DE FABRIQUE \ UTRECHTMAANDAG 25 NOVEMBER

PROGRAMMA

Voorwoord /

Op 25 november 2013 vond in De Fabrique in Utrecht voor de derde keer de jaarlijkse bijeenkomst ‘Cultuur in Beeld’ plaats, dit keer met het thema ‘de kracht van cultuur’.

De conferentie toonde het belang van cultuur voor maatschappij en individu. Samen zochten we naar nieuwe vormen in de relatie tussen kunst, cultuur en samenleving. Wat we aan den lijve ondervonden: cultuur inspireert, maakt emoties los en verbindt mensen en groepen onderling.

Het programma kende een grote inbreng van de sector zelf. Ideeën voor thema’s, sprekers en debatten zorgden voor een gevarieerd aanbod van hoog niveau. Met een keuze uit meer dan 60 inspirerende deelsessies en 20 stands op de CultSpace barstte De Fabrique op een gewone maandag uit haar voegen van energie. Zoals het de sector betaamt bruiste en stroomde het. Mensen vonden elkaar (weer), en nieuwe samenwerkingen werden gesmeed.

In dit online magazine doen we een poging de dag te vatten in woord en beeld. We wensen u hierbij veel kijk- en leesplezier.

Wilt u de openingsfilm nakijken of een compilatie van het congres zien? Kijk opwww.cultuurinbeeld.com/presentaties

2 \

/ Ik hoop op een interessante dag met nieuwe plannen, nieuwe mensen en nieuwe inzichten./

/ Inspiratie, inspiratie, inspiratie!/

/ Ik ga op zoek naar manieren om nieuw publiek te bereiken./

/ De dag is voor mij geslaagd als ik tien leuke mensen gesproken heb./

/ Ik heb een vertrouwde route gekozen, maar sta voor alles open./

/ Wat is dit een makkelijke manier om in één dag weer op de hoogte te zijn van de actualiteit./ / Het was moeilijk kiezen. Keuzestress!

/

3 \

we zijn gestart! /Het is even wennen: dit jaar geen plenaire opening. In 12 verschillende zalen wordt tegelijkertijd de openingsfilm vertoond. Het ministerie van OCW heet met een geanimeerde film alle deelnemers welkom en licht het thema ‘de kracht van cultuur’ toe. In deze tijd is er grote behoefte aan onverwachte samenwerkingsverbanden, creativiteit en autonome denkers. Nederland scoort nog steeds goed op het gebied van cultuurparticipatie en interesse, maar dat wil niet zeggen dat er geen noodzaak is tot verandering. De vragen die voorliggen zijn: durven we op zoek te gaan naar nieuwe wegen en grenzen te verleggen? En zo de band met de samenleving te versterken?

Voordat de deelnemers zich kunnen gaan onderdompelen in het grote aanbod aan workshops, CultTalks en gesprekken, warmt filosoof Henk Oosterling hen op met de prikkelende stelling “De autonomie van de kunst en de instrumentaliteit van de cultuur is een achterhaalde tegenstelling”. De gespreksleiders vragen de deelnemers kleur te bekennen door een rode of groene sticker op te plakken. Vaak onmiddellijk belanden de deelnemers in een verhitte discussie. Dit is een mooi begin van de dag en stemt tot nadenken.

rode of groene sticker? /

Paul van der Schot (ToCerfYou): “We zijn allemaal onderdeel van cultuur. Je kan kunst en cultuur niet los zien van elkaar, grenzen vervagen en je moet mee.”

Marjolein Tuasela (Vintage’Lein):“Je moet blijven innoveren en vernieuwen. Als je vast blijft houden aan traditionele vormen, kun je nooit vernieuwend worden.”

Helen Basten (Spin Projecten): “Autonome kunst en instrumentele cultuur versterken elkaar. Je eigen autonome identiteit wordt juist in die interactie versterkt.”

Chris Groeneveld (Cultuurmaatschappij): “Goede kunst is mooi in zichzelf, verrast altijd en is niet in te passen in ‘mainstream’. Dat onderscheid moet je blijven maken.

Alwin Schogt (Concertstichting Hillegersberg):“De formulering van de stelling is onduidelijk, waardoor het lastig is een uitspraak te doen.”

