'Meer solidariteit met degressieve opbouw' - Printer friendly version

IP Nederland

De primaire nieuwsbron van de Nederlandse pensioen- en beleggingswereld

'Meer solidariteit met degressieve opbouw' - 28 January 2013

Category: Nieuws

28 Jan 2013

Met een toespraak op een seminar wakkerde AFM-bestuurder Harman Korte de

discussie over de doorsneepremie aan. Kort samengevat: inherent aan de

doorsneepremie is subsidie van jong aan oud. Die subsidie kun je moeilijker

uitleggen naarmate meer mensen tijdens hun loopbaan wisselen van pensioenfonds.

Het maakt open en eerlijk communiceren ronduit ongemakkelijk. En zodoende 'is er

alle aanleiding de systematiek van de doorsneepremie te wijzigen'. Zijn

oplossing: afstappen van gelijkblijvende opbouw en alle deelnemers de

pensioenaanspraak laten opbouwen die precies bekostigd kan worden met de vaste

premie. Jongeren meer, ouderen minder. Degressieve opbouw, kortom.

Juridische bezwaren

De toespraak van Korte ontlokte een felle reactie aan Gerard Riemen, directeur

van de Pensioenfederatie. Hij verweet hem politiek te bedrijven, iets waarvan

een toezichthouder zich verre moet houden. Daarnaast kwam Riemen met

inhoudelijke kritiek. Zo stelt de Wet Bpf doorsneepremie verplicht. Bovendien,

zei hij, impliceert afschaffen van de doorsneepremie discriminatie naar

leeftijd. “Europese wet- en regelgeving verbiedt dat.”

Hoogleraar pensioenrecht Erik Lutjens onderschrijft de lezing van Riemen.

Leeftijdonderscheid noemt hij onder meer in strijd met de Wet gelijke

behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid.

Solidariteit ondermijnend

Pensioenuitvoerder Syntrus Achmea voert ook andere inhoudelijke bezwaren aan

tegen het voorstel van Korte. Als mensen wisselen van pensioenfonds dan bouwen

ze bij een ander fonds als oudere rechten op. Ze krijgen dan nog steeds

subsidie, zij het in een ander fonds.

Dat ontkracht het argument voor degressieve opbouw overigens maar deels, weet de

pensioenuitvoerder. “De subsidie van jong naar oud is echter moeilijker uit te

leggen aan oudere werknemers die zelfstandige worden. Voor die groep kan

waardeoverdracht helpen of vrijwillige voortzetting.”

Tegen degressieve opbouw pleit juist weer dat die de solidariteit ondergraaft.

“Degressieve opbouw leidt tot minder solidariteit, omdat er meer evenredigheid

komt tussen opgebouwde aanspraken en betaalde premie.”

Wie tornt aan de solidariteit, loopt het risico de verplichtstelling te

verspelen. Syntrus Achmea wijst in dit verband naar het rapport ‘Een sterke

tweede pijler’ van de commissie Goudswaard. “Belangrijke vraag is volgens de

commissie of degressieve opbouw zo vorm kan krijgen dat het Europese Hof er

voldoende solidariteit in ziet om de inbreuk op de vrije mededinging te

rechtvaardigen.”

Perverse solidariteit

Pensioenjurist Hans van Meerten betwijfelt juist of degressieve opbouw ten

koste gaat van de solidariteit. Je kunt met evenveel recht het tegendeel

beweren, zegt hij. “Niet voor niets wordt wel gezegd dat bij de doorsneepremie

sprake is van perverse solidariteit.”

Het is bijvoorbeeld maar de vraag of de overstap naar een ander pensioenfonds de

ongelijkheid rechttrekt. “Dat hangt helemaal af van de samenstelling van dat

fonds. Wat gebeurt er als je van een jong fonds overstapt naar een vergrijsd

fonds? Met degressieve opbouw heb je eerlijker resultaten.”

Er bestaan al verschillende blauwdrukken voor de toepassing van zo’n opbouw,

vervolgt hij. Voorbeeld is een recent voorstel van Leo Witkamp van Media

Pensioendiensten om het opbouwpercentage te differentiëren naar leeftijd.

In 2010 brak hoogleraar Lans Bovenberg met Bart Boon een lans voor degressieve

opbouw. Zij staan in hun stuk niet alleen stil bij steeds schevere

‘inter’generationele solidariteit bij doorsneepremie. Bovenberg en Boon stippen

ook wat zij noemen perverse ‘intra’generationele solidariteit aan: herverdeling

van laagopgeleiden naar hoogopgeleiden.

Los van de voordelen die Van Meerten ziet in degressieve opbouw, vindt hij de

juridische bezwaren tegen afschaffen van de huidige doorsneepremie weinig

overtuigend. Hij beaamt dat de Wet Bpf de doorsneepremie verplicht stelt. Maar

in zijn optiek is dat een slecht argument voor handhaving ervan. “Die wet kun je

zo wijzigen.”

Ook op het argument dat de doorsneepremie voorwaarde is voor behoud van de

verplichtstelling vindt hij het nodige af te dingen. Verschillende arresten van

het Europese Hof van Justitie stellen solidariteit als voorwaarde. Maar in geen

enkel arrest staat dat handhaving van de huidige doorsneepremie daarbij een

vereiste is.

“In tegendeel zelfs. Als een degressieve premie leidt tot meer bevredigende

resultaten voor jong én oud, dan zou dat wel eens de rechtvaardiging voor de

verplichtstelling kunnen zijn.”

Author: Olaf Boschman

window.print(); //try to print this page