Zwerven

Met een zeilboot de wijdewereld in, op zoek naar

avontuur. Steeds meerdertigers zetten de carrière

een aantal jaren op ‘hold’ enmaken die jongensdroomwaar » Hanno Bakkeren

Terug in Nederland na tweejaar varen: Jan Gerrit enChantal Kroon Links hunboot de Pinical op de StilleOceaan, augustus 2004FOTO'S: JAN GERRIT KROON

Je baan opzeggen, een zeilboot kopen en

met je geliefde(n) jarenlang over de we-

reldzeeën zwerven. Het is een dagdroom

die de meesten van ons nooit zullen dur-

ven of willen waarmaken. Ja, misschien na het

pensioen, bij gebrek aan dagelijkse verplichtingen

en als de schaapjes op het droge zijn. Maar nu, als

dertiger, midden in de bloei van je carrière en de

zorg of plannen voor kleine kinderen?

‘Ik zie ze steeds vaker, deze jonge zwervers’,

zegt Henk Bezemer, redacteur van het maandblad

Zeilen, ‘steeds vaker ook met jonge kinderen.’ Op

25 maart organiseert Zeilen zijn jaarlijkse Vertrek-

kersdag, in Enkhuizen. ‘Het is een dag voor men-

sen die echt dit jaar vertrekken, dus niet voor men-

sen die zich willen oriënteren. Zeg dat er alsjeblieft

even bij, want we zitten nu al bijna vol.’

Vorig jaar meldden zich ongeveer veertig boten.

‘Doel is kennismaken, de stemming erin brengen

en informatie uitwisselen.’ Hoeveel mensen er

jaarlijks precies vertrekken weet Bezemer niet,

maar hij durft te stellen dat een ruime meerder-

heid de Vertrekkersdag bezoekt. Naast de Vertrek-

kersdag heeft Zeilen op de website

(www.zeilen.com) een aparte vertrekkerssectie

ingericht, met links naar de weblogs van de we-

reldzeilers, gerubriceerd naar ‘in voorbereidings-

stadium’ (21 boten), ‘onderweg’ (86) en ‘weer te-

rug’ (49).

Vertrekkers (zelf spreken ze doorgaans van

‘yachties’ of ‘cruisers’) komen volgens Bezemer

grofweg in twee smaken: zij die jaren wegblijven

en daarbij soms de hele wereld rond varen en zij

die binnen één, hooguit twee jaar een zogenaamd

‘rondje Atlantic’ doen. De route voert veelal naar

de Canarische Eilanden, waar tot half november

het einde van het orkaanseizoen wordt afgewacht.

Dan volgt de oversteek naar Zuid-Amerika /de Ca-

riben. Hier splitsen de twee groepen zich. De

rondje-Atlantic-kandidaten varen via de Ver-

enigde Staten en eventueel het Verenigd Ko-

ninkrijk weer terug naar huis. De wereldrei-

zigers steken via Panama door naar de

Stille Oceaan, Australië, Azië, Afrika

om eventueel via de Middelland-

se Zee weer naar huis te

koersen.

Maar in de prak-

tijk laten de

yach-

pagina 16, 25-02-2006 © Het Financieele Dagblad

AmsterdamNOORD-AMERIKA

ZUIDAMERIKA

AFRIKA

AZIË

AUSTRALIË

STILLE

OCEAAN

STILLE

OCEAAN

ATLAN-

-TISCHE INDISCHE

IJSZEEZUIDELIJKE

NOORDELIJKE IJSZEE

OCEAAN

OCEAAN

over de zeven zeeënties zich zelden in gebaande paden dwingen. Ook

omdat de reis soms een onverwacht, vroegtijdig

einde krijgt. Bezemer: ‘Niet alle relaties zijn tegen

zo’n avontuur bestand. Het is nogal wat om opeens

24 uur per dag met elkaar op een boot te zitten. Op

pleisterplaatsen als de Canarische Eilanden en de

Azoren liggen ieder jaar dan ook heel wat boten op

een koper te wachten.’

