden bij elkaar komen, verkrijgt het jeugdhuiswerk net dat beetje extra. Door het samenwerken krijg je de mogelijkheid je eigen ta-lenten, ideeën… te versterken en verder te ontwikkelen. Of leer je net je ideeën aan te passen of beter te verwoorden.

Samenzijn begint met een open houding tegenover elkaar. Sa-menwerken veronderstelt dan weer samen verantwoordelijkheid opnemen, de werking samen vorm geven, hierin eigen keuzes ma-ken en tegelijkertijd overleggen met de andere. Het jeugdhuis is er voor en door jongeren. Door samen te leven in het jeugdhuis, samen feestjes en activiteiten te organiseren en verantwoordelijk-heid op te nemen ontwikkelen gedeelde afspraken, waarden en normen. Je krijgt er een plaats (het jeugdhuis) en geeft er beteke-nis aan.In het jeugdhuis krijg je de kans om je vrienden- en kennissenkring uit te breiden. Door dit ‘sociale netwerk’ kan je jezelf ontwikkelen en wanneer er iets misloopt, is dit netwerk het vangnet waardoor problemen plots minder erg kunnen lijken of makkelijker worden opgelost.

2. Wie Wie zit er in het jeugdhuis, zowel bezoe-kers als vrijwilligers?

Gezien er binnen de jeugdhuiswerking zo weinig mogelijk onder-scheid gemaakt wordt tussen de verschillende jongeren en de ver-schillen tussen hen als iets goed gezien worden, is het goed dat dit ook aan vrijwilligers en jongeren toe duidelijk gemaakt wordt. Het jeugdhuis wordt gezien als een experimenteerruimte voor de late-re wereld; hopelijk een wereld waarbij verschillen tussen mensen als iets goed worden gezien.

Als jongeren op een positieve manier met deze verschillen leren omgaan, kan dit een eerste voorzichtige stap betekenen naar een betere toekomst in de multiculturele samenleving.

3. Gebeurt in het jeugdhuis alles in samenwer-king of is er ook ruimte om iets alleen te on-dernemen?

Ook al is ‘samen’ een van de belangrijkste woorden binnen de jeugd-huiswerking, toch moet beseft worden dat ‘alleen’ voor sommigen een opluchting kan zijn. Samenwerken mag ook geen verplichting worden. Geef je vrijwilligers ook de kans om af en toe zich alleen te kunnen uitleven binnen een taak, wanneer zij dit wensen.

4. Hoe gaan jullie om met conflicten?

‘Een van de jongens binnen het jeugdhuis is dronken en hangt rond een groepje meisjes. Zij laten hem wat links liggen, maar op een gegeven moment komt de vriend van een van de meisjes binnen. Hij ziet de andere jongen rond zijn vriendin hangen en kan hier he-lemaal niet mee lachen. Hij verkoopt hem een dreun in zijn gezicht. De dronken jongen reageert niet meteen, maar het is duidelijk dat iemand zal moeten ingrijpen, om te vermijden dat de situatie uit de hand loopt.’

‘Jeugdhuis Xienix heeft een grote groep vrijwilligers en bezoekers en heeft nooit veel problemen gehad in verband met een tekort aan volk. Nu is er in het jeugdhuis sinds enkele maanden een nieuw bestuurslid, Pieter, die zich echt wel als het ‘hoofd’ ziet en zo veel mensen tegen hem in het harnas jaagt. De sfeer tijdens vergaderin-gen is aan het verzieken en het lijkt nog maar een kwestie van tijd voor de anderen beginnen af te haken. Iedereen is dezelfde mening aangedaan, maar er is niemand in de groep die zich geroepen voelt om erover te beginnen. Uiteindelijk doet Pieter ook wel heel veel voor het jeugdhuis en dat beseffen de andere jongeren ook…’

Meer weten?! Uitleg bij de vragen

Page 11: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

11

‘De jongeren in Den Appel vinden het moeilijk om bezoekers drank te weigeren, ook wanneer ze duidelijk dronken worden. De laatste tijd lijkt het echter echt uit de hand te lopen: er zijn er al enkelen ziek geweest en de sfeer gaat er ook niet op vooruit. Kunnen ze drank weigeren, hoe kunnen ze ervoor zorgen dat jongeren niet dronken worden, is het nodig hier een activiteit rond te maken of kunnen ze gaan samenwerken met iemand buiten het jeugdhuis, die beter weet hoe om te gaan met dit probleem?’

Dé oplossing bestaat niet wanneer je jeugdhuis te maken krijgt met conflicten binnen de groep, of met agressieve en/of dronken jongeren. Alles hangt af van de situatie waarin je je bevindt. Wel kan het een gouden tip zijn om de dingen niet te veel op te bla-zen, erover te praten (wanneer iedereen gekalmeerd is) en om ook het gebeurde te kunnen vergeven. Het is ook belangrijk om als een groep op te treden bij problemen en om elkaar te onder-steunen, zodat jullie achteraf vooral het gevoel hebben dat het voorval niet enkel negatief was. Problemen en het oplossen van problemen kunnen je als groep sterker en rijker maken.

Toogbeeld van een jeugdhuis

1. Wat is de doelstelling van jullie jeugdhuis?

In een jeugdhuis ontwikkelen jongeren een positiever beeld over zichzelf, doordat ze er al (mee)doende leren, ze er zichzelf mogen en kunnen zijn. Het jeugdhuiswerk biedt jongeren kansen, er moet veel kunnen en gebeuren binnen het jeugdhuis. Het is een plek waar je elkaar leert kennen en met elkaar omgaat, waar mensen leren opkomen voor elkaar en voor de belangen van het jeugdhuis. Wie naar het jeugdhuis komt, wordt gestimuleerd om verantwoordelijk-heid op te nemen. Sleutelwoorden daarbij zijn participatie en inzet.Bovenal wil het jeugdhuis een plek zijn waar jongeren zich thuis voelen en waar ze zo samen een eigen jeugdsubcultuur kunnen ontwikkelen. Ook het jeugdhuis zelf levert een bijdrage aan die cultuur door de keuzes die gemaakt worden in activiteiten, de muziek, inrichting… Deelnemen aan activiteiten is een manier om

je uit te drukken. Het versterkt de (vriendschaps)banden tussen jongeren en kan bijdragen tot een betere samenleving.

Een aantrekkelijke werking is er een die tegemoet komt aan deze positieve aspecten. Het is belangrijk te beseffen dat deze werking door iedereen anders wordt ingevuld. Je hiervan bewust zijn en hier trachten rekening mee te houden door genoeg afwis-seling in het jeugdhuis toe te laten, is een belangrijke stap in de goede richting.

2. Hoe zit het met de communicatie tussen vrijwilligers onderling, tussen vrijwilligers en bezoekers, met toekomstige bezoekers of vrij-willigers…?

Is er een ledenblad of een website? Worden er folders rondge-dragen binnen de gemeente? Letten jullie erop dat je de buurt-bewoners informeert omtrent activiteiten? Is er in het jeugdhuis een ideeënbus en werkt dit communicatiemiddel? Enkele leuke informatie- of communicatiecampagnes kan je terugvinden in de handleiding ‘Vrijwilligers aantrekken is een kunst’ van de Steun-punten vrijwilligerswerk1.

3. Wat is de relatie met de gemeente?

Sinds 1993 is het jeugdwerk een gemeentelijke aangelegenheid. Dit houdt in dat de subsidiegelden vanuit de Vlaamse overheid worden verdeeld onder de gemeenten, die dit op hun beurt verdelen on-der de verschillende jeugdverenigingen in de gemeente. Dit maakt communicatie tussen de jeugdverenigingen, waaronder het jeugd-huis, en de gemeente noodzakelijk. Zo moet er driejaarlijks een jeugdwerkbeleidsplan opgemaakt worden in samenwerking met de verschillende jeugdverenigingen, betrokken jongeren, kinderen en deskundigen in jeugdaangelegenheden. Ook de jeugdraad is een deel van de link tussen gemeente en jeugdhuis. Hierin komen verschillende jeugdverenigingen samen met mensen binnen de gemeente die in verband staan met de jeugdwerking.

4. Hoe tevreden zijn de mensen in het jeugd-huis?

Ook al loopt alles goed binnen het jeugdhuis, het kan nooit kwaad om af en toe eens te vragen naar de mening van bezoe-kers en medewerkers over de gang van zaken. Soms zijn zulke onderwerpen gemakkelijker ter sprake te brengen tijdens een gewone babbel achter de toog. Op vergaderingen zullen sommige mensen misschien minder snel hun mening durven zeggen, terwijl deze wel degelijk van belang kan zijn voor een betere jeugdhuiswerking. Vat opmerkingen ook niet meteen op als negatief, maar eerder als een nuttige tip voor een nog toffer jeugdhuis.

Page 12: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

12

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

1. Wat versta je onder vrijwilligers en vrijwilli-gerswerk?

Wat wint de vrijwilliger zelf bij zijn of haar inzet? Ten eerste krijgt de vrijwilliger de mogelijkheid te tonen wat hij of zij kan, en het vrijwilligerswerk kan de kans bieden die talenten verder uit te bou-wen. Het is dus een vorm van sociale, creatieve… zelfontplooiing. Vrijwilligerswerk bezorgt de vrijwilliger kennis, ervaring en vaar-digheden, het bevordert zijn of haar contacten en levert erkenning op. Vrijwilligerswerk blijkt het zelfrespect te verhogen en komt tegemoet aan de behoefte om van elkaar te leren.

