DE WAARDE VAN CULTUUR

Arts in Society Rijksuniversiteit Groningen

SOLIDARITEIT &

INHOUD

¨ Korte toelichting op het rapport

¨ Effectdomeinen

¨ Vraagtekens bij effectonderzoek

¨ Tips voor goed evaluatie-onderzoek

Cultuur?

¨  ‘Way of life’ ¨  Zingever van een mensenleven in de samenleving

¤ Socialiseren ¤ Kwalificeren ¤ Subjectiveren

¨  Cultuursector? ¤ Reflectief vormgeven aan het ‘samen-leven’ ¤ Maat en onmaat van cultuur

Dismeasure of culture

Waarde?

Vijf thema’s: ¨  Cognitieve effecten ¨  Gezondheid ¨  Ervaringswaarde ¨  Economische effecten ¨  Sociale effecten

Effect domeinen

Ervarings waarden

Gezond heid

Economie Sociale

waarden

Cognitie

Inventarisatie ¨ Focus op meest actuele en

relevante (wetenschappelijk) onderzoek

¨ Internationale scope

¨ Waar mogelijk Vlaams onderzoek

Cognitieve effecten

¨ Cultuur als (collectief) instrument voor

zelfreflectie

¨ Cultuureducatie leert reflecteren over processen van zingeving aan jezelf en aan jezelf in de (sociale) wereld

Cognitieve effecten

Solidariteit? ¨ Laermans: cultuur als collectief

tekenreservoire

¨ Collectieve (zelf)reflectie = solidariteit?

¨ Hoe meet je dat dan?

Gezondheid

¨  Mentaal en fysiek welzijn

¨  Gezondheid is een kwestie van cultuur: ¤ Cultuurdeelname: op een na belangrijkste determinant

van welzijn ¤ Participatie in betekenisvolle activiteiten die alle

menselijke vermogens uitdagen

¨  Bruto Nationaal Geluk

Gezondheid

Solidariteit?

¨  (Betere) gezondheid is basisvoorwaarde voor deelnemen in sociaal verkeer

¨  Ergo: hangen die gezondheidseffecten niet samen met sociale participatie?

Ervaringswaarden

¨  Kunsten, cultuur en erfgoed realiseren intrinsieke waarden: ¤ Uitdaging – onmaat – subjectiveren ¤ Emotionele voldoening ¤ Bildung

¨  Maar ook extrinsieke waarden: ¤ Sociaal: ontmoeten van de ander (ook in

verleden) ¨  De cultuursector doet wat hij zegt te doen

Ervaringswaarden en solidariteit

¨  Delen van ervaring = sociale cohesie?

¨  Ook niet delen van cultuur (confrontatie) = bevorderlijk voor sociale cohesie

¨  Positieve samenhang tussen kunstzinnige vaardigheden (onmaat / uitdaging in ervaring) en openheid

¨  Nederland: NIMBY-solidariteit

Economische effecten

¨  Effecten van cultuursector op economie lopen via verschillende ‘routes’: ¤  Klassieke impactanalyse ¤  Imago en ‘culture-led’ regeneratie ¤  Aantrekkelijkheid ¤  Cultuur en creativiteit

¨  Culturele activiteiten en instellingen genereren wel

degelijk economische effecten maar deze zijn niet allemaal even vanzelfsprekend en empirisch aan te tonen

Sociale effecten (1)

¨  Sociale cohesie: ¤ Betreft de samenhang tussen individuen en groepen in

een samenleving: sociaal weefsel ¤ Op individueel niveau: sociaal kapitaal

¨  Relaties:

¤ Relationele dimensie ¤  Ideële dimensie ¤ Bindend ¤ Overbruggend

Sociale effecten (2)

¨  Relatie tussen cultuur en sociale verandering niet vanzelfsprekend

¨  Sterke samenhang tussen cultuurparticipatie en sociale vernetwerking (sociaal kapitaal)

¨  Cultuurparticipatie leidt tot zowel bindend als overbruggend cohesief gedrag

Opmerkingen

¨  Waarde van de evidence-base: ¤ Causaliteit ¤ Transfer individueel - collectief ¤ Lange-termijn ¤ Negatieve effecten? ¤ Kwantificeerbaarheid (natuur-wetenschappelijk

paradigma)?

¤ Voorzichtigheid ¤ Oog voor het singuliere

Vraagtekens bij effectonderzoek

¨  Wat betekent het dat we onze effecten willen meten (of daartoe gedwongen worden)?

¨  Cultuur van wantrouwen

¨  Meten = weten …

¨  … maar niet alles is te meten

Kwaliteit (en dus autonomie)

Expert Gebruiker Samenleving

ONMAAT Sociaal Economisch

Ervaringswaarden Cognitief Sociaal

Tips voor goede evaluatie

¨  Wat is het doel van evaluatie? ¤ Oog op wat je (zelf) wilt bereiken) ¤ Verbeteren van je methoden ¤ Verantwoording

¨  Zoek operationalisaties die passen bij het project

¨  Cultuur gaat ook over dissensus (onmaat): ook dat kan een positief resultaat zijn

Tips voor goede evaluatie

¨  Anekdotes kunnen net zo overtuigend zijn als statistische data

¨  Organiseer evalueren vanaf het begin van een project