Zo ver hebben de wereldzeilers die hun ervarin-

gen hier met ons wilden delen het nooit laten ko-

men. Vivian en Bram, Edo en Joanne, en Jan Gerrit

en Chantal zijn respectievelijk in voorbereiding,

onderweg en weer terug. Allen zitten of zaten ze in

een avontuur dat ze nooit hadden willen missen.

Allemaal dertigers ook (op Edo na, die net 40 is

geworden), hoogopgeleid en met goede banen,

die heel bewust voor het avontuur en de vrijheid

hebben gekozen.

IN VOORBEREIDING Boot: Duende, type Trewes 3A,bouwjaar 1964, lengte 11,20 meterBemanning: Vivian Oskam (30,grafisch ontwerper) en Bram Stevens(30, marketingadviseur enwebsitebouwer)Periode: Voorjaar 2007 tot 2012 (?)Route: Reis rond de wereld viaPortugal, Brazilië, Patgonië, Pacific,Nieuw-Zeeland, Indonesië, Oost- enZuid-Afrika, Cariben, NederlandWebsite: www.sy-duende.com

Door een lange reeks tegenslagen met hun boot

hebben Vivian en Bram hun reis tot twee keer toe

een jaar moeten uitstellen. De Duende, die ze

vier jaar geleden voor circa 45.000 euro koch-

ten, heeft inmiddels een minstens zo grote som

aan reparatiekosten opgeslokt. Vivian: ‘Bijna

vijf jaar voorbereiding voor een reis van vijf jaar,

het is nogal wat, ik weet het. Plannen en verbou-

wen gaan niet samen. En een boot is nooit af, je

kunt wel aan de gang blijven. Daarom moet je er

een keer een punt achter zetten.’

Het vertrek staat nu gepland voor mei 2007.

Veel langer moet het ook niet gaan duren, want

Vivian en Bram hebben hun Wageningse appar-

tement al begin vorig jaar opgezegd en ingeruild

voor het motorjacht van Brams ouders; om dicht

bij de Duende te zijn, om huur te besparen en om

vast aan het idee te wennen om op een boot te

wonen. Samen hopen ze in vijf jaar de wereld

rond te zeilen, al ziet Vivian het niet als een soort

lange vakantie met een vastomlijnde tijdshori-

zon en reisdoel. ‘Ik zie mezelf hier niet per se

over vijf jaar weer instappen. Misschien komen

we onderweg wel een plek tegen waar we willen

settelen. Ik wil in ieder geval niet mijn hele leven

als een nomade blijven leven. Misschien willen

we over een paar jaar wel kinderen, die wil ik als

ze ouder zijn dan toch wel een vaste plek geven.’

Waarom dan aan zo’n avontuur begonnen?

‘Voor de vrijheid, de ruimte om de dingen te

doen die we graag willen doen. Nadat we ruim

drie jaar geleden backpackend door Zuid-Ame-

rika zijn getrokken, heeft het reizen ons nooit

meer losgelaten. Het heeft ons ook geleerd dat

het helemaal niet zo moeilijk is om met weinig

geld te reizen.’ Voor hun zeiltocht verwachten ze

ongeveer 1000 euro per maand nodig te hebben,

inclusief liggeld. ‘Bram maakt zich meer zorgen

over het geld dan ik. Ik ben meer bang voor pira-

terij en zware stormen, niet zozeer voor geldge-

brek. Als we het krap krijgen, blijven we ergens

wat langer liggen en kunnen we werken. Mis-

schien dat we wat kunnen verdienen met schrij-

ven en websites bouwen, maar er zal ook altijd

wel ergens wat te klussen zijn. En sponsors. We

hebben er al een paar, maar het zou heel mooi

zijn als zich bijvoorbeeld nog een verzekeraar

meldt.’