De vrijwilliger zelf heeft vaak een sterke persoonlijke motivatie om het werk te doen en dit is op zich al een grote meerwaarde; het is niet het geld dat hem of haar drijft en de bijdrage kan hier-door langduriger en intenser of enthousiaster zijn. Ook de ‘erva-ringskennis’ die de vrijwilliger heeft, of opdoet, is een belangrijk pluspunt.

Vrijwilligerswerk wordt ook belangrijk geacht in het verkrijgen, behouden of versterken van een solidaire samenleving. Het vrij-willigerswerk en jeugdhuiswerk worden hierbij gezien als onder-deel van de ‘sociale ruimte’. Zonder deze sociale ruimte, zou er minder gemeenschapsgevoel of een verminderd gelijkwaardig samenleven kunnen zijn.

Deze positieve effecten van vrijwilligers(werk) zal je enkel zien wanneer je de vrijwilliger ten eerste de kans geeft te tonen wat hij in zijn mars heeft en ten tweede, wanneer je jeugdhuis een de-gelijk vrijwilligersbeleid heeft. Inderdaad, ook hieruit blijkt weer: voor wat hoort wat! Vooraleer je vrijwilligers je zullen willen laten ontdekken wat ze allemaal waard zijn, zal jij ook aan hen moeten bewijzen dat je hiervoor waardering hebt. Met vrijwilligers moet je bezig blijven. Communicatie met de vrijwilligers is daarom een sleutelwoord: wat verwachten zij, waar hebben ze nood aan, wat vinden ze goed en slecht aan de werking, wat werkt belemme-rend…?

Let er ook op dat je niet alles in regeltjes gaat gieten. Al is een minimum aan afspraken nodig, het gevoel hebben dat er nog veel meer mogelijk is, is een van de drijvende krachten van de jeugd-huiswerking.

2. Doe een pictionary rond de verschillende ta-ken die er in het jeugdhuis zijn.

Het kan ook nuttig zijn om te kijken naar de ‘eigenschappen’ van de mensen die op je lijst staan. Wanneer deze groep bijvoorbeeld een vriendenkring vormt, zonder dat er anderen bij betrokken zijn, kan dit er op langere termijn voor zorgen dat er geen vernieuwing binnen de organisatie kan plaatsvinden. Zijn het vooral oudere jon-geren, dan kan het nuttig zijn eens tussen de bezoekers te gaan zoeken naar ‘jong bloed’. Zijn er weinig vrijwilligers, maar nemen die elk veel verantwoordelijkheid op? Ga dan na of ze hier wel ge-lukkig mee zijn, probeer hun takenlast eventueel te verminderen. Samenwerken en zo het jeugdhuis samen dragen, is namelijk een belangrijke pijler binnen het jeugdhuis. Zijn er vrijwilligers bij die regelmatig hun steentje bijdragen? Wat kan dit naar de toekomst toe betekenen? Ook plannen is belangrijk voor de continuïteit van een jeugdhuiswerking.

3. Stel jullie volgende situatie voor: na een fuif heeft niemand nog zin om op te kuisen. Wie neemt initiatief, hoe reageert de groep…

Het kan misschien een goede oplossing zijn om taken samen te doen, ook die taken die niet graag gedaan worden. ‘Samen’ bete-kent immers sneller én leuker! Zorg ook voor voldoende flexibiliteit binnen je taken: het is maar eerlijk als ook de minder aantrekkelijke taken door iedereen eens uitgevoerd worden en als iedereen zowel van de leuke als van de minder leuke taken kan ‘genieten’. De jeugdhuiswerking tracht immers een democratische structuur te zijn! Een andere nuttige tip is aan zoveel mogelijk taken een zinvolle invulling te geven, of ze amusanter te maken dan ze zijn. Waarom zou de ‘opkuis’ saai moeten zijn als je er af en toe eens een zeep- en watergevecht van kan maken?Tenslotte is het ook belangrijk om duidelijke afspraken te maken over deze klussen en erover te waken dat ze wel degelijk worden uitgevoerd. Onenigheden hierover kunnen het best meteen aange-kaart worden, want anders kunnen ze tot grote frustraties leiden.

4. Waar halen jullie informatie over bijvoorbeeld wetgeving?

Meer over de wetgevingen die van toepassing zijn op de jeugdhuis-werking, kan je vinden op www.formaat.be , onder ‘Jeugdhuis & wet’. Onder deze link staat een handige én verstaanbare samen-vatting van de verschillende wetteksten. Je kan ook altijd bij de medewerkers van Formaat terecht voor meer gerichte informatie (en dan niet enkel over wetgeving).

Page 13: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

13

Trek (het je) aan!

1. Waarom zijn jullie vrijwilliger geworden of waarom blijf je liever bezoeker?

2. Zoeken jullie nieuwe vrijwilligers of wordt hier niet bij stil gestaan?

Vaak gaan jeugdhuismedewerkers ervan uit dat vrijwilligers wel vanzelf komen en gebruiken dan ook de ‘simpele technieken’ om vrijwilligers te werven: de bezoekers vragen om enkele uren mee te staan achter de toog, een activiteit mee te begeleiden… Zo rollen de meesten in het vrijwilligerswerk. Toch is het soms niet slecht om eens een echte ‘wervingscam-pagne’ op te zetten. Het evalueren van de eigen werking wordt dan meestal de eerste grote opdracht; wat hebben we de vrijwil-ligers te bieden, wat zouden we hen willen aanbieden en wat heeft de jeugdhuiswerking nodig? Stel de werking in vraag en pas deze zonodig aan. Pas daarna kan je beginnen met de ‘campagne’. Ga je voor een klassieke techniek, zoals folders verdelen, adverten-ties plaatsen… of meer voor een ‘we trekken er op uit’-techniek, waarbij je de werking aan een ruimer publiek gaat voorstellen om zo mensen warm te maken voor de jeugdhuiswerking. Er zijn ook de zogenaamde ‘piektechnieken’, waarbij je een actie gaat orga-niseren in de buurt van de werking, een zoektocht op poten zet, zodanig dat er nieuwe mensen worden betrokken bij een jeugd-huisactiviteit…

Als deze technieken je wel wat lijken, of je wil er meer over te weten komen en nog andere ideeën opdoen, is het zeker de moeite waard een kijkje te nemen in de handleiding ‘Vrijwilli-gers aantrekken is een kunst’, uitgegeven door de Steunpunten Vrijwilligerswerk. Je kan deze handleiding gratis bestellen bij de Steunpunten Vrijwilligerswerk, of deze downloaden op hun website: www.vrijwilligerswerk.be

Wanneer je campagne voert, is het belangrijk om dit op verschil-lende manieren te doen. Niet iedereen leest plaatselijke krant-jes of komt op de website van het jeugdhuis. Je hebt het minst kans op succes door enkel binnen het jeugdhuis actie te voeren. Hoe meer manieren je uitprobeert om jongeren te bereiken, hoe groter de kans op succes wordt.

Een voorbeeld uit jeugdhuis Xienix kan dit duidelijk maken. Ze wa-ren daar al een tijdje op zoek naar ‘jong bloed’ om de huidige ploeg van medewerkers te versterken en uiteindelijk hun taken over te nemen. Ze hadden al veel geprobeerd: affiches in het jeugdhuis waarop hun oproep stond, het aanspreken van de bezoekers en een oproep in het gemeentekrantje. Veel succes had dit niet: in het jeugdhuis kwamen vaak dezelfde mensen en de meesten ervan hadden wel al meegewerkt in het jeugdhuis en wilden niet opnieuw herbeginnen. Het gemeentekrantje kon ook niet helpen om nieuwe mensen aan te brengen, het bleek voor veel jongeren een te grote stap om te bellen naar de jeugdhuisverantwoordelijke.Totdat twee jaar geleden enkele medewerkers het idee kregen om op een speciale manier actie te voeren; ze zouden de aandacht trekken en zo mensen aanspreken om het jeugdhuis te bezoeken en om vrijwilligers aan te trekken. Hun zoektocht naar leuke ac-ties op internet leidde tot het volgende ‘promoplan’, waar veel tijd, moeite en samenwerking in kroop, maar de resultaten waren er dan ook naar.In de jeugdraad stelden Lore en Bram voor om, samen met de an-dere verenigingen in het dorp, een soort opendeurdag op te zet-ten. De samenwerking met andere organisaties, kon ertoe leiden dat er meer reclame gemaakt kon worden (via de verschillende verenigingen mond-aan-mond-reclame, in de plaatselijke krant-jes, overal grote affiches, reclame via mails en op verschillende websites…) én dat ook een ander publiek werd aangesproken dan het huidige jeugdhuispubliek. Het jeugdhuis kon op deze ma-nier meer aandacht trekken. De tweede stap was op die dag een spectaculaire activiteit te organiseren die verschillende mensen aansprak. Het jeugdhuis koos voor een ‘Water Adventure’, een avontuurlijk parcours met veel water. Inschrijven vooraf was niet nodig. Rondom het parcours hingen foto’s op van activiteiten van het jeugdhuis, van de vrijwilligers en de bezoekers. De mensen die het jeugdhuis bezochten, kregen de kans muziek te draaien onder begeleiding van de ‘jeugdhuis-DJ’, er werd uitgelegd hoe je een pintje moest tappen, een vat moest aansluiten, je kon zelf voorstellen doen voor activiteiten… Tijdens de dag stond er een barbecue-kraam en de dag werd afgesloten met een fuif in het jeugdhuis, waarop de vrijwilligers van andere organisaties ook meehielpen.

