Welkom bij de stadsbijeenkomst

16 november 2017

Marlies Kennis, gemeente Utrecht

·

Programma09.00-09.30 Inloop

09.30-09.40 Inleiding over de academische werkplaats en keuze voor

het thema – Marlies Kennis

09.40-10.00 Thema ‘Allemaal opvoeders’ – Marije Kesselring

10.00-10.20 Gewoon opvoeden versterken – Saskia Moerbeek

10.20-10.35 Discussie en delen van ervaringen over: Hoe betrek je

ouders en jeugdigen?

10.35-10.50 Pauze

10.50-11.10 Groepstraining ‘Pittige Jaren – Barbara Hendriksen

11.10-11.30 De JIM-aanpak: complexe problematiek hanteerbaar maken

door samenwerking tussen gezin, professional en een

informele mentor - Andrée Sekreve

11.30-11.45 Discussie en delen van ervaringen over: hoe zorg je dat hulp

goed aansluit bij de leefwereld van ouders en jeugdigen?

11.45-12.00 Afsluiting

· Titel document2

https://www.youtube.com/watch?v=md7NfZCRK40

·

Missie

Verbinding van praktijk, beleid, onderzoek en onderwijs om de zorg en ondersteuning voor jeugdigen en gezinnen te vernieuwen en te verbeteren, zó dat alle jeugdigen zo goed mogelijk kunnen meedoen en gezond en veilig kunnen opgroeien.

Dit alles in samenwerking met jeugdigen hun opvoeders en informele zorg.

Uitgangspunten· Utrechtse model (basis)· Praktijkvraag is leidend· Buurtteams Jeugd & Gezin centraal· Uitdaging op de grensvlakken

Strategische Agenda AWTJ Utrecht 2018-20233

·

Strategie op hoofdlijnen

Vernieuwing en verbetering van de jeugdhulp in de

stad Utrecht

Verbinding praktijk & beleid met onderzoek &

onderwijs

Vernieuwing in het onderzoek en het onderwijs

parallel aan de transformatie Jeugd

Strategische Agenda AWTJ Utrecht 2018-20234

·

De projectenZonMw-financiering project AWTJ Utrecht

1. Gewoon opvoeden versterken – Marije Kesselring

2. Pittige jaren – Barbara Hendriksen

3. JIM-project – Andrée Sekreve

4. Effectieve basishulp – Esther Alblas

ZonMw-financiering afzonderlijke projecten5. Basishulp door gezinswerkers in Utrecht – Ireen de Graaf

6. Integrale hulp voor MBO-studenten met psychische problemen –

Marja van Bon

Financiering anders

7. Proeftuin Basiszorg Jeugd GGZ – Marja van Bon

Strategische Agenda AWTJ Utrecht 2018-20235

·

Strategische agenda 2018-2023

Strategische Agenda AWTJ Utrecht 2018-20236

··

Doel strategische agendaRichtinggevend kader om versneld tot acties te komen

· Welke inhoudelijke vraagstukken zijn van belang voor praktijken beleid?

· Hoe verbeteren we de verbinding tussen praktijk/beleid en onderwijs/onderzoek?

· Hoe verbreden we de samenwerking om meer impact te genereren?

· Hoe borgen we de samenwerking tussen beleid, praktijk, onderzoek en onderwijs ná 2019?

Strategische Agenda AWTJ Utrecht 2018-20237

··

Strategische thema’s

Maatschappelijke kwesties

· 1. Versterken samen opvoeden in de dagelijkse

omgeving

· 2. Ruimte voor verschil én gelijke kansen

Aanpak

· 3. Context‐ en wijkgericht te werken

· 4. Terug‐ en vooruitkijken

Strategische Agenda AWTJ Utrecht 2018-20238

Allemaal opvoeders in de pedagogische civil society16 november 2017

Marije Kesselring

·

Pedagogische civil society

· De gezamenlijke activiteiten van burgers voor het opgroeien en opvoeden

· Relatief nieuw begrip (De Winter 2008), maar geen nieuw concept

· Contextuele benadering van opvoeden gericht op empowerment

10

·

Pedagogische civil society

· Ouders/verzorgers zijn primaire opvoeders

· Echter, kerngezin leeft niet in sociaal vacuüm, maar is genest in

verschillende systemen die voortdurend interacteren

· Die interactie draagt bij aan kwaliteit van opgroeien en opvoeden

· ‘It takes a village to raise a child’ => allemaal opvoeders

11

·

Belang van medeopvoeders

· Medeopvoeders kunnen ouders steunen in de opvoeding:

· Emotionele steun: ervaringen uitwisselen, luisterend oor

· Praktische steun: oppassen, kinderen halen/brengen

· Informationele steun: tips, advies

Directe bijdrage welbevinden ouders + indirecte bijdrage welbevinden kinderen

· Ook bewijs voor directe bijdrage aan welbevinden kinderen:

· Meer veerkracht (Werner, 1993)

· Meer empatisch gedrag (Hrdy, 2006)

· Betere schoolprestaties (Putnam, 2000)

· Betere sociale vaardigheden (Lerner et al., 2005)

· Minder antisociaal gedrag (Resnick et al., 1997)

·

Voedingsbodem PCS

· Afgelopen jaren sterke stijging in zorggebruik

13

·

Voedingsbodem PCS

· Paradox => groeiend zorggebruik, terwijl problemen niet toenamen· Hermanns (2009) => “overconsumptie” door gezinnen met relatief lichte

opvoedingsvragen

Trends die overconsumptie kunnen verklaren:

· Gevolgen van individualisering· Succes van opvoeding ligt in handen van ouders· Transporteren problemen van leef- naar systeemwereld

· Focus van het jeugd- en gezinsbeleid· Problematiseren en medicaliseren· Gebaseerd op angst voor incidenten· Afhankelijkheid van professionele zorg· Jeugdhulpverlening loopt tegen haar grenzen aan

·

Voedingsbodem PCS

· In reactie op deze trends => roep om ‘ontzorgen en normaliseren’

· Investeringen in de pedagogische basisinfrastructuur kunnen (onnodig)

beroep op gespecialiseerde zorg voorkomen

· Inzet op empowerment van burgers ondersteund door sociale netwerken

én betere benutting en versterking hiervan door basisvoorzieningen

·

Voedingsbodem PCS

Met WMO (2007) en WNS (2010) is beweging in gang gezet richting de eigen

mogelijkheden van burgers en de inzet van sociale netwerken

Deze beweging is verder doorgevoerd in de transities in het sociale domein

Transities hebben plaatsgevonden; sinds januari 2015 zijn gemeenten

verantwoordelijk voor de jeugdhulp

Transformatie is nog in volle gang

· Neuzen staan dezelfde kant op => realiseren van transformatiedoelen

· Maar hoe? => verschillende initiatieven die tot doel hebben concreet handen en

voeten te geven aan de transformatie

·

Voorbeelden van programma’s

· Allemaal Opvoeders (2010-2012)

· Ingebed in ‘Vrijwillige inzet voor en door Jeugd en Gezin’

· 11 Nederlandse gemeenten als proeftuin

· Activiteiten die tot doel hadden de PCS te versterken

· Proefschrift ‘Partners in parenting’

· AWTJ Utrecht (2015-2019)

· Ingebed in ‘Academische Werkplaatsen Transformatie Jeugd’

· Verschillende deelprojecten in de stad Utrecht

· Deelproject 1 ‘Gewoon opvoeden versterken’

17

·

‘Gewoon opvoeden versterken’

18

Spoor 1 Sociale basis

Spoor 2 Basiszorg

Spoor 3 Aanvullende

zorg

Gewoon opvoeden versterken

·

‘Gewoon opvoeden versterken’

· Op welke wijze kunnen de Utrechtse wijkprofessionals (spoor 1) en de

Buurtteams Jeugd en Gezin (spoor 2) in samenwerking met ouders en

andere bewoners het gewoon opvoeden in de wijk versterken?