Uit het logboek van de Duende:

‘Zomer 2004, Zierikzee: Na maanden boten-

jacht komen we in het voorjaar van 2002 het klei-

ne havenkommetje van Steenbergen binnenrij-

den. En daar ligt ze dan, onder een verweerd,

groenig zeiltje. Weg zijn ineens alle lijstjes met ei-

sen, zeegedrag-analyses, rompvorm-schema’s en

uitrustingswensen. Uren, weken, maanden heb-

ben we informatie uitgepluisd en eisen afgewo-

gen en nu slaat mijn gevoel dit alles achteloos in

de wind. ‘Niet aan toegeven, “mooi” was geen ar-

gument!’ probeert mijn verstand nog wanhopig,

maar het is al te laat. Schoorvoetend geef ik toe

dat we hopeloos verliefd zijn op deze prachtige

klassieke s-spant. (…) Het achterstallig onder-

houd werken we in sneltreinvaart weg om vervol-

gens de hele zomer trots met onze aanwinst op de

Oosterschelde rond te zeilen. (…) Na de heerlijk

lome wittebroodszomer is het tijd om in actie te

komen voor onze in 2005 geplande wereldomzei-

ling. De oceaan is van een andere orde dan het

kleine zwembadje waar we deze zomer in ge-

speeld hebben. Om Duende — want zo hebben we

haar gedoopt — echt zeewaardig en praktisch be-

woonbaar te maken, zijn verschillende aanpas-

singen nodig. Na een laatste koude tocht over een

inmiddels uitgestorven Oosterschelde, laten we

onze zware dame op de kant hijsen in Zierikzee.

(…) De roze wolk is ver te zoeken als we in een

verbeten jacht naar haar verborgen schaduwkan-

ten stuiten op nog meer ellende. Gaten in de

romp, het dek, de kuipvloer, de opbouw; we vin-

den veel zwakke plekken die aan vervanging toe

zijn. Het slopen, breken en roest hakken heeft

een vernietigende werking op onze moraal. Met

elke hamerslag en elk onderzoek wordt Duende

slechter in plaats van beter en wordt de kluslijst

een groot moeras waar we diep in wegzakken.

(…) Het geld vliegt met duizenden euro’s tegelijk

de deur uit. Al onze inkomsten gaan zonder om-

wegen direct door richting werf, revisie en onder-

delen. En dat is lang niet genoeg. Naast ons ge-

wone werk doordeweeks bouwen we websites

om maar niet in de rekeningen te verdrinken. Met

lede ogen zien we aan dat ons financiële plan en

de voorgenomen vertrekdatum steeds minder

reëel worden. (…) Achteraf gezien hebben we

veel geleerd van deze onverwachte hindernis-

baan. (…) We zijn nog lang niet weg, maar ik heb

het idee dat ‘onze reis’ al begonnen is. Het heeft

Vivian Oskam en BramStevens geheel bovenbereiden zich al bijna vijfjaar voor op hun reis, dievia Zuid-Amerika,Nieuw-Zeeland en deCariben voert linksbovenTot dusver heeft deDuende boven en linksechter al een halve tonaan reparatiekostenopgeslokt

pagina 17, 25-02-2006 © Het Financieele Dagblad

ons in ieder geval al een reeks aan ervaringen, in-

zichten, ontmoetingen, vaardigheden en vriend-

schappen opgeleverd die ik niet had willen mis-

sen.’

ONDERWEGBoot: Sally Lightfoot, type OVNI 435,bouwjaar onbekend, lengte 13,29meterBemanning: Edo Ankum (40, jurist),Joanne Ankum-Brinkman (39, jurist),Borris (5) en Esther (3,5)Periode: Augustus 2002-?Route: Engeland, Portugal en Spanjevia Middellandse Zee, Zwarte Zee enRode Zee naar Oost-Afrika. Huidigelocatie: SeychellenWebsite: www.sallylightfoot.nl

‘Het leven aan boord is behoorlijk gestructureerd’,

vertelt Joanne. ‘Juist omdat we als we reizen niet

door werk of schooltijden worden gedwongen,

maken we ons eigen “regime”, dat vrij strak is.