Deze actie heeft haar vruchten afgeworpen, de opendeurdag had de belangstelling gewekt voor de activiteiten van het jeugd-huis (en voor de andere verenigingen) en er waren nieuwe be-zoekers gekomen, die ook geïnteresseerd bleken om mee te werken. Ondertussen is deze opendeurdag een jaarlijks succes geworden, en dat dankzij de samenwerking met de verschil-lende organisaties in de gemeente en met de gemeente zelf.

Page 14: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

14

3. Hoe kies je wie vrijwilliger wordt en wie niet?

Centraal binnen de jeugdhuiswerking is de openheid, waarbij nie-mand uitgesloten wordt. Diversiteit wordt in de jeugdhuiswerking gezien als iets positief, maar je moet er wel wat voor doen. Zorg daarom zeker voor voldoende variatie in je aanbod.Deze openheid geldt niet alleen naar bezoekers toe, ook ‘dé vrij-williger’ bestaat niet. Variatie kan je werking ten goede komen. Het jeugdhuis dient te werken volgens het principe van ‘zelfor-ganisatie’: het is niet de bedoeling dat iemand bewust structu-ren aanbrengt, maar wel dat het mogelijk wordt gemaakt dat het jeugdhuiswerk zichzelf organiseert. Belangrijk hierbij is dat je als medewerker jongeren de kans geeft zich te ontwikkelen, zich te ontplooien en talenten te ontdekken. Het kan natuurlijk niet ontkend worden dat er voor bepaalde taken, zoals die van voorzitter, penningmeester… enkele vaar-digheden of ervaring nodig zijn. Toch is het beter je ook hier niet op blind te staren: iemand kan mits het nodige geloof , ver-trouwen en voldoende motivatie snel in zijn of haar rol groeien. Binnen Formaat worden er dan ook cursussen voorzien die op deze vaardigheden focussen.

Binnen het jeugdhuis gaat men ervan uit dat jongeren de nodige ‘bagage’ kunnen verwerven en verder ontwikkelen om de be-langrijkste uitdagingen in het jeugdhuiswerk aan te kunnen. Een gunstige en stimulerende omgeving is cruciaal in dit proces; het jeugdhuis dient daarom aanzien te worden als een experimen-teerruimte, een laboratorium of oefenplaats.

4. Hoe worden nieuwe vrijwilligers ingewijd?

Net zoals bij de voorgaande vraag, is hierbij de boodschap: onder-schat de mogelijkheden van de jongeren niet! Jongeren vertrek-ken binnen het jeugdhuiswerk meestal vanuit de ervaringen en mogelijkheden die ze al bezitten en zullen via allerhande uitdagin-gen meer kennis opdoen, vaardigheden bijleren en houdingen wij-zigen of versterken. Geef hen de mogelijkheid zich te ontplooien, verstik hen niet.

Hou ze b(l)ij!

1. Waarom doen jullie dit vrijwilligerswerk al een tijdje?

Wanneer men het heeft over het jeugdhuiswerk afstemmen op de vrijwilligers, verwijst men algauw naar de motivaties voor vrijwil-ligerswerk. Over motivaties is er vanuit de praktijk al veel gezegd en geschreven. We lichten dit kort toe.

Traditioneel verwijst men binnen vrijwilligerswerkingen al snel naar de tweefactorentheorie van Herzberg, waarbij een onder-scheid wordt gemaakt tussen ‘instandhoudende’ en ‘motiverende’ factoren. Instandhoudende factoren zijn kenmerken van de wer-king of van het omgaan met vrijwilligers die kunnen leiden tot ontevredenheid, omdat ze het bevredigen van behoeften kunnen afremmen. Motiverende factoren zorgen voor tevredenheid en houden vrijwilligers langer betrokken bij de werking. Voorbeel-den van motiverende factoren zijn succeservaringen, erkenning en waardering, vooruitgang… Instandhoudende factoren kunnen (slechte) intermenselijke relaties, (slechte) beloning, (slechte) arbeidsomstandigheden… zijn. Wanneer de beloning bijvoorbeeld slecht is, wordt deze factor een struikelblok. Anderzijds zijn de instandhoudende factoren ook niet extra motiveren wanneer ze wel toegepast worden; ze worden dan eerder als ‘vanzelfspre-kend’ beschouwd. De boodschap binnen de jeugdhuiswerking is de volgende: zorg ervoor dat de ‘instandhoudende factoren’ niet verzwakken en wanneer deze basis stabiel is, richt dan je inspan-ningen op de motiverende factoren.

Clary en Schnyder wijzen op nog andere motivaties. Een eerste reden voor vrijwilligerswerk kan het uitdrukken van belangrijke waarden zijn, zoals het rekening trachten te houden met anderen.Ook meer leren over de wereld of het trainen van tot dan toe on-gebruikte vaardigheden kunnen een motivatie vormen. Dat vrijwil-ligerswerk ertoe kan bijdragen dat mensen zich beter voelen over zichzelf, is ook een bemoedigende factor.

Page 15: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

15

Vooral voor de jonge vrijwilliger in het jeugdhuis kan het belang-rijk zijn om het jeugdhuiswerk te kunnen gebruiken als een opstap voor een verdere job of loopbaan. Het opdoen van werkervaring is met andere woorden ook motiverend. Tenslotte kan het (jongeren)vrijwilligerswerk ook gebruikt worden ter versterking van relaties of als een uitlaatklep, waardoor negatieve gevoelens ver-minderd kunnen worden of waardoor aan persoonlijke problemen een plaats gegeven kan worden. Al deze motivaties kunnen zowel afzonderlijk als in verschillende combinaties voorkomen en zijn ook afhankelijk van persoon tot persoon.Gezien het gedrag van jongeren niet zomaar in regeltjes is te gieten en er dus geen kant-en-klare oplossingen zijn om vrijwil-ligers te motiveren, is het belangrijk de mogelijkheden open te houden, zodat jongeren zich begrepen en aanvaard voelen en weten dat ze binnen het jeugdhuis de kans krijgen om zichzelf te zijn en hun motivaties binnen het jeugdhuis te verwezenlijken

Cockx heeft het over ‘ecocipatief handelen’, dat het motiveren in vrijwilligerswerk ook kan verklaren. Betekend leren maakt daar-van de kern uit. Jongeren zetten zich in voor het jeugdhuis en geven op die manier betekenis aan de wereld rondom hen of zo proberen ze van betekenis te zijn in de wereld. Zo leren ze ook bij.Jongeren vertrekken volgens deze theorie vanuit hun onmiddel-lijke omgeving waarin ze de mogelijkheid krijgen om dingen uit te proberen. Wat de jongeren bijleren, sluit meestal aan bij hetgeen zij al weten, kunnen of doen. Als een jongere in het jeugdhuis bijvoorbeeld muziek wil draaien, is dat om zichzelf te tonen en een plaats te verwerven in het jeugd-huis. Door zijn eigen interesses uit te spelen, wil hij iemand van betekenis worden binnen de groep. Een gevolg hiervan is dat de jongere door het draaien in het jeugdhuis, bijvoorbeeld beter zal le-ren mixen, nieuwe muziek zal leren kennen, tips zal krijgen van an-deren waardoor hij steeds beter wordt in het draaien van plaatjes.

De motivatie om bezig te zijn met en/of binnen het jeugdhuis, is om zichzelf te kunnen tonen en bewijzen. De taak van het jeugd-huiswerk kan er dan uit bestaan om de kans te bieden initiatief te nemen en dingen uit te proberen, aanmoedigen om een eigen weg daarbinnen te zoeken.

2. Worden je vrijwilligers uitgedaagd in het werk of gaat het enkel en alleen om routine?

De uitdaging voor het jeugdhuiswerk bestaat er bij dit thema uit om te kijken waaraan de vrijwilliger nood heeft en signalen hierover op te vangen. Je moet erop letten dat de vrijwilliger wordt uitgedaagd, zodat zijn of haar werk niet gaat vervelen. Tegelijkertijd moet je er ook over waken dat het werk niet te veel wordt, of dat de uitdaging de vrijwilliger niet afschrikt. In de praktijk komt het erop aan om een evenwichtige uitdaging te zoeken, in overleg met de vrijwilligers zelf. Je moet je er ook van bewust zijn dat de behoeften van de vrijwilligers verande-ren, dus zal je af en toe moeten nagaan of de vrijwilliger zich nog wel steeds goed voelt bij het werk dat hij doet.