Ellen Snoep (Nederlands Openluchtmuseum): “Dit verschil is er altijd al geweest, alleen labellen we dit nu anders. Het landschap kent altijd verschillende uitingen van kunst- en cultuur.”

Meer dan 60 workshops, culttalks en panelgesprekken / EEN GrEEP UIT HET ENOrME AANBOD /

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

cultuur en defensie: een wereld Van Verschil?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE MAATSCHAPPELIJKE KrACHT VAN CULTUUr / CULTTALK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Sander van Luik (Nederlandse Krijgsmacht) en Jet de ranitz (Kunsten ’92)wat: De positie en het belang van kunst en cultuur staan de afgelopen jaren steeds

meer ter discussie. Wat is de waarde van cultuur voor de samenleving? De Nederlandse Krijgsmacht worstelt met dezelfde vragen. Kapitein-luitenant-ter-zee Sander van Luik ging in gesprek met Jet de ranitz op zoek naar parallellen.

en nu? De twee sprekers vonden elkaar in de opvatting hoe zij zich in de toekomst beter kunnen profileren. Heb het niet over geld, maar over dat wat je raakt. Blijf aan de buitenwereld vertellen hoe je als sector en land wilt zijn, vertel actief wat je wilt uitdragen. Zo raak je met elkaar in gesprek, dat zo nodig is om met elkaar te voeren. Bovendien moet je dat wat je raakt, zichtbaarder maken. En een laatste, belangrijke boodschap vanuit beide sectoren: blijf consistent en dicht bij jezelf.

sander van luik:“Na mijn ingezonden brief in NrC, waarin ik mijn zorg uitsprak over de relatie van Defensie met de samenleving, heb ik veel reacties gekregen; zowel intern als daarbuiten. Ik ben gedreven en wil op elk podium mijn bood-schap uitdragen, daarom ben ik vandaag ook hier. Jet de ranitz en ik vonden elkaar in de gedachte dat je kracht ontleent aan authenti-citeit en consistentie. Dat is mooi.”

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ontwikkelingen in de cultuursector. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE MAATSCHAPPELIJKE KrACHT VAN CULTUUr / CULTTALK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Marjan Hammersma (DG Cultuur en Media, ministerie van OCW), Max van Engen (hoofd Kunst en Cultuur, gemeente Amsterdam), prof. Cees Langeveld (Erasmus Universiteit rotterdam, directeur Chassé Theater), Axel rüger (directeur Van Gogh Museum) en Erik Akkermans (Voorzitter Federatie Cultuur)

wat: Het ministerie van OCW geeft jaarlijks de publicatie ‘Cultuur in Beeld’ uit. Deze publicatie geeft een overzicht van de meest recente ontwikkelingen in de cultuursec-tor. Marjan Hammersma presenteerde de belangrijkste bevindingen van dit jaar. Een deskundig panel reflecteerde.

en nu? We hebben de kunst- en cultuursector nodig om de publicatie zo volledig en up-to-date mogelijk te houden. Deze publicatie is van groot belang, omdat het vage onderbuikgevoelens pareert met heldere cijfers en feiten. Advies aan de sector: lees de publicatie om je een beeld te vormen van de algemene trends en ontwikkelingen. Brancheorganisaties, culturele instellingen, overheid, belastingdienst: werk samen, gezamenlijkheid is van groot belang. Bestuur en politiek willen weten hoe het ervoor staat: deze publicatie is daar een uitstekend middel voor. De sector, en dan vooral de leiders, moeten de kracht van cultuur actief uitdragen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kunst in de wijk!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE MAATSCHAPPELIJKE KrACHT VAN CULTUUr / PANELGESPrEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Lisa Kleeven (Foam), Claudia Schouten (Motel Spatie) en Menno rosier (De Cultuurscouts)

wat: Door actief naar buiten te treden als culturele instelling, ontstaat een inspirerende wisselwerking met de wijk. Deze gedreven panelleden vertelden over hun succesvol project in de wijk.