· Drie pilotwijken: Hoograven, Kanaleneiland, Leidsche Rijn

· In elke wijk is een Wijkacademie gestart

· Denk- én doetank van ouders

· Onderzoek naar activiteiten en samenwerking

19

·

Tot slot

· Dank voor jullie aandacht

· Meer weten? · Over ‘Gewoon opvoeden versterken’: http://www.awtjutrecht.nl/

· Over de Wijkacademies: https://www.stichtingbmp.nl/cms/projecten/huidig

· Of mail: marije.kesselring@hu.nl

· Vragen?

20

·

Referenties

· De Winter, M. (2008). Het moderne van kindermishandeling. In W. Koops, B. Levering & M. De Winter (Eds.), Opvoeding als spiegel van de beschaving. Een moderne antropologie van de opvoeding (pp. 150-165). Amsterdam: SWP.

· Hermanns, J. (2009). Het opvoeden verleerd. Amsterdam: Amsterdam University Press. · Hrdy, S. B. (2006). Evolutionary context of human development. The cooperative breeding model. In S. C. Carter, L. Ahnert,

K. E. Grossmann, S. B. Hrdy, M. E. Lamb, S. W. Porges & N. Sachser (Eds.). Attachment and bonding. A new synthesis (pp. 9-32). Cambridge, MA: The MIT Press.

· Kesselring, M. (2016). Partners in parenting. A study on shared childrearing responsibilities between parents and nonparental adults (Doctoral dissertation, Utrecht University). Enschede: Ipskamp.

· Lerner, R. M., Almerigi, J. B., Theokas, C. & Lerner, J. V. (2005). Positive youth development: a view of the issues. The Journal of Early Adolescence, 25, 10-16.

· Putnam, R. D. (2000). Bowling alone. The collapse and revival of American community. New York, NY: Simon & Schuster.· Resnick, M. D., Bearman, P. S., Blum, R. W., Bauman, K. E, Harris, K. M., Jones, J., . . . Udry, R. (1997). Protecting adolescents

from harm: Findings from the national longitudinal study on adolescent health. Journal of the American Medical Association, 27b, 823-832.

· UNICEF Office of Research (2013). Child well-being in rich countries. A comparative overview. Innocenti Report Card 11.

Florence: UNICEF Office of Research.· Werner, E. E. (1993). Risk, resilience and recovery: Perspectives from the Kauai longitudinal study. Development and

Psychopathology, 5, 503-515.

·

Gewoon opvoeden versterken

Spreker: Saskia Moerbeek, directeur stichting BMP

Titel document22

·

Discussie

Hoe betrek je ouders en jeugdigen?

Titel document23

· Titel document24

Pittige Jaren

Een bewezen effectieve oudertrainingbij gedragsproblemen

16 november 2017

Barbara Hendriksen, Universiteit Utrecht

· Pittige Jaren26

Overzicht

· Wat is Incredible Years/ Pittige Jaren?

· Inhoud & vorm

· Ervaringen ouders

· Pittige Jaren27

Incredible Years

Doelgroep:

– Ouders van kinderen met

gedragsproblemen en/of behoefte

aan ondersteuning in de opvoeding

– 3 t/m 8 jaar

Doel:

– Toename positief kindgedrag

– Reduceren agressief gedrag

– Verbeteren opvoedvaardigheden

· Pittige Jaren28

Collaborative process

Inhoud & vorm

Ouders uitdagen om zelf problemen op te lossen (empowerment)

Group-leaders geen experts maar maken deel uit van

de groep

Coercive Theory (Patterson, 1982)

· Pittige Jaren29

Incredible Years

Opvoedingspiramide

• Geprotocolleerd

• Gecertificeerde trainers

• Groepen > 6 personen

• 14/18 sessies van 2 uur

• Videofragmenten

• Brainstorm/buzz

• Rollenspel

• Groepsdiscussie

• Boek

• Bel-ouder

• Oefeningen voor thuis

· Pittige Jaren30

Onderzoek

De Incredible Years oudercursus is effectief, ook in NL!