3. Hoe worden vrijwilligers beloond?

‘Jeugdhuis De Pollepel bestaat al enkele jaren en heeft nooit iets speciaal gedaan om haar vrijwilligers te belonen. Er is al-tijd genoeg volk geweest om te helpen en ook nu nog zijn er geen echte problemen in het vinden en behouden van vrijwil-ligers. Wanneer de jongeren in het bestuur gevraagd wordt wat ze doen om hun vrijwilligers te belonen, kijken ze vreemd op. Vrijwilligerswerk doe je toch uit je eigen vrije wil; het is geven en beloond worden via het werk dat je kan verrichten. Het is toch niet nodig om nog eens speciale activiteiten in te richten voor de medewerkers?’

‘In Den Appel zien ze het ietwat anders dan bij De Pollepel. Zo geven ze een kilometervergoeding voor jongeren die naar ver-gaderingen komen, zorgen ze ervoor dat de jongeren die mee-helpen extra drankbonnen krijgen en twee maal per jaar doen ze iets origineels met alle medewerkers: gaan paintballen, een etentje… Het is niet omdat ze hun vrijwilligerswerk zogezegd belangeloos uitvoeren, dat je hen niet op een speciale manier hoeft te tonen hoezeer je dit waardeert.

4. Krijgen de vrijwilligers zelf de mogelijkheid om van taak te veranderen wanneer ze hier zin in hebben?

Jongeren moeten in het jeugdhuis op eigen initiatief en volgens hun eigen wensen kunnen handelen. Dit houdt in dat ze ook de kans moeten krijgen te veranderen van taak. De werking van het jeugdhuis moet vertrekken van de interesses, wensen of talen-ten die iemand heeft en is steeds gericht op het ontwikkelen en benutten van de mogelijkheden van zijn bezoekers en vrijwilli-gers.

Page 16: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

16

Stoppen=droppen?!

1. Hoe lang blijven vrijwilligers ongeveer binnen de werking of varieert dit?

Momenteel is er binnen het verenigingswerk veel sprake van de zogenaamde ‘nieuwe’ vrijwilliger die als tegengesteld wordt ge-zien aan de ‘traditionele’ vrijwilliger. De nieuwe vrijwilliger zou korter actief blijven binnen de vereniging van zijn keuze en ver-volgens overschakelen naar een andere vereniging, die meer te-gemoetkomt aan zijn of haar veranderende eisen. In tegenstelling tot de traditionele vrijwilliger, zou de nieuwe vrijwilliger het vrijwil-ligerswerk meer zelf trachten te sturen. Men stelt het wel heel cru: de nieuwe, individualistische vrijwilligers zijn slecht voor het verenigingsleven, terwijl je op de traditionele vrijwilliger tenmin-ste kon rekenen. Het was gemakkelijker een vereniging te laten voortbestaan, gezien het vrijwilligerswerk altijd kon doorgaan op dezelfde manier.

In de realiteit is dit verschil niet zo groot of belangrijk. Ten eerste is het onderscheid tussen ‘traditionele’ en ‘nieuwe’ vrijwilliger he-lemaal niet zo duidelijk aanwezig. Ook vroeger zullen mensen zich slechts voor korte termijn hebben ingezet en nu zijn er ook nog steeds mensen die zich hun leven lang inzetten voor de vereniging waar de ouders ook actief bij waren, zonder zich hier veel vragen bij te stellen. Ten tweede hoeft de zogenaamde nieuwe vrijwilliger niet het einde van de werking te betekenen: hij of zij is zich heel bewust van wat er te doen is en zal zich misschien minder lang, maar daarom niet minder succesvol inzetten. Ten derde vormt deze zogenaamde kloof tussen vroeger en nu vooral een probleem omdat men ervan uitgaat dat het niet nodig is om de eigen jeugd-huiswerking in vraag te stellen. Waarom raakt een vrijwilliger uitgekeken op de werking? Wat kan ons jeugdhuis hem of haar nog meer bieden?

2. Doen jullie iets speciaal voor de mensen die stoppen?

3. Houden jullie contact met de vroegere vrijwil-ligers of niet?

Er zijn verschillende redenen om degelijk afscheid te nemen van je vrijwilligers en om contact met hen te blijven houden. Zij zijn degenen die de jeugdhuiswerking zolang mee hebben hel-pen dragen, die het jeugdhuis mee gemaakt hebben tot wat het nu is. Op een speciale manier afscheid nemen, maakt zichtbaar hoe belangrijk je de vrijwilligers vindt binnen de jeugdhuiswer-king. Als je achteraf ook nog contact houdt, zullen zij zich de tijd bij het jeugdhuis ook nog lang positief herinneren, erover aan anderen vertellen… Betere reclame bestaat er niet! Ook bezitten zij vaak veel kennis, hebben ze veel meegemaakt en kunnen hun verhalen, ideeën, contacten en ervaringen de huidige en toekomstige jeugdhuiswerking misschien ten goede komen.

4. Wat houden de vrijwilligers achteraf over aan de werking?

Buiten de vele positieve herinneringen en contacten die je overhoudt aan je tijd binnen het jeugdhuis, zal je er ook veel bijleren, of je nu bezoeker of vrijwilliger bent. Je krijgt de kans om vormingscursussen te volgen, die kunnen leiden tot het at-test animator in het jeugdwerk, hoofdanimator… Ook kan het jeugdhuisvrijwilligerswerk een goede referentie op je CV zijn wanneer je naar werk zoekt en je kan ervan op aan dat je in het jeugdhuis heel wat kennis hebt opgedaan die bruikbaar kan zijn binnen je (toekomstige) job. Formaat wil er in de toekomst ook werk van maken om hetgeen je geleerd hebt binnen het jeugdhuis om te zetten in een soort diploma of erkenning .

‘Achter de hand’-vragen

1. Bespreek beurtelings wat jullie zelf nog willen verwezenlijken of wat jullie nog verwezenlijkt willen zien binnen het jeugdhuis.

2. Schrijf elk anoniem op een papiertje iets wat zeker beter kan binnen de jeugdhuiswerking en

op een ander papiertje iets positief binnen het jeugdhuis.

3. Hoe zien jullie de toekomst van de jeugdhuis-werking in?

4. Zijn er buiten het jeugdhuis nog andere uit-gaansmogelijkheden in de buurt voor jongeren?

Page 17: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’ - HANDLEIDING JEUGDHUIZENFormaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

17

- Bouverne-De Bie, M. (2002). Vrijwilligerswerk in het welzijns-werk: een specifieke vorm van arbeid? In: Vlerick, P., Lievens, F., en Claes, F. (red.) Mens en organisatie. Liber Amoricum Pol Coetsier. (pp. 221-234). Gent: Academia Press.

- Cockx, F.(2005) In de ban van de biografie. Biografisch onder-zoek, biografisch werk en biografisch leren. In: Cockx,F. en De Vriendt, J. (2005) Wisselwerk. Cahier ’05. Biografisch leren en werken. November 2005-januari 2006. Gent: Druk in de Weer.

- Formaat (2007). Open huis houden. Welkom in de jeugdhuis-methodiek! Gent: ACDC.

- Fraters, D. en Vancriekinge, S. (2001). Jeugdhuizen en de nieuwe jonge vrijwilliger. Aanpassen of sluiten! In: VFJ, Kruu. Antwerpen: VFJ.

- Hambach, E. (oktober 2002). Vrijwilligers aantrekken is een kunst. Een praktisch handleiding. Steunpunten vrijwilligers-werk. Antwerpen: drukkerij Halewijn.

- Rommel, W., Opdebeeck, S., Lammertyn, P. en Bouverne-De Bie, M. (1997). Vrijwillige inzet in Vlaanderen, een exploratie. Leuven: Lucas.

- Steunpunten Vrijwilligerswerk. (mei 2000). Vrijwilligerswerk organiseren. (Bij)houden is de kunst. Vrijwilligers motiveren. Steunpunten vrijwilligerswerk. Hasselt: drukkerij Leen.

- http://www.vrijwilligerswerk.be

- http://www.formaat.be

Bibliografie

Page 18: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat
Page 19: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Doe een brainstorm rond het woord ‘samen’ in het jeugdhuis. Bespreek deze

woorden achteraf. 1. Jeugdhuis: sam

en uit én thuis1. J

eugd

huis

: sam

en u

it é

n th

uis

Jeugdhuis: samen uit én thuis

Jeugdhuis: samen uit én thuis

2.Wie zit er in het jeugdhuis,

zowel bezoekers als vrijwilligers?

2. Jeugdhuis: samen uit én thuis2.

Jeu

gdhu

is: s

amen

uit

én

thui

s

Jeugdhuis: samen uit én thuis

Jeugdhuis: samen uit én thuis

3.Gebeurt in het jeugdhuis alles

in samenwerking of is er ook ruimte om iets alleen te

ondernemen?

3. Jeugdhuis: samen uit én thuis3.

Jeu

gdhu

is: s

amen

uit

én

thui

s

Jeugdhuis: samen uit én thuis

Jeugdhuis: samen uit én thuis

4.Hoe gaan jullie om met

conflicten?