Kinderen om 18.30 of 19 uur naar bed, op tijd

eten, et cetera. We merken dat we er allemaal

goed bij gedijen. De kinderen kunnen zichzelf

goed vermaken. Ze lego’en zich een slag in de

rondte en “lezen” veel. We lezen ook heel veel

voor, zingen — Edo schalt dan ‘De vlieger’ van

André Hazes, gênant genoeg kent Borris de tekst

daarvan ook al uit zijn hoofd — of dansen in de

kuip ter verbranding van de overtollige energie op

“oom” Elvis Presley. Of we gaan vissen. Op zee

gebeurt altijd wel iets spannends als je er oog voor

ontwikkelt.’

‘We verblijven vaak langere periodes op een

plek zodat de kinderen dan naar school kunnen.

Wanneer we onderweg zijn doen we homeschool,

een Engelstalig programma. Als je zo lang en in-

tensief reist, is het voor de verwerking van alle

ervaringen van groot belang ook rust in te bou-

wen. We worden ook wel door seizoenen gedwon-

gen pas op de plaats te maken. Als we langer in een

land zijn, meer van de taal leren en mensen leren

kennen, wordt zo’n verblijf ook intenser en waar-

devoller dan wanneer je als toerist alleen de high-

lights bezoekt. Ik investeer enorm in contacten on-

derweg. Door school van de kinderen maar ook

door bijvoorbeeld Swahili te leren koken bij een

lokaal restaurant, leer ik veel meer van een taal,

over de echte cultuur. Mensen maken mijn wereld.

Edo heeft daar minder lastvan.’

‘Ik denk dat ik in de basis niet echt veranderd

ben. Sommige zaken dienen zich scherper aan dan

in een gewoner leven. Mijn sociale contacten in

Nederland en daarbuiten waren altijd al enorm

belangrijk voor me. Ik hield enorm van mijn werk

en mis het nog steeds. Dat knaagt behoorlijk aan

me en mede daardoor houden we waarschijnlijk

eerder met dit zwerversbestaan op dan Edo lief

zou zijn.’

‘Ik merk dat ik veel meer geniet en intensiever

leef met Edo en de kinderen en dat beïnvloedt me

natuurlijk. Als ik gewoon lekker was blijven wer-

ken, had ik Esther en Borris nooit zo goed en intens

leren kennen als nu. Als ik daar goed over nadenk,

schrik ik er wel van. Als ik dus thuis was gebleven

en heel hard was blijven werken, zou ik zo ontzet-

tend veel gemist hebben en hadden Edo en ik de

kinderen veel minder zelf kunnen vormen. Ik ben

mezelf en Edo dan ook heel dankbaar dat we be-

sloten hebben dit nu te doen en niet altijd maar te

blijven praten, dromen en sparen voor “ooit”.’

Uit het logboek van deSally Lightfoot:

‘September 2005, bij Pemba, Tanzania:

Van die kitscherige vakantieplaatjes van witte

stranden en een turkooizen zee, dat is ongeveer

waar wij op het moment in ronddobberen (zo-

lang je de ratten die over het strand lopen even

vergeet). Apen lopen ook over het strand (niet ir-

ritante toeristen maar het echte spul). Op Mesali

(eiland van 1 bij 0,5 km, natuurreservaatje vlak

bij Pemba, waar we nu dus ankeren) is ook een

grot waarin geesten schijnen te wonen. Die gees-

ten dienen regelmatig offers te krijgen ten behoe-

ve van goede gezondheid en visvangst. Een visser

vroeg me medicatie omdat hij overgeeft en buik-

loop heeft. Gevalletje yoghurt met norit en bruis-

tabletje paracetamol en daarna snel weer een of-

fer brengen in die grot, was mijn analyse. Hope-

lijk is hij vandaag niet zieker dan gisteren want

dan moeten wij hier snel ons kielzog tonen, vrees

ik.