en nu? De drie projecten laten zien wat kunst in de wijk op kan leveren. West Side Stories van het Foam heeft een pand in Nieuw-West in Amsterdam, dat drie dagen per week open is. Zo kan iedereen op een laagdrempelige manier kennis maken met fotografie. De Cultuurscouts rotterdam ondersteunen bestaande projecten. Motel Spatie heeft een artist-in-residence-plek midden in de multiculturele wijk Presikhaaf in Arnhem. Mensen associëren kunst in de wijk vaak met amateurkunst. Maar kunst ‘met een grote K’ is juist nodig in deze wijken. Er is vaak weinig aanwezig op dat gebied. De projecten zijn vooral belangrijk voor de wijk, niet zozeer voor de ontwikkeling van de kunst. Het zijn kleine veranderingen die je teweeg kunt brengen.

lisa kleeven:“Culturele instellingen mogen best trotser zijn op hun projecten, die zijn namelijk echt goed. Ik zie dat veel instellingen de afgelopen jaren meer zijn gaan investeren in educatie en het betrekken van uiteenlopende doel-groepen. Ik ben een groot voorstander van instellingen die niet alleen activiteiten in huis doen, maar die ook naar buiten treden: de stad in gaan, scholen opzoeken, samenwerken met zorginstellingen. Kortom: nog meer buiten de eigen muren werken.”

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Minister BusseMaker in gesprek Met jonge Makers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE MAATSCHAPPELIJKE KrACHT VAN CULTUUr / PANELGESPrEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Jet Bussemaker (minister van OCW), Jetse Batelaan (Jeugdtheater Artemis), Thomas Spijkerman (Circus Treurdier) en Davy Pieters (Frascati)

wat: De minister volgt de ontwikkelingen op het gebied van talentontwikkeling nauwge-zet. Vandaag gaat zij in gesprek met drie jonge theatermakers over vragen als: hoe gaat het met de huidige generatie? Welke mogelijkheden zien zij en hoe zien zij de toekomst?

en nu? De drie makers schetsen een verschraald landschap voor net afgestudeerde theater-makers. Het zou eigenlijk zo moeten zijn dat elke jonge theatermaker een wit vel krijgt: onderzoeken, fouten mogen maken, zoeken naar eigen publiek. Het is lastig om te experimenteren, omdat het snel over succes en bezoekersaantallen gaat. Door het omvallen van de productiehuizen is er veel aan kwaliteit ingeboet. De piramide is nu uit evenwicht: de onderste laag is heel breed, er worden teveel makers opgeleid. Een strengere selectie aan de poort zou een oplossing kunnen zijn. Geef net afgestu-deerde makers wel de kans om zich door te ontwikkelen in bijvoorbeeld een produc-tiehuis; daar is nu nauwelijks gelegenheid voor. De minister luistert aandachtig, vat samen en neemt de aanbevelingen van de makers mee naar huis.

davy pieters:“Ik heb me goed voorbereid op het gesprek met minister Bussemaker: artikelen gelezen, met mensen gesproken, mogelijke vragen bedacht. Zo’n gesprek is natuurlijk best spannend. Ik wilde vandaag voor het voetlicht brengen dat er zorgvuldig nagedacht moet worden over de her-definiëring van het theaterlandschap. Dat begint bij goede educatie. Het is voor minister Bussemaker lastig om met de erfenis van haar voorganger om te gaan, maar ik vind het een goede stap dat ze met mensen uit – alle lagen van – de culturele sector in gesprek gaat.”

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

lang leVe kunst, oVer ouderen en cultuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CULTUUr VOOr IEDErEEN / WOrKSHOP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Wies rosenboom (LKCA), Hedy d’Ancona (zelfstandige), Jan Jaap Knol (FCP) en Frieda de Pater (rCOAK), Annemieke Vervoort (Introdans)

wat: Het programma Lang Leve Kunst stimuleert cultuurparticipatie door ouderen. Het programma wordt gesteund door een aantal private en publieke fondsen.

en nu? De groep ouderen wordt steeds groter en is daarmee een interessante doelgroep voor de kunst- en cultuursector. Er gebeurt al steeds meer, de stichting ‘Vier het leven’ heeft bijvoorbeeld 14.000 ouderen meegenomen naar musical- en theatervoorstellingen. Een groot succes. Uit onderzoek is gebleken dat praten en kijken over kunst ook daadwerkelijk een verandering bij mensen in gang zet: het opent je geest en verruimt je blik. Dus ook bij ouderen. Want willen we niet allemaal ‘een leven lang leren’?

frieda de pater:“We staan aan het begin van een beweging. Voor ouderen is kunst net zo belangrijk als voor jongeren. Vandaag hebben we de kracht van de samenwerking van de vier fondsen kunnen tonen. Dat is mooi. We wilden duidelijk maken dat het niet vanzelf gaat om ouderen bij kunst- en cultuur te betrekken. Dat is bij hen geen onwil, maar vaak is de drempel hoger. We geven met ons convenant handvat-ten aan de sector hoe daarmee om te gaan.”