4. Jeugdhuis: samen uit én thuis4.

Jeu

gdhu

is: s

amen

uit

én

thui

s

Jeugdhuis: samen uit én thuis

Jeugdhuis: samen uit én thuis

Page 20: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Wat is de doelstelling van jullie

jeugdhuis?

1. Toogbeeld van een jeugdhuis1. T

oogb

eeld

van

een

jeug

dhui

s

Toogbeeld van een jeugdhuis

Toogbeeld van een jeugdhuis

2.Hoe zit het met de

communicatie tussen vrijwilligers onderling, tussen

vrijwilligers en bezoekers, met toekomstige bezoekers of

vrijwilligers…?

2. Toogbeeld van een jeugdhuis2. T

oogb

eeld

van

een

jeug

dhui

s

Toogbeeld van een jeugdhuis

Toogbeeld van een jeugdhuis

3.Wat is de relatie met de

gemeente?

3. Toogbeeld van een jeugdhuis3. T

oogb

eeld

van

een

jeug

dhui

s

Toogbeeld van een jeugdhuis

Toogbeeld van een jeugdhuis

4.Hoe tevreden zijn de mensen in

het jeugdhuis?

4. Toogbeeld van een jeugdhuis4. T

oogb

eeld

van

een

jeug

dhui

s

Toogbeeld van een jeugdhuis

Toogbeeld van een jeugdhuis

Page 21: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Wat versta je onder

vrijwilligers en vrijwilligerswerk?

1. Vrijwilligersw

erk! Wadisda? 1.

Vri

jwil

lige

rsw

erk!

Wad

isda

?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

2.Doe een pictionary rond de

verschillende taken die er in het jeugdhuis zijn.

2. Vrijwilligersw

erk! Wadisda? 2.

Vri

jwil

lige

rsw

erk!

Wad

isda

?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

3.Stel jullie volgende situatie voor:

na een fuif heeft niemand nog zin om op te kuisen. Wie neemt

initiatief, hoe reageert de groep…

3. Vrijwilligersw

erk! Wadisda? 3.

Vri

jwil

lige

rsw

erk!

Wad

isda

?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

4.Waar halen jullie informatie over bijvoorbeeld wetgeving?

4. Vrijwilligersw

erk! Wadisda? 4.

Vri

jwil

lige

rsw

erk!

Wad

isda

?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

Vrijwilligerswerk! Wadisda?

Page 22: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Waarom zijn jullie vrijwilliger geworden of waarom blijf je

liever bezoeker? 1. Trek (het je) aan!1.

Tre

k (h

et je

) aan

!

Trek (het je) aan!

Trek (het je) aan!

2.Zoeken jullie nieuwe

vrijwilligers of wordt hier niet bij stil gestaan?

2. Trek (het je) aan!2. T

rek

(het

je) a

an!

Trek (het je) aan!

Trek (het je) aan!

3.Hoe kies je wie vrijwilliger wordt

en wie niet?

3. Trek (het je) aan!3. T

rek

(het

je) a

an!

Trek (het je) aan!

Trek (het je) aan!

4.Hoe worden nieuwe

vrijwilligers ingewijd?

4. Trek (het je) aan!4. T

rek

(het

je) a

an!

Trek (het je) aan!

Trek (het je) aan!

Page 23: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Waarom doen jullie dit

vrijwilligerswerk al een tijdje?

1. Hou ze b(l)ij!1.

Hou

ze

b(l)

ij!

Hou ze b(l)ij!

Hou ze b(l)ij!

2.Worden je vrijwilligers

uitgedaagd in het werk of gaat het enkel en alleen om

routine?

2. Hou ze b(l)ij!2.

Hou

ze

b(l)

ij!

Hou ze b(l)ij!

Hou ze b(l)ij!

3.Hoe worden vrijwilligers beloond?

3. Hou ze b(l)ij!3.

Hou

ze

b(l)

ij!

Hou ze b(l)ij!

Hou ze b(l)ij!

4.Krijgen de vrijwilligers zelf de mogelijkheid om van taak te veranderen wanneer ze hier

zin in hebben?

4. Hou ze b(l)ij!4.

Hou

ze

b(l)

ij!

Hou ze b(l)ij!

Hou ze b(l)ij!

Page 24: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Hoe lang blijven vrijwilligers

ongeveer binnen de werking of varieert dit?

1. Stoppen=droppen?!1. S

topp

en=d

ropp

en?!

Stoppen=droppen?!

Stoppen=droppen?!

2.Doen jullie iets speciaal voor

de mensen dit stoppen?

2. Stoppen=droppen?!2. S

topp

en=d

ropp

en?!

Stoppen=droppen?!

Stoppen=droppen?!

3.Houden jullie contact met de vroegere vrijwilligers of niet?

3. Stoppen=droppen?!3. S

topp

en=d

ropp

en?!

Stoppen=droppen?!

Stoppen=droppen?!

4.Wat houden de vrijwilligers

achteraf over aan de werking?

4. Stoppen=droppen?!4. S

topp

en=d

ropp

en?!

Stoppen=droppen?!

Stoppen=droppen?!

Page 25: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Spelkaarten

Knip onderstaande kaarten uit om het kwartetspel mee te spelen.

1.Bespreek beurtelings wat jullie zelf nog willen verwezenlijken of wat jullie nog verwezenlijkt

willen zien binnen het jeugdhuis.

1. ‘Achter de hand’-vragen1. ‘A

chte

r de

han

d’-v

rage

n

‘Achter de hand’-vragen

‘Achter de hand’-vragen

2.Schrijf elk anoniem op een papiertje iets wat

zeker beter kan binnen de jeugdhuiswerking en op een ander papiertje iets positief

binnen het jeugdhuis.

2. ‘Achter de hand’-vragen2. ‘A

chte

r de

han

d’-v

rage

n

‘Achter de hand’-vragen

‘Achter de hand’-vragen

3.Hoe zien jullie de toekomst van de

jeugdhuiswerking in?

3. ‘Achter de hand’-vragen3. ‘A

chte

r de

han

d’-v

rage

n

‘Achter de hand’-vragen

‘Achter de hand’-vragen

4.Zijn er buiten het jeugdhuis nog andere uitgaansmogelijkheden

in de buurt voor jongeren?

4. ‘Achter de hand’-vragen4. ‘A

chte

r de

han

d’-v

rage

n

‘Achter de hand’-vragen

‘Achter de hand’-vragen

Page 26: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijw

illig

erss

pel ‘

Met

vrijw

illig

ers

blijf

je b

ezig

’Fo

rmaa

t Jeu

gdhu

iswe

rk V

laan

dere

n vz

wVr

ijwill

iger

sspe

l ‘M

et vr

ijwill

iger

s bl

ijf je

bez

ig’

Form

aat J

eugd

huis

werk

Vla

ande

ren

vzw

Them

afic

heJe

ugdh

uis:

sam

en u

it én

thui

s

1. D

oe e

en b

rain

stor

m ro

nd h

et w

oord

‘sam

en’ i

n he

t je

ugdh

uis.

Bes

pree

k de

ze w

oord

en a

chte

raf.

Laat

de

deel

nem

ers

in h

et m

idde

n va

n ee

n bl

ad ‘s

a -m

en’ n

oter

en. S

chrij

f hie

rron

d al

le w

oord

en d

ie e

r in

julli

e op

kom

en. W

anne

er d

it is

geb

eurd

, bes

pree

k da

n ge

dure

nde

een

vijfta

l min

uten

de

mee

st in

tere

s-sa

nte

asso

ciat

ies.

-

Zijn

er

asso

ciat

ies

die

opge

noem

d w

erde

n om

dat

er p

robl

emen

mee

zijn

gew

eest

? Bi

jvoor

beel

d:

sam

en o

pkui

sen

na e

en a

ctivi

teit;

iem

and

haal

t dit

aan

omda

t de

help

ers

die

zich

hadd

en o

pgeg

even

, na

de

fuif

vorig

e w

eek

plot

selin

g w

aren

ver

dwe-

nen.

-

Waa

rom

wer

d di

t gez

egd?

-

Is d

eze

disc

ussi

e ee

rder

al e

ens

uitg

epra

at?

- Ho

e ka

n da

ar in

de

toek

omst

bet

er m

ee o

mge

-ga

an w

orde

n?

2. W

ie W

ie z

it er

in h

et je

ugdh

uis,

zow

el b

ezoe

kers

al

s vr

ijwill

iger

s?-

Zijn

er

vers

chill

ende

gro

epen

of

houd

t ie

dere

en

er d

ezel

fde

idee

ën o

p na

, hou

dt ie

dere

en v

an d

e-ze

lfde

muz

iek,

heb

ben

ze d

ezel

fde

smaa

k…?

- Zi

en ju

llie

dit a

ls ie

ts g

oed

of s

lech

t en

hoe

gaan

ju

llie

hier

mee

om

? -

Will

en j

ullie

zov

eel

mog

elijk

dive

rsite

it in

jul

lie

groe

p, z

owel

op

vlak

van

afk

omst

, als

ges

lach

t, al

s m

uzie

kstij

k… o

f zit

er in

julli

e je

ugdh

uis

een

bepa

alde

jong

eren

cultu

ur?

