1

Trimbos-instituutNetherlands Institute of Mental Health and Addiction

2

Trimbos-instituut

Samenvatting:

• De betekenis van herstel

• HEE-programma

• Het HEE-team

• IRB(er) en HEE

3

Trimbos-instituut

Recovery of herstel als:

• Proces van mensen met een psychische aandoening of beperking

• Uitkomst van psychiatrische hulpverlening

• Een leidende visie op geestelijke gezondheidszorg

4

Trimbos-instituut

Herstel in ons land:

• Vooral betekenis voor cliënten (proces)

• Nog nauwelijks als uitkomstmaat

• Niet als leidend principe van de ggz

5

Trimbos-instituut

Longitudinale studies(20 tot 30 jaar)

(o.a. Bleuler, 1972; Tsuang et al, 1979; Ciompi,1980; Huber et al, 1980; Harding et al, 1987;Ciompi, 1989; zie ook: Van Weeghel, 1995; Topor, 2001)

• 25% vd respondenten herstelt volledig• 40% vd respondenten herstelt gedeeltelijk

6

Trimbos-instituut

Herstel is een

evidence based

verschijnsel!

7

Trimbos-instituut

Kennis over de aard van dat verschijnsel uit:

• Verhalen:

http://akmhcweb.org/recovery/rec.htm

• Onderzoek:

O.a.: Strauss et al (1985) en Topor (2001)

8

Trimbos-instituut

Betekenissen van herstel:

• Herstel # genezing

• Herstel gaat over interactie met de aandoening

• Herstel veronderstelt een actieve vorm van acceptatie en focus op mogelijkheden

9

Trimbos-instituut

Kernthema’s:

• Het zelf # stoornis (‘ik ben meer dan mijn stoornis)

• Wie ben ik?

• Hoe verhoud ik mij (herstel is een houding) tot mijn aandoening?

10

Trimbos-instituut

Pat Deegan (1996):

‘The concept of recovery is rooted in the

simple yet profound realization that people

who have been diagnosed with mental

illness are human beings.’

11

Trimbos-instituut

HEE

• Herstel

• Empowerment

• Ervaringsdeskundigheid

12

Trimbos-instituut

HEE-programma omvat werkwijzen en strategieën om:

• Marginalisering mensen met psychische handicaps tegen te gaan

• Zelfsturend vermogen van mensen met psychische handicaps te vergroten

13

Trimbos-instituut

Programma van/met mensen met:

• Ernstige psychische aandoeningen

• Psychische handicaps

• Problemen op diverse levensterreinen

• Langdurige patiëntcarrières in psychiatrie

14

Trimbos-instituut

Consequenties:

• afhankelijkheid

• gebrek aan zelfvertrouwen

• verlies controle over eigen leven

• verlies betekenisvolle identiteit

• bestaanskwetsbaarheid

15

Trimbos-instituut

Doelen HEE-programma:

• Individuele herstelprocessen

• Maatschappelijke participatie

• Krachtig aandeel in ontwikkeling zorg

16

Trimbos-instituut

Peilers HEE-programma:

• Zelfhulp/ervaringen benoemen• Ontwikkeling ervaringskennis• Overdracht ervaringskennis• Transformatie naar herstelgeoriënteerde

zorg• Het menselijk gezicht verkopen (inclusie)

17

Trimbos-instituut

Principes HEE-programma:

• Ervaringen ondergaan of hebben

• Communicatie over ervaringen

• Eigen verhaal maken

• Van ‘ik’ naar ‘wij’

• Het ‘wij’-verhaal+

• Kennisoverdracht

18

Trimbos-instituut

Onderdelen HEEprogramma:

• Zelfhulpgroepen/werkgroepen

• Studiedag ‘Herstel’

• Cursus ‘Begin maken met herstel’

• Themabijeenkomsten voor cliënten/profs

• Deskundigheidsbevordering voor professionals

19

Trimbos-instituut

Effectstudie HEEprogramma in:

• Stichting Beschermende Woonvormen Utrecht

• RIBW Oost-Veluwe

• Langdurige zorg Maastricht e.o. (SPC, RIAGG SP, RIBW, Dac, APZ, ACT)

• Rivierduinen (langerdurende zorg)

20

Trimbos-instituut

HEE!producten:

• Draaiboek HEEwerkgroepen• Beproefd programma studiedag ‘Herstel’’

(in company)• Draaiboeken themabijeenkomsten• Cursus ‘Begin maken met herstel’• Workshop ‘empowerment’ (in de maak)• Cursus ‘herstelondersteuning’ voor profs

(in de maak)

21

Trimbos-instituut

Afzet HEE!producten:

• Regio West-Friesland• RIBW ZW/West-Friesland• RIBW Oost-Veluwe• SBWU Utrecht• GGZ Sneek• Mensana• GGz-instellingen Zuid-Limburg• Opleidingen

22

Trimbos-instituut

HEE!team:

• Team van ervaringsdeskundige docenten• Landelijk• Langdurige zorg/psychische handicaps• Herstel, empowerment, ervaringsdeskundigheid• Kapitaliseren• ‘Interactief’

23

Trimbos-instituut

HEE!team:

Martijn, José, Sonja, Geert, Marian, Lenneke, Ellen, Wouter, Conny, Henny, Paula, Liesbeth, Annette, Jeroen, Suzanne …

En een minstens zo grote groep aanstormend talent!

24

Trimbos-instituut

Wat moeten IRB-ers met HEE?

25

Trimbos-instituut

Wat moeten IRB-ers met HEE?

Er van af blijven ….

26

Trimbos-instituut

HEE en IRB

• Ruimte maken• Faciliteren• Prothese zijn• Kennis en ervaringen voor cliënten

ontsluiten

• Rehabilitatie in HEE-trajecten: helpen bij doel- en vaardigheidsvragen

27

Trimbos-instituut

Workshop HEE en Rehabilitatie

• RIBW HM, Mensana, RIBW Oost-Veluwe, SBWU

• Diverse fasen

• Professionals aan het woord over opzetten en meewerken aan HEE-trajecten