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

hoe Bereik je nieuw puBliek?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CULTUUr VOOr IEDErEEN / PANELGESPrEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Doro Siepel (Theater Zuidplein), Barbara Berger (Gemeentemuseum Den Haag) en Kirsten Krans (random Collision)

wat: In deze deelsessie worden de best practices van Theater Zuidplein, het Gemeentemuseum Den Haag en dansgroep Collision gedeeld. Alle drie bereiken zij de laatste jaren meer en ander publiek dan voorheen, maar hoe?

en nu? Hoewel de aanpak van de drie duidelijk verschillen, is er een slag gemaakt in het denken. In plaats van het aanbod, wordt er gedacht vanuit de vraag. Wat maakt het voor mensen interessant om naar mijn theater, museum of dansgroep te komen kijken? Voor Theater Zuidplein resulteerde dit in maatschappelijk geëngageerde program-mering en het veranderen van de functie van het theater. Van alleen theater werd het een leer-werkbedrijf, dat zich gevraagd en onge-vraagd bemoeit met kunst, cultuur en samenleving in rotterdam. Het Gemeentemuseum Den Haag maakt contact met zijn stadsgenoten, door zich actief te bewegen in de stad en hen uit te nodigen in het museum. Dansgroep random Collision besloot niet alleen de voorstel-lingen, maar ook het creatieproces voorafgaand aan de voorstelling te belichten, door onder meer jonge talentvolle choreografen in contact te brengen met geïnteresseerden via workshops.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

dileMMa’s tussen Marketing en kunst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE ONDErNEMENDE OrGANISATIE / PANELGESPrEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Eppo van Nispen tot Sevenaer (CPNB), ruben Israel (rotterdamse Schouwburg), Marc Mosmans (Walvis & Mosmans), Mariette Maaskant (Kunsthal rotterdam)

wat: In de culturele sector is de P van Product vaak het domein van de kunstenaar en houdt een marketeer zich met de overige drie P’s van de marketingprincipes bezig. Soms is er wrijving tussen de artistieke en de commerciële kant. Vier deskundigen delen hun ervaringen met dit dilemma.

en nu? De sprekers zijn het over één ding eens, het begint met: wie wil ik zijn en hoe wil ik dat uitdragen? ruben Israel van de rotterdamse Schouwburg neemt de deelnemers mee naar zijn praktijk. Hij toont een aantal succesvolle voorbeelden zoals ‘De Onbeperkt Kleine Zaal Kaart’ en een campagne op Facebook waarbij het gezicht van de schouwburg werd gekozen. Discussies met kunstenaars gaat hij niet meer aan. Marketing is een vak. Eppo van Nispen tot Sevenaer van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek is minstens zo creatief. Samenwerkingen met bijvoorbeeld Jan van Veen van Candlelight, Kinderen voor Kinderen en prinses Laurentien werken: meer omzet, meer lezerspubliek, meer blije mensen. Zijn advies? Keep calm and kick ass.

eppo van nispen tot sevenaer:“Ik heb een missie: cultuur zorgt voor een blij en gelukkig leven. En ik heb een boodschap: sector, stop het gezeur! Niet piepen over te weinig geld en te weinig middelen. Tips? Zorg dat er een klik ontstaat met mogelijke partners. Pas op met het kortings-model en onderscheid je van de grijze massa. En…het gaat er niet om wat je doet, maar wie je bent. Fuck the system!”