- W

illen

julli

e ne

t mee

r of m

inde

r dive

rsite

it en

hoe

zo

uden

julli

e da

t dan

kun

nen

bere

iken

? -

Wel

ke d

rem

pels

kun

nen

nieu

we

men

sen

erva

ren?

3. G

ebeu

rt in

het

jeug

dhui

s alle

s in

sam

enw

erki

ng of

is

er o

ok ru

imte

om

iets

alle

en te

ond

erne

men

?-

Waa

rom

is d

it zo

? Be

denk

enk

ele

take

n w

aarv

oor

zeke

r sa

men

wer

king

ver

eist

is e

n zo

ek v

oor

elk

van

deze

taak

een

‘teg

enha

nger

’ die

alle

en o

nder

-no

men

kan

wor

den.

- W

ie in

de

groe

p w

erkt

gra

ag a

lleen

, wie

wil

er h

et

liefs

t alti

jd s

amen

wer

ken?

-

Wor

dt d

aar r

eken

ing

mee

geh

oude

n?

4. H

oe g

aan

julli

e om

met

con

flict

en?

- In

de

hand

leid

ing

staa

n en

kele

ver

haal

tjes.

Be -

spre

ek h

oe j

ullie

dit

zoud

en a

anpa

kken

. Ha

al

even

tuee

l een

/enk

ele

voor

val(l

en) u

it ju

llie

jeug

d-hu

is a

an.

- Ho

ud d

aarb

ij re

keni

ng m

et d

e si

tuat

ie i

n ju

llie

jeug

dhui

s: m

et h

oeve

el st

aan

julli

e ac

hter

de

toog

, w

ie is

ver

antw

oord

elijk

, hoe

die

n je

het

con

flict

in

te s

chat

ten…

- W

orde

n co

nflic

ten

acht

eraf

nog

een

s be

spro

ken

op e

en ve

rgad

erin

g?

- St

eune

n ju

llie

elka

ar w

anne

er e

r zic

h ee

n pr

o -bl

eem

voor

doet

?

Them

afic

heTo

ogbe

eld

van

een

jeug

dhui

s

1. W

at is

de

doel

stel

ling

van

julli

e je

ugdh

uis?

- W

eten

julli

e be

zoek

ers

of m

edew

erke

rs w

at e

en

jeug

dhui

s is

, w

at v

rijw

illig

ersw

erk

binn

en h

et

jeug

dhui

s is

…-

Vind

en ju

llie

het b

elan

grijk

dat

de

men

sen

die

ko-

men

wet

en w

at e

en je

ugdh

uis

is, w

at d

e be

doel

ing

erva

n is

? -

Kent

iede

reen

dit

mee

wer

kt d

it do

el e

n w

ordt

daa

r af

en

toe

over

gep

raat

?

2. H

oe z

it he

t met

de

com

mun

icat

ie tu

ssen

vrij

will

i-ge

rs o

nder

ling,

tuss

en vr

ijwill

iger

s en

bez

oeke

rs,

met

toek

omst

ige

bezo

eker

s of

vrijw

illig

ers…

?-

Wor

dt h

iero

ver b

ewus

t nag

edac

ht e

n w

elke

act

ies

wor

den

dan

onde

rnom

en?

- Is

er

iem

and

spec

iaal

die

zic

h hi

erm

ee b

ezig

ho

udt?

-

Is e

r vol

doen

de o

verl

eg o

f heb

ben

julli

e he

t gev

oel

dat j

ullie

som

s m

et z

aken

blij

ven

zitte

n di

e je

aan

ni

eman

d kw

ijt k

an?

3. W

at is

de

rela

tie m

et d

e ge

mee

nte?

- Is

er r

egel

mat

ig c

onta

ct, z

ijn ju

llie

vert

egen

woo

r -di

gd in

de

jeug

draa

d?

- Kr

ijgen

julli

e on

ders

teun

ing

vanu

it de

gem

eent

e?

- Ho

e de

nken

julli

e ov

er d

ie o

nder

steu

ning

?-

Is e

r iem

and

die

rege

lmat

ig ve

rsla

g ui

tbre

ngt a

an

de g

emee

nte?

-

Vrag

en zi

j zel

f om

vers

lage

n, k

omen

ze so

ms e

ens

lang

s?-

Indi

en ju

llie

niet

zove

el co

ntac

t heb

ben,

will

en ju

l -lie

dit

dan

ande

rs?

Hoe

kunn

en ju

llie

dit a

anpa

k -ke

n?

4. H

oe te

vred

en zi

jn d

e m

ense

n in

het

jeug

dhui

s?-

Krijg

en j

ullie

som

s kl

acht

en o

p ju

llie

wer

king

of

vin

den

de b

ezoe

kers

en

med

ewer

kers

alle

s ok

ee?

- Ho

e te

vred

en zi

jn ju

llie

zelf?

- Ho

ren

julli

e re

gelm

atig

pos

itiev

e re

actie

s of

is h

et

net o

mge

keer

d?

- Ho

e ga

an ju

llie

om m

et zu

lke

reac

ties?

Page 27: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijw

illig

erss

pel ‘

Met

vrijw

illig

ers

blijf

je b

ezig

’Fo

rmaa

t Jeu

gdhu

iswe

rk V

laan

dere

n vz

wVr

ijwill

iger

sspe

l ‘M

et vr

ijwill

iger

s bl

ijf je

bez

ig’

Form

aat J

eugd

huis

werk

Vla

ande

ren

vzw

Them

afic

heVr

ijwill

iger

swer

k! W

adis

da?

1. W

at v

erst

a je

ond

er v

rijw

illig

ers

en v

rijw

illig

ers-

wer

k?-

Wat

kan

er

goed

aan

zijn

en

hoe

kan

deze

mee

r -w

aard

e to

t uiti

ng k

omen

? -

Waa

rom

wil

iem

and

zich

onbe

taal

d in

zette

n vo

or

een

wer

king

, ter

wijl

ext

ra g

eld

wel

alti

jd w

elko

m

is?

- In

wel

ke m

ate

is h

et e

ngag

emen

t vr

ijblij

vend

? M

ag je

je v

rijw

illig

ersw

erk

volle

dig

zelf

invu

llen,

of

moe

t er o

ok e

en re

gelm

aat z

ijn?

- Ka

n je

op

je vr

ijwill

iger

s re

kene

n?

2. D

oe e

en p

ictio

nary

ron

d de

ver

schi

llend

e ta

ken

die

er in

het

jeug

dhui

s zij

n.Be

spre

ek d

eze

take

n.

- W

ie vo

ert d

e ta

ken

uit?

- Zi

jn d

e ta

ken

eerl

ijk ve

rdee

ld?

- Zi

t ied

eree

n op

zijn

pla

ats?

-

Zijn

er g

enoe

g m

edew

erke

rs?

- W

orde

n de

take

n re

gelm

atig

her

beke

ken?

3. S

tel j

ullie

volg

ende

situ

atie

voor

: na

een

fuif

heef

t ni

eman

d no

g zin

om

op

te k

uise

n. W

ie n

eem

t ini

ti -at

ief,

hoe

reag

eert

de

groe

p…-

Gebe

urt h

et b

ij ju

llie

vaak

dat

men

sen

hun

take

n ni

et n

akom

en?

- Tr

eden

de

men

sen

in h

et je

ugdh

uis

als

een

groe

p op

wan

neer

er i

ets m

inde

r leu

k ge

daan

moe

t wor

-de

n?

- Zi

jn e

r men

sen

die

het g

evoe

l heb

ben

dat d

e na

re

take

n va

ak o

p he

n te

rech

t kom

en?

- Ho

e ku

nnen

julli

e si

tuat

ies

zoal

s de

ze ve

rmijd

en?

4. W

aar

hale

n ju

llie

info

rmat

ie o

ver

bijvo

orbe

eld

wet

gevin

g?In

julli

e m

ailb

ox z

it ee

n vr

aag

van

een

vijfti

enja

rig

mei

sje

dat w

il w

eten

of z

e w

el a

l bin

nen

mag

in h

et

jeug

dhui

s. O

f ze

wel

naa

r fu

iven

van

het j

eugd

huis

m

ag k

omen

die

pla

atsv

inde

n in

het

zaal

tje a

chte

r het

ca

fé in

de

buur

t. -

Wee

t ied

eree

n ho

e di

t wet

telij

k in

een

zit?

En a

ls

julli

e he

t ni

et (z

eker

) wet

en, w

aar

kunn

en ju

llie

dan

tere

cht?

-

Is e

r iem

and

die

wet

telij

ke ve

rplic

htin

gen

en re

ch-

ten

opvo

lgt?

Het j

eugd

huis

kan

met

alle

vra

gen

in v

erba

nd m

et

de w

erki

ng te

rech

t bij

Form

aat.

De m

ense

n di

e da

ar

wer

ken,

hel

pen

julli

e gr

aag

voor

uit.

Them

afic

heTr

ek (h

et je

) aan

!

1. W

aaro

m z

ijn ju

llie

vrijw

illig

er g

ewor

den

of w

aar-

om b

lijf j

e lie

ver b

ezoe

ker?

- W

aaro

m z

ou ie

man

d zic

h vo

or d

e w

erki

ng w

illen

in

zette

n?