· Opvoedingsvaardigheden

· Agressief/oppositioneel gedrag kind

· Minder kritiek ouders = minder negatief gedrag kind

· Invloed van ouders op gedrag kind neemt toe over tijd

· Effectief bij verschillende doelgroepen

· Pittige Jaren31

Training

Onderwerpen:

• Spelen met je kind

• Prijzen en belonen

• Grenzen stellen

• Omgaan met ongewenst gedrag

· Pittige Jaren32

Spelen met uw kind

✓ Volg de leiding van je kind

✓ Geef positieve aandacht

✓ Speel dagelijks

✓ Coachen van vaardigheden

· Pittige Jaren33

❖ Herken gewenst gedrag

❖ Welk gedrag wil je vaker zien?

❖ Geef complimentjes voor gewenst gedrag

❖ Beloningsprogramma’s

Prijzen en belonen

· Pittige Jaren34

Grenzen stellen

– Opdrachten

– Regels & routines

· Titel document35

Omgaan met ongewenst gedrag

Negeren

Time Out

Privileges ontnemen

Andere gevolgen

· Pittige Jaren36

• Minder probleemgedrag

• Zelfverzekerder/ competenter gevoel

•Training aanraden aan anderen

•Discussies, boek en rollenspelen erg nuttig

• Opvoedingsvaardigheden nuttig

• Groep als zeer steunend ervaren

Evaluatie door ouders

· Pittige Jaren37

In de praktijk…

Succesvolle programma’s in de praktijk:

– Handleiding

– Speciaal opgeleide trainers

– Kwaliteitswaarborging

– Collaboratieve benadering

– Vroeg ingrijpen

– Duur = minimaal 20 uur

Incredible Years!!

· Pittige Jaren38

Ouders in hun kracht gezet.

Samenvattend…

Effectief bij verschillende doelgroepen.

Versterken opvoedvaardigheden.

Afname oppositioneel en druk gedrag.

Bewezen effectieve interventie toegepast

in de praktijk.

Toename positief kindgedrag.

Meer informatie:

www.pittigejaren.nl

www.incredibleyears.com

VRAGEN?

JIM-project: Complexe problematiek hanteerbaar maken door samenwerking tussen gezin, professional en een informele mentor

Stadsbijeenkomst 16 november 2017Andrée Sekreve, MSc

··

Agenda

· De JIM-aanpak

· ‘Gewoon opvoeden’ met de JIM-aanpak

· Implicaties voor de praktijk

· Ervaringen van JIM Marlies

· Vragen en opmerkingen

Wat is de JIM-aanpak?-Jongeren 12-23 jaar met complexe problematiek-Negatieve ervaringen met hulpverlening-Alternatief voor residentiele plaatsing-Werken met een zelfgekozen informele mentor-Hulpverlener heeft coachende rol-De wensen van het gezin en de JIM zijn leidend

Filmpje

·

··

Transformatiedoelen Gemeente Utrecht:

1. Uitgaan van de verantwoordelijkheden en mogelijkheden van het gezin en het sociale netwerk bij opvoedproblematiek

2. Problemen normaliseren en de-medicaliseren

3. Afname van de instroom in residentiële voorzieningen

4. Ontwikkelen van een intersectorale aanpak vanuit de aanvullende zorg i.s.m. de basiszorg

5.De zorg organiseren op basis van de wensen en inzichten van het gezin en het sociale netwerk

Gewoon opvoeden met de JIM

··

· Ouders

Jeugd

Professionals

Implicaties voor de praktijk

Titel document45

··

· Kun je iets vertellen over je ervaring als JIM?

· Wat beteken jij voor de jongere in het dagelijks leven?

· Wat betekent het voor jou om JIM te zijn?

Ervaringen van JIM Marlies

Bedankt voor uw aandachtVragen/opmerkingen?

Wil je meer weten over de JIM-aanpak?Neem dan contact op met Youké via het telefoonnummer 088 170 5000

asekreve@youke.nl

··

Discussie

Hoe zorg je dat jeugdhulp goed aansluit bij de

leefwereld van ouders en jeugdigen?

·

BEDANKT!

VOOR JULLIE AANDACHT EN INBRENG

Titel document49