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

goVernance code cultuur: wat is nieuw?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DE ONDErNEMENDE OrGANISATIE / CULTTALK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Marceline Loudon (Cultuur-Ondernemen) en Sietze Haringa (KPMG)wat: Alle organisaties in de culturele sector krijgen te maken met de

nieuwe Governance Code Cultuur. Deze twee experts geven toelich-ting hoe deze code te gebruiken en geven praktische tips hoe om te gaan met uw jaarverslag.

en nu? Het is een feit dat je je in de huidige tijd moet verantwoorden. Deze nieuwe code gaat uit van negen basisprincipes. Vaak wordt het schrijven van de code uitbesteed. Ga als organisatie zelf achter het stuur zitten. Wat kunnen we leren? Hoe kunnen we beter plannen, beter besturen? De aangeboden boekjes over de nieuwe code vinden bij de deelnemers gretig aftrek.

sietze haringa:“De oude Governance Code Cultuur had veel regels. De nieuwe code gaat uit van negen principes. De vraag die ik het meeste krijg, is of het minder streng is geworden. Dat weet ik niet, maar de kans ligt er om inhoudelijk meer richting te geven. Mijn advies? Pik er één onderwerp uit en diep dat als organisatie uit. Zie de code als een stimulans!”

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

hoe Beoordeel je Vernieuwende kunst?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HET CULTUrELE EXPErIMENT / PANELGESPrEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

wie: Ann Demeester (De Appel), Katinka Simonse (TINKEBELL), Douke IJsselstein (Mondriaan Fonds) en robbert roos (raad voor Cultuur).

wat: In het door Katinka Simonse geïnitieerde gesprek worden de kaders verkend waarbinnen voorstellen van kunste-naars beoordeeld worden door fondsen. Zijn fondsen in staat echt vernieuwende kunst te herkennen en te steunen? Volgens Simonse valt dat nog te bezien en is het de vraag of de commissieleden van fondsen buiten hun eigen kaders kunnen denken.

en nu? Ann Demeester, Douke IJsselstein en robbert roos zijn hier duidelijk over: het is zeker dat de commissieleden buiten hun eigen kader en smaak kunnen denken in het belang van de Nederlandse beeldende kunst. Waar de panelleden elkaar in vinden, is dat fondsen nu eenmaal een bandbreedte hebben, waarbinnen zij opereren. Dit heeft niets te maken met de commissieleden, maar met de doelstellingen van de fondsen. Zo is het voor klassiek figuratieve schilders waarschijnlijk moeilijker om subsidie te krijgen dan voor kunstenaars die modern werk maken. Op de vraag of het beoordelingsproces transparant moet worden, twijfelen de panelleden. Demeester: “Juist in de discretie van het overleg heeft men de ruimte om direct tegen elkaar te zijn en zo tot het beste besluit te komen.”

CULTSPACE /

De Cultuurscouts rotterdam / Jan Nass“Ons project ‘In de Ban van de Baan’ wordt ondersteund door de Cultuurscouts rotterdam. Daar zijn we heel gelukkig mee. Door op de CultSpace te staan, kunnen we onze naamsbekendheid vergroten en kennis uitwisselen. Waardevol dus.”

Hedendaags ambacht in beeld / Willemien Ippel (Crafts Council NL)“We zijn heel erg blij dat we gesteund worden door het FCP om oude ambachten te kunnen behouden, actualiseren en te kunnen overdragen aan jonge mensen. Vandaag is een uitgelezen kans om ons aan vakmusea en scholen te presenteren en zo onze naams-bekendheid te vergroten.”

Verhalen kijken: educatie en mediawijsheid / Leontien Lems“We laten met de workshop ‘Verhalen Kijken’ van het Instituut voor Beeld en Geluid aan leerkrachten zien dat het gebruik van media in de klas niet iets engs is. We sluiten direct aan bij de canonvensters van de geschiedenislessen. Vandaag willen we mensen vooral inspireren. En dat lukt heel aardig!”

Marjolein hordijkMijn eigen programma samenstellen met behulp van blokkenschema voor #cultuurinbeeld is nog lastiger dan voor een festival. Te veel te doen!

Yolande MelsertWat betekent instrumentaliteit eigenlijk?

Menno van tartwijkMooie verbinding van levensverhaal en artistieke uitdaging van @MoreMariagela #cultuurinbeeld #crowdsourcing

Veenfabriek Veel mensen bij #cultuurinbeeld Kunst staat midden in de samenleving @defabrique tussen Heinz en @strukton

fonds podiumkunstenAftrap #cultuurinbeeld in Copraloods: groen of rood?

aline knip#cultuurinbeeld De kracht van cultuur – Start bij de ontwikkelingen in de cultuursector – Verbinden is het toverwoord

wijbrand schaapUit onderzoek blijkt dat culturele instellingen veel te winnen hebben als ze hun maatschappelijke waarden kennen.