- Is

het

aan

trek

kelij

k om

mee

te b

egin

nen

help

en in

de

jeug

dhui

s; w

at ve

rdie

nen

med

ewer

kers

bij

hun

inze

t (en

dan

nie

t noo

dzak

elijk

fina

ncie

el)?

-

Is h

et b

elan

grijk

som

s ee

ns n

a te

gaa

n w

aaro

m

men

sen

zich

inze

tten,

zod

at je

hie

rop

kan

insp

e-le

n?

2. Z

oeke

n ju

llie

nieu

we

vrijw

illig

ers

of w

ordt

hie

r ni

et b

ij st

il ge

staa

n?

- W

at h

aper

t er

aan

julli

e te

chni

ek o

f wat

is e

r ne

t go

ed a

an?

- W

eet

je m

anie

ren

die

in a

nder

e je

ugdh

uize

n of

ve

reni

ging

en w

orde

n to

egep

ast

voor

het

wer

ven

van

vrijw

illig

ers?

-

Houd

en ju

llie

het b

ij m

ense

n aa

nspr

eken

of f

ol-

ders

bes

prek

en, o

f pak

ken

julli

e he

t and

ers

aan?

-

Hoe

ben

je ze

lf be

trok

ken

gera

akt?

Be

denk

nu

in g

roep

een

ludi

ek p

lan

om v

rijw

illig

ers

te ve

rlei

den

om m

ee te

wer

ken.

3. H

oe k

ies

je w

ie vr

ijwill

iger

wor

dt e

n w

ie n

iet?

- M

aken

julli

e hi

er e

en k

euze

in, i

s er

een

‘scr

ee-

ning

’ voo

r vrij

will

iger

s?

- Zi

jn e

r m

ense

n di

e ju

llie

bew

ust

(nie

t) aa

nspr

e -ke

n?

- He

bben

julli

e oo

it al

iem

and

‘afg

ewee

rd’ w

anne

er

die

wou

hel

pen?

-

Vind

en ju

llie

dat d

it ka

n?

Bede

nk e

nkel

e ta

ken

waa

rvoo

r ie

dere

en in

zetb

aar

is.

4. H

oe w

orde

n ni

euw

e vr

ijwill

iger

s in

gew

ijd?

- Be

ginn

en z

e m

et k

lein

e ta

ken,

wer

ken

ze in

het

be

gin

altij

d sa

men

of o

ok a

lleen

, wor

dt e

r ge

ke-

ken

naar

hun

erv

arin

g…?

- Is

er

iem

and

die

zich

bezig

hou

dt m

et h

et in

wer

-ke

n va

n de

nie

uwe

men

sen

of w

orde

n ze

aan

hun

lo

t ove

r gel

aten

? -

Vind

en ju

llie

het b

elan

grijk

dat

zij

dege

lijk

onde

r -st

eund

wor

den?

-

Hoe

ging

het

er

bij j

ezel

f aan

toe

wan

neer

je b

e -go

n?

Page 28: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijw

illig

erss

pel ‘

Met

vrijw

illig

ers

blijf

je b

ezig

’Fo

rmaa

t Jeu

gdhu

iswe

rk V

laan

dere

n vz

wVr

ijwill

iger

sspe

l ‘M

et vr

ijwill

iger

s bl

ijf je

bez

ig’

Form

aat J

eugd

huis

werk

Vla

ande

ren

vzw

Them

afic

heHo

u ze

b(l)

ij!

1. W

aaro

m d

oen

julli

e di

t vr

ijwill

iger

swer

k al

een

tij

dje?

-

Zijn

je m

otiva

ties

vera

nder

d te

geno

ver w

anne

er je

be

gon?

-

Zorg

en ju

llie

ervo

or d

at o

ok ju

llie

vast

ere

med

e -w

erke

rs e

en re

den

hebb

en o

m ve

rder

te d

oen?

-

Vind

en ju

llie

dit z

elf n

odig

? -

Hebb

en ju

llie

het g

evoe

l gew

aard

eerd

te w

orde

n of

bes

chou

wt

men

jul

lie i

nzet

als

van

zelfs

pre -

kend

?

2. W

orde

n je

vrij

will

iger

s ui

tged

aagd

in h

et w

erk

of

gaat

het

enk

el e

n al

leen

om

rout

ine?

Maa

k ee

n lij

st m

et ta

ken

die

vaak

wee

rker

en e

n ee

n lij

st m

et ta

ken

die

ter a

fwis

selin

g ku

nnen

geb

eure

n.

- Vi

nden

julli

e he

t nod

ig d

at je

af e

n to

e va

n ta

ak k

an

vera

nder

en o

f is

het n

et n

odig

dat

vas

te m

ense

n de

take

n do

en?

- Ho

e ka

n je

erv

oor

zorg

en d

at ie

dere

en w

el e

ens

kan

tapp

en, k

an d

raai

en…

?

3. H

oe w

orde

n vr

ijwill

iger

s be

loon

d?-

Is e

r iem

and

die

hier

af e

n to

e ee

ns b

ij st

ilsta

at?

Lees

en

besp

reek

de

voor

beel

den

van

ande

re v

er-

enig

inge

n.-

Vind

en ju

llie

dat

vrijw

illig

ersw

erk

vrijw

illig

is e

n da

t een

bel

onin

g du

s ni

et n

odig

is?

- W

orde

n vr

ijwill

iger

s ve

rgoe

d vo

or d

e on

kost

en d

ie

ze m

aken

? -

Vind

en d

e sp

eler

s da

t nod

ig o

f nie

t?

- Ka

n hi

erov

er g

epra

at w

orde

n?

- Ho

e ka

n je

je a

ppre

ciat

ie vo

or h

un w

erk

tone

n?

4. K

rijge

n de

vrij

will

iger

s ze

lf de

mog

elijk

heid

om

va

n ta

ak t

e ve

rand

eren

wan

neer

ze

hier

zin

in

hebb

en?

- Ka

n ie

dere

en d

oen

waa

r hij

of zi

j zin

in h

eeft?

- W

aaro

m k

an h

et g

oed

zijn

af e

n to

e ee

ns te

kun

-ne

n ve

rand

eren

?

Them

afic

heSt

oppe

n=dr

oppe

n?!

1. H

oe la

ng b

lijve

n vr

ijwill

iger

s on

geve

er b

inne

n de

w

erki

ng o

f var

ieer

t dit?

- Is

dit

goed

of s

lech

t?

- Ho

e de

nken

julli

e da

t dit

kom

t?

- Pr

ober

en ju

llie

men

sen

som

s te

ove

rtui

gen

om

lang

er te

blij

ven?

- De

nken

julli

e da

t m

ense

n om

spe

cial

e re

dene

n w

egga

an?

- Ho

e ga

an ju

llie

daar

mee

om

?

2. D

oen

julli

e ie

ts s

peci

aal v

oor d

e m

ense

n di

e st

op-

pen?

- W

aaro

m d

oen

julli

e di

t wel

of n

iet?

-

Zoud

en ju

llie

het z

elf v

reem

d vin

den

om te

sto

p-pe

n zo

nder

dat

er i

ets

spec

iaal

s ge

beur

t?-

Hang

t dit

af v

an d

e m

anie

r w

aaro

p m

ense

n st

op-

pen?

Bede

nk e

nkel

e le

uke

afsl

uite

rs v

oor

de w

egga

ande

vr

ijwill

iger

s, z

odat

ze

zich

het j

eugd

huis

wer

k st

eeds

po

sitie

f kun

nen

blijv

en h

erin

nere

n.

3. H

oude

n ju

llie

cont

act

met

de

vroe

gere

vrij

will

i -ge

rs o

f nie

t?-

Besp

reek

enk

ele

voor

dele

n va

n co

ntac

t hou

den.

- W

at h

ebbe

n ju

llie

nog

aan

de o

ude

med

ewer

-ke

rs?

- Zi

jn e

r dit

nog

rege

mat

ig o

ver d

e vl

oer k

omen

?-

Hoe

voel

en z

ij er

zic

h bi

j als

julli

e he

n ra

ad v

ra-

gen?

- He

bben

julli

e ee

n go

ede

band

?

4. W

at h

oude

n de

vrij

will

iger

s ac

hter

af o

ver

aan

de

wer

king

?-

Kenn

en ju

llie

hier

bij e

nkel

e m

ogel

ijkhe

den

vanu

it an

dere

vere

nigi

ngen

?

Page 29: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Vrijw

illig

erss

pel ‘

Met

vrijw

illig

ers

blijf

je b

ezig

’Fo

rmaa

t Jeu

gdhu

iswe

rk V

laan

dere

n vz

wVr

ijwill

iger

sspe

l ‘M

et vr

ijwill

iger

s bl

ijf je

bez

ig’

Form

aat J

eugd

huis

werk

Vla

ande

ren

vzw

Them

afic

he‘A

chte

r de

hand

’-vra

gen

1. B

espr

eek

beur

telin

gs w

at j

ullie

zel

f no

g w

illen

ve

rwez

enlij

ken

of w

at j

ullie

nog

ver

wez

enlij

kt

will

en zi

en b

inne

n he

t jeu

gdhu

is.

