7/29/2019 marx en de sade over religie

1/2

Het fundament van de irreligieuze kritiek is: de mens maakt de religie, de religie maakt niet de

mens. En wel is de religie het zelfbewustzijn en het zelfgevoel van de mens, die zichzelf f nog

niet gevonden heeft f alweer verloren. Maar de mens, dat is de wereld van de mens, staat,

maatschappij. Deze staat, deze maatschappij produceren de religie, een verkeerd bewustzijn van

de wereld, omdat ze een verkeerde wereld zijn. De religie is de algemene theorie van deze

wereld, haar encyclopedische samenvatting, haar logica in populaire gedaante, haar

spiritualistischepoint d'honneur, haar enthousiasme, haar morele sanctie, haar plechtig sluitstuk,

haar algemene grond van troost en rechtvaardiging. Zij is de fantastische verwerkelijking van het

menselijk wezen, omdat het menselijke wezen geen ware werkelijkheid bezit. De strijd tegen de

religie, is dus indirect een strijd tegen een wereld, waarvan de religie het geestelijke aroma is. De

religieuze nood is aan de ene kant de uitdrukking van de werkelijke nood en aan de andere kant

het protest tegen de werkelijke nood. De religie is de zucht van de in benauwenis verkerende

creatuur, het gemoed van een harteloze wereld, zoals zij de geest van de geestloze toestanden

is. Zij is de opium van het volk.

Hetopiumvan het volk, iets dat door het volk zelf is gecreerd. Marx vond dat de mens religie

zelf in het leven heeft geroepen als middel om zichzelf in een roes te helpen nu het aardse leven

zo ondraaglijk was geworden. Religie helpt de arbeidersklasse dom te houden en verdedigt de

uitbuiting. Religie komt voort uit de economische onderbouw van het leven, is een weerspiegeling

van een bepaalde sociaal-economische ordening van de maatschappij gecreerd door de

lagere klassen om hun zorgen te kunnen vergeten, en in stand gehouden door de hogere om de

lagere klassen uit te kunnen buiten. Als deproletarirsde macht grijpen, zal de religie vanzelf

een zachte dood sterven, omdat na het stoppen van de uitbuiting religie overbodig zal zijn. Naar

de mening van Marx, vraagtcommunismeomathesmeen vangt communisme aan waar

athesme begint.

xxx

The foundation of irreligious criticism is: Man makes religion, religion does not make man.

Religion is, indeed, the self-consciousness and self-esteem of man who has either not yet

won through to himself, or has already lost himself again. But man is no abstract being

squatting outside the world. Man is the world of man state, society. This state and this

society produce religion, which is an inverted consciousness of the world, because they are

an inverted world. Religion is the general theory of this world, its encyclopaedic compendium,

its logic in popular form, its spiritual point dhonneur, its enthusiasm, its moral sanction, its

solemn complement, and its universal basis of consolation and justification. It is the fantastic

realization of the human essence since the human essence has not acquired any true reality.

The struggle against religion is, therefore, indirectly the struggle against that world whose

spiritual aroma is religion.

Religious suffering is, at one and the same time, the expression of real suffering and a

protest against real suffering. Religion is the sigh of the oppressed creature, the heart of a

heartless world, and the soul of soulless conditions. It is the opium of the people.

The abolition of religion as the illusory happiness of the people is the demand for their realhappiness. To call on them to give up their illusions about their condition is to call on them to

http://nl.wikipedia.org/wiki/Opiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Opiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Opiumhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Proletariaathttp://nl.wikipedia.org/wiki/Proletariaathttp://nl.wikipedia.org/wiki/Proletariaathttp://nl.wikipedia.org/wiki/Communismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Communismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Communismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Athe%C3%AFsmehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Athe%C3%AFsmehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Athe%C3%AFsmehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Athe%C3%AFsmehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Communismehttp://nl.wikipedia.org/wiki/Proletariaathttp://nl.wikipedia.org/wiki/Opium

7/29/2019 marx en de sade over religie

2/2

give up a condition that requires illusions. The criticism of religion is, therefore, in embryo,

the criticism of that vale of tears of which religion is the halo.

Criticism has plucked the imaginary flowers on the chain not in order that man shall continue

to bear that chain without fantasy or consolation, but so that he shall throw off the chain andpluck the living flower.[1]

xxx

Juliette tegen Fernando

In the Marquis de Sade'sJuliette, published in 1797 (trans. Austryn Wainhouse, 1968), Sade uses the term in a scene where

Juliette explains to King Ferdinand the consequences of his policies:

Though nature lavishes much upon your people, their circumstances are strait. But this is not the effect of their laziness; this

general paralysis has its source in your policy which, from maintaining the people in dependence, shuts them out from wealth;

their ills are thus rendered beyond remedy, and the political state is in a situation no less grave than the civil government, since

it must seek its strength in its very weakness. Your apprehension, Ferdinand, lest someone discover the things I have been

telling you leads you to exile arts and talents from your realm. You fear the powerful eye of genius, that is why you encourage

ignorance. This opium you feed your people, so that, drugged, they do not feel their hurts, inflicted by you. And that is why

where you reign no establishments are to be found giving great men to the homeland; the rewards due knowledge are unknown

here,

and as there is neither honor nor profit in being wise, nobody seeks after wisdom. I have studied your

civil laws, they are good, but poorly enforced, and as a result they sink into ever further decay. And the

consequences thereof? A man prefers to live amidst their corruption rather than plead for their reform,

because he fears, and with reason, that this reform will engender infinitely more abuses than it will do

away with; things are left as they are. Nevertheless, everything goes askew and awry and as a career

in government has no more attractions than one in the arts, nobody involves himself in public affairs;

and for all this compensation is offered in the form of luxury, of frivolity, of entertainments. So it is that

among you a taste for trivial things replaces a taste for great ones, that the time which ought to be

devoted to the latter is frittered away on futilities, and that you will be subjugated sooner or later and

again and again by any foe who bothers to make the effort.

http://en.wikipedia.org/wiki/Opium_of_the_people#cite_note-1http://en.wikipedia.org/wiki/Opium_of_the_people#cite_note-1http://en.wikipedia.org/wiki/Opium_of_the_people#cite_note-1http://en.wikipedia.org/wiki/Juliette_(novel)http://en.wikipedia.org/wiki/Juliette_(novel)http://en.wikipedia.org/wiki/Juliette_(novel)http://en.wikipedia.org/wiki/Juliette_(novel)http://en.wikipedia.org/wiki/Opium_of_the_people#cite_note-1