Maarten van cammenZit bij #cultuurinbeeld pal achter Jet Bussemaker die haar slotbetoog nog flink herschrijft. Beleid in beweging?

arjen pels rijckenVandaag bij #cultuurinbeeld met veel plezier geluisterd naar #eppovannispen. Heldere taal. En lekker zakelijk.

tinkebellBlij dat ik er bij was. #cultuurinbeeld #columnwaardig

tweetVerslag /

19 \

silent studio /

Terwijl om hen heen de kopjes rinkelen en de gesprekken steeds luider worden, sluiten zij zich met een koptelefoon af van de drukte. Ze belanden in een verstilde wereld om zo te kunnen luisteren naar een goed gesprek. ruben Maes leidde drie indrukwekkende gesprekken over de ambities en drijfveren van respectie-velijk directeur van De Appel Ann Demeester, directeur-generaal Cultuur en Media Marjan Hammersma en acteur en theatermaker Jörgen Tjong a Fong.

“Betrokkenheid is geen keuze maar een gegeven. Onverschilligheid is een keuze, en wellicht de laatste.”

“Kunstenaars stileren bij uitstek hun leven. Design is voor hen dagelijkse kost: Dasein is design.”

“Kunstbeoefening is altijd instrumenteel. Autonomie beweegt zich binnen die onvoorziene instrumentaliteit, want het maken en bedrijven van kunst dient altijd wel een doel, ook al weten we dat niet van te voren.”

“Nagenoeg iedereen is ervan overtuigd dat kunst- en cultuureducatie noodzakelijk is om mensen te interesseren voor nieuwe en vaak weerbarstige inzichten.”

“De kunstenaar staat niet buiten de samenleving, maar is een exclusief knooppunt in sociale netwerken.”

henk oosterling /

Keynote speaker Henk Oosterling stuurde de deelnemers aan het begin van de dag op pad met met de stelling ‘de autonomie van de kunst en de instrumentaliteit van de cultuur is een achter-haalde tegenstelling.’ Hij prikkelde en verwarde hen, en zadelde de deelnemers de rest van de dag op met hoofdbrekens. Oosterling sloot plenair af met een inspirerend betoog waarin hij de stelling verder toelichtte.

De hele speech naluisteren? Kijk op www.cultuurinbeeld.com/presentaties

“Een dag zonder inspiratie is een dag niet leven.”

“We willen als overheid goed weten hoe we op veranderingen in de maatschappij kunnen inspelen, daarom is een conferentie als deze van groot belang.”

“Er zijn in deze tijd geen spoorboekjes meer. Het enige dat we weten, is dat we steeds minder voor langere tijd zeker weten. Met die onzekerheid moeten we leren omgaan.”

“Creativiteit is essentieel gereedschap voor het oplossen van maatschappelijke problemen en het creëren van economische groei.”

“We moeten meebewegen, ook al hebben we nog geen beeld van de bestemming.”

“We moeten zoveel mogelijk mensen in staat stellen om kunst te waarderen.”

“Ik zie als het gaat om talentontwikkeling een piramide: met een brede basis voor educatie en de top voor de excellente talenten.”

“Er is een constante in de veranderende samenleving: blijvende steun vanuit de overheid.”

“Omgaan met deze nieuwe realiteit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van instellingen en overheden.”

jet BusseMaker /Het laatste woord is natuurlijk aan minister Jet Bussemaker. In haar speech schetst zij de huidige staat van het culturele landschap in een veranderende samenleving en geeft zij haar visie hoe daar in de toekomst mee om te gaan. Verbinden is hierbij het toverwoord.

De hele speech naluisteren? www.cultuurinbeeld.com/presentaties

parels Voor de zwijnen rockt! /

Terwijl de mooie woorden van Henk Oosterling en Jet Bussemaker nog na-ijlen in de hoofden van de deelnemers, staat muziektheatergroep ‘Parels voor de Zwijnen’ al klaar om de dag muzikaal en feestelijk af te sluiten. Een 65-pluskoor met als ontroerende soliste de 92-jarige Mijntje van der Meulen: ze sloten de dag in stijl af.

