Blinde vlekken in Ons Brein Passies en

Beïnvloeden

DNB Psychologie van

Beïnvloeden 22 juni 2012

Prof. Dr. Margriet Sitskoorn Universiteit van Tilburg

Naar….

Een ontdekkingsreis

Welke krachten sturen mij en anderen Waarom weerstand bij verandering Heb ik blinde vlekken Hoe kun je hersenen beïnvloeden en ontwikkelen

Laten we beginnen met een veel voorkomende sturende kracht.

Hebzucht

Exemplarisch voor belangrijke krachten in het brein

Wie verzamelt er hier? Wat? Van alles en nog wat

Wie verzamelt er hier?

Waarom is verzamelen zo aantrekkelijk? Omdat het genotsnetwerk in de hersenen gestimuleerd

wordt.

Wat? Van alles en nog wat

Laten we hebzucht wat verder evalueren met een spel

Dictatorspel Enveloppe 10.000 euro

Wat doe je?

Laten we een kleine verandering doorvoeren en zien wat er gebeurt

Ultimatumspel (veto)

Wat doe je? En waarom? (vanuit gezichtspunt verdeler)

De ander

Hoe voelt degene zich die oneerlijk is behandeld? (eerlijke producten, goed Uitlegbaar) Wat wil je doen als je on- eerlijk behandeld wordt?

Pijnnetwerk (Insula, ACC) Wederkerig straffen. Nucleus caudatus (De Quervain et al., 2004)

Genot en pijn reguleren ons gedrag.

Genot en pijn reguleren ons gedrag.

Genot

PIJN

Dat doen ze ook voor ten aanzien van wat nobelere doeleinden

en dat kan ik u in een oogopslag duidelijk maken

Bekijk het volgende filmpje en vertel me wat u voelt

Empathie

Je kunt voelen wat een ander voelt

Iemand pijn zien hebben activeert ongeveer dezelfde hersengebieden als zelf pijn hebben (bv. insula en anterieure cingulate hersenschors) (Singer & Lamm, 2009)

Onze hersenen zijn niet alleen egoïstische hersenen, gericht op eigenbelang, het zijn ook sociale hersenen, gericht op anderen en op hun belang.

Prosociaal gedrag

Geven (Moll et al. 2006, Harbaugh et al. 2007) Trustgame (Tabibnia., et al. 2008) (anderen helpen, samenwerken, vertrouwen) Beïnvloeden prosociaal gedrag

Beloningsnetwerk Wederkerige eerlijkheid, beloningssysteem, nucl.

caudatus en OFC, positieve reinforcement Oxytocine (ook door fysieke aanraking, gevoel van

closeness), trustgame blijven investeren

Ook dit gedrag stimuleert het genotsnetwerk

Pijn, Genot en Overleven

Pijn en genot

motiveren ons om fysiek en sociaal gedrag te vertonen dat belangrijk is om te overleven

•  Eten (honger, pijn, eten zoeken, eten, genot) •  Drinken, •  Voortplanten •  Goederen verzamelen •  Ontwikkelen, groeien, kennis verzamelen •  Bij de groep horen, eenzaamheid (oa eerlijk zijn, vriendelijk zijn, status verwerven, sociale interactie, enz)

Pijn en genot zijn gerelateerd aan de belangrijkste vijf domeinen van sociale interactie

Status

Certainty Autonomy Relatedness Fairness

SCARF model David Rock 2008

Deze sociale emoties zijn belangrijker dan wat ook, op basis daarvan wordt besloten bewust en onbewust.

Benaderen en vermijden

Status Certainty Autonomy Relatedness Fairness

Vermijden Pijn

Willen, engaged Genot

Verandering heeft invloed op deze belangrijkste sociale emoties en roept vaak angst en vermijdreacties op

Status Certainty Autonomy Relatedness Fairness

Vermijden Pijn

Willen, engaged

Genot

Verandering en Pijn

Pijn, Genot en Overleven

Pijn en genot

motiveren ons om fysiek en sociaal gedrag te vertonen dat belangrijk is om te overleven

•  Eten (honger, pijn, eten zoeken, eten, genot) •  Drinken, •  Voortplanten •  Goederen verzamelen •  Bij de groep horen, Jouw groep Eenzaamheid (oa eerlijk zijn, vriendelijk zijn, sociale status verwerven, imago enz)

Maar kunnen we op basis van deze krachten perfect overleven?