We vierden mijn verjaardag gisteren (omdat

we dachten vandaag naar Zanzibar te zeilen

maar het is hier iets te geweldig om gelijk door te

varen vond zelfs Edo!) met zelfgemaakte cake en

geweldige “icing” met toepasselijke Miami Vice-

kleuren (wie piepkleine flesjes voedselkleurstof

koopt wanneer ze een keer bij een grote super-

markt is, die heeft wat). Omdat Edo en de kinde-

ren wat minder vooruitblikkend waren geweest

kreeg ik letterlijk cadeaus “in natura”. Borris had

een “nature trail” geknipt uit oude National Geo-

graphics en daar mocht ik langs lopen door de

boot. Verder mocht ik helemaal alleen een heel

eind snorkelen langs de “drop off”, daar waar het

rif de diepte in duikt en dus een prachtige plek

met enorme koraalkastelen en feeërieke zeeane-

moontuinen met horden kleurrijke vissen erin en

omheen. Daarbuiten “le grand bleu”, heel diep en

heel donkerblauw. Een beter cadeau had ik mij

niet kunnen wensen.

B, E en E zijn al richting strand en droogval-

lend koraal, ik nog aan boord omdat het brood

nog in de oven staat (huiselijke taken iedere dag

weer: melk zonder klonten proberen te fabrice-

ren van weerbarstig melkpoeder, daarvan ook

yoghurt maken, brood bakken, alle voorraden na-

Grote foto ‘Time out’ voorde familie Ankum op heteilandje Mafia voor de kustvan Tanzania. Dankzij deophaalbare kiel kan de SallyLightfoot tot op het strand.Links Joanne en kinderenbij het oversteken van deEvenaar, boven Borris enEsther na de kleuterschoolin Lamu, Noord-Kenia entonijnvangst op open zee

FOTO'S: FAMILIE ANKUM

pagina 19, 25-02-2006 © Het Financieele Dagblad

kijken op wegwandelend fruit en groenten, en

dan nog de “gewone” dingen als koken en trach-

ten de boel binnen een beetje zoutvrij te houden).

Het brood begint heerlijk te ruiken dus ik ga zo

als Jacqueline Cousteau te water om me bij mijn

gezin te voegen.’

TERUG VAN WEGGEWEESTBoot: Pinical, ontwerp Dick Zaal,bouwjaar 1986, lengte 12,12 meterBemanning: Jan Gerrit Kroon (37,arbeidsrechtadvocaat) en ChantalGroothuis (37, registeraccountant)Periode: Augustus 2002 totseptember 2004Route: Reis rond de wereld viaCanarische Eilanden, Cariben,Panama, Pacific, Australië, Maleisië,Sri Lanka, Rode Zee, MiddellandseZee, Nederland.Website: www.pinical.nl

Een reis rond de wereld in twee jaar. Volgens Jan

Gerrit vinden veel cruisers, ‘meestal mensen

die geen verplichtingen hebben’, dat veel te

snel. Hij en Chantal niet, want ze voelden er

weinig voor om alle banden met Nederland

door te snijden en bovendien hadden ze maar

voor twee jaar geld. ‘Zo’n honderd gulden per

dag, exclusief groot onderhoud. Een fikse kos-

tenpost, zo bleek al snel, want wind, zon en

zout doen alles razendsnel slijten.’ Echte ram-

pen zijn ze onderweg bespaard gebleven, of het

moet die keer zijn dat Chantal met haar vingers

in een schootblok bekneld raakte. ‘Haar vingers

waren geplet en het dichtstbijzijnde land lag op

drie dagen varen.’ Na drie dagen pijn lijden en

koelen met ijsblokjes bleek de schade gelukkig

mee te vallen. En o ja, dan was er ook nog die

keer dat ze bij Tahiti bijna hun mast kwijtraak-

ten, maar ook dat liep met een sisser af. ‘Crui-

sers staan altijd klaar om elkaar te helpen.

Daarbij waren we goed voorbereid, dankzij een

paar cursussen, waaronder EHBO. Daarin zijn

we overigens niet zo ver gegaan als sommige

anderen die in het Rotterdamse Havenzieken-

huis hebben leren hechten op varkenshuiden.’

