14 KIDDO 5 • 2019

Hoe maak je je kinderopvang borstvoedingsvriendelijk?

Stoppen met borstvoeding zodra kinderen naar de opvang gaan? Jammer dat ouders soms

nog steeds die keuze moeten maken. Want borstvoeding geven is geen gunst. Het maakt

deel uit van de opvang. Hoe kun je mama’s ondersteunen die graag borstvoeding willen

blijven geven? Kind en Gezin lanceert in oktober een uitgebreid dossier vol kennis en

eenvoudige tips over hoe je je kinderopvang borstvoedingsvriendelijk maakt.

Valérie Verbist is onlangs opnieuw mama geworden. Nu ze weer aan het werk is, geeft ze gewoon nog steeds borstvoeding. ‘Drie jaar geleden brachten we onze dochter

naar kinderdagverblijf Peutertuin in Leuven. Ze hebben ons bij de rondleiding verteld dat ik melk kon afkolven en die meegeven en ze hebben ons ook het lokaal getoond waar mama’s borstvoeding geven. Nu, ik geef graag borstvoeding, maar ik kolf niet graag af. Dus was dat indertijd in mijn hoofd geen optie. Maar nu onze zoon naar dezelfde kinderopvang gaat, doe ik het wel. Ik besefte dat ik borstvoeding niet volledig hoefde af te bouwen, ook al wilde ik niet afkolven. En dat lukt prima.’ ‘Belangrijk is dat de opvang flexibel is. Ze verwachten niet dat ik er onmiddellijk sta als mijn zoon honger heeft. Gelukkig, anders zou het veel stress geven. Want ze moeten mijn zoon wel kunnen sussen tot ik er ben, en dat duurt al vlug een kwartier. Gelukkig eet hij heel regelmatig. ’s Voormiddags bel ik even om te weten wanneer hij gegeten heeft. Zo kan ik inschatten wanneer ik langsga. Dat kan op het middaguur zijn, maar vorige week heb ik ook eens gepauzeerd

tussen twee en drie. Baby’s houden nu eenmaal geen rekening met officiële middagpauzes. Je werkgever moet ook akkoord gaan, natuurlijk. Ik wil graag nog een tijdje langer borstvoeding geven. Het is voor mij de ideale oplossing. Zowel praktisch als emotioneel, want wat is het heerlijk om mijn zoon ’s middags nog een knuffel te kunnen geven.’

Bij mama of papa op schootMarina De Greef (directrice Kinder-dagverblijven KU Leuven): ‘Onze kinderdagverblijven bestaan vijftig jaar. En mama’s hebben hier altijd borstvoeding kunnen geven: ter plaatse in de groepsruimte of in een voedingslo-kaaltje, of afgekolfd in een flesje. Dat ver-

Mama’s melk, ook in de

opvang

15KIDDO 5 • 2019

loopt heel natuurlijk. Onze borstvoedingsruimtes zijn vaak bezet en soms geven mama’s er zelfs samen borstvoeding. Heel fijn. Ook de papa’s kiezen er soms voor om het kindje hier nog een fles gekolfde melk te geven bij het afzetten. Vooral bij de opstart, als de baby nog geen band heeft met de begeleiders, kan zo’n moment veiligheid en troost bieden, waardoor ze vlotter wennen. Ouders die hun baby bij ons voeden, zijn doorgaans sterk bij de opvang betrokken, zeker als ze in de buurt wonen of werken en dus ook overdag kunnen komen voeden. We anticiperen zo veel mogelijk op de behoeften van de baby door meteen bij de eerste hongersignalen de mama te bellen. Die vlotte communicatie waarderen ouders enorm.’

Communiceer op tijdMarina: ‘We zien de ouders als belangrijkste opvoeders en trachten hen zo veel mogelijk in hun beslissingen te volgen. Als tijdens het intakegesprek blijkt dat een kind borstvoeding krijgt, dan vragen we of de ouders die keuze graag doortrekken wanneer hun kind hier opstart. Ruim een maand voor de opstart, geven we een uitgebreide informatiesessie over onze opvang. Daarin komen ook de voedings-mogelijkheden aan bod. Als ouders borstvoeding willen blijven ge-ven, doen ze er goed aan om zes tot acht weken na de geboorte ook stilaan te starten met een flesje afgekolfde moedermelk. De eerste zes weken raden we waar mogelijk aan om exclusief borstvoeding

te geven op vraag, geen bijvoeding te geven en geen speen of fles aan te bieden. Op die manier kan een gebalanceerde

melktoevoer ontstaan, optimaal afgestemd op de behoeften van de baby. Verloopt alles vlot na die zes weken, dan kunnen ze langzaam met flesgewenning starten.’