Pagina 23Foto plenaire afsluiting

24 \

1 / renske noordhuis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Student Master Kunstbeleid en Mecenaat

aan de radbouduniversiteit Nijmegen.

aanwezig omdat: het relevant is dat ook

studenten meedenken.

geïnspireerd door: Arjo Klamer (Hoogleraar

Culturele Economie).

neemt mee: dat het niet gek is om mensen

om geld te vragen.

2 / eugene Boeldak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: werkzaam bij OCW, ondersteunt work-

shops voor het ministerie van OCW.

aanwezig omdat: ik de inleiding en vier

CultTalks inhoudelijk heb begeleid.

geïnspireerd door: de manier waarop de dag

werd geopend.

neemt mee: dat kunst en cultuur mensen kan

verbinden. “Als mensen benaderd worden,

willen ze ook graag delen.”

3 / henriette post. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Directeur Fonds Podiumkunsten.

aanwezig omdat: Een dag als deze leerzaam

en leuk is. “En iedereen is er.”

geïnspireerd door: de openingsfilm.

neemt mee: dat er nog heel wat staat te

gebeuren.

4 / tinkebell. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Kunstenaar.

aanwezig omdat: er een debat plaatsvond

naar aanleiding van mijn stelling ’het is

onmogelijk vernieuwende kunst te

herkennen’.

geïnspireerd door: Kapitein-luitenant-

ter-zee Sander van Luik. “We gaan samen

uit eten.”

neemt mee: mijn gelijk.

5 / Xavier teerling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Adviseur popmuziek Gelderland bij het KCG.

aanwezig omdat: ik nieuwsgierig ben naar

wat anderen te vertellen hebben.

geïnspireerd door: Maria Hlavajova (Basis

voor Actuele Kunst, Utrecht).

neemt mee: dat de basis niet iets is waar

mensen naartoe gaan, maar een vertrekpunt is.

6 / Mariangela de lorenzo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Directeur van de Stichting Cult Dealer Enzo.

aanwezig omdat: ik sprak op de CultTalk

‘Crowdsourcing: wat kun je ermee?’

Crowdsourcing is niet zaligmakend, ik wilde

de nuances presenteren.

geïnspireerd door: Henk Oosterling, wat een

mooi verhaal.

neemt mee: de uitspraak van Henk

Oosterling: “Creativiteit zit niet in, maar

tussen mensen.”

7 / hans schamlé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Financieel directeur van “If I can’t dance”,

een presentatie-instelling voor beeldende

kunst.

aanwezig omdat: ik benieuwd was hoe je de

kwalitatieve waarde van cultuur kunt

onderzoeken.

geïnspireerd door: Henk Oosterling

neemt mee: dat er nog veel te doen is.

“Het is wel een beetje overleven nu.”

8 / Yoeri Meessen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Curator Educatie en Theorie bij Centrum

Witte de With.

aanwezig omdat: ik graag op de hoogte wil

blijven van wat er allemaal speelt in de

kunst- en cultuursector.

geïnspireerd door: het debat over kunst en

Defensie.

neemt mee: dat we bruggen moeten slaan

tussen verschillende soorten kennis.

9 / Mart van Bree. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

is: Algemeen directeur ArtistTalks.

aanwezig omdat: wij als ArtistTalks de brug

gaan slaan naar de samenleving.

geïnspireerd door: de noodzaak voor

verandering.

neemt mee: dat mensen vol goede moed

de toekomst tegemoet zien. “Het kussen is

opgeschud.”

wie waren er ook?

Een uitgave van:

Ministerie van Onderwijs, Cultuuren WetenschapPostbus 16375 | 2500 BJ Den Haag

© rijksoverheid | November 2013

Colofon:

Organisatie: SPITZ congres & eventTekst en eindredactie: Karlijn Broekhuizen (Bureau op Zolder)Fotografie: Anne Kruit (Anne Kruit Fotografie)Ontwerp: Bart Stroes (STrOES.INFO)

DE FABRIQUE \ UTRECHTMAANDAG 25 NOVEMBER

PROGRAMMA