Laat

je h

ierb

ij ni

et b

eper

ken

door

bud

get o

f and

ere

prak

tisch

e bez

war

en. G

a ver

volg

ens n

a wat

de m

oge-

lijkh

eden

zijn

, of

wel

ke a

ltern

atie

ven

er b

edac

ht

kunn

en w

orde

n.

2. S

chrij

f elk

ano

niem

op

een

papi

ertje

iets

wat

zeke

r be

ter

kan

binn

en d

e je

ugdh

uisw

erki

ng e

n op

een

an

der p

apie

rtje

iets

pos

itief

bin

nen

het j

eugd

huis

. Go

oi d

eze

papi

ertje

s do

or e

lkaa

r en

bes

pree

k ve

r -vo

lgen

s de

opm

erki

ngen

. Zo

ek o

plos

sing

en o

f com

prom

isse

n m

et b

etre

kkin

g to

t de

neg

atie

ve o

pmer

king

en e

n ga

na

hoe

je h

et

posi

tieve

kan

beh

oude

n of

vers

terk

en.

3. H

oe z

ien

julli

e de

toek

omst

van

de je

ugdh

uisw

er-

king

in?

- W

elke

rol s

peel

je d

aar z

elf i

n?

- Is

dat

pos

itief

of n

egat

ief?

- He

eft i

eder

een

deze

lfde

verw

acht

inge

n?-

Hoe

trac

hten

julli

e di

t te

bere

iken

?

4. Z

ijn e

r bui

ten

het j

eugd

huis

nog

and

ere

uitg

aans

-m

ogel

ijkhe

den

in d

e bu

urt v

oor j

onge

ren?

- Ho

e ga

an ju

llie

om m

et m

ogel

ijke

conc

urre

ntie

, w

at is

met

and

ere

woo

rden

de

mee

rwaa

rde

van

het

jeug

dhui

s te

geno

ver

die

ande

re m

ogel

ijkhe

-de

n?

- W

at vi

nden

julli

e da

ar ze

lf va

n?-

Doen

julli

e di

ngen

in s

amen

wer

king

met

and

ere

vere

nigi

ngen

?

Page 30: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Thematisch overzicht

(Leg deze bladzijden in het midden van de tafel, zodat iedereen kan zien welke vragen er te verzamelen zijn.)

Samen in het jeugdhuis. Of: Jeugdhuis:samen uit én thuisEen van de basisprocessen en -principes binnen het jeugdhuis is samenwerking. In welke mate is hiervan sprake binnen je jeugdhuis, hoe verloopt die samenwerking, hoe wordt er omgegaan met conflicten… Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Tegelijkertijd is het een plaats waar jonge-ren zich thuis moeten kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te zijn en zichzelf te uiten.

Hoe ziet je jeugdhuis eruit? Of: Toogbeeld van een jeugdhuisHierbij komen vooral de ‘zakelijke’ vragen aan bod: hoe is de relatie met de gemeente, hoe staat het met het budget en wie heeft hier inspraak in… Het antwoord op deze vragen geeft aan hoe je jeugd-huis werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie mogelijkheden zijn…

Wat is vrijwilligerswerk in jouw jeugdhuis? Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda? In deze categorie komen vragen aan bod die betrekking hebben op welke rol vrijwilligers kunnen spelen binnen verschillende verenigingen, wat de spelers vinden dat vrijwilligerswerk binnen het jeugdhuis betekent, over de wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen het jeugd-huis doen.

Werven van vrijwilligers. Of: Trek (het je) aan! Omdat er veel jeugdhuizen zijn die zich pas echt met een vrijwilligerswerving bezig houden wanneer er zich een tekort aan vrijwilligers voordoet, laat dit thema je stilstaan bij waarom iemand eigenlijk vrijwilliger zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden van vrijwilligers…

Vrijwilligers blijvend motiveren. Of: Hou ze b(l)ij!Vrijwilligers bijhouden, of voor een tijdje op hen kunnen rekenen, houdt in ze kunnen motiveren en tevreden houden. Bijhouden komt dus overwegend neer op ‘blij houden’. Hierin wordt stilgestaan bij richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening wordt gehouden, die nagaan welke motivaties er allemaal kunnen zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe met deze motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt aan bod.

Beëindigen van de samenwerking. Of: Stoppen=droppen?!Nog te vaak wordt er niet genoeg aandacht besteed aan het einde van de ‘carrière’ van de vrijwil-liger, terwijl deze persoon zich toch hard heeft ingezet om de jeugdhuiswerking mee te maken tot wat ze is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te besteden en hoe kan dit dan gebeuren? Wat kan de vrijwilliger overhouden aan de werking? Stoppen zou niet zomaar ‘droppen’ mogen betekenen, maar het dient een doordachte actie te zijn, niet enkel vanuit de vrijwilliger, maar vanuit de hele jeugdhuiswerking.

Mix van thema’s. Of: ‘Achter de hand’-vragenIn deze categorie komen restvragen aan bod die vooral naar persoonlijke wensen, ideeën… peilen. Ook vragen die niet onder de vorige thema’s vallen, zijn bij dit onderwerp geplaatst.

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Page 31: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Thematisch overzicht

(Leg deze bladzijden in het midden van de tafel, zodat iedereen kan zien welke vragen er te verzamelen zijn.)

Samen in het jeugdhuis. Of: Jeugdhuis:samen uit én thuisEen van de basisprocessen en -principes binnen het jeugdhuis is samenwerking. In welke mate is hiervan sprake binnen je jeugdhuis, hoe verloopt die samenwerking, hoe wordt er omgegaan met conflicten… Het jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen. Tegelijkertijd is het een plaats waar jonge-ren zich thuis moeten kunnen voelen, waar ze voelen dat het mogelijk is zichzelf te zijn en zichzelf te uiten.

Hoe ziet je jeugdhuis eruit? Of: Toogbeeld van een jeugdhuisHierbij komen vooral de ‘zakelijke’ vragen aan bod: hoe is de relatie met de gemeente, hoe staat het met het budget en wie heeft hier inspraak in… Het antwoord op deze vragen geeft aan hoe je jeugd-huis werkt, hoe dingen veranderd kunnen worden, wat jullie mogelijkheden zijn…

Wat is vrijwilligerswerk in jouw jeugdhuis? Of: Vrijwilligerswerk! Wadisda? In deze categorie komen vragen aan bod die betrekking hebben op welke rol vrijwilligers kunnen spelen binnen verschillende verenigingen, wat de spelers vinden dat vrijwilligerswerk binnen het jeugdhuis betekent, over de wetgeving en ten slotte over de taken die vrijwilligers binnen het jeugd-huis doen.

Werven van vrijwilligers. Of: Trek (het je) aan! Omdat er veel jeugdhuizen zijn die zich pas echt met een vrijwilligerswerving bezig houden wanneer er zich een tekort aan vrijwilligers voordoet, laat dit thema je stilstaan bij waarom iemand eigenlijk vrijwilliger zou worden, het mogelijke selectieproces, het toetreden van vrijwilligers…

Vrijwilligers blijvend motiveren. Of: Hou ze b(l)ij!Vrijwilligers bijhouden, of voor een tijdje op hen kunnen rekenen, houdt in ze kunnen motiveren en tevreden houden. Bijhouden komt dus overwegend neer op ‘blij houden’. Hierin wordt stilgestaan bij richtvragen die peilen naar de mate waarin hiermee rekening wordt gehouden, die nagaan welke motivaties er allemaal kunnen zijn om je te engageren binnen de jeugdhuiswerking en hoe met deze motivaties omgegaan wordt. Ook de mogelijkheid tot flexibiliteit binnen het jeugdhuiswerk komt aan bod.

Beëindigen van de samenwerking. Of: Stoppen=droppen?!Nog te vaak wordt er niet genoeg aandacht besteed aan het einde van de ‘carrière’ van de vrijwil-liger, terwijl deze persoon zich toch hard heeft ingezet om de jeugdhuiswerking mee te maken tot wat ze is. Waarom kan het belangrijk zijn hier toch aandacht aan te besteden en hoe kan dit dan gebeuren? Wat kan de vrijwilliger overhouden aan de werking? Stoppen zou niet zomaar ‘droppen’ mogen betekenen, maar het dient een doordachte actie te zijn, niet enkel vanuit de vrijwilliger, maar vanuit de hele jeugdhuiswerking.

Mix van thema’s. Of: ‘Achter de hand’-vragenIn deze categorie komen restvragen aan bod die vooral naar persoonlijke wensen, ideeën… peilen. Ook vragen die niet onder de vorige thema’s vallen, zijn bij dit onderwerp geplaatst.

Vrijwilligersspel ‘Met vrijwilligers blijf je bezig’Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw

Page 32: Met vrijwilligers blijf je bezig.  Handleiding bij het spel voor jeugdhuizen van Formaat

Hier hoeft het niet te stoppen!

Jullie jeugdhuis blijft draaien dankzij

vrijwilligers, dus is het de moeite waard

om dit spel af en toe eens te hernemen.

Nog een andere tip kan zijn om elke

vergadering een thema te bespreken.

Tenslotte hebben wij graag dat jullie

opmerkingen of ideeën omtrent dit spel

aan ons laten weten.

Zo kunnen we het blijven verbeteren.