‘Dat betekent niet dat ouders meteen volledige flesjes moedermelk moeten geven. Nu en dan een bodempje afgekolfde melk kan al voldoende zijn. Het gaat erom dat het kind vertrouwd raakt met de fles en de zuigtechniek.

Dat maakt de opstart in de opvang een stuk makkelijker. Kinderen die voor het eerst naar een groepsopvang komen,

krijgen veel nieuwe prikkels te verwerken. Als ze tijdens die overgang de vertrouwde moedermelk kunnen drinken, al dan

niet afgekolfd, zorgt die continuïteit zowel emotioneel als fysiek voor een rustpunt. Het helpt om rustig te wennen en draagt bij aan een gezonde hechting. Natuurlijk kan het nog altijd voorvallen dat een baby bij ons de fles weigert en dat het voeden wat extra tijd en inspanning vraagt. Maar als het dan lukt, geeft het ook extra voldoening.’

Linde Stifter (teamleider en lactatiekundige bij Peutertuin in Hever-lee): ‘Niet iedereen staat in het begin even open om moedermelk te geven in de opvang. Daarom heb ik een interne training gemaakt voor onze medewerkers. De eerste weerstand verdwijnt meestal snel als begeleiders horen hoeveel voordelen borstvoeding biedt en hoe eenvoudig het is om de mogelijkheid ook in de opvang aan te bieden. Eens je ermee weg bent, vraagt het geen extra inspanning.’

Kostbare melkLinde: ‘De meeste baby’s drinken heel vlot en we hebben ook peuters die nog moedermelk krijgen in een bekertje. Het is qua han-deling niet complexer dan kunstvoeding geven. De ouders plaatsen de melk bij aankomst in de koelkast, met de naam en datum van het kolven erop. Voorschriften rond hygiëne, bewaartijden en het opwar-men van melk hangen we goed zichtbaar op en we controleren de koelkasten en vriezers regelmatig op hun temperatuur. Bij de eerste hongersignalen verwarmen we meteen een flesje in een flessenwar-mer. Moedermelk warmen we nooit op in de magnetron omdat je dan kostbare antistoffen vernietigt. Flessenwarmers zijn een gezond alternatief en ze zijn niet duur. Omdat kolven veel inspanning vraagt en mama’s niet altijd genoeg melk hebben, krijgen we soms de vraag om aan te vullen met kunstvoeding. Andere keren krijgen we meer melk mee dan het kind die dag zal drinken. Daar springen we zorgzaam mee om. Moedermelk is kostbaar. We zullen restjes nooit weggieten, maar altijd mee naar huis geven. Naast de flesjes in de koelkast, kunnen ouders hier ook borstmelk invriezen. Meestal gaat het om kleine hoeveelheden in diepvrieszakjes. Die extraatjes in huis hebben is handig, vooral op warme dagen wanneer de kinderen vaak meer dorst hebben.’

‘Ouders denken ten onrechte dat ze moeten overstappen

op flessenvoeding als hun kind naar de opvang gaat’

Tekst: Lien Van Laere & Wouter Bulckaert • Foto's: Lien Van Laere, Kind en Gezin

Mama’s melk, ook in de

opvang

>

17KIDDO 5 • 2019

Campagne Kind en GezinIn Vlaanderen krijgt ruim vier op de vijf pasgeborenen borstvoeding na de geboorte. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert om zes maanden uitsluitend borstvoeding te geven, en daarna naast bijvoeding borstvoe-ding verder te geven tot twee jaar of langer. Maar zowel ouders als medewerkers in de kinderopvang hebben best wat vragen over hoe je borstvoeding kunt combineren met kinderopvang. Christel Geebelen, lactatiekundige bij Kind en Gezin: ‘Daarom lanceren we dit toegankelijke dossier voor medewerkers in de kinderopvang. Met vijf eenvoudige acties heb je al een groot effect. Heel wat kinder-opvanginitiatieven werken er al mee, en zowel medewerkers als ouders zijn er heel tevreden over. Door de acties breder bekend te maken, willen we nog meer gezinnen en medewerkers bereiken. Vanaf oktober vind je op de website van Kind en Gezin gebruiksvriendelijk materiaal rond borstvoe-ding, specifiek voor de kinderopvang: een online-presentatie voor medewerkers, een flyer voor ouders en praktische informatie om in de kinderopvang op te hangen.’ <