Hun relatie heeft het in ieder geval overleefd,

en is er volgens Jan Gerrit zelfs alleen maar

sterker op geworden. ‘Natuurlijk is het wennen

om opeens de hele dag samen op dezelfde 50

vierkante meter door te brengen, maar er sluipt

al snel een soort ritme in. Daarbij ben je ook niet

de hele tijd aan het varen. Je wilt onderweg wat

van de landen zien, tripjes maken en aan de

boot klussen.’ Hij schat dat ze ongeveer een der-

de van de tijd daadwerkelijk onderweg waren.

En nu zijn ze dus weer terug. Was het een

moeilijke overgang? ‘Nee, eigenlijk niet. De reis

had van mij wel langer mogen duren, maar het

was ook ontzettend fijn om weer thuis te zijn.

En omdat we “maar” twee jaar weg waren ge-

weest was de overgang ook niet te groot.’ Ook

qua werken. ‘Mensen denken soms dat het een

soort vakantie is, maar je bent onderweg eigen-

lijk altijd behoorlijk druk met dingen regelen en

klussen.’ Chantal heeft haar oude beroep (re-

gisteraccountant) weer opgepakt en is terug bij

haar oude werkgever. Ook Jan Gerrit zit weer in

zijn oude stiel en is samen met een partner een

eigen arbeidsrechtadvocatenkantoor begon-

nen.

Uit het logboek van de Pinical:

‘Maart 2003, San Blas-eilanden, Cari-

ben: De San Blas-eilanden waren een onverge-

telijke ervaring. Er leven daar circa 55.000 Ku-

na-indianen min of meer onafhankelijk van Pa-

nama en met een sterke hang naar het verle-

den. Alsof je terug in de tijd gaat. Ze zijn onge-

veer 1,50 meter lang, traditioneel gekleed en

geverfd en het dagelijks vervoermiddel is een

boomstamkano. Buitenboordmotoren zijn zeld-

zaam en de meeste dorpen bestaan nog echt uit

hutten van bamboe met palmbladeren daken.

Stroom komt uit een generator die slechts twee

uur per dag draait. De rest is houtvuur. Water

wordt uit een rivier aan het vasteland gehaald,

ook weer met kano’s. Natuurlijk is er inmiddels

wel iets gemoderniseerd. Zo hoor je soms plot-

seling, terwijl je door zo’n palmbladeren dorpje

loopt, het gekweel van Enrique Iglesias uit een

gettoblaster komen...

Oktober 2003, overtocht naar Darwin,

Australië: Jan Gerrit heeft het op voorhand al

helemaal gehad met die Australiërs. Afgezien

van het feit dat hij het gros van de Australiërs

maar boeren vindt, wordt hij helemaal gallisch

van de Australische bureaucratie. In Port Vila,

Vanuatu, kregen we bij het uitklaren al een

complete tas mee met informatie van de Austra-

lische overheid. Folders met een lijst met wat er

allemaal het land niet in mag, een lijst met wat

er allemaal gedeclareerd moet worden (veel!!),

de visumvereisten, andere foldertjes, een soort

Leger des Heils-zak waar je de niet-toelaatbare

spullen in moet stoppen en vooral veel, heel

veel stickers. Stickers van allerlei instanties,

maar bijvoorbeeld ook een sticker met daarop

de tekst dat je vooral niets in zee mag gooien,

compleet met een soort kliktelefoonnummer

dat je kunt bellen om melding te doen als je ie-

mand anders afval in zee ziet dumpen. Daaren-

tegen is nergens te lezen dat je voor het afval

dat je inlevert moet betalen (we hebben ge-

hoord dat dat zo schijnt te zijn). Wij gooien nog

steeds alle gft- en vleesafval zo de plomp in als

we op zee zijn, en zijn van plan om dat te blij-

ven doen. Geen zin in stinkende derrie aan

boord.’ �

Grote foto Jan Gerrit Kroonaan het roer bij harde windvoor Tahiti, links Jan Gerriten Chantal en boven deaankomst in Scheveningen

FOTO'S: JAN GERRIT KROON

pagina 21, 25-02-2006 © Het Financieele Dagblad