Nee, een systeem alleen op basis van pijn en genot werkt niet perfect

- Soc. en lich. behoeften kunnen strijdig zijn - Blijven schreeuwen om bevrediging ook al niet meer nodig voor overleven - KT en LT bevrediging - Macht doet sociale behoeften vergeten

Lust vrouw vriend, geld verdeling Blijven eten, blijven verzamelen Shoppen ipv probleem aanpakken, alcohol, drugs Spullen, luiheid en eenzaamheid

Een systeem alleen op basis van basaal pijn en genot leidt tot ongezond gedrag: psychisch en lichamelijk

En dat brengt ons bij de PFC,

planning, consequenties, sturen door feedback, inhibitie, abstract denken, complexe beslissingen, flexibiliteit, motivatie, LT denken, LT geheugen. Creativiteit, maat-schappelijke betrokkenheid, waarden,leiderschap, verantwoordelijkheid

Derde kracht: de manager van onze hersenen Wijsheid

Prefrontale hersenschors

Lange termijn denken, goed beslissen, inhibitie Zelfinzicht, leren op basis van feedback enz (Meeks en Jeste 2009)

Wijsheid

Neurobiologische systeem van wijsheid Meeks en Jeste (2009)

Optimale balans tussen de functies van de evolutionair oudere hersengebieden (pijn- en genotssysteem) en de nieuwere gebieden (PFC) Ontwikkelt over tijd Puberteit

Maar ook volwassenen worstelen er nog voortdurend mee

Wat is wijsheid?

Hoe kunnen hersenen zich ontwikkelen? Omdat ze plastisch zijn ze passen zich aan aan de omgeving

www.loni.ucla.edu/~thompson/DEVEL/dynamic.html

Synaptogenese Neurogenese Pruning (ruis) Myelinisatie

Gedachten gedrag gevoel

Elke ervaring beïnvloedt de structuur en Functie van onze hersenen…………

Gedachten gedrag gevoel

Hierdoor ontstaan wetmatigheden in de hersenen

Gedachten gedrag gevoel

Als je dit begrijpt en je kent de drijvende krachten van de hersenen dan kun je machtige tools ontwikkelen om mensen te beïnvloeden

Laat ik tot slot nog wat regels uitleggen door je te beïnvloeden

Test

Multi-tasking

Ik ga je motoriek beïnvloeden

Multi-tasking

Parallel Processing Serial Processing Je verliest vaardigheid en informatie

Beïnvloeden van aandacht

Door je aandacht te richten verlies je informatie

Beïnvloeden van denken

Ik laat je steeds een getal zien Tel de getallen in je hoofd bij elkaar op en geef me op het eind meteen hardop het antwoord

1000

40

1000

30

1000

20

1000

+ 10 ____ =

1000 40 1000 30 1000 20 1000 + 10 ____ 4100

Ronde getallen hebben sterke invloed op de hersenen Verwachtingen beïnvloeden je denken

Beïnvloeden van keuze Forcing

Ik laat je wat kaarten zien Neem er een in gedachten Vertel me niet welke Ik weet welke want ik dwing je van tevoren tot een keuze

Neem een kaart

ik heb jouw kaart weggenomen

Is je kaart weg?

Verwachtingen beïnvloeden je waarneming

Dit geeft je enorm veel mogelijkheden Maar ook veel verantwoordelijkheid

Kennis van de krachten, wetten en plasticiteit van de hersenen stelt je in staat de hersenen en het gedrag van anderen en jezelf te beïnvloeden

Wat heeft mij al deze kennis opgeleverd?

Welke krachten sturen mij en anderen Waarom weerstand bij verandering Je kunt de hersenen beïnvloeden en ontwikkelen want ze zijn plastisch Ook jij hebt blinde vlekken en bent te beïnvloeden

Antwoorden

Gebruik deze kennis om doeltreffend te beïnvloeden

Meer lezen? Nieuw boek over beïnvloeding september