Tekst: Wouter Bulckaert • Foto's: Caroline Boudry

Succesvol naar een borstvoedingsvriendelijke opvang in 5 stappen

Informeer ouders tijdig dat borstvoeding combineren met kinderopvang mogelijk is‘Veel ouders gaan ervan uit dat ze sowieso op flessenvoeding moeten overstappen als hun baby naar de opvang gaat. Laat hen al tijdens het intakegesprek weten dat ze afgekolfde moedermelk kunnen meegeven. Dan weten ze tijdig dat ze kunnen kiezen en bouwen ze borstvoeding niet onnodig vroegtijdig af. Geef ouders ook tips om hun kindje te leren drinken aan een fles of uit een beker. Zo kunnen ze hun kindje rustig voorbereiden op de overgang naar de kinderopvang.’

Maak het mogelijk dat mama haar kind in de opvang kan aanleggen ‘Regelmatig aanleggen bevordert de melkproductie beter dan enkel afkolven. Laat mama’s hun kind daarom voor en na het werk in de opvang aanleggen. Dat kan in een aparte ruimte, maar ook gewoon in de leef-groep. Een extra voordeel daarvan is dat de mama rechtstreeks in contact komt met de daar aanwezige bacteriën en virussen en automatisch antistoffen aanmaakt, die via de moedermelk naar haar kindje gaan. Die antistoffen beschermen haar baby tegen infectieziekten, wat zeker in de eerste levensmaanden belangrijk is, omdat het afweersysteem van de baby dan nog niet zo goed werkt.’

Maak het mogelijk dat moeders tijdens een borstvoedingspauze hun kind kunnen komen aanleggen‘Moeders hebben recht op borstvoedingspauzes wanneer ze werken. Tijdens die pauzes kunnen ze afkolven op het werk. Mama’s die dicht bij de kinderopvang werken, kunnen ook hun kind gaan voeden in de kinder-opvang. Als je de mama laat weten dat haar kindje honger heeft, kan ze aangeven of ze zelf haar kind tijdig kan komen voeden. Lukt dat niet, dan kan een medewerker een flesje opgewarmde moedermelk geven.’

Geef een training aan je medewerkers‘Het is belangrijk dat medewerkers in de kinderopvang de voordelen en typische kenmerken van moedermelk kennen. Moedermelk is bijvoor-beeld snel verteerd, dus een kind dat borstvoeding krijgt, zul je vaker moeten voeden dan een kind dat kunstvoeding krijgt. Ook richtlijnen over hoe je de afgekolfde melk het beste opwarmt om vitamines en antistoffen te bewaren, kun je via training meegeven.’

Hang richtlijnen voor het bewaren van moedermelk duidelijk zichtbaar op ‘Moedermelk afkolven vraagt veel inspanning en het is belangrijk dat je daar correct en hygiënisch mee omgaat. Ook kun je afspraken maken over wat er gebeurt met restjes moedermelk. Met een open dialoog kun je onnodige frustraties vermijden.’

z a k e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g

Wij doen daarvoor een beroep op de experts in ons netwerk. Zi j helpen u ver-der vanuit hun ervaring en deskundig-heid. Van een eenvoudig gesprek of advies tot coaching, training, een vol le-dige opleiding of verander-traject. Voor u, uw team of uw gehele organisatie.

Hoe? Simpel: leg uw vraag aan ons voor en wij gaan aan de slag. Zo heeft u deskun-dige ondersteuning binnen handbereik.

w w w . l o g a m e d i a i r . n l

Een frisse wind door je werk

Logamediair ondersteunt professionals en de organisaties waar zi j werken bi j de uitdagingen die zi j in hun werk tegenko-men. Mensen zoals u, die inhoudeli jk of qua organisatie wel l icht een steuntje in de rug kunnen gebruiken.

ZET NU DE EERSTE STAPBEL OF MAIL ONS:

020 36 99 887

info@logamediair .nl

Ook je opvang borstvoedings­vriendelijk(er) maken?

Vanaf oktober vind je naast de informatie over borstvoeding voor ouders, ook meer informatie en ondersteunend materiaal op maat van de kinderopvang over borst-voeding op www.kindengezin.be

‘ Mogelijkheid tot borstvoeding aanbieden in de opvang vraagt geen enkele inspanning’